Biyolojik bir etken (biyo-ajan, biyolojik tehdit ajanı, biyolojik savaş ajanı, biyolojik silah veya biyolo-silah olarak da adlandırılır), biyoterörizm veya biyolojik savaş için silah olarak kullanılabilen bir bakteri, virüs, protozoon, parazit, mantar veya toksindir. savaş (BW). Bu yaşayan veya çoğalan patojenlere ek olarak, toksinler ve biyotoksinler de biyo-ajanlar arasında yer almaktadır. Bugüne kadar 1.200'den fazla farklı türde potansiyel olarak silah haline getirilebilir biyo-ajan tanımlanmış ve incelenmiştir.
Bazı biyolojik ajanlar, nispeten hafif alerjik reaksiyonlardan, ciddi yaralanma, ciddi veya kalıcı sakatlık ve hatta ölüm dahil olmak üzere ciddi tıbbi durumlara kadar çeşitli şekillerde insan sağlığını olumsuz yönde etkileme yeteneğine sahiptir. Bu organizmaların çoğu, suyun, toprağın, bitkilerin veya hayvanların bulunduğu her doğal ortamda var olabilmektedirler. Biyo-ajanlar, konuşlandırılmalarını veya yayılmalarını kolaylaştırmak için "silahlaştırmaya" uygun olmalıdırlar. Genetik modifikasyonbu etkenlerin etkisiz hale getirilmelerini zorlaştırabilir veya öldürücü özelliklerini artırabilir, bunları geleneksel tedavilere veya önleyici tedavilere karşı dayanıklı hale de getirebilir. Pek çok biyo-ajan hızla çoğaldığından ve yayılma için minimum kaynak gerektirdiğinden, çok çeşitli mesleki ortamlarda da potansiyel bir tehlike oluştururlar.
1972 Biyolojik Silahlar Sözleşmesi (BWC), biyolojik silahların geliştirilmesini, kullanılmasını veya stoklanmasını yasaklayan uluslararası bir anlaşmadır; Mart 2021 itibarıyla BWC'ye 183 Taraf Devlet bulunmaktadır. Bununla birlikte, biyo-ajanlar, çeşitli altında ve dünya çapındaki tesislerinde hem savunma hem de tıbbi araştırma amaçları için geniş çapta incelenmektedir.
Sınıflandırmalar
Operasyonel
Eski (1943–1969), silah haline getirilmiş anti-personel biyo-ajanları "öldürücü maddeler" ( Bacillus anthracis, , Botulinum toksini ) ve "zayıflatıcı maddeler" (Brucella suis, , , ) olarak sınıflandırılmışlardır.
Yasal durum
1997'den bu yana, Birleşik Devletler yasaları, ABD Sağlık ve İnsani Hizmetler Dairesi (HHS) veya ABD Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından belirlenen ve "kamu sağlığı ve güvenliği için ciddi bir tehdit oluşturma potansiyeline" sahip olan biyo-ajanların bir listesini "seçili etkenler (ajanlar)" şeklinde resmi olarak tanımlandığını ilan etti. Böylece bu etkenlerin bulundurulması veya taşınması sıkı bir şekilde kontrol edilmektedir. Seçilmiş ajanlar, "HHS seçilmiş ajanlar ve toksinler", "USDA seçilmiş ajanlar ve toksinler" ve "Örtüşen seçilmiş ajanlar ve toksinler" olarak ayrılmıştır.
Düzenlemeler
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), biyolojik ajanları üç kategoriye ayırır: Kategori A, Kategori B ve Kategori C. Kategori A ajanları, ABD için en büyük tehdidi oluşturmaktadır. Kategori "A" ajanı olma kriterleri arasında yüksek hastalık ve ölüm oranları; yayılma ve iletilebilirlik kolaylığı; halk arasında paniğe neden olma yeteneği; ve halk sağlığı yetkililerinin yanıt vermesi için gereken özel eylemler gibi kıstaslar bulunur. Kategori A ajanları arasında şarbon, botulizm, veba, çiçek hastalığı ve viral hemorajik ateşler bulunur.
Askeri öneme sahip biyo-ajanların listesi
- Aşağıdaki patojenler ve toksinler, bir zamanlar bir ulus veya başka bir ülke tarafından silah haline getirildi. Uygulanabilir yerlerde NATO dahil edilmiştir.
Bakteriyel biyo-ajanlar
Hastalık | Etken Ajan ( Askeri Sembol ) |
---|---|
Şarbon | Bacillus anthracis (N veya TR) |
Bruselloz (sığır) | Brucella düşük |
Bruselloz (keçi) | Brusella melitensis (AM veya BX) |
Bruselloz (domuz) | Brucella suis (ABD, AB veya NX) |
Kolera | Vibrio kolera (HO) |
Difteri | Corynebacterium difteri (DK) |
Dizanteri (bakteriyel) | Shigella dysenteriae, Escherichia coli (Y) |
Ruam | Burkholderia mallei (LA) |
listeriyoz | Listeria monocytogenes (TQ) |
melioidoz | Burkholderia pseudomallei (HI) |
Veba | Yersinia pestis (LE) |
Tularemi | Francisella tularensis (SR veya JT) |
Klamidyal biyo-ajanlar
Hastalık | Etken Ajan ( Askeri Sembol ) |
---|---|
Psitakoz | Chlamydophila psittaci (SI) |
Riketsial biyo-ajanlar
Hastalık | Etken Ajan ( Askeri Sembol ) |
---|---|
Q Ateşi | Coxiella burneti (OU) |
Kayalık Dağlar benekli humması | Rickettsia rickettsii (RI veya UY) |
tifüs (insan) | Rickettsia prowazekii (YE) |
Tifüs (fare) | Rickettsia tifisi (AV) |
Viral biyo-ajanlar
Hastalık | Etken Ajan (Askeri Sembol) | Yorumlar |
---|---|---|
At Ensefaliti (Doğu) | Doğu at ensefalit virüsü (ZX) | |
At Ensefaliti (Venezuela) | Venezuela At Ensefalomiyelit virüsü (FX) | |
At Ensefaliti (Batı) | Batı at ensefaliti virüsü (EV) | |
Japon B ensefaliti | Japon ensefalit virüsü (AN) | |
Marburg Kanamalı Ateşi (Marburg HF) | Marburg Virüsü (MARV) | Sovyetler Birliği tarafından |
Rift Vadisi ateşi | Rift Valley ateşi virüsü (FA) | |
Çiçek hastalığı | Variola virüsü (ZL) | |
Sarıhumma | Sarı humma virüsü (OJ veya LU) |
Mikotik biyo-ajanlar
Hastalık | Etken Ajan ( Askeri Sembol ) |
---|---|
Koksidiyomikoz | Coccidioides immitis (OC) |
Biyolojik toksinler
Toksin | Toksin Kaynağı (Askeri Sembol) |
---|---|
Abrin | Tesbih bezelye ( Abrus precatorius) |
Botulinum toksinleri (A'dan G'ye) | Clostridium botulinum bakterileri veya sporları ve birkaç başka Clostridial türü. (X veya XR) |
Ricin | Hint fasulyesi ( Ricinus communis ) (B veya WA) |
Saksitoksin | Anabaena, Aphanizomenon, Lyngbya ve Cylindrospermopsis (TZ) gibi çeşitli denizel ve acı siyanobakteriler |
Stafilokokal enterotoksin B | Staphylococcus aureus (UC veya PG) |
tetrodotoksin | Vibrio alginolyticus, Pseudoalteromonas tetraodonis (PP) dahil olmak üzere çeşitli deniz bakterileri |
Trichothecene mikotoksinler | Fusarium, Trichoderma ve Stachybotrys dahil olmak üzere çeşitli mantar türleri |
biyolojik vektörler
Vektör (Askeri Sembol) | Hastalık |
---|---|
Sivrisinek ( Aedes aegypti ) (AP) | Sıtma, Dang humması, Chikungunya, Sarı humma, diğer Arbovirüsler |
Doğu piresi (Xenopsylla cheopis) | Veba, Murin tifüs |
Simülanlar
Simülanlar, gerçek biyolojik ajanların fiziksel veya biyolojik özelliklerini patojenik (hsatalık yapıcı) olmadan taklit eden organizmalar veya maddelerdir. Çeşitli yayma tekniklerinin etkinliğini veya biyoterörizmde biyolojik ajanların kullanımının neden olduğu riskleri incelemek için kullanılırlar. İnsan veya hayvan akciğerlerinde dağılma, bağlanma veya penetrasyon derinliğini simüle etmek için simülanların, simüle edilmiş biyolojik ajana benzer partikül boyutlarına, özgül ağırlığa ve yüzey özelliklerine sahip olması gerekir.
Simülanların tipik boyutu (1-5 µm) pencereleri ve kapıları kapalı olan binalara girmesini ve akciğerlerin derinliklerine nüfuz etmesini sağlar. Bu biyolojik ajan normalde patojenik olmasa bile önemli bir sağlık riski taşır.
- Bacillus globigii (biyo-ajan simülantları bağlamında tarihsel olarak Bacillus subtilis olarak adlandırılmıştır) (BG, BS veya U)
- Serratia marcescens (SM veya P)
- Aspergillus fumigatus mutant C-2 (AF)
- Escherichia coli (EC)
- Bacillus thuringiensis (BT)
- Erwinia herbicola (kabul edilen mevcut ad: Pantoea agglomerans ) (EH)
- Çinko kadmiyum sülfit, ZnCdS (FP) gibi floresan partiküller
Uluslararası hukuk
altı asırdan fazla geriye, 1346'daki Kefe kuşatmasına kadar uzanırken, biyolojik silahlara ilişkin uluslararası kısıtlamalar, kimyasal ve biyolojik silahların bulundurulmasını veya geliştirilmesini değil, kullanımını yasaklayan 1925 Cenevre Protokolü ile başlamıştır. Cenevre Protokolü'nün onaylanmasının ardından, birçok ülke bu protokolün uygulanabilirliği ve olası misillemeler konusunda koydu. Bu çekinceler nedeniyle yalnızca " " sözleşme uygulamada kaldı.
1972 Biyolojik Silahlar Sözleşmesi (BWC), biyolojik silahların geliştirilmesini, üretimini, satın alınmasını, transferini, stoklanmasını ve kullanılmasını yasaklayarak Cenevre Protokolünü tamamlamıştır. 26 Mart 1975'te yürürlüğe giren BWC, tüm bir kitle imha silahları kategorisinin üretimini yasaklayan ilk çok taraflı silahsızlanma anlaşması oldu. Mart 2021 itibarıyla . Biyolojik silahların kullanımının "insanlığın vicdanına aykırı" olacağını belirten ve bu prensibi antlaşmanın önsözüne yansıtan BWC'nin, biyolojik silahlara karşı güçlü bir küresel norm oluşturduğu düşünülüyor. Ancak BWC'nin etkinliği, yetersiz kurumsal destek ve uyumluluğu izlemek için herhangi bir resmi doğrulama rejiminin bulunmaması nedeniyle sınırlı kalmıştır.
1985 yılında, kimyasal ve biyolojik silahların yayılmasını önlemeyi amaçlayan 43 ülkenin çok taraflı bir ihracat kontrol rejimi olan Avustralya Grubu kuruldu.
2004'te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, tüm BM Üye Devletlerini kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer silahlar gibi kitle imha silahlarının ve bunların atış araçlarının yayılmasına karşı uygun yasal ve düzenleyici önlemleri geliştirmek ve uygulamakla yükümlü kılan kabul etti.
Popüler kültürde
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c . United States Department of Labor: OSHA. 28 Haziran 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012.
- ^ a b . . 3 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ Headquarters, Departments of the Army, the Navy, and the Air Force, and Commandant, Marine Corps (17 July 2000), Field Manual: Treatment of Biological Warfare Casualties (Army FM 8-284/Navy NAVMED P-5042/Air Force AFMAN (I) 44-156/Marine Corps MCRP 4-11.1C), para 1-4 (pg 1-3).
- ^ Additional Requirements for Facilities Transferring or Receiving Select Agents, Title 42 CFR Part 72 and Appendix A; 15 April 1997 (DHHS).
- ^ "Biological Warfare (BW) Simulants – Bacillus globigii (BG)". The Night Ferry (İngilizce). 5 Şubat 2010. 28 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2017.
- ^ United Nations (1972). Biological Weapons Convention 26 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Biological Warfare at the 1346 Siege of Caffa". Emerging Infectious Diseases (İngilizce). 8 (9): 971-975. September 2002. doi:10.3201/eid0809.010536. (PMC) 2732530 $2. (PMID) 12194776. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . . 8 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ . . 25 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ "The Shortcomings of Indeterminacy in Arms Control Regimes: The Case of the Biological Weapons Convention". American Journal of International Law (İngilizce). 101 (2): 277. April 2007. doi:10.1017/S0002930000030098. ISSN 0002-9300. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b (İngilizce). . 15 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ Cross (3 Temmuz 2020). "Twenty-first century perspectives on the Biological Weapon Convention: Continued relevance or toothless paper tiger". Bulletin of the Atomic Scientists. 76 (4): 185-191. doi:10.1080/00963402.2020.1778365. ISSN 0096-3402.
- ^ . . 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ Chapter 9: The Failure of Arms Control, In Bioterror and Biowarfare: A Beginner's Guide. Oneworld. 2006. ss. 146-165. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . Australian Department of Foreign Affairs and Trade. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ (İngilizce). United Nations. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
Dış bağlantılar
- Rafał L. Górny, Biyolojik ajanlar 16 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., OSHwiki 30 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Biyolojik Ajanlar 1 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., OSHA
- Ajanları ve Toksinleri Seçin 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri
- AB'nin nükleer silahların yayılmasını önleme ve silahsızlanma kursunda biyolojik silahlar e-öğrenme modülü 2 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ( Filippa Lentzos tarafından öğretilir)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Biyolojik bir etken biyo ajan biyolojik tehdit ajani biyolojik savas ajani biyolojik silah veya biyolo silah olarak da adlandirilir biyoterorizm veya biyolojik savas icin silah olarak kullanilabilen bir bakteri virus protozoon parazit mantar veya toksindir savas BW Bu yasayan veya cogalan patojenlere ek olarak toksinler ve biyotoksinler de biyo ajanlar arasinda yer almaktadir Bugune kadar 1 200 den fazla farkli turde potansiyel olarak silah haline getirilebilir biyo ajan tanimlanmis ve incelenmistir Sarbon etkeni olan Bacillus anthracis kulturu Bazi biyolojik ajanlar nispeten hafif alerjik reaksiyonlardan ciddi yaralanma ciddi veya kalici sakatlik ve hatta olum dahil olmak uzere ciddi tibbi durumlara kadar cesitli sekillerde insan sagligini olumsuz yonde etkileme yetenegine sahiptir Bu organizmalarin cogu suyun topragin bitkilerin veya hayvanlarin bulundugu her dogal ortamda var olabilmektedirler Biyo ajanlar konuslandirilmalarini veya yayilmalarini kolaylastirmak icin silahlastirmaya uygun olmalidirlar Genetik modifikasyonbu etkenlerin etkisiz hale getirilmelerini zorlastirabilir veya oldurucu ozelliklerini artirabilir bunlari geleneksel tedavilere veya onleyici tedavilere karsi dayanikli hale de getirebilir Pek cok biyo ajan hizla cogaldigindan ve yayilma icin minimum kaynak gerektirdiginden cok cesitli mesleki ortamlarda da potansiyel bir tehlike olustururlar 1972 Biyolojik Silahlar Sozlesmesi BWC biyolojik silahlarin gelistirilmesini kullanilmasini veya stoklanmasini yasaklayan uluslararasi bir anlasmadir Mart 2021 itibariyla BWC ye 183 Taraf Devlet bulunmaktadir Bununla birlikte biyo ajanlar cesitli altinda ve dunya capindaki tesislerinde hem savunma hem de tibbi arastirma amaclari icin genis capta incelenmektedir SiniflandirmalarOperasyonel Eski 1943 1969 silah haline getirilmis anti personel biyo ajanlari oldurucu maddeler Bacillus anthracis Botulinum toksini ve zayiflatici maddeler Brucella suis olarak siniflandirilmislardir Yasal durum 1997 den bu yana Birlesik Devletler yasalari ABD Saglik ve Insani Hizmetler Dairesi HHS veya ABD Tarim Bakanligi USDA tarafindan belirlenen ve kamu sagligi ve guvenligi icin ciddi bir tehdit olusturma potansiyeline sahip olan biyo ajanlarin bir listesini secili etkenler ajanlar seklinde resmi olarak tanimlandigini ilan etti Boylece bu etkenlerin bulundurulmasi veya tasinmasi siki bir sekilde kontrol edilmektedir Secilmis ajanlar HHS secilmis ajanlar ve toksinler USDA secilmis ajanlar ve toksinler ve Ortusen secilmis ajanlar ve toksinler olarak ayrilmistir Duzenlemeler ABD Hastalik Kontrol ve Onleme Merkezleri CDC biyolojik ajanlari uc kategoriye ayirir Kategori A Kategori B ve Kategori C Kategori A ajanlari ABD icin en buyuk tehdidi olusturmaktadir Kategori A ajani olma kriterleri arasinda yuksek hastalik ve olum oranlari yayilma ve iletilebilirlik kolayligi halk arasinda panige neden olma yetenegi ve halk sagligi yetkililerinin yanit vermesi icin gereken ozel eylemler gibi kistaslar bulunur Kategori A ajanlari arasinda sarbon botulizm veba cicek hastaligi ve viral hemorajik atesler bulunur Askeri oneme sahip biyo ajanlarin listesiAsagidaki patojenler ve toksinler bir zamanlar bir ulus veya baska bir ulke tarafindan silah haline getirildi Uygulanabilir yerlerde NATO dahil edilmistir Bakteriyel biyo ajanlar Hastalik Etken Ajan Askeri Sembol Sarbon Bacillus anthracis N veya TR Bruselloz sigir Brucella dusukBruselloz keci Brusella melitensis AM veya BX Bruselloz domuz Brucella suis ABD AB veya NX Kolera Vibrio kolera HO Difteri Corynebacterium difteri DK Dizanteri bakteriyel Shigella dysenteriae Escherichia coli Y Ruam Burkholderia mallei LA listeriyoz Listeria monocytogenes TQ melioidoz Burkholderia pseudomallei HI Veba Yersinia pestis LE Tularemi Francisella tularensis SR veya JT Klamidyal biyo ajanlar Hastalik Etken Ajan Askeri Sembol Psitakoz Chlamydophila psittaci SI Riketsial biyo ajanlar Hastalik Etken Ajan Askeri Sembol Q Atesi Coxiella burneti OU Kayalik Daglar benekli hummasi Rickettsia rickettsii RI veya UY tifus insan Rickettsia prowazekii YE Tifus fare Rickettsia tifisi AV Viral biyo ajanlar Hastalik Etken Ajan Askeri Sembol YorumlarAt Ensefaliti Dogu Dogu at ensefalit virusu ZX At Ensefaliti Venezuela Venezuela At Ensefalomiyelit virusu FX At Ensefaliti Bati Bati at ensefaliti virusu EV Japon B ensefaliti Japon ensefalit virusu AN Marburg Kanamali Atesi Marburg HF Marburg Virusu MARV Sovyetler Birligi tarafindanRift Vadisi atesi Rift Valley atesi virusu FA Cicek hastaligi Variola virusu ZL Sarihumma Sari humma virusu OJ veya LU Mikotik biyo ajanlar Hastalik Etken Ajan Askeri Sembol Koksidiyomikoz Coccidioides immitis OC Biyolojik toksinler Toksin Toksin Kaynagi Askeri Sembol Abrin Tesbih bezelye Abrus precatorius Botulinum toksinleri A dan G ye Clostridium botulinum bakterileri veya sporlari ve birkac baska Clostridial turu X veya XR Ricin Hint fasulyesi Ricinus communis B veya WA Saksitoksin Anabaena Aphanizomenon Lyngbya ve Cylindrospermopsis TZ gibi cesitli denizel ve aci siyanobakterilerStafilokokal enterotoksin B Staphylococcus aureus UC veya PG tetrodotoksin Vibrio alginolyticus Pseudoalteromonas tetraodonis PP dahil olmak uzere cesitli deniz bakterileriTrichothecene mikotoksinler Fusarium Trichoderma ve Stachybotrys dahil olmak uzere cesitli mantar turleribiyolojik vektorler Vektor Askeri Sembol HastalikSivrisinek Aedes aegypti AP Sitma Dang hummasi Chikungunya Sari humma diger ArboviruslerDogu piresi Xenopsylla cheopis Veba Murin tifusSimulanlar Simulanlar gercek biyolojik ajanlarin fiziksel veya biyolojik ozelliklerini patojenik hsatalik yapici olmadan taklit eden organizmalar veya maddelerdir Cesitli yayma tekniklerinin etkinligini veya biyoterorizmde biyolojik ajanlarin kullaniminin neden oldugu riskleri incelemek icin kullanilirlar Insan veya hayvan akcigerlerinde dagilma baglanma veya penetrasyon derinligini simule etmek icin simulanlarin simule edilmis biyolojik ajana benzer partikul boyutlarina ozgul agirliga ve yuzey ozelliklerine sahip olmasi gerekir Simulanlarin tipik boyutu 1 5 µm pencereleri ve kapilari kapali olan binalara girmesini ve akcigerlerin derinliklerine nufuz etmesini saglar Bu biyolojik ajan normalde patojenik olmasa bile onemli bir saglik riski tasir Bacillus globigii biyo ajan simulantlari baglaminda tarihsel olarak Bacillus subtilis olarak adlandirilmistir BG BS veya U Serratia marcescens SM veya P Aspergillus fumigatus mutant C 2 AF Escherichia coli EC Bacillus thuringiensis BT Erwinia herbicola kabul edilen mevcut ad Pantoea agglomerans EH Cinko kadmiyum sulfit ZnCdS FP gibi floresan partikullerUluslararasi hukukBiyolojik Silahlar Sozlesmesi alti asirdan fazla geriye 1346 daki Kefe kusatmasina kadar uzanirken biyolojik silahlara iliskin uluslararasi kisitlamalar kimyasal ve biyolojik silahlarin bulundurulmasini veya gelistirilmesini degil kullanimini yasaklayan 1925 Cenevre Protokolu ile baslamistir Cenevre Protokolu nun onaylanmasinin ardindan bircok ulke bu protokolun uygulanabilirligi ve olasi misillemeler konusunda koydu Bu cekinceler nedeniyle yalnizca sozlesme uygulamada kaldi 1972 Biyolojik Silahlar Sozlesmesi BWC biyolojik silahlarin gelistirilmesini uretimini satin alinmasini transferini stoklanmasini ve kullanilmasini yasaklayarak Cenevre Protokolunu tamamlamistir 26 Mart 1975 te yururluge giren BWC tum bir kitle imha silahlari kategorisinin uretimini yasaklayan ilk cok tarafli silahsizlanma anlasmasi oldu Mart 2021 itibariyla Biyolojik silahlarin kullaniminin insanligin vicdanina aykiri olacagini belirten ve bu prensibi antlasmanin onsozune yansitan BWC nin biyolojik silahlara karsi guclu bir kuresel norm olusturdugu dusunuluyor Ancak BWC nin etkinligi yetersiz kurumsal destek ve uyumlulugu izlemek icin herhangi bir resmi dogrulama rejiminin bulunmamasi nedeniyle sinirli kalmistir 1985 yilinda kimyasal ve biyolojik silahlarin yayilmasini onlemeyi amaclayan 43 ulkenin cok tarafli bir ihracat kontrol rejimi olan Avustralya Grubu kuruldu 2004 te Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi tum BM Uye Devletlerini kimyasal biyolojik radyolojik ve nukleer silahlar gibi kitle imha silahlarinin ve bunlarin atis araclarinin yayilmasina karsi uygun yasal ve duzenleyici onlemleri gelistirmek ve uygulamakla yukumlu kilan kabul etti Populer kulturdeAyrica bakinizBiyolojik tehlike Biyolojik kirlenme Darbeli ultraviyole isikKaynakca a b c United States Department of Labor OSHA 28 Haziran 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2012 a b 3 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2021 Headquarters Departments of the Army the Navy and the Air Force and Commandant Marine Corps 17 July 2000 Field Manual Treatment of Biological Warfare Casualties Army FM 8 284 Navy NAVMED P 5042 Air Force AFMAN I 44 156 Marine Corps MCRP 4 11 1C para 1 4 pg 1 3 Additional Requirements for Facilities Transferring or Receiving Select Agents Title 42 CFR Part 72 and Appendix A 15 April 1997 DHHS Biological Warfare BW Simulants Bacillus globigii BG The Night Ferry Ingilizce 5 Subat 2010 28 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2017 United Nations 1972 Biological Weapons Convention 26 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Biological Warfare at the 1346 Siege of Caffa Emerging Infectious Diseases Ingilizce 8 9 971 975 September 2002 doi 10 3201 eid0809 010536 PMC 2732530 2 PMID 12194776 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 8 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2021 25 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2021 The Shortcomings of Indeterminacy in Arms Control Regimes The Case of the Biological Weapons Convention American Journal of International Law Ingilizce 101 2 277 April 2007 doi 10 1017 S0002930000030098 ISSN 0002 9300 1 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2023 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Ingilizce 15 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2021 Cross 3 Temmuz 2020 Twenty first century perspectives on the Biological Weapon Convention Continued relevance or toothless paper tiger Bulletin of the Atomic Scientists 76 4 185 191 doi 10 1080 00963402 2020 1778365 ISSN 0096 3402 6 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2021 Chapter 9 The Failure of Arms Control In Bioterror and Biowarfare A Beginner s Guide Oneworld 2006 ss 146 165 ISBN 9781851684472 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Australian Department of Foreign Affairs and Trade 2 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2021 Ingilizce United Nations 2 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2021 Dis baglantilarRafal L Gorny Biyolojik ajanlar 16 Kasim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde OSHwiki 30 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Biyolojik Ajanlar 1 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde OSHA Ajanlari ve Toksinleri Secin 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hastalik Kontrol ve Onleme Merkezleri AB nin nukleer silahlarin yayilmasini onleme ve silahsizlanma kursunda biyolojik silahlar e ogrenme modulu 2 Aralik 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Filippa Lentzos tarafindan ogretilir