Fransa-Suriye Savaşı 1920'de yeni kurulan Suriye Arap Krallığı'nın Haşimi hükümdarları ile Fransa arasında gerçekleşti. Meyselun Muharebesi'nde doruğa ulaşan bir dizi çatışma sırasında Fransız kuvvetleri, 24 Temmuz 1920'de Şam'a girerek Haşimi hükümdar Kral Faysal ve yandaşlarının güçlerini yendi. 25 Temmuz'da Suriye'de, Alaeddin ed-Dürubi'nin başkanlığında yeni bir Fransız yanlısı hükûmet ilan edildi ve Suriye bölgesi sonunda Suriye ve Lübnan Mandası altında birkaç bağımlı devlete bölündü. Irak'taki yeni mandadaki konumlarından endişe duyan İngiliz hükümeti, kaçak Faysal'ı Irak'ın yeni kralı ilan etmeyi kabul etti.
Fransa-Suriye Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
İki savaş arası dönem | |||||||
![]() Meyselun'daki Suriye askerleri, 1920 | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
| ![]() ![]() ![]() | ||||||
Güçler | |||||||
70.000 Fransız askeri | 5000 Arap milisi | ||||||
Kayıplar | |||||||
5000 ölü |
Arka plan
Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, Edmund Allenby'ın Mısır Seferi Kuvvetleri 30 Eylül 1918'de ve kısa bir süre sonra 3 Ekim 1918'de Haşimi hükümdarı Faysal da Arap İsyanı'nın son aşamalarında Şam'a girdi. 5 Ekim 1918'de General Allenby'ın izniyle Faysal, Şam'da bir Arap anayasal hükûmetinin kurulduğunu duyurdu.
Osmanlı İmparatorluğu'nun işgal altındaki kalıntılarını Fransa ve İngiltere arasında bölen ve başlangıçta gizli bir antlaşma olan 1916 Sykes-Picot Anlaşması'nın uygulanmasının ardından, Levant'ta Fransız askeri yönetimi kuruldu. General Henri Gouraud, Fransız hükûmetinin Orta Doğu'daki temsilcisi ve Suriye merkezli Fransız Levant Ordusunun komutanı olarak atandı.
Avrupa'da Suriye Arap Krallığı'nı bir Fransız mandasına dönüştürecek olaylar yaşanırken, aynı zamanda el-Fatat (Genç Arap Topluluğu) gibi Suriye milliyetçisi toplumların ulusal bir kongreye hazırlanmalarını da hızlandıracaktı. Bu Suriye milliyetçisi toplumlar, Arap dünyasını Haşimi hükümdarı Faysal altında birleştiren bir Arap krallığı için tam bağımsızlığı savundular. Suriye Ulusal Kongresinin ilk resmi toplantısı 3 Haziran 1919'da yapıldı ve el-Fatat üyesi Haşim el-Etasi başkanlığına seçildi. 25 Haziran'da King-Crane Komisyonu Şam'a “Ya Bağımsızlık, Ya Ölüm” protestoları ile geldi. 2 Temmuz 1919'da Suriye Kongresi, Suriye'nin Faysal'ın kral olduğu tamamen bağımsız bir anayasal monarşi olarak kurulması, ABD'den yardım istenmesi ve Fransız iddialarının reddedilmesi ile ilgili bir dizi karar aldı. Faysal'ın ya İngilizlerin ya da Amerikalıların yardımına geleceğine ve Fransızlara müdahale edeceğine dair umutları, birçok kişinin Suriye Arap Krallığı'nın yaratılması ve yıkılması için belirleyici katalizör olarak gördüğü şeydi. İngiliz-Fransız Anlaşması ile umutlar hızla söndü. İngiliz-Fransız Anlaşması, İngiliz birliklerinin Suriye'den çekilmesine sebep oldu ve İngiliz ordusunun Suriye'deki müdahalesinin sona erdiğinin sinyalini verdi.
Sonunda Faysal, Ocak 1920'de Clemenceau ile, Fransızların Suriye devletinin varlığını destekleyeceğini ve Fransız hükûmeti danışmanlar ve teknik uzmanlar tedarik eden tek hükûmet olarak kaldığı sürece Suriye'de asker konuşlandırmayacağını şart koşan müzakerelere zorlanacaktı. Bu uzlaşma haberi, Faysal'ın Fransa'ya olan bağlılığını tersine çevirmesi için hemen baskı yapan, Faysal'ın şiddetle Fransız karşıtı ve bağımsızlık yanlısı destekçileri için iyiye işaret etmedi.
Savaş kronolojisi
Ülke çapında isyanlar
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh6THpOakwwWkZhWE5oYkV0cGJtZGtiMjB1Y0c1bkx6SXlNSEI0TFVaRmFYTmhiRXRwYm1ka2IyMHVjRzVuLnBuZw==.png)
Ocak 1920'deki Clemenceau müzakerelerinin ardından, Suriye genelinde ara sıra Fransız kuvvetlerine yönelik şiddetli saldırılar meydana geldi ve Suriye Kongresi, Mart 1920'de Faysal'ı Suriye kralı ilan etmek ve Suriye Arap Krallığı'nı resmen kurmak için toplandı. Haşim el-Etasi başbakan oldu. Bağımsız Suriye Arap Krallığı, 8 Mart 1920'de Şam'da, egemenliğinin doğası konusunda Fransızlarla bariz bir anlaşmazlık içinde ilan edildi.
Bu eylem İngilizler ve Fransızlar tarafından derhal reddedildi ve Nisan 1920'de Milletler Cemiyeti tarafından San Remo Konferansı, Fransızların Suriye üzerindeki mandasını açıkça kurmak için çağrıldı. Kısaca, Suriye Arap milliyetçilerinin Fransızlarla savaşı, yeni ilan edilen Suriye Arap Krallığı için yıkıcı bir kampanya haline geldi. Bölgede Arap milisler tarafından başlatılan ve gibi çeşitli şiddet olayları, Fransızlara yönelik daha fazla uluslararası desteğe yol açtı.
Milletler Cemiyeti, Suriye'nin Fransız Mandasını planlandığı gibi verdikten sonra, Fransız General Gouraud, Suriye Arap Hükûmetine birliklerini dağıtması ve Fransız kontrolüne tabi tutması için bir ültimatom yayınladı. Fransızlarla uzun ve kanlı bir savaşın sonuçlarından endişelenen Kral Faysal, 14 Temmuz 1920'de bizzat teslim oldu, ancak mesajı General'e ulaşamadı ve Kral Faysal'ın savunma bakanı Yusuf el-Azma, kralı görmezden gelerek, Suriye Arap Krallığı'nı Fransız ilerleyişinden korumak için Meyselun'a bir ordu gönderdi. Şam Haşimi Hükûmeti, Fransız ültimatomuna isteksizce boyun eğdi ve birliklerini dağıttı.
Meyselun Muharebesi
Kral Faysal'ın Fransa'nın ültimatomunu kabul etmesine rağmen, Yusuf el-Azma boyun eğmeyi reddetti. Modern, iyi donanımlı profesyonel Fransız Ordusuna göre zayıf silahlanmış, dağılmış birlikler ve sivillerden oluşan küçük bir grup yetiştirdi ve onları Meyselun'a götürdü. Savaşın sonucu hakkında hiçbir yanılsaması olmamasına rağmen, el-Azma, Fransız işgalinin herhangi bir meşruiyetini reddetmek için Arap Suriyesi'nin savaşmadan teslim olmayacağını açıkça belirtmek istedi. 24 Temmuz'daki Meyselun Muhrebesi, Suriye'nin ezici bir yenilgisiyle sonuçlandı. General komutasındaki Fransız kuvvetleri, Suriye kuvvetlerini kolaylıkla mağlup etti. Yusuf el-Azma'nın kendisi savaşta öldürüldü.
Son aşamalar
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpjekwwWnlaVzVqYUY5VGVYSnBZVjlEYVd4cFkybGhYMHhsZG1GdWRGOXRaV1JoYkY5c1lYZGZNVGhmU25Wc2VWOHhPVEl5TG1wd1p5OHlNakJ3ZUMxR2NtVnVZMmhmVTNseWFXRmZRMmxzYVdOcFlWOU1aWFpoYm5SZmJXVmtZV3hmYkdGM1h6RTRYMHAxYkhsZk1Ua3lNaTVxY0djPS5qcGc=.jpg)
Savaşın son aşaması, Fransız kuvvetlerinin hiçbir direniş görmeden Şam'a girdiği 24 Temmuz 1920'de gerçekleşti. Ertesi gün, Suriye Arap Krallığı kaldırıldı ve Fransız yönetimi resmen yeniden kuruldu.
Sonrası
San Remo Konferansı ve Kral Faysal'ın Suriye'deki kısa ömürlü monarşisinin Meyselun Muharebesi'nde yenilmesinin ardından, Fransız general Henri Gouraud bölgede sivil yönetimi kurdu. Manda bölgesi altı devlete bölündü. Bunlar Şam Devleti (1920), Halep Devleti (1920), Nusayri Devleti (1920), Cebel Dürzi (1921), özerk İskenderun Sancağı (1921) (günümüzde Türkiye'deki Hatay) ve Büyük Lübnan'dı (1920), (günümüzdeki modern Lübnan).
Ayrıca bakınız
Bibliyografya
Kaynakça
- ^ a b Caroline Camille Attié: Struggle in the Levant: Lebanon in the 1950s, I.B.Tauris, 2004, , page 15-16 17 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 17 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Sarkees, Meredith Reid; Wayman, Frank Whelon (1 Temmuz 2010). Resort to war: a data guide to inter-state, extra-state, intra-state, and non-state wars, 1816-2007. CQ Press. ISBN . 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2022 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Peretz, Don (3 Eylül 1994). The Middle East Today. Greenwood Publishing Group. ISBN – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Benny Morris. Victims. the date of the first attack of Arabs against French interest on March, 1st.
- ^ Tom Segev in One Palestine. Complete. the date of the first attack of Arabs against French interest on March, 1st.
- ^ a b "Tauber E. The Formation of Modern Syria and Iraq. p.22". 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2022.
- ^ "Eliezer Tauber The Formation of Modern Syria and Iraq. p.37". 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2022.
- ^ a b c Eliezer Tauber.
- ^ Elie Kedourie.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fransa Suriye Savasi 1920 de yeni kurulan Suriye Arap Kralligi nin Hasimi hukumdarlari ile Fransa arasinda gerceklesti Meyselun Muharebesi nde doruga ulasan bir dizi catisma sirasinda Fransiz kuvvetleri 24 Temmuz 1920 de Sam a girerek Hasimi hukumdar Kral Faysal ve yandaslarinin guclerini yendi 25 Temmuz da Suriye de Alaeddin ed Durubi nin baskanliginda yeni bir Fransiz yanlisi hukumet ilan edildi ve Suriye bolgesi sonunda Suriye ve Lubnan Mandasi altinda birkac bagimli devlete bolundu Irak taki yeni mandadaki konumlarindan endise duyan Ingiliz hukumeti kacak Faysal i Irak in yeni krali ilan etmeyi kabul etti Fransa Suriye SavasiIki savas arasi donemMeyselun daki Suriye askerleri 1920Tarih8 Mart 1920 25 Temmuz 1920BolgeSuriye ve IEDTYSonucFransiz zaferi Fransiz Suriyesi nin Kurulusu Kral Faysal Irak a surulduTaraflarFransa Bati AfrikaSuriye Arap Kralligi Arap milisleriKomutanlar ve liderlerPaul Deschanel Alexandre Millerand Henri Gouraud Georges ClemenceauKral Faysal Yusuf el Azma olu Ibrahim Hananu Suphi Bereket Salih el AliGucler70 000 Fransiz askeri5000 Arap milisiKayiplar5000 oluArka planBirinci Dunya Savasi nin sonlarina dogru Edmund Allenby in Misir Seferi Kuvvetleri 30 Eylul 1918 de ve kisa bir sure sonra 3 Ekim 1918 de Hasimi hukumdari Faysal da Arap Isyani nin son asamalarinda Sam a girdi 5 Ekim 1918 de General Allenby in izniyle Faysal Sam da bir Arap anayasal hukumetinin kuruldugunu duyurdu Osmanli Imparatorlugu nun isgal altindaki kalintilarini Fransa ve Ingiltere arasinda bolen ve baslangicta gizli bir antlasma olan 1916 Sykes Picot Anlasmasi nin uygulanmasinin ardindan Levant ta Fransiz askeri yonetimi kuruldu General Henri Gouraud Fransiz hukumetinin Orta Dogu daki temsilcisi ve Suriye merkezli Fransiz Levant Ordusunun komutani olarak atandi Avrupa da Suriye Arap Kralligi ni bir Fransiz mandasina donusturecek olaylar yasanirken ayni zamanda el Fatat Genc Arap Toplulugu gibi Suriye milliyetcisi toplumlarin ulusal bir kongreye hazirlanmalarini da hizlandiracakti Bu Suriye milliyetcisi toplumlar Arap dunyasini Hasimi hukumdari Faysal altinda birlestiren bir Arap kralligi icin tam bagimsizligi savundular Suriye Ulusal Kongresinin ilk resmi toplantisi 3 Haziran 1919 da yapildi ve el Fatat uyesi Hasim el Etasi baskanligina secildi 25 Haziran da King Crane Komisyonu Sam a Ya Bagimsizlik Ya Olum protestolari ile geldi 2 Temmuz 1919 da Suriye Kongresi Suriye nin Faysal in kral oldugu tamamen bagimsiz bir anayasal monarsi olarak kurulmasi ABD den yardim istenmesi ve Fransiz iddialarinin reddedilmesi ile ilgili bir dizi karar aldi Faysal in ya Ingilizlerin ya da Amerikalilarin yardimina gelecegine ve Fransizlara mudahale edecegine dair umutlari bircok kisinin Suriye Arap Kralligi nin yaratilmasi ve yikilmasi icin belirleyici katalizor olarak gordugu seydi Ingiliz Fransiz Anlasmasi ile umutlar hizla sondu Ingiliz Fransiz Anlasmasi Ingiliz birliklerinin Suriye den cekilmesine sebep oldu ve Ingiliz ordusunun Suriye deki mudahalesinin sona erdiginin sinyalini verdi Sonunda Faysal Ocak 1920 de Clemenceau ile Fransizlarin Suriye devletinin varligini destekleyecegini ve Fransiz hukumeti danismanlar ve teknik uzmanlar tedarik eden tek hukumet olarak kaldigi surece Suriye de asker konuslandirmayacagini sart kosan muzakerelere zorlanacakti Bu uzlasma haberi Faysal in Fransa ya olan bagliligini tersine cevirmesi icin hemen baski yapan Faysal in siddetle Fransiz karsiti ve bagimsizlik yanlisi destekcileri icin iyiye isaret etmedi Savas kronolojisiUlke capinda isyanlar 8 Mart 1920 de ilan edilen Suriye Arap Kralligi haritasi Ocak 1920 deki Clemenceau muzakerelerinin ardindan Suriye genelinde ara sira Fransiz kuvvetlerine yonelik siddetli saldirilar meydana geldi ve Suriye Kongresi Mart 1920 de Faysal i Suriye krali ilan etmek ve Suriye Arap Kralligi ni resmen kurmak icin toplandi Hasim el Etasi basbakan oldu Bagimsiz Suriye Arap Kralligi 8 Mart 1920 de Sam da egemenliginin dogasi konusunda Fransizlarla bariz bir anlasmazlik icinde ilan edildi Bu eylem Ingilizler ve Fransizlar tarafindan derhal reddedildi ve Nisan 1920 de Milletler Cemiyeti tarafindan San Remo Konferansi Fransizlarin Suriye uzerindeki mandasini acikca kurmak icin cagrildi Kisaca Suriye Arap milliyetcilerinin Fransizlarla savasi yeni ilan edilen Suriye Arap Kralligi icin yikici bir kampanya haline geldi Bolgede Arap milisler tarafindan baslatilan ve gibi cesitli siddet olaylari Fransizlara yonelik daha fazla uluslararasi destege yol acti Milletler Cemiyeti Suriye nin Fransiz Mandasini planlandigi gibi verdikten sonra Fransiz General Gouraud Suriye Arap Hukumetine birliklerini dagitmasi ve Fransiz kontrolune tabi tutmasi icin bir ultimatom yayinladi Fransizlarla uzun ve kanli bir savasin sonuclarindan endiselenen Kral Faysal 14 Temmuz 1920 de bizzat teslim oldu ancak mesaji General e ulasamadi ve Kral Faysal in savunma bakani Yusuf el Azma krali gormezden gelerek Suriye Arap Kralligi ni Fransiz ilerleyisinden korumak icin Meyselun a bir ordu gonderdi Sam Hasimi Hukumeti Fransiz ultimatomuna isteksizce boyun egdi ve birliklerini dagitti Meyselun Muharebesi Kral Faysal in Fransa nin ultimatomunu kabul etmesine ragmen Yusuf el Azma boyun egmeyi reddetti Modern iyi donanimli profesyonel Fransiz Ordusuna gore zayif silahlanmis dagilmis birlikler ve sivillerden olusan kucuk bir grup yetistirdi ve onlari Meyselun a goturdu Savasin sonucu hakkinda hicbir yanilsamasi olmamasina ragmen el Azma Fransiz isgalinin herhangi bir mesruiyetini reddetmek icin Arap Suriyesi nin savasmadan teslim olmayacagini acikca belirtmek istedi 24 Temmuz daki Meyselun Muhrebesi Suriye nin ezici bir yenilgisiyle sonuclandi General komutasindaki Fransiz kuvvetleri Suriye kuvvetlerini kolaylikla maglup etti Yusuf el Azma nin kendisi savasta olduruldu Son asamalar Fransiz gazilerine odul Kilikya Levant madalya yasasi 18 Temmuz 1922 Savasin son asamasi Fransiz kuvvetlerinin hicbir direnis gormeden Sam a girdigi 24 Temmuz 1920 de gerceklesti Ertesi gun Suriye Arap Kralligi kaldirildi ve Fransiz yonetimi resmen yeniden kuruldu SonrasiSan Remo Konferansi ve Kral Faysal in Suriye deki kisa omurlu monarsisinin Meyselun Muharebesi nde yenilmesinin ardindan Fransiz general Henri Gouraud bolgede sivil yonetimi kurdu Manda bolgesi alti devlete bolundu Bunlar Sam Devleti 1920 Halep Devleti 1920 Nusayri Devleti 1920 Cebel Durzi 1921 ozerk Iskenderun Sancagi 1921 gunumuzde Turkiye deki Hatay ve Buyuk Lubnan di 1920 gunumuzdeki modern Lubnan Ayrica bakinizSuriye Devrimi Sultan el AtrasBibliyografyaKaynakca a b Caroline Camille Attie Struggle in the Levant Lebanon in the 1950s I B Tauris 2004 1860644678 page 15 16 17 Mayis 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde 17 Mayis 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sarkees Meredith Reid Wayman Frank Whelon 1 Temmuz 2010 Resort to war a data guide to inter state extra state intra state and non state wars 1816 2007 CQ Press ISBN 9780872894341 16 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Temmuz 2022 Google Books vasitasiyla Peretz Don 3 Eylul 1994 The Middle East Today Greenwood Publishing Group ISBN 9780275945756 Google Books vasitasiyla Benny Morris Victims the date of the first attack of Arabs against French interest on March 1st Tom Segev in One Palestine Complete the date of the first attack of Arabs against French interest on March 1st a b Tauber E The Formation of Modern Syria and Iraq p 22 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Temmuz 2022 Eliezer Tauber The Formation of Modern Syria and Iraq p 37 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Temmuz 2022 a b c Eliezer Tauber Elie Kedourie