Carbonari (çev. 'kömür imalatçıları') yaklaşık 1800'den 1831'e kadar İtalya'da faaliyet gösteren gizli devrimci topluluklardan oluşan gayrı resmi bir ağdı. İtalyan Carbonari, Portekiz, İspanya, Brezilya, Uruguay ve Rusya'daki diğer devrimci grupları da etkilemiş olabilir. Hedefleri genellikle vatansever ve liberal bir temele sahip olsa da, net bir acil siyasi gündemleri yoktu. 1815'ten sonra İtalya'da, özellikle de İtalya Yarımadası'nın güneyindeki baskıcı siyasi durumdan memnun olmayanlar için bir odak noktasıydılar. Carbonari üyeleri ve onlardan etkilenenler, İtalya'nın birleşme sürecinde (Risorgimento olarak adlandırılır), özellikle de başarısızlıkla sonuçlanan 1820 Devrimi'nde ve İtalyan milliyetçiliğinin daha da gelişmesinde yardımcı oldular. Başlıca amaç tiranlığı yenmek ve anayasal bir hükûmet kurmaktı. İtalya'nın kuzeyinde Adelfia ve Filadelfia gibi diğer gruplar ortak örgütlerdi.
Carbonari Örgütü | |
---|---|
Carbonari Örgütü | |
Kuruluş | 19. yüzyıl başları |
Tür | Gizli örgütlenme |
Amaç | İtalya'nın birleşmesi |
Konum | |
Önemli kişiler | Gabriele Rossetti Napoleon Louis Bonaparte Giuseppe Garibaldi Silvio Pellico Giuseppe Mazzini Piero Maroncelli |
Kuruluşu
Carbonari, İtalya'nın dört bir yanına dağılmış küçük gizli hücrelere bölünmüş gizli bir cemiyetti. Gündemleri farklılık gösterse de, kanıtlar bölgesel farklılıklara rağmen çoğunun liberal, birleşik bir İtalya'nın yaratılması konusunda hemfikir olduğunu göstermektedir. Carbonari hem felsefesinde hem de programında ruhban karşıtıydı. Papalık anayasası Ecclesiam a Jesu Christo ve ansiklopedi Qui pluribus onlara karşı yöneltilmişti. Katolik Kilisesi'nin liberal ya da modernist bir şekilde ele geçirilmesi çağrısında bulunan tartışmalı belge Alta Vendita, Sicilyalı Carbonari'ye atfedilmiştir.
Tarihçe
Kökeni
Gerçekte nerede kuruldukları net olarak bilinmemekle birlikte ilk kez Napolyon savaşları sırasında Napoli Krallığı'nda ön plana çıktılar. Cemiyetin belgelerinin bir kısmı, kökeninin Orta Çağ Fransa'sına dayandığını ve atalarının 16. yüzyılda Fransa Kralı I. Francis'in sponsorluğunda olduğunu iddia etse de, bu iddia dış kaynaklar tarafından doğrulanamamaktadır. Carbonari'nin kökenleri hakkında çok sayıda teori ileri sürülmüş olsa da, örgüt büyük olasılıkla, Fransız Devrimi'nden liberal fikirlerin yayılmasının bir parçası olarak,Masonluğun bir dalı olarak ortaya çıktı. İlk önce Napoli Krallığı'nda (Joachim Murat'ın kontrolü altında) ve Risorgimento'ya en dirençli muhalefet olan Papalık Devletleri'nde etkili oldular.
Çoğu zaman muhafazakar hükûmetler tarafından bastırılmak üzere hedef alınan gizli bir toplum olarak Carbonari, büyük ölçüde gizli olarak faaliyet gösteriyordu. Carbonari adı, üyeleri kırsal “kömür yakıcılar” olarak tanımladı; tanıştıkları yere “Kışla” deniyordu, üyeler kendilerine “iyi kuzen”, Carbonari'ye ait olmayanlar ise “Pagani” olarak adlandırılıyordu. Üyeleri başlatmak için özel törenler vardı.
Carbonari'nin amacı bir anayasal monarşi ya da cumhuriyet yaratmaktı; ayrıca sıradan insanların haklarını her türlü mutlakiyetçiliğe karşı savunmak istediler. Carbonari, amaçlarına ulaşmak için silahlı isyanları körüklemekten söz etti.
Üyelik, çırak ve usta olmak üzere iki sınıfa ayrıldı. Usta olmanın iki yolu vardı: En az altı ay çırak olarak hizmet etmek veya girişte zaten bir Mason olmak. Onların inisiyasyon ritüelleri, isimlerine uygun olarak, kömür satışı ticareti etrafında yapılandırıldı.
1814'te Carbonari, İki Sicilya Krallığı için zorla bir anayasa elde etmek istedi. Bourbon kralı İki Sicilya Kralı I. Ferdinand onlara karşı çıktı. Bonapartçı Joachim Murat, birleşik ve bağımsız bir İtalya yaratmak istemişti. 1815'te Ferdinand, krallığının onlarla kaynadığını gördüm. Regno'daki toplum, küçük bir kentsel orta sınıfla birlikte soylular, ordu subayları, küçük toprak sahipleri, hükûmet yetkilileri, köylüler ve rahiplerden oluşuyordu. Toplum Papalığın egemenliğindeydi. 15 Ağustos 1814'te Kardinaller ve , tüm gizli derneklerin bu gizli derneklere üye olmalarını, toplantılarına katılmalarını veya bu türler için bir toplantı yeri sağlamalarını ağır cezalarla yasaklayan bir ferman yayınladılar.
1820 ve 1821 Ayaklanmaları
Carbonari ilk olarak Fransız işgaline karşı direniş sırasında, özellikle de Bonapartçı Napoli Kral Joachim Murat döneminde ortaya çıktı. Bununla birlikte, savaşlar sona erdiğinde, Avusturya karşıtı eğilime sahip milliyetçi bir örgüt haline geldiler ve 1820-1821 ve 1831'de İtalya'da devrimlerin örgütlenmesinde etkili oldular.
1820 devrimi Napoli'de Kral I. Ferdinand'a karşı başladı. Aynı yıl İspanya'nın Cádiz kentindeki olaylardan ilham alan isyanlar, mutlakiyetçilik karşıtı hedefleri çarpıtarak ve liberal bir anayasa talep ederek Napoli'de gerçekleşti. 1 Temmuz'da iki subay, Michele Morelli ve Joseph Silvati ( komutasında Murat'ın ordusunun bir parçasıydı) süvari alaylarının başında Campania'daki Nola kasabasına doğru yürüdüler.
Protestolardan endişe duyan Kral I. Ferdinand, yeni bir anayasa ve bir parlamentoyu kabul etti. Kısmi, hayali ve aşikar da olsa zafer, yarımadada büyük umutlara neden oldu ve liderliğindeki yerel komplocular, Sardunya Krallığı'nın başkenti Torino'ya yürüdüler ve 12 Mart 1821'de anayasal bir monarşi ve liberal reformlar elde ettiler. Carbonari eylemlerinin bir sonucunda, Kutsal İttifak bu tür devrimci uzlaşmalara müsamaha göstermedi ve Şubat 1821'de güneydeki sayıca az ve yetersiz donanımlı isyancıları bastırmak için ordu gönderdi. Piedmont'ta Kral , ne yapacağına karar verememiş, kardeşi 'in lehine tahttan feragat etmişti; ama daha kararlı Charles Felix, Avusturya'nın asker göndermesini istedi. 8 Nisan'da Habsburg ordusu isyancıları yendi ve neredeyse tamamen Carbonari tarafından tetiklenen 1820-1821 ayaklanmaları durduruldu.
13 Eylül 1821'de Papa Pius VII, Ecclesiam a Jesu Christo boğasıyla birlikte Carbonari'yi gizli bir Mason topluluğu olarak kınadı ve üyelerini aforoz etti.
Carbonari'nin önde gelen liderlerinden Morelli ve Silvati ölüme mahkûm edildi; Pepe sürgüne gitti; , Silvio Pellico ve Piero Maroncelli hapse atıldı.
1831 Ayaklanmaları
Carbonariler yenildiler ama Fransa Kralı Louis Philippe'in Paris'teki ayaklanmanın zaferinin kanatlarında liberal politikasını destekleyen 1830 Temmuz Devriminde yer aldılar. İtalyan Carbonari, orta ve kuzey İtalya'daki bazı devletlere, özellikle Papalık Devletleri ve Modena'ya karşı silahlandı.
Ciro Menotti, İtalya Kralı unvanını vermesi karşılığında olumlu yanıt vermiş gibi görünen Modena Dükü IV. Francis'in desteğini bulmaya çalışarak inisiyatifin dizginlerini ele alacaktı, ancak Dük çifte oyun yaptı ve Menotti, neredeyse silahsız, ayaklanma için belirlenen tarihten bir gün önce tutuklandı. Francis IV, Avusturyalı devlet adamı Klemens von Metternich'in önerisi üzerine, Menotti'nin müttefikleri arasında birçok kişiyle birlikte onu ölüme mahkûm etmişti. Bu, gizli grubun son büyük çabasıydı.
Sonrası
1820'de Napoliten Carbonari, Kral I. Ferdinand'dan bir anayasa çıkarmak için bir kez daha silahlandı. Bir askeri subay ve Abbot Minichini'nin komutasında Nola'dan başkente doğru ilerlediler. General Pepe ve birçok subay ve hükûmet yetkilisi katıldı ve kral, Napoli'deki İspanyol anayasasına yemin etti. Daha sonra isyan Piedmont'a yayıldı ve Avusturya'nın müdahalesi ile Victor Emmanuel tahttan kardeşi Charles Felix lehine istifa etti. Carbonari, Avusturya'ya ve dostane bir ilişki içinde olan hükûmetlere karşı ajitasyonlarını gizlice sürdürdü. Bir Vendita kurdular. Papa Pius VII, Carbonari'nin gizli cemiyetini genel olarak kınadı. Cemiyet etkisini kademe kademe yitirdi ve yavaş yavaş İtalya'da ortaya çıkan yeni siyasi örgütlere dahil oldu; üyeleri özellikle Mazzini'nin "Genç İtalya"sına yakınlaştı. Organizasyon daha sonra Fransa'ya taşındı ve burada kıtalara bölünerek Charbonnerie olarak ortaya çıktı. Üyeleri özellikle Paris'te çoğunlukta idi. Fransa'daki cemiyetin temel amacı da politikti, yani halkın egemenlik anlayışının ifade bulabileceği bir anayasa elde etmekti. Ayaklanma, Paris'ten tüm ülkeye hızla yayıldı ve bu, birlikler arasında birkaç isyana neden oldu; birkaç komplocu idam edildikten sonra, özellikle liderler arasında çıkan tartışmalarda önemini yitirdi. Charbonnerie, 1830 Devriminde yer aldı; Bourbonların düşüşünden sonra etkisi hızla azaldı. Bundan sonra Fransız Cumhuriyetçiler arasında bir Charbonnerie démocratique kuruldu; 1841'den sonra ondan başka bir şey duyulmadı. Carbonari İspanya'da da bulunacaktı, ancak sayıları ve önemi diğer Latin ülkelere göre daha sınırlıydı.
1830'da Carbonari, Fransa'daki Temmuz Devrimi'ne katıldı. Bu onlara İtalya'da başarılı bir devrimin sahnelenebileceği umudunu verdi. Modena'daki bir deklarasyon tam bir başarısızlıktı, ancak Şubat 1831'de Papalık Devletleri'ndeki birkaç şehir yükseldi ve Carbonari üç rengini uçtu. Gönüllü bir güç Roma üzerine yürüdü ama Papa Gregory XVI'nın isteği üzerine müdahale eden Avusturya birlikleri tarafından yok edildi. 1831'deki başarısız ayaklanmalardan sonra, çeşitli İtalyan devletlerinin hükümetleri, artık neredeyse yok olan Carbonari'yi çökertti. Daha zeki üyeler, açık savaşta Avusturya ordusuna asla karşı koyamayacaklarını anladılar ve milliyetçi Giuseppe Mazzini liderliğindeki yeni bir harekete, Giovane Italia'ya ("Genç İtalya") katıldılar. Güney İtalya'da, özellikle Puglia'da [3] ve Cilento'da 1816 ve 1828 yılları arasında doğan aynı adı taşıyan carbonara grubu Fransız Philadelphian'larından bağımsızdı. 1828'de Cilento'da, 1820 Napoli Anayasasının restorasyonu için çağrıda bulunan Philadelphia'daki bir ayaklanma, Bourbon polisi müdürü Francesco Saverio Del Carretto tarafından şiddetle bastırıldı: vahşetlerin arasında, mezalim köyünün yıkımını hatırlıyoruz. Bosco.
Bu yenilgi, birçok Carbonari'ye (Carbonari'nin en keskin liderlerinden biri olan Giuseppe Mazzini gibi) askeri açıdan, özellikle de tek başlarına olsalar, Eski Dünya'nın en büyük güçlerinden biri olan Avusturya ile rekabet edemeyeceklerini açıkça gösterdi. Birçok üyenin kökenlerini ve ilhamlarını Carbonari'ye kadar izleyeceği Genç İtalya adlı yeni bir gizli topluluk kurdular. Etkisi ve üyeleri hızla azalan Carbonari, bu önemli şirketin resmi tarihi 1848'e kadar yorgun bir şekilde devam etmesine rağmen, pratikte varlığını bıraktı.
Aziz Koruyucu
Carboneri üyeleri, 'i kömür madencilerinin (ve kapıcılarının) koruyucu azizi olarak tanırlar. Hatta örneğin Carbonari'ye mensup olan babası ona Orso Teobaldo Felice adını vermek istemiştir.
Tanınmış üyeler
Carbonari'nin önde gelen üyeleri arasında şunlar vardı:
- Gabriele Rossetti
- Silvio Pellico (1788-1854) ve Pietro Maroncelli (1795-1846) (her ikisi de Avusturya'da uzun yıllar hapis yattı ve birçoğunu Güney Moravya'da Brno'daki geçirdiler. Serbest bırakıldıktan sonra Pellico, on yıllık çilesini ayrıntılı olarak anlatan Le mie prigioni kitabını yazdı. Maroncelli hapishanede bir bacağını kaybetti ve Pellico'nun kitabının Paris'te (1833) tercüme edilmesinde ve düzenlenmesinde etkili oldu.)
- Giuseppe Mazzini
- Marquis de Lafayette (Amerikan ve Fransız Devrimlerinin kahramanı)
- Louis-Napoléon Bonaparte (gelecekteki Fransız imparatoru Napolyon III) Neredeyse kesin ama oldukça tartışmalı.
- Fransız devrimci Louis Auguste Blanqui
- Lord Byron
- Giuseppe Garibaldi[]
Portekiz
Portekiz Carbonarisi (Portekizce: Carbonária) ilk olarak 1822'de orada kuruldu, ancak kısa süre sonra dağıtıldı.
1896 yılında Artur Augusto Duarte da Luz de Almeida tarafından aynı adı taşıyan ve onun devamı olduğu iddia edilen yeni bir organizasyon kuruldu. Bu örgüt, halkı eğitme çabalarında aktifti ve çeşitli anti-monarşist komplolara karıştı. En önemlisi, Carbonária üyeleri, 1908'de Kral I. Charles ve varisi Prens suikastında aktifti. Carbonária üyeleri de Meşrutiyet'i deviren ve cumhuriyeti uygulayan rol oynadılar. Aralarındaki ortak özelliklerden biri Kilise'ye düşmanlıklarıydı ve cumhuriyetin kilise karşıtlığına katkıda bulundular.
Avrupa Devrimi'nin (1848 Devrimleri) ilerlemesinde büyük önem taşıyan iki sonuç, 1820-21'de Napoli'de meydana gelen olaylardan kaynaklandı. Biri, devrimi gerçekleştirdiğinde örgütlerine verilen tanıtıma bağlı olarak Carbonari'nin yeniden örgütlenmesiydi (ve şimdiye kadar içinde bulunduğu gizlilik artık gerekli görülmedi); diğeri ise örgütün Alpler'in ötesine uzanan uzantısıydı. Napoli devrimi gerçekleştiğinde, Carbonari gizemlerinden kurtuldu, anayasa tüzüklerini yayınladı ve programlarını ve üyelik kartlarını gizlemeyi bıraktı.
Özellikle, Carbonari liderlerinin dağılması, aynı zamanda Fransa'daki etkilerini genişletme etkisine de sahipti. General , Napoli'de karşı-devrimin yakın olduğu ve oradaki hayatı artık güvenli olmadığı zaman Barselona'ya gitti; ve ülke aynı kanunsuz şekilde Avusturyalaştırıldığında, Piedmontlu devrimcilerin birçoğu aynı şehre gitti. Cenevre'ye sığınan ve Ugoni'nin ve Londra'ya ilerleyen diğer yasaklıların dağılması, Karbonarizmin Fransa'da kaydettiği ilerlemeye katkıda bulundu ve General Pepe'ye ortak bir amaç için birleşecek uluslararası bir gizli toplum fikrini önerdi. tüm Avrupa Devletlerinin ileri siyasi reformcuları.
Güney Amerika
Giuseppe Garibaldi, Brezilya, Uruguay ve Avrupa'daki askeri girişimleri nedeniyle "İki Dünyanın Kahramanı" olarak anılmıştır. 1836'da Garibaldi, Ragamuffin Savaşı'nda (1835-1845) Ragamuffinler olarak bilinen isyancılara katılarak Brezilya İmparatorluğu'ndan ayrılma girişiminde davasını üstlendi. 1841'de Garibaldi, Uruguay'ın Montevideo kentine taşındı. 1842'de Uruguay filosunun komutasını aldı ve Uruguay İç Savaşı (1839-1851) için askerlerden oluşan bir "İtalyan Lejyonu" yetiştirdi. Güçlerini Uruguaylı Colorados ve Arjantin Unitarios'tan oluşan bir fraksiyonla ile hizaladı. Bu fraksiyon, Uruguay Hükûmeti ve Arjantin Federallerinin güçlerine karşı mücadelelerinde Fransız ve İngiliz İmparatorluklarından destek aldı.
Literatürde
- Stendhal'in Vanina Vanini hikâyesi, Carbonari'deki bir kahramanı ve buna takıntılı hale gelen bir kahramanı içeriyordu. 1961 yılında sinemaya uyarlanmıştır.
- Robert Louis Stevenson'ın " The Pavilion on the Links " adlı hikâyesi, Carbonari'yi komplonun kötü adamları olarak gösteriyor.
- The Fire adlı romanı, Carbonari'yi mistik bir satranç servisini içeren bir komplonun parçası olarak sunuyor.
- "" filminde Profesör Pesca'nın karakteri, Carbonari ile aynı zamanda yer alan ve benzer şekilde öne çıkan bir örgüt olan "The Brotherhood"un bir üyesidir. Clyde Hyder, modelin Prof. Pesca, Carbonari'nin bir üyesi olan ve 1840'larda Londra'da ikamet eden bir İtalyan öğretmeni olan Gabriele Rossetti idi.
- Beethoven biyografisi "Beethoven, Onu Tanıdığım Gibi", besteciyle yakın ilişkisinin 1815'te bestecinin Schindler'in Viyana'daki Napolyon'un destekçilerinin isyanına karıştığına dair bir açıklama talep etmesiyle başladığını belirtir. Carbonari ayaklanmalarına karşı kışkırtmak. Schindler tutuklandı ve üniversitede bir yıl kaybetti. Beethoven sempatikti ve sonuç olarak Schindler'in yakın arkadaşı oldu.
- Carbonari, Sherlock Holmes'un Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan "" (1911) adlı kısa öyküsünde belirgin bir şekilde bahsedilmiştir.
- Carbonari, ana karakterin babasının gizli örgütün bir üyesi olduğu "" kitabında da kısaca bahsedilmiştir.
- vampir destekli Avusturya İmparatorluğu'nun muhalifleri olarak yer alırlar.
- Bay Settembrini'nin Thomas Mann'in filmindeki büyükbabasının Carbonari olduğu söyleniyor.
- Carbonari'den, Aubrey-Maturin serisinin bir parçası olan The Hundred Days by Patrick O'Brian'da bahsedilmiştir.
- Umberto Eco'nun The Cemetery of Prague, Carbonari'den bahseder ve ana karakter onlara bir casus olarak katılır.
- The Horseman on the Roof'da Angelo Pardi'nin karakteri, hafif süvari erlerinin genç bir İtalyan carbonaro albayıdır.
Popüler Kültürdeki Yeri
- Vanina Vanini, Roberto Rossellini (1961), Stendhal'in aynı adlı romanından uyarlama.
- , (1969).
- , tarafından (1973).
- , (1995), Jean Giono'nun aynı adlı romanından uyarlama.
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- Birmingham, David (2003), A Concise History of Portugal, : Cambridge University Press, ISBN
- Daraul, Arkon (1961), "The Charcoal Burners", A History of Secret Societies, Secaucus NJ: Citadel Press, ss. 100-110, ISBN
- Duggan, Christopher (2008), The Force of Destiny
- Frost, Thomas (2003), Secret Societies of the European Revolution, Kessinger Publishing, ISBN
- Galt, Anthony (December 1994), "The Good Cousins' Domain of Belonging: Tropes in Southern Italian Secret Society Symbol and Ritual, 1810-1821", Man, New Series, 29 (4), Wiley, Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, ss. 785-807, doi:10.2307/3033969, JSTOR 3033969
- McCullagh, Francis (1910), "Some Causes of the Portuguese Revolution", The Nineteenth Century and After, LXVIII (405)
- Rath, John (January 1964), "The Carbonari: Their Origins, Initiation Rites, and Aims", The American Historical Review, 69 (2), ss. 353-370, doi:10.2307/1844987, JSTOR 1844987
- "The Life of a Conspirator", The Rambler, New Series, cilt I, May 1854
- Reinerman, Alan. "Metternich and the Papal Condemnation of the" Carbonari", 1821." Catholic Historical Review 54#1 (1968): 55-69. in JSTOR
- Shiver, Cornelia. "The Carbonari." Social Science (1964): 234-241. in JSTOR
- Smith, Denis Mack (1988) [1958], The Making of Italy
- Spitzer, Alan Barrie. Old hatreds and young hopes: the French Carbonari against the Bourbon Restoration (Harvard University Press, 1971).
Notes
- ^ a b c Galt 1994.
- ^ Smith 1988.
- ^ Duggan 2008.
- ^ a b c Rath 1964.
- ^ Rambler 1854.
- ^ a b Kirsch 1908.
- ^ For example, in The Sufis Idries Shah takes an extensive look at the origins of the Carbonari in a chapter entitled "The Coalmen". He shows a linguistic connection through Arabic to a Sufi group called "The Perceivers" (The Sufis. London, UK: Octagon Press. 1977 [1964]. ss. 178-179. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
()) - ^ a b c d Kirsch 1908.
- ^ Villari 1911
- ^ George T. Romani, The Neapolitan revolution of 1820-1821 (Northwestern University Press, 1950).
- ^ Alan Reinerman, "Metternich and the Papal Condemnation of the" Carbonari", 1821." Catholic Historical Review 54#1 (1968): 55-69
- ^ Cornelia Shiver, "The Carbonari." Social Science (1964): 234-241.
- ^ Robert Justin Goldstein (2013). Political Repression in 19th Century Europe. Routledge. s. 149. ISBN .
- ^ McCullagh 1910.
- ^ Birmingham 2003.
- ^ a b Frost 2003.
Atıfta bulunlar:
- kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Carbonari". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press. Bu madde artık
- Bu madde şu anda kamu malı olan yayından metin içerir: Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Carbonari". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.
Dış Bağlantılar
- "The Carbonari". Encyclopædia Britannica. 5 (9. bas.). 1878. ss. 88–89.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Carbonari cev komur imalatcilari yaklasik 1800 den 1831 e kadar Italya da faaliyet gosteren gizli devrimci topluluklardan olusan gayri resmi bir agdi Italyan Carbonari Portekiz Ispanya Brezilya Uruguay ve Rusya daki diger devrimci gruplari da etkilemis olabilir Hedefleri genellikle vatansever ve liberal bir temele sahip olsa da net bir acil siyasi gundemleri yoktu 1815 ten sonra Italya da ozellikle de Italya Yarimadasi nin guneyindeki baskici siyasi durumdan memnun olmayanlar icin bir odak noktasiydilar Carbonari uyeleri ve onlardan etkilenenler Italya nin birlesme surecinde Risorgimento olarak adlandirilir ozellikle de basarisizlikla sonuclanan 1820 Devrimi nde ve Italyan milliyetciliginin daha da gelismesinde yardimci oldular Baslica amac tiranligi yenmek ve anayasal bir hukumet kurmakti Italya nin kuzeyinde Adelfia ve Filadelfia gibi diger gruplar ortak orgutlerdi Carbonari OrgutuCarbonari OrgutuKurulus19 yuzyil baslariTurGizli orgutlenmeAmacItalya nin birlesmesiKonumNapoli Kralligi Sardinya Kralligi Papalik Devleti Sicilya KralligiOnemli kisilerGabriele Rossetti Napoleon Louis Bonaparte Giuseppe Garibaldi Silvio Pellico Giuseppe Mazzini Piero MaroncelliKurulusuCarbonari Italya nin dort bir yanina dagilmis kucuk gizli hucrelere bolunmus gizli bir cemiyetti Gundemleri farklilik gosterse de kanitlar bolgesel farkliliklara ragmen cogunun liberal birlesik bir Italya nin yaratilmasi konusunda hemfikir oldugunu gostermektedir Carbonari hem felsefesinde hem de programinda ruhban karsitiydi Papalik anayasasi Ecclesiam a Jesu Christo ve ansiklopedi Qui pluribus onlara karsi yoneltilmisti Katolik Kilisesi nin liberal ya da modernist bir sekilde ele gecirilmesi cagrisinda bulunan tartismali belge Alta Vendita Sicilyali Carbonari ye atfedilmistir TarihceKokeni Gercekte nerede kurulduklari net olarak bilinmemekle birlikte ilk kez Napolyon savaslari sirasinda Napoli Kralligi nda on plana ciktilar Cemiyetin belgelerinin bir kismi kokeninin Orta Cag Fransa sina dayandigini ve atalarinin 16 yuzyilda Fransa Krali I Francis in sponsorlugunda oldugunu iddia etse de bu iddia dis kaynaklar tarafindan dogrulanamamaktadir Carbonari nin kokenleri hakkinda cok sayida teori ileri surulmus olsa da orgut buyuk olasilikla Fransiz Devrimi nden liberal fikirlerin yayilmasinin bir parcasi olarak Masonlugun bir dali olarak ortaya cikti Ilk once Napoli Kralligi nda Joachim Murat in kontrolu altinda ve Risorgimento ya en direncli muhalefet olan Papalik Devletleri nde etkili oldular Cogu zaman muhafazakar hukumetler tarafindan bastirilmak uzere hedef alinan gizli bir toplum olarak Carbonari buyuk olcude gizli olarak faaliyet gosteriyordu Carbonari adi uyeleri kirsal komur yakicilar olarak tanimladi tanistiklari yere Kisla deniyordu uyeler kendilerine iyi kuzen Carbonari ye ait olmayanlar ise Pagani olarak adlandiriliyordu Uyeleri baslatmak icin ozel torenler vardi Carbonari nin amaci bir anayasal monarsi ya da cumhuriyet yaratmakti ayrica siradan insanlarin haklarini her turlu mutlakiyetcilige karsi savunmak istediler Carbonari amaclarina ulasmak icin silahli isyanlari koruklemekten soz etti Uyelik cirak ve usta olmak uzere iki sinifa ayrildi Usta olmanin iki yolu vardi En az alti ay cirak olarak hizmet etmek veya giriste zaten bir Mason olmak Onlarin inisiyasyon rituelleri isimlerine uygun olarak komur satisi ticareti etrafinda yapilandirildi 1814 te Carbonari Iki Sicilya Kralligi icin zorla bir anayasa elde etmek istedi Bourbon krali Iki Sicilya Krali I Ferdinand onlara karsi cikti Bonapartci Joachim Murat birlesik ve bagimsiz bir Italya yaratmak istemisti 1815 te Ferdinand kralliginin onlarla kaynadigini gordum Regno daki toplum kucuk bir kentsel orta sinifla birlikte soylular ordu subaylari kucuk toprak sahipleri hukumet yetkilileri koyluler ve rahiplerden olusuyordu Toplum Papaligin egemenligindeydi 15 Agustos 1814 te Kardinaller ve tum gizli derneklerin bu gizli derneklere uye olmalarini toplantilarina katilmalarini veya bu turler icin bir toplanti yeri saglamalarini agir cezalarla yasaklayan bir ferman yayinladilar 1820 ve 1821 Ayaklanmalari Carbonari ilk olarak Fransiz isgaline karsi direnis sirasinda ozellikle de Bonapartci Napoli Kral Joachim Murat doneminde ortaya cikti Bununla birlikte savaslar sona erdiginde Avusturya karsiti egilime sahip milliyetci bir orgut haline geldiler ve 1820 1821 ve 1831 de Italya da devrimlerin orgutlenmesinde etkili oldular 1820 devrimi Napoli de Kral I Ferdinand a karsi basladi Ayni yil Ispanya nin Cadiz kentindeki olaylardan ilham alan isyanlar mutlakiyetcilik karsiti hedefleri carpitarak ve liberal bir anayasa talep ederek Napoli de gerceklesti 1 Temmuz da iki subay Michele Morelli ve Joseph Silvati komutasinda Murat in ordusunun bir parcasiydi suvari alaylarinin basinda Campania daki Nola kasabasina dogru yuruduler Protestolardan endise duyan Kral I Ferdinand yeni bir anayasa ve bir parlamentoyu kabul etti Kismi hayali ve asikar da olsa zafer yarimadada buyuk umutlara neden oldu ve liderligindeki yerel komplocular Sardunya Kralligi nin baskenti Torino ya yuruduler ve 12 Mart 1821 de anayasal bir monarsi ve liberal reformlar elde ettiler Carbonari eylemlerinin bir sonucunda Kutsal Ittifak bu tur devrimci uzlasmalara musamaha gostermedi ve Subat 1821 de guneydeki sayica az ve yetersiz donanimli isyancilari bastirmak icin ordu gonderdi Piedmont ta Kral ne yapacagina karar verememis kardesi in lehine tahttan feragat etmisti ama daha kararli Charles Felix Avusturya nin asker gondermesini istedi 8 Nisan da Habsburg ordusu isyancilari yendi ve neredeyse tamamen Carbonari tarafindan tetiklenen 1820 1821 ayaklanmalari durduruldu 13 Eylul 1821 de Papa Pius VII Ecclesiam a Jesu Christo bogasiyla birlikte Carbonari yi gizli bir Mason toplulugu olarak kinadi ve uyelerini aforoz etti Carbonari nin onde gelen liderlerinden Morelli ve Silvati olume mahkum edildi Pepe surgune gitti Silvio Pellico ve Piero Maroncelli hapse atildi 1831 Ayaklanmalari Carbonariler yenildiler ama Fransa Krali Louis Philippe in Paris teki ayaklanmanin zaferinin kanatlarinda liberal politikasini destekleyen 1830 Temmuz Devriminde yer aldilar Italyan Carbonari orta ve kuzey Italya daki bazi devletlere ozellikle Papalik Devletleri ve Modena ya karsi silahlandi Ciro Menotti Italya Krali unvanini vermesi karsiliginda olumlu yanit vermis gibi gorunen Modena Duku IV Francis in destegini bulmaya calisarak inisiyatifin dizginlerini ele alacakti ancak Duk cifte oyun yapti ve Menotti neredeyse silahsiz ayaklanma icin belirlenen tarihten bir gun once tutuklandi Francis IV Avusturyali devlet adami Klemens von Metternich in onerisi uzerine Menotti nin muttefikleri arasinda bircok kisiyle birlikte onu olume mahkum etmisti Bu gizli grubun son buyuk cabasiydi Sonrasi 1820 de Napoliten Carbonari Kral I Ferdinand dan bir anayasa cikarmak icin bir kez daha silahlandi Bir askeri subay ve Abbot Minichini nin komutasinda Nola dan baskente dogru ilerlediler General Pepe ve bircok subay ve hukumet yetkilisi katildi ve kral Napoli deki Ispanyol anayasasina yemin etti Daha sonra isyan Piedmont a yayildi ve Avusturya nin mudahalesi ile Victor Emmanuel tahttan kardesi Charles Felix lehine istifa etti Carbonari Avusturya ya ve dostane bir iliski icinde olan hukumetlere karsi ajitasyonlarini gizlice surdurdu Bir Vendita kurdular Papa Pius VII Carbonari nin gizli cemiyetini genel olarak kinadi Cemiyet etkisini kademe kademe yitirdi ve yavas yavas Italya da ortaya cikan yeni siyasi orgutlere dahil oldu uyeleri ozellikle Mazzini nin Genc Italya sina yakinlasti Organizasyon daha sonra Fransa ya tasindi ve burada kitalara bolunerek Charbonnerie olarak ortaya cikti Uyeleri ozellikle Paris te cogunlukta idi Fransa daki cemiyetin temel amaci da politikti yani halkin egemenlik anlayisinin ifade bulabilecegi bir anayasa elde etmekti Ayaklanma Paris ten tum ulkeye hizla yayildi ve bu birlikler arasinda birkac isyana neden oldu birkac komplocu idam edildikten sonra ozellikle liderler arasinda cikan tartismalarda onemini yitirdi Charbonnerie 1830 Devriminde yer aldi Bourbonlarin dususunden sonra etkisi hizla azaldi Bundan sonra Fransiz Cumhuriyetciler arasinda bir Charbonnerie democratique kuruldu 1841 den sonra ondan baska bir sey duyulmadi Carbonari Ispanya da da bulunacakti ancak sayilari ve onemi diger Latin ulkelere gore daha sinirliydi 1830 da Carbonari Fransa daki Temmuz Devrimi ne katildi Bu onlara Italya da basarili bir devrimin sahnelenebilecegi umudunu verdi Modena daki bir deklarasyon tam bir basarisizlikti ancak Subat 1831 de Papalik Devletleri ndeki birkac sehir yukseldi ve Carbonari uc rengini uctu Gonullu bir guc Roma uzerine yurudu ama Papa Gregory XVI nin istegi uzerine mudahale eden Avusturya birlikleri tarafindan yok edildi 1831 deki basarisiz ayaklanmalardan sonra cesitli Italyan devletlerinin hukumetleri artik neredeyse yok olan Carbonari yi cokertti Daha zeki uyeler acik savasta Avusturya ordusuna asla karsi koyamayacaklarini anladilar ve milliyetci Giuseppe Mazzini liderligindeki yeni bir harekete Giovane Italia ya Genc Italya katildilar Guney Italya da ozellikle Puglia da 3 ve Cilento da 1816 ve 1828 yillari arasinda dogan ayni adi tasiyan carbonara grubu Fransiz Philadelphian larindan bagimsizdi 1828 de Cilento da 1820 Napoli Anayasasinin restorasyonu icin cagrida bulunan Philadelphia daki bir ayaklanma Bourbon polisi muduru Francesco Saverio Del Carretto tarafindan siddetle bastirildi vahsetlerin arasinda mezalim koyunun yikimini hatirliyoruz Bosco 1825 te Papa tarafindan olume mahkum edilen Angelo Targhini ve Leonida Montanari nin anisina yazilmis olan tabela Bu yenilgi bircok Carbonari ye Carbonari nin en keskin liderlerinden biri olan Giuseppe Mazzini gibi askeri acidan ozellikle de tek baslarina olsalar Eski Dunya nin en buyuk guclerinden biri olan Avusturya ile rekabet edemeyeceklerini acikca gosterdi Bircok uyenin kokenlerini ve ilhamlarini Carbonari ye kadar izleyecegi Genc Italya adli yeni bir gizli topluluk kurdular Etkisi ve uyeleri hizla azalan Carbonari bu onemli sirketin resmi tarihi 1848 e kadar yorgun bir sekilde devam etmesine ragmen pratikte varligini birakti Aziz KoruyucuCarboneri uyeleri i komur madencilerinin ve kapicilarinin koruyucu azizi olarak tanirlar Hatta ornegin Carbonari ye mensup olan babasi ona Orso Teobaldo Felice adini vermek istemistir Taninmis uyelerCarbonari nin onde gelen uyeleri arasinda sunlar vardi Gabriele Rossetti Silvio Pellico 1788 1854 ve Pietro Maroncelli 1795 1846 her ikisi de Avusturya da uzun yillar hapis yatti ve bircogunu Guney Moravya da Brno daki gecirdiler Serbest birakildiktan sonra Pellico on yillik cilesini ayrintili olarak anlatan Le mie prigioni kitabini yazdi Maroncelli hapishanede bir bacagini kaybetti ve Pellico nun kitabinin Paris te 1833 tercume edilmesinde ve duzenlenmesinde etkili oldu Giuseppe Mazzini Marquis de Lafayette Amerikan ve Fransiz Devrimlerinin kahramani Louis Napoleon Bonaparte gelecekteki Fransiz imparatoru Napolyon III Neredeyse kesin ama oldukca tartismali Fransiz devrimci Louis Auguste Blanqui Lord Byron Giuseppe Garibaldi kaynak belirtilmeli PortekizPortekiz Carbonarisi Portekizce Carbonaria ilk olarak 1822 de orada kuruldu ancak kisa sure sonra dagitildi 1896 yilinda Artur Augusto Duarte da Luz de Almeida tarafindan ayni adi tasiyan ve onun devami oldugu iddia edilen yeni bir organizasyon kuruldu Bu orgut halki egitme cabalarinda aktifti ve cesitli anti monarsist komplolara karisti En onemlisi Carbonaria uyeleri 1908 de Kral I Charles ve varisi Prens suikastinda aktifti Carbonaria uyeleri de Mesrutiyet i deviren ve cumhuriyeti uygulayan rol oynadilar Aralarindaki ortak ozelliklerden biri Kilise ye dusmanliklariydi ve cumhuriyetin kilise karsitligina katkida bulundular Avrupa Devrimi nin 1848 Devrimleri ilerlemesinde buyuk onem tasiyan iki sonuc 1820 21 de Napoli de meydana gelen olaylardan kaynaklandi Biri devrimi gerceklestirdiginde orgutlerine verilen tanitima bagli olarak Carbonari nin yeniden orgutlenmesiydi ve simdiye kadar icinde bulundugu gizlilik artik gerekli gorulmedi digeri ise orgutun Alpler in otesine uzanan uzantisiydi Napoli devrimi gerceklestiginde Carbonari gizemlerinden kurtuldu anayasa tuzuklerini yayinladi ve programlarini ve uyelik kartlarini gizlemeyi birakti Ozellikle Carbonari liderlerinin dagilmasi ayni zamanda Fransa daki etkilerini genisletme etkisine de sahipti General Napoli de karsi devrimin yakin oldugu ve oradaki hayati artik guvenli olmadigi zaman Barselona ya gitti ve ulke ayni kanunsuz sekilde Avusturyalastirildiginda Piedmontlu devrimcilerin bircogu ayni sehre gitti Cenevre ye siginan ve Ugoni nin ve Londra ya ilerleyen diger yasaklilarin dagilmasi Karbonarizmin Fransa da kaydettigi ilerlemeye katkida bulundu ve General Pepe ye ortak bir amac icin birlesecek uluslararasi bir gizli toplum fikrini onerdi tum Avrupa Devletlerinin ileri siyasi reformculari Guney AmerikaGiuseppe Garibaldi Brezilya Uruguay ve Avrupa daki askeri girisimleri nedeniyle Iki Dunyanin Kahramani olarak anilmistir 1836 da Garibaldi Ragamuffin Savasi nda 1835 1845 Ragamuffinler olarak bilinen isyancilara katilarak Brezilya Imparatorlugu ndan ayrilma girisiminde davasini ustlendi 1841 de Garibaldi Uruguay in Montevideo kentine tasindi 1842 de Uruguay filosunun komutasini aldi ve Uruguay Ic Savasi 1839 1851 icin askerlerden olusan bir Italyan Lejyonu yetistirdi Guclerini Uruguayli Colorados ve Arjantin Unitarios tan olusan bir fraksiyonla ile hizaladi Bu fraksiyon Uruguay Hukumeti ve Arjantin Federallerinin guclerine karsi mucadelelerinde Fransiz ve Ingiliz Imparatorluklarindan destek aldi LiteraturdeStendhal in Vanina Vanini hikayesi Carbonari deki bir kahramani ve buna takintili hale gelen bir kahramani iceriyordu 1961 yilinda sinemaya uyarlanmistir Robert Louis Stevenson in The Pavilion on the Links adli hikayesi Carbonari yi komplonun kotu adamlari olarak gosteriyor The Fire adli romani Carbonari yi mistik bir satranc servisini iceren bir komplonun parcasi olarak sunuyor filminde Profesor Pesca nin karakteri Carbonari ile ayni zamanda yer alan ve benzer sekilde one cikan bir orgut olan The Brotherhood un bir uyesidir Clyde Hyder modelin Prof Pesca Carbonari nin bir uyesi olan ve 1840 larda Londra da ikamet eden bir Italyan ogretmeni olan Gabriele Rossetti idi Beethoven biyografisi Beethoven Onu Tanidigim Gibi besteciyle yakin iliskisinin 1815 te bestecinin Schindler in Viyana daki Napolyon un destekcilerinin isyanina karistigina dair bir aciklama talep etmesiyle basladigini belirtir Carbonari ayaklanmalarina karsi kiskirtmak Schindler tutuklandi ve universitede bir yil kaybetti Beethoven sempatikti ve sonuc olarak Schindler in yakin arkadasi oldu Carbonari Sherlock Holmes un Sir Arthur Conan Doyle tarafindan yazilan 1911 adli kisa oykusunde belirgin bir sekilde bahsedilmistir Carbonari ana karakterin babasinin gizli orgutun bir uyesi oldugu kitabinda da kisaca bahsedilmistir vampir destekli Avusturya Imparatorlugu nun muhalifleri olarak yer alirlar Bay Settembrini nin Thomas Mann in filmindeki buyukbabasinin Carbonari oldugu soyleniyor Carbonari den Aubrey Maturin serisinin bir parcasi olan The Hundred Days by Patrick O Brian da bahsedilmistir Umberto Eco nun The Cemetery of Prague Carbonari den bahseder ve ana karakter onlara bir casus olarak katilir The Horseman on the Roof da Angelo Pardi nin karakteri hafif suvari erlerinin genc bir Italyan carbonaro albayidir Populer Kulturdeki YeriVanina Vanini Roberto Rossellini 1961 Stendhal in ayni adli romanindan uyarlama 1969 tarafindan 1973 1995 Jean Giono nun ayni adli romanindan uyarlama Ayrica BakinizIttihat ve Terakki Cemiyeti Komunist BirlikKaynakcaBirmingham David 2003 A Concise History of Portugal Cambridge University Press ISBN 9780521536868 Daraul Arkon 1961 The Charcoal Burners A History of Secret Societies Secaucus NJ Citadel Press ss 100 110 ISBN 0 8065 0857 4 Duggan Christopher 2008 The Force of Destiny Frost Thomas 2003 Secret Societies of the European Revolution Kessinger Publishing ISBN 978 0 7661 5390 5 Galt Anthony December 1994 The Good Cousins Domain of Belonging Tropes in Southern Italian Secret Society Symbol and Ritual 1810 1821 Man New Series 29 4 Wiley Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland ss 785 807 doi 10 2307 3033969 JSTOR 3033969 McCullagh Francis 1910 Some Causes of the Portuguese Revolution The Nineteenth Century and After LXVIII 405 Rath John January 1964 The Carbonari Their Origins Initiation Rites and Aims The American Historical Review 69 2 ss 353 370 doi 10 2307 1844987 JSTOR 1844987 The Life of a Conspirator The Rambler New Series cilt I May 1854 Reinerman Alan Metternich and the Papal Condemnation of the Carbonari 1821 Catholic Historical Review 54 1 1968 55 69 in JSTOR Shiver Cornelia The Carbonari Social Science 1964 234 241 in JSTOR Smith Denis Mack 1988 1958 The Making of Italy Spitzer Alan Barrie Old hatreds and young hopes the French Carbonari against the Bourbon Restoration Harvard University Press 1971 Notes a b c Galt 1994 Smith 1988 Duggan 2008 a b c Rath 1964 Rambler 1854 a b Kirsch 1908 For example in The Sufis Idries Shah takes an extensive look at the origins of the Carbonari in a chapter entitled The Coalmen He shows a linguistic connection through Arabic to a Sufi group called The Perceivers The Sufis London UK Octagon Press 1977 1964 ss 178 179 ISBN 0 86304 020 9 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b c d Kirsch 1908 Villari 1911 George T Romani The Neapolitan revolution of 1820 1821 Northwestern University Press 1950 Alan Reinerman Metternich and the Papal Condemnation of the Carbonari 1821 Catholic Historical Review 54 1 1968 55 69 Cornelia Shiver The Carbonari Social Science 1964 234 241 Robert Justin Goldstein 2013 Political Repression in 19th Century Europe Routledge s 149 ISBN 9781135026691 McCullagh 1910 Birmingham 2003 a b Frost 2003 Atifta bulunlar Bu madde artik kamu mali olan bir yayindan alinan metni iceriyor Chisholm Hugh Ed 1911 Carbonari Encyclopaedia Britannica 11 bas Cambridge University Press Bu madde su anda kamu mali olan yayindan metin icerir Herbermann Charles Ed 1913 Carbonari Katolik Ansiklopedi Ingilizce New York Robert Appleton Company Dis Baglantilar The Carbonari Encyclopaedia Britannica 5 9 bas 1878 ss 88 89