Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Balkan Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki 8 Ekim 1912 - 10 Ağustos 1913 arasında dört devlete karşı yaptığı savaşlardır. Çatışmaların temel nedeni Bulgaristan Krallığı ile Sırbistan Krallığı'nın Balkanlarda hızlanan yayılma faaliyetleridir.
Arka plan
1878 tarihli Berlin Antlaşması'nda umduğunu bulamayan Bulgaristan, 1908 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra Balkanlarda etkin bir politika izlemeye başlamıştı. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun yine 1908 yılında Bosna-Hersek'i ilhak etmesi ise Sırbistan Krallığı'nı aynı yönde bir politika izlemeye itti.
1912 yılında Rus İmparatorluğu bu iki devletin çıkarlarının çatışmaması için Bulgaristan ve Sırbistan arasında ara buluculuk ve düzenleyicilik yapmaya başladı. Osmanlı İmparatorluğu'na karşı yapılan ittifaka Yunanistan Krallığı ve Karadağ Krallığı da katıldı.
Rus İmparatorluğu'nun Balkan devletleriyle antlaşması: Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki varlığına son vermek isteyen Yunanistan Krallığı, Bulgaristan Krallığı, Sırbistan Krallığı ve Karadağ Krallığı; Rus İmparatorluğu aracılığıyla aralarında anlaşarak Türkleri, Balkanlardan atmak istediler. Trablusgarp Savaşı da onları cesaretlendirdi.
I. Balkan Savaşı
8 Ekim 1912 - 30 Mayıs 1913 tarihleri arasında Bulgaristan Krallığı, Sırbistan Krallığı, Yunanistan Krallığı ve Karadağ Krallığı'ndan oluşan Balkan Birliği, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki topraklarının çoğunu ele geçirdi. Arnavutluk da bağımsızlığını kazandı.
Osmanlı'nın savaşı kaybetme nedenleri
- Trablusgarp Savaşı'nın çıkması (1911),
- Balkanlarda bir karışıklığın meydana gelmeyeceği fikriyle bölgeden, 200 taburluk (75.000 askerlik) bir kuvvetin terhis ettirilmesi,
- Ordunun teçhizatının düşman güçlerden çok daha üstün olmasına rağmen birliklerin sabotaj ve baskınlara açık ileri mevkilerde mevzilendirilmesi,
- Sırbistan'ın, Almanya'dan satın aldığı ağır silahların Selanik Limanı üzerinden geçirilmesine şaşırtıcı bir biçimde izin verilmiş olması ve dolayısıyla Balkan Devletleri'nin silahlanması hususunda kayıtsız kalınması,
- Askerlikle politikanın, birbiri içine dahil edilmesi neticesinde İttihat ve Terakki Fırkası ile Hürriyet ve İtilaf Fırkası mensubu subay ve generallerin, sırf siyasi görüş farklılıkları sebebiyle birbirine yardımdan yüz çevirmesi.
Çok kısa zaman zarfında:
- Osmanlı İmparatorluğu yüz binlerce asker ve yılların çabasıyla elde edilmiş binlerce top ile silah stoklarını kaybetti.
- Savaş, çok sayıda Türk, Pomak, Arnavut ve diğer Müslümanların birçoğunun katline ve mecburen göçüne yol açtı. Balkanlar'daki nüfus dağılımı büyük ölçüde değişti.
- Ordu tecrübesiz ve mesuliyet duygusundan uzak subaylarca idare edildiğinden Doğu ve Batı cephesi olarak iki tertipte savaşan Osmanlı Ordusu'nun ilk önce doğu kısmı Bulgarlar tarafından mağlup edilmiştir. Daha sonra Batı cephesiyle irtibatı kesilen Osmanlı Ordusu, Sırp ve Yunanlarla savaşan birliklerini de kaybetmiştir.
- Arnavutların çoğu Osmanlı tarafında savaşırken, 1910'daki olaylar ve 1911'deki ayaklanma nedeniyle Arnavutların bir kısmı Osmanlı devletinin karşısında yer almıştır.
- Trakya Türkleri ancak 45.000 civarında bir seferberlik çıkarabilmiştir.
- Öte yandan savaşın kısa sürmesi Osmanlı İmparatorluğu'nun Anadolu ve Arap Yarımadası'ndaki birliklerinin bölgeye nakledilmesine dahi fırsat tanımamıştır.
Osmanlı'nın kaybettiği topraklar
Bulgaristan ordusu, Çatalca'ya kadar ilerleyerek, İstanbul'u tehdit etmeye başladı. Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan orduları, Makedonya'yı tamamen işgal ettiler. Diğer Balkan ülkelerini kendine karşı tehdit olarak gören Arnavutluk, mecburen bağımsızlığını ilan etti. Yunanistan, Gökçeada ve Bozcaada dışındaki Ege Adaları'nı işgal etti.
Taraflar arasında savaşı bitiren anlaşma 1913 yılı Mayıs ayında Londra'da imzalandı. Londra Antlaşması'na göre:
- Arnavutluk bağımsızlığını kazandı.
- Girit Adası Yunanistan'a verildi.
- Osmanlı İmparatorluğu'nun Trakya sınırı Edirne ve Kırklareli illerini dışarıda bırakacak şekilde Midye-Enez Hattı olmuştur.
II. Balkan Savaşı
Bulgaristan'ın daha fazla toprak almasını kabul etmeyen Yunanistan, Karadağ, Sırbistan ve I. Balkan Savaşı'na katılmayan Romanya Krallığı birleşerek, Bulgaristan'a karşı savaş açtılar. Bulgarların üst üste yenilerek Doğu Trakya'daki birliklerini batıya kaydırmasından faydalanan Osmanlı Ordusu, Midye-Enez çizgisini aşarak, Edirne ve Kırklareli'ni geri aldı.
II. Balkan Savaşı Ağustos 1913 tarihli Bükreş Antlaşması ile bitti. Bu antlaşma ile Bulgaristan; Dobruca'yı Romanya'ya, Kavala'yı Yunanistan'a vermiş ve Makedonya'dan ufak bir toprak parçası almıştır.
Osmanlı İmparatorluğu'nun yaptığı antlaşmalar
Bu antlaşmayı takiben Osmanlı İmparatorluğu yine 1913 yılında İstanbul Antlaşması'nı yaptı. Kırklareli ve Dimetoka, Osmanlı İmparatorluğu'na geri verildi. Batı Trakya ve Dedeağaç, Bulgaristan'da kaldı.
Osmanlı İmparatorluğu bu savaşın sonunda Yunanistan'la Atina Antlaşması'nı yaptı. Girit ve Ege Adaları, Yunanistan'a verildi. Yunanistan'da kalan Türklerin durumu da düzenlendi. Sırbistan ve Karadağ'ın, Osmanlı İmparatorluğu'yla sınırı kalmadığı için antlaşma imzalanmamıştır.
Osmanlı İmparatorluğu, Sırbistan ile de Bulgaristan'la yaptığından farklı bir İstanbul Antlaşması imzalamıştır.
Her üç anlaşmada da Balkan devletlerinin sınırları içinde kalan Türk topluluğunun durumuna ilişkin hükümler bulunmakta, Balkanlardaki Türk halkının din ve mezhep özgürlüğü, Türkçe öğretim yapan ilk ve orta okulların açılması gibi hususlara yer verilmektedir.
Elçiler Konferansı
İtalya ile Yunanistan'ın işgaline uğramış ve hukuken Osmanlı toprağı olan Ege Adaları konusunda bu anlaşmalarda herhangi bir hüküm yoktur. Bu konu ile Londra'da toplanmış bulunan "Elçiler Konferansı" uğraşıyordu. Konferans 1914 şubat ayında Meis adası dışında İtalya'nın işgal ettiği adalar İtalya'ya, Gökçeada ve Bozcaada dışında Yunanistan'ın işgal ettiği adalar ise Yunanistan'a bırakılması kararını aldı. Ancak, yine konferansa göre bu kararın hukuki değer kazanabilmesi için İtalya ve Yunanistan'ın Osmanlı Devleti ile ayrı ayrı birer antlaşma yapması gerekiyordu. Bu antlaşmalar imzalanamadan I. Dünya Savaşı patlak vermiştir.
Sonuçlar
Osmanlı son dönemde kaybettiği topraklardan birazını geri kazanmış, Balkan Savaşı sonrasında Osmanlı İmparatorluğu yeni kurulan devletler karşısında büyük bir yenilgiye uğramış, Meriç Nehri'nin batısındaki tüm topraklarını kaybetmiş, Ege Adaları'nın kaderini de büyük devletlerin eline bırakmak zorunda kalmıştır.
İlgili kitaplar
- "Balkan Harbi Tarihi", Aram Andonyan (Türkçeye çeviren: Zaven Biberyan), Sander Yayınları, İstanbul, 1975
- ''Yazılmamış Destanlar'', Mehmet Niyazi Özdemir (Yazan) Ötüken Yayınları, İstanbul 1990.
- Dimitris Michalopoulos, “The First Balkan War: What went on behind the Scenes”, Osmanlı Devleti’nin Dağılma Sürecinde Trablusgarp ve Balkan Savaşları, 16-18 Mayıs 2011/İzmir. Bilderiler (Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2013), p. 183-191)
- Necmettin Alkan ve Selanik Düştü. 1912-1913 Balkan Savaşı, Timaş Yayınları, İstanbul 2014.
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Balkan Savaşları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ Prenk Ulli (1995). Hasan Riza Pasha: Mbrojtës i Shkodrës në Luftën Ballkanike, 1912-1913. İşkodra, Arnavutluk: Albin. ss. 34-40. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Haziran 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Balkan Savaslari Osmanli Imparatorlugu nun Balkanlardaki 8 Ekim 1912 10 Agustos 1913 arasinda dort devlete karsi yaptigi savaslardir Catismalarin temel nedeni Bulgaristan Kralligi ile Sirbistan Kralligi nin Balkanlarda hizlanan yayilma faaliyetleridir Balkan SavaslariI ile II Balkan Savasi sonrasi sinirlar 1912 1913 Tarih8 Ekim 1912 10 Agustos 1913 10 ay 2 gun BolgeBalkan YarimadasiSonucBirinci Balkan Savasi Balkan Birligi kazandi ve Osmanli Imparatorlugu yenildi Londra Antlasmasi imzalandi Ikinci Balkan Savasi Bulgaristan yenildi Bukres Antlasmasi 1913 imzalandi TaraflarBirinci Balkan Savasi Osmanli Imparatorlugu Ikinci Balkan Savasi BulgaristanBirinci Balkan Savasi Sirbistan Karadag Yunanistan Bulgaristan Ikinci Balkan Savasi Sirbistan Karadag Yunanistan Romanya Osmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerKamil Pasa Nazim Pasa Zeki Pasa Abdullah Pasa Ali Riza Pasa Mahmud Muhtar Pasa Hasan Riza Pasa olu Esad Pasa Mehmed Sukru Pasa Hasan Tahsin Pasa Kolagasi Mehmet Kursat I Ferdinand Mihail Savov Vasil Kutincev Nikola Ivanov Stiliyan KovacevI Ferdinand Mihail Savov Vasil Kutincev Nikola Ivanov Prens Konstantin Pavlos Kunturiotis Radomir Putnik Stepa Stepanovic I Nikola Prens Konstantin Pavlos Kunturiotis Radomir Putnik Stepa Stepanovic I Nikola I Carol I Ferdinand Alexandru Averescu V Mehmed Ahmed Izzet Pasa Enver PasaArka plan1878 tarihli Berlin Antlasmasi nda umdugunu bulamayan Bulgaristan 1908 yilinda bagimsizligini kazandiktan sonra Balkanlarda etkin bir politika izlemeye baslamisti Avusturya Macaristan Imparatorlugu nun yine 1908 yilinda Bosna Hersek i ilhak etmesi ise Sirbistan Kralligi ni ayni yonde bir politika izlemeye itti 1912 yilinda Rus Imparatorlugu bu iki devletin cikarlarinin catismamasi icin Bulgaristan ve Sirbistan arasinda ara buluculuk ve duzenleyicilik yapmaya basladi Osmanli Imparatorlugu na karsi yapilan ittifaka Yunanistan Kralligi ve Karadag Kralligi da katildi Rus Imparatorlugu nun Balkan devletleriyle antlasmasi Osmanli Imparatorlugu nun Balkanlardaki varligina son vermek isteyen Yunanistan Kralligi Bulgaristan Kralligi Sirbistan Kralligi ve Karadag Kralligi Rus Imparatorlugu araciligiyla aralarinda anlasarak Turkleri Balkanlardan atmak istediler Trablusgarp Savasi da onlari cesaretlendirdi I Balkan Savasi8 Ekim 1912 30 Mayis 1913 tarihleri arasinda Bulgaristan Kralligi Sirbistan Kralligi Yunanistan Kralligi ve Karadag Kralligi ndan olusan Balkan Birligi Osmanli Imparatorlugu nun Balkanlardaki topraklarinin cogunu ele gecirdi Arnavutluk da bagimsizligini kazandi Yola cikan Turk gonullu savascilar 1912 Istanbul Bulgar askerleri Edirne saldirisi oncesindeBirinci Balkan Savasi sirasinda Balkanlardan goc eden Turk muhacirler Istanbul 1912 Osmanli nin savasi kaybetme nedenleri Trablusgarp Savasi nin cikmasi 1911 Balkanlarda bir karisikligin meydana gelmeyecegi fikriyle bolgeden 200 taburluk 75 000 askerlik bir kuvvetin terhis ettirilmesi Ordunun techizatinin dusman guclerden cok daha ustun olmasina ragmen birliklerin sabotaj ve baskinlara acik ileri mevkilerde mevzilendirilmesi Sirbistan in Almanya dan satin aldigi agir silahlarin Selanik Limani uzerinden gecirilmesine sasirtici bir bicimde izin verilmis olmasi ve dolayisiyla Balkan Devletleri nin silahlanmasi hususunda kayitsiz kalinmasi Askerlikle politikanin birbiri icine dahil edilmesi neticesinde Ittihat ve Terakki Firkasi ile Hurriyet ve Itilaf Firkasi mensubu subay ve generallerin sirf siyasi gorus farkliliklari sebebiyle birbirine yardimdan yuz cevirmesi Cok kisa zaman zarfinda Osmanli Imparatorlugu yuz binlerce asker ve yillarin cabasiyla elde edilmis binlerce top ile silah stoklarini kaybetti Savas cok sayida Turk Pomak Arnavut ve diger Muslumanlarin bircogunun katline ve mecburen gocune yol acti Balkanlar daki nufus dagilimi buyuk olcude degisti Ordu tecrubesiz ve mesuliyet duygusundan uzak subaylarca idare edildiginden Dogu ve Bati cephesi olarak iki tertipte savasan Osmanli Ordusu nun ilk once dogu kismi Bulgarlar tarafindan maglup edilmistir Daha sonra Bati cephesiyle irtibati kesilen Osmanli Ordusu Sirp ve Yunanlarla savasan birliklerini de kaybetmistir Arnavutlarin cogu Osmanli tarafinda savasirken 1910 daki olaylar ve 1911 deki ayaklanma nedeniyle Arnavutlarin bir kismi Osmanli devletinin karsisinda yer almistir Trakya Turkleri ancak 45 000 civarinda bir seferberlik cikarabilmistir Ote yandan savasin kisa surmesi Osmanli Imparatorlugu nun Anadolu ve Arap Yarimadasi ndaki birliklerinin bolgeye nakledilmesine dahi firsat tanimamistir Osmanli nin kaybettigi topraklar Osmanli kuvvetleri ile Bulgar kuvvetleri arasinda imzalanan Catalca Ateskesi sonrasi Turk ve Bulgar subaylar Bulgaristan ordusu Catalca ya kadar ilerleyerek Istanbul u tehdit etmeye basladi Sirbistan Karadag ve Yunanistan ordulari Makedonya yi tamamen isgal ettiler Diger Balkan ulkelerini kendine karsi tehdit olarak goren Arnavutluk mecburen bagimsizligini ilan etti Yunanistan Gokceada ve Bozcaada disindaki Ege Adalari ni isgal etti Taraflar arasinda savasi bitiren anlasma 1913 yili Mayis ayinda Londra da imzalandi Londra Antlasmasi na gore Arnavutluk bagimsizligini kazandi Girit Adasi Yunanistan a verildi Osmanli Imparatorlugu nun Trakya siniri Edirne ve Kirklareli illerini disarida birakacak sekilde Midye Enez Hatti olmustur II Balkan SavasiBulgaristan in daha fazla toprak almasini kabul etmeyen Yunanistan Karadag Sirbistan ve I Balkan Savasi na katilmayan Romanya Kralligi birleserek Bulgaristan a karsi savas actilar Bulgarlarin ust uste yenilerek Dogu Trakya daki birliklerini batiya kaydirmasindan faydalanan Osmanli Ordusu Midye Enez cizgisini asarak Edirne ve Kirklareli ni geri aldi II Balkan Savasi Agustos 1913 tarihli Bukres Antlasmasi ile bitti Bu antlasma ile Bulgaristan Dobruca yi Romanya ya Kavala yi Yunanistan a vermis ve Makedonya dan ufak bir toprak parcasi almistir Osmanli Imparatorlugu nun yaptigi antlasmalar Bu antlasmayi takiben Osmanli Imparatorlugu yine 1913 yilinda Istanbul Antlasmasi ni yapti Kirklareli ve Dimetoka Osmanli Imparatorlugu na geri verildi Bati Trakya ve Dedeagac Bulgaristan da kaldi Osmanli Imparatorlugu bu savasin sonunda Yunanistan la Atina Antlasmasi ni yapti Girit ve Ege Adalari Yunanistan a verildi Yunanistan da kalan Turklerin durumu da duzenlendi Sirbistan ve Karadag in Osmanli Imparatorlugu yla siniri kalmadigi icin antlasma imzalanmamistir Osmanli Imparatorlugu Sirbistan ile de Bulgaristan la yaptigindan farkli bir Istanbul Antlasmasi imzalamistir Her uc anlasmada da Balkan devletlerinin sinirlari icinde kalan Turk toplulugunun durumuna iliskin hukumler bulunmakta Balkanlardaki Turk halkinin din ve mezhep ozgurlugu Turkce ogretim yapan ilk ve orta okullarin acilmasi gibi hususlara yer verilmektedir Elciler Konferansi Italya ile Yunanistan in isgaline ugramis ve hukuken Osmanli topragi olan Ege Adalari konusunda bu anlasmalarda herhangi bir hukum yoktur Bu konu ile Londra da toplanmis bulunan Elciler Konferansi ugrasiyordu Konferans 1914 subat ayinda Meis adasi disinda Italya nin isgal ettigi adalar Italya ya Gokceada ve Bozcaada disinda Yunanistan in isgal ettigi adalar ise Yunanistan a birakilmasi kararini aldi Ancak yine konferansa gore bu kararin hukuki deger kazanabilmesi icin Italya ve Yunanistan in Osmanli Devleti ile ayri ayri birer antlasma yapmasi gerekiyordu Bu antlasmalar imzalanamadan I Dunya Savasi patlak vermistir SonuclarSavas sonrasi Kumanova da Sirplarin ele gecirdigi Turk silahlari bir kilise onunde sergileniyor Osmanli son donemde kaybettigi topraklardan birazini geri kazanmis Balkan Savasi sonrasinda Osmanli Imparatorlugu yeni kurulan devletler karsisinda buyuk bir yenilgiye ugramis Meric Nehri nin batisindaki tum topraklarini kaybetmis Ege Adalari nin kaderini de buyuk devletlerin eline birakmak zorunda kalmistir Ilgili kitaplar Balkan Harbi Tarihi Aram Andonyan Turkceye ceviren Zaven Biberyan Sander Yayinlari Istanbul 1975 Yazilmamis Destanlar Mehmet Niyazi Ozdemir Yazan Otuken Yayinlari Istanbul 1990 Dimitris Michalopoulos The First Balkan War What went on behind the Scenes Osmanli Devleti nin Dagilma Surecinde Trablusgarp ve Balkan Savaslari 16 18 Mayis 2011 Izmir Bilderiler Ankara Turk Tarih Kurumu 2013 p 183 191 Necmettin Alkan ve Selanik Dustu 1912 1913 Balkan Savasi Timas Yayinlari Istanbul 2014 ISBN 978 605 08 1612 9Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Balkan Savaslari ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Proscaniye Slavyanki Milunka Savic Balkan Savaslari Muzesi Selanik Balkan Savaslari nda Yunanistan Balkan Savaslari sirasinda yakilan yerler listesiKaynakca Prenk Ulli 1995 Hasan Riza Pasha Mbrojtes i Shkodres ne Luften Ballkanike 1912 1913 Iskodra Arnavutluk Albin ss 34 40 4 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Haziran 2011