Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmanlı İmparatorluğu'nda yasaklar, Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki yasakları ele almaktadır.
I. Süleyman dönemi (1520-1566)
Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'da büyük bir esir pazarı bulunuyordu. Ticaret amacıyla şehre gelen yabancıların kısa bir süreliğine buradan esir ve cariyeleri alıp kullandıktan sonra sokağa bırakmaları üzerine 1559'da Kanuni Sultan Süleyman tarafından çıkartılan kanunla gayrimüslimlere esir satılması yasak edildi.
II. Selim dönemi (1566-1574)
II. Selim döneminde, Eyüp'teki kaymakçı dükkânları kadınların erkeklerle buluşmalarına veya tanışmalarına olanak sağlayınca, o zamanın din hocaları bu durumu "kıyametin yaklaştığı" ve "dinin elden gittiği" şeklinde yorumladılar. Şikayet başvuruları üzerine, 1573 yılında kadınların kaymakçı dükkânlarına girişleri yasaklandı. Dükkânına kadın müşteri alan dükkân sahibi ise cezaya çarptırılacaktı.
III. Murad dönemi (1574-1595)
Kadın ve erkeklerin bir arada kayığa binme yasağı 1580'den başlayıp 1918'lere dek süren bir yasaktı. Yasağın faaliyete geçmesini sağlayan bilgi ise "bazı kadınların kayıklarda, önceden anlaştıkları erkeklerle buluşması" olarak gösteriliyordu. Kayıkçı kahyası ve bostancıbaşına sık sık uyarı ve emirler gelerek bu yasağın sıkı sıkıya korunması önlemi alındı. Öyle ki, kadınlarla erkeklerin Haliç ve Boğaziçi iskelelerinde dolmuş görevi yapan kayıklarda bile bir arada bulunmaları yasaklandı.
IV. Murad dönemi (1623-1640)
Fenersiz dışarı çıkma yasağı
IV. Murad döneminde yatsıdan sonra fenersiz dışarı çıkmak yasaklandı. Zaman zaman kıyafet değiştirerek yatsıdan sonra sokakları gezen IV. Murad, dışarıda fenersiz gezenlerle karşılaştığında ceza olarak onları öldürtmekteydi. Sabah olduğunda ise ölümle cezalandırılan kimselerin ölü bedenleri sokaklarda, yerlerde görülüyordu. Yasağa uymayanları ölümle cezalandıran IV. Murad, bir defasında kıyafet değiştirip gezerken, camiden geç saatte çıkıp fenersiz bir şekilde evine giden bir imam çocuğunu yakalamış ve onu yasağa uymaması nedeniyle öldürtmüştü.
Tütün ve kahve yasağı
IV. Murad döneminde tütün içmek yasaklandı, tütün içenler ise ölümle cezalandırıldı. IV. Murad'ın tütün içmeyi şiddetle yasaklamasında, ona yakın olan Kadızadelilerin de rolü vardı. Tütün yasağına uymayanların katlinin vacip olduğuna dair Şeyhülislam Ahîzâde Hüseyin Efendi fetva verdi.
Osmanlı'daki dinî ve siyasi bir hareket olan Kadızadeliler, tütün ve kahvenin haram olduğunu ileri sürmekteydiler.Kadızadelilerin görüşlerinden cesaret alan IV. Murad, kıyafet değiştirerek şehir ve köyleri dolaşıp, tütün veya kahve içenleri tespit ettiğinde onları cezalandırırdı. İstanbul'da çıkan büyük yangın, IV. Murad'ın bu yasağı uygulamaya yönelmesinin bir nedeni olarak görülür.
İbrahim dönemi (1640-1648)
17. yüzyılda Osmanlı padişahı İbrahim tarafından İstanbul'da halkın araba ile dolaşması yasaklandı. Padişah İbrahim, bir üfürükçüye giderken karşısına çıkan bir arabaya sinirlenmesi üzerine, bundan sorumlu tuttuğu Salih Paşa'yı üfürükçünün evine çağırtıp orada kuyu ipiyle boğdurdu.
IV. Mehmed dönemi (1648-1687)
1666 yılında Mevlevîlerin yaptığı sema ve Halveti tarikatı dervişlerinin "tahta tepmek" olarak adlandırılan ayinleri IV. Mehmed tarafından yasaklandı. Padişahı etkileyen Kadızadelilerin karşı çıktığı kabir ziyareti de 1667 yılında IV. Mehmed'in emriyle yasaklandı.
I. Mahmud dönemi (1730-1754)
Özellikle yaz aylarında mesire yerlerine (gezinti yerleri) açık sayılan giysilerle giden kadınlar Osmanlı'da tepki çekmekteydi. Bu durum karşısında 1750'lerin başında bir ferman yazılarak kadınlara yasak getirildi. Fermanda "Bundan böyle kadınların oralara arabalarla gitmeleri yasaktır. Giden kadınlar ve kadınları götüren arabacılar şiddetle cezalandırılacaklardır." denilmekteydi.
II. Abdülhamid dönemi (1876-1909)
Dindar olduğu bilinen II. Abdülhamid, 2 Nisan 1892'de belden bağlanmış siyah çarşaf giyen Müslüman kadınların matem tutan Hristiyanlara benzedikleri ve güvenlik bakımından sorun yaratacağı gerekçesiyle kadınların çarşaf giymesini yasakladı.Türk gazeteci ve araştırmacı Murat Bardakçı, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde bulunduğu söylediği belgede, II. Abdülhamid'in çarşafı "emr-i tesettüre asla muvafık ve müsait olmadığı" olarak nitelendirdiği, dolaylı yoldan İslam'da çarşafın olmadığını belirttiği ve bu gerekçeyle çarşafı yasakladığını ifade etmiştir.
Diğer yasaklar
Kiliselerde çan çalma yasağı
Osmanlı İmparatorluğu her ne kadar birçok farklı kültürden ve inançtan milletin aynı çatı altında birlikte yaşadığı bir devlet olsa da, burada gayrimüslim halklar Müslüman vatandaşlarla eşit şartlara sahip olmadı. İbadet özgürlüğünün olmasına karşın, kiliselerin çanları kaldırtıldı ve çanların çalması yasaklandı. Uzun yıllar süregelen bu yasak, 1856 yılından sonra kaldırıldı.
Ramazan ayı yasakları
1821'de İstanbul’da yaygınlaşan veba salgınını önlemek adına aynı yılın Ramazan ayında geceleri davulcuların davul çalması, mâni ve türkü okuması, meddahların kahvehanelerde hikâyeler anlatması ve kahvehanelerde tavla, dama, satranç gibi oyunların oynanması yasaklandı. Salgının bulaşmasını engellemek adına Ramazan ayında böyle bir yola başvurulsa da, 3 bine yakın kişinin vebadan ötürü hayatını kaybetmesinin önüne geçilemedi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Osmanlı zamanında uygulanan 21 yasak". Memurlar.Net. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
- ^ Şemsettin Kutlu, Bu Şehri İstanbul Ki, Milliyet Yayınları, s. 366.
- ^ İlhan Tekeli, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 3. cilt, Kültür Bakanlığı, s. 361
- ^ Reşad Ekrem Koçu, Tarihimizde Garip Vakalar, Varlık Yayınları, s. 83.
- ^ a b c . Listelist. 29 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
- ^ Midhat Sertoğlu, IV Murad, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s. 67.
- ^ Emin Efendi, Osmanlı Hayatından Kesitler, İnsan Yayınları, s. 187.
- ^ Naima Tarihi, Cilt 3, Bahar Matbaası, İstanbul, 1968, s. 1221.
- ^ Muhammet Ünlücan, IV. Murad'ın İcraatlarında Din ve Siyaset Ekseni, Ankara-2006, s. 104.
- ^ Ergun Hiçyılmaz, Her Şafakta Ölürüm: Osmanlı'dan Cumhuriyet'e idamlar, Bilge Kültür Sanat, s. 48.
- ^ İbrahim Agah Çubukçu, Türk-İslam Kültürü Üzerinde Araştırmalar ve Görüşler, Ankara İlahiyat Fakültesi Yayınları, s. 31.
- ^ Mustafa Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 4. Cilt, s. 1892.
- ^ Çelik Gülersoy, Eski İstanbul Arabaları, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, s. 18
- ^ Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 3. cilt, s. 243
- ^ Y. İzzettin Barış, Osmanlı Padişahlarının Yaşamlarından Kesitler, Hastalıkları ve Ölüm Sebepleri, Bilimsel Tıp Yayınevi, s. 141
- ^ Zuhuri Danışman, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, IX, Yeni Matbaa, s. 234.
- ^ a b Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, cilt: 24; s. 102
- ^ Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, "Osmanlı Kanunlarında Giyim-Kuşam Yasakları", s. 38
- ^ Kurnaz, Şefika, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, s. 33
- ^ Georgeon, François, Sultan Abdülhamid, Homer Yayınları, s. 382
- ^ . YouTube. 8 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
- ^ . Habertürk. 28 Şubat 2016. 29 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmanli Imparatorlugu nda yasaklar Osmanli Imparatorlugu donemindeki yasaklari ele almaktadir I Suleyman donemi 1520 1566 Osmanli Imparatorlugu nun baskenti Istanbul da buyuk bir esir pazari bulunuyordu Ticaret amaciyla sehre gelen yabancilarin kisa bir sureligine buradan esir ve cariyeleri alip kullandiktan sonra sokaga birakmalari uzerine 1559 da Kanuni Sultan Suleyman tarafindan cikartilan kanunla gayrimuslimlere esir satilmasi yasak edildi II Selim donemi 1566 1574 II Selim doneminde Eyup teki kaymakci dukkanlari kadinlarin erkeklerle bulusmalarina veya tanismalarina olanak saglayinca o zamanin din hocalari bu durumu kiyametin yaklastigi ve dinin elden gittigi seklinde yorumladilar Sikayet basvurulari uzerine 1573 yilinda kadinlarin kaymakci dukkanlarina girisleri yasaklandi Dukkanina kadin musteri alan dukkan sahibi ise cezaya carptirilacakti III Murad donemi 1574 1595 Kadin ve erkeklerin bir arada kayiga binme yasagi 1580 den baslayip 1918 lere dek suren bir yasakti Yasagin faaliyete gecmesini saglayan bilgi ise bazi kadinlarin kayiklarda onceden anlastiklari erkeklerle bulusmasi olarak gosteriliyordu Kayikci kahyasi ve bostancibasina sik sik uyari ve emirler gelerek bu yasagin siki sikiya korunmasi onlemi alindi Oyle ki kadinlarla erkeklerin Halic ve Bogazici iskelelerinde dolmus gorevi yapan kayiklarda bile bir arada bulunmalari yasaklandi IV Murad donemi 1623 1640 Fenersiz disari cikma yasagi 1623 1640 arasinda hukum suren IV Murad in portresi IV Murad doneminde yatsidan sonra fenersiz disari cikmak yasaklandi Zaman zaman kiyafet degistirerek yatsidan sonra sokaklari gezen IV Murad disarida fenersiz gezenlerle karsilastiginda ceza olarak onlari oldurtmekteydi Sabah oldugunda ise olumle cezalandirilan kimselerin olu bedenleri sokaklarda yerlerde goruluyordu Yasaga uymayanlari olumle cezalandiran IV Murad bir defasinda kiyafet degistirip gezerken camiden gec saatte cikip fenersiz bir sekilde evine giden bir imam cocugunu yakalamis ve onu yasaga uymamasi nedeniyle oldurtmustu Tutun ve kahve yasagi IV Murad doneminde tutun icmek yasaklandi tutun icenler ise olumle cezalandirildi IV Murad in tutun icmeyi siddetle yasaklamasinda ona yakin olan Kadizadelilerin de rolu vardi Tutun yasagina uymayanlarin katlinin vacip olduguna dair Seyhulislam Ahizade Huseyin Efendi fetva verdi Osmanli daki dini ve siyasi bir hareket olan Kadizadeliler tutun ve kahvenin haram oldugunu ileri surmekteydiler Kadizadelilerin goruslerinden cesaret alan IV Murad kiyafet degistirerek sehir ve koyleri dolasip tutun veya kahve icenleri tespit ettiginde onlari cezalandirirdi Istanbul da cikan buyuk yangin IV Murad in bu yasagi uygulamaya yonelmesinin bir nedeni olarak gorulur Ibrahim donemi 1640 1648 17 yuzyilda Osmanli padisahi Ibrahim tarafindan Istanbul da halkin araba ile dolasmasi yasaklandi Padisah Ibrahim bir ufurukcuye giderken karsisina cikan bir arabaya sinirlenmesi uzerine bundan sorumlu tuttugu Salih Pasa yi ufurukcunun evine cagirtip orada kuyu ipiyle bogdurdu IV Mehmed donemi 1648 1687 1666 yilinda Mevlevilerin yaptigi sema ve Halveti tarikati dervislerinin tahta tepmek olarak adlandirilan ayinleri IV Mehmed tarafindan yasaklandi Padisahi etkileyen Kadizadelilerin karsi ciktigi kabir ziyareti de 1667 yilinda IV Mehmed in emriyle yasaklandi I Mahmud donemi 1730 1754 Ozellikle yaz aylarinda mesire yerlerine gezinti yerleri acik sayilan giysilerle giden kadinlar Osmanli da tepki cekmekteydi Bu durum karsisinda 1750 lerin basinda bir ferman yazilarak kadinlara yasak getirildi Fermanda Bundan boyle kadinlarin oralara arabalarla gitmeleri yasaktir Giden kadinlar ve kadinlari goturen arabacilar siddetle cezalandirilacaklardir denilmekteydi II Abdulhamid donemi 1876 1909 II Abdulhamid in 2 Nisan 1892 tarihli carsaf yasagini belirten fermanin orijinali Dindar oldugu bilinen II Abdulhamid 2 Nisan 1892 de belden baglanmis siyah carsaf giyen Musluman kadinlarin matem tutan Hristiyanlara benzedikleri ve guvenlik bakimindan sorun yaratacagi gerekcesiyle kadinlarin carsaf giymesini yasakladi Turk gazeteci ve arastirmaci Murat Bardakci Basbakanlik Osmanli Arsivi nde bulundugu soyledigi belgede II Abdulhamid in carsafi emr i tesetture asla muvafik ve musait olmadigi olarak nitelendirdigi dolayli yoldan Islam da carsafin olmadigini belirttigi ve bu gerekceyle carsafi yasakladigini ifade etmistir Diger yasaklarKiliselerde can calma yasagi Osmanli Imparatorlugu her ne kadar bircok farkli kulturden ve inanctan milletin ayni cati altinda birlikte yasadigi bir devlet olsa da burada gayrimuslim halklar Musluman vatandaslarla esit sartlara sahip olmadi Ibadet ozgurlugunun olmasina karsin kiliselerin canlari kaldirtildi ve canlarin calmasi yasaklandi Uzun yillar suregelen bu yasak 1856 yilindan sonra kaldirildi Ramazan ayi yasaklari 1821 de Istanbul da yayginlasan veba salginini onlemek adina ayni yilin Ramazan ayinda geceleri davulcularin davul calmasi mani ve turku okumasi meddahlarin kahvehanelerde hikayeler anlatmasi ve kahvehanelerde tavla dama satranc gibi oyunlarin oynanmasi yasaklandi Salginin bulasmasini engellemek adina Ramazan ayinda boyle bir yola basvurulsa da 3 bine yakin kisinin vebadan oturu hayatini kaybetmesinin onune gecilemedi Ayrica bakinizOsmanli Imparatorlugu nda egitim Osmanli Imparatorlugu toplumu Osmanli Imparatorlugu demografisi Osmanli Imparatorlugu mutfagiKaynakca Osmanli zamaninda uygulanan 21 yasak Memurlar Net Erisim tarihi 6 Kasim 2022 Semsettin Kutlu Bu Sehri Istanbul Ki Milliyet Yayinlari s 366 Ilhan Tekeli Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi 3 cilt Kultur Bakanligi s 361 Resad Ekrem Kocu Tarihimizde Garip Vakalar Varlik Yayinlari s 83 a b c Listelist 29 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2022 Midhat Sertoglu IV Murad Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari s 67 Emin Efendi Osmanli Hayatindan Kesitler Insan Yayinlari s 187 Naima Tarihi Cilt 3 Bahar Matbaasi Istanbul 1968 s 1221 Muhammet Unlucan IV Murad in Icraatlarinda Din ve Siyaset Ekseni Ankara 2006 s 104 Ergun Hicyilmaz Her Safakta Olurum Osmanli dan Cumhuriyet e idamlar Bilge Kultur Sanat s 48 Ibrahim Agah Cubukcu Turk Islam Kulturu Uzerinde Arastirmalar ve Gorusler Ankara Ilahiyat Fakultesi Yayinlari s 31 Mustafa Cezar Mufassal Osmanli Tarihi Turk Tarih Kurumu Yayinlari 4 Cilt s 1892 Celik Gulersoy Eski Istanbul Arabalari Turkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayinlari s 18 Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi 3 cilt s 243 Y Izzettin Baris Osmanli Padisahlarinin Yasamlarindan Kesitler Hastaliklari ve Olum Sebepleri Bilimsel Tip Yayinevi s 141 Zuhuri Danisman Osmanli Imparatorlugu Tarihi IX Yeni Matbaa s 234 a b Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi cilt 24 s 102 Turk Islam Medeniyeti Akademik Arastirmalar Dergisi Osmanli Kanunlarinda Giyim Kusam Yasaklari s 38 Kurnaz Sefika Cumhuriyet Oncesinde Turk Kadini T C Basbakanlik Aile Arastirma Kurumu Baskanligi Yayinlari s 33 Georgeon Francois Sultan Abdulhamid Homer Yayinlari s 382 YouTube 8 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2022 Haberturk 28 Subat 2016 29 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2022