Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kâğıt, çoğunlukla yazma işlemlerinde kullanılan, üzerine baskı ya da çizim yapılabilen veya ambalaj amacıyla kullanılan ince malzemedir.
| Wikimedia Commons'ta Kâğıt ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Genellikle nemli ağaç lifleri veya otların bezlerinden elde edilen selüloz hamurunun preslenmesinin ardından esnek levhalar içinde kurutulması sonucunda elde edilir.
Kağının en yaygın kullanım amacı üzerine yazı yazılma veya baskı yapmak olsa da, endüstriyel ve inşaat sektöründe gerçekleştirilen işlemlerde, pek çok alanda temizlik ve paketleme malzemesi olarak, hatta özellikle bazı Asya kültürlerinde yiyecek katkı maddesi olarak kullanılan bir malzemedir.
Tarihçe
Çin'de bugünkü modern kâğıdın temsilcisi olarak sayılabilen, M.Ö 2. yüzyıla ait arkeolojik parçalar bulunmuştur; ancak bu kâğıt parçalarının kim tarafından yapıldığı belli değildir. MS 105 yılında kendi kâğıt yapma tekniğini geliştiren Çinli saray görevlisi Cai Lun, birçok kaynakta kağıdın mucidi olarak gösterilir. Milattan sonra 5. yüzyıldan itibaren kağıt, Çin'de yaygınlaştı. Kâğıt yapım tekniği zamanla Çin’in etrafındaki Japonya, Kore ve Vietnam gibi ülkelere yayıldı.
Kâğıt üretimi İpek Yolu'nu takip ederek Çin'den İran’a gitti. İslam fetihleri öncesinde Maveraünnehir'de egemen olan Çinliler, Semerkant'ta kaliteli kâğıt sanatını geliştirdiler. Semerkant kâğıdı, Müslüman ülkelere ve Avrupa'ya ihraç edildi; 9. ve 10. yüzyıllarda kaleme alan birçok eser Semerkant kağıdına yazıldı.
Bazı araştırmacılara göre Müslümanlar kâğıt yapımını 751 yılındaki Abbâsiler ve Çin orduları arasındaki Talas Savaşı sonucunda Çinli esirler vasıtasıyla öğrenmişlerdir. Bu tarihten sonra Yakındoğu'da kâğıt imalathaneleri açıldı. Bermekîler’den Horasan Valisi 'nın önerisiyle Bağdat'ta açışan imalathane, Yakındoğu’da ilk kâğıt imalâthanesi idi. Benzerleri Şam Trablusşam, Hama, Yemen ve Mısır’da kuruldu. Bağdat üzerinden Avrupa'ya aktarılması sebebiyle kağıdın Batı'daki ilk isimlerinden birisi "Bagdatikos”tu.
Kağıt üretimi Avrupada önce Müslümanların kontrolü altında olan İspanya ve Portekiz’de başladı. 1120 yılında İspanya’nın Valensiya şehrinde bir kâğıt fabrikası kuruldu. Ardından kâğıt üretimi tüm Avrupa'ya yayıldı. İtalya'da 1276, Fransa'da 1348, Almanya'da 1390 İngiltere'de 1495'te kağıt üretimi başladı.
19. yüzyılda sanayi üretimine geçilmesiyle birlikte maliyet düştü. Kâğıt önemli oranda kitlesel bilgi alışverişine katkılarda bulundu. 1844 yılında, Kanadalı mucit ve Alman FG Keller bağımsız ağaç liflerinin hamurlaştırılması sürecini geliştirdi.
Etimoloji, telaffuz ve kelimenin yan anlamlar
Türkçe "kâğıt" kelimesi Farsça kökenlidir. Farsça kāġad, Soğdca aynı anlama gelen kāġədā veya ḳāġədā sözcüğü ile eş kökenlidir. Bu sözcüğün Çince bir sözcükten gelmiş olabileceği düşünülür; ancak bu kesin değildir.
Kağıt kelimesi, Türkiye Türkçesi ağızlarında çeşitli şekillerde telaffuz edilir. Örneğin Rize ilinde k'aad, Ordu İli ve Yöresinde kaat, Güney-Batı Anadolu grubunda kayıt olarak telaffuz edilmektedir. Kâğıdın eş anlamlısı çönge sözcüğüdür.
Kâğıt kelimesi özellikle yazı amacıyla kullanıldığından dolayı, belge ve doküman anlamında da kullanılır. Ayrıca borsada işlem gören tahvil veya hisse senedi gibi mali değeri olan malzeme de kâğıt olarak adlandırılır. Bunların yanı sıra kâğıt kelimesi, kâğıt parayı tanımlamak için de kullanılır.
İngilizce'deki "paper" kelimesinin etimolojisi
İngilizce "Paper" kelimesi, Latince "Papirüs"ten türetilmiştir. Papirüs adı, Yunanca'da Cyperus papyrus denilen πάπυρος'tan (papuros) adlı bitkiden gelir.Eski Mısır ve diğer Akdeniz kültürlerinde Cyperus papyrus bitkisinin liflerinden üretilen ve Orta Doğu ve Avrupa'ya kâğıdın gelmesinden önce, yazmak için kullanılan kalın ve kâğıt benzeri malzeme "papirüs" olarak adlandırılır. Kağıt, papirüsten çok farklı şekilde üretilmesine ve modern kağıdın gelişimi ile papirüsün gelişimi birbirinden ayrı olmasına rağmen İngilizce "paper", etimolojik olarak "papirüsten türetilmiştir
Kâğıdın yapımı
Kabukları soyulduktan sonra suyun içerisinde çeşitli kimyasallar ile birlikte seyreltilen ağaç, birbirine geçmiş hâlde olan hamurlaştırılmış bitki lifleri (fiberler) hâline getirilir. Artık hamur hâline gelmiş ham madde, ağacın lignin denilen ve lifleri bir arada tutan maddeden arınmıştır. Buradan bir karıştırıcıya gönderilen hamura, kalitesine uygun olarak Çin kireci benzeri beyazlaştırıcı malzemeler veya renklendirme için çeşitli kimyasallar, suya dayanıklı olması isteniliyorsa bunun için çeşitli maddeler katılarak karıştırılır ve lifler pürüzsüz hamur hâline getirilmiş olur. Bu aşamalar açma, temizleme, dövme, parçalama, öğütme ve katkı maddeleri ilavesi adını alır.
Hamurun sudan arındırılması işlemleri ise tel örgü şeklinde yürüyen bir bandın üzerinde yapılır. İşlemin hızlandırılması için presleme ve kurutma işlemleri de bu aşamada gerçekleşir. Silindirlere giren hamur sürekli sıkıştırıldıkça düzleşir ve sudan daha fazla arınır. Biraz daha kurutma işleminin ardından, kâğıt hâlini alan pürüzlerinin giderilmesi işleminden geçer. Elde edilen kâğıt istenilen boyutlarda kesme işlemi aşamasına gelmiştir.
Kullanım alanları
Kâğıt kullanım alanına bağlı olarak oldukça fazla geniş bir yelpazede imal edilebilir.
- Değerli kâğıtlar; Banknot (Kâğıt para), Çek, Güvenlik amaçlı Güvenlik kâğıdı, , Bilet
- Bilgi depolama için; Kitap, Defter, Dergi, Gazete, Sanat, Fanzin, Mektup
- Kişisel kullanım; Günlük, karalama kâğıdı, not defterleri vb.
- İletişim; Bireylerin veya grupların haberleşmesi amacıyla.
- Ambalaj; , , Zarf,
- Temizlik: Tuvalet kâğıdı, Mendil, Kâğıt havlu, Kâğıt mendil,
- İnşaat ve yapım; , Origami, Kâğıt uçak, , , Kompozit malzemeler, Kâğıt mühendisliği, ve
- Diğer kullanımları; Zımpara kâğıdı, , Turnusol, , , , , İskambil kâğıdı
Kağıt üretim verileri
2009 yılı verileri doğrultusunda, dünyadaki kâğıt ve karton üretimi yaklaşık olarak 370,7 milyon ton civarındadır. Günümüzde küresel olarak Çin ve hemen ardından ABD en büyük üreticilerdir. Çin dünya kâğıt ve karton üretiminin %24'ünü yapmaktadır. Türkiye ise yıllık 2,5 milyon ton kâğıt ve karton üretimiyle 25. sırada bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b . Bilim Genç. 26 Temmuz 2022. 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2023.
- ^ a b Tsien 1985, s. 38
- ^ a b c . TDV İslâm Ansiklopedisi. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2023.
- ^ Abdukerimov, Bahtiyar (23 Mayıs 2017). . www.aa.com.tr. 5 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2023.
- ^ Burger, Peter 28 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Charles Fenerty and his Paper Invention. Toronto: Peter Burger, 2007. pp.25-30
- ^ a b . tdk. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2013.
- ^ . Nişanyan Sözlük. 4 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2023.
- ^ . tdk.gov.tr. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2013.
- ^ PAÜ İngilizce Sözlük
- ^ Eş ve Yakın Anlamlı Kelimeler Sözlüğü
- ^ NTV Haber, Kâğıt Kelimesinin Eş Anlamlısı Nedir?
- ^ Çağatayca sözlük olan Ferheng-i Azferî'de çoġ «kâğıt» sözcüğü kayıtlıdır. Tarama Sözlüğü'nde çönge (çöngi) «zayıf,[...], küntleşmiş» sözcüğü de mevcuttur. Küntün bir anlamı da «hamur topağı»dır. Çağataycadaki sözcük Orta Korece 죠ᄒᆡ〮 (cyòhóy) »kâğıt» ile, Modern Türkçedeki sözcük ise Modern Korece 종이 (jong'i) «kâğıt» ile ses ve anlam bakımından benzerlik göstermektedir.
- ^ πάπυρος 16 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, Perseus
- ^ Oxford Dictionaries'ta papyrus 28 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Papyrus definition". Dictionary.com. 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2008.
- ^ a b (PDF). turkishpaper. Ağustos 2011. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2013.
- ^ a b Usta, Hilal. (PDF). ito.org.tr. 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2013.
- ^ Özpolat, Duygu. . tubitak. 2 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2013.
- ^ "Grades and uses of paper". 19 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2007.
Dış bağlantılar
- Türkiye Selüloz Kâğıt ve Mamülleri İşçileri Sendikası 26 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- TAPPI28 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Selüloz ve Kâğıt Sanayi Teknik Derneği
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kagit cogunlukla yazma islemlerinde kullanilan uzerine baski ya da cizim yapilabilen veya ambalaj amaciyla kullanilan ince malzemedir KagitWikimedia Commons ta Kagit ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Genellikle nemli agac lifleri veya otlarin bezlerinden elde edilen seluloz hamurunun preslenmesinin ardindan esnek levhalar icinde kurutulmasi sonucunda elde edilir Kaginin en yaygin kullanim amaci uzerine yazi yazilma veya baski yapmak olsa da endustriyel ve insaat sektorunde gerceklestirilen islemlerde pek cok alanda temizlik ve paketleme malzemesi olarak hatta ozellikle bazi Asya kulturlerinde yiyecek katki maddesi olarak kullanilan bir malzemedir TarihceCin de MO 100 yillarina ait kenevirden uretilmis hediye sarmak amaciyla kullanilan kagit parcalari Cin de bugunku modern kagidin temsilcisi olarak sayilabilen M O 2 yuzyila ait arkeolojik parcalar bulunmustur ancak bu kagit parcalarinin kim tarafindan yapildigi belli degildir MS 105 yilinda kendi kagit yapma teknigini gelistiren Cinli saray gorevlisi Cai Lun bircok kaynakta kagidin mucidi olarak gosterilir Milattan sonra 5 yuzyildan itibaren kagit Cin de yayginlasti Kagit yapim teknigi zamanla Cin in etrafindaki Japonya Kore ve Vietnam gibi ulkelere yayildi Kagit uretimi Ipek Yolu nu takip ederek Cin den Iran a gitti Islam fetihleri oncesinde Maveraunnehir de egemen olan Cinliler Semerkant ta kaliteli kagit sanatini gelistirdiler Semerkant kagidi Musluman ulkelere ve Avrupa ya ihrac edildi 9 ve 10 yuzyillarda kaleme alan bircok eser Semerkant kagidina yazildi Bazi arastirmacilara gore Muslumanlar kagit yapimini 751 yilindaki Abbasiler ve Cin ordulari arasindaki Talas Savasi sonucunda Cinli esirler vasitasiyla ogrenmislerdir Bu tarihten sonra Yakindogu da kagit imalathaneleri acildi Bermekiler den Horasan Valisi nin onerisiyle Bagdat ta acisan imalathane Yakindogu da ilk kagit imalathanesi idi Benzerleri Sam Trablussam Hama Yemen ve Misir da kuruldu Bagdat uzerinden Avrupa ya aktarilmasi sebebiyle kagidin Bati daki ilk isimlerinden birisi Bagdatikos tu Kagit uretimi Avrupada once Muslumanlarin kontrolu altinda olan Ispanya ve Portekiz de basladi 1120 yilinda Ispanya nin Valensiya sehrinde bir kagit fabrikasi kuruldu Ardindan kagit uretimi tum Avrupa ya yayildi Italya da 1276 Fransa da 1348 Almanya da 1390 Ingiltere de 1495 te kagit uretimi basladi 19 yuzyilda sanayi uretimine gecilmesiyle birlikte maliyet dustu Kagit onemli oranda kitlesel bilgi alisverisine katkilarda bulundu 1844 yilinda Kanadali mucit ve Alman FG Keller bagimsiz agac liflerinin hamurlastirilmasi surecini gelistirdi Etimoloji telaffuz ve kelimenin yan anlamlarTurkce kagit kelimesi Farsca kokenlidir Farsca kaġad Sogdca ayni anlama gelen kaġeda veya ḳaġeda sozcugu ile es kokenlidir Bu sozcugun Cince bir sozcukten gelmis olabilecegi dusunulur ancak bu kesin degildir Kagit kelimesi Turkiye Turkcesi agizlarinda cesitli sekillerde telaffuz edilir Ornegin Rize ilinde k aad Ordu Ili ve Yoresinde kaat Guney Bati Anadolu grubunda kayit olarak telaffuz edilmektedir Kagidin es anlamlisi conge sozcugudur Kagit kelimesi ozellikle yazi amaciyla kullanildigindan dolayi belge ve dokuman anlaminda da kullanilir Ayrica borsada islem goren tahvil veya hisse senedi gibi mali degeri olan malzeme de kagit olarak adlandirilir Bunlarin yani sira kagit kelimesi kagit parayi tanimlamak icin de kullanilir Ingilizce deki paper kelimesinin etimolojisi Ingilizce Paper kelimesi Latince Papirus ten turetilmistir Papirus adi Yunanca da Cyperus papyrus denilen papyros tan papuros adli bitkiden gelir Eski Misir ve diger Akdeniz kulturlerinde Cyperus papyrus bitkisinin liflerinden uretilen ve Orta Dogu ve Avrupa ya kagidin gelmesinden once yazmak icin kullanilan kalin ve kagit benzeri malzeme papirus olarak adlandirilir Kagit papirusten cok farkli sekilde uretilmesine ve modern kagidin gelisimi ile papirusun gelisimi birbirinden ayri olmasina ragmen Ingilizce paper etimolojik olarak papirusten turetilmistirKagidin yapimiKabuklari soyulduktan sonra suyun icerisinde cesitli kimyasallar ile birlikte seyreltilen agac birbirine gecmis halde olan hamurlastirilmis bitki lifleri fiberler haline getirilir Artik hamur haline gelmis ham madde agacin lignin denilen ve lifleri bir arada tutan maddeden arinmistir Buradan bir karistiriciya gonderilen hamura kalitesine uygun olarak Cin kireci benzeri beyazlastirici malzemeler veya renklendirme icin cesitli kimyasallar suya dayanikli olmasi isteniliyorsa bunun icin cesitli maddeler katilarak karistirilir ve lifler puruzsuz hamur haline getirilmis olur Bu asamalar acma temizleme dovme parcalama ogutme ve katki maddeleri ilavesi adini alir Hamurun sudan arindirilmasi islemleri ise tel orgu seklinde yuruyen bir bandin uzerinde yapilir Islemin hizlandirilmasi icin presleme ve kurutma islemleri de bu asamada gerceklesir Silindirlere giren hamur surekli sikistirildikca duzlesir ve sudan daha fazla arinir Biraz daha kurutma isleminin ardindan kagit halini alan puruzlerinin giderilmesi isleminden gecer Elde edilen kagit istenilen boyutlarda kesme islemi asamasina gelmistir Kullanim alanlariKagit kullanim alanina bagli olarak oldukca fazla genis bir yelpazede imal edilebilir Degerli kagitlar Banknot Kagit para Cek Guvenlik amacli Guvenlik kagidi Bilet Bilgi depolama icin Kitap Defter Dergi Gazete Sanat Fanzin Mektup Kisisel kullanim Gunluk karalama kagidi not defterleri vb Iletisim Bireylerin veya gruplarin haberlesmesi amaciyla Ambalaj Zarf Temizlik Tuvalet kagidi Mendil Kagit havlu Kagit mendil Insaat ve yapim Origami Kagit ucak Kompozit malzemeler Kagit muhendisligi ve Diger kullanimlari Zimpara kagidi Turnusol Iskambil kagidiKagit uretim verileri2009 yili verileri dogrultusunda dunyadaki kagit ve karton uretimi yaklasik olarak 370 7 milyon ton civarindadir Gunumuzde kuresel olarak Cin ve hemen ardindan ABD en buyuk ureticilerdir Cin dunya kagit ve karton uretiminin 24 unu yapmaktadir Turkiye ise yillik 2 5 milyon ton kagit ve karton uretimiyle 25 sirada bulunmaktadir Ayrica bakinizSEKAKaynakca a b Bilim Genc 26 Temmuz 2022 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2023 a b Tsien 1985 s 38 a b c TDV Islam Ansiklopedisi 28 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2023 Abdukerimov Bahtiyar 23 Mayis 2017 www aa com tr 5 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2023 Burger Peter 28 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Charles Fenerty and his Paper Invention Toronto Peter Burger 2007 ISBN 978 0 9783318 1 8 pp 25 30 a b tdk 14 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2013 Nisanyan Sozluk 4 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2023 tdk gov tr 16 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2013 PAU Ingilizce Sozluk Es ve Yakin Anlamli Kelimeler Sozlugu NTV Haber Kagit Kelimesinin Es Anlamlisi Nedir Cagatayca sozluk olan Ferheng i Azferi de coġ kagit sozcugu kayitlidir Tarama Sozlugu nde conge congi zayif kuntlesmis sozcugu de mevcuttur Kuntun bir anlami da hamur topagi dir Cagataycadaki sozcuk Orta Korece 죠ᄒᆡ cyohoy kagit ile Modern Turkcedeki sozcuk ise Modern Korece 종이 jong i kagit ile ses ve anlam bakimindan benzerlik gostermektedir papyros 16 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Henry George Liddell Robert Scott A Greek English Lexicon Perseus Oxford Dictionaries ta papyrus 28 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Papyrus definition Dictionary com 5 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2008 a b PDF turkishpaper Agustos 2011 5 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2013 a b Usta Hilal PDF ito org tr 30 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2013 Ozpolat Duygu tubitak 2 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2013 Grades and uses of paper 19 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2007 Dis baglantilarTurkiye Seluloz Kagit ve Mamulleri Iscileri Sendikasi 26 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde TAPPI28 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Seluloz ve Kagit Sanayi Teknik Dernegi