Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Foça, İzmir il merkezinin yaklaşık 69 km kuzeybatısındaki İzmir’in bir ilçesidir. İlçenin ayrıca Foça merkezden 20 km uzaklıkta, Yeni Foça adında bir mahallesi vardır. Bu nedenle Foça'nın kendisine yerel olarak günlük dilde "Eski Foça" denilir. Foça, Phocaea (Yunanca: Φώκαια) antik kentinin bulunduğu yere kurulmuştur.
| Foça | |
|---|---|
 | |
 İzmir'deki yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | İzmir |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Mehmet Türköz |
| • Belediye başkanı | Saniye Bora Fıçı (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 251 km² |
| Rakım | 10 m |
| Nüfus (2018, 2019) | |
| • Toplam | 33,131, 32,264 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 33.227 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 35680 |
| İl alan kodu | 0232 |
| İl plaka kodu | 35 |
Resmî site Foça Kaymakamlığı | |
Foça’nın doğusunda Aliağa, güneyinde Menemen ilçeleri, batısında ve kuzeyinde Ege Denizi vardır. Kent Antik Çağda İyon yerleşimi olarak ortaya çıktığında denizde yaşayan foklardan dolayı Phokaia adını almış, günümüze Foça olarak gelmiştir.
Türk Donanması, iki özel harekat biriminin, Su Altı Savunma (SAS) ve Su Altı Taarruz (SAT) ana üssünü Foça'da sürdürmektedir.
Tarih
Foça Adaları'nda yaşayan foklardan adını alan Phokaia (Yunanca: Φώκαια, "Phocaea"), Aiollar tarafından MÖ 11. yüzyılda kuruldu. O zamanlarda en önemli İyonya'nın yerleşim yerlerinden biri olan Phokaia'de İyon yerleşimi MÖ 9. yüzyıl da başlamıştır. Tarihte usta denizci olarak bilinen Phokaialılar, ayrıca mühendislikteki gelişmişlikleri ve başarıları ile Ege, Akdeniz ve Karadeniz'de birçok sayıda koloni kurmuşlardır. Foçalıların tarihte bilinen kurmuş olduğu önemli kolonilerden bazıları: Karadeniz'deki Amisos (şimdiki Samsun); Çanakkale Boğazı'ndaki Lampsakos (günümüzde Lapseki); Midilli Adası'nda (günümüzde ); ve Avrupa'daki -günümüzde Velia- (İtalya); (Korsika); -günümüzde Marsilya- (Fransa) bunlardan bazılarıdır.
Phokaialılar İyonya'da doğal altın-gümüş alaşımını kullanarak "elektron" sikkeyi tarihte ilk defa bastıranlardan biri olarak bilinir. Elbette bu medeni ilerleme o zamanın birçok uygarlıklarını da etkilemiş ve onları Anadolu'ya çekmiştir.
Phokaia'nın şap madenleri daha önce Bizanslılar tarafından 1267'de Phocaea Lordluğu'nu kuran Cenevizli kardeşler Benedetto ve Manuele Zaccaria'ya verildi.
Cenevizler, 1275 yılında Bizanslılardan aldıkları kira nedeniyle Osmanlı döneminde bile şehri kontrol ettiler. Phokaia, 1275'te Bizans imparatoru'ndan tımar olarak Cenevizliler tarafından alındı ve esasen bölgenin zengin şap rezervleri nedeniyle Orta Çağ sırasında aktif bir limandı.
1346'da Foça limanı ve hemen yakınındaki Sakız Adası, Cenevizlilere ait bir maona tarafından yönetilmekteydi. Maona, kısa sürede Sakız'da yerleşimci olan Giustiniani ailesine satılmıştı.Cenevizliler günümüzdeki Yenifoça'yı ilk kuranlardandır.
Bizans'ın çeyiz yoluyla Cenevizlilere verdiği bir diğer önemli imtiyaz, 1355'te Francesco I Gattilusio ile Bizans imparatoru V. İoannis ‘un kızkardeşi Maria Palaiologina arasındaki evlilik sonucunda Gattilusio ailesi'ne verilen yakındaki Lesbos adasıydı. Gattilusio ailesinin mülkleri sonunda diğerlerinin yanı sıra Imbros, Samothrace, Lemnos ve Thasos adalarını ve Aenos şehrini (Türkiye'deki modern Enez) içerecek şekilde büyüdü. Bu konumdan, tekstil üretiminde yararlı olan ve Cenevizliler tarafından kontrol edilen ve karlı ticareti olan şap madenciliği ve pazarlamasıyla yoğun şekilde ilgilendiler.
Ardından Foça, 11. yüzyılda Çaka Bey tarafından alınarak Çaka Bey'in yönetimine, daha sonra ise Saruhanoğulları Beyliği yönetimine geçti.
1455'te ise Osmanlı Padişahı II. Mehmed, İstanbul'un fethin sonra Foça'yı alarak Osmanlı topraklarına kattı.
Bu gibi medeniyetlere ve topluluklara merkez oluşturduğudan Foça önemli bir arkeolojik merkez haline geldi. 1953 yılında başlayıp ve günümüze kadar aralıksız devam eden kazılarda Helenistik dönemden kalma tiyatro, Athena Tapınağı ve Kutsal Alanı, Liman Kutsal Alanı (Kibele'ye ait olduğu düşünülmekte) ile Pers Anıt Mezarı (Foça'nın 7 km doğusundaki "Taş Ev" olarak bilinen) ortaya çıkarıldı. Pers Anıtı bölgeyi MÖ 492 yılında istila eden Ahamenid-Pers Ordusu komutanları için bir anıt olarak yapılmış daha sonra mezar, ağıl, gözetleme noktası, mola yeri gibi amaçlar için kullanılmıştır. Anıt; Anadolu'da bulunan ender Pers yapılarındandır.
Coğrafya
İzmir ilinin kuzeyinde yer alan Foça'nın doğusunda Aliağa, güneyinde Menemen ilçeleri, batısında ve kuzeyinde Ege Denizi vardır.
İlçenin yüzölçümü 251 km2'dir.Foça Adaları ilçeye bağlıdır.
Foça, Türk Riviera'sı olarak bilinen Mersin, Antalya'dan başlayıp İzmir'e kadar uzanan bölgenin içindedir. Bu yüzden turistler için mavi tur ve diğer gezilerin durağıdır. Foça'nın denizi çok berrak ve temizdir ve halka açık plajı vardır. Foça pek çok dalış noktası ile İzmir ilindeki gözde dalış sporu duraklarındandır.
İzmir'de doğal kalmış ilçelerdendir.
Foça'da yılın büyük bölümünde poyraz estiğinden temiz bir havası vardır.
Eski Foça, Büyükdeniz adlı büyük bir koy ve bu büyük koyda Orta Çağ kalesinin de bulunduğu Küçükdeniz adlı daha küçük bir koy olmak üzere iki koy boyunca uzanır.
Flora ve faunanın değeri ve özellikle Foça ile Yenifoça arasındaki küçük koy ve koyların güzelliği nedeniyle ilçenin birçok bölgesi sıkı çevre koruması altındadır. Bu nedenle ilçeyi tanımanın mantıklı bir yolu, ilçe merkezinden düzenli olarak düzenlenen tekne turları olacaktır. Koruma önlemleri nedeniyle ilçenin birçok yerinde yeni inşaatlara izin verilmemekte ve Foça, esas olarak eski evlerden oluşan kendine has özelliğini korumaya çalışmaktadır.
Deniz ulaşımı
Ağustos 2015'ten beri ilçeye yaz sezonunda İZDENİZ vapurları sefer düzenlemektedir.
Foça'da 280 tekne kapasiteli marina inşaat projesinin ihalesi yakın zamanda başlamış olup, tamamlanmasının ardından ilçenin daha aktif uluslararası turizme açılması beklenmektedir.
Fauna
Foça, sayıları giderek azalan akdeniz fokunun yaşam alanlarından biridir. Akdeniz fokları kentte her yıl yaz aylarında düzenlenen festivallerin de önemli bir sembolüdür.
Foça'da soylarını tükenmekten korumak amacıyla devletin ve üniversitelerin araştırma merkezleri mevcuttur. Avlanılması kesinlikle yasak olan fokun balıkçılar tarafından da çok defa korunduğu bilinmektedir.
Foça, nesli tehlikede deniz memelisi türü Akdeniz foku'nun korunması için Türkiye'de kurulmuş üç deniz koruma alanından biridir.
Nüfus
1893 yılında nüfusun çoğunluğunu Osmanlı tebaası dışındaki yabancılar oluşturmaktaydı.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927 | 8.901 | 3.827 | 5.074 |
| 1935 | 8.648 | 2.752 | 5.896 |
| 1940 | 10.125 | 3.728 | 6.397 |
| 1945 | 10.278 | 3.484 | 6.794 |
| 1950 | 9.069 | 1.738 | 7.331 |
| 1955 | 10.059 | 1.711 | 8.348 |
| 1960 | 9.973 | 1.762 | 8.211 |
| 1965 | 11.793 | 2.953 | 8.840 |
| 1970 | 11.784 | 3.323 | 8.461 |
| 1975 | 13.185 | 4.829 | 8.356 |
| 1980 | 16.505 | 6.576 | 9.929 |
| 1985 | 19.197 | 9.035 | 10.162 |
| 1990 | 25.222 | 12.057 | 13.165 |
| 2000 | 36.107 | 14.604 | 21.503 |
| 2007 | 30.549 | 13.257 | 17.292 |
| 2008 | 29.018 | 25.581 | 3.437 |
| 2009 | 30.779 | 27.074 | 3.705 |
| 2010 | 44.500 | 40.592 | 3.908 |
| 2011 | 32.476 | 28.629 | 3.847 |
| 2012 | 32.141 | 27.987 | 4.154 |
| 2013 | 32.534 | 32.534 | veri yok |
| 2014 | 30.002 | 30.002 | veri yok |
| 2015 | 28.647 | 28.647 | veri yok |
| 2016 | 28.591 | 28.591 | veri yok |
| 2017 | 31.061 | 31.061 | veri yok |
| 2018 | 33.131 | 33.131 | veri yok |
| 2019 | 32.264 | 32.264 | veri yok |
| 2020 | 33.227 | 33.227 | veri yok |
| 2021 | 33.611 | 33.611 | veri yok |
| 2022 | 34.946 | 34.946 | veri yok |
Not: 2008 yılında bazı belde ve köyler mahalle statüsüne geçtiğinden şehir nüfusu artıp kır nüfusu azalmıştır. 2013 yılında ise Büyükşehir yasası nedeniyle köylerin tamamı mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Kültür
Foça'da çok uzun zamandan beridir yapılan festivaller son yıllarda ayrı bir boyut alarak uluslararası düzeye taşınmıştır. 2004 yılından günümüze kadar yapılan festivaller artık Uluslararası Foça Festivali olarak bilinir. Genelde üç gün devam eden festivaller birçok ünlüyü ve ziyaretçileri Foça'ya getirmektedir.
Foça çeşitli dönemlerden pek çok tarihi ve turistik gezi yerlerine sahiptir. Taş evleri mevcuttur. Sadece yaz değil kışında gelen turist sayısı da fazladır.
Osmanlı döneminden kalma 1455 tarihli Fatih Sultan Mehmet'in yaptırdığı ve Kanuni Sultan Süleyman'ın tekrar inşa ettirdiği Fatih Camii ve Foça Kayalar Camii bunlar arasındadır.
Homeros'un bahsettiği Siren Kayalıkları Foça'da yer almaktadır. Ona göre oradan gecen denizciler için bu kayalıklar birçok rivayetlere konu olmuştur çünkü Foça kıyıları irili ufaklı birçok adanın serpilmiş görüntüsüne sahiptir.
Yönetim
- Belediye başkanları
| Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları | |||
|---|---|---|---|
| Yıllar | Belediye Başkanı | Parti | Oy oranı (%) |
| 2024 | Saniye Bora Fıçı | Cumhuriyet Halk Partisi | 49,60 |
| 2019 | Fatih Gürbüz | Cumhuriyet Halk Partisi | 56,22 |
| 2014 | Gökhan Demirağ | Cumhuriyet Halk Partisi | 42,05 |
| 2009 | Gökhan Demirağ | Cumhuriyet Halk Partisi | 60,09 |
| 2004 | Gökhan Demirağ | Cumhuriyet Halk Partisi | 44,13 |
| 1999 | Ali İlçan | Cumhuriyet Halk Partisi | 29,56 |
| 1994 | Ahmet Nihat Dirim | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | 41,80 |
| 1989 | Ahmet Nihat Dirim | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | 53,70 |
| 1984 | Serdar Mersin | Anavatan Partisi | 32,24 |
| 1977 | Cumhuriyet Halk Partisi | 62,93 | |
Eğitim
Foça'da devletin ve hayırsever vatandaşların katkıları ile kurulan 4 tane ilköğretim okulu, Anadolu Lisesi, Lise, Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile okuma - yazma oranı %95'in üzerindedir.
Sağlık
Foça'da ilçe merkezinde bir adet devlet hastanesi bulunmakta olup kış aylarında belli branşlarda haftanın belli günlerinde uzman hekim gelmekte, nüfusun çok arttığı yaz döneminde ise 8-10 adet branştan hekim bulunmaktadır. Hastanenin acil servisi 24 saat hizmet vermekte ve gerektiğinde ağır hastalık geçirenler İzmir merkezdeki hastanelere ambulans ile sevk edilmektedirler. Ayrıca Yenifoça, Gerenköy, Ilıpınar ve Bağarası'nda aile sağlığı merkezleri ve yine Yenifoça'da 112 acil istasyonu ile Menemen Devlet Hastanesi'nin semt polikliniği bulunmaktadır.
Turistik yerleri
Günümüz Foça'sı yabancı kitlesel turizmden korunmuştur ve onun yerine İzmir sakinleri için popüler bir hafta sonu ve tatil yeridir. Bunun temel nedeni, Türk Donanması'nın bölgede konuşlanmış olmasıdır. Yeni limana doğrudan bitişik koy, böylece şehrin kıyı boyunca genişlemesini büyük ölçüde engeller.
Foça'nın kendisinde son yirmi yılda tatil evleri, bazı misafir evleri ve iki otel inşa edilmiş olmasına rağmen asıl hava korunmuştur.
Pitoresk limanda birbiri ardına balık restoranları vardır. Burası, büyük şehrin koşuşturmacasından kaçmak isteyen İzmir yerlilerinin hafta sonları buluştuğu yerdir. Tipik izleyici kitlesi üst Türk orta sınıfından oluşur. Öğretmenler, sanatçılar, müzisyenler, mühendisler burada buluşur.
Daha uzun tatil yapanlar, yaklaşık 20 km kuzeyde, manzara açısından o kadar muhteşem olmayan ancak yerli ve yabancı turistler için yeterli sayıda otel ve tatil köyü sunan Yenifoça'yı tercih eder.
Foça, Homer'in Odyssey'de zaten tanımladığı Siren kayalıklarıyla (adalarıyla) da tanınır. Ancak bugün, Akdeniz'deki son keşiş foku bazılarına ev sahipliği yapmalarıyla daha iyi bilinir. Bu nedenle Siren Adaları ancak uzaktan izlenebilir. Buralar ıssızdır ve yerel halk tarafından, adaların doğal su kaynakları olmadığı için çok çorak bitki örtüsü ve sabah çiyiyle sıvı olarak beslenebilen az sayıda keçiyi serbest bırakmak için kullanılır.
Literatür
- Ayşem Kiliç-Ünlü: Heritage, Economy and Development of Historic Towns after the “Tourism Explosion”: Foça in Western Turkey. In: Elena Korka (Hrsg.): The Protection of Archaeological Heritage in Times of Economic Crisis. Cambridge Scholars Publishing, 2015, , S. 330–354.
- : Kleinasien, Band 1: Die ägäische Türkei von Pergamon bis Didyma. 5. Auflage. Kohlhammer, Stuttgart u. a. 1987, , S. 117–125.
- : Die kulturelle und künstlerische Hellenisierung der Küsten des Mittelmeers durch die Stadt Phokaia (= Arbeitsgemeinschaft für Forschung des Landes Nordrhein-Westfalen. Geisteswissenschaften. H. 130, ISSN 0570-5649). Westdeutscher Verlag, Köln u. a. 1966.
- Vera Hell: Istanbul, Ankara und die antiken Stätten an der Westküste der Türkei. Hopfer, Tübingen 1959,
![image]()
Bu makale şu anda kamu malı bir yayından metin içerir: Dictionary of National Biography. Londra: Smith, Elder & Co. 1885–1900. . - Michael Neumann-Adrian, Christoph K. Neumann: Türkei, Westküste. Gräfe und Unzer, München 1997, .
- Ömer Özyiğit: Phokaia I: Phokaia kazıları tarihi ile Foça yarımadasını çeviren kent duvarları ve restorasyonu (Phokaia Kazı ve Araştırmaları). Ege Yayınları, Istanbul 2017,
- Zeki Arikan: Phokaia II: Tarihsel Süreç İçinde Foça. Şap Ticaretinden Tuz Ticaretine. 9. yüzyıldan 19. yüzyılın sonuna kadar (Phokaia Kazı ve Araştırmaları). Ege Yayınları, Istanbul 2017,
- Ömer Özyiğit: Phokaia III: Arkaik Dönem Athena Tapınağı (Phokaia Kazı ve Araştırmaları). Ege Yayınları, Istanbul 2020,
-
![image]()
Eski Foça, eski şehir üzerinden Siren Adaları'na bakış -
![image]()
Foça Manzarası -
![image]()
Foça Limanı -
![image]()
Foça çarşısı
Kaynakça
- ^ "Foça Kaymakamı". 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2022.
- ^ . 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ "Latins and Greeks in the Eastern Mediterranean after 1204" 26 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Benjamin Arbel, Bernard Hamilton and David Jacoby. Published by Routledge, August 1, 1989. (.) (.) Page 161.
- ^ Vito Antonio Vitale, Maona 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Enciclopedia Italiana, vol. 22, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1934. (İtalyanca)
- ^ Kenneth M. Setton (1978). The Papacy and the Levant, 1204-1571: Volume II, The Fifteenth Century. American Philosophical Society. ISBN . Page 188.
- ^ Kenneth M. Setton (1978). The Papacy and the Levant, 1204-1571: Volume II, The Fifteenth Century. American Philosophical Society. ISBN . Page 239.
- ^ "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2019.
- ^ "İzmir'den Foça'ya vapur seferleri başladı". Hürriyet. 1 Ağustos 2015. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2015.
- ^ "Monk Seal Fact File". 20 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2022.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Foça Nüfusu - İzmir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "İzmir Foça Nüfusu". nufusune.com.
| Wikimedia Commons'ta Foça ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Dış bağlantılar
- Foça Kaymakamlığı15 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Foça Belediyesi15 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Foca Izmir il merkezinin yaklasik 69 km kuzeybatisindaki Izmir in bir ilcesidir Ilcenin ayrica Foca merkezden 20 km uzaklikta Yeni Foca adinda bir mahallesi vardir Bu nedenle Foca nin kendisine yerel olarak gunluk dilde Eski Foca denilir Foca Phocaea Yunanca Fwkaia antik kentinin bulundugu yere kurulmustur Eski Foca nin girisindeki yaziFocaIlceIzmir deki yeriIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlIzmirCografi bolgeEge BolgesiIdare KaymakamMehmet Turkoz Belediye baskaniSaniye Bora Fici CHP Yuzolcumu Toplam251 km Rakim10 mNufus 2018 2019 Toplam33 131 32 264 Kir Sehir33 227Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu35680Il alan kodu0232Il plaka kodu35Resmi site Foca Kaymakamligi Foca nin dogusunda Aliaga guneyinde Menemen ilceleri batisinda ve kuzeyinde Ege Denizi vardir Kent Antik Cagda Iyon yerlesimi olarak ortaya ciktiginda denizde yasayan foklardan dolayi Phokaia adini almis gunumuze Foca olarak gelmistir Foca daki tarihi evlerFoca da 18 yuzyila ait eski bir ruzgar degirmeniFoca korfezinde gun batimi Turk Donanmasi iki ozel harekat biriminin Su Alti Savunma SAS ve Su Alti Taarruz SAT ana ussunu Foca da surdurmektedir TarihElektron SikkeFoca da reha midilli no 56 daki bir rum evinin kapi ustu DEKEM BRIOY 5 1866 yazisi 5 Aralik Dekembrios 1866 tarihini belirtir Foca Adalari nda yasayan foklardan adini alan Phokaia Yunanca Fwkaia Phocaea Aiollar tarafindan MO 11 yuzyilda kuruldu O zamanlarda en onemli Iyonya nin yerlesim yerlerinden biri olan Phokaia de Iyon yerlesimi MO 9 yuzyil da baslamistir Tarihte usta denizci olarak bilinen Phokaialilar ayrica muhendislikteki gelismislikleri ve basarilari ile Ege Akdeniz ve Karadeniz de bircok sayida koloni kurmuslardir Focalilarin tarihte bilinen kurmus oldugu onemli kolonilerden bazilari Karadeniz deki Amisos simdiki Samsun Canakkale Bogazi ndaki Lampsakos gunumuzde Lapseki Midilli Adasi nda gunumuzde ve Avrupa daki gunumuzde Velia Italya Korsika gunumuzde Marsilya Fransa bunlardan bazilaridir Denizfeneri kulesi 1897 Phokaialilar Iyonya da dogal altin gumus alasimini kullanarak elektron sikkeyi tarihte ilk defa bastiranlardan biri olarak bilinir Elbette bu medeni ilerleme o zamanin bircok uygarliklarini da etkilemis ve onlari Anadolu ya cekmistir Phokaia nin sap madenleri daha once Bizanslilar tarafindan 1267 de Phocaea Lordlugu nu kuran Cenevizli kardesler Benedetto ve Manuele Zaccaria ya verildi Cenevizler 1275 yilinda Bizanslilardan aldiklari kira nedeniyle Osmanli doneminde bile sehri kontrol ettiler Phokaia 1275 te Bizans imparatoru ndan timar olarak Cenevizliler tarafindan alindi ve esasen bolgenin zengin sap rezervleri nedeniyle Orta Cag sirasinda aktif bir limandi 1346 da Foca limani ve hemen yakinindaki Sakiz Adasi Cenevizlilere ait bir maona tarafindan yonetilmekteydi Maona kisa surede Sakiz da yerlesimci olan Giustiniani ailesine satilmisti Cenevizliler gunumuzdeki Yenifoca yi ilk kuranlardandir Bizans in ceyiz yoluyla Cenevizlilere verdigi bir diger onemli imtiyaz 1355 te Francesco I Gattilusio ile Bizans imparatoru V Ioannis un kizkardesi Maria Palaiologina arasindaki evlilik sonucunda Gattilusio ailesi ne verilen yakindaki Lesbos adasiydi Gattilusio ailesinin mulkleri sonunda digerlerinin yani sira Imbros Samothrace Lemnos ve Thasos adalarini ve Aenos sehrini Turkiye deki modern Enez icerecek sekilde buyudu Bu konumdan tekstil uretiminde yararli olan ve Cenevizliler tarafindan kontrol edilen ve karli ticareti olan sap madenciligi ve pazarlamasiyla yogun sekilde ilgilendiler Ardindan Foca 11 yuzyilda Caka Bey tarafindan alinarak Caka Bey in yonetimine daha sonra ise Saruhanogullari Beyligi yonetimine gecti 1455 te ise Osmanli Padisahi II Mehmed Istanbul un fethin sonra Foca yi alarak Osmanli topraklarina katti Bu gibi medeniyetlere ve topluluklara merkez olusturdugudan Foca onemli bir arkeolojik merkez haline geldi 1953 yilinda baslayip ve gunumuze kadar araliksiz devam eden kazilarda Helenistik donemden kalma tiyatro Athena Tapinagi ve Kutsal Alani Liman Kutsal Alani Kibele ye ait oldugu dusunulmekte ile Pers Anit Mezari Foca nin 7 km dogusundaki Tas Ev olarak bilinen ortaya cikarildi Pers Aniti bolgeyi MO 492 yilinda istila eden Ahamenid Pers Ordusu komutanlari icin bir anit olarak yapilmis daha sonra mezar agil gozetleme noktasi mola yeri gibi amaclar icin kullanilmistir Anit Anadolu da bulunan ender Pers yapilarindandir CografyaFoca yakinlarindaki sahil seridi Izmir ilinin kuzeyinde yer alan Foca nin dogusunda Aliaga guneyinde Menemen ilceleri batisinda ve kuzeyinde Ege Denizi vardir Ilcenin yuzolcumu 251 km2 dir Foca Adalari ilceye baglidir Foca manzarasi Foca Turk Riviera si olarak bilinen Mersin Antalya dan baslayip Izmir e kadar uzanan bolgenin icindedir Bu yuzden turistler icin mavi tur ve diger gezilerin duragidir Foca nin denizi cok berrak ve temizdir ve halka acik plaji vardir Foca pek cok dalis noktasi ile Izmir ilindeki gozde dalis sporu duraklarindandir Izmir de dogal kalmis ilcelerdendir Foca da yilin buyuk bolumunde poyraz estiginden temiz bir havasi vardir Eski Foca Buyukdeniz adli buyuk bir koy ve bu buyuk koyda Orta Cag kalesinin de bulundugu Kucukdeniz adli daha kucuk bir koy olmak uzere iki koy boyunca uzanir Flora ve faunanin degeri ve ozellikle Foca ile Yenifoca arasindaki kucuk koy ve koylarin guzelligi nedeniyle ilcenin bircok bolgesi siki cevre korumasi altindadir Bu nedenle ilceyi tanimanin mantikli bir yolu ilce merkezinden duzenli olarak duzenlenen tekne turlari olacaktir Koruma onlemleri nedeniyle ilcenin bircok yerinde yeni insaatlara izin verilmemekte ve Foca esas olarak eski evlerden olusan kendine has ozelligini korumaya calismaktadir Deniz ulasimi Agustos 2015 ten beri ilceye yaz sezonunda IZDENIZ vapurlari sefer duzenlemektedir Foca da 280 tekne kapasiteli marina insaat projesinin ihalesi yakin zamanda baslamis olup tamamlanmasinin ardindan ilcenin daha aktif uluslararasi turizme acilmasi beklenmektedir Fauna Foca sayilari giderek azalan akdeniz fokunun yasam alanlarindan biridir Akdeniz foklari kentte her yil yaz aylarinda duzenlenen festivallerin de onemli bir semboludur Foca da soylarini tukenmekten korumak amaciyla devletin ve universitelerin arastirma merkezleri mevcuttur Avlanilmasi kesinlikle yasak olan fokun balikcilar tarafindan da cok defa korundugu bilinmektedir Foca nesli tehlikede deniz memelisi turu Akdeniz foku nun korunmasi icin Turkiye de kurulmus uc deniz koruma alanindan biridir Nufus1893 yilinda nufusun cogunlugunu Osmanli tebaasi disindaki yabancilar olusturmaktaydi Yil Toplam Sehir Kir1927 8 901 3 827 5 0741935 8 648 2 752 5 8961940 10 125 3 728 6 3971945 10 278 3 484 6 7941950 9 069 1 738 7 3311955 10 059 1 711 8 3481960 9 973 1 762 8 2111965 11 793 2 953 8 8401970 11 784 3 323 8 4611975 13 185 4 829 8 3561980 16 505 6 576 9 9291985 19 197 9 035 10 1621990 25 222 12 057 13 1652000 36 107 14 604 21 5032007 30 549 13 257 17 2922008 29 018 25 581 3 4372009 30 779 27 074 3 7052010 44 500 40 592 3 9082011 32 476 28 629 3 8472012 32 141 27 987 4 1542013 32 534 32 534 veri yok2014 30 002 30 002 veri yok2015 28 647 28 647 veri yok2016 28 591 28 591 veri yok2017 31 061 31 061 veri yok2018 33 131 33 131 veri yok2019 32 264 32 264 veri yok2020 33 227 33 227 veri yok2021 33 611 33 611 veri yok2022 34 946 34 946 veri yok Not 2008 yilinda bazi belde ve koyler mahalle statusune gectiginden sehir nufusu artip kir nufusu azalmistir 2013 yilinda ise Buyuksehir yasasi nedeniyle koylerin tamami mahalle statusune gectiginden kir nufusu tabloda yer almamistir KulturFoca Merkez Foca da cok uzun zamandan beridir yapilan festivaller son yillarda ayri bir boyut alarak uluslararasi duzeye tasinmistir 2004 yilindan gunumuze kadar yapilan festivaller artik Uluslararasi Foca Festivali olarak bilinir Genelde uc gun devam eden festivaller bircok unluyu ve ziyaretcileri Foca ya getirmektedir Foca cesitli donemlerden pek cok tarihi ve turistik gezi yerlerine sahiptir Tas evleri mevcuttur Sadece yaz degil kisinda gelen turist sayisi da fazladir Osmanli doneminden kalma 1455 tarihli Fatih Sultan Mehmet in yaptirdigi ve Kanuni Sultan Suleyman in tekrar insa ettirdigi Fatih Camii ve Foca Kayalar Camii bunlar arasindadir Homeros un bahsettigi Siren Kayaliklari Foca da yer almaktadir Ona gore oradan gecen denizciler icin bu kayaliklar bircok rivayetlere konu olmustur cunku Foca kiyilari irili ufakli bircok adanin serpilmis goruntusune sahiptir YonetimBelediye baskanlariBelediye baskanlari partileri ve aldiklari oy oranlariYillar Belediye Baskani Parti Oy orani 2024 Saniye Bora Fici Cumhuriyet Halk Partisi 49 602019 Fatih Gurbuz Cumhuriyet Halk Partisi 56 222014 Gokhan Demirag Cumhuriyet Halk Partisi 42 052009 Gokhan Demirag Cumhuriyet Halk Partisi 60 092004 Gokhan Demirag Cumhuriyet Halk Partisi 44 131999 Ali Ilcan Cumhuriyet Halk Partisi 29 561994 Ahmet Nihat Dirim Sosyaldemokrat Halkci Parti 41 801989 Ahmet Nihat Dirim Sosyaldemokrat Halkci Parti 53 701984 Serdar Mersin Anavatan Partisi 32 241977 Cumhuriyet Halk Partisi 62 93EgitimFoca da devletin ve hayirsever vatandaslarin katkilari ile kurulan 4 tane ilkogretim okulu Anadolu Lisesi Lise Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile okuma yazma orani 95 in uzerindedir SaglikFoca da ilce merkezinde bir adet devlet hastanesi bulunmakta olup kis aylarinda belli branslarda haftanin belli gunlerinde uzman hekim gelmekte nufusun cok arttigi yaz doneminde ise 8 10 adet branstan hekim bulunmaktadir Hastanenin acil servisi 24 saat hizmet vermekte ve gerektiginde agir hastalik gecirenler Izmir merkezdeki hastanelere ambulans ile sevk edilmektedirler Ayrica Yenifoca Gerenkoy Ilipinar ve Bagarasi nda aile sagligi merkezleri ve yine Yenifoca da 112 acil istasyonu ile Menemen Devlet Hastanesi nin semt poliklinigi bulunmaktadir Turistik yerleriGunumuz Foca si yabanci kitlesel turizmden korunmustur ve onun yerine Izmir sakinleri icin populer bir hafta sonu ve tatil yeridir Bunun temel nedeni Turk Donanmasi nin bolgede konuslanmis olmasidir Yeni limana dogrudan bitisik koy boylece sehrin kiyi boyunca genislemesini buyuk olcude engeller Foca nin kendisinde son yirmi yilda tatil evleri bazi misafir evleri ve iki otel insa edilmis olmasina ragmen asil hava korunmustur Pitoresk limanda birbiri ardina balik restoranlari vardir Burasi buyuk sehrin kosusturmacasindan kacmak isteyen Izmir yerlilerinin hafta sonlari bulustugu yerdir Tipik izleyici kitlesi ust Turk orta sinifindan olusur Ogretmenler sanatcilar muzisyenler muhendisler burada bulusur Daha uzun tatil yapanlar yaklasik 20 km kuzeyde manzara acisindan o kadar muhtesem olmayan ancak yerli ve yabanci turistler icin yeterli sayida otel ve tatil koyu sunan Yenifoca yi tercih eder Foca Homer in Odyssey de zaten tanimladigi Siren kayaliklariyla adalariyla da taninir Ancak bugun Akdeniz deki son kesis foku bazilarina ev sahipligi yapmalariyla daha iyi bilinir Bu nedenle Siren Adalari ancak uzaktan izlenebilir Buralar issizdir ve yerel halk tarafindan adalarin dogal su kaynaklari olmadigi icin cok corak bitki ortusu ve sabah ciyiyle sivi olarak beslenebilen az sayida keciyi serbest birakmak icin kullanilir LiteraturAysem Kilic Unlu Heritage Economy and Development of Historic Towns after the Tourism Explosion Foca in Western Turkey In Elena Korka Hrsg The Protection of Archaeological Heritage in Times of Economic Crisis Cambridge Scholars Publishing 2015 ISBN 978 1 4438 7411 3 S 330 354 Kleinasien Band 1 Die agaische Turkei von Pergamon bis Didyma 5 Auflage Kohlhammer Stuttgart u a 1987 ISBN 3 17 009678 8 S 117 125 Die kulturelle und kunstlerische Hellenisierung der Kusten des Mittelmeers durch die Stadt Phokaia Arbeitsgemeinschaft fur Forschung des Landes Nordrhein Westfalen Geisteswissenschaften H 130 ISSN 0570 5649 Westdeutscher Verlag Koln u a 1966 Vera Hell Istanbul Ankara und die antiken Statten an der Westkuste der Turkei Hopfer Tubingen 1959 Bu makale su anda kamu mali bir yayindan metin icerir Dictionary of National Biography Londra Smith Elder amp Co 1885 1900 Michael Neumann Adrian Christoph K Neumann Turkei Westkuste Grafe und Unzer Munchen 1997 ISBN 3 7742 0345 8 Omer Ozyigit Phokaia I Phokaia kazilari tarihi ile Foca yarimadasini ceviren kent duvarlari ve restorasyonu Phokaia Kazi ve Arastirmalari Ege Yayinlari Istanbul 2017 ISBN 978 605 9680 44 8 Zeki Arikan Phokaia II Tarihsel Surec Icinde Foca Sap Ticaretinden Tuz Ticaretine 9 yuzyildan 19 yuzyilin sonuna kadar Phokaia Kazi ve Arastirmalari Ege Yayinlari Istanbul 2017 ISBN 978 605 9680 41 7 Omer Ozyigit Phokaia III Arkaik Donem Athena Tapinagi Phokaia Kazi ve Arastirmalari Ege Yayinlari Istanbul 2020 ISBN 978 605 7673 38 1Eski Foca eski sehir uzerinden Siren Adalari na bakis Foca Manzarasi Foca Limani Foca carsisiKaynakca Foca Kaymakami 19 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Aralik 2022 27 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Aralik 2012 Latins and Greeks in the Eastern Mediterranean after 1204 26 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Benjamin Arbel Bernard Hamilton and David Jacoby Published by Routledge August 1 1989 0714633720 978 0714633725 Page 161 Vito Antonio Vitale Maona 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Enciclopedia Italiana vol 22 Roma Istituto dell Enciclopedia Italiana 1934 Italyanca Kenneth M Setton 1978 The Papacy and the Levant 1204 1571 Volume II The Fifteenth Century American Philosophical Society ISBN 0871691272 Page 188 Kenneth M Setton 1978 The Papacy and the Levant 1204 1571 Volume II The Fifteenth Century American Philosophical Society ISBN 0871691272 Page 239 Il ve Ilce Yuz Olcumleri PDF Harita Genel Mudurlugu 24 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 24 Ekim 2019 Izmir den Foca ya vapur seferleri basladi Hurriyet 1 Agustos 2015 17 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2015 Monk Seal Fact File 20 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2022 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 22 Mart 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 22 Mart 2015 a b c d e f g h Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Foca Nufusu Izmir nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Izmir Foca Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Wikimedia Commons ta Foca ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Dis baglantilarFoca Kaymakamligi15 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Foca Belediyesi15 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde