Arap Soğuk Savaşı (Arapça: الحرب العربية الباردة el-Harb el-Arabiyye el-berde), Arap dünyasında 1952'de Cemal Abdünnâsır'ı iktidara getiren Mısır Devrimi ile 1979'da İran-Arap gerginliklerinin Arap içi çatışmayı tutmasına neden olan İran Devrimi'nin neden olduğu siyasi rekabetti. Bir tarafta Mısır önderliğindeki yeni kurulan cumhuriyetler ile diğer tarafta Suudi Arabistan önderliğindeki geleneksel krallıklar bulunmaktaydı.
Arap Soğuk Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Soğuk Savaş | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Mısır (1973'e kadar) Destek: Sovyetler Birliği Çin | Suudi Arabistan Destek: ABD Birleşik Krallık İran | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Cemal Abdünnâsır Saddam Hüseyin Muammer Kaddafi Hafız Esad | Kral Faysal Kral Hüseyin Emir Cabir Sultan Kâbus Kral Hasan |
Nâsır, laik, pan-Arap milliyetçiliğini ve sosyalizmi, krallıkların İslamcılığına ve rantçılığına yanı sıra bölgedeki Batılı karışıklıktaki algılanan zorluklarına bir yanıt olarak benimsedi ve ayrıca İsrail'in bağımsızlığı ve 1948 savaşındaki yenilginin getirdiği aşağılamaya karşı kendisini Arap ve Filistin onurunun en önde gelen savunucusu olarak adadı. Yavaş yavaş, Nâsırcılık, başta Suriye, Irak, Libya, Kuzey Yemen ve Sudan olmak üzere ülkelerindeki monarşilerin yerini aldıkları diğer Arap liderlerinin desteğini kazandı. Bu durum üzerine ülkeler arasında çeşitli birleştirme girişimleri yapıldıysa da tamamı çeşitli siyasi nedenlerden dolayı başarısızlıkla sonuçlandı.
Buna karşılık, Suudi Arabistan, Ürdün, Fas ve diğer Körfez monarşileri, doğrudan ve dolaylı yollarla Nâsır'ın etkisine karşı koymaya çalışırken birbirine yaklaştılar.
Arap Soğuk Savaşı ifadesi ilk olarak Amerikalı siyaset bilimci ve Orta Doğu bilgini tarafından 1965 yılında Arap Soğuk Savaşı kitabında ve daha sonraki baskılarda kullanılmıştır. Adına karşın Arap Soğuk Savaşı, Soğuk Savaş'ın aksine aslında kapitalist ve komünist ekonomik sistemler arasında bir çatışma değildi. Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasındaki daha geniş çatışmaya bağlayan şey, ABD'nin Suudi liderliğindeki monarşilere ve Sovyetler Birliği'nin de Nâsırcı cumhuriyetleri desteklemesiydi ancak teoride neredeyse tüm Arap devletleri Bağlantısızlar Hareketi üyeleriydi ve sosyalist cumhuriyetler kendi ülkelerindeki komünist partileri dışladılar.
1970'lerin sonunda, Arap Soğuk Savaşı'nın bir dizi faktör nedeniyle sona erdiği düşünülmektedir. Sovyetler Birliği, Arap müttefikleri olan laik cumhuriyetleri destekleme konusunda ABD'ye ayak uyduramadı. Bu rejimler, ekonomik durgunluk, yolsuzluk ve 1967 ve 1973 savaşlarında İsrail'e karşı aldıkları yenilgiler nedeniyle halk arasında giderek itibarlarını kaybetti. Nâsır'ın halefi Enver Sedat, 1978'de İsrail ile barış anlaşması yaptı ve 1979 İran Devrimi'nin ardından İslamcılığın popülerlik kazanması ve İran'ın bu konuda bölgesel bir güç haline gelmesiyle Şii ve Sünni Müslüman devletler arasındaki çeşitli vekalet savaşları nedeniyle Mısır ve Suudi Arabistan aralarında müttefiklik yaptı.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arap Soguk Savasi Arapca الحرب العربية الباردة el Harb el Arabiyye el berde Arap dunyasinda 1952 de Cemal Abdunnasir i iktidara getiren Misir Devrimi ile 1979 da Iran Arap gerginliklerinin Arap ici catismayi tutmasina neden olan Iran Devrimi nin neden oldugu siyasi rekabetti Bir tarafta Misir onderligindeki yeni kurulan cumhuriyetler ile diger tarafta Suudi Arabistan onderligindeki geleneksel kralliklar bulunmaktaydi Arap Soguk SavasiSoguk SavasTarih1952 1991BolgeArap dunyasiSonucCemal Abdunnasir in olumunden sonra Pan Arabizm ve Nasirizm in gerilemesi Koktendinciligin ve siyasal Islam in yukselisi Korfez Isbirligi Konseyi nin kurulmasi Arap birligini kurma girisimlerinin basarisizlikla sonuclanmasi Taraflar Misir 1973 e kadar Suriye 1954 ten itibaren Irak 1958 den itibaren Cezayir Libya 1969 dan itibaren Sudan 1969 1972 Guney Yemen Kuzey Yemen 1962 1970 Tunus Moritanya 1984 e kadar Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti Filistin Kurtulus Orgutu Destek Sovyetler Birligi Cin Suudi Arabistan Urdun Fas Misir 1973 ten itibaren Libya 1969 a kadar Irak 1958 e kadar Kuzey Yemen 1970 ten itibaren Yemen 1970 e kadar Umman Bahreyn Kuveyt Destek ABD Birlesik Krallik IranKomutanlar ve liderlerCemal Abdunnasir Saddam Huseyin Muammer Kaddafi Hafiz EsadKral Faysal Kral Huseyin Emir Cabir Sultan Kabus Kral Hasan Nasir laik pan Arap milliyetciligini ve sosyalizmi kralliklarin Islamciligina ve rantciligina yani sira bolgedeki Batili karisikliktaki algilanan zorluklarina bir yanit olarak benimsedi ve ayrica Israil in bagimsizligi ve 1948 savasindaki yenilginin getirdigi asagilamaya karsi kendisini Arap ve Filistin onurunun en onde gelen savunucusu olarak adadi Yavas yavas Nasircilik basta Suriye Irak Libya Kuzey Yemen ve Sudan olmak uzere ulkelerindeki monarsilerin yerini aldiklari diger Arap liderlerinin destegini kazandi Bu durum uzerine ulkeler arasinda cesitli birlestirme girisimleri yapildiysa da tamami cesitli siyasi nedenlerden dolayi basarisizlikla sonuclandi Buna karsilik Suudi Arabistan Urdun Fas ve diger Korfez monarsileri dogrudan ve dolayli yollarla Nasir in etkisine karsi koymaya calisirken birbirine yaklastilar Arap Soguk Savasi ifadesi ilk olarak Amerikali siyaset bilimci ve Orta Dogu bilgini tarafindan 1965 yilinda Arap Soguk Savasi kitabinda ve daha sonraki baskilarda kullanilmistir Adina karsin Arap Soguk Savasi Soguk Savas in aksine aslinda kapitalist ve komunist ekonomik sistemler arasinda bir catisma degildi Amerika Birlesik Devletleri ile Sovyetler Birligi arasindaki daha genis catismaya baglayan sey ABD nin Suudi liderligindeki monarsilere ve Sovyetler Birligi nin de Nasirci cumhuriyetleri desteklemesiydi ancak teoride neredeyse tum Arap devletleri Baglantisizlar Hareketi uyeleriydi ve sosyalist cumhuriyetler kendi ulkelerindeki komunist partileri disladilar 1970 lerin sonunda Arap Soguk Savasi nin bir dizi faktor nedeniyle sona erdigi dusunulmektedir Sovyetler Birligi Arap muttefikleri olan laik cumhuriyetleri destekleme konusunda ABD ye ayak uyduramadi Bu rejimler ekonomik durgunluk yolsuzluk ve 1967 ve 1973 savaslarinda Israil e karsi aldiklari yenilgiler nedeniyle halk arasinda giderek itibarlarini kaybetti Nasir in halefi Enver Sedat 1978 de Israil ile baris anlasmasi yapti ve 1979 Iran Devrimi nin ardindan Islamciligin populerlik kazanmasi ve Iran in bu konuda bolgesel bir guc haline gelmesiyle Sii ve Sunni Musluman devletler arasindaki cesitli vekalet savaslari nedeniyle Misir ve Suudi Arabistan aralarinda muttefiklik yapti Kaynakca a b Gold Dore 2003 Hatred s Kingdom Washington DC Regnery s 75 Murphy Caryle Passion for Islam Shaping the Modern Middle East The Egyptian Experience Simon and Schuster 2002