Bu maddenin veya bölümün , doğrulanamaz veya yoruma dayalı ifadeler içerdiği düşünülmektedir. Lütfen iddiaları ederek ve yeni geliştirin. Özgün araştırmadan oluşmuş ifadeler kaldırılabilir. Ayrıntılar maddenin bulunabilir. |
Bir şirket , devlet tarafından tek bir varlık olarak hareket etme yetkisi verilen bir kuruluştur - genellikle bir grup insan veya bir şirkettir (özel ve kamu hukuku tarafından tanınan, " tüzükten doğan" bir tüzel kişilik; yasal bağlamda bir tüzel kişi) ve belirli amaçlar için kanunda bu şekilde tanınmıştır.:10 Erken anonim kuruluşlar, tüzük tarafından kurulmuştur (yani, bir hükümdar tarafından verilen veya bir parlamento veya yasama organı tarafından kabul edilen geçici bir kanunla). Çoğu yoluyla yeni şirketlerin kurulmasına izin vermektedir. Şirketler birçok farklı türdedir, ancak genellikle iki hususa göre kiralandıkları yargı yetkisi yasasına göre bölünürler: hisse senedi ihraç edip edemedikleri veya kâr etmek için kurulmuş olup olmadıkları. Sahiplerin sayısına bağlı olarak, bir şirket toplu (bu makalenin konusu) veya tarafından işgal edilen tek bir anonim ofisten oluşan tüzel kişilik) olarak sınıflandırılabilir. * Amerikalılar, iyi bir yeni fikre ve kararlılığa sahip bulunan ve yoğun çalışmayı kabul eden herkesin bir iş kurabileceği ve zengin olabileceği bir fırsatlar ülkesinde yaşadıklarına her zaman inanmışlardır. Bu teşebbüs inancı uygulamada tek sahipli işletmeden uluslararası holdinglere kadar değişen çeşitli biçimlerde sergilenmiştir.
Sermaye şirketleri ise bir unvanla sermayesi paylara bölünmüş, ticari kar amaçlı kurulan, parasal gücü ifade eden, tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar şeklinde tanımlayabiliriz. Bu şirketler kapitalist sistemin en önemli işleyiş çarklarından biridir.
BİST’te sermaye şirketlerinin hisse senetleri alınıp satılmaktadır. Yine birçok vadeli yatırım aracına yön veren kuruluşlar sermaye şirketi şeklinde kurulurlar. Ekonomilerdeki payları yadsınamayacak kadar çoktur. Aklınıza gelebilecek her türlü sektörde faaliyet gösterebilirler.
Sermaye şirketlerinin öne çıkan özelliği ortaklarının sorumluluklarının vermiş oldukları sermaye miktarı kadar olmasıdır. Yani şirkette işler kötü gittiğinde ortağın kaybedebileceği en fazla miktar sadece şirkete vermeye söz verdiği (taahhüt ettiği) sermaye tutarıdır. Ortağın kişisel mal varlığı kendisinin özel mülküdür.
Türk Ticaret Kanunu Madde 269 anonim şirketleri, sermayesi paylara bölünmüş, ortak sayısı beşten fazla olan, yasalar önünde tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar şeklinde tanımlar.
Hukuki anlamda kuruluş, kanunun emrettiği ölçülerde anonim şirketin, organlarının, bilânçosunun oluşturularak tüzel kişilik kazanması ile oluşur. Kuruluş şirketin türüne göre belirli aşamalar halinde gerçekleşir. Kuruluş şekli ortakların tercihine bırakılmıştır. Anonim şirketler farklı iki şekilde kurulabilir. Buna göre:
- Ani kuruluş (Halka kapalı aile şirketlerinin kuruluş şekli)
- Tedrici kuruluş (Halka açık şirketlerin kuruluş şekli)
- ni kuruluş şirket paylarının tamamının kurucular tarafından taahhüt edilmesiyle olur. Kuruluş süresi kısa ve formaliteleri daha azdır. Genellikle birbirini tanıyan en az beş gerçek ve tüzel kişi tarafından kurulur. Kurucu ortakların taahhüt ettiği sermayenin 1⁄4 ‘ ü kuruluş tarihinden itibaren üç ay içerisinde ortaklar ödemek zorundadır. Kalan sermaye payları ise ortaklar tarafından üç yıl içinde şirkete ödenmelidir. Ani kuruluşta ilk yönetim kurulu üyelerinin esas sözleşmeyi kendi aralarında yazarak onaylatmak zorundadırlar.
- Tedrici şekilde kurulan anonim şirketler halka açılmayı amaçlayan ve küçük tasarrufların tek elde toplanarak büyük yatırımların yapılmasını sağlayan kuruluşlardır. Bu nedenle devlet tarafından da çeşitli şekillerde özendirici tedbirler alınmaktadır. Tedrici olarak kurulan ve hisse senetlerini kendi isteğiyle halka arz eden halka açık şirketler sermaye piyasası mevzuatına uymalıdır. Pay sahibi sayısı 250’yi geçen anonim şirketler de halka açık şirketler gibi sermaye piyasası mevzuatına tabidir. Ortaklar sermayenin 1/10’unu taahhüt ederek ödemek zorundadırlar.
- Tüzel kişiliğe sahip ortaklıkların faaliyetlerini yürütebilmesi için yönetimin bir çalışma sisteminin olması gerekir. Şirketin genel kurul dışındaki yönetim organları ticaret sicilinde tescil ve ilan edilir. Türk ticaret kanunu şirketlerin yönetim organlarını üç grupta toplamıştır.
Ticari şirketlerin, şahıs şirketleri ve genel ortaklıklar gibi daha önceki ticari kuruluşlara kıyasla yatırımcılarına sunduğu en çekici erken avantajlardan biri, sınırlı sorumluluktu. Sınırlı sorumluluk, bir şirketteki pasif bir hissedarın, şirketin sözleşmeye dayalı olarak kabul edilen yükümlülüklerinden veya şirket tarafından üçüncü bir tarafa karşı işlenen haksız fiillerden (gönülsüz zararlardan) kişisel olarak sorumlu olmayacağı anlamına gelir. Sözleşmedeki sınırlı sorumluluk tartışmasızdır çünkü sözleşmenin tarafları bunu kabul edebilir ve sözleşmeden feragat edebilir. Ancak haksız fiilde sınırlı sorumluluk, üçüncü şahısların hissedarları takip Haksız fiilde sınırlı sorumluluğun aşırı kurumsal risk almasına ve şirketlerin üçüncü şahıslara daha fazla zarar vermesine yol açabileceği konusunda önemli endişeler bulunmaktadır. * 17’nci ve 18’inci yüzyıllarda halk vahşi doğada kendine bir yuva ve yaşam biçimi kurarken karşılaştığı güçlükleri yenmiş olan ilk yerleşimciyi göklere çıkarıyordu. 19. yüzyıl Amerika'sında küçük tarımsal işletmeler Amerika’nın sınır bölgelerindeki geniş alanlara yayıldıkça, buralarda yerleşen çiftçiler ekonomik bireyselcilerin tüm ideallerini kendilerinde topladılar.
şirketleri hisse senedi ihraç etme yeteneklerine göre ayırdığı durumlarda, bunu yapmasına izin verilen şirketlere anonim şirketler denir; şirkete yapılan bir yatırım türü hisse senedidir ve hisse senedi sahiplerine hissedarlar veya hissedarlar denir. Hisse senedi ihraç etmesine izin verilmeyen şirketlere hisse senedi olmayan şirketler denir; yani anonim şirketin sahibi olarak kabul edilenler, şirkete üyelik kazanmış ve şirket üyesi olarak anılan kişilerdir (veya diğer kuruluşlardır). Kâr amacı gütmelerine izin verilip verilmediğine göre ayırt edildikleri bölgelerde kiralanan şirketlere sırasıyla kâr amaçlı ve kâr amacı gütmeyen şirketler denir. * Buna karşın, ülke nüfusu artıp kentler gittikçe daha büyük bir ekonomik önem kazanınca da kendi işinin sahibi olma düşü küçük tüccarları, bağımsız zanaatkarları ve kendi kendine yeterli profesyonelleri içine alacak biçimde gelişti.
Kâr amacı gütmeyen şirketlerin de her zaman hisse senedi olmadığı için, hisse senedi/hisse senedi dışı ve kâr amacı gütmeyen/kar amacı gütmeyen arasında bir miktar örtüşme vardır. Kâr amaçlı bir şirket neredeyse her zaman bir anonim şirkettir, ancak bazı kâr amaçlı şirketler hisse senedi dışı olmayı seçebilir. Açıklamayı basitleştirmek için, bu makalenin devamında bir anonim şirketi ifade etmek için "hissedar" veya "hissedar" kullanıldığında, kâr amacı gütmeyen bir şirket veya kâr için "üye" ile aynı anlama geldiği varsayılmaktadır, anonim şirket. Kayıtlı şirketler, yerel makamlar tarafından tanınan tüzel kişiliğe sahiptir ve payları, sorumlulukları genellikle yatırımlarıyla .* 19. yüzyılın ikinci yarısında oluşan bir eğilim 20. yüzyılda da sürdü ve ekonomik faaliyetin hacminde ve karmaşıklığında büyük bir sıçrama görüldü. Pek çok endüstri dalındaki küçük işletmeler giderek gelişen ve zenginleşen halkın talep ettiği malları en etkin biçimde üretebilecek büyüklükte çalışabilmekte ve para bulmakta zorlandılar.
Hissedarlar tipik olarak bir şirketi aktif olarak yönetmezler; hissedarlar bunun yerine sıfatıyla kontrol etmek için bir yönetim kurulu seçer veya atar. Çoğu durumda, bir hissedar aynı zamanda bir şirketin yöneticisi veya yetkilisi olarak da görev yapabilir. sahip ülkeler, bir şirkette yönetim kurulundaki temsilciler için oy kullanma hakkına sahip bir teşebbüsün işçilerinin uygulamasını kullanır. * Bu ortamda yüzlerce ve hatta binlerce işçi çalıştıran modern anonim şirketler giderek daha fazla önem kazandılar.
Amerikan İngilizcesi'nde, şirket kelime çoğunlukla büyük ticari şirketleri tanımlamak için kullanılır.İngiliz İngilizcesi'nde ve , şirket terimi daha yaygın olarak aynı türdeki varlıkları tanımlamak için kullanılırken, şirket kelimesi tüm anonim varlıkları kapsar. Amerikan İngilizcesinde şirket kelimesi ayrı bir olmadığı için İngiliz İngilizcesinde şirket olarak adlandırılmayacak olan gibi varlıkları içerebilir. 19. yüzyılın sonlarında, bir şirketin sınırlı sorumluluk korumasına sahip yeni bir şirket biçimi ve tek mal sahibi veya daha uygun vergi muamelesi geliştirildi. Bir şirket olmasa da, bu yeni varlık türü, hisse senedi ihraç etmek zorunda olmayan şirketler için bir alternatif olarak çok cazip hale geldi. Almanya'da, kuruluş veya GmbH olarak anılırdı. 20. yüzyılın son çeyreğinde, bu yeni kurumsal olmayan organizasyon biçimi Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkelerde kullanıma sunuldu ve limited şirket veya LLC olarak biliniyordu. GmbH ve LLC organizasyon biçimleri teknik olarak şirket olmadığı için (aynı özelliklerin çoğuna sahip olmalarına rağmen) bu makalede ele alınmayacaktır. * Günümüzde Amerikan ekonomisi tek kişilik tek sahipli işletmeden dünyanın en büyük anonim şirketlerine kadar yayılan çeşitli teşebbüslere sahip olmakla övünmektedir. 1995’te Amerika Birleşik Devletleri’nde 16,4 milyon tarımsal olmayan tek sahipli işletme, 1,6 ortaklık ve 4,5 milyon anonim şirketi içeren toplam 22,5 milyon teşebbüs bulunmaktaydı.
Tarihçe
"Şirket" kelimesi, FARSÇA Latince beden veya "insan topluluğu " anlamına gelen corpus kelimesinden türemiştir. Justinianus (527-565) zamanında Roma hukuku Universitas, corpus veya collegium adları altında bir dizi tüzel kişiliği tanıdı. Geçmesini takiben döneminde Jül Sezar olarak Konsolosu ve Diktatör ait Roma Cumhuriyeti döneminde (49-44 BC) ve onların teyid Sezar Augustus olarak Princeps senatus ve İmperatorü ait Roma Ordusu (27 BC- 14 AD), collegia'nın yasal organ olarak yetkilendirilebilmesi için Roma Senatosu veya İmparator'un onayını alması gerekiyordu. Bunlar, devletin kendisini ( Populus Romanus ), belediyeleri ve sponsorları gibi özel dernekleri, , siyasi grupları ve zanaatkar veya tüccar loncalarını içeriyordu. Bu tür organlar genellikle mülk sahibi olma ve sözleşme yapma, hediye ve miras alma, dava açma ve dava açma ve genel olarak temsilciler aracılığıyla yasal işlemleri gerçekleştirme haklarına sahipti. Özel derneklere imparator tarafından belirlenmiş ayrıcalıklar ve özgürlükler verildi. * Küçük işletmelerin bir özel gücü de değişen ekonomik koşullara hemen ayak uydurabilmeleridir. Çok kez müşterilerini tek tek tanırlar ve yerel gereksinimleri kolaylıkla karşılamaya yatkınlardır. Küçük işletmeler - sözgelimi California’nın “Silikon Vadisi”ndeki ve diğer ileri teknoloji bölgelerindeki bilgisayarla ilgili teşebbüsler - bir teknik yenilik kaynağı oluşturmaktadır. Bilgisayar endüstrisindeki yaratıcıların çoğu işe elde yapılmış makinelerle garajlarında çalışarak başlamış ve bu işletmeler kısa zamanda büyük ve güçlü anonim şirketlere dönüşmüştür.
Şirket kavramı, Orta Çağ'da Justinianus'un Corpus Juris ve onların halefleri tarafından 11.-13. yüzyıllarda Bu açıdan özellikle önemli olan İtalyan hukukçular ve idi. bBunlardan ikincisi, devleti tanımlamak için metaforuna bağladı. * Ulusal ve uluslararası ekonomide hızla büyük rol oynamaya başlayan küçük işletmeler arasında bilgisayar yazılım şirketi Microsoft, paket posta servisi Federal Express, spor giysileri üreticisi Nike, bilgisayar ağı firması America OnLine ve dondurma üreticisi Ben & Jerry’s sayılabilir.
Eski Roma'da ve eski Hindistan'da Maurya İmparatorluğu'nda ticaret yapan ve yasal haklara konu olan varlıklar bulundu. Ortaçağ Avrupa'sında, gibi yerel yönetimler gibi kiliseler de anonim hale geldi. Önemli olan, ortaklığın, kalıcı olarak var olan herhangi bir üyenin hayatından daha uzun süre hayatta kalacağıydı. Dünyanın en eski ticari şirketi olduğu iddia edilen İsveç Falun'daki Stora Kopparberg maden topluluğu, 1347'de Kral 'dan bir tüzük aldı. Kuşkusuz çok sayıda küçük işletme başarısız olmaktadır; ancak, Amerika Birleşik Devletleri’nde iş hayatındaki başarısızlık bazı ülkelerde olduğu gibi toplumsal küçümseme nedeni sayılmamaktadır.
Ortaçağ'da tüccarlar, gibi ortak hukuk yapıları aracılığıyla iş yaparlardı. İnsanlar kâr amacıyla birlikte hareket ettiklerinde, kanun bir ortaklığın doğduğunu kabul ederdi. Erken loncalar ve de genellikle tüccarlar arasındaki dahil oldu.* Çok kez başarısızlığın müteşebbise bir deneyim dersi oluşturacağı ve onun bir sonraki girişiminde başarı sağlayabileceği düşünülür. Ekonomistlere göre başarısızlık piyasa güçlerinin nasıl işlediğini sergiler ve daha etkin çalışmayı teşvik eder.
Merkantilizm
Hollanda Doğu Hindistan Şirketi (VOC) ve Hudson's Bay Şirketi gibi Hollandalı ve İngiliz imtiyazlı şirketler, 17. yüzyılda Avrupa uluslarının sömürge girişimlerine liderlik etmek için kuruldu. Hollanda hükümeti tarafından onaylanan bir tüzüğe göre hareket eden Hollanda Doğu Hindistan Şirketi, Portekiz güçlerini yendi ve Avrupa'nın baharat talebinden yararlanmak için Maluku Adaları'na yerleşti. VOC'deki yatırımcılara, hisse sahipliğinin kanıtı olarak kağıt sertifikalar verildi ve hisselerini orijinal Amsterdam Menkul Kıymetler Borsası'nda takas edebildiler. Hissedarlara ayrıca şirketin kraliyet tüzüğünde açıkça verildi. * Kolonilerdeki gelişmenin her aşamasında, İngiltere Hükümetinin denetleme etkisi bulunmayışı çarpıcı bir özellik oluşturmuştur. Georgia dışındaki tüm koloniler, ya hisseli şirketler ya da Saray tarafından verilen imtiyazlara dayalı feodal mülk sahiplikleri olarak ortaya çıkmıştır. Gerçekte, Kral‘ın Yeni Dünya yerleşimleri üzerindeki egemenliğini hisseli şirketlere ya da mülk sahiplerine devretmiş bulunması, Amerika’daki kolonicilerin dış denetlemelerden kurtulmuş olduğu anlamına gelmemektedir. Sözgelimi, Virginia Şirketi’ne bağışlanan imtiyaza göre, tüm hükümet yetkisi şirketin kendisine verilmişti. Buna karşın saray, şirket merkezinin İngiltere’de olmasını istiyordu. Böylelikle, Virginia’daki Yerleşimciler, sanki Kral’ın mutlak egemenliği sürüyormuş gibi, kendi hükümetleri konusunda hiç söz sahibi olmayacaklardı.
İngiltere'de hükümet, belirli bir bölge üzerinde bir tekel verilmesiyle bir veya bir uyarınca şirketler oluşturuldu. 1600'de kurulan en iyi bilinen örnek, Londra'daki Doğu Hindistan Şirketi idi. Kraliçe I. Elizabeth, şirkete Ümit Burnu'nun doğusundaki tüm ülkelerle ticaret yapma münhasır hakkı verdi. Şu anda bazı şirketler, hükümet adına hareket ederek, yurtdışındaki sömürülerinden gelir elde edeceklerdi. Daha sonra, şirket, tıpkı çoğu şirketin esas olarak Kraliyet Donanması'nın ticaret yollarını kontrol etme yeteneğine bağımlı olması gibi, İngiliz ve daha sonra İngiliz askeri ve sömürge politikasıyla giderek daha fazla entegre oldu. * Buna karşın koloniler, saraya tabi olduklarını asla düşünmediler. Aksine, temelde, Londra’daki makamlarla gevşek bağlantıları bulunan, İngiltere’nin kendisine benzeyen topluluklar ya da devletler oldukları görüşünü korudular. Dış kaynaklı mutlak yönetim, şu ya da bu şekilde ortadan kalktı. İngilizlerin siyasal özgürlük yolundaki uzun süreli mücadele geleneklerinin mirasçısı olan koloniciler, özgürlük kavramlarını Virginia’nın ilk imtiyaz belgesine işlediler. Buna göre, İngiliz koloniciler, “bu İngiltere Krallığı’nda doğmuş ve ona tabi imişler gibi” tüm özgürlüklerden, ayrıcalıklardan ve bağışıklıklardan yararlanacaklardı. Bu nedenle, Magna Carta’nın ile örf ve adet hukukunun tanıdığı haklara sahip olacaklardı. 1618’de Virginia Şirketi, kendisi tarafından atanmış olan valiye bir talimat göndererek büyük çiftliklerdeki özgür yerleşimcilere, koloninin gönencine ilişkin kararları almak için vali ile ve atanmış meclisle birlikte çalışacak temsilcilerini seçme hakkı verilmesi gerektiğini bildirdi.
Hem çağdaşlar hem de tarihçiler tarafından "evrendeki en büyük tüccar topluluğu" olarak etiketlenen İngiliz Doğu Hindistan Şirketi, şirketin göz kamaştırıcı derecede zengin potansiyelinin yanı sıra hem acımasız hem de sömürücü olabilecek yeni iş yöntemlerini sembolize etmeye başlayacaktı. 31 Aralık 1600'de Kraliçe I. Elizabeth, şirkete Doğu Hint Adaları ve Afrika ile ticaret konusunda 15 yıllık bir tekel verdi. 1711'e gelindiğinde, Doğu Hindistan Şirketi'ndeki hissedarlar yatırımlarından neredeyse yüzde 150'lik Müteakip hisse senedi teklifleri, Şirketin ne kadar kazançlı hale geldiğini gösterdi. 1713–1716'daki ilk hisse senedi teklifi 418.000 £, 1717–1722'deki ikincisi ise 1.6 £ topladı milyon. * Kendi kendini yönetme hakkı verilmiş olan Massachusetts Körfezi Şirketi’nde de buna benzer bir durum gelişti. Böylelikle, tüm yetkiler kolonide oturan kimselere bırakıldı. Başlangıçta, şirketin Amerika’ya ilk gelmiş olan bir düzine dolayında üyesi otokratik bir yönetim kurmayı denediler; fakat, kısa bir süre sonra diğer koloniciler kamu yönetiminde söz sahibi olmak istediler ve istekleri kabul edilmezse bunun kitle halinde göçe neden olacağını belirttiler.
Benzer bir olan South Sea Company, İspanyol Güney Amerika kolonilerinde ticaret yapmak için 1711'de kuruldu, ancak daha az başarı ile karşılandı. Güney Denizi Şirketi'nin tekel haklarının, Büyük Britanya'ya bölgede otuz yıl boyunca ticaret yapması için bir asiento veren İspanyol Veraset Savaşı'nın ardından bir anlaşma olarak 1713'te imzalanan Utrecht Antlaşması ile desteklediğini iddia edildi. Aslında İspanyollar düşmanca davrandılar ve yılda sadece bir geminin girmesine izin verdiler. Sorunlardan habersiz, İngiltere'deki yatırımcılar, abartılı kâr vaatleriyle kandırılarak binlerce hisse satın aldı. 1717'de, Güney Denizi Şirketi o kadar zengindi ki (hala gerçek bir iş yapmamıştı), İngiliz hükümetinin kamu borcunu üstlendi. Bu, (muhtemelen Güney Denizi Şirketi'ni rekabetten korumak amacıyla) Kraliyet Tüzüğü olmadan herhangi bir şirketin kurulmasını yasaklayan gibi hisse fiyatının enflasyonunu daha da hızlandırdı. Hisse fiyatı o kadar hızlı yükseldi ki, insanlar sadece daha yüksek bir fiyattan satmak için hisse almaya başladılar ve bu da hisse fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Bu, ülkenin gördüğü ilk spekülatif balondu, ancak 1720'nin sonunda balon "patladı" ve hisse fiyatı 1000 sterlinden 100 sterlinin altına düştü. İflaslar ve suçlamalar hükümet ve yüksek toplum tarafından sekerken, şirketlere ve hatalı yöneticilere karşı hava buruktu. * Yalnız iki koloniye ilişkin imtiyaz belgelerine özyönetim hükmü konulmamıştı. Bu yerlerden biri, II. Charles’in kardeşi (daha sonra Kral II. James olacak olan) York Dükü’ne bağışlanan New York, diğeri de bir “mutemetler” grubuna bağışlanan Georgia idi. İki kolonide de yönetim hükümleri kısa ömürlü oldu ve kolonicilerin yasama kuruluşlarında temsil edilme konusundaki ısrarlı taleplerine direnemeyen yetkililer kısa sürede boyun eğdiler.
18. yüzyılın sonlarında, şirketler hukuku üzerine İngilizce ilk incelemenin yazarı olan , bir şirketi şöyle tanımladı: * Daha güneyde, Hollandalılarla bağlantısı olan bir İsveç ticaret şirketi, bundan üç yıl sonra, Delaware Nehri kıyısında ilk yerleşim bölgesini kurmayı denedi. Konumunu pekiştirecek kaynakları bulunmayan New Sweden, giderek New Netherland ve daha sonra da Pennsylvania ve Delaware içinde eridi.
Modern şirket hukuku
18. yüzyılın sonlarında merkantilist iktisat teorisinin terk edilmesi ve Adam Smith ve diğer iktisatçıların öncülük ettiği bir iktisat devrimi nedeniyle klasik liberalizm ve laissez-faire iktisat teorisinin yükselişi nedeniyle, şirketler hükümet veya lonca bağlantılı kuruluşlar olmaktan kamu ve lonca bağlantılı kuruluşlara geçiş yaptılar. hükümet direktiflerinden bağımsız özel ekonomik kuruluşlar. Smith, 1776 tarihli Ulusların Zenginliği adlı çalışmasında, kitlesel kurumsal faaliyetlerin özel girişimcilikle boy ölçüşemediğini, çünkü başkalarının parasından sorumlu kişilerin, kendi paralarına olduğu kadar özen göstermeyeceklerini yazmıştı. * İş Ortaklığı: Bir teşebbüse girişmenin ya da onu genişletmenin bir yolu da iki ya da daha çok sayıda iş sahibi ile ortaklık kurmaktır. Ortaklık müteşebbislerin becerilerinin birleştirilmesine olanak sağlar; sözgelimi bir ortak üretimde yetenekli öteki de pazarlamada usta olabilir.
Deregülasyon
İngiliz Kabarcık Yasası 1720'nin şirket kurma yasağı, 1825'te yürürlükten kaldırılıncaya kadar yürürlükte kaldı. Bu noktada, Sanayi Devrimi, ticari faaliyeti kolaylaştırmak için yasal değişiklik için baskı yaparak hız kazandı. İlkel şirketler mevzuatı kapsamındaki ticari girişimler (Charles Dickens tarafından 'te anlatılanlar gibi) genellikle dolandırıcılık olsa da, yürürlükten kaldırılması kısıtlamaların kademeli olarak kaldırılmasının başlangıcıydı. Tutarlı düzenlemeler olmadan, "Anglo-Bengalee Disinterested Loan and Life Assurance Company" gibi meşhur operasyonlar, zengin ücretli destekçiler dışında hiçbir başarı ümidi vaat etmeyen yetersiz sermayeli girişimlerdi. * Ortaklıklar hükümetin anonim şirketleri yapmaya zorunlu kıldığı bildirim işlemlerine uymak zorunda değillerdir ve anonim şirketlere oranla daha elverişli vergi yükümlükleri vardır. Ortaklar bireysel olarak kar payları için vergi öderler; ancak, işletmeleri ayrıca vergilendirilmez.
Süreci sadece aracılığıyla mümkün olduğunu veya dolayısıyla verilen imtiyaz ve avantajlar Parlamentonun kıskanç koruyuculuğu sayesinde ve sınırlıydı. Sonuç olarak, birçok işletme, muhtemelen binlerce üyesi olan, tüzel kişiliği olmayan dernekler olarak işletilmeye başlandı. Herhangi bir müteakip dava, tüm üyelerin ortak isimlerinde yürütülmek zorundaydı ve neredeyse imkansız derecede hantaldı. Parlamento bazen bir şahsın yasal işlemlerde bütünü temsil etmesine izin vermek için özel bir kanun çıkarsa da, bu sadece yerleşik şirketlere izin verilen dar ve zorunlu olarak maliyetli bir çözümdü. * Ortaklıkların haklarını ve yükümlülüklerini eyaletler düzenler. İş ortakları genelde her ortağın görevlerini belirten yasal belgeler imzalarlar. Ortaklık sözleşmesinde yönetime katılmayacak ama işletmeye para yatıracak olan “sessiz ortaklar”a da yer verilebilir.
Daha sonra, 1843'te William Gladstone, Anonim Şirketler Parlamento Komitesi'nin başkanı oldu ve bu da şirketler hukukunun ilk modern parçası olarak kabul edilen Kanun, şirketleri iki aşamalı bir süreçle kaydetmeye yetkili İlk, geçici, aşama 5 sterline mal oldu ve ikinci aşamayı 5 sterlin karşılığında tamamladıktan sonra ortaya çıkan kurumsal statü vermedi. Tarihte ilk kez, sıradan insanların basit bir kayıt prosedürü ile dahil edilmesi mümkün oldu.Ayrı bir tüzel kişi olarak bir şirket kurmanın avantajı, esas olarak, tüm yatırımcıların ve yöneticilerin hak ve görevlerinin kanalize edilebileceği birleşik bir varlık olarak idariydi. * Ortaklığın önemli bir sakıncası her ortağın tüm borçlardan sorumlu olması ve herhangi bir ortağın hareketlerinin ötekilerin tümünü de yasal açıdan bağlamasıdır. Sözgelimi eğer bir ortak işletmenin parasını gereksiz işlere harcarsa diğerleri de bu borcu paylaşmak zorundadırlar. Ortaklar ciddi ve sürekli bir anlaşmazlık içinde bulunurlarsa bir başka önemli sakınca daha ortaya çıkabilir.
Sınırlı sorumluluk
Ancak, yine de sınırlı sorumluluk yoktu ve şirket üyeleri, şirketin sınırsız zararlarından yine de sorumlu tutulabilirdi. Bir sonraki önemli gelişme, o zaman Ticaret Kurulu Başkan Yardımcısı Bay Yasasıydı. Bu, yatırımcıların iş başarısızlığı durumunda sorumluluklarını şirkete yatırdıkları miktarla sınırlandırmalarına izin verdi - hissedarlar hala doğrudan sorumluydu, ancak sadece hisselerinin ödenmemiş kısmı için. (1844 sayılı Anonim Şirketler Kanununda pay sahiplerinin şirkete karşı sorumlu olduğu ilkesi getirilmiştir). * Büyük anonim şirketler daha fazla yayılmak amacıyla sermaye oluşturmakta yepyeni yollar bulamasalardı günümüzdeki boyutlarına erişemezlerdi. Anonim şirketler yeni sermaye sağlamak için beş temel yöntem uygularlar. Bono Çıkarmak: Bono ilerideki bir tarihte ya da tarihlerde belirli bir miktar para ödeneceğini gösteren yazılı bir taahhüttür. Elinde bono bulunduranlara ödeme tarihine kadar belirli tarihlerde önceden saptanmış oranda faiz ödemesi yapılır. Bonoyu elide bulunduran kişi vermiş olduğu parayı ödeme tarihinden önce almak isterse bonoyu bir başka kişiye satabilir.
1855 Yasası, 25'ten fazla üyeye (hissedar) sahip şirketlere sınırlı sorumluluğa izin verdi. Bireysel üyelere karşı davayı hariç tutmak sigorta sözleşmeleri için standart bir uygulama olmasına rağmen, sigorta şirketleri yasanın dışında tutuldu. Sigorta şirketleri için sınırlı sorumluluğa tarafından izin verildi. * Bono faizleri bunun dışında kalan borçlanma türlerinin çoğunda ödenecek faizden daha düşük belirlendiği ve bonolar için ödenen faizler anonim şirketin işletme gideri olarak vergiden düşülebildiği için bu yönteme başvuran anonim şirketler karlı çıkarlar. Buna karşın, şirketler kar etmeseler bile bono faizlerini ödemek zorundadırlar.
Bu, İngiliz The Economist dergisini 1855'te "belki de hiçbir zaman bu kadar şiddetli ve genel olarak talep edilen, önemi bu kadar abartılan bir değişiklik olmadı" diye yazmaya sevk etti. Bu kararın en büyük hatası, 70 yıldan uzun bir süre sonra aynı dergi tarafından, "geleceğin ekonomi tarihçisi... ticaret şirketlerine uygulanan sorumluluk, Watt ve Stephenson ve Sanayi Devrimi'nin diğer öncüleri için bir onur yeri. " * Eğer yatırımcılar bir şirketin faiz borçlarını ödeyebileceğinden şüphe duyarlarsa ya o şirketin bonolarını almazlar ya da daha büyük bir risk altına girecekleri için faiz oranının yüksek tutulmasını isterler. Bu nedenle daha küçük anonim şirketler çok ender durumlarda bono çıkararak sermaye sağlayabilirler.
Bu iki özellik – basit bir kayıt prosedürü ve sınırlı sorumluluk – daha sonra dönüm noktası olan 1856 kodlandı. Bu, daha sonra, Salomon v A Salomon & Co Ltd davasında kararın verildiği zamana kadar ve bu kararın verildiği tarihe kadar yüzyılın geri kalanında yürürlükte kalan 1862 Şirketler Yasası'ndaki bir dizi başka tüzük ile birleştirildi. * Bir şirket sermaye sağlamak için yeni “imtiyazlı hisse senedi” çıkarma yolunu seçebilir. Şirket parasal sıkıntıya düşerse bu tür senet sahiplerinin öncelik hakları olur. Eğer kar sınırlı ise imtiyazlı hisse senedi sahiplerine ellerinde bono olanlar güvenceli faizlerini aldıktan sonra, fakat, adi senet sahiplerinden daha önce ödeme yapılır.
Mevzuat kısa süre içinde bir demiryolu patlamasına yol açtı ve o zamandan beri kurulan şirketlerin sayısı arttı. On dokuzuncu yüzyılın sonlarında, buhran hakim oldu ve şirket sayıları hızla artarken, birçoğu iflas etmeye ve iflas etmeye başladı. Çok güçlü akademik, yasama ve yargı görüşü, iş adamlarının başarısız işletmelerdeki rolleri için hesap vermekten kaçabilecekleri fikrine karşıydı. * Adi Hisse Senedi Satmak: Eğer bir şirketin parasal durumu sağlıklı ise adi hisse senedi çıkararak sermayesini arttırabilir. Şirketin çıkaracağı yeni hisse senetleri borsada en düşük fiyattan alıcı bulamazsa genelde yatırım bankaları onları belirli bir fiyattan almayı garanti ederek şirketlerin hisse senedi çıkarmalarına yardımcı olurlar. Adi hisse senedi sahiplerinin şirketin yönetim kurulu üyelerini seçme hakları var olmakla birlikte kar paylaşımı sırasında bono ve imtiyazlı hisse senedi sahiplerinin ardından gelirler.
Gelişmeler
1892'de Almanya, , şirketin tüm hisseleri tek bir kişiye ait olsa bile, ayrı bir tüzel kişilik ve sınırlı sorumluluğa sahip olarak tanıttı. Bu, diğer ülkelere bu tür şirketleri tanıtma konusunda ilham verdi. * Hisse senedi alımı yatırımcılar için iki şekilde çekici hale getirilebilir. Bazı şirketler yatırımcılara düzenli bir gelir sağlama olasılığı sunar ve yüksek kar payları öderler. Buna karşın, diğer bazıları şirketin kârlılığını ve böylelikle de hisse senetlerinin değerini yükseltip yatırımcıları çekmeyi umarak ya düşük kar payları öderler ya da hiç pay ödemezler.
Şirketler tarihindeki son önemli gelişme, Lordlar Kamarası'nın 1897 tarihli Salomon v. Lordlar Kamarası'nın şirketin ayrı tüzel kişiliğini teyit ettiği ve şirketin yükümlülüklerinin sahiplerininkinden ayrı ve farklı olduğu Salomon & Co. * Genelde yatırımcılar şirket gelirlerinin artacağını bekledikleri zamanlarda hisse senetlerinin değeri de yükselir. Senetlerinin değeri büyük oranda yükselen şirketler çok kez payları “bölerler”, örneğin yatırımcıya elindeki her senet karşılığı bir pay daha öderler. Bu yöntem şirketin sermayesini arttırmaz; fakat, pay sahiplerinin senetlerini açık piyasada satmalarını kolaylaştırır. Sözgelimi bire iki bölünmesi yapılmışsa senedin değeri ikiye bölünmüş olur ve yatırımcılara daha çekici gelir.
Amerika Birleşik Devletleri'nde, bir şirket kurmak genellikle 19. yüzyılın sonlarına kadar bir yasama eylemi gerektiriyordu. Carnegie'nin çelik şirketi ve Rockefeller 's Standard Oil gibi birçok özel firma bu nedenle ( tröst olarak ) kurumsal modelden kaçındı. Eyalet hükümetleri 19. yüzyılın başlarından itibaren daha müsamahakar şirket yasalarını kabul etmeye başladılar, ancak bunların hepsi tasarım açısından kısıtlayıcıydı ve genellikle şirketlerin çok fazla servet ve güç kazanmasını önleme niyetiyle. * Anonim şirket açıkça pek çok Amerikan işletmesinin başarılı bir biçimde büyümelerini sağlayan bir örgütlenme türü olmuştur. Buna karşın Amerikalılar büyük anonim şirketleri zaman zaman kuşkuyla karşılamışlar ve birleşen şirketlerin kendileri de büyüklüğün yararı konusunda kararsız kalmışlardır.
New Jersey, 1896'da eyalete daha fazla iş çekmek amacıyla "güç veren" bir şirketler yasasını kabul eden ilk eyaletti. 1899'da Delaware, etkinleştirici bir kurumsal tüzüğün yürürlüğe girmesiyle New Jersey'nin liderliğini izledi, ancak Delaware ancak 1896 New Jersey şirketler yasasının etkinleştirici hükümleri 1913'te yürürlükten kaldırıldıktan sonra lider kurumsal devlet oldu. * 19. yüzyılın sonlarında pek çok Amerikalı, anonim şirketlerin daha küçük şirketleri içlerine almak ya da rekabeti önlemek amacıyla diğer şirketlerle birleşmek ve yasal olmayan işbirliğine girmek için büyük miktarlarda sermaye toplayabileceklerinden korkuyorlardı. Eleştiricilere göre her iki durumda da işletme tekelleri tüketicileri daha yüksek fiyatlar ödemeye zorlarlar ve istedikleri mal seçimini yapma hakkından yoksun bırakırlar.
19. yüzyılın sonu, dağınık hissedarlara sahip daha büyük şirketler yaratan holding şirketlerinin ve kurumsal birleşmelerin ortaya çıkmasına tanık oldu. Ülkeler, rekabete aykırı uygulamaları önlemek için antitröst yasaları çıkarmaya başladı ve şirketlere daha fazla yasal hak ve koruma verildi. 20. yüzyıl öncesi ve Birinci Dünya Savaşı Dünya Savaşı vardiya gelişimi yönünde oldu Başka sonrası en büyük sonrasında birçok ülkede ekonomik bomları şekillendirmede yardımcı oldu dünya çapında tescil ile şirketlerin yaratılması için izin veren bir yasa çoğalmasını gördü holdingler, büyük şirketlerin endüstriyel tabanlarını genişletmek için daha küçük şirketleri satın aldığı. * Bahis konusu endişeler tekelleri bölmeye ya da kurulmalarını önlemeye yönelik iki yasa çıkarılmasına yol açtı: 1890 tarihli Sherman Antitröst Yasası ile 1914 tarihli Clayton Antitröst Yasası. Hükümet 20. yüzyıl boyunca tekelleşmeyi sınırlamak amacıyla bu iki yasayı kullandı. Hükümetin “tröst yıkıcıları” 1984’te American Telephone & Telegraph (AT&T) şirketinin telefon hizmetlerini neredeyse tekeline almasını engelledi.
1980'lerden başlayarak, devlete ait büyük şirketlere sahip birçok ülke, özelleştirmeye, kamuya ait (veya 'ulusallaştırılmış') hizmetlerin ve işletmelerin şirketlere satılmasına doğru ilerledi. Deregülasyon (şirket faaliyetlerinin düzenlenmesinin azaltılması), genellikle bir bırakınız yapsınlar politikasının parçası olarak özelleştirmeye eşlik etti. * Adalet Bakanlığı da 1990’da birkaç yıl içinde toplam varlığı 22,357 milyar dolara erişmiş bulunan Microsoft firmasının gittikçe gelişmekte olan bilgisayar yazılım piyasası üzerindeki egemenliğini azaltmaya çalıştı.
Sahiplik ve kontrol
Bir şirket, en azından teoride, üyeleri tarafından sahiplenilir ve kontrol edilir. Bir , üyeler hissedar olarak bilinir ve şirketin mülkiyeti, kontrolü ve kârındaki hisselerinin her biri, şirketteki hisselerinin sahip oldukları kısmı ile belirlenir. Böylece, bir anonim şirketin hisselerinin dörtte birine sahip olan bir kişi, şirketin dörtte birine sahip olur, kârın dörtte birine (veya temettü olarak hissedarlara verilen kârın en az dörtte birine) hak kazanır ve dörtte birine sahip olur. Genel kurulda kullanılabilecek oy sayısı. * Hükümet antitröst yetkilileri genelde bir firma herhangi bir mal ya da hizmet piyasasının yüzde 30’unu ele geçirdiği zaman tekelleşme tehdidi oluştuğunu düşünürler. Ancak bu çok basit bir ölçüttür. Pek çok şey piyasadaki diğer rakip şirketlerin büyüklüğüne bağlıdır. Bir şirket piyasanın yüzde 30’undan fazlasını kontrol etse bile rakipleri de aşağı yukarı eşit piyasa payına sahip bulunuyorlarsa o firmanın tekel olma gücü bulunmadığı düşünülür.
Bir diğer tür şirkette, ortaklığı kuran veya mevcut kurallarını içeren yasal belge, şirkete üye olma şartlarını belirleyecektir. Bu gereksinimlerin ne olduğu, ilgili şirketin türüne bağlıdır. Bir , üyeler kooperatif için çalışan kişilerdir. Bir üyeler, kredi birliğinde hesabı olan kişilerdir. * Antitröst yasalar rekabeti arttırmış olmakla birlikte A.B.D. şirketlerinin büyümelerini engellemedi. 1999’da her birinin varlığı 300 milyar doları aşan yedi dev şirket daha önceki yılların en büyük firmalarının birer cüce gibi görülmelerine yol açtı. Gerçekten de bazı eleştiriciler birkaç büyük anonim şirketin temel endüstriler üzerindeki kontrolünün artmasından endişe duyup otomotiv endüstrisi ve çelik üretimi endüstrisi gibi işletmelere birkaç büyük anonim şirketin egemenliği altındaki “oligopol”ler gözüyle bakıldığını ileri sürmüşlerdir.
Bir şirketin günlük faaliyetleri genellikle üyeler tarafından atanan kişiler tarafından kontrol edilir. Bazı durumlarda, bu tek bir kişi olabilir, ancak daha yaygın olarak şirketler bir komite veya komiteler tarafından kontrol edilir. Genel olarak konuşursak, iki tür komite yapısı vardır. * Buna karşılık, diğer bazı eleştiriciler ise pek çoğu yoğun bir küresel rekabetle karşı karşıya bulunan büyük anonim şirketlerin gereğinden fazla güç kullanabilecek konumda olmadıklarını söylemektedirler. Sözgelimi, tüketiciler yerli otomobil üreticilerin mallarından hoşlanmıyorlarsa yabancı şirketlerin araçlarını alabilirler. Kaldı ki, tüketiciler ve imalatçılar zaman zaman benzer başka ürünlere yönelip olası tekelleşmeleri boşa çıkarabilirler; sözgelimi, çelik yerine kolaylıkla alüminyum, cam, plastik ya da beton kullanılabilir.
- Yönetim kurulu olarak bilinen tek bir komite , en yaygın hukuk ülkelerinde tercih edilen yöntemdir. Bu modele göre, yönetim kurulu hem icracı hem de icracı olmayan yöneticilerden oluşur; ikincisi, eskinin şirketin yönetimini denetlemek içindir.
- Bir denetleme kurulu ve bir oluşan iki katmanlı bir komite yapısı, medeni hukuk ülkelerinde yaygındır.
sahip ülkelerde ( Almanya ve İsveç gibi ), işçiler şirketin yönetim kurulunun sabit bir kısmını seçerler. * İş dünyasındaki liderlerin şirketlerin büyüklüğü karşısındaki davranışları değişkenlik göstermektedir. 1960’ların sonlarında ve 1970’lerin başlarında pek çok iddialı şirket en azından sıkı federal antitröst uygulamalar aynı alanda birleşmeleri engellediği için birbiriyle ilişkisi olmayan endüstrileri elde ederek çeşitlenmeye çalıştılar.
oluşum
Tarihsel olarak, şirketler hükümet tarafından verilen bir tüzük tarafından yaratıldı. Bugün, şirketler genellikle eyalet, eyalet veya ulusal hükümete kayıtlıdır ve bu hükümet tarafından çıkarılan yasalarla düzenlenir. Kayıt, şirketin sınırlı sorumluluk üstlenmesinin ana ön koşuludur. Kanun bazen şirketin asıl adresini ve ayrıca (hukuki süreç hizmetini almak üzere atanmış bir kişi veya şirket) belirlemesini gerektirir. Ayrıca, şirketin bir temsilcisi veya diğer yasal temsilcilerinin belirlenmesi de gerekebilir.[] * Söz konusu liderlerin görüşüne göre bir holding ve ona bağlı olan ve petrol arama ve sinema filmi yapma gibi farklı alanlarda faaliyet gösteren ikincil firmalardan oluşan konglomeralar yapıları gereği daha istikrarlı işletmelerdir. Kuramsal olarak bir ürüne karşı talep zayıflarsa diğer bir işletme dengeyi sağlar.
Genel olarak, bir şirket, şirketin genel niteliğini, ihraç etmeye yetkili olduğu hisse senedi miktarını ve yöneticilerin adlarını ve adreslerini belirleyen Maddeler onaylandıktan sonra, şirketin yöneticileri, toplantı prosedürleri ve memur pozisyonları gibi şirketin iç işlevlerini yöneten tüzük oluşturmak için toplanır. * Buna karşın, inceden inceye belirlenmiş ürünlerde yoğunlaşmak yerine çeşitli alanlardaki çalışmaları yönetmekten doğan zorluklar sözü edilen üstünlüğü ortadan kaldırabilir. 1960’lardaki ve 1970’lerdeki birleşmeleri gerçekleştiren pek çok iş dünyası lideri giderek ya çok geniş bir alana yayıldıklarını ya da yeni devraldıkları ikincil şirketleri yönetemediklerini anladılar. Çok kez daha zayıf olan işletmelerini elden çıkardılar.
Bir şirketin faaliyet gösterdiği yargı yetkisinin kanunu, maliyesinin yanı sıra iç faaliyetlerinin çoğunu düzenleyecektir. Bir şirket kendi ülkesinin dışında faaliyet gösteriyorsa, genellikle diğer hükümetlere olarak kaydolması gerekir ve neredeyse her zaman ev sahibi devletin istihdam, suçlar, sözleşmeler, hukuk davaları ve benzerleriyle ilgili yasalarına tabidir. * 1980’lerde ve 1990’larda anonim şirketler kendilerini değişen ekonomik koşullara uydurmak çabasına girişince belirli endüstrilerde yeni dostça birleşme ve “düşmanca” el koyma dalgaları oluştu. Sözgelimi, hepsi önemli değişiklikler geçirmekte olan petrol, perakende ve demiryolu endüstrilerinde birleşmeler daha yaygınlaştı. Hükümet kontrollerinin azaltılması üzerine rekabetin hızlanması sonucu 1978 den başlayarak çok sayıda havayolu şirketi birleşmeye çalıştı.
adlandırma
Şirketlerin genellikle ayrı bir adı vardır. Tarihsel olarak, bazı şirketler yönetim kurullarının üyelerinin isimleriyle anılırdı: örneğin, " ", Harvard Üniversitesi'nin iki yönetim kurulundan birinin adıdır, ancak aynı zamanda tam olarak altında yer aldığı addır. Harvard yasal olarak dahil edildi. Günümüzde, çoğu yargı alanındaki şirketler, yönetim kurullarının üyelerine atıfta bulunması gerekmeyen farklı bir isme sahip olabilir. Kanada'da bu olasılık mantıksal uç noktasına kadar götürülmüştür: birçok küçük Kanada şirketinin hiçbir adı yoktur, yalnızca bir kayıt numarasına dayalı sayılardır (örneğin, "12345678 Ontario Limited"), eyalet veya bölge hükümeti tarafından atanır. şirket bünyesinde barındırmaktadır. * Kontrollerin azaltılması ve teknolojik değişiklikler yapılması telekomünikasyon endüstrisinde de bir dizi birleşmeye gidilmesine yol açtı.Yerel telefon hizmeti sunan birkaç şirket hükümet bu piyasadaki rekabeti teşvik etmeye başlayınca birleşme yolunu seçtiler; Doğu Kıyısı’nda Bell Atlantic şirketi Nymex’i içine aldı. SBC Communications şirketi kendi ikincil Southwestern Bell firmasını Batı’daki Pacific Telesis ile ve Southern New England Group Telecommunications firmasıyla birleştirdi ve Ortabatı’daki Ameritech’i de buna eklemeye çalıştı.
Çoğu ülkede, şirket adları, kuruluşun kurumsal statüsünü (örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde "Incorporated" veya "Inc.") veya üyelerinin sınırlı sorumluluğunu (örneğin, "Limited") belirten bir terim veya kısaltma içerir. " veya "Ltd." ). Bu terimler yargı yetkisine ve dile göre değişir. Bazı yargı bölgelerinde bunlar zorunludur ve Kaliforniya gibi diğerlerinde zorunlu değildir. Bunların kullanımı, herkese sınırlı olan bir işletmeyle iş yaptıkları bulunur: kişi, yalnızca, işletme aleyhine bir yargıya varıldığında, işletmenin hâlâ kontrol ettiği varlıklardan tahsil edebilir. * Bu sırada, şehirlerarası telefon hizmeti veren MCI Communications ve WorldCom birleştiler ve AT&T de kablolu televizyon alanındaki iki dev şirket olan Tele-Communications ve MediaOne Group’u alarak yerel telefon hizmetleri alanına girmek için harekete geçti. A.B.D.’deki konutların yaklaşık yüzde 60’ına kablolu televizyon hizmeti sağlayacak duruma gelen bahis konusu devralmalar AT&T’nin kablolu televizyon ve hızlı internet bağlantısı piyasalarında da önemli bir söz sahibi olmasına yol açabilecekti.
Bazı yargı bölgeleri, " şirket " kelimesinin tek başına kurumsal statüyü belirtmek için kullanılmasına izin vermez, çünkü "şirket " kelimesi bir ortaklığa veya başka bir toplu mülkiyet biçimine atıfta bulunabilir (Amerika Birleşik Devletleri'nde bir şahıs şirketi tarafından kullanılabilir). ancak bu genellikle başka yerlerde geçerli değildir). * 1990’larda Travelers Group ve Citicorp şirketleri birleşerek dünyadaki en büyük finansal hizmet firmasını oluşturdukları gibi Ford Motor Company de İsveçli AB Volvo şirketinin otomobil bölümünü satın aldı. 1980’lerde Japonların A.B.D. şirketlerini ele geçirme furyasının ardından 1990’larda Alman ve İngiliz şirketleri sahneye çıktılar ve Chrysler Corporation Alman Daimler-Benz firmasıyla birleşirken Deutsche Bank AG de Bankers Trust’u devraldı.
Tüzel kişilik
Kurumlar bireysel insan olmamalarına rağmen tüzel kişilerdir aynı hak ve sorumlulukların çoğuna sahiptirler. Örneğin, bir şirket mülk sahibi olabilir ve dava açabilir veya dava edilebilir. Şirketler gerçek kişilere ve devlete karşı insan haklarını ve insan hakları ihlallerinden kendileri sorumlu olabilirler. Şirketler, yasal işlemlerle, mahkeme kararıyla veya hissedarların gönüllü eylemiyle "dağıtılabilir". , alacaklılar mahkeme emriyle şirketin tasfiyesini ve feshini zorladığında, bir tür kurumsal başarısızlıkla sonuçlanabilir, ancak çoğu zaman kurumsal holdinglerin yeniden yapılandırılmasıyla sonuçlanır. Şirketler, dolandırıcılık ve adam öldürme gibi ceza gerektiren suçlardan bile mahkum edilebilir. Ancak şirketler, insanlar gibi canlı varlıklar olarak kabul edilmez. * Exxon Corporation ve Mobil Corporation da birleşip 1911’de endüstriye egemen olduğu için Adalet Bakanlığı tarafından dağıtılmış bulunan John D. Rockefeller’e ait Standard Oil Company’nin yarısından büyük bir bölümünü yine bir araya getirerek iş dünyasının en büyük kara güldürüsünü yarattılar. 81,380 milyar dolarlık birleşme Federal Ticaret Komisyonu (FTK) tarafından onaylanmakla birlikte antitröst yetkilileri arasında endişe doğurdu.
gibi hukuk alimleri, "tüzel kişi" olarak yaratılan bir ticari şirketin psikopatik bir kişiliğe sahip olduğunu gözlemlemişlerdir, çünkü bu, kamuya büyük riskler ve ciddi zararlar getirse bile kendi çıkarlarını başkalarının çıkarlarının üzerine çıkarmak zorundadır. veya diğer üçüncü taraflarda. Bu tür eleştirmenler, şirketin yalnızca kurumsal karlara ve kişisel çıkarlara odaklanmaya yönelik yasal yetkisinin genellikle çalışanları, müşterileri, genel olarak halkı ve/veya mağdur ettiğine dikkat çekiyor. Öte yandan, siyaset teorisyeni , kurumsal kişiliğin modern devlet fikri tarihinin temel bir parçasını oluşturduğunu ve tüzel kişi olarak şirket fikrinin vatandaşların siyasi paydaşlar olarak rolünü netleştirmeye yardımcı olabileceğini belirtiyor. ve devlet ile halk veya birey arasındaki keskin kavramsal ikiliği, onun hesabına göre, "modern dünyada devlete yüklenen talepleri giderek daha fazla karşılayamayan" bir ayrımı yıkmak. * Komisyon’un talebi üzerine Exxon ve Mobil Kuzeydoğu ve Orta Atlantik bölgesi ile California ve Texas eyaletlerinde bulunan 2.143 benzin istasyonuyla yapılmış sözleşmeleri satmaya ya da iptal etmeye ve California’daki büyük bir arıtma istasyonunu, petrol boşaltma tesislerini, bir boru hattını ve diğer varlıklarını bırakmaya razı oldular. Söz konusu gelişme antitröst kuruluşların yaptırdığı en büyük elden çıkarma işlemlerinden biridir. FTK Başkanı Robert Pitofsky buna benzer “ulusal çapta” petrol endüstrisi birleşmelerinin de “antitröst alarm zilleri” çaldırabileceği uyarısında bulundu. Bunun üzerine FTK görevlileri hemen BP Amoco PLC’nin Atlantic Richfield Company firmasını alma önerisine karşı çıkılması tavsiyesinde bulundular.
Bazı şirketler iş dünyasındaki güçlerini arttırmak için birleşmek yerine rakipleriyle ortak teşebbüslere girişmeyi denediler. Bu yoldaki düzenlemeler de şirketlerin işbirliği yapmaya karar verdikleri alanlarda rekabeti ortadan kaldıracağı için piyasa düzeni karşısında tekellerin yarattığının aynı bir tehdit oluşturmaktadır. Buna karşın, federal antitröst kuruluşları bazı ortak girişimlerin yararlı olacağına inandıkları için onları onayladılar.
Pek çok Amerikan şirketi de ortak araştırma ve geliştirme faaliyetine girişmiştir. Şirketler ortak araştırmaları geleneksel olarak temelde ticaret örgütleri aracılığıyla yürütmekte ve ancak böylelikle çevre ve sağlık düzenlemelerine uymaktadırlar. Buna karşılık, yabancı şirketlerin ürün geliştirme ve imalat konularında işbirliği yaptıklarını gören Amerikan şirketleri tüm araştırmayı kendileri yürütecek kadar zamana ve paraya sahip olmadıkları kanısına vardılar. Bazı belli başlı araştırma konsorsiyumları arasında Yarı İletken Araştırma Konsorsiyumu ve Yazılım Üretkenlik (prodüktivite) Konsorsiyumu bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ Hirst (1 Temmuz 2018). "The Case for Investor Ordering". The Harvard Law School Program on Corporate Governance Discussion Paper. No. 2017-13. 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ . www.corpnet.com (İngilizce). 15 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2017.
- ^ Sim (2018). "Limited Liability and the Known Unknown". Duke Law Journal. 68: 275-332. doi:10.2139/ssrn.3121519. ISSN 1556-5068 – SSRN vasıtasıyla.
- ^ Hansmann (May 1991). "Toward Unlimited Shareholder Liability for Corporate Torts". The Yale Law Journal. 100 (7): 1879. doi:10.2307/796812. ISSN 0044-0094.
- ^ Company Law. Pearson Education. 2005. s. 151.
Reading the above, makes it possible to forget that the shareholders are the owners of the company.
- ^ The Law of Private Companies. 2nd. Bloomsbury Professional. 2002.
- ^ corporation 28 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. CollinsDictionary.com. Collins English Dictionary – Complete & Unabridged 11th Edition. Retrieved December 07, 2012.
- ^ de Ligt (2001). "D. 47,22, 1, pr.-1 and the Formation of Semi-Public "Collegia"". Latomus. 60 (2): 346-349. ISSN 0023-8856. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ A History of the Roman Equestrian Order (İngilizce). Cambridge University Press. 31 Aralık 2018. ISBN . 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ Harold Joseph Berman, Law and Revolution (vol. 1): The Formation of the Western Legal Tradition, Cambridge: Harvard University Press, 1983, pp. 215–216.
- ^ A History of Medieval Political Thought: 300–1450. Abingdon: Routledge. 1996. s. 172. ISBN . 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ Ideas of Power in the Late Middle Ages, 1296–1417. Cambridge: Cambridge University Press. 2011. ss. 145-46. ISBN . 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ Vikramaditya S. Khanna (2005). The Economic History of the Corporate Form in Ancient India. 27 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . University of Michigan.
- ^ VOC 1602–2002: 400 Years of Company Law. Law of Business and Finance. 6. Deventer: Kluwer Legal Publishers. 2005. ISBN .
- ^ Sayle, Murray (5 Nisan 2001). "Japan goes Dutch". London Review of Books. , Vol. 23 No. 7. ss. 3-7. 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mart 2018.
- ^ Vermeer's Hat: The Seventeenth Century and the Dawn of the Global World. Profile Books. 2008. ISBN .
- ^ The Savage Republic: De Indis of Hugo Grotius, Republicanism and Dutch Hegemony within the Early Modern World-System (c. 1600–1619). Martinus Nijhoff. 2008. ss. 215-217. ISBN .
- ^ Jonker (December 2013). "The Formative Years of the Modern Corporation: The Dutch East India Company VOC, 1602–1623". The Journal of Economic History. 73 (4): 1050-1076. doi:10.1017/S0022050713000879.
- ^ . The Economics Student Society of Australia. 29 Nisan 2014. 14 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2018.
- ^ . PBS Online. PBS. 7 Ocak 2013. 14 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2018.
- ^ . Business Insider. 6 Kasım 2013. 8 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2018.
- ^ . Bad at Sports. 2 Ağustos 2016. 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2018.
- ^ Steensgaard, Niels (1982). "The Dutch East India Company as an Institutional Innovation", in Maurice Aymard (ed.), Dutch Capitalism and World Capitalism / Capitalisme hollandais et capitalisme mondial (Studies in Modern Capitalism / Etudes sur le capitalisme moderne), pp. 235–257
- ^ Ferguson, Niall (2002). Empire: The Rise and Demise of the British World Order and the Lessons for Global Power, p. 15.
- ^ A History of the Global Stock Market: From Ancient Rome to Silicon Valley. University of Chicago Press. 2003. s. 17. ISBN .
- ^ Koppell, Jonathan G. S., (Ed.) (2011). "The Great Expropriation: Interpreting the Innovation of "Permanent Capital" at the Dutch East India Company". Origins of Shareholder Advocacy. Palgrave Macmillan. ss. 89-98.
- ^ The Sage Handbook of Corporate Governance. Sage Handbooks. Sage Publications. 2012. s. 431. ISBN .
The first issued permanent shares in 1657.
- ^ European Commercial Enterprise in Pre-Colonial India. Cambridge: Cambridge University Press. 1998.
- ^ The Honorable Company: A History of the English East India Company. New York: MacMillan. 1991.
- ^ . 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2017.
- ^ . political-economy.com (İngilizce). 31 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2017.
- ^ A Smith, (1776), Book V, ch 1, para 107.
- ^ See , 6 Geo 4, c 91
- ^ See , (1843) ch 27
- ^ Report of the Parliamentary Committee on Joint Stock Companies (1844) in British Parliamentary Papers, vol. VII
- ^ Introduction to Company Law. Oxford University Press. 2010. s. 1. ISBN . 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ Re Sea Fire and Life Assurance Co., Greenwood's Case (1854) 3 De GM&G 459
- ^ Graeme G. Acheson & John D. Turner, The Impact of Limited Liability on Ownership and Control: Irish Banking, 1877–1914, School of Management and Economics, Queen's University of Belfast, available at (PDF). 13 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2011. and (PDF). 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2011..
- ^ Economist, December 18, 1926, at 1053, as quoted in Mahoney, supra, at 875.
- ^ [1897] AC 22
- ^ a b Corporations and Other Business Organizations: Cases, Materials, Problems, Seventh, LexisNexis, 2010, ss. 228-231, 241, ISBN
- ^ The Law of Business Organizations 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Cengage Learning
- ^ Principles of Finance. 4th. Cengage Learning. 2008. s. 105. ISBN .
- ^ . International Law Office. 10 Nisan 2012. 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Chait (May–June 2006). "Governing Harvard: A Harvard Magazine Roundtable". Harvard Magazine. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ Equity Finance: Venture Capital, Buyouts, Restructurings and Reorganizations. 2nd. New York: Aspen Publishers. 1995. s. 54. ISBN . Erişim tarihi: 22 Ekim 2020.
- ^ California does not require corporations to indicate corporate status in their names, except for close corporations. The drafters of the 1977 revision of the California General Corporation Law considered the possibility of forcing all California corporations to have a name indicating corporate status, but decided against it because of the huge number of corporations that would have had to change their names, and the lack of any evidence that anyone had been harmed in California by entities whose corporate status was not immediately apparent from their names. However, the 1977 drafters were able to impose the current disclosure requirement for close corporations. See Harold Marsh, Jr., R. Roy Finkle, Larry W. Sonsini, and Ann Yvonne Walker, Marsh's California Corporation Law, 4th ed., vol. 1 (New York: Aspen Publishers, 2004), 5–15 — 5–16.
- ^ (PDF). Oxford University Press. 2006. s. 1. ISBN . 17 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2012.
- ^ e.g. Sect.8, especially Art.(4)
- ^ Phillip I. Blumberg, The Multinational Challenge to Corporation Law: The Search for a New Corporate Personality, (1993) discusses the controversial nature of additional rights being granted to corporations.
- ^ See, for example, the Business Corporations Act (B.C.) [SBC 2002] chapter 57, Part 10
- ^ e.g.
- ^ Joel Bakan, "The Corporation: The Pathological Pursuit of Profit and Power" 30 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (New York: The Free Press, 2004)
- ^ Runciman (2000). "Is the State a Corporation?". Government and Opposition. 35 (1): 90, 103-104. doi:10.1111/1477-7053.00014.
Kullanılan kaynaklar
- Karşılaştırmalı Bir Kaynakça: Şirketler Hukukunda Düzenleyici Rekabet
- Bakan, Joel. Yeni Şirket: "İyi" Şirketler Demokrasi İçin Ne Kadar Kötü ? (2020)
- Blumberg, Phillip I., Şirketler Hukukuna Çokuluslu Meydan Okuma: Yeni Bir Kurumsal Kişilik Arayışı, (1993)
- Bromberg, Alan R. Crane ve Bromberg Ortaklık üzerine . 1968.
- Kahverengi, Bruce. Şirketin Tarihçesi 7 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2003)
- Cadman, John William. New Jersey'deki Şirket: İş ve Politika,, (1949)
- Conard, Perspektifte Alfred F. Şirketler. 1976.
- Cooke, CA, Corporation, Trust and Company: A Legal History, (1950)
- Davis, John P. Şirketler 11 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (1904)
- Davis, Joseph S. Amerikan Şirketlerinin Erken Tarihinde Denemeler 10 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (1917)
- Alan Dignam ve John Lowry, (2020) Şirketler Hukuku, Oxford University Press
- Dodd, Edwin Merrick. 1860'a kadar Amerikan Ticaret Şirketleri, Massachusetts'e Özel Referansla, (1954)
- DuBois, AB Kabarcık Yasasından Sonra İngiliz Ticaret Şirketi,, (1938)
- Özgür, Charles. Fransa'da Anonim Şirket, : Ayrıcalıklı Şirketten Modern Şirkete (1979)
- Freund, Ernst . , Şirketin Yasal Niteliği (1897)
- Hallis, Frederick. Kurumsal Kişilik: Hukuk Biliminde Bir Araştırma (1930)
- Hessen, Robert . Şirketin Savunmasında . Hoover Enstitüsü. 1979.
- Av, Piskopos. İngiltere'de İş Kurumunun Gelişimi (1936)
- Klein ve Kahve. İş Organizasyonu ve Finans: Hukuki ve Ekonomik İlkeler . Temel. 2002.
- Majumdar, Ramesh Chandra. Eski Hindistan'da Kurumsal Yaşam 6 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (1920)
- Demek istediğim, Robert Charles. Azgelişmişlik ve Hukukun Gelişimi: Ondokuzuncu Yüzyıl Kolombiyasında Şirketler ve Şirketler Hukuku, (1980)
- Micklethwait, John ve Wooldridge, Adrian. Şirket: Devrimci Bir Fikrin Kısa Tarihi . New York: Modern Kütüphane. 2003.
- Owen, Thomas. Rus Kanununa göre şirket, : Çarlık Ekonomi Politikasında Bir Araştırma (1991)
- Rungta, Radhe Shyam. Hindistan'da Business Corporation'ın Yükselişi, 1851–1900, (1970)
- Scott, WR Anayasası ve İngiliz, İskoç ve İrlandalı Anonim Şirketlerin Finansmanı 1720'ye Kadar 6 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (1912)
- Sobel, Robert . Dev Şirketler Çağı: Amerikan Ticaretinin Mikroekonomik Tarihi . (1984)
- Global Reach: The Power of the Multinational Corporation. New York: Simon & Schuster. 1974.
- PG Mahoney, 'Sözleşme mi İmtiyaz mı? Şirketler Hukuku Tarihi Üzerine Bir Deneme' (2000) 34 Ga. Law Review 873
- PI Blumberg, Şirketler Hukukuna Çokuluslu Meydan Okuma (1993)
- PL Davies ve LCB Gower, Modern Şirketler Hukukunun İlkeleri (6. basım Sweet ve Maxwell 1997) bölümler 2-4
- RR Formoy, Şirketler Hukukunun Tarihsel Temelleri (Sweet ve Maxwell 1923) 21
- P Frentrop, A History of Corporate Governance 1602–2002 (Brüksel ve diğerleri, 2003)
- S Kyd, Şirketler Hukuku Üzerine Bir İnceleme (1793-1794)
- J Micklethwait ve A Wooldridge, Şirket: Devrimci bir fikrin kısa tarihi (Modern Library 2003)
- W Blackstone, İngiltere Kanunları Üzerine Yorumlar (1765) 455-473
- Tooze, Adam, "Demokrasi ve Hoşnutsuzlukları", The New York Review of Books, cilt. LXVI, hayır. 10 (6 Haziran 2019), s. 52-53, 56-57. "Demokrasinin bürokratik ve teknolojik gücün akılsızca işleyişine net bir cevabı yoktur. Gerçekten de yapay zeka ve robotik biçimindeki uzantısına tanık olabiliriz. Aynı şekilde, onlarca yıl süren korkunç uyarıdan sonra, çevre sorunu temelde ele alınmamış durumda. . . . Bürokratik aşırı erişim ve çevresel felaket, tam da demokrasilerin çok kötü bir şekilde uğraştığı, yavaş ilerleyen varoluşsal zorluklardır. . . . Son olarak, tehdit du jour var: şirketler ve teşvik ettikleri teknolojiler." (s. 56-57. )
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya bolumun ozgun arastirma dogrulanamaz veya yoruma dayali ifadeler icerdigi dusunulmektedir Lutfen iddialari kontrol ederek ve yeni kaynaklar ekleyerek gelistirin Ozgun arastirmadan olusmus ifadeler kaldirilabilir Ayrintilar maddenin tartisma sayfasinda bulunabilir Bir sirket devlet tarafindan tek bir varlik olarak hareket etme yetkisi verilen bir kurulustur genellikle bir grup insan veya bir sirkettir ozel ve kamu hukuku tarafindan taninan tuzukten dogan bir tuzel kisilik yasal baglamda bir tuzel kisi ve belirli amaclar icin kanunda bu sekilde taninmistir 10 Erken anonim kuruluslar tuzuk tarafindan kurulmustur yani bir hukumdar tarafindan verilen veya bir parlamento veya yasama organi tarafindan kabul edilen gecici bir kanunla Cogu yoluyla yeni sirketlerin kurulmasina izin vermektedir Sirketler bircok farkli turdedir ancak genellikle iki hususa gore kiralandiklari yargi yetkisi yasasina gore bolunurler hisse senedi ihrac edip edemedikleri veya kar etmek icin kurulmus olup olmadiklari Sahiplerin sayisina bagli olarak bir sirket toplu bu makalenin konusu veya tarafindan isgal edilen tek bir anonim ofisten olusan tuzel kisilik olarak siniflandirilabilir Amerikalilar iyi bir yeni fikre ve kararliliga sahip bulunan ve yogun calismayi kabul eden herkesin bir is kurabilecegi ve zengin olabilecegi bir firsatlar ulkesinde yasadiklarina her zaman inanmislardir Bu tesebbus inanci uygulamada tek sahipli isletmeden uluslararasi holdinglere kadar degisen cesitli bicimlerde sergilenmistir Sermaye sirketleri ise bir unvanla sermayesi paylara bolunmus ticari kar amacli kurulan parasal gucu ifade eden tuzel kisilige sahip kuruluslar seklinde tanimlayabiliriz Bu sirketler kapitalist sistemin en onemli isleyis carklarindan biridir BIST te sermaye sirketlerinin hisse senetleri alinip satilmaktadir Yine bircok vadeli yatirim aracina yon veren kuruluslar sermaye sirketi seklinde kurulurlar Ekonomilerdeki paylari yadsinamayacak kadar coktur Akliniza gelebilecek her turlu sektorde faaliyet gosterebilirler Sermaye sirketlerinin one cikan ozelligi ortaklarinin sorumluluklarinin vermis olduklari sermaye miktari kadar olmasidir Yani sirkette isler kotu gittiginde ortagin kaybedebilecegi en fazla miktar sadece sirkete vermeye soz verdigi taahhut ettigi sermaye tutaridir Ortagin kisisel mal varligi kendisinin ozel mulkudur Turk Ticaret Kanunu Madde 269 anonim sirketleri sermayesi paylara bolunmus ortak sayisi besten fazla olan yasalar onunde tuzel kisilige sahip kuruluslar seklinde tanimlar Hukuki anlamda kurulus kanunun emrettigi olculerde anonim sirketin organlarinin bilancosunun olusturularak tuzel kisilik kazanmasi ile olusur Kurulus sirketin turune gore belirli asamalar halinde gerceklesir Kurulus sekli ortaklarin tercihine birakilmistir Anonim sirketler farkli iki sekilde kurulabilir Buna gore Ani kurulus Halka kapali aile sirketlerinin kurulus sekli Tedrici kurulus Halka acik sirketlerin kurulus sekli ni kurulus sirket paylarinin tamaminin kurucular tarafindan taahhut edilmesiyle olur Kurulus suresi kisa ve formaliteleri daha azdir Genellikle birbirini taniyan en az bes gercek ve tuzel kisi tarafindan kurulur Kurucu ortaklarin taahhut ettigi sermayenin 1 4 u kurulus tarihinden itibaren uc ay icerisinde ortaklar odemek zorundadir Kalan sermaye paylari ise ortaklar tarafindan uc yil icinde sirkete odenmelidir Ani kurulusta ilk yonetim kurulu uyelerinin esas sozlesmeyi kendi aralarinda yazarak onaylatmak zorundadirlar Tedrici sekilde kurulan anonim sirketler halka acilmayi amaclayan ve kucuk tasarruflarin tek elde toplanarak buyuk yatirimlarin yapilmasini saglayan kuruluslardir Bu nedenle devlet tarafindan da cesitli sekillerde ozendirici tedbirler alinmaktadir Tedrici olarak kurulan ve hisse senetlerini kendi istegiyle halka arz eden halka acik sirketler sermaye piyasasi mevzuatina uymalidir Pay sahibi sayisi 250 yi gecen anonim sirketler de halka acik sirketler gibi sermaye piyasasi mevzuatina tabidir Ortaklar sermayenin 1 10 unu taahhut ederek odemek zorundadirlar Tuzel kisilige sahip ortakliklarin faaliyetlerini yurutebilmesi icin yonetimin bir calisma sisteminin olmasi gerekir Sirketin genel kurul disindaki yonetim organlari ticaret sicilinde tescil ve ilan edilir Turk ticaret kanunu sirketlerin yonetim organlarini uc grupta toplamistir Ticari sirketlerin sahis sirketleri ve genel ortakliklar gibi daha onceki ticari kuruluslara kiyasla yatirimcilarina sundugu en cekici erken avantajlardan biri sinirli sorumluluktu Sinirli sorumluluk bir sirketteki pasif bir hissedarin sirketin sozlesmeye dayali olarak kabul edilen yukumluluklerinden veya sirket tarafindan ucuncu bir tarafa karsi islenen haksiz fiillerden gonulsuz zararlardan kisisel olarak sorumlu olmayacagi anlamina gelir Sozlesmedeki sinirli sorumluluk tartismasizdir cunku sozlesmenin taraflari bunu kabul edebilir ve sozlesmeden feragat edebilir Ancak haksiz fiilde sinirli sorumluluk ucuncu sahislarin hissedarlari takip Haksiz fiilde sinirli sorumlulugun asiri kurumsal risk almasina ve sirketlerin ucuncu sahislara daha fazla zarar vermesine yol acabilecegi konusunda onemli endiseler bulunmaktadir 17 nci ve 18 inci yuzyillarda halk vahsi dogada kendine bir yuva ve yasam bicimi kurarken karsilastigi guclukleri yenmis olan ilk yerlesimciyi goklere cikariyordu 19 yuzyil Amerika sinda kucuk tarimsal isletmeler Amerika nin sinir bolgelerindeki genis alanlara yayildikca buralarda yerlesen ciftciler ekonomik bireyselcilerin tum ideallerini kendilerinde topladilar sirketleri hisse senedi ihrac etme yeteneklerine gore ayirdigi durumlarda bunu yapmasina izin verilen sirketlere anonim sirketler denir sirkete yapilan bir yatirim turu hisse senedidir ve hisse senedi sahiplerine hissedarlar veya hissedarlar denir Hisse senedi ihrac etmesine izin verilmeyen sirketlere hisse senedi olmayan sirketler denir yani anonim sirketin sahibi olarak kabul edilenler sirkete uyelik kazanmis ve sirket uyesi olarak anilan kisilerdir veya diger kuruluslardir Kar amaci gutmelerine izin verilip verilmedigine gore ayirt edildikleri bolgelerde kiralanan sirketlere sirasiyla kar amacli ve kar amaci gutmeyen sirketler denir Buna karsin ulke nufusu artip kentler gittikce daha buyuk bir ekonomik onem kazaninca da kendi isinin sahibi olma dusu kucuk tuccarlari bagimsiz zanaatkarlari ve kendi kendine yeterli profesyonelleri icine alacak bicimde gelisti Kar amaci gutmeyen sirketlerin de her zaman hisse senedi olmadigi icin hisse senedi hisse senedi disi ve kar amaci gutmeyen kar amaci gutmeyen arasinda bir miktar ortusme vardir Kar amacli bir sirket neredeyse her zaman bir anonim sirkettir ancak bazi kar amacli sirketler hisse senedi disi olmayi secebilir Aciklamayi basitlestirmek icin bu makalenin devaminda bir anonim sirketi ifade etmek icin hissedar veya hissedar kullanildiginda kar amaci gutmeyen bir sirket veya kar icin uye ile ayni anlama geldigi varsayilmaktadir anonim sirket Kayitli sirketler yerel makamlar tarafindan taninan tuzel kisilige sahiptir ve paylari sorumluluklari genellikle yatirimlariyla 19 yuzyilin ikinci yarisinda olusan bir egilim 20 yuzyilda da surdu ve ekonomik faaliyetin hacminde ve karmasikliginda buyuk bir sicrama goruldu Pek cok endustri dalindaki kucuk isletmeler giderek gelisen ve zenginlesen halkin talep ettigi mallari en etkin bicimde uretebilecek buyuklukte calisabilmekte ve para bulmakta zorlandilar Hissedarlar tipik olarak bir sirketi aktif olarak yonetmezler hissedarlar bunun yerine sifatiyla kontrol etmek icin bir yonetim kurulu secer veya atar Cogu durumda bir hissedar ayni zamanda bir sirketin yoneticisi veya yetkilisi olarak da gorev yapabilir sahip ulkeler bir sirkette yonetim kurulundaki temsilciler icin oy kullanma hakkina sahip bir tesebbusun iscilerinin uygulamasini kullanir Bu ortamda yuzlerce ve hatta binlerce isci calistiran modern anonim sirketler giderek daha fazla onem kazandilar Amerikan Ingilizcesi nde sirket kelime cogunlukla buyuk ticari sirketleri tanimlamak icin kullanilir Ingiliz Ingilizcesi nde ve sirket terimi daha yaygin olarak ayni turdeki varliklari tanimlamak icin kullanilirken sirket kelimesi tum anonim varliklari kapsar Amerikan Ingilizcesinde sirket kelimesi ayri bir olmadigi icin Ingiliz Ingilizcesinde sirket olarak adlandirilmayacak olan gibi varliklari icerebilir 19 yuzyilin sonlarinda bir sirketin sinirli sorumluluk korumasina sahip yeni bir sirket bicimi ve tek mal sahibi veya daha uygun vergi muamelesi gelistirildi Bir sirket olmasa da bu yeni varlik turu hisse senedi ihrac etmek zorunda olmayan sirketler icin bir alternatif olarak cok cazip hale geldi Almanya da kurulus veya GmbH olarak anilirdi 20 yuzyilin son ceyreginde bu yeni kurumsal olmayan organizasyon bicimi Amerika Birlesik Devletleri ve diger ulkelerde kullanima sunuldu ve limited sirket veya LLC olarak biliniyordu GmbH ve LLC organizasyon bicimleri teknik olarak sirket olmadigi icin ayni ozelliklerin coguna sahip olmalarina ragmen bu makalede ele alinmayacaktir Gunumuzde Amerikan ekonomisi tek kisilik tek sahipli isletmeden dunyanin en buyuk anonim sirketlerine kadar yayilan cesitli tesebbuslere sahip olmakla ovunmektedir 1995 te Amerika Birlesik Devletleri nde 16 4 milyon tarimsal olmayan tek sahipli isletme 1 6 ortaklik ve 4 5 milyon anonim sirketi iceren toplam 22 5 milyon tesebbus bulunmaktaydi Tarihce16 Haziran 1288 tarihli Stora Kopparberg madeninin 1 8 hissesi Sirket kelimesi FARSCA Latince beden veya insan toplulugu anlamina gelen corpus kelimesinden turemistir Justinianus 527 565 zamaninda Roma hukuku Universitas corpus veya collegium adlari altinda bir dizi tuzel kisiligi tanidi Gecmesini takiben doneminde Jul Sezar olarak Konsolosu ve Diktator ait Roma Cumhuriyeti doneminde 49 44 BC ve onlarin teyid Sezar Augustus olarak Princeps senatus ve Imperatoru ait Roma Ordusu 27 BC 14 AD collegia nin yasal organ olarak yetkilendirilebilmesi icin Roma Senatosu veya Imparator un onayini almasi gerekiyordu Bunlar devletin kendisini Populus Romanus belediyeleri ve sponsorlari gibi ozel dernekleri siyasi gruplari ve zanaatkar veya tuccar loncalarini iceriyordu Bu tur organlar genellikle mulk sahibi olma ve sozlesme yapma hediye ve miras alma dava acma ve dava acma ve genel olarak temsilciler araciligiyla yasal islemleri gerceklestirme haklarina sahipti Ozel derneklere imparator tarafindan belirlenmis ayricaliklar ve ozgurlukler verildi Kucuk isletmelerin bir ozel gucu de degisen ekonomik kosullara hemen ayak uydurabilmeleridir Cok kez musterilerini tek tek tanirlar ve yerel gereksinimleri kolaylikla karsilamaya yatkinlardir Kucuk isletmeler sozgelimi California nin Silikon Vadisi ndeki ve diger ileri teknoloji bolgelerindeki bilgisayarla ilgili tesebbusler bir teknik yenilik kaynagi olusturmaktadir Bilgisayar endustrisindeki yaraticilarin cogu ise elde yapilmis makinelerle garajlarinda calisarak baslamis ve bu isletmeler kisa zamanda buyuk ve guclu anonim sirketlere donusmustur Sirket kavrami Orta Cag da Justinianus un Corpus Juris ve onlarin halefleri tarafindan 11 13 yuzyillarda Bu acidan ozellikle onemli olan Italyan hukukcular ve idi bBunlardan ikincisi devleti tanimlamak icin metaforuna bagladi Ulusal ve uluslararasi ekonomide hizla buyuk rol oynamaya baslayan kucuk isletmeler arasinda bilgisayar yazilim sirketi Microsoft paket posta servisi Federal Express spor giysileri ureticisi Nike bilgisayar agi firmasi America OnLine ve dondurma ureticisi Ben amp Jerry s sayilabilir Eski Roma da ve eski Hindistan da Maurya Imparatorlugu nda ticaret yapan ve yasal haklara konu olan varliklar bulundu Ortacag Avrupa sinda gibi yerel yonetimler gibi kiliseler de anonim hale geldi Onemli olan ortakligin kalici olarak var olan herhangi bir uyenin hayatindan daha uzun sure hayatta kalacagiydi Dunyanin en eski ticari sirketi oldugu iddia edilen Isvec Falun daki Stora Kopparberg maden toplulugu 1347 de Kral dan bir tuzuk aldi Kuskusuz cok sayida kucuk isletme basarisiz olmaktadir ancak Amerika Birlesik Devletleri nde is hayatindaki basarisizlik bazi ulkelerde oldugu gibi toplumsal kucumseme nedeni sayilmamaktadir Ortacag da tuccarlar gibi ortak hukuk yapilari araciligiyla is yaparlardi Insanlar kar amaciyla birlikte hareket ettiklerinde kanun bir ortakligin dogdugunu kabul ederdi Erken loncalar ve de genellikle tuccarlar arasindaki dahil oldu Cok kez basarisizligin mutesebbise bir deneyim dersi olusturacagi ve onun bir sonraki girisiminde basari saglayabilecegi dusunulur Ekonomistlere gore basarisizlik piyasa guclerinin nasil isledigini sergiler ve daha etkin calismayi tesvik eder Merkantilizm Hollanda Dogu Hindistan Sirketi Birlesik Dogu Hint Adalari Sirketi nin bir Dogu Hindistanlisinin kopyasi Hollanda Dogu Hindistan Sirketi VOC cogu kisi tarafindan modern sirketin ilk tarihsel modeli olarak kabul edilir VOC ayni zamanda kalici bir sermaye tabanina sahip kalici olarak organize edilmis ilk sinirli sorumlu Hollanda Dogu Hindistan Sirketi VOC ve Hudson s Bay Sirketi gibi Hollandali ve Ingiliz imtiyazli sirketler 17 yuzyilda Avrupa uluslarinin somurge girisimlerine liderlik etmek icin kuruldu Hollanda hukumeti tarafindan onaylanan bir tuzuge gore hareket eden Hollanda Dogu Hindistan Sirketi Portekiz guclerini yendi ve Avrupa nin baharat talebinden yararlanmak icin Maluku Adalari na yerlesti VOC deki yatirimcilara hisse sahipliginin kaniti olarak kagit sertifikalar verildi ve hisselerini orijinal Amsterdam Menkul Kiymetler Borsasi nda takas edebildiler Hissedarlara ayrica sirketin kraliyet tuzugunde acikca verildi Kolonilerdeki gelismenin her asamasinda Ingiltere Hukumetinin denetleme etkisi bulunmayisi carpici bir ozellik olusturmustur Georgia disindaki tum koloniler ya hisseli sirketler ya da Saray tarafindan verilen imtiyazlara dayali feodal mulk sahiplikleri olarak ortaya cikmistir Gercekte Kral in Yeni Dunya yerlesimleri uzerindeki egemenligini hisseli sirketlere ya da mulk sahiplerine devretmis bulunmasi Amerika daki kolonicilerin dis denetlemelerden kurtulmus oldugu anlamina gelmemektedir Sozgelimi Virginia Sirketi ne bagislanan imtiyaza gore tum hukumet yetkisi sirketin kendisine verilmisti Buna karsin saray sirket merkezinin Ingiltere de olmasini istiyordu Boylelikle Virginia daki Yerlesimciler sanki Kral in mutlak egemenligi suruyormus gibi kendi hukumetleri konusunda hic soz sahibi olmayacaklardi Hollanda Dogu Hindistan Sirketi VOC tarafindan 1623 tarihli 2 400 florinlik bir tahvil Ingiltere de hukumet belirli bir bolge uzerinde bir tekel verilmesiyle bir veya bir uyarinca sirketler olusturuldu 1600 de kurulan en iyi bilinen ornek Londra daki Dogu Hindistan Sirketi idi Kralice I Elizabeth sirkete Umit Burnu nun dogusundaki tum ulkelerle ticaret yapma munhasir hakki verdi Su anda bazi sirketler hukumet adina hareket ederek yurtdisindaki somurulerinden gelir elde edeceklerdi Daha sonra sirket tipki cogu sirketin esas olarak Kraliyet Donanmasi nin ticaret yollarini kontrol etme yetenegine bagimli olmasi gibi Ingiliz ve daha sonra Ingiliz askeri ve somurge politikasiyla giderek daha fazla entegre oldu Buna karsin koloniler saraya tabi olduklarini asla dusunmediler Aksine temelde Londra daki makamlarla gevsek baglantilari bulunan Ingiltere nin kendisine benzeyen topluluklar ya da devletler olduklari gorusunu korudular Dis kaynakli mutlak yonetim su ya da bu sekilde ortadan kalkti Ingilizlerin siyasal ozgurluk yolundaki uzun sureli mucadele geleneklerinin mirascisi olan koloniciler ozgurluk kavramlarini Virginia nin ilk imtiyaz belgesine islediler Buna gore Ingiliz koloniciler bu Ingiltere Kralligi nda dogmus ve ona tabi imisler gibi tum ozgurluklerden ayricaliklardan ve bagisikliklardan yararlanacaklardi Bu nedenle Magna Carta nin ile orf ve adet hukukunun tanidigi haklara sahip olacaklardi 1618 de Virginia Sirketi kendisi tarafindan atanmis olan valiye bir talimat gondererek buyuk ciftliklerdeki ozgur yerlesimcilere koloninin gonencine iliskin kararlari almak icin vali ile ve atanmis meclisle birlikte calisacak temsilcilerini secme hakki verilmesi gerektigini bildirdi Hem cagdaslar hem de tarihciler tarafindan evrendeki en buyuk tuccar toplulugu olarak etiketlenen Ingiliz Dogu Hindistan Sirketi sirketin goz kamastirici derecede zengin potansiyelinin yani sira hem acimasiz hem de somurucu olabilecek yeni is yontemlerini sembolize etmeye baslayacakti 31 Aralik 1600 de Kralice I Elizabeth sirkete Dogu Hint Adalari ve Afrika ile ticaret konusunda 15 yillik bir tekel verdi 1711 e gelindiginde Dogu Hindistan Sirketi ndeki hissedarlar yatirimlarindan neredeyse yuzde 150 lik Muteakip hisse senedi teklifleri Sirketin ne kadar kazancli hale geldigini gosterdi 1713 1716 daki ilk hisse senedi teklifi 418 000 1717 1722 deki ikincisi ise 1 6 topladi milyon Kendi kendini yonetme hakki verilmis olan Massachusetts Korfezi Sirketi nde de buna benzer bir durum gelisti Boylelikle tum yetkiler kolonide oturan kimselere birakildi Baslangicta sirketin Amerika ya ilk gelmis olan bir duzine dolayinda uyesi otokratik bir yonetim kurmayi denediler fakat kisa bir sure sonra diger koloniciler kamu yonetiminde soz sahibi olmak istediler ve istekleri kabul edilmezse bunun kitle halinde goce neden olacagini belirttiler Benzer bir olan South Sea Company Ispanyol Guney Amerika kolonilerinde ticaret yapmak icin 1711 de kuruldu ancak daha az basari ile karsilandi Guney Denizi Sirketi nin tekel haklarinin Buyuk Britanya ya bolgede otuz yil boyunca ticaret yapmasi icin bir asiento veren Ispanyol Veraset Savasi nin ardindan bir anlasma olarak 1713 te imzalanan Utrecht Antlasmasi ile destekledigini iddia edildi Aslinda Ispanyollar dusmanca davrandilar ve yilda sadece bir geminin girmesine izin verdiler Sorunlardan habersiz Ingiltere deki yatirimcilar abartili kar vaatleriyle kandirilarak binlerce hisse satin aldi 1717 de Guney Denizi Sirketi o kadar zengindi ki hala gercek bir is yapmamisti Ingiliz hukumetinin kamu borcunu ustlendi Bu muhtemelen Guney Denizi Sirketi ni rekabetten korumak amaciyla Kraliyet Tuzugu olmadan herhangi bir sirketin kurulmasini yasaklayan gibi hisse fiyatinin enflasyonunu daha da hizlandirdi Hisse fiyati o kadar hizli yukseldi ki insanlar sadece daha yuksek bir fiyattan satmak icin hisse almaya basladilar ve bu da hisse fiyatlarinin yukselmesine neden oldu Bu ulkenin gordugu ilk spekulatif balondu ancak 1720 nin sonunda balon patladi ve hisse fiyati 1000 sterlinden 100 sterlinin altina dustu Iflaslar ve suclamalar hukumet ve yuksek toplum tarafindan sekerken sirketlere ve hatali yoneticilere karsi hava buruktu Yalniz iki koloniye iliskin imtiyaz belgelerine ozyonetim hukmu konulmamisti Bu yerlerden biri II Charles in kardesi daha sonra Kral II James olacak olan York Duku ne bagislanan New York digeri de bir mutemetler grubuna bagislanan Georgia idi Iki kolonide de yonetim hukumleri kisa omurlu oldu ve kolonicilerin yasama kuruluslarinda temsil edilme konusundaki israrli taleplerine direnemeyen yetkililer kisa surede boyun egdiler South Sea Company nin hisse senedi fiyatlari tablosu 1710 larda hisse senedi degerinin hizli enflasyonu olmadan sirketlerin kurulmasini kisitlayan Act a yol acti 18 yuzyilin sonlarinda sirketler hukuku uzerine Ingilizce ilk incelemenin yazari olan bir sirketi soyle tanimladi Daha guneyde Hollandalilarla baglantisi olan bir Isvec ticaret sirketi bundan uc yil sonra Delaware Nehri kiyisinda ilk yerlesim bolgesini kurmayi denedi Konumunu pekistirecek kaynaklari bulunmayan New Sweden giderek New Netherland ve daha sonra da Pennsylvania ve Delaware icinde eridi Modern sirket hukuku 18 yuzyilin sonlarinda merkantilist iktisat teorisinin terk edilmesi ve Adam Smith ve diger iktisatcilarin onculuk ettigi bir iktisat devrimi nedeniyle klasik liberalizm ve laissez faire iktisat teorisinin yukselisi nedeniyle sirketler hukumet veya lonca baglantili kuruluslar olmaktan kamu ve lonca baglantili kuruluslara gecis yaptilar hukumet direktiflerinden bagimsiz ozel ekonomik kuruluslar Smith 1776 tarihli Uluslarin Zenginligi adli calismasinda kitlesel kurumsal faaliyetlerin ozel girisimcilikle boy olcusemedigini cunku baskalarinin parasindan sorumlu kisilerin kendi paralarina oldugu kadar ozen gostermeyeceklerini yazmisti Is Ortakligi Bir tesebbuse girismenin ya da onu genisletmenin bir yolu da iki ya da daha cok sayida is sahibi ile ortaklik kurmaktir Ortaklik mutesebbislerin becerilerinin birlestirilmesine olanak saglar sozgelimi bir ortak uretimde yetenekli oteki de pazarlamada usta olabilir Deregulasyon Jack ve Dev Anonim Sirketi Town Talk ta 1858 ndan sonra ortaya cikan canavar anonim ekonomiyi hicveden bir karikatur Ingiliz Kabarcik Yasasi 1720 nin sirket kurma yasagi 1825 te yururlukten kaldirilincaya kadar yururlukte kaldi Bu noktada Sanayi Devrimi ticari faaliyeti kolaylastirmak icin yasal degisiklik icin baski yaparak hiz kazandi Ilkel sirketler mevzuati kapsamindaki ticari girisimler Charles Dickens tarafindan te anlatilanlar gibi genellikle dolandiricilik olsa da yururlukten kaldirilmasi kisitlamalarin kademeli olarak kaldirilmasinin baslangiciydi Tutarli duzenlemeler olmadan Anglo Bengalee Disinterested Loan and Life Assurance Company gibi meshur operasyonlar zengin ucretli destekciler disinda hicbir basari umidi vaat etmeyen yetersiz sermayeli girisimlerdi Ortakliklar hukumetin anonim sirketleri yapmaya zorunlu kildigi bildirim islemlerine uymak zorunda degillerdir ve anonim sirketlere oranla daha elverisli vergi yukumlukleri vardir Ortaklar bireysel olarak kar paylari icin vergi oderler ancak isletmeleri ayrica vergilendirilmez Sureci sadece araciligiyla mumkun oldugunu veya dolayisiyla verilen imtiyaz ve avantajlar Parlamentonun kiskanc koruyuculugu sayesinde ve sinirliydi Sonuc olarak bircok isletme muhtemelen binlerce uyesi olan tuzel kisiligi olmayan dernekler olarak isletilmeye baslandi Herhangi bir muteakip dava tum uyelerin ortak isimlerinde yurutulmek zorundaydi ve neredeyse imkansiz derecede hantaldi Parlamento bazen bir sahsin yasal islemlerde butunu temsil etmesine izin vermek icin ozel bir kanun cikarsa da bu sadece yerlesik sirketlere izin verilen dar ve zorunlu olarak maliyetli bir cozumdu Ortakliklarin haklarini ve yukumluluklerini eyaletler duzenler Is ortaklari genelde her ortagin gorevlerini belirten yasal belgeler imzalarlar Ortaklik sozlesmesinde yonetime katilmayacak ama isletmeye para yatiracak olan sessiz ortaklar a da yer verilebilir Daha sonra 1843 te William Gladstone Anonim Sirketler Parlamento Komitesi nin baskani oldu ve bu da sirketler hukukunun ilk modern parcasi olarak kabul edilen Kanun sirketleri iki asamali bir surecle kaydetmeye yetkili Ilk gecici asama 5 sterline mal oldu ve ikinci asamayi 5 sterlin karsiliginda tamamladiktan sonra ortaya cikan kurumsal statu vermedi Tarihte ilk kez siradan insanlarin basit bir kayit proseduru ile dahil edilmesi mumkun oldu Ayri bir tuzel kisi olarak bir sirket kurmanin avantaji esas olarak tum yatirimcilarin ve yoneticilerin hak ve gorevlerinin kanalize edilebilecegi birlesik bir varlik olarak idariydi Ortakligin onemli bir sakincasi her ortagin tum borclardan sorumlu olmasi ve herhangi bir ortagin hareketlerinin otekilerin tumunu de yasal acidan baglamasidir Sozgelimi eger bir ortak isletmenin parasini gereksiz islere harcarsa digerleri de bu borcu paylasmak zorundadirlar Ortaklar ciddi ve surekli bir anlasmazlik icinde bulunurlarsa bir baska onemli sakinca daha ortaya cikabilir Sinirli sorumluluk Ancak yine de sinirli sorumluluk yoktu ve sirket uyeleri sirketin sinirsiz zararlarindan yine de sorumlu tutulabilirdi Bir sonraki onemli gelisme o zaman Ticaret Kurulu Baskan Yardimcisi Bay Yasasiydi Bu yatirimcilarin is basarisizligi durumunda sorumluluklarini sirkete yatirdiklari miktarla sinirlandirmalarina izin verdi hissedarlar hala dogrudan sorumluydu ancak sadece hisselerinin odenmemis kismi icin 1844 sayili Anonim Sirketler Kanununda pay sahiplerinin sirkete karsi sorumlu oldugu ilkesi getirilmistir Buyuk anonim sirketler daha fazla yayilmak amaciyla sermaye olusturmakta yepyeni yollar bulamasalardi gunumuzdeki boyutlarina erisemezlerdi Anonim sirketler yeni sermaye saglamak icin bes temel yontem uygularlar Bono Cikarmak Bono ilerideki bir tarihte ya da tarihlerde belirli bir miktar para odenecegini gosteren yazili bir taahhuttur Elinde bono bulunduranlara odeme tarihine kadar belirli tarihlerde onceden saptanmis oranda faiz odemesi yapilir Bonoyu elide bulunduran kisi vermis oldugu parayi odeme tarihinden once almak isterse bonoyu bir baska kisiye satabilir 1855 Yasasi 25 ten fazla uyeye hissedar sahip sirketlere sinirli sorumluluga izin verdi Bireysel uyelere karsi davayi haric tutmak sigorta sozlesmeleri icin standart bir uygulama olmasina ragmen sigorta sirketleri yasanin disinda tutuldu Sigorta sirketleri icin sinirli sorumluluga tarafindan izin verildi Bono faizleri bunun disinda kalan borclanma turlerinin cogunda odenecek faizden daha dusuk belirlendigi ve bonolar icin odenen faizler anonim sirketin isletme gideri olarak vergiden dusulebildigi icin bu yonteme basvuran anonim sirketler karli cikarlar Buna karsin sirketler kar etmeseler bile bono faizlerini odemek zorundadirlar Bu Ingiliz The Economist dergisini 1855 te belki de hicbir zaman bu kadar siddetli ve genel olarak talep edilen onemi bu kadar abartilan bir degisiklik olmadi diye yazmaya sevk etti Bu kararin en buyuk hatasi 70 yildan uzun bir sure sonra ayni dergi tarafindan gelecegin ekonomi tarihcisi ticaret sirketlerine uygulanan sorumluluk Watt ve Stephenson ve Sanayi Devrimi nin diger onculeri icin bir onur yeri Eger yatirimcilar bir sirketin faiz borclarini odeyebileceginden suphe duyarlarsa ya o sirketin bonolarini almazlar ya da daha buyuk bir risk altina girecekleri icin faiz oraninin yuksek tutulmasini isterler Bu nedenle daha kucuk anonim sirketler cok ender durumlarda bono cikararak sermaye saglayabilirler Bu iki ozellik basit bir kayit proseduru ve sinirli sorumluluk daha sonra donum noktasi olan 1856 kodlandi Bu daha sonra Salomon v A Salomon amp Co Ltd davasinda kararin verildigi zamana kadar ve bu kararin verildigi tarihe kadar yuzyilin geri kalaninda yururlukte kalan 1862 Sirketler Yasasi ndaki bir dizi baska tuzuk ile birlestirildi Bir sirket sermaye saglamak icin yeni imtiyazli hisse senedi cikarma yolunu secebilir Sirket parasal sikintiya duserse bu tur senet sahiplerinin oncelik haklari olur Eger kar sinirli ise imtiyazli hisse senedi sahiplerine ellerinde bono olanlar guvenceli faizlerini aldiktan sonra fakat adi senet sahiplerinden daha once odeme yapilir Mevzuat kisa sure icinde bir demiryolu patlamasina yol acti ve o zamandan beri kurulan sirketlerin sayisi artti On dokuzuncu yuzyilin sonlarinda buhran hakim oldu ve sirket sayilari hizla artarken bircogu iflas etmeye ve iflas etmeye basladi Cok guclu akademik yasama ve yargi gorusu is adamlarinin basarisiz isletmelerdeki rolleri icin hesap vermekten kacabilecekleri fikrine karsiydi Adi Hisse Senedi Satmak Eger bir sirketin parasal durumu saglikli ise adi hisse senedi cikararak sermayesini arttirabilir Sirketin cikaracagi yeni hisse senetleri borsada en dusuk fiyattan alici bulamazsa genelde yatirim bankalari onlari belirli bir fiyattan almayi garanti ederek sirketlerin hisse senedi cikarmalarina yardimci olurlar Adi hisse senedi sahiplerinin sirketin yonetim kurulu uyelerini secme haklari var olmakla birlikte kar paylasimi sirasinda bono ve imtiyazli hisse senedi sahiplerinin ardindan gelirler Gelismeler Lindley LJ Salomon v Salomon amp amp Co davasi Donum noktasi niteligindeki vaka sirketin farkli kurumsal kimligini dogruladi 1892 de Almanya sirketin tum hisseleri tek bir kisiye ait olsa bile ayri bir tuzel kisilik ve sinirli sorumluluga sahip olarak tanitti Bu diger ulkelere bu tur sirketleri tanitma konusunda ilham verdi Hisse senedi alimi yatirimcilar icin iki sekilde cekici hale getirilebilir Bazi sirketler yatirimcilara duzenli bir gelir saglama olasiligi sunar ve yuksek kar paylari oderler Buna karsin diger bazilari sirketin karliligini ve boylelikle de hisse senetlerinin degerini yukseltip yatirimcilari cekmeyi umarak ya dusuk kar paylari oderler ya da hic pay odemezler Sirketler tarihindeki son onemli gelisme Lordlar Kamarasi nin 1897 tarihli Salomon v Lordlar Kamarasi nin sirketin ayri tuzel kisiligini teyit ettigi ve sirketin yukumluluklerinin sahiplerininkinden ayri ve farkli oldugu Salomon amp Co Genelde yatirimcilar sirket gelirlerinin artacagini bekledikleri zamanlarda hisse senetlerinin degeri de yukselir Senetlerinin degeri buyuk oranda yukselen sirketler cok kez paylari bolerler ornegin yatirimciya elindeki her senet karsiligi bir pay daha oderler Bu yontem sirketin sermayesini arttirmaz fakat pay sahiplerinin senetlerini acik piyasada satmalarini kolaylastirir Sozgelimi bire iki bolunmesi yapilmissa senedin degeri ikiye bolunmus olur ve yatirimcilara daha cekici gelir Amerika Birlesik Devletleri nde bir sirket kurmak genellikle 19 yuzyilin sonlarina kadar bir yasama eylemi gerektiriyordu Carnegie nin celik sirketi ve Rockefeller s Standard Oil gibi bircok ozel firma bu nedenle trost olarak kurumsal modelden kacindi Eyalet hukumetleri 19 yuzyilin baslarindan itibaren daha musamahakar sirket yasalarini kabul etmeye basladilar ancak bunlarin hepsi tasarim acisindan kisitlayiciydi ve genellikle sirketlerin cok fazla servet ve guc kazanmasini onleme niyetiyle Anonim sirket acikca pek cok Amerikan isletmesinin basarili bir bicimde buyumelerini saglayan bir orgutlenme turu olmustur Buna karsin Amerikalilar buyuk anonim sirketleri zaman zaman kuskuyla karsilamislar ve birlesen sirketlerin kendileri de buyuklugun yarari konusunda kararsiz kalmislardir New Jersey 1896 da eyalete daha fazla is cekmek amaciyla guc veren bir sirketler yasasini kabul eden ilk eyaletti 1899 da Delaware etkinlestirici bir kurumsal tuzugun yururluge girmesiyle New Jersey nin liderligini izledi ancak Delaware ancak 1896 New Jersey sirketler yasasinin etkinlestirici hukumleri 1913 te yururlukten kaldirildiktan sonra lider kurumsal devlet oldu 19 yuzyilin sonlarinda pek cok Amerikali anonim sirketlerin daha kucuk sirketleri iclerine almak ya da rekabeti onlemek amaciyla diger sirketlerle birlesmek ve yasal olmayan isbirligine girmek icin buyuk miktarlarda sermaye toplayabileceklerinden korkuyorlardi Elestiricilere gore her iki durumda da isletme tekelleri tuketicileri daha yuksek fiyatlar odemeye zorlarlar ve istedikleri mal secimini yapma hakkindan yoksun birakirlar 19 yuzyilin sonu daginik hissedarlara sahip daha buyuk sirketler yaratan holding sirketlerinin ve kurumsal birlesmelerin ortaya cikmasina tanik oldu Ulkeler rekabete aykiri uygulamalari onlemek icin antitrost yasalari cikarmaya basladi ve sirketlere daha fazla yasal hak ve koruma verildi 20 yuzyil oncesi ve Birinci Dunya Savasi Dunya Savasi vardiya gelisimi yonunde oldu Baska sonrasi en buyuk sonrasinda bircok ulkede ekonomik bomlari sekillendirmede yardimci oldu dunya capinda tescil ile sirketlerin yaratilmasi icin izin veren bir yasa cogalmasini gordu holdingler buyuk sirketlerin endustriyel tabanlarini genisletmek icin daha kucuk sirketleri satin aldigi Bahis konusu endiseler tekelleri bolmeye ya da kurulmalarini onlemeye yonelik iki yasa cikarilmasina yol acti 1890 tarihli Sherman Antitrost Yasasi ile 1914 tarihli Clayton Antitrost Yasasi Hukumet 20 yuzyil boyunca tekellesmeyi sinirlamak amaciyla bu iki yasayi kullandi Hukumetin trost yikicilari 1984 te American Telephone amp Telegraph AT amp T sirketinin telefon hizmetlerini neredeyse tekeline almasini engelledi 1980 lerden baslayarak devlete ait buyuk sirketlere sahip bircok ulke ozellestirmeye kamuya ait veya ulusallastirilmis hizmetlerin ve isletmelerin sirketlere satilmasina dogru ilerledi Deregulasyon sirket faaliyetlerinin duzenlenmesinin azaltilmasi genellikle bir birakiniz yapsinlar politikasinin parcasi olarak ozellestirmeye eslik etti Adalet Bakanligi da 1990 da birkac yil icinde toplam varligi 22 357 milyar dolara erismis bulunan Microsoft firmasinin gittikce gelismekte olan bilgisayar yazilim piyasasi uzerindeki egemenligini azaltmaya calisti Sahiplik ve kontrolBir sirket en azindan teoride uyeleri tarafindan sahiplenilir ve kontrol edilir Bir uyeler hissedar olarak bilinir ve sirketin mulkiyeti kontrolu ve karindaki hisselerinin her biri sirketteki hisselerinin sahip olduklari kismi ile belirlenir Boylece bir anonim sirketin hisselerinin dortte birine sahip olan bir kisi sirketin dortte birine sahip olur karin dortte birine veya temettu olarak hissedarlara verilen karin en az dortte birine hak kazanir ve dortte birine sahip olur Genel kurulda kullanilabilecek oy sayisi Hukumet antitrost yetkilileri genelde bir firma herhangi bir mal ya da hizmet piyasasinin yuzde 30 unu ele gecirdigi zaman tekellesme tehdidi olustugunu dusunurler Ancak bu cok basit bir olcuttur Pek cok sey piyasadaki diger rakip sirketlerin buyuklugune baglidir Bir sirket piyasanin yuzde 30 undan fazlasini kontrol etse bile rakipleri de asagi yukari esit piyasa payina sahip bulunuyorlarsa o firmanin tekel olma gucu bulunmadigi dusunulur Bir diger tur sirkette ortakligi kuran veya mevcut kurallarini iceren yasal belge sirkete uye olma sartlarini belirleyecektir Bu gereksinimlerin ne oldugu ilgili sirketin turune baglidir Bir uyeler kooperatif icin calisan kisilerdir Bir uyeler kredi birliginde hesabi olan kisilerdir Antitrost yasalar rekabeti arttirmis olmakla birlikte A B D sirketlerinin buyumelerini engellemedi 1999 da her birinin varligi 300 milyar dolari asan yedi dev sirket daha onceki yillarin en buyuk firmalarinin birer cuce gibi gorulmelerine yol acti Gercekten de bazi elestiriciler birkac buyuk anonim sirketin temel endustriler uzerindeki kontrolunun artmasindan endise duyup otomotiv endustrisi ve celik uretimi endustrisi gibi isletmelere birkac buyuk anonim sirketin egemenligi altindaki oligopol ler gozuyle bakildigini ileri surmuslerdir Bir sirketin gunluk faaliyetleri genellikle uyeler tarafindan atanan kisiler tarafindan kontrol edilir Bazi durumlarda bu tek bir kisi olabilir ancak daha yaygin olarak sirketler bir komite veya komiteler tarafindan kontrol edilir Genel olarak konusursak iki tur komite yapisi vardir Buna karsilik diger bazi elestiriciler ise pek cogu yogun bir kuresel rekabetle karsi karsiya bulunan buyuk anonim sirketlerin gereginden fazla guc kullanabilecek konumda olmadiklarini soylemektedirler Sozgelimi tuketiciler yerli otomobil ureticilerin mallarindan hoslanmiyorlarsa yabanci sirketlerin araclarini alabilirler Kaldi ki tuketiciler ve imalatcilar zaman zaman benzer baska urunlere yonelip olasi tekellesmeleri bosa cikarabilirler sozgelimi celik yerine kolaylikla aluminyum cam plastik ya da beton kullanilabilir Yonetim kurulu olarak bilinen tek bir komite en yaygin hukuk ulkelerinde tercih edilen yontemdir Bu modele gore yonetim kurulu hem icraci hem de icraci olmayan yoneticilerden olusur ikincisi eskinin sirketin yonetimini denetlemek icindir Bir denetleme kurulu ve bir olusan iki katmanli bir komite yapisi medeni hukuk ulkelerinde yaygindir sahip ulkelerde Almanya ve Isvec gibi isciler sirketin yonetim kurulunun sabit bir kismini secerler Is dunyasindaki liderlerin sirketlerin buyuklugu karsisindaki davranislari degiskenlik gostermektedir 1960 larin sonlarinda ve 1970 lerin baslarinda pek cok iddiali sirket en azindan siki federal antitrost uygulamalar ayni alanda birlesmeleri engelledigi icin birbiriyle iliskisi olmayan endustrileri elde ederek cesitlenmeye calistilar olusum Tarihsel olarak sirketler hukumet tarafindan verilen bir tuzuk tarafindan yaratildi Bugun sirketler genellikle eyalet eyalet veya ulusal hukumete kayitlidir ve bu hukumet tarafindan cikarilan yasalarla duzenlenir Kayit sirketin sinirli sorumluluk ustlenmesinin ana on kosuludur Kanun bazen sirketin asil adresini ve ayrica hukuki surec hizmetini almak uzere atanmis bir kisi veya sirket belirlemesini gerektirir Ayrica sirketin bir temsilcisi veya diger yasal temsilcilerinin belirlenmesi de gerekebilir kaynak belirtilmeli Soz konusu liderlerin gorusune gore bir holding ve ona bagli olan ve petrol arama ve sinema filmi yapma gibi farkli alanlarda faaliyet gosteren ikincil firmalardan olusan konglomeralar yapilari geregi daha istikrarli isletmelerdir Kuramsal olarak bir urune karsi talep zayiflarsa diger bir isletme dengeyi saglar Genel olarak bir sirket sirketin genel niteligini ihrac etmeye yetkili oldugu hisse senedi miktarini ve yoneticilerin adlarini ve adreslerini belirleyen Maddeler onaylandiktan sonra sirketin yoneticileri toplanti prosedurleri ve memur pozisyonlari gibi sirketin ic islevlerini yoneten tuzuk olusturmak icin toplanir Buna karsin inceden inceye belirlenmis urunlerde yogunlasmak yerine cesitli alanlardaki calismalari yonetmekten dogan zorluklar sozu edilen ustunlugu ortadan kaldirabilir 1960 lardaki ve 1970 lerdeki birlesmeleri gerceklestiren pek cok is dunyasi lideri giderek ya cok genis bir alana yayildiklarini ya da yeni devraldiklari ikincil sirketleri yonetemediklerini anladilar Cok kez daha zayif olan isletmelerini elden cikardilar Bir sirketin faaliyet gosterdigi yargi yetkisinin kanunu maliyesinin yani sira ic faaliyetlerinin cogunu duzenleyecektir Bir sirket kendi ulkesinin disinda faaliyet gosteriyorsa genellikle diger hukumetlere olarak kaydolmasi gerekir ve neredeyse her zaman ev sahibi devletin istihdam suclar sozlesmeler hukuk davalari ve benzerleriyle ilgili yasalarina tabidir 1980 lerde ve 1990 larda anonim sirketler kendilerini degisen ekonomik kosullara uydurmak cabasina girisince belirli endustrilerde yeni dostca birlesme ve dusmanca el koyma dalgalari olustu Sozgelimi hepsi onemli degisiklikler gecirmekte olan petrol perakende ve demiryolu endustrilerinde birlesmeler daha yayginlasti Hukumet kontrollerinin azaltilmasi uzerine rekabetin hizlanmasi sonucu 1978 den baslayarak cok sayida havayolu sirketi birlesmeye calisti adlandirma Sirketlerin genellikle ayri bir adi vardir Tarihsel olarak bazi sirketler yonetim kurullarinin uyelerinin isimleriyle anilirdi ornegin Harvard Universitesi nin iki yonetim kurulundan birinin adidir ancak ayni zamanda tam olarak altinda yer aldigi addir Harvard yasal olarak dahil edildi Gunumuzde cogu yargi alanindaki sirketler yonetim kurullarinin uyelerine atifta bulunmasi gerekmeyen farkli bir isme sahip olabilir Kanada da bu olasilik mantiksal uc noktasina kadar goturulmustur bircok kucuk Kanada sirketinin hicbir adi yoktur yalnizca bir kayit numarasina dayali sayilardir ornegin 12345678 Ontario Limited eyalet veya bolge hukumeti tarafindan atanir sirket bunyesinde barindirmaktadir Kontrollerin azaltilmasi ve teknolojik degisiklikler yapilmasi telekomunikasyon endustrisinde de bir dizi birlesmeye gidilmesine yol acti Yerel telefon hizmeti sunan birkac sirket hukumet bu piyasadaki rekabeti tesvik etmeye baslayinca birlesme yolunu sectiler Dogu Kiyisi nda Bell Atlantic sirketi Nymex i icine aldi SBC Communications sirketi kendi ikincil Southwestern Bell firmasini Bati daki Pacific Telesis ile ve Southern New England Group Telecommunications firmasiyla birlestirdi ve Ortabati daki Ameritech i de buna eklemeye calisti Cogu ulkede sirket adlari kurulusun kurumsal statusunu ornegin Amerika Birlesik Devletleri nde Incorporated veya Inc veya uyelerinin sinirli sorumlulugunu ornegin Limited belirten bir terim veya kisaltma icerir veya Ltd Bu terimler yargi yetkisine ve dile gore degisir Bazi yargi bolgelerinde bunlar zorunludur ve Kaliforniya gibi digerlerinde zorunlu degildir Bunlarin kullanimi herkese sinirli olan bir isletmeyle is yaptiklari bulunur kisi yalnizca isletme aleyhine bir yargiya varildiginda isletmenin hala kontrol ettigi varliklardan tahsil edebilir Bu sirada sehirlerarasi telefon hizmeti veren MCI Communications ve WorldCom birlestiler ve AT amp T de kablolu televizyon alanindaki iki dev sirket olan Tele Communications ve MediaOne Group u alarak yerel telefon hizmetleri alanina girmek icin harekete gecti A B D deki konutlarin yaklasik yuzde 60 ina kablolu televizyon hizmeti saglayacak duruma gelen bahis konusu devralmalar AT amp T nin kablolu televizyon ve hizli internet baglantisi piyasalarinda da onemli bir soz sahibi olmasina yol acabilecekti Bazi yargi bolgeleri sirket kelimesinin tek basina kurumsal statuyu belirtmek icin kullanilmasina izin vermez cunku sirket kelimesi bir ortakliga veya baska bir toplu mulkiyet bicimine atifta bulunabilir Amerika Birlesik Devletleri nde bir sahis sirketi tarafindan kullanilabilir ancak bu genellikle baska yerlerde gecerli degildir 1990 larda Travelers Group ve Citicorp sirketleri birleserek dunyadaki en buyuk finansal hizmet firmasini olusturduklari gibi Ford Motor Company de Isvecli AB Volvo sirketinin otomobil bolumunu satin aldi 1980 lerde Japonlarin A B D sirketlerini ele gecirme furyasinin ardindan 1990 larda Alman ve Ingiliz sirketleri sahneye ciktilar ve Chrysler Corporation Alman Daimler Benz firmasiyla birlesirken Deutsche Bank AG de Bankers Trust u devraldi Tuzel kisilikKurumlar bireysel insan olmamalarina ragmen tuzel kisilerdir ayni hak ve sorumluluklarin coguna sahiptirler Ornegin bir sirket mulk sahibi olabilir ve dava acabilir veya dava edilebilir Sirketler gercek kisilere ve devlete karsi insan haklarini ve insan haklari ihlallerinden kendileri sorumlu olabilirler Sirketler yasal islemlerle mahkeme karariyla veya hissedarlarin gonullu eylemiyle dagitilabilir alacaklilar mahkeme emriyle sirketin tasfiyesini ve feshini zorladiginda bir tur kurumsal basarisizlikla sonuclanabilir ancak cogu zaman kurumsal holdinglerin yeniden yapilandirilmasiyla sonuclanir Sirketler dolandiricilik ve adam oldurme gibi ceza gerektiren suclardan bile mahkum edilebilir Ancak sirketler insanlar gibi canli varliklar olarak kabul edilmez Exxon Corporation ve Mobil Corporation da birlesip 1911 de endustriye egemen oldugu icin Adalet Bakanligi tarafindan dagitilmis bulunan John D Rockefeller e ait Standard Oil Company nin yarisindan buyuk bir bolumunu yine bir araya getirerek is dunyasinin en buyuk kara guldurusunu yarattilar 81 380 milyar dolarlik birlesme Federal Ticaret Komisyonu FTK tarafindan onaylanmakla birlikte antitrost yetkilileri arasinda endise dogurdu gibi hukuk alimleri tuzel kisi olarak yaratilan bir ticari sirketin psikopatik bir kisilige sahip oldugunu gozlemlemislerdir cunku bu kamuya buyuk riskler ve ciddi zararlar getirse bile kendi cikarlarini baskalarinin cikarlarinin uzerine cikarmak zorundadir veya diger ucuncu taraflarda Bu tur elestirmenler sirketin yalnizca kurumsal karlara ve kisisel cikarlara odaklanmaya yonelik yasal yetkisinin genellikle calisanlari musterileri genel olarak halki ve veya magdur ettigine dikkat cekiyor Ote yandan siyaset teorisyeni kurumsal kisiligin modern devlet fikri tarihinin temel bir parcasini olusturdugunu ve tuzel kisi olarak sirket fikrinin vatandaslarin siyasi paydaslar olarak rolunu netlestirmeye yardimci olabilecegini belirtiyor ve devlet ile halk veya birey arasindaki keskin kavramsal ikiligi onun hesabina gore modern dunyada devlete yuklenen talepleri giderek daha fazla karsilayamayan bir ayrimi yikmak Komisyon un talebi uzerine Exxon ve Mobil Kuzeydogu ve Orta Atlantik bolgesi ile California ve Texas eyaletlerinde bulunan 2 143 benzin istasyonuyla yapilmis sozlesmeleri satmaya ya da iptal etmeye ve California daki buyuk bir aritma istasyonunu petrol bosaltma tesislerini bir boru hattini ve diger varliklarini birakmaya razi oldular Soz konusu gelisme antitrost kuruluslarin yaptirdigi en buyuk elden cikarma islemlerinden biridir FTK Baskani Robert Pitofsky buna benzer ulusal capta petrol endustrisi birlesmelerinin de antitrost alarm zilleri caldirabilecegi uyarisinda bulundu Bunun uzerine FTK gorevlileri hemen BP Amoco PLC nin Atlantic Richfield Company firmasini alma onerisine karsi cikilmasi tavsiyesinde bulundular Bazi sirketler is dunyasindaki guclerini arttirmak icin birlesmek yerine rakipleriyle ortak tesebbuslere girismeyi denediler Bu yoldaki duzenlemeler de sirketlerin isbirligi yapmaya karar verdikleri alanlarda rekabeti ortadan kaldiracagi icin piyasa duzeni karsisinda tekellerin yarattiginin ayni bir tehdit olusturmaktadir Buna karsin federal antitrost kuruluslari bazi ortak girisimlerin yararli olacagina inandiklari icin onlari onayladilar Pek cok Amerikan sirketi de ortak arastirma ve gelistirme faaliyetine girismistir Sirketler ortak arastirmalari geleneksel olarak temelde ticaret orgutleri araciligiyla yurutmekte ve ancak boylelikle cevre ve saglik duzenlemelerine uymaktadirlar Buna karsilik yabanci sirketlerin urun gelistirme ve imalat konularinda isbirligi yaptiklarini goren Amerikan sirketleri tum arastirmayi kendileri yurutecek kadar zamana ve paraya sahip olmadiklari kanisina vardilar Bazi belli basli arastirma konsorsiyumlari arasinda Yari Iletken Arastirma Konsorsiyumu ve Yazilim Uretkenlik produktivite Konsorsiyumu bulunmaktadir Kaynakca Hirst 1 Temmuz 2018 The Case for Investor Ordering The Harvard Law School Program on Corporate Governance Discussion Paper No 2017 13 17 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2021 www corpnet com Ingilizce 15 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2017 Sim 2018 Limited Liability and the Known Unknown Duke Law Journal 68 275 332 doi 10 2139 ssrn 3121519 ISSN 1556 5068 SSRN vasitasiyla Hansmann May 1991 Toward Unlimited Shareholder Liability for Corporate Torts The Yale Law Journal 100 7 1879 doi 10 2307 796812 ISSN 0044 0094 Company Law Pearson Education 2005 s 151 Reading the above makes it possible to forget that the shareholders are the owners of the company The Law of Private Companies 2nd Bloomsbury Professional 2002 corporation 28 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde CollinsDictionary com Collins English Dictionary Complete amp Unabridged 11th Edition Retrieved December 07 2012 de Ligt 2001 D 47 22 1 pr 1 and the Formation of Semi Public Collegia Latomus 60 2 346 349 ISSN 0023 8856 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2021 A History of the Roman Equestrian Order Ingilizce Cambridge University Press 31 Aralik 2018 ISBN 978 1 108 75017 2 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2021 Harold Joseph Berman Law and Revolution vol 1 The Formation of the Western Legal Tradition Cambridge Harvard University Press 1983 pp 215 216 0 674 51776 8 A History of Medieval Political Thought 300 1450 Abingdon Routledge 1996 s 172 ISBN 978 0 415 39415 4 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2021 Ideas of Power in the Late Middle Ages 1296 1417 Cambridge Cambridge University Press 2011 ss 145 46 ISBN 978 1 107 01141 0 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2021 Vikramaditya S Khanna 2005 The Economic History of the Corporate Form in Ancient India 27 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of Michigan VOC 1602 2002 400 Years of Company Law Law of Business and Finance 6 Deventer Kluwer Legal Publishers 2005 ISBN 90 13 01915 3 Sayle Murray 5 Nisan 2001 Japan goes Dutch London Review of Books Vol 23 No 7 ss 3 7 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mart 2018 Vermeer s Hat The Seventeenth Century and the Dawn of the Global World Profile Books 2008 ISBN 978 1 84668 120 2 The Savage Republic De Indis of Hugo Grotius Republicanism and Dutch Hegemony within the Early Modern World System c 1600 1619 Martinus Nijhoff 2008 ss 215 217 ISBN 978 90 04 16788 9 Jonker December 2013 The Formative Years of the Modern Corporation The Dutch East India Company VOC 1602 1623 The Journal of Economic History 73 4 1050 1076 doi 10 1017 S0022050713000879 The Economics Student Society of Australia 29 Nisan 2014 14 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mart 2018 PBS Online PBS 7 Ocak 2013 14 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2018 Business Insider 6 Kasim 2013 8 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2018 Bad at Sports 2 Agustos 2016 9 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mart 2018 Steensgaard Niels 1982 The Dutch East India Company as an Institutional Innovation in Maurice Aymard ed Dutch Capitalism and World Capitalism Capitalisme hollandais et capitalisme mondial Studies in Modern Capitalism Etudes sur le capitalisme moderne pp 235 257 Ferguson Niall 2002 Empire The Rise and Demise of the British World Order and the Lessons for Global Power p 15 A History of the Global Stock Market From Ancient Rome to Silicon Valley University of Chicago Press 2003 s 17 ISBN 978 0 226 76404 7 Koppell Jonathan G S Ed 2011 The Great Expropriation Interpreting the Innovation of Permanent Capital at the Dutch East India Company Origins of Shareholder Advocacy Palgrave Macmillan ss 89 98 The Sage Handbook of Corporate Governance Sage Handbooks Sage Publications 2012 s 431 ISBN 978 1 4129 2980 6 The first issued permanent shares in 1657 European Commercial Enterprise in Pre Colonial India Cambridge Cambridge University Press 1998 The Honorable Company A History of the English East India Company New York MacMillan 1991 20 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ocak 2017 political economy com Ingilizce 31 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2017 A Smith 1776 Book V ch 1 para 107 See 6 Geo 4 c 91 See 1843 ch 27 Report of the Parliamentary Committee on Joint Stock Companies 1844 in British Parliamentary Papers vol VII Introduction to Company Law Oxford University Press 2010 s 1 ISBN 978 0 19 960132 5 16 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2021 Re Sea Fire and Life Assurance Co Greenwood s Case 1854 3 De GM amp G 459 Graeme G Acheson amp John D Turner The Impact of Limited Liability on Ownership and Control Irish Banking 1877 1914 School of Management and Economics Queen s University of Belfast available at PDF 13 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2011 and PDF 11 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2011 Economist December 18 1926 at 1053 as quoted in Mahoney supra at 875 1897 AC 22 a b Corporations and Other Business Organizations Cases Materials Problems Seventh LexisNexis 2010 ss 228 231 241 ISBN 978 1 4224 7659 8 The Law of Business Organizations 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cengage Learning Principles of Finance 4th Cengage Learning 2008 s 105 ISBN 978 0 324 65588 9 International Law Office 10 Nisan 2012 16 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Chait May June 2006 Governing Harvard A Harvard Magazine Roundtable Harvard Magazine 16 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2021 Equity Finance Venture Capital Buyouts Restructurings and Reorganizations 2nd New York Aspen Publishers 1995 s 54 ISBN 978 07355 7077 1 Erisim tarihi 22 Ekim 2020 California does not require corporations to indicate corporate status in their names except for close corporations The drafters of the 1977 revision of the California General Corporation Law considered the possibility of forcing all California corporations to have a name indicating corporate status but decided against it because of the huge number of corporations that would have had to change their names and the lack of any evidence that anyone had been harmed in California by entities whose corporate status was not immediately apparent from their names However the 1977 drafters were able to impose the current disclosure requirement for close corporations See Harold Marsh Jr R Roy Finkle Larry W Sonsini and Ann Yvonne Walker Marsh s California Corporation Law 4th ed vol 1 New York Aspen Publishers 2004 5 15 5 16 PDF Oxford University Press 2006 s 1 ISBN 978 0 19 928983 7 17 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2012 e g Sect 8 especially Art 4 Phillip I Blumberg The Multinational Challenge to Corporation Law The Search for a New Corporate Personality 1993 discusses the controversial nature of additional rights being granted to corporations See for example the Business Corporations Act B C SBC 2002 chapter 57 Part 10 e g Joel Bakan The Corporation The Pathological Pursuit of Profit and Power 30 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York The Free Press 2004 Runciman 2000 Is the State a Corporation Government and Opposition 35 1 90 103 104 doi 10 1111 1477 7053 00014 Kullanilan kaynaklarKarsilastirmali Bir Kaynakca Sirketler Hukukunda Duzenleyici Rekabet Bakan Joel Yeni Sirket Iyi Sirketler Demokrasi Icin Ne Kadar Kotu 2020 Blumberg Phillip I Sirketler Hukukuna Cokuluslu Meydan Okuma Yeni Bir Kurumsal Kisilik Arayisi 1993 Bromberg Alan R Crane ve Bromberg Ortaklik uzerine 1968 Kahverengi Bruce Sirketin Tarihcesi 7 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2003 Cadman John William New Jersey deki Sirket Is ve Politika 1949 Conard Perspektifte Alfred F Sirketler 1976 Cooke CA Corporation Trust and Company A Legal History 1950 Davis John P Sirketler 11 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1904 Davis Joseph S Amerikan Sirketlerinin Erken Tarihinde Denemeler 10 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1917 Alan Dignam ve John Lowry 2020 Sirketler Hukuku Oxford University Press978 0 19 928936 3 Dodd Edwin Merrick 1860 a kadar Amerikan Ticaret Sirketleri Massachusetts e Ozel Referansla 1954 DuBois AB Kabarcik Yasasindan Sonra Ingiliz Ticaret Sirketi 1938 Ozgur Charles Fransa da Anonim Sirket Ayricalikli Sirketten Modern Sirkete 1979 Freund Ernst Sirketin Yasal Niteligi 1897 Hallis Frederick Kurumsal Kisilik Hukuk Biliminde Bir Arastirma 1930 Hessen Robert Sirketin Savunmasinda Hoover Enstitusu 1979 Av Piskopos Ingiltere de Is Kurumunun Gelisimi 1936 Klein ve Kahve Is Organizasyonu ve Finans Hukuki ve Ekonomik Ilkeler Temel 2002 Majumdar Ramesh Chandra Eski Hindistan da Kurumsal Yasam 6 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1920 Demek istedigim Robert Charles Azgelismislik ve Hukukun Gelisimi Ondokuzuncu Yuzyil Kolombiyasinda Sirketler ve Sirketler Hukuku 1980 Micklethwait John ve Wooldridge Adrian Sirket Devrimci Bir Fikrin Kisa Tarihi New York Modern Kutuphane 2003 Owen Thomas Rus Kanununa gore sirket Carlik Ekonomi Politikasinda Bir Arastirma 1991 Rungta Radhe Shyam Hindistan da Business Corporation in Yukselisi 1851 1900 1970 Scott WR Anayasasi ve Ingiliz Iskoc ve Irlandali Anonim Sirketlerin Finansmani 1720 ye Kadar 6 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1912 Sobel Robert Dev Sirketler Cagi Amerikan Ticaretinin Mikroekonomik Tarihi 1984 Global Reach The Power of the Multinational Corporation New York Simon amp Schuster 1974 PG Mahoney Sozlesme mi Imtiyaz mi Sirketler Hukuku Tarihi Uzerine Bir Deneme 2000 34 Ga Law Review 873 PI Blumberg Sirketler Hukukuna Cokuluslu Meydan Okuma 1993 PL Davies ve LCB Gower Modern Sirketler Hukukunun Ilkeleri 6 basim Sweet ve Maxwell 1997 bolumler 2 4 RR Formoy Sirketler Hukukunun Tarihsel Temelleri Sweet ve Maxwell 1923 21 P Frentrop A History of Corporate Governance 1602 2002 Bruksel ve digerleri 2003 S Kyd Sirketler Hukuku Uzerine Bir Inceleme 1793 1794 J Micklethwait ve A Wooldridge Sirket Devrimci bir fikrin kisa tarihi Modern Library 2003 W Blackstone Ingiltere Kanunlari Uzerine Yorumlar 1765 455 473 Tooze Adam Demokrasi ve Hosnutsuzluklari The New York Review of Books cilt LXVI hayir 10 6 Haziran 2019 s 52 53 56 57 Demokrasinin burokratik ve teknolojik gucun akilsizca isleyisine net bir cevabi yoktur Gercekten de yapay zeka ve robotik bicimindeki uzantisina tanik olabiliriz Ayni sekilde onlarca yil suren korkunc uyaridan sonra cevre sorunu temelde ele alinmamis durumda Burokratik asiri erisim ve cevresel felaket tam da demokrasilerin cok kotu bir sekilde ugrastigi yavas ilerleyen varolussal zorluklardir Son olarak tehdit du jour var sirketler ve tesvik ettikleri teknolojiler s 56 57