HbA1c

Hemoglobin A1c (glikaze hemoglobin, HbA1c, glikohemoglobin, glikozile hemoglobin veya A1c) bir şekere kimyasal olarak bağlanmış bir hemoglobin (Hb) formudur. Glukoz, galaktoz ve fruktoz dahil olmak üzere çoğu monosakkarit, kan dolaşımında bulunduğunda kendiliğinden (yani enzimatik olmayan bir şekilde) hemoglobin ile bağlanır. Ancak glukozun bunu yapma olasılığı galaktoz ve fruktoza göre daha düşüktür (fruktozun %13'ü ve galaktozun %21'i), bu da glukozun insanlarda neden birincil metabolik yakıt olarak kullanıldığını açıklayabilir.

Hemoglobin A1c
MedlinePlus	003640
eMedicine	2049478
	41995-2
Vikiveri öğesi

Şeker-hemoglobin bağlantısının oluşumu, kan dolaşımında aşırı şekerin varlığını gösterir ve genellikle yüksek konsantrasyonda diyabetin göstergesidir (HbA1c >%6,4). A1C, tespit edilmesi kolay olduğu için özellikle ilgi çekicidir. Şekerlerin hemoglobine bağlanma sürecine adı verilir ve referans sistemi, bileşen olarak beta-N-1-deoksi fruktozil hemoglobin olarak tanımlanan HbA1c'ye dayanır.

HbA1c öncelikle üç aylık ortalama kan şekeri seviyesini belirlemek için ölçülür ve diabetes mellitus için bir tanı testi ve diyabetli kişilerde için bir değerlendirme testi olarak kullanılabilir. Test üç aylık ortalama ile sınırlıdır çünkü bir kırmızı kan hücresinin ortalama ömrü dört ay veya 120 gündür. Her bir kırmızı kan hücresinin ömrü farklı olduğundan, test üç aylık sınırlı bir ölçüm olarak kullanılır.

Normal glukoz seviyeleri normal miktarda glukozlanmış hemoglobin üretir. Ortalama plazma glukoz miktarı arttıkça, glukozlanmış hemoglobin oranı da tahmin edilebilir bir şekilde artar. Diyabette, kan glukoz seviyelerinin daha kötü kontrol edildiğini gösteren daha yüksek glukozlu hemoglobin miktarları kardiyovasküler hastalık, nefropati, nöropati ve retinopati ile ilişkilendirilmiştir.

Terminoloji

hemoglobin, doğru (enzimatik olmayan) süreci yansıtmak için glikozile hemoglobin yerine tercih edilmektedir. İlk literatürde, daha ileri araştırmalar yapılana kadar hangi sürecin söz konusu olduğu belirsiz olduğu için sıklıkla glikozile terimi kullanılmıştır. Bu terimler İngilizce literatürde hala bazen birbirinin yerine kullanılmaktadır.

HbA1c'nin adlandırılması, hemoglobin tip A'nın ayrılmasından kaynaklanmaktadır. Muhtemelen saf hemoglobin A olduğu düşünülen ilk fraksiyon HbA0 olarak adlandırılmış ve sonraki fraksiyonlar sırasına göre HbA1a, HbA1b ve HbA1c olarak adlandırılmıştır. Geliştirilmiş ayırma teknikleri daha sonra daha fazla alt fraksiyonun izole edilmesine yol açmıştır.

Tarihçe

Hemoglobin A1c ilk olarak 1958 yılında Huisman ve Meyering tarafından kromatografik bir kolon kullanılarak diğer hemoglobin formlarından ayrılmıştır. İlk kez 1968 yılında Bookchin ve Gallop tarafından bir glikoprotein olarak karakterize edilmiştir. Diyabetteki artışı ilk kez 1969 yılında ve arkadaşları tarafından tanımlanmıştır. 1975 yılında Bunn ve arkadaşları tarafından oluşumuna yol açan reaksiyonlar karakterize edilmiştir.

Diyabetik hastalarda glukoz metabolizmasının kontrol derecesini izlemek için hemoglobin A1c kullanımı 1976 yılında , Ronald Koenig ve meslektaşları tarafından önerilmiştir.

Hasar mekanizmaları

Glukozlu hemoglobin, kan hücrelerinin içinde yüksek oranda reaktif serbest radikallerin artmasına neden olarak hücre zarlarının özelliklerini değiştirir. Bu da ve kan viskozitesinin artmasına yol açarak kan akışının bozulmasına neden olur.

Glukozlu hemoglobinin hasara yol açmasının bir diğer yolu da aterosklerotik plak (aterom) oluşumuyla sonuçlanan inflamasyondur. Serbest radikal birikimi -hemoglobinin Fe³⁺-Hb yoluyla anormal ferril hemoglobine (Fe⁴⁺-Hb) uyarılmasını teşvik eder. Fe⁴⁺ kararsızdır ve Fe³⁺oksidasyon durumunu yeniden kazanmak için hemoglobindeki spesifik amino asitlerle reaksiyona girer. Hemoglobin molekülleri çapraz bağlanma reaksiyonları yoluyla bir araya toplanır ve bu hemoglobin kümeleri (multimerler) hücre hasarını ve Fe⁴⁺-hemoglobinin arter ve venlerin en iç katmanlarının () matrisine salınmasını teşvik eder. Bu durum, kan damarlarının iç yüzeyinin (endotel) geçirgenliğinin artmasına ve kan damarı yüzeylerinde makrofaj birikimini teşvik eden pro-inflamatuar monosit adezyon proteinlerinin üretilmesine neden olarak sonuçta bu damarlarda zararlı plaklara yol açar.

Yüksek oranda glukozlanmış Hb-AGE'ler tabakasından geçer ve muhtemelen nitrik okside (NO) bağlanarak normal işlevini engellemek suretiyle asetilkolinle indüklenen endotele bağlı gevşemeyi etkisiz hale getirir. NO güçlü bir vazodilatördür ve aynı zamanda plağı teşvik eden LDL'lerin (yani "kötü kolesterol") oksitlenmiş formunun oluşumunu engeller.

Kan hücrelerindeki bu genel bozulma aynı zamanda hemi de serbest bırakır. Gevşek hem, endotel ve LDL proteinlerinin oksidasyonuna neden olarak plaklara yol açabilir.

Amadori yeniden düzenlemesi yoluyla glikasyon yolu (HbA1c'de R tipik olarak N-terminal valindir).

Tıbbi tanı prensipleri

Proteinlerin glikasyonu sık rastlanan bir durumdur, ancak hemoglobin söz konusu olduğunda, glukoz ile N ucu arasında enzimatik olmayan bir yoğunlaşma reaksiyonu meydana gelir. Bu reaksiyon bir Schiff bazı üretir (R-N=CHR', R = beta zinciri, CHR' = glukoz türevi) ve bu da 1-deoksifruktoza dönüşür. Bu ikinci dönüşüm bir örnektir. Kan glukoz seviyeleri yüksek olduğunda, glukoz molekülleri kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobine bağlanır. Kanda hiperglisemi ne kadar uzun sürerse, kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobine o kadar fazla glukoz bağlanır ve glukozlanmış hemoglobin o kadar yüksek olur.

Bir hemoglobin molekülü bir kez glikasyona uğradığında o şekilde kalır. Bu nedenle kırmızı hücre içinde glukozlanmış hemoglobin birikimi, hücrenin (yaşam döngüsü) boyunca maruz kaldığı ortalama glukoz seviyesini yansıtır. Glukozlu hemoglobin ölçümü, uzun süreli serum glukoz regülasyonunu izleyerek tedavinin etkinliğini değerlendirir.

A1c, kırmızı kan hücrelerinin ömrü boyunca (erkekler için 117 gün ve kadınlar için 106 gün) kan glukoz seviyelerinin ağırlıklı bir ortalamasıdır. Bu nedenle, teste yakın günlerdeki glukoz seviyeleri, A1c seviyesine testten daha uzak günlerdeki seviyelerden önemli ölçüde daha fazla katkıda bulunur.

Bu durum, glukoz düşürücü tedavinin başlamasından veya yoğunlaştırılmasından 20 gün sonra HbA1c düzeylerinin önemli ölçüde iyileştiğini gösteren klinik uygulamalardan elde edilen verilerle de desteklenmektedir.

Ölçüm

Hemoglobin A1c'yi ölçmek için çeşitli teknikler kullanılmaktadır. Laboratuvarlar yüksek performanslı sıvı kromatografisi, , enzimatik tahlil, kapiler elektroforez veya kullanabilir. Bakım noktası (örn. doktor ofisi) cihazları immünoassay boronat afinite kromatografisi kullanır.

Amerika Birleşik Devletleri'nde HbA1c test laboratuvarları, 1993 Diyabet Kontrolü ve Komplikasyonları Çalışması (DCCT) sonuçlarına göre standardize edilmeleri için Ulusal Glikohemoglobin Standardizasyon Programı tarafından sertifikalandırılmıştır. Ek bir yüzdelik ölçek olan Mono S daha önce İsveç'te, KO500 ise Japonya'da kullanılmaktaydı.

IFCC birimlerine geçiş

, ve , gelecekte HbA1c'nin (IFCC) birimlerinde raporlanması konusunda anlaşmaya varmıştır. IFCC raporlaması 2003 yılında Birleşik Krallık hariç Avrupa'da uygulamaya konmuştur; Birleşik Krallık 1 Haziran 2009'dan 1 Ekim 2011'e kadar ikili raporlama yapmıştır.

DCCT ve IFCC arasındaki dönüşüm aşağıdaki denklemle yapılır:

${\displaystyle \mathrm {IFCC} \,\mathrm {HBA1c} \,{\frac {\text{mmol}}{\text{mol}}}=[\mathrm {DCCT} \,\mathrm {HBA1c} \,(\%)-2.14]\times 10.929}$

IFCC-HbA1c	DCCT-HbA1c	Mono S- HbA1c
(mmol/mol)	(%)	(%)
10	3.1	2.0
20	4.0	2.9
30	4.9	3.9
40	5.8	4.8
45	6.3	5.3
50	6.7	5.8
55	7.2	6.3
60	7.6	6.8
65	8.1	7.2
70	8.6	7.7
80	9.5	8.7
90	10.4	9.6
100	11.3	10.6

Sonuçların yorumlanması

Laboratuvar sonuçları analitik tekniğe, deneğin yaşına ve bireyler arasındaki biyolojik farklılıklara bağlı olarak değişebilir. Daha yüksek HbA1c seviyeleri, diabetes mellitusta olduğu gibi kan şekeri sürekli yüksek olan kişilerde bulunur. Diyabetik hastaların tedavi hedefleri farklılık gösterse de birçoğu HbA1c değerlerinin hedef aralığını içerir. İyi glukoz kontrolüne sahip diyabetik bir kişinin HbA1c düzeyi referans aralığa yakın veya bu aralık içinde yer alır.^[]

Uluslararası Diyabet Federasyonu ve Amerikan Endokrinoloji Koleji, HbA1c değerlerinin 48 mmol/mol'ün (%6,5 DCCT) altında olmasını önerirken, Amerikan Diyabet Derneği çoğu hasta için HbA1c'nin 53 mmol/mol'ün (%7,0 DCCT) altında olmasını önermektedir. 2008-09 yıllarında yapılan büyük çalışmalardan elde edilen sonuçlar, tip 2 diyabetli yaşlı yetişkinler için 53 mmol/mol'ün (%7 DCCT) altındaki bir hedefin aşırı olabileceğini düşündürmüştür: 53 mmol/mol'ün altında A1c'nin düşürülmesinin sağlık açısından faydaları azalmakta ve bu seviyeye ulaşmak için gereken yoğun glisemik kontrol tehlikeli hipoglisemik atak oranının artmasına neden olmaktadır.

Yaşları 50 ve üzeri olan 47.970 tip 2 diyabet hastası üzerinde yapılan retrospektif bir çalışmada, HbA1c değeri 48 mmol/mol'den (%6,5 DCCT) fazla olan hastalarda ölüm oranının arttığı tespit edilmiş, ancak daha sonra yapılan uluslararası bir çalışma bu bulgularla çelişmiştir.

UKPDS, Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes (ACCORD), Advance ve Veterans Affairs Diabetes Trials (VADT) değerlendirmesi, diyabetin ana komplikasyonlarının (diyabetik retinopati, diyabetik nefropati, diyabetik nöropati ve ) risklerinin HbA1c'deki her 1 mmol/mol düşüş için yaklaşık %3 oranında azaldığı tahmin edilmiştir.

Ancak, ACCORD tarafından yapılan ve HbA1c'nin daha yüksek miktarda ilaç kullanılarak %6,0'nın altına düşürülmesinin kardiyovasküler olay oranını azaltıp azaltmayacağını belirlemek için özel olarak tasarlanan bir çalışmada, bu yoğun tedavi ile daha yüksek ölüm oranı bulunmuştur, öyle ki çalışma 17 ay erken sonlandırılmıştır.

Uygulayıcılar hedef HbA1c seviyesini belirlerken hastaların sağlık durumlarını, hipoglisemi risklerini ve kendilerine özgü sağlık risklerini göz önünde bulundurmalıdır. Hastalar kendi hipoglisemik ataklarını önlemekten veya bunlara yanıt vermekten sorumlu olduklarından, onların girdileri ve doktorların hastaların becerilerine ilişkin değerlendirmeleri de önemlidir.

Kan şekerindeki (ve dolayısıyla HbA1c'deki) kalıcı yükselmeler koroner hastalık, kalp krizi, felç, kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, körlük, erektil disfonksiyon, nöropati (özellikle ayaklarda his kaybı), kangren ve (midenin yavaş boşalması) gibi diyabetin uzun vadeli vasküler komplikasyonları riskini artırır. Kötü kan şekeri kontrolü, kötü gibi kısa vadeli ameliyat komplikasyonları riskini de artırır.

Tüm nedenlere bağlı ölüm oranı diyabetik hastalarda %8,0 HbA1c'nin üzerinde ve %6,0'nın altında, diyabetik olmayanlarda ise %6'nın üzerinde ve %5,0'ın altında daha yüksektir; bu da sırasıyla hiperglisemi ve hipoglisemi risklerini göstermektedir.Kardiyovasküler hastalıklar için de benzer risk sonuçları görülmektedir.

, orak hücre hastalığı veya erken kırmızı kan hücresi ölümüne neden olan başka herhangi bir durum gibi kırmızı kan hücresi ömrü kısalmış kişilerde beklenenden daha düşük HbA1c seviyeleri görülebilir. Kan bağışı, kaybedilen eritrositlerin yeni oluşan eritrositlerle hızlı bir şekilde yer değiştirmesiyle sonuçlanacaktır. Bu yeni eritrositler sadece kısa bir süre için var olacağından, bunların varlığı HbA1c'nin gerçek ortalama seviyeleri olduğundan düşük göstermesine yol açacaktır. Ayrıca, eritrositlerin yaşının anormal bir şekilde senkronize olması nedeniyle önceki iki ay boyunca kan bağışından kaynaklanan bozulmalar olabilir, bu da normalden daha eski bir ortalama kan hücresi ömrüne neden olur (gerçek ortalama kan glukoz seviyelerinin fazla tahmin edilmesine neden olur). Tersine, demir eksikliğinde olduğu gibi daha uzun alyuvar ömrüne sahip kişilerde beklenenden daha yüksek seviyeler görülebilir.

Kan kaybı, ameliyat, kan nakli, anemi veya yüksek eritrosit döngüsü sonrasında; kronik böbrek veya karaciğer hastalığı varlığında; yüksek doz C vitamini uygulamasından sonra veya eritropoetin tedavisi gibi birçok durumda sonuçlar güvenilmez olabilir. Genel olarak, (sağlıklı genç kişilerde bulunan) yaklaşık 30-33 mmol/mol'dür (%4,9-5,2 DCCT). İsveç'te 2014 yılında tip 1 diyabet hastaları için ortalama HbA1c 63 mmol/mol (%7,9 DCCT) ve tip 2 için 61 mmol/mol (%7,7 DCCT) idi.

DCCT yüzdesi (%) olarak verilen HbA1c değerleri ile eAG (tahmini ortalama glukoz) ölçümleri arasındaki yaklaşık eşleşme aşağıdaki denklemle verilmektedir:

eAG (mg/dL) = 28,7 × A1C - 46,7 eAG (mmol/L) = 1,59 × A1C - 2,59 Parantez içindeki veriler %95 güven aralığındadır

HbA1c		eAG
%	mmol/mol	mmol/L	mg/dL
5	31	5.4 (4.2–6.7)	97 (76–120)
6	42	7.0 (5.5–8.5)	126 (100–152)
7	53	8.6 (6.8–10.3)	154 (123–185)
8	64	10.2 (8.1–12.1)	183 (147–217)
9	75	11.8 (9.4–13.9)	212 (170–249)
10	86	13.4 (10.7–15.7)	240 (193–282)
11	97	14.9 (12.0–17.5)	269 (217–314)
12	108	16.5 (13.3–19.3)	298 (240–347)
13	119	18.1 (15–21)	326 (260–380)
14	130	19.7 (16–23)	355 (290–410)
15	140	21.3 (17–25)	384 (310–440)
16	151	22.9 (19–26)	413 (330–480)
17	162	24.5 (20–28)	441 (460–510)
18	173	26.1 (21–30)	470 (380–540)
19	184	27.7 (23–32)	499 (410–570)

Normal, prediyabetik ve diyabetik aralık

2010 Amerikan Diyabet Derneği Diyabette Tıbbi Bakım Standartları, diyabet tanısı için başka bir kriter olarak =HbA1c ≥ 48 mmol/mol (≥6,5 DCCT %) değerini eklemiştir.

Diyabette HbA1c için Tanı Standardı

HbA1C	Tanı
<%5,7	Normal
%5,7–6,4	Prediyabet
>%6,4	Diyabet

Endikasyonlar ve kullanımlar

Glikaze hemoglobin testi, hem prediyabetik olabilecek kişilerde kan şekeri kontrolünü kontrol etmek hem de diabetes mellitus olarak adlandırılan daha yüksek seviyelerde kan şekeri olan hastalarda kan şekeri kontrolünü izlemek için önerilir. Tek bir kan örneği için, glisemik davranış hakkında açlık kan şekeri değerinden çok daha açıklayıcı bilgiler sağlar. Bununla birlikte, açlık kan şekeri testleri tedavi kararlarının alınmasında çok önemlidir. Amerikan Diyabet Derneği kılavuzları, glisemik hemoglobin testinin tedavi hedeflerine ulaşan (ve stabil glisemik kontrole sahip) diyabetli hastalarda yılda en az iki kez ve tedavisi değişen veya glisemik hedeflere ulaşmayan diyabetli hastalarda üç ayda bir yapılmasını tavsiye eden diğer kılavuzlara benzerdir.

Glikaze hemoglobin ölçümü, altı hafta içinde diyet veya tedavide bir değişiklik yapıldığında uygun değildir. Aynı şekilde, test normal bir kırmızı kan hücresi yaşlanma sürecini ve hemoglobin alt tiplerinin karışımını (normal yetişkinlerde ağırlıklı olarak HbA) varsayar. Bu nedenle, yakın zamanda kan kaybı, veya hemoglobin molekülünde orak hücre hastalığı ve diğer durumlar gibi genetik farklılıklar (hemoglobinopati) olan kişiler ve yakın zamanda kan bağışında bulunanlar bu test için uygun değildir.

Glikaze hemoglobinin değişkenliği nedeniyle (yukarıdaki tabloda gösterildiği gibi), önerilen hedeflerde veya bu hedeflere yakın hastalarda ek ölçümler kontrol edilmelidir. HbA1c değerleri 64 mmol/mol veya altında olan kişilere, HbA1c değerlerinin yüksek kan glukozu (hiperglisemi) ile düşük kan glukozunun (hipoglisemi) ortalamasının alınmasından mı kaynaklandığını yoksa HbA1c'nin daha çok gün boyunca çok fazla değişiklik göstermeyen yüksek kan glukozunu mu yansıttığını belirlemek için ek testler yapılmalıdır. Sürekli gibi cihazlar, diyabetli kişilerin kan şekeri seviyelerini birkaç dakikada bir test ederek sürekli olarak belirlemelerine olanak tanır.

Kan şekeri monitörlerinin sürekli kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır ve cihazlar birçok sağlık sigortası planı tarafından karşılanmaktadır, ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde Medicare tarafından karşılanmamaktadır. Sensörlerin en az 2 haftada bir değiştirilmesi gerektiğinden, sarf malzemeleri pahalı olma eğilimindedir. HbA1c değerlerinin gün boyunca kan glukozundaki büyük değişikliklerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemede bir başka yararlı test de GlycoMark olarak da bilinen . GlycoMark, yalnızca kişinin iki haftalık bir süre boyunca 180 mg/dL'nin üzerinde hiperglisemi yaşadığı zamanları yansıtır.^[]

Hemoglobin A1 (HbA1) konsantrasyonları, hem diyabetik hastalarda hem de böbrek yetmezliği olan hastalarda iyon değişim kromatografisi ile ölçüldüğünde artmaktadır. Tiyobarbitürik asit yöntemi (glikasyonun tespiti için spesifik bir kimyasal yöntem) böbrek yetmezliği olan hastaların glukozlu hemoglobin değerlerinin normal bireylerde gözlenen değerlere benzer olduğunu göstermekte ve bu hastalardaki yüksek değerlerin glukozdan başka bir şeyin hemoglobine bağlanmasının bir sonucu olduğunu düşündürmektedir.

HbA1 konsantrasyonları tespit edilemez. Prednisolon uygulanması HbA1'in tespit edilmesini sağlayacaktır. Bu durumlarda alternatif testi kullanılabilir ve bu test aynı zamanda önceki 2 ila 3 haftadaki kan glukoz seviyelerinin ortalamasını yansıtır.

Uluslararası Diyabet Federasyonu, Avrupa Diyabet Araştırmaları Derneği ve Amerikan Diyabet Derneği'nden oluşan Uluslararası Uzman Komite Raporu gibi tüm önemli kurumlar, tanı düzeyi olarak 48 mmol/mol (%6,5 DCCT) HbA1c düzeyini önermektedir. Komite Raporu ayrıca, HbA1c testinin yapılamadığı durumlarda açlık ve glukoz tolerans testlerinin yapılmasını belirtmektedir. Gebelikte diyabet tanısı için glukozlanmış hemoglobin değil, açlık ve glukoz-tolerans ölçümleri gerekmeye devam etmektedir.^[]

Diyet ile modifikasyon

Meta-analiz, probiyotiklerin tip 2 diyabet hastalarında glikolize hemoglobinde istatistiksel olarak anlamlı bir azalmaya neden olduğunu göstermiştir. Birden fazla probiyotik suşunun kullanıldığı çalışmalarda glikolize hemoglobinde istatistiksel olarak anlamlı azalmalar görülürken, tek suşlu çalışmalarda bu azalmalar görülmemiştir.

Standardizasyon ve izlenebilirlik

Hemoglobin A1c artık standartlaştırılmış ve IFCC yöntemleri HPLC-CE ve HPLC-MS ile izlenebilir hale getirilmiştir. Daha yeni bir birim olan mmol/mol'e geçiş de bu standardizasyonun bir parçasıdır. Standartlaştırılmış test kandaki iyot seviyelerini test etmez; hipotiroidizm veya iyot takviyesinin A1c'yi yapay olarak yükselttiği bilinmektedir.^[]

Veteriner tıp

HbA1c testi, diyabetli kedi ve köpeklerin tedavisinde yararlı bulunmamıştır ve genellikle kullanılmaz; bunun yerine tercih edilir.

Ayrıca bakınız

• Şeker hastalığı
• Prediyabet

Kaynakça

1. ^ Bunn HF, Higgins PJ (July 1981). "Reaction of monosaccharides with proteins: possible evolutionary significance". Science. 213 (4504): 222-224. Bibcode:1981Sci...213..222B. doi:10.1126/science.12192669. (PMID) 12192669. 
2. ^ McPherson JD, Shilton BH, Walton DJ (March 1988). "Role of fructose in glycation and cross-linking of proteins". Biochemistry. 27 (6): 1901-1907. doi:10.1021/bi00406a016. (PMID) 3132203. 
3. ^ Pongudom, Saranya (1 Kasım 2019). "Determination of Normal HbA1C Levels in Non-Diabetic Patients with Hemoglobin E". . 49 (6): 804-809. (PMID) 31882432. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2022 – PubMed vasıtasıyla. 
4. ^ Miedema K (2005). "Standardization of HbA1c and Optimal Range of Monitoring". Scandinavian Journal of Clinical and Laboratory Investigation. 240: 61-72. doi:10.1080/00365510500236143. (PMID) 16112961. 
5. ^ Use of Glycated Haemoglobin (HbA1C) in the Diagnosis of Diabetes Mellitus: Abbreviated Report of a WHO Consultation. Geneva: World Health Organization. 2011. s. 2, Glycated haemoglobin (HbA1c) for the diagnosis of diabetes. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2018. 
6. ^ Oliwia Witczak, Trine B. Haugen (25 Kasım 2014). "Glycated or glycosylated?". . 134 (22): 2179. doi:10.4045/tidsskr.14.0172. (PMID) 25423986. 5 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Aralık 2018. Hospitals should ensure that the correct term for HbA1c – glycated haemoglobin – is now to be found in laboratory manuals. 
7. ^ Peterson KP, Pavlovich JG, Goldstein D, Little R, England J, Peterson CM (1998). "What is hemoglobin A1c? An analysis of glycated hemoglobins by electrospray ionization mass spectrometry". . 44 (9): 1951-1958. doi:10.1093/clinchem/44.9.1951. (PMID) 9732983. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2015. 
8. ^ Huisman TH, Martis EA, Dozy A (1958). "Chromatography of hemoglobin types on carboxymethylcellulose". J. Lab. Clin. Med. 52 (2): 312-327. (PMID) 13564011. 
9. ^ Bookchin RM, Gallop PM (1968). "Structure of haemoglobin A1c: nature of the N-terminal beta chain blocking group". Biochem. Biophys. Res. Commun. 32 (1): 86-93. doi:10.1016/0006-291X(68)90430-0. (PMID) 4874776. 
10. ^ Rahbar S, Blumenfeld O, Ranney HM (1969). "Studies of an unusual hemoglobin in patients with diabetes mellitus". Biochem. Biophys. Res. Commun. 36 (5): 838-843. doi:10.1016/0006-291X(69)90685-8. (PMID) 5808299. 
11. ^ Bunn HF, Haney DN, Gabbay KH, Gallop PM (1975). "Further identification of the nature and linkage of the carbohydrate in haemoglobin A1c". Biochem. Biophys. Res. Commun. 67 (1): 103-109. doi:10.1016/0006-291X(75)90289-2. (PMID) 1201013. 
12. ^ Koenig RJ, Peterson CM, Jones RL, Saudek C, Lehrman M, Cerami A (1976). "Correlation of glucose regulation and hemoglobin AIc in diabetes mellitus". N. Engl. J. Med. 295 (8): 417-420. doi:10.1056/NEJM197608192950804. (PMID) 934240. 
13. ^ ^{a b c d} Saleh, Jumana (26 Ağustos 2015). "Glycated hemoglobin and its spinoffs: Cardiovascular disease markers or risk factors?". World Journal of Cardiology. 7 (8): 449-453. doi:10.4330/wjc.v7.i8.449. ISSN 1949-8462. (PMC) 4549778 $2. (PMID) 26322184. 
14. ^ Yaylayan, Varoujan A.; Huyghues-Despointes, Alexis (1994). "Chemistry of Amadori Rearrangement Products: Analysis, Synthesis, Kinetics, Reactions, and Spectroscopic Properties". Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 34 (4): 321-369. doi:10.1080/10408399409527667. (PMID) 7945894. 
15. ^ ^{a b} Pohanka M (March 2021). "Glycated Hemoglobin and Methods for Its Point of Care Testing". Biosensors (Basel). 11 (3): 70. doi:10.3390/bios11030070. (PMC) 8000313 $2. (PMID) 33806493. 
16. ^ Unnikrishnan, Ranjit (Jul–Aug 2012). "Drugs affecting HbA1c levels". Indian Journal of Endocrinology and Metabolism. 16 (4): 528-531. doi:10.4103/2230-8210.98004. (PMC) 3401751 $2. (PMID) 22837911. 
17. ^ . www.ngsp.org. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015. 
18. ^ Sidorenkov G, Haaijer-Ruskamp FM, de Zeeuw D, Denig P (2011). "A longitudinal study examining adherence to guidelines in diabetes care according to different definitions of adequacy and timeliness". PLOS ONE. 6 (9): e24278. Bibcode:2011PLoSO...624278S. doi:10.1371/journal.pone.0024278. (PMC) 3169586 $2. (PMID) 21931669. 
19. ^ Developing Point of care HbA1c tests for Diabetes monitoring 29 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Barry Plant, Originally Published IVDT July/August 2008
20. ^ [Clinical Chemistry 50:1 166–174 (2004)]
21. ^ HbA1c in a new way 13 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . By the Swedish Diabetes Association. Retrieved Mars 2011
22. ^ Geistanger A, Arends S, Berding C, Hoshino T, Jeppsson JO, Little R, Siebelder C, Weykamp C (August 2008). "Statistical methods for monitoring the relationship between the IFCC reference measurement procedure for hemoglobin A1c and the designated comparison methods in the United States, Japan, and Sweden". Clin. Chem. 54 (8): 1379-1385. doi:10.1373/clinchem.2008.103556. (PMID) 18539643. 
23. ^ Manley S, John WG, Marshall S (July 2004). "Introduction of IFCC reference method for calibration of HbA: implications for clinical care". Diabet. Med. 21 (7): 673-676. doi:10.1111/j.1464-5491.2004.01311.x. (PMID) 15209757. 
24. ^ (PDF). The Association for Clinical Biochemistry and Diabetss UK. April 2008. 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2009. 
25. ^ (PDF). Diabetes UK. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2009. 
26. ^ "Executive Summary: Standards of medical care in diabetes – 2009". Diabetes Care. 32 (Suppl 1): S6-S12. 2009. doi:10.2337/dc09-S006. (PMC) 2613586 $2. (PMID) 19118288. 
27. ^ Lehman R, Krumholz HM (2009). "Tight control of blood glucose in long standing type 2 diabetes". Br Med J. 338: b800. doi:10.1136/bmj.b800. (PMID) 19264821. 
28. ^ Currie, Craig J; Peters, John R; Tynan, Aodán; Evans, Marc; Heine, Robert J; Bracco, Oswaldo L; Zagar, Tony; Poole, Chris D (2010). "Survival as a function of HbA1c in people with type 2 diabetes: a retrospective cohort study". The Lancet. 375 (9713): 481-489. doi:10.1016/S0140-6736(09)61969-3. (PMID) 20110121. 
29. ^ "Advance Study Contradicts ACCORD Findings". Diabetes Self-Management. 7 Mart 2008. 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2013. 
30. ^ "The largest ever study of diabetes shows intensive glucose control reduces serious complications". Advance-trial.com. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2013. 
31. ^ Heller, Simon R. (1 Kasım 2009). "A Summary of the Advance Trial". Diabetes Care. 32 (Suppl 2): S357-S361. doi:10.2337/dc09-S339. ISSN 0149-5992. (PMC) 2811451 $2. (PMID) 19875581. 
32. ^ Shubrook JH, Shubrook J (2010). "Risks and benefits of attaining HbA(1c) goals: Examining the evidence". The Journal of the American Osteopathic Association. 110 (7 Suppl 7): e7-e12. (PMID) 20644204. 
33. ^ Gerstein HC, Miller ME, Byington RP, Goff DC Jr, Bigger JT, Buse JB, Cushman WC, Genuth S, Ismail-Beigi F, Grimm RH Jr, Probstfield JL, Simons-Morton DG, Friedewald WT (2008). "Effects of Intensive Glucose Lowering in Type 2 Diabetes". New England Journal of Medicine. 358 (24): 2545-2559. doi:10.1056/NEJMoa0802743. ISSN 0028-4793. (PMC) 4551392 $2. (PMID) 18539917. 
34. ^ ^{a b} Cavero-Redondo I, Peleteiro B, Martínez-Vizcaíno V (2017). "Glycated haemoglobin A1c as a risk factor of cardiovascular outcomes and all-cause mortality in diabetic and non-diabetic populations: a systematic review and meta-analysis". . 7 (7): e015949. doi:10.1136/bmjopen-2017-015949. (PMC) 5642750 $2. (PMID) 28760792. 
35. ^ Kilpatrick ES, Bloomgarden ZT, Zimmet PZ (2009). "Is haemoglobin A1c a step forward for diagnosing diabetes?". BMJ. 339: b4432. doi:10.1136/bmj.b4432. (PMID) 19903702. 
36. ^ ^{a b} Nathan DM, Kuenen J, Borg R, Zheng H, Schoenfeld D, Heine RJ (2008). "Translating the A1C assay into estimated average glucose values". Diabetes Care. 31 (8): 1473-1478. doi:10.2337/dc08-0545. (PMC) 2742903 $2. (PMID) 18540046. 19 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Eylül 2009. 
37. ^ Saaddine, Jinan B.; Fagot-Campagna, Anne; Rolka, Deborah; Narayan, K. M. Venkat; Geiss, Linda; Eberhardt, Mark; Flegal, Katherine M. (1 Ağustos 2002). "Distribution of HbA(1c) levels for children and young adults in the U.S.: Third National Health and Nutrition Examination Survey". Diabetes Care. 25 (8): 1326-1330. doi:10.2337/diacare.25.8.1326. ISSN 0149-5992. (PMID) 12145229. 
38. ^ "Nationella Diabetesregistret Årsrapport 2014 års resultat" (PDF). Nationella Diabetesregistret Årsrapport 2014 års resultat (İsveççe). Nationella Diabetes Registret. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
39. ^ Change to HbA1c values 1 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . at , 2013
40. ^ "Executive summary: Standards of medical care in diabetes—2010". Diabetes Care. 33 (Suppl 1): S4-S10. January 2010. doi:10.2337/dc10-S004. (PMC) 2797389 $2. (PMID) 20042774. 13 Ocak 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2010. 
41. ^ . American Diabetes Association. 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2018. 
42. ^ American Diabetes Association (2007). "Standards of medical care in diabetes". Diabetes Care. 30 (Suppl 1): S4-S41. doi:10.2337/dc07-S004. (PMID) 17192377. 
43. ^ Klonoff, David C. (22 Mart 2019). "Hemoglobinopathies and Hemoglobin A1c in Diabetes Mellitus". Journal of Diabetes Science and Technology. 14 (1): 3-7. doi:10.1177/1932296819841698. ISSN 1932-2968. (PMC) 7189151 $2. (PMID) 30897962. 
44. ^ Dufresne, L.; Joly, J. G.; Lepage, R.; Lessard, F.; Bannon, P. (1984). "Glycated Hemoglobin in Uremic Patients as Measured by Affinity and Ion-Exchange Chromatography" (PDF). clinchem.com. ss. 485-486. doi:10.1093/clinchem/30.3.485. (PMID) 6697506. 7 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Ağustos 2009. 
45. ^ "Undetectable Glycosylated Hemoglobin in Autoimmune Hemolytic Anemia" (PDF). repository.oai.yamaguchi-u.ac.jp. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Ağustos 2009. 
46. ^ The International Expert Committee (2009). "International expert committee report on the role of the A1C assay in the diagnosis of diabetes". Diabetes Care. 32 (7): 1327-1334. doi:10.2337/dc09-9033. (PMC) 2699715 $2. (PMID) 19502545. 
47. ^ ^{a b} Sun J, Buys NJ (2016). "Glucose- and glycaemic factor-lowering effects of probiotics on diabetes: a meta-analysis of randomised placebo-controlled trials". . 115 (7): 1167-1177. doi:10.1017/S0007114516000076. (PMID) 26899960. 
48. ^ . Diabetes In Control. 12 Kasım 2010. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015. 
49. ^ Kim, M. K.; Kwon, H. S.; Baek, K. H.; Lee, J. H.; Park, W. C.; Sohn, H. S.; Lee, K. W.; Song, K. H. (7 Eylül 2010). "Effects of Thyroid Hormone on A1C and Glycated Albumin Levels in Nondiabetic Subjects With Overt Hypothyroidism". Diabetes Care. 33 (12): 2546-2548. doi:10.2337/dc10-0988. (PMC) 2992186 $2. (PMID) 20823345. 
50. ^ Delack JB, Stogdale L (October 1983). "Glycosylated hemoglobin measurement in dogs and cats: implications for its utility in diabetic monitoring". Can Vet J. 24 (10): 308-311. (PMC) 1790442 $2. (PMID) 17422317. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Hemoglobin A1c ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• National Diabetes Information Clearinghouse21 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
• Amerikan Diyabet Derneği Tıbbi Bakım Standartları 2007 (İngilizce)