Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Benito Amilcare Andrea Mussolini (29 Temmuz 1883, Predappio - 28 Nisan 1945, Giulino di Mezzegra), Ulusal Faşist Parti'nin lideri olan İtalyan politikacı ve gazeteci. Kendini faşist olarak tanımlayan Mussolini, iktidara geldikten sonra Duce (Lider) olarak tanındı. Mussolini, faşizm ideolojisinin ilk örneği olan İtalyan faşizminin kurucusudur, bu sebepten dolayı faşizmin kurucusu olarak da kabul edilmektedir. 31 Ekim 1922 ve 25 Temmuz 1943 tarihleri arasında İtalya Krallığı'nın başbakanı, 23 Eylül 1943 ve 25 Nisan 1945 tarihleri arasında ise İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin Ducesi olarak görev yaptı. II. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında İtalyan siyasetinde önemli bir rol oynadı. Nisan 1945'te, Luftwaffe miğferi takıp bir Nazi konvoyu ile İsviçre'ye kaçmaya çalışırken, komünist İtalyan partizanlar tarafından fark edildi ve sevgilisi ile beraber kurşuna dizilerek infaz edildi. Ayrıca; Adolf Hitler, Francisco Franco ve António de Oliveira Salazar gibi aşırı sağ totaliter yöneticilere de ilham vermiştir.
| Duce Benito Mussolini | |
|---|---|
 | |
| İtalya Başbakanı | |
| Görev süresi 31 Ekim 1922 - 25 Temmuz 1943 | |
| Hükümdar | III. Vittorio Emanuele |
| Yerine geldiği | Luigi Facta |
| Yerine gelen | Pietro Badoglio |
| İtalyan Sosyal Cumhuriyeti Ducesi | |
| Görev süresi 23 Eylül 1943 - 25 Nisan 1945 | |
| Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı Lideri | |
| Görev süresi 23 Mart 1919 - 9 Kasım 1921 | |
| Ulusal Faşist Parti Lideri | |
| Görev süresi 9 Kasım 1921 - 27 Temmuz 1943 | |
| Cumhuriyetçi Faşist Parti Lideri | |
| Görev süresi 13 Eylül 1943 - 28 Nisan 1945 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 29 Temmuz 1883 Predappio, Forli, İtalya |
| Ölüm | 28 Nisan 1945 (61 yaşında) , Como, İtalya |
| Vatandaşlığı |  İtalya Krallığı (1883-1943) İtalyan Sosyal Cumhuriyeti (1943-1945) |
| Milliyeti | İtalyan |
| Partisi | Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı (1919-1921) Ulusal Faşist Parti (1921-1943) Cumhuriyetçi Faşist Parti (1943-1945) |
| Diğer siyasi bağlantıları | İtalyan Sosyalist Partisi (1901-1914) |
| Evlilik(ler) | Rachele Mussolini |
| İlişkiler | Ida Dalser Margherita Sarfatti Clara Petacci |
| Çocuk(lar) | Benito Albino Mussolini Edda Mussolini Vittorio Mussolini Bruno Mussolini Romano Mussolini Anna Maria Mussolini |
| Bitirdiği okul | Lozan Üniversitesi |
| Mesleği | Siyasetçi, gazeteci, öğretmen |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  İtalya Kraliyet Ordusu |
| Branşı | Piyade |
| Hizmet yılları | 1915-1917 |
| Rütbesi | İtalya Mareşali |
| Birimi | 11. Bersaglieri Alayı |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı |
Gençlik yılları ve gazetecilik dönemi
29 Temmuz 1883'te demirci bir babanın oğlu olarak Predappio, Forli'de doğdu. Mussolini, ilk ve ortaöğrenimi sırasında disiplinsiz ve saldırgan davranışları nedeniyle iki kez okuldan uzaklaştırıldı. Gençliğinde sosyalist düşüncelere ilgi duydu. Lozan Üniversitesindeki eğitiminin ardından öğretmenlik yaparak çalışmaya başladı. 1902'de zorunlu askerlik görevinden kaçmak için İsviçre'ye gitti. 1904'te İtalya'ya geri dönerek İtalyan Sosyalist Partisi'ne katıldı ve partinin yayın organı olan Avanti gazetesinde çalıştı. Bir süre gazetenin başyazarlığını da üstlenen Mussolini, I. Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine orduya yazıldı. I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla birlikte, tarafsızlık politikası izlenmesi gerektiğini söylemekte olan Sosyalist Parti ile çelişkiye düştüğü için gazeteden uzaklaştırıldı. İki yıl boyunca piyade olarak askerlik yapan Mussolini savaşta yaralandıktan sonra Milano'ya döndü ve burada sağ görüşlü Il Popolo d'Italia gazetesinin editörü oldu. Il Popolo d'Italia gazetesini çıkarmaya başladıktan birkaç ay sonra da Sosyalist Parti'den atıldı. Artık Mussolini'nin siyasi görüşü tamamen değişmişti. Sosyalist düşünceleri bir kenara bıraktı ve "faşizm" ismini vermiş olduğu yeni ideolojinin temellerini atmak için harekete geçti.
Siyasi hayatı
Çökmüş ekonomi ve siyasi kargaşa içindeki İtalya’da Mussolini 1919 senesinde çeşitli sağcı, antikomünist ve antikapitalist grupları, kurduğu Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı örgütünde bir araya getirdi. 1921'de ise Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı'nı lağvederek Ulusal Faşist Parti'yi bünyesinde topladı. "Duce" ünvanını kullanan Mussolini, ülkenin problemlerini çözeceğini vadediyor ve eski Roma İmparatorluğu'nun ihtişamlı günlerine geri dönüleceğine söz veriyordu. Partinin yarı askerî milis kuvveti olarak kurulan Kara Gömlekliler örgütü ise ekonomik durumun kargaşasından faydalanarak büyük bir sıçrama yapan komünist gruplarla, grevci işçilerle çatışıyordu.
1922'nin Ekim ayında Mussolini önderliğindeki faşistler toplam 26.000 kişi ile beraber Napoli'den Roma'ya yürüme kararı aldılar. Savaş sonunda istediğini elde edemediği için hayal kırıklığına uğramış olan İtalyan halkının durumunu Mussolini'nin düzeltebileceğine inanan Kral III. Vittorio Emanuele, toplumsal krizi şiddetsiz bir yolla çözmek için 31 Ekim 1922 tarihinde Mussolini'yi başbakan olarak atadı. Zaten Faşist Parti 1921 yılında çok düşük bir oy almıştı ancak 1922'de ise Mussolini'yi destekleyenlerin sayısı kat kat artmıştı. Kralın komünist hareketin önüne geçmek istemesi de bu durumu kolaylaştırmıştı. Ve bu yürüyüşle beraber ardından yaşananlar, yıllar sonra Üçüncü Reich'ı ilan edecek olan Adolf Hitler'in de ilham kaynağı oldu.
İktidara geçişi ve icraatları
İktidar olduğunda önceleri liberallerin desteğini alan Mussolini, diktatörlüğün koyu ve keskin uygulamalarını birer birer hayata geçirmeye başlamıştı. İtalya kısa zamanda bir polis devleti hâline getirildi. Kitap ve gazetelere getirilen sansür, seçim sisteminde yapılan düzenlemeler ve Faşist Parti dışındaki diğer partilerin kapanması gibi uygulamalar gerçekleştirildi. Mussolini, sendika hareketlerini de kanun dışı ilan etti ve eğitimi kontrol altına aldı. Ayrıca ekonominin faşistleştirilmesi amacıyla da tüm ülkeyi tren rayları ve otobanlarla kaplayan Mussolini, çiftçileri sürekli teşvik ederek tarım ve endüstrinin canlanmasını sağladı. Gerçekleştirdiği bu değişiklikler ve yeni uygulamalarla İtalya'da işsizlik azalmıştı ve bu da Mussolini'nin popülaritesinin artmasına neden oldu. 1922 yılının bazı dönemlerinde ülkenin iç ve dış işlerinden, kolonilerden ve kamu çalışmalarından sorumlu olan Mussolini, aynı zamanda orduyu da idare ediyordu. Tüm bakanlıkların görevlerini kendisi üstlenmişti. Bu şekilde tüm gücü elinde tuttuğuna inanan Mussolini, rekabet yaratacak herhangi bir durumun da önüne geçmiş oluyordu. Ancak bu durum kurduğu rejimin daha verimli çalışmasını engelliyor ve sıkıntı yaratıyordu.
Diktatörlük altındaki İtalya'da kanunlar yeniden yazılmış, üniversitedeki öğretim görevlileri faşist rejimi savunacaklarına dair yemin etmek zorunda bırakılmışlardı. Gazete editörleri Mussolini tarafından özel olarak seçiliyor ve Faşist Parti'den sertifikası olmayan hiç kimse gazeteci olamıyordu. Amaç tüm İtalyan halkını, şirketleri ve dernekleri kontrol altında tutmaktı. Mussolini'nin dış politikada amacı ise pasifist antiemperyalizmin yerine agresif milliyetçilik getirmekti. Bunun ilk örneği 1923'te Corfu'nun bombalanması sırasında olmuştu. Ardından Arnavutluk'un kukla rejimine geçmesi ve Libya'nın yeniden fethi geldi.
1930'lu yıllar ve II. Dünya Savaşı
Uluslararası arenada güçlendiğini ispat etmek için 1935'te Habeşistan'a asker çıkardı. Uzun ve nedensiz bir savaş sonunda Habeşistan'ı işgal eden İtalya, 1936 yılında Almanya ile Berlin-Roma Mihverini kurdu. Berlin-Roma Mihveri'nin kurulmasıyla Adolf Hitler'in İtalya üzerindeki etkisi arttı ve bu durum Kral III. Vittorio Emanuele ile birlikte İtalyan halkını endişelendirmeye başladı. İtalyan askerleri Alman askerleri gibi yürümeye başlamışlardı, Alman nazizmi İtalyan faşizminden daha koyuydu. Faşizm, nazizme göre bir ölçüde daha ılımlıydı. Sanayinin devletleştirilmesine ve kapitalist sınıfın ortadan kaldırılmasına da kesinlikle karşı bir rejimdi.
Hitler öncelikle Orta Avrupa, ardından Doğu ve Batı Avrupa'yı Almanya topraklarına katmak amacındaydı ve bu amaçla 1 Eylül 1939 sabahı Polonya sınırlarını geçti. Bu taarruzla II. Dünya Savaşı başlamış oldu. Daha önce Malta, Korsika ve Tunus'u İtalyan topraklarına katma ve "Roma İmparatorluğu'nu canlandırma amacı" taşıdığını söyleyen Mussolini de Almanya ile birlikte Mihver Devletleri blokunda savaşa girdi. Birçok faşistin karşı çıkmasına rağmen 10 Haziran 1940'ta savaşa girdiklerini resmen ilan eden Mussolini, Kuzey Afrika ve Balkanlar'da Müttefik kuvvetlerine karşı mağlup oldu. Almanya'dan aldığı destek ile işgal ettiği bölgelerde direndi ancak İtalya'da gücünü kaybetmeye başladı.
Tutuklanması ve kurtarılışı
Komünistler önderliğindeki direnişçilerin ülkede etkili olması ve müttefiklerin 1943'te Sicilya'ya çıkartma yapmasının ardından Kral III. Vittorio Emanuele, Mussolini'yi görevden aldı. Almanya; Kuzey İtalya'yı işgal etti ve Hitler'in emriyle, başlarında Otto Skorzeny'nin bulunduğu özel bir Fallschirmjäger birimi, Mussolini'yi 12 Eylül 1943'te 'da tutuklu bulunduğu otelden kurtararak model uçakla önce Roma'ya, sonra aynı günün akşamı bir Luftwaffe nakliye uçağı ile Viyana'ya kaçırdı. Birkaç gün sonra ise Hitler'in karargâhının bulunduğu Rastenburg'a götürüldü. Mussolini, burada Adolf Hitler tarafından karşılandı. Burada oğlu ile beraber karargâha götürülüp Hermann Göring'in sığınağına yerleştirildi. Mussolini Wolfsschanze'den Münih'e gitti. Orada oğlu ve İtalya'dan gelen karısı ile beraber, Bavyera kraliyet ailesi Wittelsbacher'lerin şatosuna yerleşti.
Mussolini bundan sonra Kuzey İtalya'ya döndü; Garda Gölü kıyısında Rocca delle Caminate denilen ücra bir yere yerleşti. Hitler'in de korumasını sağlayan birlik olan "SS-Leibstandarte" askerleri tarafından korunuyordu.Cumhuriyetçi Faşist Parti'yle beraber İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'ni kurdu. 15 Eylül 1943'te hükûmet işlerini üstlendi. Ancak kurduğu bu hükûmet sadece bir gölge hükûmetti ve Almanların kukla rejimi olmaktan öteye gidemedi. Asıl söz, Alman işgal yetkililerindeydi. Mussolini'nin hükûmeti sivil idare işleri ve Almanya'ya iş gücü temin edilmesiyle uğraştı.
Ölümü
Savaşın son günlerinde, 25 Nisan 1945'te, bir Alman delegesini bekleyen Mussolini, kimsenin gelmemesiyle şaşkına dönmüş, Aldatıldık, yine Almanlar tarafından aldatıldık demişti. 27 Nisan sabahı zırhlı bir araba ve yirmi beş kamyon ile beraber yola koyuldu. Amacı İspanya'ya kaçmak için bir uçağa binmek üzere İsviçre'ye gitmekti. Yolda ilerlerken partizanlarla Musso adı verilen yerde çatışmaya girdi. Faşistler hemen teslim olsalar da Mussolini zırhlı arabayla kaçmayı başardı. Mussolini ve beraberindekiler, komünist partizanlar Valerio, Bellini ve 52. Garibaldi Tugayı Siyasal Komiseri tarafından, Dongo köyü (Como Gölü) yakınlarında durduruldu. Partizanlar arabayı ararken battaniyeye sarılmış bir erkek buldular. Arabanın içindekiler Zavallı bir sarhoş diye geçiştirmeye çalışsalar da battaniyeyi kaldıran partizan Mussolini'yi tanıdı ve böylece yakalanmış oldu.
Partizanlar tarafından birkaç kez Como'ya götürülmek istendi fakat başarısız olununca Mezzegra'ya getirildiler. Orada De Maria ailesinin çiftlik evinde son gecelerini geçirdiler. Ertesi gün 28 Nisan'da Ulusal Kurtuluş Komitesi'nden Mussolini'yi öldürme emrini alan asıl adı Walter Audisio olan albay rütbeli komünist partizan Colonnello Valerio, Mussolini ve Petacci'yi vurarak öldürmüştür. Öldürülme olayı resmî versiyonuna göre şöyle gelişmiştir: Audisio, Mussolini ve metresi Petacci'nin tutuklu oldukları çiftlik evine gitti ve tutuklu kaldıkları odaya girdi. Onlara İtalyan ulusuna adaleti iade etmek üzere görevlendirilmiş bulunuyorum diyerek çok kısa bir konuşma yaptı. Sonra ikisine de Çökün diye emretti ama bunu reddeden Petacci, Mussolini'ye sarıldı. Audisio'nun elindeki makineli tüfek tutukluk yaptı, patlamadı. Bir ikinci silah da tutukluk yaptı. Sonunda dayanamayan Albay Audisio, muhafızlardan birinin makineli tüfeğini kaparak ikisine doğrulttu. Audisio ilk önce Mussolini'nin metresi Petacci'ye ateş etti ve Petacci vurularak yere düştü. Tam o sırada Mussolini ceketini açtı ve "Göğsümden vur beni!" diye haykırdı. Audisio hiç beklemeden ateş ederek Mussolini'yi göğsünden vurdu. Mussolini yere düştü ama ölmedi ve ağır nefes alıyordu. Audisio yanına gitti ve göğsüne bir kurşun daha sıktı. Audisio savaştan sonra yayımladığı anılarında, Mussolini ve metresini toplam 5 kurşun ile vurarak öldürdüğünü belirtmiştir.
Mussolini'nin maiyetindeki diğer üyeler (başta bakanlar ve İtalyan Sosyal Cumhuriyeti yetkilileri) aynı gün akşama doğru bir idam mangası önünde idam edilmiştir. Ertesi gün Mussolini'nin, sevgilisinin ve birkaç yandaşının cesedi Milano'da Loreto Meydanı'ndaki Esso benzin istasyonunun çatısından başaşağı sallandırıldı. Teşhir edilen vücudu, halk tarafından tekmelendi ve tükürüldü. Devrik liderin cesedi alaya ve istismara maruz kaldı. Ölümünden ve Milano'da cesedinin halka gösterilmesinden sonra, Mussolini'nin cesedi kentin kuzeyinde, Musocco mezarlığındaki bir mezara gömüldü.
1946'da cesedi isimli bir İtalyan politikacı ve iki neofaşist tarafından mezarı kazılıp kaçırılmıştır. Cesedi Milano dışında, 'da 11 yıl boyunca bir gardıropta saklanmıştır.
Ölümü hakkında bir iddia
Umberto Eco, Sıfır Sayı kitabında, gazeteci Braggadocio (İngilizce anlamı palavra) karakterinin ağzından Mussolini'nin halka ilan edildiği tarihte ölmediğine, onun yerine dublörünün öldürüldüğünü ve kendisinin ise Vatikan'da ya da Arjantin'de uzun bir süre saklandığına dair bir iddiayı aktarmış ve kitap boyunca bunu işlemiştir. Bu iddiaya da şu dayanaklar sunulmuştur:
- Mussolini halk arasında son kez Milano Başpiskoposluğu'na gittiği gün görülmüş ve sonrasında sadece belirli insanlarla görüşmüştür. Sonrasında onu yakalayan Almanlar ve partizanlar onu fotoğraftan görmüş insanlardır. Nitekim Mussolini son iki yıla ait fotoğraflarında çok zayıf görünmektedir. Ancak, 20 Nisan 1945'te Mussolini ile gerçekleştirilen ve 22 Nisan'da da bizzat kendisinin imzaladığı, yayımlanan röportajını yapan Cabella, Mussolini'yi gayet sağlıklı gördüğünü, hatta şişmanladığını, 1944 yılının Aralık ayındaki hâliyle karşılaştırdığında da çok daha dinç ve sağlıklı olduğunu söylemiştir. 27 Nisan 1945'te ise Mussolini tutuklandıktan sonra Pedro, Mussolini'yi "Karşımdakinin o olduğundan emin olamıyordum, onu neredeyse tanıyamayacaktım. Yaşlıydı, sıskaydı..." şeklinde tanımlar.
- Meydanda teşhir edilen cesedin otopsi raporu, cesedin gördüğü zarar sebebiyle boyunun ölçülemediği, yüzünün ateşli silahlarla verilen hasar sebebiyle şekilsiz olduğu, antropometrik ölçümün mümkün olmadığı şeklinde başlar. Yine otopsi raporu, Mussolini'nin daha önce tedavisini gördüğü ülserden ve frengiden; sağlığında Mussolini'nin tedavisini yapan 'nin tanısını koyduğu düşük tansiyon, anemi, karaciğer yağlanması, mide krampları, sıkışmış bağırsak ve akut kabızlıktan bahsetmemektedir. Nitekim otopsi raporuna göre karaciğer vesaire iç organları normaldi.
Ayrıca bakınız
hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
İlgili görüntüler
- Brenner Geçidi'nde Hitler ile görüşmesi [1] 19 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Otto Skorzeny'nin Gran Sasso oteline hapsedilen Duce'yi kurtarışından hemen sonraki görüntüleri [2] 25 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Mussolini ile sevgilisi Clara Petacci'nin cesedinin asılması [3] 11 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Jesse Greenspan (25 Ekim 2012). "9 Things You May Not Know About Mussolini". 18 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2018.
- ^ "NNDB". 24 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2012.
- ^ Hakim, Joy (1995). A History of Us: War, Peace and all that Jazz. New York: Oxford University Press. ISBN .
- ^ "BBC - History - Historic Figures: Benito Mussolini (1883-1945)". bbc.co.uk. 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2018.
- ^ "Mussolini founds the Fascist party – Mar 23, 1919". HISTORY.com. 21 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2018.
- ^ "Mussolini's Final Hours". The Italian dictator’s final days and his body’s strange journey in the years after. History Channel. 27 Nisan 2020. 6 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2020.
- ^ Hakim, Joy (1995). A History of Us: War, Peace and all that Jazz. New York: Oxford University Press. ISBN .
- ^ A History of Us: War, Peace and all that Jazz. New York: Oxford University Press. 1995. ISBN .
- ^ "Historic Figures: Benito Mussolini (1883–1945)". BBC – History – bbc.co.uk. 13 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2018.
- ^ "Mussolini founds the Fascist party – Mar 23, 1919". History.com. 7 Mart 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2018.
- ^ William L. Shirer, Nazi İmparatorluğu, İnkılap Kitabevi, 2002. Cilt 3, s. 1263
- ^ Henrik Eberle / Matthias Uhl, Hitler Kitabı, 3. baskı s. 150
- ^ William L. Shirer, Nazi İmparatorluğu, İnkılap Kitabevi, 2002. Cilt 3, s. 1264
- ^ Henrik Eberle / Matthias Uhl, Hitler Kitabı, 3. baskı, s. 151
- ^ "cumhuriyet.com.tr". 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2018.
- ^ Eco, Umberto Eco. Sıfır Sayı, Doğan Egmont Yayıncılık, 2015, İstanbul.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Benito Amilcare Andrea Mussolini 29 Temmuz 1883 Predappio 28 Nisan 1945 Giulino di Mezzegra Ulusal Fasist Parti nin lideri olan Italyan politikaci ve gazeteci Kendini fasist olarak tanimlayan Mussolini iktidara geldikten sonra Duce Lider olarak tanindi Mussolini fasizm ideolojisinin ilk ornegi olan Italyan fasizminin kurucusudur bu sebepten dolayi fasizmin kurucusu olarak da kabul edilmektedir 31 Ekim 1922 ve 25 Temmuz 1943 tarihleri arasinda Italya Kralligi nin basbakani 23 Eylul 1943 ve 25 Nisan 1945 tarihleri arasinda ise Italyan Sosyal Cumhuriyeti nin Ducesi olarak gorev yapti II Dunya Savasi oncesinde ve savas sirasinda Italyan siyasetinde onemli bir rol oynadi Nisan 1945 te Luftwaffe migferi takip bir Nazi konvoyu ile Isvicre ye kacmaya calisirken komunist Italyan partizanlar tarafindan fark edildi ve sevgilisi ile beraber kursuna dizilerek infaz edildi Ayrica Adolf Hitler Francisco Franco ve Antonio de Oliveira Salazar gibi asiri sag totaliter yoneticilere de ilham vermistir Duce Benito MussoliniItalya BasbakaniGorev suresi 31 Ekim 1922 25 Temmuz 1943Hukumdar III Vittorio EmanueleYerine geldigi Luigi FactaYerine gelen Pietro BadoglioItalyan Sosyal Cumhuriyeti DucesiGorev suresi 23 Eylul 1943 25 Nisan 1945Fasist Mucadele Birliklerinin Ittifaki LideriGorev suresi 23 Mart 1919 9 Kasim 1921Ulusal Fasist Parti LideriGorev suresi 9 Kasim 1921 27 Temmuz 1943Cumhuriyetci Fasist Parti LideriGorev suresi 13 Eylul 1943 28 Nisan 1945Kisisel bilgilerDogum 29 Temmuz 1883 1883 07 29 Predappio Forli ItalyaOlum 28 Nisan 1945 61 yasinda Como ItalyaVatandasligi Italya Kralligi 1883 1943 Italyan Sosyal Cumhuriyeti 1943 1945 Milliyeti ItalyanPartisi Fasist Mucadele Birliklerinin Ittifaki 1919 1921 Ulusal Fasist Parti 1921 1943 Cumhuriyetci Fasist Parti 1943 1945 Diger siyasi baglantilari Italyan Sosyalist Partisi 1901 1914 Evlilik ler Rachele MussoliniIliskiler Ida Dalser Margherita Sarfatti Clara PetacciCocuk lar Benito Albino Mussolini Edda Mussolini Vittorio Mussolini Bruno Mussolini Romano Mussolini Anna Maria MussoliniBitirdigi okul Lozan UniversitesiMeslegi Siyasetci gazeteci ogretmenImzasiAskeri hizmetiBagliligi Italya Kraliyet OrdusuBransi PiyadeHizmet yillari 1915 1917Rutbesi Italya MaresaliBirimi 11 Bersaglieri AlayiCatisma savaslari I Dunya Savasi8 Haziran 1924 tarihli Resimli Gazete de Mussolini yi konu alan kapak Turk askeri Mussolini ye Celebi Anadolu ya girmek isteyenler hep bu yoldan gectiler ve gordugun kumeyi birakip donduler diyor Genclik yillari ve gazetecilik donemi29 Temmuz 1883 te demirci bir babanin oglu olarak Predappio Forli de dogdu Mussolini ilk ve ortaogrenimi sirasinda disiplinsiz ve saldirgan davranislari nedeniyle iki kez okuldan uzaklastirildi Gencliginde sosyalist dusuncelere ilgi duydu Lozan Universitesindeki egitiminin ardindan ogretmenlik yaparak calismaya basladi 1902 de zorunlu askerlik gorevinden kacmak icin Isvicre ye gitti 1904 te Italya ya geri donerek Italyan Sosyalist Partisi ne katildi ve partinin yayin organi olan Avanti gazetesinde calisti Bir sure gazetenin basyazarligini da ustlenen Mussolini I Dunya Savasi nin baslamasi uzerine orduya yazildi I Dunya Savasi nin baslamasiyla birlikte tarafsizlik politikasi izlenmesi gerektigini soylemekte olan Sosyalist Parti ile celiskiye dustugu icin gazeteden uzaklastirildi Iki yil boyunca piyade olarak askerlik yapan Mussolini savasta yaralandiktan sonra Milano ya dondu ve burada sag goruslu Il Popolo d Italia gazetesinin editoru oldu Il Popolo d Italia gazetesini cikarmaya basladiktan birkac ay sonra da Sosyalist Parti den atildi Artik Mussolini nin siyasi gorusu tamamen degismisti Sosyalist dusunceleri bir kenara birakti ve fasizm ismini vermis oldugu yeni ideolojinin temellerini atmak icin harekete gecti Siyasi hayatiDuce Benito Mussolini Cokmus ekonomi ve siyasi kargasa icindeki Italya da Mussolini 1919 senesinde cesitli sagci antikomunist ve antikapitalist gruplari kurdugu Fasist Mucadele Birliklerinin Ittifaki orgutunde bir araya getirdi 1921 de ise Fasist Mucadele Birliklerinin Ittifaki ni lagvederek Ulusal Fasist Parti yi bunyesinde topladi Duce unvanini kullanan Mussolini ulkenin problemlerini cozecegini vadediyor ve eski Roma Imparatorlugu nun ihtisamli gunlerine geri donulecegine soz veriyordu Partinin yari askeri milis kuvveti olarak kurulan Kara Gomlekliler orgutu ise ekonomik durumun kargasasindan faydalanarak buyuk bir sicrama yapan komunist gruplarla grevci iscilerle catisiyordu 1922 nin Ekim ayinda Mussolini onderligindeki fasistler toplam 26 000 kisi ile beraber Napoli den Roma ya yurume karari aldilar Savas sonunda istedigini elde edemedigi icin hayal kirikligina ugramis olan Italyan halkinin durumunu Mussolini nin duzeltebilecegine inanan Kral III Vittorio Emanuele toplumsal krizi siddetsiz bir yolla cozmek icin 31 Ekim 1922 tarihinde Mussolini yi basbakan olarak atadi Zaten Fasist Parti 1921 yilinda cok dusuk bir oy almisti ancak 1922 de ise Mussolini yi destekleyenlerin sayisi kat kat artmisti Kralin komunist hareketin onune gecmek istemesi de bu durumu kolaylastirmisti Ve bu yuruyusle beraber ardindan yasananlar yillar sonra Ucuncu Reich i ilan edecek olan Adolf Hitler in de ilham kaynagi oldu Iktidara gecisi ve icraatlari Mussolini Riccione plajinda bir kadin tarafindan selamlaniyor 1932 Iktidar oldugunda onceleri liberallerin destegini alan Mussolini diktatorlugun koyu ve keskin uygulamalarini birer birer hayata gecirmeye baslamisti Italya kisa zamanda bir polis devleti haline getirildi Kitap ve gazetelere getirilen sansur secim sisteminde yapilan duzenlemeler ve Fasist Parti disindaki diger partilerin kapanmasi gibi uygulamalar gerceklestirildi Mussolini sendika hareketlerini de kanun disi ilan etti ve egitimi kontrol altina aldi Ayrica ekonominin fasistlestirilmesi amaciyla da tum ulkeyi tren raylari ve otobanlarla kaplayan Mussolini ciftcileri surekli tesvik ederek tarim ve endustrinin canlanmasini sagladi Gerceklestirdigi bu degisiklikler ve yeni uygulamalarla Italya da issizlik azalmisti ve bu da Mussolini nin popularitesinin artmasina neden oldu 1922 yilinin bazi donemlerinde ulkenin ic ve dis islerinden kolonilerden ve kamu calismalarindan sorumlu olan Mussolini ayni zamanda orduyu da idare ediyordu Tum bakanliklarin gorevlerini kendisi ustlenmisti Bu sekilde tum gucu elinde tuttuguna inanan Mussolini rekabet yaratacak herhangi bir durumun da onune gecmis oluyordu Ancak bu durum kurdugu rejimin daha verimli calismasini engelliyor ve sikinti yaratiyordu Diktatorluk altindaki Italya da kanunlar yeniden yazilmis universitedeki ogretim gorevlileri fasist rejimi savunacaklarina dair yemin etmek zorunda birakilmislardi Gazete editorleri Mussolini tarafindan ozel olarak seciliyor ve Fasist Parti den sertifikasi olmayan hic kimse gazeteci olamiyordu Amac tum Italyan halkini sirketleri ve dernekleri kontrol altinda tutmakti Mussolini nin dis politikada amaci ise pasifist antiemperyalizmin yerine agresif milliyetcilik getirmekti Bunun ilk ornegi 1923 te Corfu nun bombalanmasi sirasinda olmustu Ardindan Arnavutluk un kukla rejimine gecmesi ve Libya nin yeniden fethi geldi 1930 lu yillar ve II Dunya Savasi Italya ya yaptigi ilk ziyaretinde Italyan generaller tarafindan selamlanan Adolf Hitler solunda Benito Mussolini Venedik Havalimani 14 Haziran 1934 1935 te Mussolini ve Kara Gomlekliler gencligi Roma da Uluslararasi arenada guclendigini ispat etmek icin 1935 te Habesistan a asker cikardi Uzun ve nedensiz bir savas sonunda Habesistan i isgal eden Italya 1936 yilinda Almanya ile Berlin Roma Mihverini kurdu Berlin Roma Mihveri nin kurulmasiyla Adolf Hitler in Italya uzerindeki etkisi artti ve bu durum Kral III Vittorio Emanuele ile birlikte Italyan halkini endiselendirmeye basladi Italyan askerleri Alman askerleri gibi yurumeye baslamislardi Alman nazizmi Italyan fasizminden daha koyuydu Fasizm nazizme gore bir olcude daha ilimliydi Sanayinin devletlestirilmesine ve kapitalist sinifin ortadan kaldirilmasina da kesinlikle karsi bir rejimdi Hitler oncelikle Orta Avrupa ardindan Dogu ve Bati Avrupa yi Almanya topraklarina katmak amacindaydi ve bu amacla 1 Eylul 1939 sabahi Polonya sinirlarini gecti Bu taarruzla II Dunya Savasi baslamis oldu Daha once Malta Korsika ve Tunus u Italyan topraklarina katma ve Roma Imparatorlugu nu canlandirma amaci tasidigini soyleyen Mussolini de Almanya ile birlikte Mihver Devletleri blokunda savasa girdi Bircok fasistin karsi cikmasina ragmen 10 Haziran 1940 ta savasa girdiklerini resmen ilan eden Mussolini Kuzey Afrika ve Balkanlar da Muttefik kuvvetlerine karsi maglup oldu Almanya dan aldigi destek ile isgal ettigi bolgelerde direndi ancak Italya da gucunu kaybetmeye basladi Tutuklanmasi ve kurtarilisi Mussolini 1944 yilinda kendisine bagli bir askerle konusuyor Komunistler onderligindeki direniscilerin ulkede etkili olmasi ve muttefiklerin 1943 te Sicilya ya cikartma yapmasinin ardindan Kral III Vittorio Emanuele Mussolini yi gorevden aldi Almanya Kuzey Italya yi isgal etti ve Hitler in emriyle baslarinda Otto Skorzeny nin bulundugu ozel bir Fallschirmjager birimi Mussolini yi 12 Eylul 1943 te da tutuklu bulundugu otelden kurtararak model ucakla once Roma ya sonra ayni gunun aksami bir Luftwaffe nakliye ucagi ile Viyana ya kacirdi Birkac gun sonra ise Hitler in karargahinin bulundugu Rastenburg a goturuldu Mussolini burada Adolf Hitler tarafindan karsilandi Burada oglu ile beraber karargaha goturulup Hermann Goring in siginagina yerlestirildi Mussolini Wolfsschanze den Munih e gitti Orada oglu ve Italya dan gelen karisi ile beraber Bavyera kraliyet ailesi Wittelsbacher lerin satosuna yerlesti Mussolini bundan sonra Kuzey Italya ya dondu Garda Golu kiyisinda Rocca delle Caminate denilen ucra bir yere yerlesti Hitler in de korumasini saglayan birlik olan SS Leibstandarte askerleri tarafindan korunuyordu Cumhuriyetci Fasist Parti yle beraber Italyan Sosyal Cumhuriyeti ni kurdu 15 Eylul 1943 te hukumet islerini ustlendi Ancak kurdugu bu hukumet sadece bir golge hukumetti ve Almanlarin kukla rejimi olmaktan oteye gidemedi Asil soz Alman isgal yetkililerindeydi Mussolini nin hukumeti sivil idare isleri ve Almanya ya is gucu temin edilmesiyle ugrasti OlumuMussolini ve yandaslarinin Loreto Meydani ndaki linc edilmis cesetleri Savasin son gunlerinde 25 Nisan 1945 te bir Alman delegesini bekleyen Mussolini kimsenin gelmemesiyle saskina donmus Aldatildik yine Almanlar tarafindan aldatildik demisti 27 Nisan sabahi zirhli bir araba ve yirmi bes kamyon ile beraber yola koyuldu Amaci Ispanya ya kacmak icin bir ucaga binmek uzere Isvicre ye gitmekti Yolda ilerlerken partizanlarla Musso adi verilen yerde catismaya girdi Fasistler hemen teslim olsalar da Mussolini zirhli arabayla kacmayi basardi Mussolini ve beraberindekiler komunist partizanlar Valerio Bellini ve 52 Garibaldi Tugayi Siyasal Komiseri tarafindan Dongo koyu Como Golu yakinlarinda durduruldu Partizanlar arabayi ararken battaniyeye sarilmis bir erkek buldular Arabanin icindekiler Zavalli bir sarhos diye gecistirmeye calissalar da battaniyeyi kaldiran partizan Mussolini yi tanidi ve boylece yakalanmis oldu Partizanlar tarafindan birkac kez Como ya goturulmek istendi fakat basarisiz olununca Mezzegra ya getirildiler Orada De Maria ailesinin ciftlik evinde son gecelerini gecirdiler Ertesi gun 28 Nisan da Ulusal Kurtulus Komitesi nden Mussolini yi oldurme emrini alan asil adi Walter Audisio olan albay rutbeli komunist partizan Colonnello Valerio Mussolini ve Petacci yi vurarak oldurmustur Oldurulme olayi resmi versiyonuna gore soyle gelismistir Audisio Mussolini ve metresi Petacci nin tutuklu olduklari ciftlik evine gitti ve tutuklu kaldiklari odaya girdi Onlara Italyan ulusuna adaleti iade etmek uzere gorevlendirilmis bulunuyorum diyerek cok kisa bir konusma yapti Sonra ikisine de Cokun diye emretti ama bunu reddeden Petacci Mussolini ye sarildi Audisio nun elindeki makineli tufek tutukluk yapti patlamadi Bir ikinci silah da tutukluk yapti Sonunda dayanamayan Albay Audisio muhafizlardan birinin makineli tufegini kaparak ikisine dogrulttu Audisio ilk once Mussolini nin metresi Petacci ye ates etti ve Petacci vurularak yere dustu Tam o sirada Mussolini ceketini acti ve Gogsumden vur beni diye haykirdi Audisio hic beklemeden ates ederek Mussolini yi gogsunden vurdu Mussolini yere dustu ama olmedi ve agir nefes aliyordu Audisio yanina gitti ve gogsune bir kursun daha sikti Audisio savastan sonra yayimladigi anilarinda Mussolini ve metresini toplam 5 kursun ile vurarak oldurdugunu belirtmistir Mussolini nin maiyetindeki diger uyeler basta bakanlar ve Italyan Sosyal Cumhuriyeti yetkilileri ayni gun aksama dogru bir idam mangasi onunde idam edilmistir Ertesi gun Mussolini nin sevgilisinin ve birkac yandasinin cesedi Milano da Loreto Meydani ndaki Esso benzin istasyonunun catisindan basasagi sallandirildi Teshir edilen vucudu halk tarafindan tekmelendi ve tukuruldu Devrik liderin cesedi alaya ve istismara maruz kaldi Olumunden ve Milano da cesedinin halka gosterilmesinden sonra Mussolini nin cesedi kentin kuzeyinde Musocco mezarligindaki bir mezara gomuldu 1946 da cesedi isimli bir Italyan politikaci ve iki neofasist tarafindan mezari kazilip kacirilmistir Cesedi Milano disinda da 11 yil boyunca bir gardiropta saklanmistir Olumu hakkinda bir iddia Umberto Eco Sifir Sayi kitabinda gazeteci Braggadocio Ingilizce anlami palavra karakterinin agzindan Mussolini nin halka ilan edildigi tarihte olmedigine onun yerine dublorunun olduruldugunu ve kendisinin ise Vatikan da ya da Arjantin de uzun bir sure saklandigina dair bir iddiayi aktarmis ve kitap boyunca bunu islemistir Bu iddiaya da su dayanaklar sunulmustur Mussolini halk arasinda son kez Milano Baspiskoposlugu na gittigi gun gorulmus ve sonrasinda sadece belirli insanlarla gorusmustur Sonrasinda onu yakalayan Almanlar ve partizanlar onu fotograftan gormus insanlardir Nitekim Mussolini son iki yila ait fotograflarinda cok zayif gorunmektedir Ancak 20 Nisan 1945 te Mussolini ile gerceklestirilen ve 22 Nisan da da bizzat kendisinin imzaladigi yayimlanan roportajini yapan Cabella Mussolini yi gayet saglikli gordugunu hatta sismanladigini 1944 yilinin Aralik ayindaki haliyle karsilastirdiginda da cok daha dinc ve saglikli oldugunu soylemistir 27 Nisan 1945 te ise Mussolini tutuklandiktan sonra Pedro Mussolini yi Karsimdakinin o oldugundan emin olamiyordum onu neredeyse taniyamayacaktim Yasliydi siskaydi seklinde tanimlar Meydanda teshir edilen cesedin otopsi raporu cesedin gordugu zarar sebebiyle boyunun olculemedigi yuzunun atesli silahlarla verilen hasar sebebiyle sekilsiz oldugu antropometrik olcumun mumkun olmadigi seklinde baslar Yine otopsi raporu Mussolini nin daha once tedavisini gordugu ulserden ve frengiden sagliginda Mussolini nin tedavisini yapan nin tanisini koydugu dusuk tansiyon anemi karaciger yaglanmasi mide kramplari sikismis bagirsak ve akut kabizliktan bahsetmemektedir Nitekim otopsi raporuna gore karaciger vesaire ic organlari normaldi Ayrica bakinizVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarLa dottrina del fascismo Time kapagindakiler listesi 1920 ler Ilgili goruntulerBrenner Gecidi nde Hitler ile gorusmesi 1 19 Subat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Otto Skorzeny nin Gran Sasso oteline hapsedilen Duce yi kurtarisindan hemen sonraki goruntuleri 2 25 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mussolini ile sevgilisi Clara Petacci nin cesedinin asilmasi 3 11 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Jesse Greenspan 25 Ekim 2012 9 Things You May Not Know About Mussolini 18 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2018 NNDB 24 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mart 2012 Hakim Joy 1995 A History of Us War Peace and all that Jazz New York Oxford University Press ISBN 0 19 509514 6 BBC History Historic Figures Benito Mussolini 1883 1945 bbc co uk 30 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2018 Mussolini founds the Fascist party Mar 23 1919 HISTORY com 21 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2018 Mussolini s Final Hours The Italian dictator s final days and his body s strange journey in the years after History Channel 27 Nisan 2020 6 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2020 Hakim Joy 1995 A History of Us War Peace and all that Jazz New York Oxford University Press ISBN 0 19 509514 6 A History of Us War Peace and all that Jazz New York Oxford University Press 1995 ISBN 978 0 19 509514 2 Historic Figures Benito Mussolini 1883 1945 BBC History bbc co uk 13 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2018 Mussolini founds the Fascist party Mar 23 1919 History com 7 Mart 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2018 William L Shirer Nazi Imparatorlugu Inkilap Kitabevi 2002 Cilt 3 s 1263 Henrik Eberle Matthias Uhl Hitler Kitabi 3 baski s 150 William L Shirer Nazi Imparatorlugu Inkilap Kitabevi 2002 Cilt 3 s 1264 Henrik Eberle Matthias Uhl Hitler Kitabi 3 baski s 151 cumhuriyet com tr 21 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2014 Arsivlenmis kopya 19 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2018 Eco Umberto Eco Sifir Sayi Dogan Egmont Yayincilik 2015 Istanbul