Kambriyen bazen şeklinde sembolize edilir yaklaşık 538 8 milyon yıl önce başlayıp 485 4 milyon yıl öncesine kad

Kambriyen (bazen şeklinde sembolize edilir), yaklaşık 538,8 milyon yıl önce başlayıp 485,4 milyon yıl öncesine kadar devam eden jeolojik dönemi ifade eder. Bu dönem, Farklı hayvan gruplarının karmaşıklaştığı, hayvanların çeşitlendiği bir dönemdir. Adını Galler'in Latince karşılığı olan 'dan alan Kambriyen Dönem, yer kabuğundaki dikkate değer değişimler, deniz seviyelerinin yükselmesi ve iklim değişiklikleri gibi etkilerle şekillendi.

Kambriyen

538,8 ± 0,2 - 485,4 ± 1,9 myö

PreЄ

Kambriyen Dönem'in ortalarında Dünya (yaklaşık 510 myö)

Kronoloji

−540 —

–

−535 —

–

−530 —

–

−525 —

–

−520 —

–

−515 —

–

−510 —

–

−505 —

–

−500 —

–

−495 —

–

−490 —

–

−485 —

–

P
a
l
e
o
z
o
y
i
k

Ediyakaran

K
a
m
b
r
i
y
e
n

Ordovisiyen

""

←

Faunası

←

Burgess Şeyli

←

yok oluşu

←

biyotası

←

Çangşiyang biyotası

←

İlk Trilobitler

←

çeşitlenmesi, ilk brakiyopodlar &

←

İlk , , ,

←

yok oluşu

Büyük Buzul dönemi

2018 itibarıyla Kambriyen'in Uluslararası Stratigrafi Komisyonu'na göre alt bölümleri.
Dikey eksen ölçeği: milyon yıl önce.

Etimoloji

Kullanım bilgisi

Gök cismi

Dünya

Bölgesel kullanım

Küresel (ICS)

Kullanılan zaman çizelgesi

ICS Zaman Cetveli

Tanım

Kronolojik birim

(Dönem)

Stratigrafik birim

İlk öneren

, 1835

Zaman aralığının resmîyeti

Resmî

Alt sınırını belirleyen

İknofosil 'un ortaya çıkışı

Alt sınır KSKN

, Newfoundland, Kanada
47°04′34″N 55°49′52″W / 47.0762°K 55.8310°B

KSKN onayı

1992

Üst sınırını belirleyen

Konodont 'un .

Üst sınır KSKN

Greenpoint kesiti, , Newfoundland, Kanada
49°40′58″N 57°57′55″W / 49.6829°K 57.9653°B

KSKN onayı

2000

Atmosfer ve iklim verileri

Deniz seviyesinin günümüze göre yüksekliği

4 metreden 90 metreye istikrarlı bir şekilde artar

Kambriyen Dönemi, yaşamın karmaşıklaşması ve çeşitlenmesi açısından kritik bir evredir. Bu dönemde fosilleşmiş birçok hayvan türü bulunmuştur ve bu fosiller deniz tabanlarındaki tortullarda korunmuşlardır. Fosillerin jeolojik tarihte ilk kez bu sıklıkta görüldüğü için Kambriyen Patlaması olarak adlandırılan bu olayda, omurgasızlar çeşitlendi, fosil kayıtları daha ayrıntılı hâle geldi ve biyolojik çeşitlilik hızla arttı. Kambriyen'den önce, genel olarak yaşayan organizmaların çoğunluğu küçük, tek hücreli ve basitti (Ediacaran faunası ve daha önceki Tonian Huainan biyotası dikkate değer istisnalardır). Karmaşık, çok hücreli organizmalar, Kambriyen'in hemen öncesindeki milyonlarca yılda giderek daha yaygın hale geldi, ancak mineralleşen organik yapıla dolayısıyla kolayca fosilleşen organizmalar bu döneme kadar yaygınlaşmadı.

Kambriyen patlaması olarak bilinen Kambriyen devrindeki yaşam formlarının hızla çeşitlenmesi, modern hayvan filumlarının çoğunun ilk temsilcilerini üretti. Filogenetik analiz, Kambriyen radyasyonundan önce, Kriyojen veya 'de hayvanların (metazoanlar) tek bir ortak atadan monofiletik olarak evrimleştiği görüşünü destekledi. Okyanuslarda çeşitli yaşam formları zenginleşse de, arazinin, mikrobiyal toprak kabuğu ve mikrobiyal biyofilmi otlatmak için ortaya çıkan birkaç yumuşakça ve (karasal olmasa da) eklembacaklılardan daha karmaşık hiçbir şey olmadan nispeten çorak olduğu düşünülüyor. Kambriyen Dönemi boyunca yaşam büyük oranda deniz habitatlarındaydı ve kara üzerindeki yaşam oldukça sınırlıydı. Kambriyen'in sonlarına doğru ise ilk deniz bitkileri ve kabuklu canlılar ortaya çıkmaya başladı. Bu dönemdeki biyolojik çeşitliliğin büyük bir kısmı deniz ekosistemlerinde meydana geldi ancak dönemin sonlarına doğru karada da bazı omurgasız gruplarının evrimleştiği düşünülmektedir.

Sonuç olarak Kambriyen Dönem, yaşamın çeşitlenmesi ve karmaşık organizmaların evrimleşmesi açısından öneme sahiptir. Kambriyen Patlaması, hayvanların vücut planlarının ve anatomik özelliklerinin hızla değiştiği bir dönem olarak bilinir. Bu dönemde evrimsel yenilikler ve adaptasyonlar, gelecekteki ekosistemlerin temelini atmış ve canlı çeşitliliği konusunda temel bir rol oynamıştır. Kambriyen Dönemi'nin jeolojik ve biyolojik olayları, yaşamın bugünkü çeşitliliğine giden yolda kritik bir adım olmuştur. Kambriyen'in sonuna gelindiğinde, ilk gerçek bitkilerin şekillendiği dönem olmakla birlikte myriapodlar,arachnidler ve heksapodlar ana hatları oturmuşlardı ve karaya uyum sağlamaya başlardı. Kıtaların çoğu muhtemelen bitki örtüsü eksikliğinden dolayı kuru ve kayalıktı. Sığ denizler, süper kıta Pannotia'nın parçalanması sırasında oluşan birçok kıtanın kenarlarını çevreliyordu. Denizler nispeten sıcaktı ve dönemin büyük bölümünde kutuplarda buz yoktu.

Kelime kökeni

Kayaçları ilk inceleyen İngiliz yerbilimcisi 'tir. Kayaçları bulduğu yer olan Birleşik Krallık Galler bölgesine eski Romalılar Cambria adını verdiklerinden benzer isimlendirme yapılmıştır. Kambriyen, Adam Sedgwick tarafından "Kambriyen serisi" olarak adlandırıldı ve bu adlandırmanın kökeni, Britanya'nın Kambriyen kayaçlarının en iyi görüldüğü yer olan "Cymru" (Galler) bölgesine Romalıların verdiği isim olan 'dan gelmekteydi. Sedgwick, büyük "Geçiş Serisi"ni alt bölümlere ayırmakla görevlendirilen ile birlikte bu tabakayı tanımlamıştı fakat iki jeolog uzun bir süre boyunca uygun bir kategorilendirme yapma konusunda anlaşmazlık yaşadı.

Stratigrafi

Kambriyen, önceki Ediyakaran Dönemi'nin sonundan 538,8 milyon yıl önce (myö) başlayıp, Ordovisiyen Dönemi'nin başlangıcına denk gelen 485,4 milyon yıl öncesine kadar 53,4 milyon yıl sürdü. Kambriyen Dönem'den önce, Ediyakaran Dönem gelir ve Kambriyen'in sonrasında da Ordovisiyen Dönem gelir.

Kambriyen'in tabanı, adı verilen karmaşık bir iz fosili grubu üzerinde yer alır. Kambriyen'in alt sınırını belirlemek için referans bir iz fosili olarak Treptichnus pedum'un kullanılması sorunlu bir durumdur çünkü Treptichnids grubuna ait T. pedum'a çok benzeyen iz fosilleri, Namibya, İspanya ve Newfoundland gibi bölgelerde T. pedum'un çok daha altında bulunur ve muhtemelen Batı ABD'de de bulunabilir. T. pedum'un stratigrafik yayılımı, Namibya'daki ve muhtemelen İspanya'daki Ediyakaran fosillerinin yayılımı ile örtüşür.

Paleocoğrafya

, küresel bir süperkıta olan Panotya'nın Kambriyen'in erken evrelerinde parçalanma sürecinde olduğunu göstermektedir. Ana süperkıta Gondvana'dan ayrılmış Laurentia (Kuzey Amerika), Baltika ve Sibirya, ayrı ve izole birer kara kütlesi hâline geliyordu. Bu dönemde kara kütlelerinin çoğunluğu Güney Yarımküre'de toplanmıştı ancak kuzeye doğru sürükleniyorlardı. Gondvana'nın büyük çaplı ve yüksek hızlı dönme hareketinin Erken Kambriyen'de meydana geldiği görünmektedir.

Marinoan Kartopu Dünya'nın büyük buzulları uzun bir süre önce eridikten sonra denizlerdeki buzul eksikliği sebebiyle deniz seviyeleri yükseldi. Bu durum, kıtaların büyük bölgelerinin deniz yaşamı için uygun sıcak ve sığ sular altında kalmasına yol açtı. Jeolojik kayıtlarda deniz seviyelerinde dalgalanma görülmesi, Güney Kutbu'ndaki buz tabakasının genişleme ve küçülme dönemleriyle ilişkili "buzul çağları" olduğunu göstermektedir.

Baltoskandiya'da gerçekleşen Alt Kambriyen kıyı ilerlemesi, büyük bölgelerini bir iç denize dönüştürdü.

Fauna

, Avustralya'dan Kambriyen Dönemi'ne ait bir trilobit

Kambriyen'de, Dünya üzerindeki yaşamda derinden bir değişiklik görüldü. Kambriyen öncesinde, canlıların çoğunluğu küçük, tek hücreli ve nispeten basit yapıdaydı (Ediyakaran faunası ve Ediyakaran öncesindeki bu duruma birer istisnadır). Karmaşık ve çok hücreli canlılar, Kambriyen'den hemen önce gelen milyonlarca yıl boyunca giderek daha yaygın hâle geldi, ancak mineralleşmiş ve bu nedenle kolayca fosilleşebilen canlılar, Kambriyen Dönemi'ne kadar yaygın değillerdi. Kambriyen'de canlıların hızla çeşitlenmesi, Kambriyen Patlaması olarak bilinir ve tüm modern hayvan şubelerinin ilk hâlleri bu olayla ortaya çıkmıştır. Filogenetik analizler, Kambriyen yayılımından önce Kriyojeniyen veya 'dehayvanların (metazoa) modern yakalı kamçılılar benzeri kolonileşen kamçılı protistlerden monofiletik olarak evrildiği görüşünü desteklemiştir.Okyanuslarda çeşitli canlılar yaygınken, karalar canlılık açısından okyanuslara kıyasla verimsizdi. ve (birer kara canlısı olmasalar da) mikrobiyal biyofilmde gezinen birkaç yumuşakça ve eklem bacaklıdan daha karmaşık canlılar bulunmuyordu. Kambriyen sonunda, çok bacaklılar,örümceğimsiler ve altı bacaklılar, ilk bitkilerle eş zamanlı olarak karaya adapte olmaya başladı.

Kambriyen, olağanüstü yüksek oranda lagerstätte (bkz: Almanca: ) tortul yataklarına sahip olmasıyla özeldir. Lagerstätte türü mineral yatakları, canlıların "yumuşak" kısımlarının yanı sıra daha dayanıklı kabuklarının da korunduğu istisnai birer koruma bölgesi olma özelliğini taşır. Bu durumun bir sonucu olarak Kambriyen biyolojisi hakkındaki bilgiler, Kambriyen'den sonra gelen bazı dönemlere kıyasla daha fazladır.

Flora

Kambriyen florası, Ediyakaran'a kıyasla biraz daha farklıydı. Ana taksonlar birer deniz makroalgi olan , , and 'ydı. Bu dönemde kalkerli bir makroalge rastlanmamıştır.

Kambriyen'e tarihlenen herhangi bir kara bitkisi (embriyofit) fosili yoktur. Buna karşın 500 milyon yıl önce Kambriyen Dönemi'ne ait gelgit düzlükleri ve sahillerinde biyofilmler ve mikrobiyal matlar çoktan gelişmişlerdi. Mikroskopik Dünya ekosistemlerini oluşturan mikroplar da tıpkı çöl bölgelerindeki günümüzdeki toprak kabukları gibi toprak oluşumuna katkıda bulunuyordu. Moleküler saat, kara bitkilerinin ilk kez Orta veya Geç Kambriyen'de ortaya çıktığını ortaya koysa da, atmosferden sera gazı karbondioksitin büyük ölçekli olarak azalması ancak Ordovisiyen'de başladı.

Galeri

Kanada, Banff Millî Parkı içindeki Helen Gölü yakınında bulunan Pika Formasyonu'ndaki stromatolitler
Kambriyen'de trilobitler oldukça yaygınlardı
Diğer çeşitli eklem bacaklıların arasında Anomalocaris ilk deniz yırtıcılarından biriydi
Opabinia, olağandışı bir vücut planına sahip bir yaratıktı. Tahminen diğer eklem bacaklılarla akrabaydı.
Pikaia, Orta Kambriyen'de görülen bir kordalıydı
, Kambriyen Dönemi'ndeki sahillerde yürümüş olan eklem bacaklıların bıraktığı izlerdi
günümüzdeki kadife solucanlarla akraba olduğu düşünülen lopopodia grubuna üyeydi
falcatus bu dönemde yaşamış görece büyük bir eklem bacaklıydı

Ayrıca bakınız

Kambriyen-Ordovisiyen yok oluşu - yaklaşık 488 myö
Fosil alanları listesi

Kaynakça

Özel

^ "Uluslararası Kronostratigrafik Çizelge" (PDF). www.stratigraphy.org. Uluslararası Stratigrafi Komisyonu.
^ Brasier, Martin; Cowie, John; Taylor, Michael. "Decision on the Precambrian-Cambrian boundary stratotype" (PDF). Episodes. 17. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.
^ Cooper, Roger; Nowlan, Godfrey; Williams, S. H. (March 2001). "Global Stratotype Section and Point for base of the Ordovician System" (PDF). Episodes. 24 (1): 19-28. doi:10.18814/epiiugs/2001/v24i1/005 . 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.
^ Haq, B. U.; Schutter, SR (2008). "A Chronology of Paleozoic Sea-Level Changes". Science. 322 (5898): 64-8. Bibcode:2008Sci...322...64H. doi:10.1126/science.1161648. (PMID) 18832639.
^ Howe, John Allen (1911). "Cambrian System" . In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. Vol. 05 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 86–89.
^ "Explaining the Explosion". The Burgess Shale (İngilizce). 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
^ Sedgwick and R. I. Murchison (1835) "On the Silurian and Cambrian systems, exhibiting the order in which the older sedimentary strata succeed each other in England and Wales" Dublin toplantısında Britanya Bilimi İlerletme Derneği'ne gönderilen Bildirimler ve Özetler, Ağustos 1835, s. 59-61, şurada: Britanya Bilimi İlerletme Derneği'nin Beşinci Toplantısı Raporu; 1835'te (1836) Dublin'de düzenlendi. s. 60: "Profesör Sedgwick daha sonra Galler ve Cumberland'da görüldüğü gibi arduvaz kaya gruplarını azalan sırayla tanımladı. En yükseğe Üst Kambriyen grubu adını verdi. ... Bir sonraki alt gruba ise adını verdi. Orta Kambriyen... Alt Kambriyen grubu Cærnarvonshire'ın güneybatı kıyısını kaplar."
^ Sedgwick (1 Şubat 1852). "On the Classification and Nomenclature of the Lower Palaeozoic Rocks of England and Wales". doi:10.1144/gsl.jgs.1852.008.01-02.20. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
^ Chambers 21st Century Dictionary 14 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Chambers Dictionary (Revised ed.). New Delhi: Allied Publishers. 2008. p. 203. ISBN 978-81-8424-329-1.
^ Butterfield, Nicholas J. (Ocak 2007). "MACROEVOLUTION AND MACROECOLOGY THROUGH DEEP TIME". Palaeontology (İngilizce). 50 (1): 41-55. doi:10.1111/j.1475-4983.2006.00613.x. ISSN 0031-0239. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
^ Love; Grosjean, Emmanuelle; Stalvies, Charlotte; Fike, David A.; Grotzinger, John P.; Bradley, Alexander S.; Kelly, Amy E.; Bhatia, Maya; Meredith, William; et al. (2009). "" (PDF). Nature. 457 (7230): 718–721. Bibcode:2009Natur.457..718L. doi:10.1038/nature07673. PMID 19194449. S2CID 4314662.
^ Maloof, Adam C.; Rose, Catherine V.; Beach, Robert; Samuels, Bradley M.; Calmet, Claire C.; Erwin, Douglas H.; Poirier, Gerald R.; Yao, Nan; Simons, Frederik J. (17 August 2010). "Possible animal-body fossils in pre-Marinoan limestones from South Australia". Nature Geoscience. 3 (9): 653–659. Bibcode:2010NatGe...3..653M. doi:10.1038/ngeo934.
^ Foundation, National Science. "Discovery of possible earliest animal life pushes back fossil record". phys.org (İngilizce). 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
^ Kliman, Richard M. (14 April 2016). Encyclopedia of Evolutionary Biology. Academic Press. p. 251. ISBN 9780128004265.
^ Carr, M.; Leadbeater, B. S. C.; Hassan, R.; Nelson, M.; Baldauf, S. L. (28 Ekim 2008). "Molecular phylogeny of choanoflagellates, the sister group to Metazoa". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 105 (43): 16641-16646. doi:10.1073/pnas.0801667105. ISSN 0027-8424. (PMC) 2575473 $2. (PMID) 18922774. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
^ ^a ^b "The Tree of Life". The Burgess Shale (İngilizce). 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
^ "Information about the Cambrian Period". Science (İngilizce). 6 Ocak 2017. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
^ Özgökçeler, Doğancan (13 Şubat 2021). . web.archive.org. 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
^ "Life in the Cambrian: 541 - 485 million years ago". Australian Environmental Education (İngilizce). 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
^ Fürst-Jansen, Janine M R; de Vries, Sophie; de Vries, Jan (10 Ocak 2020). "Evo-physio: on stress responses and the earliest land plants". Journal of Experimental Botany. 71 (11): 3254-3269. doi:10.1093/jxb/eraa007. ISSN 0022-0957. (PMC) 7289718 $2. (PMID) 31922568. KB1 bakım: PMC biçimi ()
^ Morris, Jennifer L.; Puttick, Mark N.; Clark, James W.; Edwards, Dianne; Kenrick, Paul; Pressel, Silvia; Wellman, Charles H.; Yang, Ziheng; Schneider, Harald; Donoghue, Philip C. J. (6 Mart 2018). "The timescale of early land plant evolution". Proceedings of the National Academy of Sciences (İngilizce). 115 (10). doi:10.1073/pnas.1719588115. ISSN 0027-8424. (PMC) 5877938 $2. (PMID) 29463716. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024. KB1 bakım: PMC biçimi ()
^ Collette, Joseph H.; Gass, Kenneth C.; Hagadorn, James W. (Mayıs 2012). "Protichnites eremita unshelled? Experimental model-based neoichnology and new evidence for a euthycarcinoid affinity for this ichnospecies". Journal of Paleontology (İngilizce). 86 (3): 442-454. doi:10.1666/11-056.1. ISSN 0022-3360. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
^ Edgecombe, Gregory D.; Strullu-Derrien, Christine; Góral, Tomasz; Hetherington, Alexander J.; Thompson, Christine; Koch, Marcus (2020). "Aquatic stem group myriapods close a gap between molecular divergence dates and terrestrial fossil record 14 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Proceedings of the National Academy of Sciences. 117 (16): 8966–8972. Bibcode:2020PNAS..117.8966E. doi:10.1073/pnas.1920733117. PMC 7183169. PMID 32253305. S2CID 215408474.
^ Lozano-Fernandez, Jesus; Tanner, Alastair R.; Puttick, Mark N.; Vinther, Jakob; Edgecombe, Gregory D.; Pisani, Davide (2020). "A Cambrian–Ordovician Terrestrialization of Arachnids". Frontiers in Genetics. 11. doi:10.3389/fgene.2020.00182. ISSN 1664-8021. (PMC) 7078165 $2. (PMID) 32218802. KB1 bakım: PMC biçimi ()
^ Lozano-Fernandez, Jesus; Carton, Robert; Tanner, Alastair R.; Puttick, Mark N.; Blaxter, Mark; Vinther, Jakob; Olesen, Jørgen; Giribet, Gonzalo; Edgecombe, Gregory D.; Pisani, Davide (19 Temmuz 2016). "A molecular palaeobiological exploration of arthropod terrestrialization". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences (İngilizce). 371 (1699): 20150133. doi:10.1098/rstb.2015.0133. ISSN 0962-8436. (PMC) 4920334 $2. (PMID) 27325830. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024. KB1 bakım: PMC biçimi ()
^ Asimov, Isaac (1989). Patlayan Güneşler. Çeviren: Nejat Ebcioğlu. İstanbul: İnkılap Kitabevi. s. 227.
^ ^a ^b Sedgwick, A. (1852). "On the classification and nomenclature of the Lower Paleozoic rocks of England and Wales". Q. J. Geol. Soc. Land. Cilt 8. ss. 136-138. doi:10.1144/GSL.JGS.1852.008.01-02.20.
^ ^a ^b Howe 1911, s. 86.
^ Sedgwick and R. I. Murchison (1835) "On the Silurian and Cambrian systems, exhibiting the order in which the older sedimentary strata succeed each other in England and Wales," Notices and Abstracts of Communications to the British Association for the Advancement of Science at the Dublin meeting, August 1835, pp. 59–61, in: Report of the Fifth Meeting of the British Association for the Advancement of Science; held in Dublin in 1835 (1836). From p. 60: "Professor Sedgwick then described in descending order the groups of slate rocks, as they are seen in Wales and Cumberland. To the highest he gave the name of Upper Cambrian group. ... To the next inferior group he gave the name of Middle Cambrian. ... The Lower Cambrian group occupies the S.W. coast of Cærnarvonshire,"
^ Chambers 21st Century Dictionary. (Revised bas.). New Delhi: Allied Publishers. 2008. s. 203. ISBN .
^ ^a ^b (PDF). Uluslararası Stratigrafi Komisyonu. 2018. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2023.
^ A. Knoll, M. Walter, G. Narbonne, and N. Christie-Blick (2004) "The Ediacaran Period: A New Addition to the Geologic Time Scale. 4 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." Submitted on Behalf of the Terminal Proterozoic Subcommission of the International Commission on Stratigraphy.
^ M.A. Fedonkin, B.S. Sokolov, M.A. Semikhatov, N.M.Chumakov (2007). "Vendian versus Ediacaran: priorities, contents, prospectives. 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." In: edited by M. A. Semikhatov "The Rise and Fall of the Vendian (Ediacaran) Biota. Origin of the Modern Biosphere. Transactions of the International Conference on the IGCP Project 493, August 20–31, 2007, Moscow. 22 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." Moscow: GEOS.
^ A. Ragozina, D. Dorjnamjaa, A. Krayushkin, E. Serezhnikova (2008). "Treptichnus pedum and the Vendian-Cambrian boundary 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." 33 Intern. Geol. Congr. 6–14 August 2008, Oslo, Norway. Abstracts. Section HPF 07 Rise and fall of the Ediacaran (Vendian) biota. p. 183.
^ Powell, C.M.; Dalziel, I.W.D.; Li, Z.X.; McElhinny, M.W. (1995). "Did Pannotia, the latest Neoproterozoic southern supercontinent, really exist". . 76: 46-72.
^ Scotese, C.R. (1998). "A tale of two supercontinents: the assembly of Rodinia, its break-up, and the formation of Pannotia during the Pan-African event". Journal of African Earth Sciences. 27 (1A): 1-227. Bibcode:1998JAfES..27....1A. doi:10.1016/S0899-5362(98)00028-1.
^ ^a ^b Mckerrow, W. S.; Scotese, C. R.; Brasier, M. D. (1992). "Early Cambrian continental reconstructions". Journal of the Geological Society. 149 (4): 599-606. Bibcode:1992JGSoc.149..599M. doi:10.1144/gsjgs.149.4.0599.
^ Mitchell, R. N.; Evans, D. A. D.; Kilian, T. M. (2010). "Rapid Early Cambrian rotation of Gondwana". Geology. 38 (8): 755. Bibcode:2010Geo....38..755M. doi:10.1130/G30910.1.
^ Smith, Alan G. (2009). "Neoproterozoic timescales and stratigraphy". Geological Society, London, Special Publications. 326 (1): 27-54. Bibcode:2009GSLSP.326...27S. doi:10.1144/SP326.2.
^ Brett, C. E.; Allison, P. A.; Desantis, M. K.; Liddell, W. D.; Kramer, A. (2009). "Sequence stratigraphy, cyclic facies, and lagerstätten in the Middle Cambrian Wheeler and Marjum Formations, Great Basin, Utah". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 277 (1–2): 9-33. Bibcode:2009PPP...277....9B. doi:10.1016/j.palaeo.2009.02.010.
^ Nielsen, Arne Thorshøj; Schovsbo, Niels Hemmingsen (2011). "The Lower Cambrian of Scandinavia: Depositional environment, sequence stratigraphy and palaeogeography". . 107 (3–4): 207-310. Bibcode:2011ESRv..107..207N. doi:10.1016/j.earscirev.2010.12.004.
^ Butterfield, N. J. (2007). "Macroevolution and macroecology through deep time". Palaeontology. 50 (1): 41-55. Bibcode:2007Palgy..50...41B. doi:10.1111/j.1475-4983.2006.00613.x.
^ Love; Grosjean, Emmanuelle; Stalvies, Charlotte; Fike, David A.; Grotzinger, John P.; Bradley, Alexander S.; Kelly, Amy E.; Bhatia, Maya; Meredith, William (2009). (PDF). Nature. 457 (7230): 718-721. Bibcode:2009Natur.457..718L. doi:10.1038/nature07673. (PMID) 19194449. 8 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2021.
^ Maloof, Adam C.; Rose, Catherine V.; Beach, Robert; Samuels, Bradley M.; Calmet, Claire C.; Erwin, Douglas H.; Poirier, Gerald R.; Yao, Nan; Simons, Frederik J. (17 Ağustos 2010). "Possible animal-body fossils in pre-Marinoan limestones from South Australia". Nature Geoscience. 3 (9): 653-659. Bibcode:2010NatGe...3..653M. doi:10.1038/ngeo934.
^ "Discovery of possible earliest animal life pushes back fossil record". 17 Ağustos 2010. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.
^ Kliman, Richard M. (14 Nisan 2016). Encyclopedia of Evolutionary Biology. Academic Press. s. 251. ISBN .
^ Carr M, Leadbeater BS, Hassan R, Nelson M, Baldauf SL (October 2008). "Molecular phylogeny of choanoflagellates, the sister group to Metazoa". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 105 (43): 16641-6. Bibcode:2008PNAS..10516641C. doi:10.1073/pnas.0801667105. (PMC) 2575473 $2. (PMID) 18922774.
^ ^a ^b Schieber et al. 2007, ss. 53-71.
^ Seilacher, A.; Hagadorn, J.W. (2010). "Early Molluscan evolution: evidence from the trace fossil-record" (PDF). PALAIOS (Submitted manuscript). 25 (9): 565-575. Bibcode:2010Palai..25..565S. doi:10.2110/palo.2009.p09-079r. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
^ Collette, Gass & Hagadorn 2012.
^ Edgecombe, Gregory D.; Strullu-Derrien, Christine; Góral, Tomasz; Hetherington, Alexander J.; Thompson, Christine; Koch, Marcus (2020). "Aquatic stem group myriapods close a gap between molecular divergence dates and terrestrial fossil record". Proceedings of the National Academy of Sciences. 117 (16): 8966-8972. Bibcode:2020PNAS..117.8966E. doi:10.1073/pnas.1920733117. (PMC) 7183169 $2. (PMID) 32253305.
^ Lozano-Fernandez, Jesus; Tanner, Alastair R.; Puttick, Mark N.; Vinther, Jakob; Edgecombe, Gregory D.; Pisani, Davide (2020). "A Cambrian–Ordovician Terrestrialization of Arachnids". Frontiers in Genetics. 11: 182. doi:10.3389/fgene.2020.00182. (PMC) 7078165 $2. (PMID) 32218802.
^ Lozano-Fernandez, Jesus; Carton, Robert; Tanner, Alastair R.; Puttick, Mark N.; Blaxter, Mark; Vinther, Jakob; Olesen, Jørgen; Giribet, Gonzalo; Edgecombe, Gregory D.; Pisani, Davide (2016). "A molecular palaeobiological exploration of arthropod terrestrialization". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 371 (1699). doi:10.1098/rstb.2015.0133. (PMC) 4920334 $2. (PMID) 27325830.
^ De Vries, Jan; De Vries, Sophie; Fürst-Jansen, Janine M R. (2020). "Evo-physio: On stress responses and the earliest land plants". Journal of Experimental Botany. 71 (11): 3254-3269. doi:10.1093/jxb/eraa007. (PMC) 7289718 $2. (PMID) 31922568.
^ Morris, Jennifer L.; Puttick, Mark N.; Clark, James W.; Edwards, Dianne; Kenrick, Paul; Pressel, Silvia; Wellman, Charles H.; Yang, Ziheng; Schneider, Harald; Donoghue, Philip C. J. (2018). "The timescale of early land plant evolution". Proceedings of the National Academy of Sciences. 115 (10): E2274-E2283. Bibcode:2018PNAS..115E2274M. doi:10.1073/pnas.1719588115. (PMC) 5877938 $2. (PMID) 29463716.
^ Orr, P. J.; Benton, M. J.; Briggs, D. E. G. (2003). "Post-Cambrian closure of the deep-water slope-basin taphonomic window". Geology. 31 (9): 769-772. Bibcode:2003Geo....31..769O. doi:10.1130/G19193.1.
^ LoDuca, S. T.; Bykova, N.; Wu, M.; Xiao, S.; Zhao, Y. (July 2017). "Seaweed morphology and ecology during the great animal diversification events of the early Paleozoic: A tale of two floras". Geobiology. 15 (4): 588-616. Bibcode:2017Gbio...15..588L. doi:10.1111/gbi.12244. (PMID) 28603844.
^ Retallack, G.J. (2008). "Cambrian palaeosols and landscapes of South Australia". Alcheringa. 55 (8): 1083-1106. Bibcode:2008AuJES..55.1083R. doi:10.1080/08120090802266568.
^ "Greening of the Earth pushed way back in time". Phys.org. University of Oregon. 22 Temmuz 2013. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.
^ Donoghue, Philip C.J.; Harrison, C. Jill; Paps, Jordi; Schneider, Harald (October 2021). "The evolutionary emergence of land plants". Current Biology. 31 (19): R1281-R1298. doi:10.1016/j.cub.2021.07.038. hdl:1983/662d176e-fcf4-40bf-aa8c-5694a86bd41d. (PMID) 34637740.

Genel

Amthor, J. E.; Grotzinger, John P.; Schröder, Stefan; Bowring, Samuel A.; Ramezani, Jahandar; Martin, Mark W.; Matter, Albert (2003). "Extinction of Cloudina and Namacalathus at the Precambrian-Cambrian boundary in Oman". Geology. 31 (5): 431-434. Bibcode:2003Geo....31..431A. doi:10.1130/0091-7613(2003)031<0431:EOCANA>2.0.CO;2.
Collette, J. H.; Gass, K. C.; Hagadorn, J. W. (2012). "Protichnites eremita unshelled? Experimental model-based neoichnology and new evidence for a euthycarcinoid affinity for this ichnospecies". Journal of Paleontology. 86 (3): 442-454. Bibcode:2012JPal...86..442C. doi:10.1666/11-056.1.
Collette, J. H.; Hagadorn, J. W. (2010). "Three-dimensionally preserved arthropods from Cambrian Lagerstatten of Quebec and Wisconsin". Journal of Paleontology. 84 (4): 646-667. doi:10.1666/09-075.1.
Getty, P. R.; Hagadorn, J. W. (2008). "Reinterpretation of Climactichnites Logan 1860 to include subsurface burrows, and erection of Musculopodus for resting traces of the trailmaker". Journal of Paleontology. 82 (6): 1161-1172. Bibcode:2008JPal...82.1161G. doi:10.1666/08-004.1.
(1989). Wonderful Life: the Burgess Shale and the Nature of Life. New York: Norton. ISBN .
Howe, John Allen (1911). "Cambrian System". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 05 (11. bas.). Cambridge University Press. ss. 86–89.
Ogg, J. (June 2004). . 23 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2006.
Owen, R. (1852). "Description of the impressions and footprints of the Protichnites from the Potsdam sandstone of Canada". Geological Society of London Quarterly Journal. 8 (1–2): 214-225. doi:10.1144/GSL.JGS.1852.008.01-02.26. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.
Peng, S.; Babcock, L.E.; Cooper, R.A. (2012). (PDF). The Geologic Time Scale. 12 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2015.
Schieber, J.; Bose, P. K.; Eriksson, P. G.; Banerjee, S.; Sarkar, S.; Altermann, W.; Catuneau, O. (2007). Atlas of Microbial Mat Features Preserved within the Clastic Rock Record. Elsevier. ss. 53-71. ISBN .
Yochelson, E. L.; Fedonkin, M. A. (1993). "Paleobiology of Climactichnites, and Enigmatic Late Cambrian Fossil". Smithsonian Contributions to Paleobiology. 74 (74): 1-74. doi:10.5479/si.00810266.74.1. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.

Dış bağlantılar

Biostratigraphy 26 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Kambriyen trilobitlerinin biyostratigrafisi hakkında bilgiler içermektedir

Cambrian period – , BBC. (şimdi dinle)
Continental Drift 5 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kambriyen Dönem - Biltek Tübitak 2 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kambriyen Fosillerine Örnekler 7 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Paleomap Projesi 17 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Sam Gon'un trilobit sayfaları 7 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (birçok Kambriyen trilobiti görülebilir)
Fosil Örnekleri
(Türkçe)

Öncesinde gelen Proterozoyik Üst Zaman	Fanerozoyik Üst Zaman
	Paleozoyik Zaman						Mezozoyik Zaman			Senozoyik Zaman
	Kambriyen	Ordovisiyen	Silüriyen	Devoniyen	Karbonifer	Permiyen	Triyas	Jura	Kretase	Paleojen	Neojen	Kv.

[1] "Uluslararası Kronostratigrafik Çizelge" (PDF). www.stratigraphy.org. Uluslararası Stratigrafi Komisyonu.

[2] Brasier, Martin; Cowie, John; Taylor, Michael. "Decision on the Precambrian-Cambrian boundary stratotype" (PDF). Episodes. 17. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.

[3] Cooper, Roger; Nowlan, Godfrey; Williams, S. H. (March 2001). "Global Stratotype Section and Point for base of the Ordovician System" (PDF). Episodes. 24 (1): 19-28. doi:10.18814/epiiugs/2001/v24i1/005 . 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.

[4] Haq, B. U.; Schutter, SR (2008). "A Chronology of Paleozoic Sea-Level Changes". Science. 322 (5898): 64-8. Bibcode:2008Sci...322...64H. doi:10.1126/science.1161648. (PMID) 18832639.

[5] Howe, John Allen (1911). "Cambrian System" . In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. Vol. 05 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 86–89.

[6] "Explaining the Explosion". The Burgess Shale (İngilizce). 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.

[7] Sedgwick and R. I. Murchison (1835) "On the Silurian and Cambrian systems, exhibiting the order in which the older sedimentary strata succeed each other in England and Wales" Dublin toplantısında Britanya Bilimi İlerletme Derneği'ne gönderilen Bildirimler ve Özetler, Ağustos 1835, s. 59-61, şurada: Britanya Bilimi İlerletme Derneği'nin Beşinci Toplantısı Raporu; 1835'te (1836) Dublin'de düzenlendi. s. 60: "Profesör Sedgwick daha sonra Galler ve Cumberland'da görüldüğü gibi arduvaz kaya gruplarını azalan sırayla tanımladı. En yükseğe Üst Kambriyen grubu adını verdi. ... Bir sonraki alt gruba ise adını verdi. Orta Kambriyen... Alt Kambriyen grubu Cærnarvonshire'ın güneybatı kıyısını kaplar."

[8] Sedgwick (1 Şubat 1852). "On the Classification and Nomenclature of the Lower Palaeozoic Rocks of England and Wales". doi:10.1144/gsl.jgs.1852.008.01-02.20. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.

[9] Chambers 21st Century Dictionary 14 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Chambers Dictionary (Revised ed.). New Delhi: Allied Publishers. 2008. p. 203. ISBN 978-81-8424-329-1.

[10] Butterfield, Nicholas J. (Ocak 2007). "MACROEVOLUTION AND MACROECOLOGY THROUGH DEEP TIME". Palaeontology (İngilizce). 50 (1): 41-55. doi:10.1111/j.1475-4983.2006.00613.x. ISSN 0031-0239. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.

[11] Love; Grosjean, Emmanuelle; Stalvies, Charlotte; Fike, David A.; Grotzinger, John P.; Bradley, Alexander S.; Kelly, Amy E.; Bhatia, Maya; Meredith, William; et al. (2009). "" (PDF). Nature. 457 (7230): 718–721. Bibcode:2009Natur.457..718L. doi:10.1038/nature07673. PMID 19194449. S2CID 4314662.

[12] Maloof, Adam C.; Rose, Catherine V.; Beach, Robert; Samuels, Bradley M.; Calmet, Claire C.; Erwin, Douglas H.; Poirier, Gerald R.; Yao, Nan; Simons, Frederik J. (17 August 2010). "Possible animal-body fossils in pre-Marinoan limestones from South Australia". Nature Geoscience. 3 (9): 653–659. Bibcode:2010NatGe...3..653M. doi:10.1038/ngeo934.

[13] Foundation, National Science. "Discovery of possible earliest animal life pushes back fossil record". phys.org (İngilizce). 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.

[14] Kliman, Richard M. (14 April 2016). Encyclopedia of Evolutionary Biology. Academic Press. p. 251. ISBN 9780128004265.

[15] Carr, M.; Leadbeater, B. S. C.; Hassan, R.; Nelson, M.; Baldauf, S. L. (28 Ekim 2008). "Molecular phylogeny of choanoflagellates, the sister group to Metazoa". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 105 (43): 16641-16646. doi:10.1073/pnas.0801667105. ISSN 0027-8424. (PMC) 2575473 $2. (PMID) 18922774. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.

[:2-16] "The Tree of Life". The Burgess Shale (İngilizce). 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.

[17] "Information about the Cambrian Period". Science (İngilizce). 6 Ocak 2017. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.

[18] Özgökçeler, Doğancan (13 Şubat 2021). . web.archive.org. 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024.

[19] "Life in the Cambrian: 541 - 485 million years ago". Australian Environmental Education (İngilizce). 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.

[20] Fürst-Jansen, Janine M R; de Vries, Sophie; de Vries, Jan (10 Ocak 2020). "Evo-physio: on stress responses and the earliest land plants". Journal of Experimental Botany. 71 (11): 3254-3269. doi:10.1093/jxb/eraa007. ISSN 0022-0957. (PMC) 7289718 $2. (PMID) 31922568. KB1 bakım: PMC biçimi ()

[21] Morris, Jennifer L.; Puttick, Mark N.; Clark, James W.; Edwards, Dianne; Kenrick, Paul; Pressel, Silvia; Wellman, Charles H.; Yang, Ziheng; Schneider, Harald; Donoghue, Philip C. J. (6 Mart 2018). "The timescale of early land plant evolution". Proceedings of the National Academy of Sciences (İngilizce). 115 (10). doi:10.1073/pnas.1719588115. ISSN 0027-8424. (PMC) 5877938 $2. (PMID) 29463716. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024. KB1 bakım: PMC biçimi ()

[22] Collette, Joseph H.; Gass, Kenneth C.; Hagadorn, James W. (Mayıs 2012). "Protichnites eremita unshelled? Experimental model-based neoichnology and new evidence for a euthycarcinoid affinity for this ichnospecies". Journal of Paleontology (İngilizce). 86 (3): 442-454. doi:10.1666/11-056.1. ISSN 0022-3360. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.

[23] Edgecombe, Gregory D.; Strullu-Derrien, Christine; Góral, Tomasz; Hetherington, Alexander J.; Thompson, Christine; Koch, Marcus (2020). "Aquatic stem group myriapods close a gap between molecular divergence dates and terrestrial fossil record 14 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Proceedings of the National Academy of Sciences. 117 (16): 8966–8972. Bibcode:2020PNAS..117.8966E. doi:10.1073/pnas.1920733117. PMC 7183169. PMID 32253305. S2CID 215408474.

[24] Lozano-Fernandez, Jesus; Tanner, Alastair R.; Puttick, Mark N.; Vinther, Jakob; Edgecombe, Gregory D.; Pisani, Davide (2020). "A Cambrian–Ordovician Terrestrialization of Arachnids". Frontiers in Genetics. 11. doi:10.3389/fgene.2020.00182. ISSN 1664-8021. (PMC) 7078165 $2. (PMID) 32218802. KB1 bakım: PMC biçimi ()

[25] Lozano-Fernandez, Jesus; Carton, Robert; Tanner, Alastair R.; Puttick, Mark N.; Blaxter, Mark; Vinther, Jakob; Olesen, Jørgen; Giribet, Gonzalo; Edgecombe, Gregory D.; Pisani, Davide (19 Temmuz 2016). "A molecular palaeobiological exploration of arthropod terrestrialization". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences (İngilizce). 371 (1699): 20150133. doi:10.1098/rstb.2015.0133. ISSN 0962-8436. (PMC) 4920334 $2. (PMID) 27325830. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024. KB1 bakım: PMC biçimi ()

[26] Asimov, Isaac (1989). Patlayan Güneşler. Çeviren: Nejat Ebcioğlu. İstanbul: İnkılap Kitabevi. s. 227.

[:0-27] Sedgwick, A. (1852). "On the classification and nomenclature of the Lower Paleozoic rocks of England and Wales". Q. J. Geol. Soc. Land. Cilt 8. ss. 136-138. doi:10.1144/GSL.JGS.1852.008.01-02.20.

[FOOTNOTEHowe191186-28] Howe 1911, s. 86.

[29] Sedgwick and R. I. Murchison (1835) "On the Silurian and Cambrian systems, exhibiting the order in which the older sedimentary strata succeed each other in England and Wales," Notices and Abstracts of Communications to the British Association for the Advancement of Science at the Dublin meeting, August 1835, pp. 59–61, in: Report of the Fifth Meeting of the British Association for the Advancement of Science; held in Dublin in 1835 (1836). From p. 60: "Professor Sedgwick then described in descending order the groups of slate rocks, as they are seen in Wales and Cumberland. To the highest he gave the name of Upper Cambrian group. ... To the next inferior group he gave the name of Middle Cambrian. ... The Lower Cambrian group occupies the S.W. coast of Cærnarvonshire,"

[30] Chambers 21st Century Dictionary. (Revised bas.). New Delhi: Allied Publishers. 2008. s. 203. ISBN .

[:1-31] (PDF). Uluslararası Stratigrafi Komisyonu. 2018. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2023.

[Knoll2004a-32] A. Knoll, M. Walter, G. Narbonne, and N. Christie-Blick (2004) "The Ediacaran Period: A New Addition to the Geologic Time Scale. 4 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." Submitted on Behalf of the Terminal Proterozoic Subcommission of the International Commission on Stratigraphy.

[Fedonkin2007-33] M.A. Fedonkin, B.S. Sokolov, M.A. Semikhatov, N.M.Chumakov (2007). "Vendian versus Ediacaran: priorities, contents, prospectives. 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." In: edited by M. A. Semikhatov "The Rise and Fall of the Vendian (Ediacaran) Biota. Origin of the Modern Biosphere. Transactions of the International Conference on the IGCP Project 493, August 20–31, 2007, Moscow. 22 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." Moscow: GEOS.

[Ragozina2007-34] A. Ragozina, D. Dorjnamjaa, A. Krayushkin, E. Serezhnikova (2008). "Treptichnus pedum and the Vendian-Cambrian boundary 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." 33 Intern. Geol. Congr. 6–14 August 2008, Oslo, Norway. Abstracts. Section HPF 07 Rise and fall of the Ediacaran (Vendian) biota. p. 183.

[35] Powell, C.M.; Dalziel, I.W.D.; Li, Z.X.; McElhinny, M.W. (1995). "Did Pannotia, the latest Neoproterozoic southern supercontinent, really exist". . 76: 46-72.

[Scotese1998-36] Scotese, C.R. (1998). "A tale of two supercontinents: the assembly of Rodinia, its break-up, and the formation of Pannotia during the Pan-African event". Journal of African Earth Sciences. 27 (1A): 1-227. Bibcode:1998JAfES..27....1A. doi:10.1016/S0899-5362(98)00028-1.

[McKerrow1992-37] Mckerrow, W. S.; Scotese, C. R.; Brasier, M. D. (1992). "Early Cambrian continental reconstructions". Journal of the Geological Society. 149 (4): 599-606. Bibcode:1992JGSoc.149..599M. doi:10.1144/gsjgs.149.4.0599.

[Mitchell2010-38] Mitchell, R. N.; Evans, D. A. D.; Kilian, T. M. (2010). "Rapid Early Cambrian rotation of Gondwana". Geology. 38 (8): 755. Bibcode:2010Geo....38..755M. doi:10.1130/G30910.1.

[Smith2008-39] Smith, Alan G. (2009). "Neoproterozoic timescales and stratigraphy". Geological Society, London, Special Publications. 326 (1): 27-54. Bibcode:2009GSLSP.326...27S. doi:10.1144/SP326.2.

[p32009-40] Brett, C. E.; Allison, P. A.; Desantis, M. K.; Liddell, W. D.; Kramer, A. (2009). "Sequence stratigraphy, cyclic facies, and lagerstätten in the Middle Cambrian Wheeler and Marjum Formations, Great Basin, Utah". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 277 (1–2): 9-33. Bibcode:2009PPP...277....9B. doi:10.1016/j.palaeo.2009.02.010.

[41] Nielsen, Arne Thorshøj; Schovsbo, Niels Hemmingsen (2011). "The Lower Cambrian of Scandinavia: Depositional environment, sequence stratigraphy and palaeogeography". . 107 (3–4): 207-310. Bibcode:2011ESRv..107..207N. doi:10.1016/j.earscirev.2010.12.004.

[Butterfield2007-42] Butterfield, N. J. (2007). "Macroevolution and macroecology through deep time". Palaeontology. 50 (1): 41-55. Bibcode:2007Palgy..50...41B. doi:10.1111/j.1475-4983.2006.00613.x.

[43] Love; Grosjean, Emmanuelle; Stalvies, Charlotte; Fike, David A.; Grotzinger, John P.; Bradley, Alexander S.; Kelly, Amy E.; Bhatia, Maya; Meredith, William (2009). (PDF). Nature. 457 (7230): 718-721. Bibcode:2009Natur.457..718L. doi:10.1038/nature07673. (PMID) 19194449. 8 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2021.

[44] Maloof, Adam C.; Rose, Catherine V.; Beach, Robert; Samuels, Bradley M.; Calmet, Claire C.; Erwin, Douglas H.; Poirier, Gerald R.; Yao, Nan; Simons, Frederik J. (17 Ağustos 2010). "Possible animal-body fossils in pre-Marinoan limestones from South Australia". Nature Geoscience. 3 (9): 653-659. Bibcode:2010NatGe...3..653M. doi:10.1038/ngeo934.

[45] "Discovery of possible earliest animal life pushes back fossil record". 17 Ağustos 2010. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.

[46] Kliman, Richard M. (14 Nisan 2016). Encyclopedia of Evolutionary Biology. Academic Press. s. 251. ISBN .

[Carr2008-47] Carr M, Leadbeater BS, Hassan R, Nelson M, Baldauf SL (October 2008). "Molecular phylogeny of choanoflagellates, the sister group to Metazoa". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 105 (43): 16641-6. Bibcode:2008PNAS..10516641C. doi:10.1073/pnas.0801667105. (PMC) 2575473 $2. (PMID) 18922774.

[FOOTNOTESchieberBoseErikssonBanerjee200753-71-48] Schieber et al. 2007, ss. 53-71.

[Seilacher-49] Seilacher, A.; Hagadorn, J.W. (2010). "Early Molluscan evolution: evidence from the trace fossil-record" (PDF). PALAIOS (Submitted manuscript). 25 (9): 565-575. Bibcode:2010Palai..25..565S. doi:10.2110/palo.2009.p09-079r. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).

[FOOTNOTEColletteGassHagadorn2012-50] Collette, Gass & Hagadorn 2012.

[51] Edgecombe, Gregory D.; Strullu-Derrien, Christine; Góral, Tomasz; Hetherington, Alexander J.; Thompson, Christine; Koch, Marcus (2020). "Aquatic stem group myriapods close a gap between molecular divergence dates and terrestrial fossil record". Proceedings of the National Academy of Sciences. 117 (16): 8966-8972. Bibcode:2020PNAS..117.8966E. doi:10.1073/pnas.1920733117. (PMC) 7183169 $2. (PMID) 32253305.

[52] Lozano-Fernandez, Jesus; Tanner, Alastair R.; Puttick, Mark N.; Vinther, Jakob; Edgecombe, Gregory D.; Pisani, Davide (2020). "A Cambrian–Ordovician Terrestrialization of Arachnids". Frontiers in Genetics. 11: 182. doi:10.3389/fgene.2020.00182. (PMC) 7078165 $2. (PMID) 32218802.

[53] Lozano-Fernandez, Jesus; Carton, Robert; Tanner, Alastair R.; Puttick, Mark N.; Blaxter, Mark; Vinther, Jakob; Olesen, Jørgen; Giribet, Gonzalo; Edgecombe, Gregory D.; Pisani, Davide (2016). "A molecular palaeobiological exploration of arthropod terrestrialization". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 371 (1699). doi:10.1098/rstb.2015.0133. (PMC) 4920334 $2. (PMID) 27325830.

[54] De Vries, Jan; De Vries, Sophie; Fürst-Jansen, Janine M R. (2020). "Evo-physio: On stress responses and the earliest land plants". Journal of Experimental Botany. 71 (11): 3254-3269. doi:10.1093/jxb/eraa007. (PMC) 7289718 $2. (PMID) 31922568.

[55] Morris, Jennifer L.; Puttick, Mark N.; Clark, James W.; Edwards, Dianne; Kenrick, Paul; Pressel, Silvia; Wellman, Charles H.; Yang, Ziheng; Schneider, Harald; Donoghue, Philip C. J. (2018). "The timescale of early land plant evolution". Proceedings of the National Academy of Sciences. 115 (10): E2274-E2283. Bibcode:2018PNAS..115E2274M. doi:10.1073/pnas.1719588115. (PMC) 5877938 $2. (PMID) 29463716.

[Orr2003-56] Orr, P. J.; Benton, M. J.; Briggs, D. E. G. (2003). "Post-Cambrian closure of the deep-water slope-basin taphonomic window". Geology. 31 (9): 769-772. Bibcode:2003Geo....31..769O. doi:10.1130/G19193.1.

[57] LoDuca, S. T.; Bykova, N.; Wu, M.; Xiao, S.; Zhao, Y. (July 2017). "Seaweed morphology and ecology during the great animal diversification events of the early Paleozoic: A tale of two floras". Geobiology. 15 (4): 588-616. Bibcode:2017Gbio...15..588L. doi:10.1111/gbi.12244. (PMID) 28603844.

[58] Retallack, G.J. (2008). "Cambrian palaeosols and landscapes of South Australia". Alcheringa. 55 (8): 1083-1106. Bibcode:2008AuJES..55.1083R. doi:10.1080/08120090802266568.

[59] "Greening of the Earth pushed way back in time". Phys.org. University of Oregon. 22 Temmuz 2013. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.

[60] Donoghue, Philip C.J.; Harrison, C. Jill; Paps, Jordi; Schneider, Harald (October 2021). "The evolutionary emergence of land plants". Current Biology. 31 (19): R1281-R1298. doi:10.1016/j.cub.2021.07.038. hdl:1983/662d176e-fcf4-40bf-aa8c-5694a86bd41d. (PMID) 34637740.