Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Moskova (Rusça: Москва / Moskva), Rusya'nın başkenti ve en kalabalık şehridir. Şehir merkezinde 13.204.177'lik nüfusa sahiptir. Banliyöler de eklendiğinde 18 milyona yaklaşan bir nüfusa ev sahipliği yapmaktadır.
| Moskova | |
|---|---|
Москва (Rusça) | |
 Bayrak  Arma | |
 Moskova'nın sınırları | |
  Moskova Moskova'nın Rusya'daki konumu | |
| Ülke |  Rusya |
| Federal Bölge | Merkez |
| Federe Şehir |  Moskova |
| Kuruluş | 1147 |
| Alt idari birimler | |
| İdare | |
| • Tür | Şehir Duması |
| • | Sergey Sobyanin (Yedinaya Rossiya) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 2561,5 km² |
| Nüfus (2023) | |
| • Toplam | 13.104.177 |
| • Yoğunluk | 4.880/km² |
| Zaman dilimi | (MZD) |
| Alan kodu | 77 |
| ISO 3166 kodu | RU-MOW |
| Plaka kodu | 77, 97, 99, 177, 197, 199 |
Resmî site http://www.mos.ru/ | |
Moskova Doğu Avrupa'nın önemli bir politik, ekonomik, kültürel ve bilim merkezidir. Topraklarının tamamı Avrupa'da yer alan en büyük şehirdir, İstanbul'un ardından Avrupa'nın 2. en büyük şehridir Ayrıca Dünya'nın en büyük 18. kentsel alanına sahiptir. Forbes'in 2013 yılı araştırmasına göre Moskova Dünya'nın en pahalı 9. şehri seçilmiştir. Aynı zamanda Dünya'nın sayılı büyük kentsel ekonomisine sahip olan Moskova, "Global şehir" kabul edilir. Turizm konusunda dünya çapında en hızlı büyüyen şehirler arasında yer alan Moskova, aynı zamanda yer yüzündeki en kuzeyde yer alan Metropol unvanına sahiptir. Avrupa'nın en uzun tek başına duran yapısı olan Ostankino Kulesi'ne, yine Avrupa'nın en yüksek gökdeleni unvanına sahip Federation Tower'a ev sahipliği yapar. 1 Temmuz 2012'deki bölgesel genişlemenin ardından yüzölçümü 2 kat artmış olup, 233.000 kişi ise nüfusa eklenmiştir.Avrupa Rusya'sında yer alan şehir, Moskova Nehri'nin üzerinde yer alır. Denize kıyısı olmayan en büyük şehirdir. Şehir aralarında Aziz Vasil Katedrali'nin de bulunduğu birçok tarihi bina ile zengin bir mimariye sahiptir. Kapladığı alanın %40'ını ormanlar ve yeşil alanlar oluşturması, Moskova'yı Dünya'nın en yeşil şehirlerinden biri yapar. Şehir sırasıyla Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı, Rus İmparatorluğu, Sovyetler Birliği ve son olarak şu anki Rusya devletine başkentlik yapmıştır. Moskova Rus kültürünün merkezi konumundadır ve içerisinde barındırdığı birçok müze, tiyatro ve akademik kurumlardan dolayı sayısız bilim insanı ve sanatçıya ev sahipliği yapar.
Rusya Hükümeti'nin merkezidir. Şu anda Rusya devlet başkanı'nın çalışma yeri olan Moskova Kremlini de şehirdeki önemli yapılardan biridir. Moskova Kremlini Orta Çağ kalesi olarak inşa edilmiştir. Kremlin ile birlikte Kızıl Meydan da Dünya Mirası listesine giren yerlerdendir. Rus Parlamentosu'nun iki birimi (Devlet Duması ve Federasyon Konseyi) de Moskova'da bulunmaktadır.
Şehir yaygın bir transit ulaşım ağına sahiptir. 4 uluslararası havaalanı, 9 demiryolu istasyonu, sayısız tramvay, monorail sistemi ve en önemlisi Dünya'nın en derin yer altı hızlı taşıma sistemine sahip olan Moskova Metrosu metropolün yaşamında önemli bir yere sahiptir. Ayrıca Moskova Metrosu zengin mimarisi ve 200'ü aşkın istasyonu ile şehrin simgesel noktalarından biri haline gelmiştir.
Rusya'nın iki federe şehrinden biridir. 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Mart 1918'de başkent olmuştur. Moskova Nehri'nin içinden geçtiği bu şehir Dünya'nın en yoğun işleyen metro sistemine sahiptir. 1980 yaz olimpiyatlarına ev sahipliği yapmıştır. Moskova'da yaşayan milyarder sayısı diğer dünya şehirlerden fazladır, bu da en çok milyarderin yaşadığı şehir unvanını getirmiştir. 2007 yılı istatistiklerine göre dünyanın en pahalı şehirleri listesinde 1. sıraya yerleşmiştir. Ayrıca Eurovision 2009'a ev sahipliği yapmıştır. Kızıl Meydan, Lenin Mozolesi, Tarih Müzesi, Bolşoy Tiyatrosu şehirdeki önemli mekanlardır.
Moskova'nın çeşitli lakapları vardır ve bunların çoğu şehrin büyüklüğüne veya Rus ulusu için önemine atıfta bulunur. Üçüncü Roma (Третий Рим), Beyaz Taşlı (Белокаменная), İlk Taç (Первопрестольная) ve Kahraman Şehir (город-герой). Moskovalı için kullanılan demonim erkekler için "москвич" (moskviç) kadınlar için ise "москвичка" (moskviçka). İngilizceye Muscovite olarak geçmiştir.
Coğrafya
Coğrafi Konum
Moskova Rusya’nın Avrupa merkezinde, Oka ve Volga Nehirleri arası, (batıda), (doğuda), (Güney-Batıda) kavşağında bulunur. Şehir alanı 2006 yılının verilere göre 1081 km², bu da Rusya Federasyonu'nda şehri en küçük yapar. Ana bölümü (877 km ²) iken, diğeri 204 km² - çevre otoyolun dışında. Ortalama rakımı 156 metredir. Arazinin en yüksek noktası Teplostanskaya Yükseltisinde (Rusça: Теплостанская возвышенность) bulunur ve 255 m rakıma sahiptir.
İklim
Moskova ılımlı kara iklimi altında, güçlü don ve yıkıcı sıcaklıklar oldukça seyrek, ancak normdan uzaklaşma sıkça görülür. Meteoroloji istasyonu verilere göre yıllın en soğuk ayı Ocak (Ortalama sıcaklık −7,5 °C'dir, ayrıca kış sezonunda hava sıcaklığın artma eğilimi gözlenmektedir.), soğuk dalgaların zamanında hava sıcaklığı -20 °C'ye düşebilir. En sıcak ayı temmuz (Ortalama sıcaklık +18,4 °C). Yaz boyunca ortalama 5-7 gün +30 °C ve daha yüksek geçer. 130 yıllık dizi gözlemde en yüksek hava sıcaklığı 2010 yılında +38,2 °C, en düşük 1940 yılının Ocak ayında -42,2 °C olarak kaydedilmiştir. Yıl boyu Moskova ve çevresindeki bölgeler 600-800 mm (2008 yılı-869 mm) yağış alır. Moskova'nın kendine has havasının özelliklerinden en önemlisi hava akımının şehrin merkezine akarken beraberinde yağışlar ve yakıcı sıcaklık getirmesidir.
- Yıllık Sıcaklık Ortalaması: +5,4 °C (2007 ve 2008 yıllarında +7 °C'yi aşmaktaydı.)
- Yıllık Rüzgâr Hızı Ortalaması: 2,3 m/s
- Yıllık Havadaki Nem Ortalaması: 76 %
- Yıllık Alınan Süre Ortalaması: 1731 saat (2007 yılında 2000 saat üzerinde gözlemlenmiştir.) (Güneş ışığı alınan sürede kış aylarında azalma, ilkbahar ve yaz aylarında artma eğilimi gözlenmektedir.)
 Moskova 1981-2010 iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 8,6 | 8,3 | 19,7 | 28,9 | 33,2 | 34,7 | 38,2 | 37,3 | 32,3 | 24,0 | 16,2 | 9,6 | 38,2 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | −4 | −3,7 | 2,6 | 11,3 | 18,6 | 22,0 | 24,3 | 21,9 | 15,7 | 8,7 | 0,9 | −3 | 9,6 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −6,5 | −6,7 | −1 | 6,7 | 13,2 | 17,0 | 19,2 | 17,0 | 11,3 | 5,6 | −1,2 | −5,2 | 5,8 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −9,1 | −9,8 | −4,4 | 2,2 | 7,7 | 12,1 | 14,4 | 12,5 | 7,4 | 2,7 | −3,3 | −7,6 | 2,1 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −42,2 | −38,2 | −32,4 | −21 | −7,5 | −2,3 | 1,3 | −1,2 | −8,5 | −16,1 | −32,8 | −38,8 | −42,2 |
| Ortalama yağış (mm) | 52 | 41 | 35 | 37 | 49 | 80 | 85 | 82 | 68 | 71 | 55 | 52 | 707 |
| Kaynak: Погода и климат | |||||||||||||
Yıllarına göre sıcaklığın mutlak minimumların büyük çoğunluğu XIX veya XX yüzyıllarında kayda geçerken, XXI. yüzyılın başlangıcında ise 4 mutlak maksimum sıcaklığı görülmüştür.
| Yıl | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mutlak Maksimum | 2007 | 1989 | 2007 | 1950 | 2007 | 1901 | 1936 | 1920 | 1890 | 1915 | 1934 | 2008 |
| Mutlak Asgari | 1940 | 1929 | 1913 | 1879 | 1885 | 1916 | 1886 | 1885 | 1881 | 1960 | 1890 | 1940 |
Tarih
Moskova'nın kuruluşuna ait ilk bilgilere İlk Vakayiname (Ипатьевская летопись) ile ulaşılabilir. Bu kronikte Yuri Dolgoruki'nin 1147 yılında Moskova'da arkadaşları ile buluştuğu yazılmıştır. Bu yüzden Yuri Dolgoruki Moskova'nın kurucusu olarak kabul edilir. Fakat arkeolojik kazılarda bulunan eski para ve eşyalar şehrin tarihinin 1000 yılı bulduğunu kanıtlar. Kremlin bölgesinde yapılan arkeolojik kazılarda ise 11. yy da orada sur ve hendekle korunan bir yerleşimin var olduğu keşfedilmiştir. Diğer eski buluntular ise iki Slav kabilesinin burada yaşamış olduğunu doğrulamıştır.
Kent içinden geçen nehirle adlandırılmıştır. Kentin adı ile ilgili bazı kuramlar bulunmaktadır fakat adının kökeni tam olarak bilinmemektedir.
Çarlık döneminin başkenti St.Petersburg'ta batı tarzı mimari görülürken, Moskova daha çok Rus kültürünün özelliklerine sahiptir.
Moskova, 1917 Ekim Sosyalist Devrimi'nden sonra 12 Mart 1918'de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin ve SSCB'nin başkenti oldu.
Ekonomi
Moskova, Avrupa'nın en büyük belediye ekonomilerinden birine sahiptir ve Rusya'nın gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) beşte birinden fazlasını oluşturmaktadır. 2021 itibarıyla, Moskova'nın Gayri Safi Bölgesel Hasıla'sı neredeyse 332 milyar ABD Doları'na ulaştı. Moskova Bölgesi'nin GMP'si ₽31,3 trilyon veya yaklaşık 425 milyar ABD dolarıydı.
Şehirdeki ortalama brüt aylık ücret ₽123.688 (2.000 ABD Doları ), bu da ulusal ortalamanın yaklaşık iki katı olan ₽66.572'nin (1.000 ABD Doları ) ve Rusya'nın federal konuları arasında en yükseklerinden biri.
Moskova, dünyadaki herhangi bir şehrin üçüncü en yüksek milyarder sayısına ev sahipliği yapıyor ve Avrupa'daki herhangi bir şehrin en fazla milyardere sahip şehri. Rusya'nın finans merkezi ve ülkenin en büyük bankalarına ve petrol devi Rosneft gibi en büyük şirketlerinin çoğuna ev sahipliği yapıyor . Moskova, Rusya'daki perakende satışların %17'sini ve ülkedeki tüm inşaat faaliyetlerinin %13'ünü gerçekleştiriyor.1998 Rusya ekonomik krizinden bu yana, Moskova'daki iş sektörleri üstel büyüme oranları gösterdi. Son yıllarda birçok yeni iş merkezi ve ofis binası inşa edildi, ancak Moskova'da hala ofis alanı sıkıntısı yaşanıyor. Sonuç olarak, birçok eski sanayi ve araştırma tesisi, ofis kullanımına uygun hale getirilecek şekilde yeniden inşa ediliyor. Genel olarak, ekonomik istikrar son yıllarda iyileşmiştir; yine de, suç ve yolsuzluk iş gelişimini hâlâ engellemektedir.
Sanayi
Moskova'daki başlıca endüstriler kimya, metalurji, gıda, tekstil, mobilya, enerji üretimi, yazılım geliştirme ve makine endüstrilerini içermektedir.
Mil Moskova Helikopter Fabrikası, dünyanın önde gelen askeri ve sivil helikopter üreticilerinden biridir. Khrunichev Devlet Araştırma ve Üretim Uzay Merkezi, Mir, Salyut ve ISS uzay istasyonları için modüller, Proton fırlatma araçları ve askeri ICBM'ler dahil olmak üzere çeşitli uzay ekipmanı üretiyor. Sukhoi, Ilyushin, Mikoyan, Tupolev ve Yakovlev uçak tasarım büroları da Moskova'da bulunuyor. Roket motorlarını üreten NPO EnergomashRus ve Amerikan uzay programlarının yanı sıra İkinci Dünya Savaşı sırasında savaş uçakları inşa eden ancak Uzay Yarışından bu yana uzay sondalarına geçiş yapan Lavochkin tasarım bürosu, Moskova Oblastı'nda büyük ölçüde Moskova tarafından çevrelenmiş bağımsız bir şehir olan yakındaki Khimki'de bulunuyor. yanları. ZiL ve AZLK otomobil fabrikaları ile Voitovich Raylı Araç fabrikası Moskova'da ve Metrovagonmash metro vagon fabrikası şehir sınırlarının hemen dışında bulunuyor. Poljot Moskova saat fabrikası, Rusya'da ve yurt dışında iyi bilinen askeri, profesyonel ve spor saatleri üretiyor.Yuri Gagarin uzaya yaptığı yolculukta bu fabrika tarafından üretilen "Shturmanskie" kullandı.
Electrozavod fabrikası, Rusya'daki ilk trafo fabrikasıydı. Kristall içki fabrikası "Stolichnaya" da dahil olmak üzere votka türleri üreten Rusya'daki en eski içki fabrikasıdır ve şaraplar, Moskova Interrepublican Vinery de dahil olmak üzere Moskova şarap fabrikalarında üretilir. Moskova Mücevher Fabrikası ve Jewellerprom Rusya'daki mücevher üreticileridir; Jewellerprom, 2. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği'nin Kızıl Ordusu'na yardım edenlere verilen özel Zafer Nişanı'nı üretirdi.
Zelenograd'da Ruselectronics şirketleri de dahil olmak üzere mikroelektronik endüstrilerinin yanı sıra Moskova şehrinin hemen dışında bulunan başka endüstriler de var.
Dünyanın en büyük doğal gaz üreticisi ve en büyük Rus şirketi olan Gazprom'un Moskova'da da merkez ofisi ve diğer petrol, gaz ve elektrik şirketleri bulunuyor.
Moskova, aralarında 1C, ABBYY, Beeline, Kaspersky Lab, VK, MegaFon, MTS, Rambler&Co, Rostelecom, Yandex ve Yota'nın da bulunduğu birçok telekomünikasyon ve teknoloji şirketinin genel merkezine ev sahipliği yapıyor.
Şehrin ekolojik durumunu iyileştirmek için bazı endüstriler şehir dışına taşınıyor.
Yaşam maliyeti
Sovyet döneminde, daireler hükûmet tarafından kişi başına metrekare normuna göre insanlara ödünç veriliyordu (halkın sanatçıları, kahramanları ve önde gelen bilim adamları da dahil olmak üzere bazı gruplar, onurlarına göre ikramiye alıyordu). Dairelerin özel mülkiyeti, insanların yaşadıkları yerlerin mülkiyet haklarını güvence altına almalarına izin verilen 1990'lara kadar sınırlıydı. Sovyet döneminden bu yana mülk sahipleri, yaşam alanı başına kişi bazında sabit bir meblağ olan konutları için hizmet bedeli ödemek zorunda kaldılar.
Moskova'da emlak fiyatları yükselmeye devam ediyor. Bugün, şehrin varoşlarında metrekare başına ortalama 4.000 ABD Doları (164 veya prestijli bir bölgede metrekare başına 6.500-8.000 ABD Doları ödenmesi beklenebilir). Bir dairenin fiyatı bazen metrekare başına 40.000 ABD Dolarını aşabilir. Tek yatak odalı bir daire kiralamak aylık yaklaşık 1.200 ABD Doları ve Moskova'nın merkezinde bir stüdyo kiralamak aylık yaklaşık 1.000 ABD Doları tutarındadır.
Tipik bir tek yatak odalı daire yaklaşık otuz metrekaredir, tipik bir iki yatak odalı daire kırk beş metrekaredir ve tipik bir üç yatak odalı daire yetmiş metrekaredir. Birçoğu, özellikle de bir aile başlangıçta Sovyet döneminde devlet tarafından verilen iki odalı bir dairede yaşıyorsa, dairelerinden taşınamıyor. Bazı şehir sakinleri, şehir dışındaki kulübelerde (kır evleri) kalırken dairelerini kiralayarak yaşam maliyetiyle baş etmeye çalıştı.
2006'da Mercer İnsan Kaynakları Danışmanlığı, istikrarlı Rus rublesi ve şehir içinde artan konut fiyatları nedeniyle, Moskova'yı uzun yıllardır kazanan Tokyo'nun önünde, gurbetçi çalışanlar için dünyanın en pahalı şehri seçti. Moskova, anketin 2007 baskısında ve 2008 baskısında da birinci sırada yer aldı. Ancak Tokyo, dünyanın en pahalı şehri olarak Moskova'yı geçerek Moskova'yı ikinci sıradaki Osaka'nın ardından üçüncü sıraya yerleştirdi.
2008 yılında Moskova, üst üste üçüncü kez en pahalı şehirler listesinde birinci sırada yer aldı.
2014 yılında Forbes'e göre Moskova, dünyanın en pahalı 9. şehri oldu. Forbes, bir yıl önce Moskova'yı en pahalı 2. şehir olarak sıralamıştı.
2019'da Economist Intelligence Unit'in Dünya Çapında Yaşam Maliyeti araştırması, Moskova'yı yılda iki kez düzenlenen en pahalı 133 şehir sıralamasında 102. sıraya yerleştirdi. ECA International'ın Yaşam Maliyeti 2019 Araştırması, Moskova'yı dünya çapında 482 lokasyon arasında 120. sıraya yerleştirdi.
Resmi sembolleri
Yönetim
İdari yapılanma
| N | İdari okruglar | Rusça adı | Yüzölçümü (km²) | Nüfus (1 Ocak 2010) | Nüfus artışı 2002 (%) | Rayon sayısı | Harita |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Merkez | Центральный | 66 | 696.563 | −0,7 | 10 |  |
| 2 | Kuzey | Северный | 107 | 1.112.875 | 0,0 | 16 | |
| 3 | Kuzeydoğu | Северо-Восточный | 106,7 | 1.249.384 | 0,8 | 17 | |
| 4 | Doğu | Восточный | 154.6 | 1.403.493 | 0,6 | 16 | |
| 5 | Güneydoğu | Юго-Восточный | 117,56 | 1.160.743 | 3,9 | 10 | |
| 6 | Güney | Южный | 132 | 1.573.442 | −1,2 | 16 | |
| 7 | Güneybatı | Юго-Западный | 111.362 | 1.243.826 | 5,5 | 12 | |
| 8 | Batı | Западный | 153 | 1.098.482 | 4,7 | 13 | |
| 9 | Kuzeybatı | Северо-Западный | 107 | 805.391 | 3,3 | 8 | |
| 10 | Zelenograd | Зеленоградский | 37.22 | 218.839 | 1,4 | 5 |
Demografi
| Tarihî nüfus | |
|---|---|
| Yıl | Nüfus |
| 1897 | 1.038.625 |
| 1926 | 2.019.500 |
| 1939 | 4.137.000 |
| 1959 | 5.032.000 |
| 1970 | 6.941.961 |
| 1979 | 7.830.509 |
| 1989 | 8.967.332 |
| 2002 | 10.382.754 |
| 2010 | 11.503.501 |
| 2013 | 11.794.282 |
| 2015 | 12.197.596 |
| Nüfus, idari bölüm sınırlarının değişmesinden etkilenebilir | |
Nüfus yapısı
2010 yılında yapılan nüfus sayımına göre Moskova'nın nüfusu 11.503.501 kişidir. 2002 yılında yapılan nüfus sayımında şehrin nüfusunun 10.382.754 olarak sayılmıştır. 2010 tarihli nüfus sayımına göre Moskova'nın etnik yapısı şöyledir:
- Ruslar: 9.930.410 (%91,65)
- Ukraynalılar: 154.104 (%1,42)
- Tatarlar: 149.043 (%1,38)
- Ermeniler: 106.466 (%0,98)
- Azeriler: 57.123 (%0,5)
- Yahudiler: 53.142 (%0,49)
- Beyaz Rusyalılar: 39.225 (%0,4)
- Gürcüler: 38.934 (%0,4)
- Özbekler: 35.595 (%0,3)
- Tacikler: 27.280 (%0,2)
- Moldovalılar: 21.699 (%0,2)
- Mordvinler: 17.095 (%0,2)
- Çeçenler: 14.524 (%0,1)
- Çuvaşlar: 14.313 (%0,1)
- Osetler: 11.311 (%0,1)
- Diğer etnik gruplar: 164.825 (%1,6)
- 668.409 kişi etnik grubunu belirtmemiştir.
Halk hizmetleri
Eğitim ve Bilim
Moskova Rusya'nın önemli kültür merkezlerden, ülkenin ilk yükseköğretim kurulunun () kurulması itibarıyla, şehirde önemli ölçüde öğretim kurumları artar. Günümüzde şehirde 124 yükseköğretim kurulu faaliyette, bunların arasında Rusya'nın en eski ve en çok tanınan Moskova Devlet Üniversitesi, Lomonosov inisiyatifine göre 1755 yılında kurulmuştur.
| Türkçe | Rusça |
|---|---|
| Moskova Devlet Üniversitesi | Московский государственный университет |
| Bauman Moskova Devlet Teknik Üniversitesi | Московский государственный технический университет им. Н. Э. Баумана |
| Plehov Rusya Ekonomik Akademi | Российская экономическая академия им. Г. В. Плеханова |
| Devlet Yönetim Üniversitesi | Государственный университет управления |
| Moskova Devlet Dışişleri Üniversitesi | Московский государственный институт международных отношений |
| Moskova Havacılık Yüksek Okulu | Моско́вский авиацио́нный институ́т |
| Ulusal Nükleer Araştırmalar Üniversitesi «МEPhI» | Национальный исследовательский ядерный университет «МИФИ» |
| Gubkin Petrol ve Gaz Rusya Devlet Üniversitesi | Российский государственный университет нефти и газа им. И.М.Губкина |
| Rusya Devlet Beşeri Üniversitesi | Российский государственный гуманитарный университет |
| O. E. Kutafin Moskova Devlet Hukuk Akademisi | Московская государственная юридическая академия им. О. Е. Кутафина |
| Devlet Üniversitesi - Ekonomi Yüksek Okulu | Государственный университет - Высшая школа экономики |
| Moskova Devlet Dilbilimsel Üniversitesi | Московский государственный лингвистический университет |
| Gerasimov Sinematografi Enstitüsü | Всероссийский государственный университет кинематографии имени С. А. Герасимова |
Moskova'da birçok eğitim kurumu faaliyettedir. Lise, gymnasium, yatılı okullar dahil olmak üzere 1800'den fazla öğretim kurumu, 400'e yakın kütüphane, bunların yanında Rusya'nın en eski halk kitaplığı ve ülkenin en büyük kitap deposu Rusya Devlet (Lenin) Kütüphanesi bulunmaktadır.
 | |
| 1. Bauman MDTÜ Ana Binası | |
Ulaşım
Moskova'da ulaşım metroyla sağlanabilmektedir.
Uluslararası ilişkiler
Kardeş kentler
Moskova'nın 31 tane kardeş şehri vardır.
İşbirliği anlaşması yapılan şehirler
Ayrıca bakınız
Moskova hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikisözlük'te tanımlar |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
Kaynakça
- ^ http://www.citymetric.com/fabric/which-largest-city-europe-2878 4 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .Which is the largest city in Europe? - CityMetric
- ^ https://www.forbes.com/forbes/welcome/?toURL=https://www.forbes.com/sites/ricardogeromel/2013/03/14/forbes-top-10-billionaire-cities-moscow-beats-new-york-again/&refURL=https://www.forbes.com/forbes/welcome/?toURL=https://www.forbes.com/sites/ricardogeromel/2013/03/14/forbes-top-10-billionaire-cities-moscow-beats-new-york-again/&refURL 16 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Forbes Top 10 Billionaire Cities – Moscow Beats New York Again
- ^ https://www.mos.ru/city/about/ 22 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Из истории Москвы
- ^ "Москва в зеркале цифр, фактов, событий 2006/2007" (Rusça). Moskova Belediyesi resmî sitesi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2010.[]
- ^ (Rusça). www.darwin.museum.ru. 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2010.
- ^ Большой энциклопедический словарь. Климат Москвы.
- ^ "Синоптики: в 2008 году в Москве были побиты рекорды тепла и осадков" (Rusça). NEWSru.com. 9 Ocak 2009. 21 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2009.
- ^ (Rusça). pogoda.ru.net. 11 Ocak 2009. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2009.
- ^ (Rusça). . 11 Ocak 2009. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2009.
- ^ "Продолжительность солнечного сияния в Москве в 2007 г". 21 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2009.
- ^ (Rusça). Погода и климат. 22 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2009.
- ^ "Medvedev Fires Moscow Mayor After 18 Years in Power". Bloomberg.com (İngilizce). 28 Eylül 2010. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . 77.rosstat.gov.ru. 14 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . rosstat.gov.ru. 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Tognini, Giacomo. . Forbes (İngilizce). 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 24 Ağustos 2007. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 28 Mayıs 2012. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 20 Şubat 2001. 20 Şubat 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 2 Temmuz 2006. 2 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 18 Şubat 2010. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . Новости России, СНГ и мира - ИА REGNUM (Rusça). 15 Nisan 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 17 Ağustos 2007. 17 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . mosday.ru. 2 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . money.cnn.com. 3 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 15 Haziran 2010. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 5 Ağustos 2008. 5 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Jacobs, Deborah L. . Forbes (İngilizce). 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Times, The Moscow (19 Mart 2019). . The Moscow Times (İngilizce). 20 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . www.eca-international.com. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ "Москва в зеркале цифр, фактов, событий 2006/2007" (Rusça). Официальный сервер правительства Москвы. Erişim tarihi: 12 Ocak 2009.[]
- ^ "Sister Cities of Ankara". ankara.bel.tr. Ankara. 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
Dış bağlantılar
- Moskova Belediyesi
- Moskova Devlet Üniversitesi
| Önce gelen: Vladimir Sankt-Peterburg Petrograd | Rusya'nın başkenti 1303-1713 1728-1730 1918'den beri | Sonra gelen: Sankt-Peterburg - |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Koordinatlar 55 45 N 37 38 E Moskova Rusca Moskva Moskva Rusya nin baskenti ve en kalabalik sehridir Sehir merkezinde 13 204 177 lik nufusa sahiptir Banliyoler de eklendiginde 18 milyona yaklasan bir nufusa ev sahipligi yapmaktadir MoskovaFederal sehirMoskva Rusca BayrakArmaMoskova nin sinirlariMoskovaMoskova nin Rusya daki konumuUlkeRusyaFederal BolgeMerkezFedere SehirMoskovaKurulus1147Alt idari birimlerListe MerkezKuzeyKuzeydoguDoguGuneyGuneybatiBatiKuzeybatiZelenogradIdare TurSehir Dumasi Sergey Sobyanin Yedinaya Rossiya Yuzolcumu Toplam2561 5 km Nufus 2023 Toplam13 104 177 Yogunluk4 880 km Zaman dilimiUTC 03 00 MZD Alan kodu77ISO 3166 koduRU MOWPlaka kodu77 97 99 177 197 199Resmi site http www mos ru Moskova Dogu Avrupa nin onemli bir politik ekonomik kulturel ve bilim merkezidir Topraklarinin tamami Avrupa da yer alan en buyuk sehirdir Istanbul un ardindan Avrupa nin 2 en buyuk sehridir Ayrica Dunya nin en buyuk 18 kentsel alanina sahiptir Forbes in 2013 yili arastirmasina gore Moskova Dunya nin en pahali 9 sehri secilmistir Ayni zamanda Dunya nin sayili buyuk kentsel ekonomisine sahip olan Moskova Global sehir kabul edilir Turizm konusunda dunya capinda en hizli buyuyen sehirler arasinda yer alan Moskova ayni zamanda yer yuzundeki en kuzeyde yer alan Metropol unvanina sahiptir Avrupa nin en uzun tek basina duran yapisi olan Ostankino Kulesi ne yine Avrupa nin en yuksek gokdeleni unvanina sahip Federation Tower a ev sahipligi yapar 1 Temmuz 2012 deki bolgesel genislemenin ardindan yuzolcumu 2 kat artmis olup 233 000 kisi ise nufusa eklenmistir Avrupa Rusya sinda yer alan sehir Moskova Nehri nin uzerinde yer alir Denize kiyisi olmayan en buyuk sehirdir Sehir aralarinda Aziz Vasil Katedrali nin de bulundugu bircok tarihi bina ile zengin bir mimariye sahiptir Kapladigi alanin 40 ini ormanlar ve yesil alanlar olusturmasi Moskova yi Dunya nin en yesil sehirlerinden biri yapar Sehir sirasiyla Moskova Knezligi Rusya Carligi Rus Imparatorlugu Sovyetler Birligi ve son olarak su anki Rusya devletine baskentlik yapmistir Moskova Rus kulturunun merkezi konumundadir ve icerisinde barindirdigi bircok muze tiyatro ve akademik kurumlardan dolayi sayisiz bilim insani ve sanatciya ev sahipligi yapar Rusya Hukumeti nin merkezidir Su anda Rusya devlet baskani nin calisma yeri olan Moskova Kremlini de sehirdeki onemli yapilardan biridir Moskova Kremlini Orta Cag kalesi olarak insa edilmistir Kremlin ile birlikte Kizil Meydan da Dunya Mirasi listesine giren yerlerdendir Rus Parlamentosu nun iki birimi Devlet Dumasi ve Federasyon Konseyi de Moskova da bulunmaktadir Sehir yaygin bir transit ulasim agina sahiptir 4 uluslararasi havaalani 9 demiryolu istasyonu sayisiz tramvay monorail sistemi ve en onemlisi Dunya nin en derin yer alti hizli tasima sistemine sahip olan Moskova Metrosu metropolun yasaminda onemli bir yere sahiptir Ayrica Moskova Metrosu zengin mimarisi ve 200 u askin istasyonu ile sehrin simgesel noktalarindan biri haline gelmistir Rusya nin iki federe sehrinden biridir 1917 Ekim Devrimi nden sonra Mart 1918 de baskent olmustur Moskova Nehri nin icinden gectigi bu sehir Dunya nin en yogun isleyen metro sistemine sahiptir 1980 yaz olimpiyatlarina ev sahipligi yapmistir Moskova da yasayan milyarder sayisi diger dunya sehirlerden fazladir bu da en cok milyarderin yasadigi sehir unvanini getirmistir 2007 yili istatistiklerine gore dunyanin en pahali sehirleri listesinde 1 siraya yerlesmistir Ayrica Eurovision 2009 a ev sahipligi yapmistir Kizil Meydan Lenin Mozolesi Tarih Muzesi Bolsoy Tiyatrosu sehirdeki onemli mekanlardir Moskova nin cesitli lakaplari vardir ve bunlarin cogu sehrin buyuklugune veya Rus ulusu icin onemine atifta bulunur Ucuncu Roma Tretij Rim Beyaz Tasli Belokamennaya Ilk Tac Pervoprestolnaya ve Kahraman Sehir gorod geroj Moskovali icin kullanilan demonim erkekler icin moskvich moskvic kadinlar icin ise moskvichka moskvicka Ingilizceye Muscovite olarak gecmistir CografyaCografi Konum Moskova Rusya nin Avrupa merkezinde Oka ve Volga Nehirleri arasi batida doguda Guney Batida kavsaginda bulunur Sehir alani 2006 yilinin verilere gore 1081 km bu da Rusya Federasyonu nda sehri en kucuk yapar Ana bolumu 877 km iken digeri 204 km cevre otoyolun disinda Ortalama rakimi 156 metredir Arazinin en yuksek noktasi Teplostanskaya Yukseltisinde Rusca Teplostanskaya vozvyshennost bulunur ve 255 m rakima sahiptir Iklim Moskova ilimli kara iklimi altinda guclu don ve yikici sicakliklar oldukca seyrek ancak normdan uzaklasma sikca gorulur Meteoroloji istasyonu verilere gore yillin en soguk ayi Ocak Ortalama sicaklik 7 5 C dir ayrica kis sezonunda hava sicakligin artma egilimi gozlenmektedir soguk dalgalarin zamaninda hava sicakligi 20 C ye dusebilir En sicak ayi temmuz Ortalama sicaklik 18 4 C Yaz boyunca ortalama 5 7 gun 30 C ve daha yuksek gecer 130 yillik dizi gozlemde en yuksek hava sicakligi 2010 yilinda 38 2 C en dusuk 1940 yilinin Ocak ayinda 42 2 C olarak kaydedilmistir Yil boyu Moskova ve cevresindeki bolgeler 600 800 mm 2008 yili 869 mm yagis alir Moskova nin kendine has havasinin ozelliklerinden en onemlisi hava akiminin sehrin merkezine akarken beraberinde yagislar ve yakici sicaklik getirmesidir Yillik Sicaklik Ortalamasi 5 4 C 2007 ve 2008 yillarinda 7 C yi asmaktaydi Yillik Ruzgar Hizi Ortalamasi 2 3 m s Yillik Havadaki Nem Ortalamasi 76 Yillik Alinan Sure Ortalamasi 1731 saat 2007 yilinda 2000 saat uzerinde gozlemlenmistir Gunes isigi alinan surede kis aylarinda azalma ilkbahar ve yaz aylarinda artma egilimi gozlenmektedir Moskova 1981 2010 iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 8 6 8 3 19 7 28 9 33 2 34 7 38 2 37 3 32 3 24 0 16 2 9 6 38 2Ortalama en yuksek sicaklik C 4 3 7 2 6 11 3 18 6 22 0 24 3 21 9 15 7 8 7 0 9 3 9 6Ortalama sicaklik C 6 5 6 7 1 6 7 13 2 17 0 19 2 17 0 11 3 5 6 1 2 5 2 5 8Ortalama en dusuk sicaklik C 9 1 9 8 4 4 2 2 7 7 12 1 14 4 12 5 7 4 2 7 3 3 7 6 2 1En dusuk sicaklik C 42 2 38 2 32 4 21 7 5 2 3 1 3 1 2 8 5 16 1 32 8 38 8 42 2Ortalama yagis mm 52 41 35 37 49 80 85 82 68 71 55 52 707Kaynak Pogoda i klimat Yillarina gore sicakligin mutlak minimumlarin buyuk cogunlugu XIX veya XX yuzyillarinda kayda gecerken XXI yuzyilin baslangicinda ise 4 mutlak maksimum sicakligi gorulmustur Yil Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas AraMutlak Maksimum 2007 1989 2007 1950 2007 1901 1936 1920 1890 1915 1934 2008Mutlak Asgari 1940 1929 1913 1879 1885 1916 1886 1885 1881 1960 1890 1940TarihMoskova nin kurulusuna ait ilk bilgilere Ilk Vakayiname Ipatevskaya letopis ile ulasilabilir Bu kronikte Yuri Dolgoruki nin 1147 yilinda Moskova da arkadaslari ile bulustugu yazilmistir Bu yuzden Yuri Dolgoruki Moskova nin kurucusu olarak kabul edilir Fakat arkeolojik kazilarda bulunan eski para ve esyalar sehrin tarihinin 1000 yili buldugunu kanitlar Kremlin bolgesinde yapilan arkeolojik kazilarda ise 11 yy da orada sur ve hendekle korunan bir yerlesimin var oldugu kesfedilmistir Diger eski buluntular ise iki Slav kabilesinin burada yasamis oldugunu dogrulamistir Kent icinden gecen nehirle adlandirilmistir Kentin adi ile ilgili bazi kuramlar bulunmaktadir fakat adinin kokeni tam olarak bilinmemektedir Carlik doneminin baskenti St Petersburg ta bati tarzi mimari gorulurken Moskova daha cok Rus kulturunun ozelliklerine sahiptir Moskova 1917 Ekim Sosyalist Devrimi nden sonra 12 Mart 1918 de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti nin ve SSCB nin baskenti oldu EkonomiMoskova Avrupa nin en buyuk belediye ekonomilerinden birine sahiptir ve Rusya nin gayri safi yurtici hasilasinin GSYIH beste birinden fazlasini olusturmaktadir 2021 itibariyla Moskova nin Gayri Safi Bolgesel Hasila si neredeyse 332 milyar ABD Dolari na ulasti Moskova Bolgesi nin GMP si 31 3 trilyon veya yaklasik 425 milyar ABD dolariydi Sehirdeki ortalama brut aylik ucret 123 688 2 000 ABD Dolari bu da ulusal ortalamanin yaklasik iki kati olan 66 572 nin 1 000 ABD Dolari ve Rusya nin federal konulari arasinda en yukseklerinden biri Moskova dunyadaki herhangi bir sehrin ucuncu en yuksek milyarder sayisina ev sahipligi yapiyor ve Avrupa daki herhangi bir sehrin en fazla milyardere sahip sehri Rusya nin finans merkezi ve ulkenin en buyuk bankalarina ve petrol devi Rosneft gibi en buyuk sirketlerinin coguna ev sahipligi yapiyor Moskova Rusya daki perakende satislarin 17 sini ve ulkedeki tum insaat faaliyetlerinin 13 unu gerceklestiriyor 1998 Rusya ekonomik krizinden bu yana Moskova daki is sektorleri ustel buyume oranlari gosterdi Son yillarda bircok yeni is merkezi ve ofis binasi insa edildi ancak Moskova da hala ofis alani sikintisi yasaniyor Sonuc olarak bircok eski sanayi ve arastirma tesisi ofis kullanimina uygun hale getirilecek sekilde yeniden insa ediliyor Genel olarak ekonomik istikrar son yillarda iyilesmistir yine de suc ve yolsuzluk is gelisimini hala engellemektedir Sanayi Moskova daki baslica endustriler kimya metalurji gida tekstil mobilya enerji uretimi yazilim gelistirme ve makine endustrilerini icermektedir Mil Moskova Helikopter Fabrikasi dunyanin onde gelen askeri ve sivil helikopter ureticilerinden biridir Khrunichev Devlet Arastirma ve Uretim Uzay Merkezi Mir Salyut ve ISS uzay istasyonlari icin moduller Proton firlatma araclari ve askeri ICBM ler dahil olmak uzere cesitli uzay ekipmani uretiyor Sukhoi Ilyushin Mikoyan Tupolev ve Yakovlev ucak tasarim burolari da Moskova da bulunuyor Roket motorlarini ureten NPO EnergomashRus ve Amerikan uzay programlarinin yani sira Ikinci Dunya Savasi sirasinda savas ucaklari insa eden ancak Uzay Yarisindan bu yana uzay sondalarina gecis yapan Lavochkin tasarim burosu Moskova Oblasti nda buyuk olcude Moskova tarafindan cevrelenmis bagimsiz bir sehir olan yakindaki Khimki de bulunuyor yanlari ZiL ve AZLK otomobil fabrikalari ile Voitovich Rayli Arac fabrikasi Moskova da ve Metrovagonmash metro vagon fabrikasi sehir sinirlarinin hemen disinda bulunuyor Poljot Moskova saat fabrikasi Rusya da ve yurt disinda iyi bilinen askeri profesyonel ve spor saatleri uretiyor Yuri Gagarin uzaya yaptigi yolculukta bu fabrika tarafindan uretilen Shturmanskie kullandi Electrozavod fabrikasi Rusya daki ilk trafo fabrikasiydi Kristall icki fabrikasi Stolichnaya da dahil olmak uzere votka turleri ureten Rusya daki en eski icki fabrikasidir ve saraplar Moskova Interrepublican Vinery de dahil olmak uzere Moskova sarap fabrikalarinda uretilir Moskova Mucevher Fabrikasi ve Jewellerprom Rusya daki mucevher ureticileridir Jewellerprom 2 Dunya Savasi sirasinda Sovyetler Birligi nin Kizil Ordusu na yardim edenlere verilen ozel Zafer Nisani ni uretirdi Zelenograd da Ruselectronics sirketleri de dahil olmak uzere mikroelektronik endustrilerinin yani sira Moskova sehrinin hemen disinda bulunan baska endustriler de var Dunyanin en buyuk dogal gaz ureticisi ve en buyuk Rus sirketi olan Gazprom un Moskova da da merkez ofisi ve diger petrol gaz ve elektrik sirketleri bulunuyor Moskova aralarinda 1C ABBYY Beeline Kaspersky Lab VK MegaFon MTS Rambler amp Co Rostelecom Yandex ve Yota nin da bulundugu bircok telekomunikasyon ve teknoloji sirketinin genel merkezine ev sahipligi yapiyor Sehrin ekolojik durumunu iyilestirmek icin bazi endustriler sehir disina tasiniyor Yasam maliyeti Sovyet doneminde daireler hukumet tarafindan kisi basina metrekare normuna gore insanlara odunc veriliyordu halkin sanatcilari kahramanlari ve onde gelen bilim adamlari da dahil olmak uzere bazi gruplar onurlarina gore ikramiye aliyordu Dairelerin ozel mulkiyeti insanlarin yasadiklari yerlerin mulkiyet haklarini guvence altina almalarina izin verilen 1990 lara kadar sinirliydi Sovyet doneminden bu yana mulk sahipleri yasam alani basina kisi bazinda sabit bir meblag olan konutlari icin hizmet bedeli odemek zorunda kaldilar Moskova da emlak fiyatlari yukselmeye devam ediyor Bugun sehrin varoslarinda metrekare basina ortalama 4 000 ABD Dolari 164 veya prestijli bir bolgede metrekare basina 6 500 8 000 ABD Dolari odenmesi beklenebilir Bir dairenin fiyati bazen metrekare basina 40 000 ABD Dolarini asabilir Tek yatak odali bir daire kiralamak aylik yaklasik 1 200 ABD Dolari ve Moskova nin merkezinde bir studyo kiralamak aylik yaklasik 1 000 ABD Dolari tutarindadir Tipik bir tek yatak odali daire yaklasik otuz metrekaredir tipik bir iki yatak odali daire kirk bes metrekaredir ve tipik bir uc yatak odali daire yetmis metrekaredir Bircogu ozellikle de bir aile baslangicta Sovyet doneminde devlet tarafindan verilen iki odali bir dairede yasiyorsa dairelerinden tasinamiyor Bazi sehir sakinleri sehir disindaki kulubelerde kir evleri kalirken dairelerini kiralayarak yasam maliyetiyle bas etmeye calisti 2006 da Mercer Insan Kaynaklari Danismanligi istikrarli Rus rublesi ve sehir icinde artan konut fiyatlari nedeniyle Moskova yi uzun yillardir kazanan Tokyo nun onunde gurbetci calisanlar icin dunyanin en pahali sehri secti Moskova anketin 2007 baskisinda ve 2008 baskisinda da birinci sirada yer aldi Ancak Tokyo dunyanin en pahali sehri olarak Moskova yi gecerek Moskova yi ikinci siradaki Osaka nin ardindan ucuncu siraya yerlestirdi 2008 yilinda Moskova ust uste ucuncu kez en pahali sehirler listesinde birinci sirada yer aldi 2014 yilinda Forbes e gore Moskova dunyanin en pahali 9 sehri oldu Forbes bir yil once Moskova yi en pahali 2 sehir olarak siralamisti 2019 da Economist Intelligence Unit in Dunya Capinda Yasam Maliyeti arastirmasi Moskova yi yilda iki kez duzenlenen en pahali 133 sehir siralamasinda 102 siraya yerlestirdi ECA International in Yasam Maliyeti 2019 Arastirmasi Moskova yi dunya capinda 482 lokasyon arasinda 120 siraya yerlestirdi Resmi sembolleriKizil Meydan Dunya Mirasi listesindedir YonetimIdari yapilanma N Idari okruglar Rusca adi Yuzolcumu km Nufus 1 Ocak 2010 Nufus artisi 2002 Rayon sayisi Harita1 Merkez Centralnyj 66 696 563 0 7 102 Kuzey Severnyj 107 1 112 875 0 0 163 Kuzeydogu Severo Vostochnyj 106 7 1 249 384 0 8 174 Dogu Vostochnyj 154 6 1 403 493 0 6 165 Guneydogu Yugo Vostochnyj 117 56 1 160 743 3 9 106 Guney Yuzhnyj 132 1 573 442 1 2 167 Guneybati Yugo Zapadnyj 111 362 1 243 826 5 5 128 Bati Zapadnyj 153 1 098 482 4 7 139 Kuzeybati Severo Zapadnyj 107 805 391 3 3 810 Zelenograd Zelenogradskij 37 22 218 839 1 4 5DemografiTarihi nufusYilNufus 1897 1 038 6251926 2 019 5001939 4 137 0001959 5 032 0001970 6 941 9611979 7 830 5091989 8 967 3322002 10 382 7542010 11 503 5012013 11 794 2822015 12 197 596Nufus idari bolum sinirlarinin degismesinden etkilenebilirNufus yapisi 2010 yilinda yapilan nufus sayimina gore Moskova nin nufusu 11 503 501 kisidir 2002 yilinda yapilan nufus sayiminda sehrin nufusunun 10 382 754 olarak sayilmistir 2010 tarihli nufus sayimina gore Moskova nin etnik yapisi soyledir Ruslar 9 930 410 91 65 Ukraynalilar 154 104 1 42 Tatarlar 149 043 1 38 Ermeniler 106 466 0 98 Azeriler 57 123 0 5 Yahudiler 53 142 0 49 Beyaz Rusyalilar 39 225 0 4 Gurculer 38 934 0 4 Ozbekler 35 595 0 3 Tacikler 27 280 0 2 Moldovalilar 21 699 0 2 Mordvinler 17 095 0 2 Cecenler 14 524 0 1 Cuvaslar 14 313 0 1 Osetler 11 311 0 1 Diger etnik gruplar 164 825 1 6 668 409 kisi etnik grubunu belirtmemistir Halk hizmetleriEgitim ve Bilim Moskova Rusya nin onemli kultur merkezlerden ulkenin ilk yuksekogretim kurulunun kurulmasi itibariyla sehirde onemli olcude ogretim kurumlari artar Gunumuzde sehirde 124 yuksekogretim kurulu faaliyette bunlarin arasinda Rusya nin en eski ve en cok taninan Moskova Devlet Universitesi Lomonosov inisiyatifine gore 1755 yilinda kurulmustur Moskova nin Taninir Yuksekogretim Kurumlar Turkce RuscaMoskova Devlet Universitesi Moskovskij gosudarstvennyj universitetBauman Moskova Devlet Teknik Universitesi Moskovskij gosudarstvennyj tehnicheskij universitet im N E BaumanaPlehov Rusya Ekonomik Akademi Rossijskaya ekonomicheskaya akademiya im G V PlehanovaDevlet Yonetim Universitesi Gosudarstvennyj universitet upravleniyaMoskova Devlet Disisleri Universitesi Moskovskij gosudarstvennyj institut mezhdunarodnyh otnoshenijMoskova Havacilik Yuksek Okulu Mosko vskij aviacio nnyj institu tUlusal Nukleer Arastirmalar Universitesi MEPhI Nacionalnyj issledovatelskij yadernyj universitet MIFI Gubkin Petrol ve Gaz Rusya Devlet Universitesi Rossijskij gosudarstvennyj universitet nefti i gaza im I M GubkinaRusya Devlet Beseri Universitesi Rossijskij gosudarstvennyj gumanitarnyj universitetO E Kutafin Moskova Devlet Hukuk Akademisi Moskovskaya gosudarstvennaya yuridicheskaya akademiya im O E KutafinaDevlet Universitesi Ekonomi Yuksek Okulu Gosudarstvennyj universitet Vysshaya shkola ekonomikiMoskova Devlet Dilbilimsel Universitesi Moskovskij gosudarstvennyj lingvisticheskij universitetGerasimov Sinematografi Enstitusu Vserossijskij gosudarstvennyj universitet kinematografii imeni S A Gerasimova Moskova da bircok egitim kurumu faaliyettedir Lise gymnasium yatili okullar dahil olmak uzere 1800 den fazla ogretim kurumu 400 e yakin kutuphane bunlarin yaninda Rusya nin en eski halk kitapligi ve ulkenin en buyuk kitap deposu Rusya Devlet Lenin Kutuphanesi bulunmaktadir 1 Bauman MDTU Ana BinasiUlasimMoskova da ulasim metroyla saglanabilmektedir Uluslararasi iliskilerKardes kentler Moskova nin 31 tane kardes sehri vardir AmerikaBuenos Aires Arjantin Cusco PeruAsyaAlmati Kazakistan Astana Kazakistan Bangkok Tayland Dubai Birlesik Arap Emirlikleri Ho Chi Minh Vietnam Manila Filipinler Pyongyang Kuzey Kore Rest Iran Seul Guney Kore Tahran Iran Taskent Ozbekistan Tokyo Japonya Ulan Batur Mogolistan AvrupaAnkara Turkiye Baku Azerbaycan Berlin Almanya Brno Cekya Bukres Romanya Dusseldorf Almanya Gence Azerbaycan Harkiv Ukrayna Ljubljana Slovenya Londra Birlesik Krallik Prag Cekya Reykjavik Izlanda Riga Letonya Tallinn Estonya Vilnius Litvanya Varsova Polonya Isbirligi anlasmasi yapilan sehirler Bangkok Tayland Erivan Ermenistan Lizbon Portekiz Madrid Ispanya Tel Aviv Israil Tunus sehir TunusAyrica bakinizVikipedi nin kardes projelerinden Moskova hakkinda daha fazla bilgi edininVikisozluk te tanimlarCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarMoskova Knezligi Moskova Nehri Kremlin Moskova metrosu Moskova Uluslararasi Is Merkezi Hruscyovka Moskova Uluslararasi Film Festivali Moskova Oblasti Moya Moskva Podmoskovnye veceraKaynakca http www citymetric com fabric which largest city europe 2878 4 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Which is the largest city in Europe CityMetric https www forbes com forbes welcome toURL https www forbes com sites ricardogeromel 2013 03 14 forbes top 10 billionaire cities moscow beats new york again amp refURL https www forbes com forbes welcome toURL https www forbes com sites ricardogeromel 2013 03 14 forbes top 10 billionaire cities moscow beats new york again amp refURL 16 Subat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Forbes Top 10 Billionaire Cities Moscow Beats New York Again https www mos ru city about 22 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Iz istorii Moskvy Moskva v zerkale cifr faktov sobytij 2006 2007 Rusca Moskova Belediyesi resmi sitesi Erisim tarihi 13 Eylul 2010 olu kirik baglanti Rusca www darwin museum ru 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Eylul 2010 Bolshoj enciklopedicheskij slovar Klimat Moskvy Sinoptiki v 2008 godu v Moskve byli pobity rekordy tepla i osadkov Rusca NEWSru com 9 Ocak 2009 21 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2009 Rusca pogoda ru net 11 Ocak 2009 13 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2009 Rusca 11 Ocak 2009 13 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2009 Prodolzhitelnost solnechnogo siyaniya v Moskve v 2007 g 21 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2009 Rusca Pogoda i klimat 22 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2009 Medvedev Fires Moscow Mayor After 18 Years in Power Bloomberg com Ingilizce 28 Eylul 2010 4 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2023 77 rosstat gov ru 14 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 rosstat gov ru 19 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Tognini Giacomo Forbes Ingilizce 7 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 web archive org 24 Agustos 2007 9 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 web archive org 28 Mayis 2012 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 web archive org 20 Subat 2001 20 Subat 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 web archive org 2 Temmuz 2006 2 Temmuz 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 web archive org 18 Subat 2010 7 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Novosti Rossii SNG i mira IA REGNUM Rusca 15 Nisan 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 web archive org 17 Agustos 2007 17 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 mosday ru 2 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 money cnn com 3 Temmuz 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 web archive org 15 Haziran 2010 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 web archive org 5 Agustos 2008 5 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Jacobs Deborah L Forbes Ingilizce 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Times The Moscow 19 Mart 2019 The Moscow Times Ingilizce 20 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 www eca international com 16 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Moskva v zerkale cifr faktov sobytij 2006 2007 Rusca Oficialnyj server pravitelstva Moskvy Erisim tarihi 12 Ocak 2009 olu kirik baglanti Sister Cities of Ankara ankara bel tr Ankara 28 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2020 Dis baglantilarMoskova Belediyesi Moskova Devlet UniversitesiOnce gelen Vladimir Sankt Peterburg Petrograd Rusya nin baskenti 1303 1713 1728 1730 1918 den beri Sonra gelen Sankt Peterburg