Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
- Bu madde yayın hayatına 1919’da başlayan tarihî Hâkimiyet-i Milliye gazetesi ile ilgilidir. 2004’te yayınlanmaya başlayan aynı adlı gazete ile karıştırılmamalıdır.
Bu madde veya bölüm Ulus (gazete) adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz. |
Hâkimiyet-i Milliye (Osmanlıca: حاكميت مليه), Türk Kurtuluş Savaşı sırasında başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi’nin yayın organı olarak 10 Ocak 1920’de Ankara’da yayın hayatına başlayan Türkçe gazetedir.
 Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin 14 Ağustos 1922 tarihli sayısının ilk sayfasında Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın TBMM reisliğine seçildiği yazıyor. | |
| Kuruluş tarihi | 10 Ocak 1920 |
|---|---|
| Siyasi görüşü | Hükûmetin resmi sözcüsü |
| Dil | Türkçe (Osmanlı alfabesi ile) |
Sivas Kongresi’nden sonra millî mücadele hareketinin yayın organı olarak Heyet-i Temsiliye’nin gözetiminde Sivas’ta çıkarılan İrâde-i Milliye'nin devamıdır. Başlangıçta haftada iki gün yayınlanan gazete, 6 Şubat 1921’den itibaren günlük gazete olarak yayına devam etmiştir. Millî Mücadele dönemi gazetelerinin önderi ve başlıca haber kaynağıdır. Gazetede Mustafa Kemal Paşa da köşe yazarlığı yapmıştır.
Kurtuluş Savaşı'nın galibiyetle sonuçlanması ve Cumhuriyetin ilanından sonra da Cumhuriyet Halk Fırkası'nın yarı-resmi yayın organı olarak hayatını sürdüren Hakimiyet-i Milliye; 1934 yılında Ulus adını almıştır.
Gazetenin kuruluşu
Heyet-i Temsiliye, Sivas’tan ayrılıp Ankara'ya geldikten sonra, mücadelenin durumu hakkında halkı ve dış dünyayı bilgilendirmek, Millî Mücadele lehinde propaganda yapmak için Ankara’da yeni bir gazetenin çıkarılmasına karar verdi. Gazetenin adı; Sivas’taki İrade-i Milliye'yi çağrıştırdığı için “Hâkimiyet-i Milliye” olarak belirlendi.
Haftada iki gün ve dört sayfalık olarak çıkarılmaya başlayan gazetenin ilk sayıları, Ankara Valiliği'nin alt katındaki Vilayet Matbaası’nda basıldı. Vilayet Matbaası'nın bütün makineleri ve çalışanları Hâkimiyet-i Milliye'ye devredilmişti. Gazetenin yazıhanesi Ulus Meydanı'ndaki Veli Han'da bulunuyordu. Gazetenin Mesul Müdürü Recep Zühtü Bey, Yazı İşleri Müdürü Nizamettin Nazif idi.
Yazıların yayınlanması ve dağıtılması ile Heyet-i Temsiliye üyesi Hakkı Behiç Bey ilgilenmekteydi. Mustafa Kemal kendi düşüncelerini Hakkı Behiç’e not ettirmekte; diğer yazıları da tek tek incelemekteydi. Yazıların altına Mustafa Kemal’in imzası konmuyordu; bazı yazıların altına yıldız konmuştur; bu yazıların Mustafa Kemal’in kaleme aldığı veya not ettirdiği yazılar olduğu düşünülür.
Teknik özellikler
Gazete, başlangıçta 57 x 82 boyutlu kağıdın ikiye katlanışı ile 4 sütun üzerinden hazırlanıyordu.
İlk sayılar
10 Ocak 1920 Cumartesi günü gazetenin ilk sayısı yayınlandı. Gazete adının altında “mesleği milletin iradesini hakim kılmaktır” alt başlığı yer alıyordu.
İlk sayı, iki yaprak olarak çıkmıştı. Mustafa Kemal’in not ettirdiği başyazı, bütün ilk sayfayı kaplıyordu. Yazıda, Millî Mücadele’nin hedefleri anlatılmıştı. Bursalı hanımların Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Temsil Heyeti’ne çektikleri işgali protesto eden uzun telgrafı ile Fransızların Maraş’ı işgallerini protesto eden Pazarcık Müftüsü, Belediye Başkanı ve halkın telgrafı da ilk sayıda yer alıyordu.
Gazete, 47. Sayıdan sonra 18 Temmuz 1920’den itibaren haftada üç gün yayımlanmaya başladı. Teknik yetersizlikler yüzünden 6 Eylül 1920 – 30 Ekim 1920 arasında yine haftada iki gün yayınlandı.
Günlük gazete hâlini alışı
Eskişehir'de Arif Oruç’un çıkardığı Yeni Dünya gazetesi'ne Çerkez Ethem olayı'ndan sonra el konulunca dizgi kasaları ve makineleri Hâkimiyet-i Milliye gazetesine devredildi. Yeni matbaa makinesinin gelişi ve İstanbul'dan usta mürettiplerin getirilmesinden sonra Hakimiyet-i Milliye'nin günlük gazete halini alması mümkün oldu. Hazırlıklar için 22 Ocak 1921’de çıkarılan 100. sayıdan sonra yayına iki hafta ara verildi; yeni matbaa Veli Han'ın içinde kuruldu. 6 Şubat 1921'de tek yapraklı ilk günlük gazete yayımlandı. Gazete, Cumartesileri hariç her gün çıkmaya başladı.
6 Şubat 1921'den itibaren derginin Yazı İşleri Müdürlüğü'ne sırasıyla Hüseyin Ragıp Baydur, Nafi Atuf Kansu ve Ziya Gevher Etili atandı.
23 Temmuz 1921'de Yunanların Sakarya'ya doğru ilerleyişi nedeniyle gazetenin Cumartesi günü olmasına rağmen çıkması uygun görülmüştü. Küçük boyutlu bir sayı hazırlandı. Gazete, kâğıt sıkıntısı nedeniyle 11 Ocak 1922'ye kadar küçük boyutlu olarak yayımlanmaya devam etti.
Latin harflerine geçiş
2 Eylül 1928'den itibaren gazetenin başlığı Latin harfleri ile, yazılar ise Latin ve Arap harfleri karışık olarak dizildi. Gazete, 1 Kasım 1928'den itibaren tamamen Latin harfleri ile basıldı.
Yazı kadrosu
Kurulduğu günlerde Hâkimiyet-i Milliye'nin yazı kadrosunda; Recep Zühtü, Hüseyin Ragıp, Sabri Ethem Ertem, Ahmet Hakkı, Hamdi Osmanzade, Aşki Naili, İsmail Suphi, Ağaoğlu Ahmet Bey, Nafi Atuf Kansu, Nasuhi Baydar, Ziya Gevher Etili ve Mahmut Esat Bozkurt yer alıyordu.
Ankara’da bulunan aydınlar ve gazeteciler Hâkimiyet-i Milliye'ye yazı verdiklerinden yazı kadrosu zenginleşmişti. Hâkimiyet-i Milliye'ye katkıda bulunanlar arasında şu isimler yer alır: Foto muhabiri , Mehmet Âkif, Halide Edip Hanım, Dr. Adnan Bey, Müfide Ferit Hanım, Ahmet Ferit Bey, İsmail Müştak Mayakon, Yakup Kadri, Ruşen Eşref, Hamdullah Suphi Mehmet Emin, İsmail Habip, Celal Nuri İleri, İsmail Hami, Cemal Hüsnü Taray ve .
Tiraj
Gazetenin ilk sayısının 1200-1500 adet basıldığı sanılmaktadır. Zamanla günlük 5000-6000 tirajı olan bir gazete hâline gelmiştir.
Ulus adını alması
Gazete, 28 Kasım 1934’ten itibarenUlus adını aldı; CHP’nin izlediği tek parti politikasının sözcüsü oldu. 14-15 Aralık 1953’te Demokrat Parti’nin çıkardığı bir kanun doğrultusunda Cumhuriyet Halk Partisi'nin mallarıyla birlikte Ulus matbaası, binası ve tesisleri de Hazine'ye devredildiğinden gazete kapandı. 10 Haziran 1955’te tekrar yayın hayatına dönebildi (kimi kaynaklarda 14-15 Haziran 1953 ile 10 Haziran 1955 arasında Nihat Erim tarafından çıkarılan “Yeni Ulus” ve “Halkçı” gazeteleri de Ulus’un devamı olarak ele alınır.) 1955-1971 arasında Ulus ismi ile yayınına devam etti.
Barış adını alması
Gazete, 29 Temmuz 1971’den itibaren Barış adıyla yayınını sürdürdü. Barış, Ankara, İstanbul, Samsun ve Mersin gibi illerde çıkan bir yerel gazete görünümündeydi. 1975 yılında 18752. sayıya kadar yayını sürdürdü.
Kaynakça
- ^ a b c d . 24 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ a b c d e Mehmet Önder, Millî Mücadele’nin Gazetesi Hakimiyet-i Milliye Nasıl Çıkarıldı?, Atatürk Araştırmaları Merkezi Dergisi, Sayı 20, Cilt 7, Mart 1991
- ^ a b c d e . 10 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ "Mehtap Şimşek, Türk Basınında Vietnam Savaşı: Ulus Gazetesi Örneği, Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 42, Kasım 2008" (PDF). 9 Nisan 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
Dış bağlantılar
- Ankara Üniversitesi Gazeteler Veritabanı - Ulus Gazetesi ( SBF Koleksiyonundan ) 13 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde yayin hayatina 1919 da baslayan tarihi Hakimiyet i Milliye gazetesi ile ilgilidir 2004 te yayinlanmaya baslayan ayni adli gazete ile karistirilmamalidir Bu madde veya bolum Ulus gazete adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Hakimiyet i Milliye Osmanlica حاكميت مليه Turk Kurtulus Savasi sirasinda baskanligini Mustafa Kemal Pasa nin yaptigi Anadolu ve Rumeli Mudafaa i Hukuk Cemiyeti Heyet i Temsiliyesi nin yayin organi olarak 10 Ocak 1920 de Ankara da yayin hayatina baslayan Turkce gazetedir Hakimiyet i MilliyeHakimiyet i Milliye gazetesinin 14 Agustos 1922 tarihli sayisinin ilk sayfasinda Gazi Mustafa Kemal Pasa nin TBMM reisligine secildigi yaziyor Kurulus tarihi10 Ocak 1920Siyasi gorusuHukumetin resmi sozcusuDilTurkce Osmanli alfabesi ile Sivas Kongresi nden sonra milli mucadele hareketinin yayin organi olarak Heyet i Temsiliye nin gozetiminde Sivas ta cikarilan Irade i Milliye nin devamidir Baslangicta haftada iki gun yayinlanan gazete 6 Subat 1921 den itibaren gunluk gazete olarak yayina devam etmistir Milli Mucadele donemi gazetelerinin onderi ve baslica haber kaynagidir Gazetede Mustafa Kemal Pasa da kose yazarligi yapmistir Kurtulus Savasi nin galibiyetle sonuclanmasi ve Cumhuriyetin ilanindan sonra da Cumhuriyet Halk Firkasi nin yari resmi yayin organi olarak hayatini surduren Hakimiyet i Milliye 1934 yilinda Ulus adini almistir Gazetenin kurulusu Heyet i Temsiliye Sivas tan ayrilip Ankara ya geldikten sonra mucadelenin durumu hakkinda halki ve dis dunyayi bilgilendirmek Milli Mucadele lehinde propaganda yapmak icin Ankara da yeni bir gazetenin cikarilmasina karar verdi Gazetenin adi Sivas taki Irade i Milliye yi cagristirdigi icin Hakimiyet i Milliye olarak belirlendi Haftada iki gun ve dort sayfalik olarak cikarilmaya baslayan gazetenin ilk sayilari Ankara Valiligi nin alt katindaki Vilayet Matbaasi nda basildi Vilayet Matbaasi nin butun makineleri ve calisanlari Hakimiyet i Milliye ye devredilmisti Gazetenin yazihanesi Ulus Meydani ndaki Veli Han da bulunuyordu Gazetenin Mesul Muduru Recep Zuhtu Bey Yazi Isleri Muduru Nizamettin Nazif idi Yazilarin yayinlanmasi ve dagitilmasi ile Heyet i Temsiliye uyesi Hakki Behic Bey ilgilenmekteydi Mustafa Kemal kendi dusuncelerini Hakki Behic e not ettirmekte diger yazilari da tek tek incelemekteydi Yazilarin altina Mustafa Kemal in imzasi konmuyordu bazi yazilarin altina yildiz konmustur bu yazilarin Mustafa Kemal in kaleme aldigi veya not ettirdigi yazilar oldugu dusunulur Teknik ozellikler Gazete baslangicta 57 x 82 boyutlu kagidin ikiye katlanisi ile 4 sutun uzerinden hazirlaniyordu Ilk sayilar 10 Ocak 1920 Cumartesi gunu gazetenin ilk sayisi yayinlandi Gazete adinin altinda meslegi milletin iradesini hakim kilmaktir alt basligi yer aliyordu 24 Ekim 1929 tarihli Cumhuriyet gazetesinde Ataturk un Hakimiyet i Milliye ziyareti Ilk sayi iki yaprak olarak cikmisti Mustafa Kemal in not ettirdigi basyazi butun ilk sayfayi kapliyordu Yazida Milli Mucadele nin hedefleri anlatilmisti Bursali hanimlarin Mudafaa i Hukuk Cemiyeti Temsil Heyeti ne cektikleri isgali protesto eden uzun telgrafi ile Fransizlarin Maras i isgallerini protesto eden Pazarcik Muftusu Belediye Baskani ve halkin telgrafi da ilk sayida yer aliyordu Gazete 47 Sayidan sonra 18 Temmuz 1920 den itibaren haftada uc gun yayimlanmaya basladi Teknik yetersizlikler yuzunden 6 Eylul 1920 30 Ekim 1920 arasinda yine haftada iki gun yayinlandi Gunluk gazete halini alisi Eskisehir de Arif Oruc un cikardigi Yeni Dunya gazetesi ne Cerkez Ethem olayi ndan sonra el konulunca dizgi kasalari ve makineleri Hakimiyet i Milliye gazetesine devredildi Yeni matbaa makinesinin gelisi ve Istanbul dan usta murettiplerin getirilmesinden sonra Hakimiyet i Milliye nin gunluk gazete halini almasi mumkun oldu Hazirliklar icin 22 Ocak 1921 de cikarilan 100 sayidan sonra yayina iki hafta ara verildi yeni matbaa Veli Han in icinde kuruldu 6 Subat 1921 de tek yaprakli ilk gunluk gazete yayimlandi Gazete Cumartesileri haric her gun cikmaya basladi 6 Subat 1921 den itibaren derginin Yazi Isleri Mudurlugu ne sirasiyla Huseyin Ragip Baydur Nafi Atuf Kansu ve Ziya Gevher Etili atandi 23 Temmuz 1921 de Yunanlarin Sakarya ya dogru ilerleyisi nedeniyle gazetenin Cumartesi gunu olmasina ragmen cikmasi uygun gorulmustu Kucuk boyutlu bir sayi hazirlandi Gazete kagit sikintisi nedeniyle 11 Ocak 1922 ye kadar kucuk boyutlu olarak yayimlanmaya devam etti Latin harflerine gecis 2 Eylul 1928 den itibaren gazetenin basligi Latin harfleri ile yazilar ise Latin ve Arap harfleri karisik olarak dizildi Gazete 1 Kasim 1928 den itibaren tamamen Latin harfleri ile basildi Yazi kadrosu Mustafa Kemal Ataturk Mahmut Soydan Ahmet Agaoglu Yakup Kadri Karaosmanoglu ve Ziya Gevher Etili Ankara da Hakimiyet i Milliye gazetesinin yeni binasinin acilisinda 1926 Kuruldugu gunlerde Hakimiyet i Milliye nin yazi kadrosunda Recep Zuhtu Huseyin Ragip Sabri Ethem Ertem Ahmet Hakki Hamdi Osmanzade Aski Naili Ismail Suphi Agaoglu Ahmet Bey Nafi Atuf Kansu Nasuhi Baydar Ziya Gevher Etili ve Mahmut Esat Bozkurt yer aliyordu Ankara da bulunan aydinlar ve gazeteciler Hakimiyet i Milliye ye yazi verdiklerinden yazi kadrosu zenginlesmisti Hakimiyet i Milliye ye katkida bulunanlar arasinda su isimler yer alir Foto muhabiri Mehmet Akif Halide Edip Hanim Dr Adnan Bey Mufide Ferit Hanim Ahmet Ferit Bey Ismail Mustak Mayakon Yakup Kadri Rusen Esref Hamdullah Suphi Mehmet Emin Ismail Habip Celal Nuri Ileri Ismail Hami Cemal Husnu Taray ve Tiraj Gazetenin ilk sayisinin 1200 1500 adet basildigi sanilmaktadir Zamanla gunluk 5000 6000 tiraji olan bir gazete haline gelmistir Ulus adini almasi Gazete 28 Kasim 1934 ten itibarenUlus adini aldi CHP nin izledigi tek parti politikasinin sozcusu oldu 14 15 Aralik 1953 te Demokrat Parti nin cikardigi bir kanun dogrultusunda Cumhuriyet Halk Partisi nin mallariyla birlikte Ulus matbaasi binasi ve tesisleri de Hazine ye devredildiginden gazete kapandi 10 Haziran 1955 te tekrar yayin hayatina donebildi kimi kaynaklarda 14 15 Haziran 1953 ile 10 Haziran 1955 arasinda Nihat Erim tarafindan cikarilan Yeni Ulus ve Halkci gazeteleri de Ulus un devami olarak ele alinir 1955 1971 arasinda Ulus ismi ile yayinina devam etti Baris adini almasi Gazete 29 Temmuz 1971 den itibaren Baris adiyla yayinini surdurdu Baris Ankara Istanbul Samsun ve Mersin gibi illerde cikan bir yerel gazete gorunumundeydi 1975 yilinda 18752 sayiya kadar yayini surdurdu Kaynakca a b c d 24 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2012 a b c d e Mehmet Onder Milli Mucadele nin Gazetesi Hakimiyet i Milliye Nasil Cikarildi Ataturk Arastirmalari Merkezi Dergisi Sayi 20 Cilt 7 Mart 1991 a b c d e 10 Mart 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2012 Mehtap Simsek Turk Basininda Vietnam Savasi Ulus Gazetesi Ornegi Ataturk Yolu Dergisi Sayi 42 Kasim 2008 PDF 9 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Nisan 2012 Dis baglantilarAnkara Universitesi Gazeteler Veritabani Ulus Gazetesi SBF Koleksiyonundan 13 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde