Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dwight David Eisenhower (14 Ekim 1890, Denison, Teksas – 28 Mart 1969, Washington, ABD), lakabı "Ike", ABD'nin 34. başkanı (1953-1961). II. Dünya Savaşı'nda 1944-45 yıllarında Batı Avrupa'daki Müttefik kuvvetlerinin başkomutanlığını yapmıştır. 1951'de NATO'nun ilk başkomutanı olmuştur. Alman asıllıdır.
| Dwight D. Eisenhower | |
|---|---|
 | |
| Resmî portre, 1959 | |
| 34. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 20 Ocak 1953 - 20 Ocak 1961 | |
| Başkan Yardımcısı | Richard Nixon |
| Yerine geldiği | Harry Truman |
| Yerine gelen | John F. Kennedy |
| 1. Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Komutanı | |
| Görev süresi 2 Nisan 1951 - 30 Mayıs 1952 | |
| Başkan | Harry Truman |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | |
| İşgal Almanyası Amerikan Bölgesi Valisi | |
| Görev süresi 8 Mayıs 1945 - 10 Kasım 1945 | |
| Başkan | Harry S. Truman |
| Yerine geldiği | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 14 Ekim 1890 Teksas |
| Ölüm | 28 Mart 1969 (78 yaşında) Washington |
| Partisi | Cumhuriyetçi |
| Evlilik(ler) | Mamie Eisenhower |
| Çocuk(lar) | 2 |
| Bitirdiği okul | Amerika Birleşik Devletleri Kara Harp Okulu (BS) |
| Mesleği | Asker, siyasetçi |
| Ödülleri | Amerika Birleşik Devletleri               Yabancı Ülkeler |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Takma adı | Ike |
| Bağlılığı |  ABD |
| Branşı |  ABD Ordusu |
| Hizmet yılları | 1915–1952 |
| Rütbesi |  |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı, II. Dünya Savaşı |
Başkanlık dönemi süresince; Kore Savaşındaki ateşkesi korudu, Soğuk Savaş sırasında Sovyetler Birliğine yapılan baskıyı devam ettirdi, savunma öncelikleri gerekçesiyle nükleer silahlar üretti, uzay yarışını başlattı ve Sosyal Güvenlik programını genişletti. 1953'te İran'da yapılan darbeyle, Muhammed Musaddık'ın devrilerek yerine Şah Muhammed Rıza Pehlevi'nin getirilmesinde etkin rol oynamıştır.
İlk yılları ve eğitimi
Dwight Eisenhower, yoksul bir ailenin yedi oğlundan üçüncüsüydü. Alman asıllı ailesi 18. yüzyılın ortalarında Kuzey Amerika'ya göç etmiş, ilk önce Pensilvanya'ya daha sonra Kansas'a yerleşmişti. Eisenhauer olan asıl adları Eisenhower olarak İngilizceleşti. Güçlü bir dinsel gelenek içinde yetişti ve küçük yaşta çalışmaya başladı. Eisenhower, ortaöğrenimini 1909'da tamamladıktan sonra West Point'teki ABD Askerî Akademisi'ne girdi (1911). Militarizme karşı olan ailesi buna rağmen, Eisenhower'ın West Point'i tercih etmesine karşı çıkmayıp destekledi. Güçlü bir atlet olarak girdiği yarışmalarda ödüller aldı, ancak dizindeki sakatlık nedeniyle spor kariyeri sona erdi. Parlak bir dereceyle olmasa da 1915'te akademiyi bitirdi; 1918'e kadar Teksas ve Georgia'daki çeşitli kamplarda piyade olarak hizmet etti. Teğmen olarak atandığı San Antonio'da bir et toptancısının kızı olan Mamie Geneva Doud ile evlendi (1 Nisan 1916). Çiftin iki oğlundan ilki üç yaşında kızıl hastalığından öldü. İkinci oğlu olan John Sheldon Doud Eisenhower 3 Ağustos 1922'de doğdu. John Amerikan ordusunda hizmet verdikten sonra Tuğgeneral olarak emekli oldu. Daha sonrasında yazar olan John, 1969 ve 1971 yılları arasında Amerika'nın Belçika Elçiliği görevinde bulundu. John rastlantı eseri D-Day gününde, 6 Haziran 1944'te West Point'ten mezun olmuştur.
Askeri kariyeri
I. Dünya Savaşı sırasında bir tank eğitim merkezine komuta etti. Burada yüzbaşı rütbesine yükseldi ve Üstün Hizmet Madalyası aldı. 1922-1924 yılları arasında Panama Kanal Bölgesi'nde görev yaptı. 1926 yılında Kara Kuvvetleri Komuta ve Kurmay Okulu'ndan birincilikle mezun olduktan sonra Kara Kuvvetleri Savaş Akademisi'ni bitirdi. Fransa ve Washington'daki hizmetlerinin ardından 1933'te Genelkurmay Başkanı General Douglas MacArthur'un yaverliğine getirildi. İki yıl sonra MacArthur ile birlikte Filipinler'e giderek, yerel ordunun düzenlenmesine yardımcı oldu.
II. Dünya Savaşı
II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden kısa bir süre sonra ABD'ye döndü ve Haziran 1941'de Albay rütbesiyle 3. Ordu kurmay başkanı oldu. ABD savaşa girince, Kara Kuvvetleri kurmay başkanı olan George C. Marshall tarafından savaş planları dairesine atandı. Kısa süre içinde 3 Ekim 1941'de Tuğgeneral rütbesine terfi etti. Haziran 1942'de kendinden yüksek rütbeli 366 subay arasından Avrupa'daki ABD kuvvetlerinin komutanlığına seçildi. Silik sayılabilecek bir meslek yaşamının ardından böylesine hızlı yükselmesini askeri strateji ve örgütleme konusundaki bilgi ve yeteneğinin yanı sıra, ikna etme, ara bulma ve uyumlu davranmasına borçluydu.
Temmuz 1942'de Korgeneral rütbesine terfi etti ve Müttefiklerin Kuzey Afrika'ya yönelik Meşale Harekatı'nı yönetmekle görevlendirildi. Müttefiklerin 8 Kasım 1942'de başlayan bu ilk önemli saldırısını Mayıs 1943'te başarıyla sonuçlandırdı. Şubat 1943'te Orgeneral rütbesine terfi etti ve Sicilya ile İtalya ana karasına yönelik amfibi harekâtı yönetti.
24 Aralık 1943 tarihinde Müttefik Sefer Kuvvetleri başkomutanlığına atandıktan sonra, Manş Denizi'ni aşarak Avrupa'da toplu bir saldırıya girişmeyi öngören harekâtın hazırlıklarını yürütmek üzere Londra'ya gitti. 6 Haziran 1944 tarihinde fırtınanın bir ara dinmesinden yararlanıp tehlikeyi göze alarak Manş'ı geçme emrini verdi. Yaklaşık 4 bin gemiyle Normandiya'ya çıkan bir milyona yakın asker, Fransa'yı işgalden kurtardıktan sonra Ardennes'teki Alman karşı saldırısını alt etti ve Mart 1945'te Ren Nehrini geçti. 7 Mayıs'ta Almanya teslim oldu ve Avrupa'da savaş sona erdi.
Savaş sonrası
ABD'de bir kahraman gibi karşılanan Eisenhower, Başkan Harry S. Truman tarafından Kara Kuvvetleri kurmay başkanlığına atanınca emeklilik tasarısını erteledi. İki yıl kadar savaş ordusunun terhisi ve askeri hizmetlerin merkezi bir komuta altında birleştirilmesiyle uğraştı. Mayıs 1948'de ABD'nin en ünlü ve saygın askeri olarak görevden çekildi ve Columbia Üniversitesi mütevelli heyeti başkanı oldu. Aynı yıl yayımlanan Crusade in Europe (Avrupa'daki Savaşımız, 1949) adlı yapıtından büyük bir servet edindi. Üniversite yönetiminde pek başarılı olamayan Eisenhower, 1950 sonbaharında Başkan Truman'ın isteğine uyarak NATO başkomutanlığını kabul etti ve 1951 başında Paris'e gitti.
Başkanlığı
Daha 1943 başlarında başkan adaylığından söz edilen Eisenhower'ın kişisel özellikleri ve askeri ünü her iki partinin de onu kazanmaya çalışmasına yol açtı. 1952 yılında Cumhuriyetçi olduğunu açıklayarak partinin ön seçimlerinde Ohio senatörü 'ın karşısına çıktı. Haziran 1952'de ordudan ayrıldı ve Taft yandaşlarıyla kıyasıya bir çekişmenin ardından ilk turda Cumhuriyetçi başkan adaylığını kazandı. Başkan yardımcısı adaylığına Kaliforniya senatörü Richard M. Nixon'ı seçti. İleri yaşına karşın Demokrat Parti adayı Adlai E. Stevenson karşısında etkili bir kampanya yürüttü. Eisenhower-Nixon ikilisi 39 eyaletin desteğini alarak başkanlık seçimini kolayca kazandı. Cumhuriyetçi Parti az bir farkla Kongre'de de çoğunluğu ele geçirdi; ama iki yıl sonra her iki mecliste de azınlığa düştü.
Franklin D. Roosevelt ve Harry Truman gibi Demokrat başkanların tersine, federal yönetimde yürütmenin güçlü olmasından yana değildi. Askerlikteki yetişme biçiminin ve yönetim konusundaki bilgi yetersizliğinin de etkisiyle, danışman ve kabine üyelerine yetki vererek ayrıntılarla ilgilenmemeyi yeğledi.
İlk başkanlık döneminde Demokratlardan çok, kendi partisinin sağ kanadıyla anlaşmazlığa düştü. Biraz da partinin birliğini koruma kaygısıyla, yönetimi komünist etkisinde kalmakla suçlayan Senatör Joseph R. McCarthy'yi açıkça kınamaktan kaçındı. Bazı özel konuşmalarında McCarthy'den hoşlanmadığını dile getirmekle birlikte, zaman zaman McCarthy yanlılarının saldırılarını destekler bir tutum takındı. Geliştirdiği bağlılık-güvenlik programı uyarınca yüzlerce federal yönetim görevlisi işten atıldı. Onayladığı bir yasayla Kongre, Amerikan Komünist Partisi'ni yasa dışı ilan etti. 1954 sonbaharında McCarthy'nin askeri ve sivil görevlilere yönelik suçlamalarının beş hafta boyunca televizyonda yayınlanması, ülke çapında sansasyon yarattı. Bu olaydan sonra McCarthy saygınlığını yitirirken, antikomünist çılgınlık da yatıştı.
Daha çok dış ilişkilerle ilgilendi. Dışişleri bakanı John Foster Dulles'la birlikte, komünizmin yayılmasını durdurmaya yönelik ortak savunma anlaşmalarına büyük büyük çaba harcadı. Resmen göreve başladıktan kısa bir süre sonra Kore'yi ziyaret etti ve Josef Stalin'in ölümünün sağladığı elverişli ortamdan yararlanarak Temmuz 1953'te Kore Savaşı'nı sonlandıran ateşkes görüşmelerini başlatmayı başardı. Aralıkta da bütün dünya ülkelerinin nükleer bilgi ve malzeme birikimlerini uluslararası bir kuruluşun gözetimi altında birleştirilmelerini önerdi. Bu düşünce 1957 yılında 62 ülkenin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nı (IAEA) kurmasına yol açtı.
Temmuz 1955'te Cenevre'deki zirve konferansında Britanya, Fransa ve Sovyetler Birliği liderleriyle buluştu. ABD ve SSCB'nin birbirlerinin askeri üslerini havadan sürekli gözetleyebilmelerine yönelik göklerde serbestlik önerisi, dünya kamuoyunda olumlu karşılanmakla birlikte SSCB tarafından reddedildi. Eylül 1954'te yörede komünizmin yayılmasını önlemek üzere Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı'nın (SEATO) kurulmasını sağladı. NATO'nun gücü de 1955'te Batı Almanya'nın katılmasıyla arttı.
Yönetimi dış ilişkilerde tutarsız davrandığı gerekçesiyle çeşitli eleştirilere hedef oldu. Bir yandan Çin'e karşı Tayvan'ın lideri Çan Kay-şek'in iplerini bırakma tehdidi savrulurken, Nisan 1954'te Tayvan ile, Çan Kay-şek'i Çin'e saldırmaktan alıkoyan bir savunma antlaşması imzalandı. Komünist saldırılarına karşı Dulles'un misilleme vaadine karşın, Fransa ve Vietnamlı gerillalar arasında süregelen Çinhindi Krizi'nde ABD'nin rolünü mali ve askeri yardımıyla sınırlı tutma yolunu seçti.
1955 yılında bir kalp krizi ve 1956 yılında bir bağırsak ameliyatı geçirmesine karşın kısa sürede toparlandı. Cumhuriyetçi Parti tarafından oy birliğiyle yeniden başkanlığa aday gösterildi. İkinci kez karşısına çıkan Demokrat aday Stevenson'ı büyük bir yenilgiye uğrattı. Ama Demokratlar iki mecliste de yeniden çoğunluğu kazandılar ve 1958 yılında aynı başarıyı gösterdiler. Muhalefet partisinin egemen olduğu üç Kongre ile çalışan ilk başkan oldu.
Seçim kampanyası sırasında Mısır'ın Süveyş Kanalına el koymasıyla patlak veren Süveyş Krizi Britanya, Fransa ve İsrail'in Mısır'a saldırması ve Sovyetler Birliği'nin Mısır'ın yanında yer almasıyla tırmanışa geçti. Bunun üzerine Eisenhower Kongre'den, komünist saldırısına karşı yardım isteyen Orta Doğu ülkelerine ABD silahlı kuvvetlerini gönderme yetkisi istedi. ABD'nin üstlendiği bu yükümlülük sonradan Eisenhower Doktrini adıyla anıldı.
ABD Yüksek Mahkemesi'nin 1954 yılında resmi okullarda ırk ayrımcılığının anayasaya aykırı olduğunu açıklamasından sonra, özellikle güney eyaletlerinde çekişmeler ve şiddet hareketleri baş gösterdi. Arkansas eyaletindeki Little Rock'ta federal mahkemenin bir lise için aldığı öğrenim birliği kararının engellenmek istenmesi üzerine, eyalet valisinin başını çektiği girişimi bastırmak amacıyla bin kişilik bir federal kuvvet gönderdi. Birçok kez ırk ayrımından hoşlanmadığını belirtmekle birlikte, ırkların toplumsal kaynaşmasının zamanla gerçekleşebileceği kanısındaydı. 1875'ten sonra bu yönde atılan ilk yasal adım oldu.
Sovyetler Birliği'nin 1957 yılında Sputnik I adlı ilk insan yapımı uyduyu yer çevresinde yörüngeye oturtması Amerikalıları derinden sarstı. Birçok kimse Eisenhower'ı askeri harcamaları kısıtlamak ve bir uzay programı geliştirememekle suçladı. Uzay araştırmalarını desteklemek ve bilimsel inceleme fonlarını artırmak için önlemler alındı. Temmuz 1958'de Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) kuruldu. 1957 sonbaharında başlayıp 1958 yazına değin süren ekonomik durgunluk nedeniyle yeniden eleştirilere neden oldu. Enflasyonu tırmandırmaktan çekindi. Piyasayı canlandırmak için vergileri düşürmeyi ya da kamu harcamalarını artırmayı reddetti.
Dulles'ın 1959 sonbaharında ölümünden sonra, dış politikada daha doğrudan bir rol üstlendi. Avrupa, Afrika, Asya ve Güney Amerika'da gezilere çıktı. SSCB ile ilişkileri geliştirmek amacıyla Nikita Kruşçev'i ABD'ye davete edip özel görüşmeler yaptı. Planlanan ikinci zirve toplantısı, bir Lockheed U-2 keşif uçağının SSCB toprakları üzerinde düşürülmesi yüzünden suya düştü. Keşif uçuşlarının dört yıldan beri yapıldığını itiraf ederek bu zamansız olayın sorumluluğunu üstlendi. Yönetiminin sonlarına yaklaştığı Ocak 1961 yılında Küba ile diplomatik ilişkileri kesti.
Başkanlık sonrası
Her iki yönetim döneminde de birçok eleştiriye uğramakla birlikte, halkın sevgisini yitirmedi. Görevden ayrılınca, Kongre'nin kararıyla yeniden general rütbesini aldı. Pensilvanya'da Gettysburg'daki çiftliğine çekilip zamanının çoğunu anılarını yazmaya verdi.
1963'te yayımlanan Mandate for Change (Değişim İçin Yetki) kitabını Waging Peace (1965; Barışı Sürdürme) izledi.
28 Mart 1969'da kalp yetmezliği nedeniyle 78 yaşında yaşamını kaybetti. Memleketi Kansas'ta defnedildi.
Türk Ordusu hakkındaki görüşleri
1943 yılındaki İkinci Kahire Konferansı'nda Türkiye'nin savaşa girmemesi hemen hemen kesinleşince yaşadığı hayal kırıklığını şu sözleri ile ifade etmiştir:
"Tarihi başarılarla dolu Türk ordusunu Almanlara karşı seyretmek isterdim."
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Eisenhower.utexas.edu. 23 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2012.
- ^ Korda, Michael (2007). Ike: An American Hero. s. 239–243. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Şubat 2016.
- ^ Belair, Felix Jr. (29 Mart 1969). "Eisenhower Dead at 78 as Ailing Heart Fails; Rites Will Start Today". The New York Times. s. 1.
| Askerî görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen | 1942–1943 | Sonra gelen |
| Önce gelen | 1944–1945 | Sonra gelen |
| Yeni makam | İşgal Almanyası Amerikan Bölgesi Valisi 1945 | Sonra gelen George S. Patton Geçici |
| Önce gelen George Marshall | Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Kurmay Başkanı 1945–1948 | Sonra gelen Omar Bradley |
| Yeni makam | Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Komutanı 1949–1952 | Sonra gelen |
| Siyasi görevi | ||
| Önce gelen Harry S. Truman | Amerika Birleşik Devletleri başkanı 1953–1961 | Sonra gelen John F. Kennedy |
| Parti siyasi görevi | ||
| Önce gelen Thomas E. Dewey | Amerika Birleşik Devletleri Başkan Adayı Cumhuriyetçi 1952, 1956 | Sonra gelen Richard Nixon |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dwight David Eisenhower 14 Ekim 1890 Denison Teksas 28 Mart 1969 Washington ABD lakabi Ike ABD nin 34 baskani 1953 1961 II Dunya Savasi nda 1944 45 yillarinda Bati Avrupa daki Muttefik kuvvetlerinin baskomutanligini yapmistir 1951 de NATO nun ilk baskomutani olmustur Alman asillidir Dwight D EisenhowerResmi portre 195934 Amerika Birlesik Devletleri baskaniGorev suresi 20 Ocak 1953 20 Ocak 1961Baskan Yardimcisi Richard NixonYerine geldigi Harry TrumanYerine gelen John F Kennedy1 Avrupa Muttefik Kuvvetleri Yuksek KomutaniGorev suresi 2 Nisan 1951 30 Mayis 1952Baskan Harry TrumanYerine geldigi Yeni makamYerine gelenIsgal Almanyasi Amerikan Bolgesi ValisiGorev suresi 8 Mayis 1945 10 Kasim 1945Baskan Harry S TrumanYerine geldigiKisisel bilgilerDogum 14 Ekim 1890 1890 10 14 TeksasOlum 28 Mart 1969 78 yasinda WashingtonPartisi CumhuriyetciEvlilik ler Mamie EisenhowerCocuk lar 2Bitirdigi okul Amerika Birlesik Devletleri Kara Harp Okulu BS Meslegi Asker siyasetciOdulleri Amerika Birlesik Devletleri Yabanci UlkelerImzasiAskeri hizmetiTakma adi IkeBagliligi ABDBransi ABD OrdusuHizmet yillari 1915 1952RutbesiCatisma savaslari I Dunya Savasi II Dunya Savasi Baskanlik donemi suresince Kore Savasindaki ateskesi korudu Soguk Savas sirasinda Sovyetler Birligine yapilan baskiyi devam ettirdi savunma oncelikleri gerekcesiyle nukleer silahlar uretti uzay yarisini baslatti ve Sosyal Guvenlik programini genisletti 1953 te Iran da yapilan darbeyle Muhammed Musaddik in devrilerek yerine Sah Muhammed Riza Pehlevi nin getirilmesinde etkin rol oynamistir Ilk yillari ve egitimiDwight Eisenhower yoksul bir ailenin yedi oglundan ucuncusuydu Alman asilli ailesi 18 yuzyilin ortalarinda Kuzey Amerika ya goc etmis ilk once Pensilvanya ya daha sonra Kansas a yerlesmisti Eisenhauer olan asil adlari Eisenhower olarak Ingilizcelesti Guclu bir dinsel gelenek icinde yetisti ve kucuk yasta calismaya basladi Eisenhower ortaogrenimini 1909 da tamamladiktan sonra West Point teki ABD Askeri Akademisi ne girdi 1911 Militarizme karsi olan ailesi buna ragmen Eisenhower in West Point i tercih etmesine karsi cikmayip destekledi Guclu bir atlet olarak girdigi yarismalarda oduller aldi ancak dizindeki sakatlik nedeniyle spor kariyeri sona erdi Parlak bir dereceyle olmasa da 1915 te akademiyi bitirdi 1918 e kadar Teksas ve Georgia daki cesitli kamplarda piyade olarak hizmet etti Tegmen olarak atandigi San Antonio da bir et toptancisinin kizi olan Mamie Geneva Doud ile evlendi 1 Nisan 1916 Ciftin iki oglundan ilki uc yasinda kizil hastaligindan oldu Ikinci oglu olan John Sheldon Doud Eisenhower 3 Agustos 1922 de dogdu John Amerikan ordusunda hizmet verdikten sonra Tuggeneral olarak emekli oldu Daha sonrasinda yazar olan John 1969 ve 1971 yillari arasinda Amerika nin Belcika Elciligi gorevinde bulundu John rastlanti eseri D Day gununde 6 Haziran 1944 te West Point ten mezun olmustur Askeri kariyeriI Dunya Savasi sirasinda bir tank egitim merkezine komuta etti Burada yuzbasi rutbesine yukseldi ve Ustun Hizmet Madalyasi aldi 1922 1924 yillari arasinda Panama Kanal Bolgesi nde gorev yapti 1926 yilinda Kara Kuvvetleri Komuta ve Kurmay Okulu ndan birincilikle mezun olduktan sonra Kara Kuvvetleri Savas Akademisi ni bitirdi Fransa ve Washington daki hizmetlerinin ardindan 1933 te Genelkurmay Baskani General Douglas MacArthur un yaverligine getirildi Iki yil sonra MacArthur ile birlikte Filipinler e giderek yerel ordunun duzenlenmesine yardimci oldu II Dunya SavasiMuttefik Ordulari Baskomutani Dwight Eisenhower II Dunya Savasi nin patlak vermesinden kisa bir sure sonra ABD ye dondu ve Haziran 1941 de Albay rutbesiyle 3 Ordu kurmay baskani oldu ABD savasa girince Kara Kuvvetleri kurmay baskani olan George C Marshall tarafindan savas planlari dairesine atandi Kisa sure icinde 3 Ekim 1941 de Tuggeneral rutbesine terfi etti Haziran 1942 de kendinden yuksek rutbeli 366 subay arasindan Avrupa daki ABD kuvvetlerinin komutanligina secildi Silik sayilabilecek bir meslek yasaminin ardindan boylesine hizli yukselmesini askeri strateji ve orgutleme konusundaki bilgi ve yeteneginin yani sira ikna etme ara bulma ve uyumlu davranmasina borcluydu Temmuz 1942 de Korgeneral rutbesine terfi etti ve Muttefiklerin Kuzey Afrika ya yonelik Mesale Harekati ni yonetmekle gorevlendirildi Muttefiklerin 8 Kasim 1942 de baslayan bu ilk onemli saldirisini Mayis 1943 te basariyla sonuclandirdi Subat 1943 te Orgeneral rutbesine terfi etti ve Sicilya ile Italya ana karasina yonelik amfibi harekati yonetti 24 Aralik 1943 tarihinde Muttefik Sefer Kuvvetleri baskomutanligina atandiktan sonra Mans Denizi ni asarak Avrupa da toplu bir saldiriya girismeyi ongoren harekatin hazirliklarini yurutmek uzere Londra ya gitti 6 Haziran 1944 tarihinde firtinanin bir ara dinmesinden yararlanip tehlikeyi goze alarak Mans i gecme emrini verdi Yaklasik 4 bin gemiyle Normandiya ya cikan bir milyona yakin asker Fransa yi isgalden kurtardiktan sonra Ardennes teki Alman karsi saldirisini alt etti ve Mart 1945 te Ren Nehrini gecti 7 Mayis ta Almanya teslim oldu ve Avrupa da savas sona erdi Eisenhower Normandiya Cikarmasi ndan iki gun once ABD Kara Kuvvetleri 101 Hava Indirme Tumeni 502 Hava Indirme Alayi na bagli parasutculere konusma yaparkenSavas sonrasiII Dunya Savasi Bati Avrupa Cephesi ABD Silahli Kuvvetleri yuksek rutbeli komutanlari oturan soldan saga George S Patton Dwight D Eisenhower Omar Bradley ve ayakta soldan saga Ralph F Stearley Hoyt Vandenberg Walter Bedell Smith Otto P Weyland ve Richard E Nugent 1945 ABD de bir kahraman gibi karsilanan Eisenhower Baskan Harry S Truman tarafindan Kara Kuvvetleri kurmay baskanligina ataninca emeklilik tasarisini erteledi Iki yil kadar savas ordusunun terhisi ve askeri hizmetlerin merkezi bir komuta altinda birlestirilmesiyle ugrasti Mayis 1948 de ABD nin en unlu ve saygin askeri olarak gorevden cekildi ve Columbia Universitesi mutevelli heyeti baskani oldu Ayni yil yayimlanan Crusade in Europe Avrupa daki Savasimiz 1949 adli yapitindan buyuk bir servet edindi Universite yonetiminde pek basarili olamayan Eisenhower 1950 sonbaharinda Baskan Truman in istegine uyarak NATO baskomutanligini kabul etti ve 1951 basinda Paris e gitti BaskanligiDaha 1943 baslarinda baskan adayligindan soz edilen Eisenhower in kisisel ozellikleri ve askeri unu her iki partinin de onu kazanmaya calismasina yol acti 1952 yilinda Cumhuriyetci oldugunu aciklayarak partinin on secimlerinde Ohio senatoru in karsisina cikti Haziran 1952 de ordudan ayrildi ve Taft yandaslariyla kiyasiya bir cekismenin ardindan ilk turda Cumhuriyetci baskan adayligini kazandi Baskan yardimcisi adayligina Kaliforniya senatoru Richard M Nixon i secti Ileri yasina karsin Demokrat Parti adayi Adlai E Stevenson karsisinda etkili bir kampanya yuruttu Eisenhower Nixon ikilisi 39 eyaletin destegini alarak baskanlik secimini kolayca kazandi Cumhuriyetci Parti az bir farkla Kongre de de cogunlugu ele gecirdi ama iki yil sonra her iki mecliste de azinliga dustu Franklin D Roosevelt ve Harry Truman gibi Demokrat baskanlarin tersine federal yonetimde yurutmenin guclu olmasindan yana degildi Askerlikteki yetisme biciminin ve yonetim konusundaki bilgi yetersizliginin de etkisiyle danisman ve kabine uyelerine yetki vererek ayrintilarla ilgilenmemeyi yegledi Ilk baskanlik doneminde Demokratlardan cok kendi partisinin sag kanadiyla anlasmazliga dustu Biraz da partinin birligini koruma kaygisiyla yonetimi komunist etkisinde kalmakla suclayan Senator Joseph R McCarthy yi acikca kinamaktan kacindi Bazi ozel konusmalarinda McCarthy den hoslanmadigini dile getirmekle birlikte zaman zaman McCarthy yanlilarinin saldirilarini destekler bir tutum takindi Gelistirdigi baglilik guvenlik programi uyarinca yuzlerce federal yonetim gorevlisi isten atildi Onayladigi bir yasayla Kongre Amerikan Komunist Partisi ni yasa disi ilan etti 1954 sonbaharinda McCarthy nin askeri ve sivil gorevlilere yonelik suclamalarinin bes hafta boyunca televizyonda yayinlanmasi ulke capinda sansasyon yaratti Bu olaydan sonra McCarthy sayginligini yitirirken antikomunist cilginlik da yatisti Daha cok dis iliskilerle ilgilendi Disisleri bakani John Foster Dulles la birlikte komunizmin yayilmasini durdurmaya yonelik ortak savunma anlasmalarina buyuk buyuk caba harcadi Resmen goreve basladiktan kisa bir sure sonra Kore yi ziyaret etti ve Josef Stalin in olumunun sagladigi elverisli ortamdan yararlanarak Temmuz 1953 te Kore Savasi ni sonlandiran ateskes gorusmelerini baslatmayi basardi Aralikta da butun dunya ulkelerinin nukleer bilgi ve malzeme birikimlerini uluslararasi bir kurulusun gozetimi altinda birlestirilmelerini onerdi Bu dusunce 1957 yilinda 62 ulkenin Uluslararasi Atom Enerjisi Ajansi ni IAEA kurmasina yol acti Temmuz 1955 te Cenevre deki zirve konferansinda Britanya Fransa ve Sovyetler Birligi liderleriyle bulustu ABD ve SSCB nin birbirlerinin askeri uslerini havadan surekli gozetleyebilmelerine yonelik goklerde serbestlik onerisi dunya kamuoyunda olumlu karsilanmakla birlikte SSCB tarafindan reddedildi Eylul 1954 te yorede komunizmin yayilmasini onlemek uzere Guneydogu Asya Antlasmasi Teskilati nin SEATO kurulmasini sagladi NATO nun gucu de 1955 te Bati Almanya nin katilmasiyla artti Yonetimi dis iliskilerde tutarsiz davrandigi gerekcesiyle cesitli elestirilere hedef oldu Bir yandan Cin e karsi Tayvan in lideri Can Kay sek in iplerini birakma tehdidi savrulurken Nisan 1954 te Tayvan ile Can Kay sek i Cin e saldirmaktan alikoyan bir savunma antlasmasi imzalandi Komunist saldirilarina karsi Dulles un misilleme vaadine karsin Fransa ve Vietnamli gerillalar arasinda suregelen Cinhindi Krizi nde ABD nin rolunu mali ve askeri yardimiyla sinirli tutma yolunu secti 1955 yilinda bir kalp krizi ve 1956 yilinda bir bagirsak ameliyati gecirmesine karsin kisa surede toparlandi Cumhuriyetci Parti tarafindan oy birligiyle yeniden baskanliga aday gosterildi Ikinci kez karsisina cikan Demokrat aday Stevenson i buyuk bir yenilgiye ugratti Ama Demokratlar iki mecliste de yeniden cogunlugu kazandilar ve 1958 yilinda ayni basariyi gosterdiler Muhalefet partisinin egemen oldugu uc Kongre ile calisan ilk baskan oldu Secim kampanyasi sirasinda Misir in Suveys Kanalina el koymasiyla patlak veren Suveys Krizi Britanya Fransa ve Israil in Misir a saldirmasi ve Sovyetler Birligi nin Misir in yaninda yer almasiyla tirmanisa gecti Bunun uzerine Eisenhower Kongre den komunist saldirisina karsi yardim isteyen Orta Dogu ulkelerine ABD silahli kuvvetlerini gonderme yetkisi istedi ABD nin ustlendigi bu yukumluluk sonradan Eisenhower Doktrini adiyla anildi Eisenhower SSCB lideri Kruscev ve esleri onurlarina verilen aksam yemeginde ABD Yuksek Mahkemesi nin 1954 yilinda resmi okullarda irk ayrimciliginin anayasaya aykiri oldugunu aciklamasindan sonra ozellikle guney eyaletlerinde cekismeler ve siddet hareketleri bas gosterdi Arkansas eyaletindeki Little Rock ta federal mahkemenin bir lise icin aldigi ogrenim birligi kararinin engellenmek istenmesi uzerine eyalet valisinin basini cektigi girisimi bastirmak amaciyla bin kisilik bir federal kuvvet gonderdi Bircok kez irk ayrimindan hoslanmadigini belirtmekle birlikte irklarin toplumsal kaynasmasinin zamanla gerceklesebilecegi kanisindaydi 1875 ten sonra bu yonde atilan ilk yasal adim oldu Sovyetler Birligi nin 1957 yilinda Sputnik I adli ilk insan yapimi uyduyu yer cevresinde yorungeye oturtmasi Amerikalilari derinden sarsti Bircok kimse Eisenhower i askeri harcamalari kisitlamak ve bir uzay programi gelistirememekle sucladi Uzay arastirmalarini desteklemek ve bilimsel inceleme fonlarini artirmak icin onlemler alindi Temmuz 1958 de Ulusal Havacilik ve Uzay Dairesi NASA kuruldu 1957 sonbaharinda baslayip 1958 yazina degin suren ekonomik durgunluk nedeniyle yeniden elestirilere neden oldu Enflasyonu tirmandirmaktan cekindi Piyasayi canlandirmak icin vergileri dusurmeyi ya da kamu harcamalarini artirmayi reddetti Dulles in 1959 sonbaharinda olumunden sonra dis politikada daha dogrudan bir rol ustlendi Avrupa Afrika Asya ve Guney Amerika da gezilere cikti SSCB ile iliskileri gelistirmek amaciyla Nikita Kruscev i ABD ye davete edip ozel gorusmeler yapti Planlanan ikinci zirve toplantisi bir Lockheed U 2 kesif ucaginin SSCB topraklari uzerinde dusurulmesi yuzunden suya dustu Kesif ucuslarinin dort yildan beri yapildigini itiraf ederek bu zamansiz olayin sorumlulugunu ustlendi Yonetiminin sonlarina yaklastigi Ocak 1961 yilinda Kuba ile diplomatik iliskileri kesti Baskanlik sonrasiHer iki yonetim doneminde de bircok elestiriye ugramakla birlikte halkin sevgisini yitirmedi Gorevden ayrilinca Kongre nin karariyla yeniden general rutbesini aldi Pensilvanya da Gettysburg daki ciftligine cekilip zamaninin cogunu anilarini yazmaya verdi 1963 te yayimlanan Mandate for Change Degisim Icin Yetki kitabini Waging Peace 1965 Barisi Surdurme izledi 28 Mart 1969 da kalp yetmezligi nedeniyle 78 yasinda yasamini kaybetti Memleketi Kansas ta defnedildi Turk Ordusu hakkindaki gorusleri1943 yilindaki Ikinci Kahire Konferansi nda Turkiye nin savasa girmemesi hemen hemen kesinlesince yasadigi hayal kirikligini su sozleri ile ifade etmistir Tarihi basarilarla dolu Turk ordusunu Almanlara karsi seyretmek isterdim Ayrica bakinizEisenhower DoktriniKaynakca Eisenhower utexas edu 23 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2012 Korda Michael 2007 Ike An American Hero s 239 243 7 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Subat 2016 Belair Felix Jr 29 Mart 1969 Eisenhower Dead at 78 as Ailing Heart Fails Rites Will Start Today The New York Times s 1 Askeri goreviOnce gelen 1942 1943 Sonra gelenOnce gelen 1944 1945 Sonra gelenYeni makam Isgal Almanyasi Amerikan Bolgesi Valisi 1945 Sonra gelen George S Patton GeciciOnce gelen George Marshall Amerika Birlesik Devletleri Ordusu Kurmay Baskani 1945 1948 Sonra gelen Omar BradleyYeni makam Avrupa Muttefik Kuvvetleri Yuksek Komutani 1949 1952 Sonra gelenSiyasi goreviOnce gelen Harry S Truman Amerika Birlesik Devletleri baskani 1953 1961 Sonra gelen John F KennedyParti siyasi goreviOnce gelen Thomas E Dewey Amerika Birlesik Devletleri Baskan Adayi Cumhuriyetci 1952 1956 Sonra gelen Richard Nixon