Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kadrocular ya da Kadro hareketi, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya Aydemir, Vedat Nedim Tör, Burhan Asaf Belge, İsmail Hüsrev Tökin tarafından Ankara'da 3 yıl süreyle çıkarılan Kadro dergisi etrafındaki harekettir.
| Kadrocular | |
|---|---|
| Öncül | Türkiye Komünist Partisi (1920) |
| Kuruluş | 1932 |
| Kapanış | 1935 |
| Lider | Şevket Süreyya Aydemir |
| Önemli kişiler | Yakup Kadri, Vedat Nedim, Burhan Asaf, İsmail Hüsrev |
Tarihçe
TKP'den kopuş
Kadro dergisinin yayınlanması
Kadro dergisinin ilk sayısı Ocak 1932'de çıktı.
Mustafa Kemal'in desteği
Kadrocuların dergilerini kurmalarını bizzat Mustafa Kemal istedi. Kadrocular, Kemalizmi bir sistem haline getirmeye çalıştılar. Kadrocuların ideoloğu Şevket Süreyya Aydemir'di. Yakup Kadri ile Şevki Yazman dışında kalanlar sosyalistti. Derginin ilk sayısında Kadro başlıklı başyazıda şöyle deniliyordu:
"Türkiye bir inkılap içindedir. Bu inkılap durmadı...İnkılabımız derinleşme ve genişleme istikametindedir. Bu inkılap kendisine prensip ve onu yaşatacaklara şuur olabilecek bütün nazari ve fikri unsurlara maliktir. Ancak bu nazari ve fikri unsurlar inkılaba ideoloji olabilecek bir fikriyat sistemi içinde terkip ve tedvin edilmiş değildir... Kadro bunun için çıkıyor." (Tekeli-İlkin 2003:97)
Kadro'yu eleştiren çevreler
Bu çıkışı ilk önce Va-Nu, Akşam gazetesinde eleştirir. Ardından Aka Gündüz'ün Hâkimiyet-i Milliye'deki alaycı eleştirisi gelir. Milliyet'te de onlara katılır. TKP'liler de dergi çevresini Kemalist dalkavuklar diye eleştirir. Hilmi Ziya Ülken de, Şevket Süreyya'nın ilk sayıda kendisi hakkındaki eleştirisine ağır bir dille cevap verir. Kadro'nun çıkışı Gazi'nin sofrasında da tartışma konusu olur. 2. sayı çıktıktan sonra eleştirilere karşı dergiyi kapatmak isteyen Yakup Kadri köşke çıkarak Mustafa Kemal'le görüşür. Mustafa Kemal cebinden dergiyi çıkararak Yakup Kadri'ye serzenişte bulunur. Dergide, inkılap bir şahsın veya zümrenin eseri halinde kalırsa milletin malı olamayacaktır, iktibaslı yazısıyla, denilmekle ne demek istediklerini sorar, sonra devam edin, dergiyi kapatmayın der. Aka Gündüz Hakimiyeti Milliye'de Kadrocuları halka avare demekle suçlayınca gazete yönetimi tarafından istifaya mecbur bırakılır ve Cumhuriyet gazetesine geçer, ayrıca Yeni Gün'de dört gün Kadrocuları eleştirir. Derginin kapağındaki K harfinin kadın gibi okunduğunu, içinin de ilim hoşafı olan bir kaseye benzediğini söyler, dergiyi kanalizasyona benzetir. Bir süre sonra Hâkimiyet-i Milliye'ye geri dönen Aka Gündüz 1933'te Ankara'dan mebus olacaktır. Kadro, ikinci sayısında Ziya Gökalp'i eleştirince Türkçü çevrelerden de tepki alır. Nihal Atsız Atsız Mecmua'da Kadroculara acır. Kadro''da Nâzım Hikmet eleştirilince Nazım Kadrocuları sevgilileri kollarında otomobillere kurulan golf pantolonlu zıpır sefihler diye eleştirir. Dergiyi Falih Rıfkı Atay, Nurullah Ataç, Sadri Ertem, İsmet Paşa, Şükrü Kaya, Ruşen Eşref Ünaydın destekler.
1932'de Şevket Süreyya, İnkılap ve Kadro adlı bir kitap yazar ve bunu Gazi'ye takdim eder. Bu sırada Ahmet Ağaoğlu ile Mustafa Şekip Tunç da dergiyi eleştirirler. Kerim Sadi, Şevket Süreyya'yı yalancı peygamber diye suçlar, Çığ dergisinde "Kadrocular faşist olduklarını itiraf ettiler" diye yazılar çıkar. Varlık'ta Kadrocuları Türk milletini ve Türk gençliğini zehirlemekle suçlar. 22. sayıda İsmet Paşa'nın bir yazısı çıkar ve Gazi, Şevket Süreyya'ya takdirname verir. Siirt mebusu Mahmut Soydan ile Hüseyin Cahit Yalçın da Kadrocuları eleştirirler.
Kadro'nun kapatılması
Gazi'nin sofrasında Kadrocular üzerinde sert tartışmalar çıkar. Recep Peker, Kadrocuların rejim aleyhinde yayın yaptığını söyleyince Gazi birden parlayarak Şükrü Kaya'ya "bu işi ne zaman bitireceksin" der. Şükrü Kaya, başvekile söyleyin paşam, der. İsmet Paşa da dergi yazarıdır ve bunu duymamazlıktan gelir. Gazi, İsmet Paşa'ya dönerek "gerçi, sen bunları seversin!" der. (Tekeli-İlkin, age, s. 421, 579)Yakup Kadri Ankara'ya gider, Gazi ve İsmet Paşa'yla görüşür. Bu toplantıda Gazi ona "Tiran'a elçi olduğunu" bildirir. Yakup Kadri Tiran'a gider ve dergi 36. sayıda dağı(tı)lır. Kadrocular, derginin kapanmasına Recep Peker'in sebep olduğunu söylemişlerdir. Dergileri kapatılmasına rağmen Kadrocuların hepsi devlet içinde kadrolara tayin edilmişlerdir.
Görüşleri
Marksizm eleştirisi
Kapitalizm eleştirisi
Ulusal Kurtuluş ideolojisi olarak Kemalizm
Eserleri
Kadro dergisi bilançosu
Kitaplar
Kadro kapandıktan sonra
Mirası
Kaynakça
- İlhan Tekeli-Selim İlkin, Bir Cumhuriyet öyküsü: Kadrocuları ve Kadro'yu anlamak, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2003.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kadrocular ya da Kadro hareketi Yakup Kadri Karaosmanoglu Sevket Sureyya Aydemir Vedat Nedim Tor Burhan Asaf Belge Ismail Husrev Tokin tarafindan Ankara da 3 yil sureyle cikarilan Kadro dergisi etrafindaki harekettir KadrocularOnculTurkiye Komunist Partisi 1920 Kurulus1932Kapanis1935LiderSevket Sureyya AydemirOnemli kisilerYakup Kadri Vedat Nedim Burhan Asaf Ismail HusrevTarihceTKP den kopus Kadro dergisinin yayinlanmasi Kadro dergisinin ilk sayisi Ocak 1932 de cikti Mustafa Kemal in destegi Kadrocularin dergilerini kurmalarini bizzat Mustafa Kemal istedi Kadrocular Kemalizmi bir sistem haline getirmeye calistilar Kadrocularin ideologu Sevket Sureyya Aydemir di Yakup Kadri ile Sevki Yazman disinda kalanlar sosyalistti Derginin ilk sayisinda Kadro baslikli basyazida soyle deniliyordu Turkiye bir inkilap icindedir Bu inkilap durmadi Inkilabimiz derinlesme ve genisleme istikametindedir Bu inkilap kendisine prensip ve onu yasatacaklara suur olabilecek butun nazari ve fikri unsurlara maliktir Ancak bu nazari ve fikri unsurlar inkilaba ideoloji olabilecek bir fikriyat sistemi icinde terkip ve tedvin edilmis degildir Kadro bunun icin cikiyor Tekeli Ilkin 2003 97 Kadro yu elestiren cevreler Bu cikisi ilk once Va Nu Aksam gazetesinde elestirir Ardindan Aka Gunduz un Hakimiyet i Milliye deki alayci elestirisi gelir Milliyet te de onlara katilir TKP liler de dergi cevresini Kemalist dalkavuklar diye elestirir Hilmi Ziya Ulken de Sevket Sureyya nin ilk sayida kendisi hakkindaki elestirisine agir bir dille cevap verir Kadro nun cikisi Gazi nin sofrasinda da tartisma konusu olur 2 sayi ciktiktan sonra elestirilere karsi dergiyi kapatmak isteyen Yakup Kadri koske cikarak Mustafa Kemal le gorusur Mustafa Kemal cebinden dergiyi cikararak Yakup Kadri ye serzeniste bulunur Dergide inkilap bir sahsin veya zumrenin eseri halinde kalirsa milletin mali olamayacaktir iktibasli yazisiyla denilmekle ne demek istediklerini sorar sonra devam edin dergiyi kapatmayin der Aka Gunduz Hakimiyeti Milliye de Kadroculari halka avare demekle suclayinca gazete yonetimi tarafindan istifaya mecbur birakilir ve Cumhuriyet gazetesine gecer ayrica Yeni Gun de dort gun Kadroculari elestirir Derginin kapagindaki K harfinin kadin gibi okundugunu icinin de ilim hosafi olan bir kaseye benzedigini soyler dergiyi kanalizasyona benzetir Bir sure sonra Hakimiyet i Milliye ye geri donen Aka Gunduz 1933 te Ankara dan mebus olacaktir Kadro ikinci sayisinda Ziya Gokalp i elestirince Turkcu cevrelerden de tepki alir Nihal Atsiz Atsiz Mecmua da Kadroculara acir Kadro da Nazim Hikmet elestirilince Nazim Kadroculari sevgilileri kollarinda otomobillere kurulan golf pantolonlu zipir sefihler diye elestirir Dergiyi Falih Rifki Atay Nurullah Atac Sadri Ertem Ismet Pasa Sukru Kaya Rusen Esref Unaydin destekler 1932 de Sevket Sureyya Inkilap ve Kadro adli bir kitap yazar ve bunu Gazi ye takdim eder Bu sirada Ahmet Agaoglu ile Mustafa Sekip Tunc da dergiyi elestirirler Kerim Sadi Sevket Sureyya yi yalanci peygamber diye suclar Cig dergisinde Kadrocular fasist olduklarini itiraf ettiler diye yazilar cikar Varlik ta Kadroculari Turk milletini ve Turk gencligini zehirlemekle suclar 22 sayida Ismet Pasa nin bir yazisi cikar ve Gazi Sevket Sureyya ya takdirname verir Siirt mebusu Mahmut Soydan ile Huseyin Cahit Yalcin da Kadroculari elestirirler Kadro nun kapatilmasi Gazi nin sofrasinda Kadrocular uzerinde sert tartismalar cikar Recep Peker Kadrocularin rejim aleyhinde yayin yaptigini soyleyince Gazi birden parlayarak Sukru Kaya ya bu isi ne zaman bitireceksin der Sukru Kaya basvekile soyleyin pasam der Ismet Pasa da dergi yazaridir ve bunu duymamazliktan gelir Gazi Ismet Pasa ya donerek gerci sen bunlari seversin der Tekeli Ilkin age s 421 579 Yakup Kadri Ankara ya gider Gazi ve Ismet Pasa yla gorusur Bu toplantida Gazi ona Tiran a elci oldugunu bildirir Yakup Kadri Tiran a gider ve dergi 36 sayida dagi ti lir Kadrocular derginin kapanmasina Recep Peker in sebep oldugunu soylemislerdir Dergileri kapatilmasina ragmen Kadrocularin hepsi devlet icinde kadrolara tayin edilmislerdir GorusleriMarksizm elestirisi Kapitalizm elestirisi Ulusal Kurtulus ideolojisi olarak KemalizmEserleriKadro dergisi bilancosu KitaplarKadro kapandiktan sonraMirasiKaynakcaIlhan Tekeli Selim Ilkin Bir Cumhuriyet oykusu Kadroculari ve Kadro yu anlamak Tarih Vakfi Yurt Yayinlari Istanbul 2003 Ayrica bakinizKadro dergi 1927 Tevkifati