Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türk Hava Kuvvetleri, Türkiye'yi havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3. kuvvettir. Türk Hava Kuvvetleri, barışta hava sahasını korumak ve gözetlemek, savaşta ise kara ve deniz kuvvetlerine destek olmak amacıyla kurulmuştur. Türk Hava Kuvvetleri'nin karargâhı Ankara'da bulunmaktadır. 2024 sayımlarına göre envanterinde 537 uçak ve 78 helikopter ile birlikte çok sayıda insansız hava aracı bulundurmaktadır. Avrupa ülkeleri arasında en kalabalık insansız hava aracı filosuna sahiptir. Göktürk-1 ve Göktürk-2 isimli uydular da hava kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır. Göktürk-3 ise geliştirme aşamasındadır.
1998 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri, bünyesindeki çeşitli projelerde yirmi yıllık bir süre içinde 160 milyar ABD doları tutarında bir modernizasyon programı açıkladı. Bu bağlamda Türk Hava Kuvvetleri'nin elden geçirilmesi için ayrılan 45 milyar $, çok rollü ve beşinci nesil hayalet avcı uçaklarından oluşan yeni savaş uçaklarının ve ağır kaldırma, taarruz, orta kaldırma ve hafif genel amaçlı helikopterlerin devreye alınmasını içeriyor. 5 Ağustos 2014 tarihinde, Türk Hava Kuvvetleri'nin yapısında önemli bir değişikliğe gidilerek, tüm muharip (savaşçı) unsurların tek bir çatı altında toplanarak Türk hava sahasının korunması ve savaş şartlarında gereken hava operasyonlarının gerçekleştirilmesi amacıyla Muharip Hava Kuvveti Komutanlığı kurulmuştur. Ordu büyüklüğündeki bu askerî birliğin bünyesinde 8 adet ana jet üstü bulunmakta olup, karargahı Eskişehir'dedir. 31 Temmuz 2016 tarihinde yürürlüğe giren kanun hükmünde kararname ile bu tarihe dek Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı olan komutanlık savaş dönemlerinde yine buraya bağlı kalmak üzere barış dönemlerinde Millî Savunma Bakanlığına bağlanmıştır. Ayrıca aynı kararname ile gerekli görüldüğü durumlarda cumhurbaşkanının ve başbakanın kuvvet komutanı ve astlarına direkt olarak emir verebilmesi, bu emirler hiçbir kurumun onayı gerekmeden yerine getirilmesi karara bağlanmıştır.
Dünyanın ilk siyahi pilotu Ahmet Ali Çelikten, ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen ve ayrıca NATO'nun ilk kadın jet pilotu Leman Bozkurt Altınçekiç, Türk Hava Kuvvetleri'nde yetişmiş ve bu kurumun bünyesinde uzun yıllar hizmet vermiştir.
Tarihçe
İlk Süreç
Osmanlı Tayyare Bölükleri'nin tarihi Haziran 1909'a kadar uzanmaktadır. Havacılığın kurumsal anlamda gelişebilmesi için yurtdışına eğitim amaçlı gönderilecek olan personelin seçilmesi amacıyla 1 Haziran 1911 tarihinde kurulan Tayyare Komisyonu, Türk Hava Kuvvetlerinin kuruluşu sayılır. Osmanlıya ait hava savaş birlikleri Balkan Savaşları'na (1912-1913) ve I. Dünya Savaşı'na (1914-1918) aktif katılımda bulundular. Filo Aralık 1916 tarihinde bu süreçteki en yüksek uçak sayısına ulaştı, Osmanlı Tayyare Bölükleri'nin elinde 90 adet aktif uçak bulunmaktaydı. Osmanlı Hava Kuvvetlerinin kurulabilmesi için birçok dış yardım geldi bunların çoğu İttifak devletleri tarafından yapıldı. Bu yardımlara bir örnek Alman İmparatorluğu Luftstreitkräfte'da görevli As Pilot unvanına sahip Hans-Joachim Buddecke'nın Osmanlı pilotları ile birinci dünya savaşı öncesi tatbikat uçuşu yapmasıdır. Birinci dünya savaşı sonrası ağır hasar gören tayyare bölükleri, Genel Hava Müfettişiliği (Kuva-yı Havaiye Müfettiş-i Umumiliği) tarafından yeniden kurulmaya çalışılsa da personel ve kaynak yetersizliğinden kâğıt üzerinden kalmaktan öteye geçememiştir.
Birinci dünya savaşının bitmesiyle beraber Osmanlı Devleti, itilaf devletleri tarafından işgal edilince bazı Türk havacıları İstanbul, İzmir, Konya ve Diyarbakır gibi şehirlerde birinci dünya savaşından kalan uçaklar ile yeni birlikler kurmaya çalıştılar. Bu süreçte kalan Türk pilotları Konya Hava Üssünde toplandı. Mustafa Kemal ve silah arkadaşları tarafından 23 Nisan 1920'de Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kurulmasından sonra Büyük Millet Meclisi ilk iş olarak düzenli ve disiplinli orduların kurulmasını esas kabul etmiş ve bu esasın paralelinde, Ankara hükûmeti Millî Savunma Bakanlığının 13 Haziran 1920 tarihli emriyle, Harbiye Dairesi'ne bağlı olarak Hava Kuvvetleri (Kuva-yı Havaiye) Şubesi kurulmuştur. Bu şube Harbiye Dairesinin yönetimi altında süratle, elde kalan uçakların tamiri ve tekrar kullanılması üzerine çalışma yaptı. Kurtuluş Savaşı sırasında onarılan uçaklar kullanılmıştır.
1 Şubat 1921 tarihinde teşkilat değişikliği yapılmış ve Hava Kuvvetleri (Kuva-yı Havaiye) Şubesi'nin ismi de Hava Kuvvetleri Genel Müdürlüğü (Kuva-yı Havaiye Müdüriyeti Umumiyesi) şeklinde değiştirilmiştir. Bunu takiben, 5 Temmuz 1922 tarihinde bir teşkilat değişikliği daha yapılmış, Hava Kuvvetleri Genel Müdürlüğü yerine tümen yetkisinde Hava Kuvvetleri Müfettişliği (Kuva-yı Havaiye Müfettişliği) kurulmuştur.
Hava Kuvvetleri Müfettişliği
29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra, çağdaş havacılığa uyum sağlayacak güçlü ve modern bir hava kuvvetlerinin kurulması için çalışmalara başlanmıştır. 1923 yılında, üç hava bölüğü, bir deniz hava bölüğü ve bir hava okulundan oluşan Hava Kuvvetleri Müfettişliği'nin gücü 1926 yılına kadarki süreçte gittikçe arttırılarak, hava bölüklerinin sayısı 10'a, deniz hava bölüklerinin sayısı ise üçe çıkarılmış ve bölükler, grup komutanlıkları ve hava istasyon komutanlıkları bünyesinde sevk ve idare edilmiştir. 1924 yılında, uçuş eğitimi için diğer ülkelere personel gönderilmeye başlanmış, 1925 yılında Eskişehir'de Hava Okulu yeniden kurulmuş ve aynı yılın ekim ayında Hava Okulu ilk mezunlarını vermiştir.
1928 yılında Hava Kuvvetleri Müfettişliği, Millî Savunma Bakanlığı bünyesinde Hava Müsteşarlığı olarak tekrar yapılandırılmıştır. Aynı yıl, havacılığın pilot dışındaki diğer ihtisas ve branşları için çeşitli okullar açılmıştır ve bununla beraber 1930 yılında, Fransa ve İngiltere'ye çeşitli eğitimler için personel gönderilmiştir buna ilave olarak, İtalya ve ABD'ye de eğitim için personel gönderilmiştir.
1932 yılının başlarında, hava alayları kurulmuş ve 1 Temmuz 1932 tarihinde yürürlüğe giren bir kanunla havacı personel ayrı bir muharip sınıf olarak kabul edilmiştir. (Bu tarihe kadar, Kara ve Deniz Kuvvetleri'nden seçilerek yetiştirildikten sonra Hava Kuvvetleri'nde görevlendirilen personel, Hava Kuvvetleri'nde görev almadan önceki sınıftan sayılmaktaydı.)
1933 yılından itibaren Türk havacıları, havacılığın sembolü olan mavi renkli üniformayı giymeye başlamışlardır. 1937 yılında Hava Harp Akademisi açılmıştır. Bu sene içinde dünya savaş tarihinde bir ilk meydana gelmiş ve Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen ilk kadın savaş pilotu olmuştur.
Hava Kuvvetleri Komutanlığı
1940 yıllarına gelindiğinde hava birlikleri envanterindeki uçak sayısı yaklaşık 500 civarına ulaşmıştır. Bu sene içerisinde hava birlikleri, Balkanların en güçlü hava birliği hâline gelmiştir. Hava birliklerinin büyümesi ile daha kolay komuta edilebilmesi için 1940 yılından itibaren lojistik destek yönünden Millî Savunma Bakanlığı bünyesindeki Hava Müsteşarlığına, Harekât ve eğitim yönünden Hava Müşavirliğine bağlanmıştır. 1944 yılında ise tek bir komuta altında toplanmasına karar verilmiş ve bu amaçla 31 Ocak 1944 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı kurulmuştur. Böylece, Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığına ilave olarak, Türk Hava Kuvvetleri de, Türk silahlı kuvvetleri bünyesinde ayrı bir komutanlık seviyesine kavuşmuştur. 4 Şubat 1944 tarihinde kolordu seviyesinde fiilen faaliyete geçirilen Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın teşkilatlanmasında, sadece muharip hava birlikleri Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlanmış, lojistik destek birlikleri Millî Savunma Bakanlığına, eğitim kuruluşları da Genelkurmay Başkanlığına bırakılmıştır. Türk Hava Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri Komutanlığı ismini aldıktan sonra kuvvet komutanlığına da ilk olarak Korgeneral Zeki Doğan atanmıştır.
1947 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığı, ordu seviyesine çıkarılmış ve 1948 yılında lojistik destek kuruluşları, 1950 yılında da Hava Harp Akademisi dışında kalan bütün hava birlik ve kurumları Hava Kuvvetleri Komutanlığına bağlanmıştır. Bunu takiben, havacılığın gelişen teknolojilerine bağlı olarak, havacılığın pilot dışındaki diğer ihtisas ve branşları ile ilgili personelin yetiştirilmesi için çeşitli dönemlerde açılmış olan okullar, 1950 yılında tek komuta altında toplanmış ve bu amaçla Hava Teknik Okullar komutanlığı kurulmuştur.
Bu gelişmelere ek olarak, Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterindeki uçak tiplerine artı olarak 1950 yılında jet uçaklarının alınmasına karar verilmiştir. Bu nedenle, 15 Ekim 1950'de ABD'ne jet eğitimi için sekiz uçuş personeli gönderilmiş ve bu personel 31 Ağustos 1951'de eğitimlerini tamamlayarak yurda döndükten sonra jete intibak öğretmeni olarak görevlendirilmişlerdir. Aynı yıl Hava Kuvvetleri Komutanlığında üs ve filo kuruluşuna geçilmeye başlanmış ve Balıkesir'de kurulan 9'uncu Jet Üs Komutanlığı, Türk Hava Kuvvetleri'nin ilk jet üssü, 191, 192 ve 193'üncü filolar da ilk jet filoları olmuşlardır.
Türkiye'nin 1952 yılında NATO'ya girmesiyle birlikte, jet uçaklarına geçiş dönemi hızlanmış, pervaneli uçaklar hizmet dışı bırakılmıştır. 30 Ağustos 1956 tarihinde Hava Eğitim Kolordu Komutanlığı kurulmuş ve Türk Hava Kuvvetlerinin eğitimle ilgili bütün birlik ve kurumları da bu komutanlık emrinde toplanmıştır. 1957 yılında Hava Eğitim Komutanlığı adını almıştır.
Önemli olaylar
- Sabiha Gökçen, dünyanın ilk kadın savaş pilotu unvanını almıştır. 1936'da Türk Hava Kuvvetlerine katılan Sabiha Gökçen, 1937'de Dersim İsyanını bastırmak için düzenlenen askerî operasyonda görev yapmıştır. Bu göreve katılmasıyla beraber, dünyanın ilk savaş deneyimli kadın pilotu unvanını da almıştır. Türk Hava Kuvvetlerindeki kariyeri boyunca, ki bu 1964 yılına kadarki sürece denk gelmektedir 22 çeşit uçak uçurmuş, havada 8000 saatten fazla kalmış ve 32 farklı askerî operasyona katılmıştır.
- 1995'te Türk Hava Kuvvetleri NATO'nun, Kararlı Güç Harekâtında yer almıştır. Bu operasyonda F-16'lar ilk defa kullanılmış, Türk Hava Kuvvetleri 100 yakın sorti atmıştır.
- Bosna Savaşı'ndan beri ambargo altından bulunan Yugoslavyaya karşı ABD öncüllüğünde, 11 NATO üyesi ülke tarafından başlatılan NATO'nun Yugoslavya'yı bombalaması operasyonuna, Türk Hava Kuvvetlerinden 18 adet F-16 tipi uçak katılmıştır. Operasyon boyunca bu uçakların 11 tanesi İtalya'daki Nato'ya bağlı Aviano Hava üssünde, geri kalan 7 tanesi ise Ankara'da konuşlanmış şekilde görev yapmıştır. Bu 18 uçağın hepsi TAI yapımıdır, Lantirn isimli gece görüş sistemi ile donatılmışlardır ve lazer güdümlü bomba atabilmektedirler.
- Türkiye, Birleşmiş Milletler'in Bosna-Hersek için barışı koruma operasyonunda yer almıştır ve 2001'de bu operasyonda görev yapan birlikler vatana geri dönmüştür.
- 2006'da, 4 Türk F-16'sı NATO'nun Baltık Hava Polisliği operasyonuna katılmıştır.
- Güneş Harekâtı sırasında hava kuvvetleri F-16 ları, AGM-65 Maverick ve AGM-142 Popeye tipi mühimmatları ilk defa bir gece operasyonunda kullandı.
- 22 Haziran 2012'de Türk Hava Kuvvetlerine ait RF-̟4E Phantom II tipi gözlem uçağı, Suriye anti uçak sistemleri ile atış altına alınarak düşürüldü.
- 16 Eylül 2013'te Türk jetleri, sınır ihlali yapan Suriye'ye ait Mi-17 tipi helikopteri angajman kuralları çerçevesinde düşürdü.
- 23 Mart 2014 saat 13.01'de Suriye'ye ait iki adet MIG-23 uçağının, Suriye hava sahasından kuzeye doğru uçuşu, Diyarbakır'daki Birleştirilmiş Kontrol İhbar Merkezi (BİKİM) tarafından 80 deniz mili mesafeden izlenmeye başlanmıştır. Suriye uçakları Türk hududuna on deniz mili mesafeden itibaren Türk hava sahasına yaklaştıklarına ilişkin dört kez ikaz edilmiştirler. Yapılan ikazlar üzerine, Suriye uçaklarından birisi hava sahasına girmeden bölgeden uzaklaşmış; ancak ikinci Suriye uçağı, uyarılara rağmen saat 13.13 sularında Hatay/Yayladağı'na bağlı Çamlı Tepe Hudut Karakolu bölgesinde Türk hava sahasına girerek yaklaşık bir kilometre kadar hava sahasını ihlal etmiştir. Bu esnada bölgede Türk Hava Kuvvetlerine ait hava devriye görevi icra eden iki adet F-16 uçağından birisi, angajman kuralları gereğince saat 13.14'te Suriye uçağına füze atmış ve isabet alan Suriye uçağı hududun 1200 metre güneyinde ve Suriye topraklarında yer alan Kesep bölgesine düşmüştür. Uçağın Kesep bölgesine düşüşü, bölgede bulunan hudut birlikleri tarafından gözlemlenmiştir.
- 24 Kasım 2015 tarihinde Türk Hava Kuvvetlerine ait hava devriyesi görevi icra eden 2 adet F-16 tarafından angajman kuralları çerçevesinde sınır ihlali yapan Rusyaya ait bir adet Su-24 Fencer tipi uçağı düşürülmüştür. 2015 Rus Suhoy Su-24 uçağının düşürülmesi olayı olarak adlandırılmıştır ve dünya liderleri tarafından hava sahasını savunma amaçlı hareket olarak görülüp desteklenmiştir.
Envanter
Avcı ve Bombardıman Uçakları
28 Haziran 1974 yılında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ)'ın kurulması ile beraber, 1987-1995 yıllarında Öncel-1 projesi kapsamında Türkiye yerel lisans altında kendi F-16'larını üretmeye başladı. İlk etapta direkt olarak 8 uçak Fort Worth havacılık şirketinde Amerika'da üretildi. Daha sonra TUSAŞ toplam 152 F-16C/D Block 30 ve 40 konfigürasyonlarında uçağı Türk Hava Kuvvetlerine teslim etti. Öncel-1 projesinden sonra gelen Öncel-2 projesi ile 1995-1999 yıllarında TUSAŞ, Türk Hava Kuvvetleri için F-16C/D Block 50 konfigürasyonlarında toplam 80 adet daha F-16 teslim etti. Türk Hava Kuvvetlerine toplam 240 adet F-16C/D (Block 30/40/50) savaş uçağı teslim edildikten sonra, Amerikan Hükûmeti ile yapılan anlaşma sonucu Lockheed Martin ve TUSAŞ ortaklığı ile Öncel-3 projesi kapsamında 10 adet F-16 modernize edildi. Sonrasında 5 Aralık 2008 tarihinde imzalanan sözleşme kapsamında yürütülen Öncel-4 projesi ile Aralık 2012'ye kadar 30 adet F-16C/D Block 50+ konfigürasyonlarında uçak TUSAŞ tarafından üretilmiş olup, Türk Hava Kuvvetlerine teslim edildi. Böylelikle Türk Hava Kuvvetleri toplam 270 adet F-16C/D (Block 30/40/50/50+) uçağa sahip olmuştur ve 2021 yılına kadar toplam 25 F-16 kaybedilmiştir. 2024 yılında ise Türk Hava Kuvvetleri tamamı F-16C olmak üzere toplam 157 F-16'ya sahiptir. Birçok TUSAŞ üretimi F-16 ise yabancı ülkelere satıldı. Türkiye, F-16 üretebilen beş ülke arasında yer almaktadır. Türkiye, JSF (Joint Strike Fighter) projesine 12 Temmuz 2002'de yedinci uluslararası partner olarak katıldı. JSF projesi kapsamında TUSAŞ, F-35 uçaklarına ait birçok parçayı üretmektedir. F-35 uçakları 2018 yılında hava kuvvetleri envanterine de girmesi düşünülüyordu. Ekim 2021'de Türkiye, 40 adet F-16 Block 70 almak ve halihazırda envanterde bulunan F-16'lardan 79 tanesini modernize etmek için ABD'ye talep mektubu iletti.
Havadan Erken İhbar ve Kontrol Uçakları
Barış Kartalları, hava kuvvetleri tarafından dört adet olmak üzere satın alınmış havadan ihbar ve kontrol (HİK) uçaklarıdır. Temmuz 2003 tarihinde Boeing ile Savunma Sanayii Başkanlığı arasında proje sözleşmesi imzalanmış, HAVELSAN ve TUSAŞ tarafından sağlanan sistemler ile tamamlanarak kısmen Türk yapımı hal almıştır.Amerikalı şirket Boeing, uçakların planlanan teslim süresini teknik aksaklıklardan dolayı geciktirdi. Teslimat için yapılan çalışmalar sırasında Savunma Sanayi Müsteşarlığı ile Boeing arasındaki gecikme konusunda kesilecek ceza hakkında da anlaşma sağlandı. Böylelikle faiziyle birlikte Boeing'e gecikmeler için 183 milyon dolarlık ceza kesildi. Buna ek olarak başlangıç destek süresi 2 yıldan 5'e, 3 yıllık bakım desteği ile 32 milyon dolarlık yedek parça da Türkiye'ye ücretsiz olarak verilmesine karar verildi. Uçaklar Kuzey, Güney, Doğu ve Batı olarak isimlendirildi ve hepsi hava kuvvetleri bünyesindeki hizmetlerine başladı.
Havada Yakıt İkmâl Uçakları
1994 yılında hava kuvvetleri, 2 adeti geçici kiralık olmak üzeri 7 adet Boeing KC-135 Stratotanker siparişi verdi. Devam eden süreçte tüm uçakların teslim edilmesi ile kiralanan 2 uçak ABD'ye geri teslim edildi. Hâlen İncirlik 10. Tanker Üs Komutanlığı'nda Asena filo adıyla hizmet vermektedirler.
Kargo Uçakları
Türk Hava Kuvvetleri, envanterinde 59 adetCASA CN 235, 17 adet Lockheed C-130 Hercules, 10 adet de Airbus A400M Atlas kargo uçağı bulunmaktadır.CN 235 uçaklarının maksimum kalkış ağırlığı 16 ton; C-130'ların maksimum kalkış ağırlığı 70 ton; A400M'lerin maksimum kalkış ağırlığı ise 141 tondur.
Helikopterler
Türk Hava Kuvvetleri envanterinde 21 adet Eurocopter Cougar ve 57 adet Bell UH-1 Iroquois nakliye helikopterleri bulunmaktadır.
Uydular
Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Göktürk-2 isimli askerî istihbarat uydusunu kullanmaktadır. Göktürk-1 üretimi devam ederken Göktürk-2 hava kuvvetleri için Jiuquan Fırlatma Alanı 4 / SLS-2 de Uzan Yürüyüş 2D isimli Çin Halk Cumhuriyeti fırlatma aracı ile 2012'de fırlatılmıştır ve başarı ile yörüngeye oturmuştur. 2013 yılında fırlatma üssü eksikliği nedeni ile Türkiye, Roketsan'ı görevlendirerek alt yörüngeye uydu fırlatabilecek düzeye sahip fırlatma tesisi yapımını onaylamıştır. 2015 yılında Türkiye ve Ukrayna milyar dolarlar değerinde uzay araştırma anlaşmasına imza atmıştır.
İnsansız Hava Araçları
Türk Hava Kuvvetleri, İHA ve SİHA'ları dünyada en efektif kullanan kuvvetlerden biridir. Türkiye'nin İHA serüveni 1990'lı yıllarda ABD üretimi GNAT 750 İHA ile başlamış, 2000'li yıllarda ise İsrail'den alınan IAI Heron ile devam etmiştir. Bu hava araçları tamamıyla gözetleme amaçlı olup, ABD ve İsrail'in izin vermemesi sebebiyle silahlı olarak kullanılamamaktadır.
2010'lu yıllara gelirken Türkiye'de milli İHA geliştirme çalışmaları başlamış; TUSAŞ firması MALE sınıfı Anka İHA'yı üretirken, Baykar Teknoloji firması da taktik sınıfı Bayraktar TB2 İHA'yı geliştirmiştir. İlerleyen yıllarda önce Bayraktar TB2, sonra Anka Türkiye yapımı milli mühimmatlar ile silahlandırılmış ve silahlı insansız hava aracı haline gelmişlerdir.
Türk Hava Kuvvetleri Nisan 2022 itibarıyla en az 107 Bayraktar TB2, 14 TUSAŞ Anka, 3 Bayraktar Akıncı, 10 Heron 6 Çağatay VTOL olmak üzere 130'dan fazla İHA ve SİHA kullanmaktadır.
Gösteri Ekipleri
Dünyadaki diğer tüm çağdaş hava kuvvetlerinde örnekleri bulunduğu gibi Türk Hava Kuvvetleri bünyesinde de gösteri takımları bulunmaktadır. 7 Kasım 1992'de kurulmuş olan Türk Yıldızları, süpersonik özellikte olan bu uçaklarla akrobasi gösterisi düzenleyen dünyada birkaç ekipten birisidir. Bu takımın envanterinde 10 NF-5A Freedom Fighter, 2 NF-5B Freedom Fighter bulunmaktadır. Envanterdeki uçakların, 2020'lerin ortalarında TUSAŞ Hürjet ile güncellenmesi tasarlanmaktadır. 14 Ocak 2010'da 3. Ana Jet Üs Komutanlığı'na bağlı SOLOTÜRK adlı hava akrobasi ekibi kurulmuştur. Envanterinde F-16C Blok-30TM jet savaş uçağı, ikisi pilot olmak üzere toplam 13 personeli bulunan ekip, ulaşım için CASA CN-235M-100 hafif nakliye uçağı kullanmaktadır.
Teşkilât
Karargâh başkanlıkları
- Hava Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanlığı
- Hava Kuvvetleri Komutanlığı Personel Başkanlığı
- Hava Kuvvetleri Komutanlığı İstihbarat Başkanlığı
- Hava Kuvvetleri Komutanlığı Harekât Başkanlığı
- Hava Kuvvetleri Komutanlığı Lojistik Başkanlığı
- Hava Kuvvetleri Komutanlığı Savunma Plan ve Proje Yönetim Başkanlığı
- Hava Kuvvetleri Komutanlığı Muhabere Elektronik ve Bilgi Sistemler Başkanlığı
- Hava Kuvvetleri Komutanlığı Değerlendirme ve Denetleme Başkanlığı
Muharip Hava Kuvveti Yardımcılığı ve Birleştirilmiş Hava Harekat Merkezi Komutanlığı
- 1. Ana Jet Üs Komutanlığı, Eskişehir Hava Üssü
- 111. Filo (Panter) - F-4E 2020T Terminator
- 112. Filo (Şeytan) - F-4E/TM Phantom II (F-4E TM Şimşek uçakları emekli edildi. Filo bünyesindeki F-4E Terminatör 2020 uçakları 111. Filoya devredildi. Filo F-35'ler gelene kadar geçici olarak söndürüldü.
- 113. Filo (Ceylan) - F-16C/D Block 30 TM (DB-110 Keşif Podlu HAFOK Filosu)
- 401. Test Filo - F-16C/D Block 40 & F-4E Terminatör 2020
- 201. İrtibat ve Arama-Kurtarma Filosu (Atak) - CN-235M-100 & AS-532UL Cougar Mk.1+
- 3. Ana Jet Üs Komutanlığı, Konya Hava Üssü
- 131. Filo (Barış Kartalı) - B-737-7ES AEW&C
- 132. Filo (Hançer) - F-16C/D Block 30 / Block 40 Fighting Falcon (Silah ve Taktikler Filosu)
- 133. Filo (Pençe) - (N)F-5A/B 2000 (TUSAŞ tarafından üretilecek olan Hürjet ile teçhiz edilene kadar filo geçici olarak söndürüldü)
- 134. Filo (Türk Yıldızları) - NF-5A/B 2000 Freedom Fighter (Akrotim Filosu)
- 135. Filo (Ateş) - AS-532UL Cougar Mk.1+ (Merkez Arama Kurtarma)
- 3. Ana Jet Üs Komutanlığı Arama-Kurtarma Kolu - AS-532UL Cougar Mk.1+
- 5. Ana Jet Üs Komutanlığı, Merzifon Hava Üssü, Amasya
- 151. Filo (Tunç) - F-16C/D Block 30TM Fighting Falcon (HARM Filosu)
- 5. Ana Jet Üs Komutanlığı Arama-Kurtarma Kolu (Melek) - AS-532UL Cougar Mk.1+
- 6. Ana Jet Üs Komutanlığı, Bandırma Hava Üssü, Balıkesir
- 161. Filo (Yarasa-kartal) - F-16C/D Block 40 / Block 50+ Fighting Falcon (Lantirn Filo),(161.filo gündüz vakti kartal gece vakti yarasa olarak adlandırılır. Gece gündüz görev yapmaktadır.)
- 162. Filo (Zıpkın) - F-16C/D Block 40 Fighting Falcon (Filo 15 Temmuz Fetö Darbe girişimi sonrası söndürüldü.)
- 6. Ana Jet Üs Komutanlığı Arama-Kurtarma Kolu - AS-532UL Cougar Mk.1+
- 7. Ana Jet Üs Komutanlığı, Erhaç Hava Üssü, Malatya
- 171. Filo (Korsan) - F-35A Lightning II (Bünyesinde bulunan (F-4E Terminatör 2020 uçaklarının 111. ve 401. filoya kaydırıldı. F-35 uçakları gelene kadar filo söndürüldü)
- 172. Filo (Şahin) - F-35A Lightning II (F-4E Phantom II uçaklarının emekli edilmesiyle filo F-35 uçakları gelene kadar söndürüldü)
- 7. Ana Jet Üs Komutanlığı Arama-Kurtarma Kolu (Burak) - AS-532UL Cougar Mk.1+
- 8. Ana Jet Üs Komutanlığı, Diyarbakır Hava Üssü
- 181. Filo (Pars) - F-16C/D Block 40 Fighting Falcon (Lantirn Filo)
- 182. Filo (Atmaca) - F-16C/D Block 40 Fighting Falcon
- 202. İrtibat ve Arama-Kurtarma Filosu (Şark) - CN-235M-100 & AS-532UL Cougar Mk.1+
- 9. Ana Jet Üs Komutanlığı, Balıkesir Hava Üssü
- 191. Filo (Kobra) - F-16C/D Block 50 Fighting Falcon (15 Temmuz Fetö Darbe girişimi sonrası filo söndürüldü.2022 itibarıyla filo aktif olarak göreve döndü.)
- 192. Filo (Kaplan) - F-16C/D Block 50 Fighting Falcon
- 193. Filo (Öncel) - F-16C/D Block 30/40 Fighting Falcon (F-16 Harbe Hazırlık Eğitimi)
- 9. Ana Jet Üs Komutanlığı Arama-Kurtarma Kolu - AS-532UL Cougar Mk.1+
- 10. Ana Jet Üs Komutanlığı, İncirlik Hava Üssü, Adana
- 101. Tanker Filosu (Asena) - KC-135 Stratotanker (Havada Yakıt İkmal Filosu)
- 152. Filo (Akıncı) - F-16C/D Block 50 Fighting Falcon
- 14. İnsansız Uçak Sistemleri Üs Komutanlığı, Batman Hava Üssü
- TAI Anka
- IAI Heron
- Karayel
- Harpy
- I-GNAT ER
- 15. Füze Üs Komutanlığı, Alemdağ, İstanbul
- S-400 Grup Komutanlığı
- Mürted Hava Meydan Komutanlığı
- 1. Filo (Zafer) - S-400
- Muş Hava Meydan Komutanlığı
- Ağrı Hava Meydan Komutanlığı
- Sivas Hava Meydan Komutanlığı
- Erzurum Hava Meydan Komutanlığı
- Akhisar Hava Meydan Komutanlığı
- Bursa Hava Meydan Komutanlığı
- Kütahya Hava Meydan Komutanlığı
- Afyon Hava Meydan Komutanlığı
- Çorlu Hava Meydan Komutanlığı
- Yalova Hava Meydan Komutanlığı
- Sivrihisar Hava Meydan Komutanlığı
- Van Hava Meydan Komutanlığı
- Antalya Hava Meydan Komutanlığı
Hava Savunma Komutanlığı
- Ahlatlıbel Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Ankara
- Körfez Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Kocaeli
- Karabelen Hava Radar Mevzi Komutanlığı, İzmir
- Çanakkale Hava Radar Mevzi Komutanlığı
- Erzurum Hava Radar Mevzi Komutanlığı
- Datça Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Muğla
- Ayancık Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Sinop
- İskenderun Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Hatay
- Rize Hava Radar Kıta Komutanlığı
- 2. Ana Jet Üs Komutanlığı, Çiğli, İzmir
- 121. Filo (Arı) - T-38A Talon (Tekamül Eğitim Filosu)
- 122. Filo (Akrep) - KT-1T (Temel Egitim Filosu)
- 123. Filo (Palaz) - SF-260D (Başlangıç Eğitim Filosu, Kaklıç'ta konuşludur.)
- 124. Filo (Standardize) (Öğretmen Yetiştirme Standardize ve Alet Filosu)
- 125. Filo (Panter) - CN-235M-100 & UH-1H Iroquois (Ulaştırma ve Helikopter Eğitim Filosu)
- Hava Eğitim Komutanlığı İrtibat Filosu, İzmir
- 203. Arama Kurtarma Filosu (Ege) - CN-235M-100
- Hava Teknik Okullar Komutanlığı, Gaziemir, İzmir
- Hava Sınıf Okulları Komutanlığı, Gaziemir, İzmir
- Hava Er Eğitim Tugay Komutanlığı, Kütahya
- 11. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı, Etimesgut, Ankara
- 211. Filo Gezgin (CASA CN-235, CASA CN-235 (T) VIP, CASA CN-235 (T), CASA CN-235 (T) Yardım uçağı, Ambulans uçak)
- 212. Filo Doğan (Ce560, Ce650, Cessna Citation|Cessna Citation II (CE-550), Gulfstream IV-SP, A319. A330)
- 12. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı, Erkilet, Kayseri
- 221. Filo Esen (C-160 D, A-400M)
- 222. Filo Alev (C-130 B/E)
- Hava Malzeme Transit Komutanlığı, İstanbul
Galeri
-
![image]()
Türk Hava Kuvvetleri bünyesindeki bir F-16 Fighting Falcon savaş uçağı -
![image]()
221. Filo'ya bağlı bir C-160 Transall -
![image]()
Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki Airbus A400M Atlas -
![image]()
2030 yılına kadar envanterde kalacak olan F-4 Phantom -
![image]()
Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki Bayraktar TB2 İHA -
![image]()
Türk Hava Kuvvetleri tanker uçağı: KC-135R Stratotanker -
![image]()
Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki Eurocopter Cougar -
![image]()
Türk Hava Kuvvetlerine ait F-16 Block 50+ -
![image]()
Türk Hava Kuvvetleri'ne bağlı ulusal akrobasi ve gösteri takımı Türk Yıldızları'na ait Canadair NF-5 uçağı
Rütbeler
| NATO Kodu | OF-10 | OF-9 | OF-8 | OF-7 | OF-6 | OF-5 | OF-4 | OF-3 | OF-2 | OF-1 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hava Kuvvetleri |  Mareşal |  Genelkurmay Başkanı |  Orgeneral |  Korgeneral |  Tümgeneral |  Tuğgeneral |  Albay |  Yarbay |  Binbaşı |  Yüzbaşı |  Üsteğmen |  Teğmen |  Asteğmen | |
| NATO Kodu | OR-9 | OR-8 | OR-7 | OR-6 | OR-5 | OR-4 | OR-3 | OR-2 | OR 1 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hava Kuvvetleri |  Astsubay Kıdemli Başçavuş |  Astsubay Başçavuş |  Astsubay Kıdemli Üstçavuş |  Astsubay Üstçavuş |  Astsubay Kıdemli Çavuş |  Astsubay Çavuş |  Astsubay Astçavuş |  Uzman Çavuş |  Uzman Onbaşı |  Sözleşmeli Çavuş |  Sözleşmeli Onbaşı | Dengi yok | Sözleşmeli Er | Er | |
Ayrıca bakınız
Bağlı olduğu birim
- (sonra) Millî Savunma Bakanlığı
- (önce) Türk Silahlı Kuvvetleri
Diğer birimler
Daha fazlası
Kaynakça
- ^ "6756 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Millî Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesi Hakkında Kanun". T.C. Resmî Gazete, 29898. 24 Kasım 2016. 26 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2016.
MADDE 36- 1325 sayılı Kanuna 1 inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 1/A maddesi eklenmiştir. “Kuvvet komutanlıklarının bağlılığı MADDE 1/A- Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Millî Savunma Bakanına bağlıdır.
- ^ . 27 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2017.
- ^ a b c d . flightglobal.com. 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2024.
- ^ Economist Intelligence Unit: Turkey, p.22 (2005)
- ^ a b "Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Millî Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname" (PDF). resmigazete.gov.tr. 31 Temmuz 2016. 31 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016.
- ^ "First female combat pilot". guinnessworldrecords.com (İngilizce). Guinness World Records. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Nisan 2022.
- ^ Scott, Alev (4 Ekim 2018). Ottoman Odyssey: Travels through a Lost Empire: Shortlisted for the Stanford Dolman Travel Book of the Year Award (İngilizce). Quercus. ISBN .
- ^ Clavin, Tom; Keith, Phil (5 Kasım 2019). All Blood Runs Red: The Legendary Life of Eugene Bullard-Boxer, Pilot, Soldier, Spy (İngilizce). Harlequin. ISBN .
- ^ . Bilkent University Institutional Repository. 28 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b (İngilizce). 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
- ^ . www.hvkk.tsk.tr. 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ . 11 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017.
- ^ a b c Hv. K. K. Mebs. . 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017.
- ^ Utkan Kocatürk, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi kronolojisi, 1918-1938, Türk Tarîh Kurumu Basımevi, 1983, p. 674.
- ^ a b c Hv. K. K. Mebs. . 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017.
- ^ . 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.
- ^ "BBC News - Syrian military says it downed Turkish fighter jet". BBC News. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2014.
- ^ Tawfiq, Saif (16 Eylül 2013). . Reuters. 15 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2013.
- ^ "Hakkımızda". tusas.com. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ . 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ . 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ . 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ . 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . tai.com.tr. TAI. 2 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017.
- ^ . euronews.com. 8 Ekim 2021. 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
- ^ . tolgaozbek.com. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
- ^ . www.boeing.com.tr. 24 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ . HAVELSAN. 20 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ . www.tusas.com. 18 Mayıs 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ Özer, Sarp (18 Şubat 2014). . Anadolu Ajansı. Anadolu Ajansı. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ "CN235 Aviyonik Modernizasyon Projesi ve 2'nci HBFM". İbrahim Sünnetçi. DEFENCE TURKEY. 11 Şubat 2022. 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2022.
- ^ . 26 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017.
- ^ Tanış, Tolga (8 Ekim 2015). "ABD hâlâ bu silah sistemlerini Türkiye'ye vermiyor". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2017.
- ^ "Milli İHA'mız ANKA Yerli Mühimmatlarla İlk Atışını Gerçekleştirdi". haberler.com. Haberler. 28 Nisan 2017. 24 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2017.
- ^ . Independent Türkçe. 10 Nisan 2021. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021.
- ^ "HvKK Teşkilat". 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Türk Hava Kuvvetleri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turk Hava Kuvvetleri Turkiye yi havadan gelebilecek her turlu saldiriya karsi korumakla gorevlidir Turk Silahli Kuvvetleri komutasi altindaki en buyuk 3 kuvvettir Turk Hava Kuvvetleri barista hava sahasini korumak ve gozetlemek savasta ise kara ve deniz kuvvetlerine destek olmak amaciyla kurulmustur Turk Hava Kuvvetleri nin karargahi Ankara da bulunmaktadir 2024 sayimlarina gore envanterinde 537 ucak ve 78 helikopter ile birlikte cok sayida insansiz hava araci bulundurmaktadir Avrupa ulkeleri arasinda en kalabalik insansiz hava araci filosuna sahiptir Gokturk 1 ve Gokturk 2 isimli uydular da hava kuvvetleri tarafindan kullanilmaktadir Gokturk 3 ise gelistirme asamasindadir Turk Hava KuvvetleriTurk Hava Kuvvetleri armasiEtkinHaziran 1909 Osmanli Tayyare Bolukleri 1 Haziran 1911 Osmanli Tayyare Komisyonu 13 Haziran 1920 TBMM Kuva yi Havaiye Subesi 31 Ocak 1944 Hava Kuvvetleri Komutanligi Ulke TurkiyeBaglilikMilli Savunma BakanligiTipiHava KuvvetleriGoreviHava sahasiBuyukluk80 000 askeri personel 2020 ParcasiTurk Silahli KuvvetleriKarargahHava Kuvvetleri Komutanligi Bakanliklar AnkaraSloganEtkin Caydirici Saygin RenklerUniforma Lacivert Forslar Lacivert Beyaz MarsHHO Marsi Havaci MarsiMaskotKartalTechizatTurk Hava Kuvvetlerinin askeri techizat listesiSavaslariTurkiye nin katildigi savaslar listesi Turk Kurtulus Savasi Agri Isyani Dersim Isyani Kore Savasi Erenkoy Direnisi Kibris Harekati Huzuru Temin Harekati Kararli Guc Harekati Muttefik Guc Harekati Gunes Harekati 2011 TSK sinir otesi harekatlari Sehit Yalcin Operasyonu Turkiye ISID catismasi Turkiye PKK catismalari Firat Kalkani Operasyonu Zeytin Dali Harekati Baris Pinari Harekati Pence Harekati Bahar Kalkani Harekati Pence Kartal Harekati Pence Kaplan Harekati Kis Kartali Hava Harekati Pence Kilit Harekati Pence Kilic Hava HarekatiWebsitehvkk tsk trKomutanlarKomutanOrgeneral Ziya Cemal KadiogluKurmay BaskaniKorgeneral Rafet DalkiranNisanlarHava Kuvvetleri Komutanligi ForsuMadalyonKanat SemboluHavaci RozetiHava AraclariSaldiriBayraktar TB2 Bayraktar Akinci TUSAS Anka TUSAS AksungurBombardimanF 4E 2020 TerminatorElektronik savasBoeing 737 AEW amp C CN 235 EWAvciF 16C DHelikopterUH 1H Eurocopter CougarKesifTUSAS Anka HeronEgitimSF 260D T 38M KT 1T T 41 Canadair NF 5 F 16C D NakliyeA400M C 160T C 130B E CN235 100M 1998 yilinda Turk Silahli Kuvvetleri bunyesindeki cesitli projelerde yirmi yillik bir sure icinde 160 milyar ABD dolari tutarinda bir modernizasyon programi acikladi Bu baglamda Turk Hava Kuvvetleri nin elden gecirilmesi icin ayrilan 45 milyar cok rollu ve besinci nesil hayalet avci ucaklarindan olusan yeni savas ucaklarinin ve agir kaldirma taarruz orta kaldirma ve hafif genel amacli helikopterlerin devreye alinmasini iceriyor 5 Agustos 2014 tarihinde Turk Hava Kuvvetleri nin yapisinda onemli bir degisiklige gidilerek tum muharip savasci unsurlarin tek bir cati altinda toplanarak Turk hava sahasinin korunmasi ve savas sartlarinda gereken hava operasyonlarinin gerceklestirilmesi amaciyla Muharip Hava Kuvveti Komutanligi kurulmustur Ordu buyuklugundeki bu askeri birligin bunyesinde 8 adet ana jet ustu bulunmakta olup karargahi Eskisehir dedir 31 Temmuz 2016 tarihinde yururluge giren kanun hukmunde kararname ile bu tarihe dek Turk Silahli Kuvvetlerine bagli olan komutanlik savas donemlerinde yine buraya bagli kalmak uzere baris donemlerinde Milli Savunma Bakanligina baglanmistir Ayrica ayni kararname ile gerekli goruldugu durumlarda cumhurbaskaninin ve basbakanin kuvvet komutani ve astlarina direkt olarak emir verebilmesi bu emirler hicbir kurumun onayi gerekmeden yerine getirilmesi karara baglanmistir Dunyanin ilk siyahi pilotu Ahmet Ali Celikten ilk kadin savas pilotu Sabiha Gokcen ve ayrica NATO nun ilk kadin jet pilotu Leman Bozkurt Altincekic Turk Hava Kuvvetleri nde yetismis ve bu kurumun bunyesinde uzun yillar hizmet vermistir TarihceIlk Surec Balkan Savaslari sirasinda Turk savas pilotlariCanakkale Savasi sirasinda 15 Avci Taburu na ait Halberstadt D III savas ucagi onunde bulunan Turk pilotlar Osmanli Tayyare Bolukleri nin tarihi Haziran 1909 a kadar uzanmaktadir Havaciligin kurumsal anlamda gelisebilmesi icin yurtdisina egitim amacli gonderilecek olan personelin secilmesi amaciyla 1 Haziran 1911 tarihinde kurulan Tayyare Komisyonu Turk Hava Kuvvetlerinin kurulusu sayilir Osmanliya ait hava savas birlikleri Balkan Savaslari na 1912 1913 ve I Dunya Savasi na 1914 1918 aktif katilimda bulundular Filo Aralik 1916 tarihinde bu surecteki en yuksek ucak sayisina ulasti Osmanli Tayyare Bolukleri nin elinde 90 adet aktif ucak bulunmaktaydi Osmanli Hava Kuvvetlerinin kurulabilmesi icin bircok dis yardim geldi bunlarin cogu Ittifak devletleri tarafindan yapildi Bu yardimlara bir ornek Alman Imparatorlugu Luftstreitkrafte da gorevli As Pilot unvanina sahip Hans Joachim Buddecke nin Osmanli pilotlari ile birinci dunya savasi oncesi tatbikat ucusu yapmasidir Birinci dunya savasi sonrasi agir hasar goren tayyare bolukleri Genel Hava Mufettisiligi Kuva yi Havaiye Mufettis i Umumiligi tarafindan yeniden kurulmaya calisilsa da personel ve kaynak yetersizliginden kagit uzerinden kalmaktan oteye gecememistir Birinci dunya savasinin bitmesiyle beraber Osmanli Devleti itilaf devletleri tarafindan isgal edilince bazi Turk havacilari Istanbul Izmir Konya ve Diyarbakir gibi sehirlerde birinci dunya savasindan kalan ucaklar ile yeni birlikler kurmaya calistilar Bu surecte kalan Turk pilotlari Konya Hava Ussunde toplandi Mustafa Kemal ve silah arkadaslari tarafindan 23 Nisan 1920 de Ankara da Turkiye Buyuk Millet Meclisi nin kurulmasindan sonra Buyuk Millet Meclisi ilk is olarak duzenli ve disiplinli ordularin kurulmasini esas kabul etmis ve bu esasin paralelinde Ankara hukumeti Milli Savunma Bakanliginin 13 Haziran 1920 tarihli emriyle Harbiye Dairesi ne bagli olarak Hava Kuvvetleri Kuva yi Havaiye Subesi kurulmustur Bu sube Harbiye Dairesinin yonetimi altinda suratle elde kalan ucaklarin tamiri ve tekrar kullanilmasi uzerine calisma yapti Kurtulus Savasi sirasinda onarilan ucaklar kullanilmistir 1 Subat 1921 tarihinde teskilat degisikligi yapilmis ve Hava Kuvvetleri Kuva yi Havaiye Subesi nin ismi de Hava Kuvvetleri Genel Mudurlugu Kuva yi Havaiye Muduriyeti Umumiyesi seklinde degistirilmistir Bunu takiben 5 Temmuz 1922 tarihinde bir teskilat degisikligi daha yapilmis Hava Kuvvetleri Genel Mudurlugu yerine tumen yetkisinde Hava Kuvvetleri Mufettisligi Kuva yi Havaiye Mufettisligi kurulmustur Hava Kuvvetleri Mufettisligi 29 Ekim 1923 te Turkiye Cumhuriyeti nin kurulmasindan sonra cagdas havaciliga uyum saglayacak guclu ve modern bir hava kuvvetlerinin kurulmasi icin calismalara baslanmistir 1923 yilinda uc hava bolugu bir deniz hava bolugu ve bir hava okulundan olusan Hava Kuvvetleri Mufettisligi nin gucu 1926 yilina kadarki surecte gittikce arttirilarak hava boluklerinin sayisi 10 a deniz hava boluklerinin sayisi ise uce cikarilmis ve bolukler grup komutanliklari ve hava istasyon komutanliklari bunyesinde sevk ve idare edilmistir 1924 yilinda ucus egitimi icin diger ulkelere personel gonderilmeye baslanmis 1925 yilinda Eskisehir de Hava Okulu yeniden kurulmus ve ayni yilin ekim ayinda Hava Okulu ilk mezunlarini vermistir 1928 yilinda Hava Kuvvetleri Mufettisligi Milli Savunma Bakanligi bunyesinde Hava Mustesarligi olarak tekrar yapilandirilmistir Ayni yil havaciligin pilot disindaki diger ihtisas ve branslari icin cesitli okullar acilmistir ve bununla beraber 1930 yilinda Fransa ve Ingiltere ye cesitli egitimler icin personel gonderilmistir buna ilave olarak Italya ve ABD ye de egitim icin personel gonderilmistir 1932 yilinin baslarinda hava alaylari kurulmus ve 1 Temmuz 1932 tarihinde yururluge giren bir kanunla havaci personel ayri bir muharip sinif olarak kabul edilmistir Bu tarihe kadar Kara ve Deniz Kuvvetleri nden secilerek yetistirildikten sonra Hava Kuvvetleri nde gorevlendirilen personel Hava Kuvvetleri nde gorev almadan onceki siniftan sayilmaktaydi 1933 yilindan itibaren Turk havacilari havaciligin sembolu olan mavi renkli uniformayi giymeye baslamislardir 1937 yilinda Hava Harp Akademisi acilmistir Bu sene icinde dunya savas tarihinde bir ilk meydana gelmis ve Ataturk un manevi kizi Sabiha Gokcen ilk kadin savas pilotu olmustur Hava Kuvvetleri Komutanligi 1940 yillarina gelindiginde hava birlikleri envanterindeki ucak sayisi yaklasik 500 civarina ulasmistir Bu sene icerisinde hava birlikleri Balkanlarin en guclu hava birligi haline gelmistir Hava birliklerinin buyumesi ile daha kolay komuta edilebilmesi icin 1940 yilindan itibaren lojistik destek yonunden Milli Savunma Bakanligi bunyesindeki Hava Mustesarligina Harekat ve egitim yonunden Hava Musavirligine baglanmistir 1944 yilinda ise tek bir komuta altinda toplanmasina karar verilmis ve bu amacla 31 Ocak 1944 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanligi kurulmustur Boylece Kara Kuvvetleri Komutanligi ve Deniz Kuvvetleri Komutanligina ilave olarak Turk Hava Kuvvetleri de Turk silahli kuvvetleri bunyesinde ayri bir komutanlik seviyesine kavusmustur 4 Subat 1944 tarihinde kolordu seviyesinde fiilen faaliyete gecirilen Hava Kuvvetleri Komutanligi nin teskilatlanmasinda sadece muharip hava birlikleri Hava Kuvvetleri Komutanligi na baglanmis lojistik destek birlikleri Milli Savunma Bakanligina egitim kuruluslari da Genelkurmay Baskanligina birakilmistir Turk Hava Kuvvetleri Hava Kuvvetleri Komutanligi ismini aldiktan sonra kuvvet komutanligina da ilk olarak Korgeneral Zeki Dogan atanmistir 1947 yilinda Hava Kuvvetleri Komutanligi ordu seviyesine cikarilmis ve 1948 yilinda lojistik destek kuruluslari 1950 yilinda da Hava Harp Akademisi disinda kalan butun hava birlik ve kurumlari Hava Kuvvetleri Komutanligina baglanmistir Bunu takiben havaciligin gelisen teknolojilerine bagli olarak havaciligin pilot disindaki diger ihtisas ve branslari ile ilgili personelin yetistirilmesi icin cesitli donemlerde acilmis olan okullar 1950 yilinda tek komuta altinda toplanmis ve bu amacla Hava Teknik Okullar komutanligi kurulmustur Bu gelismelere ek olarak Hava Kuvvetleri Komutanligi envanterindeki ucak tiplerine arti olarak 1950 yilinda jet ucaklarinin alinmasina karar verilmistir Bu nedenle 15 Ekim 1950 de ABD ne jet egitimi icin sekiz ucus personeli gonderilmis ve bu personel 31 Agustos 1951 de egitimlerini tamamlayarak yurda dondukten sonra jete intibak ogretmeni olarak gorevlendirilmislerdir Ayni yil Hava Kuvvetleri Komutanliginda us ve filo kurulusuna gecilmeye baslanmis ve Balikesir de kurulan 9 uncu Jet Us Komutanligi Turk Hava Kuvvetleri nin ilk jet ussu 191 192 ve 193 uncu filolar da ilk jet filolari olmuslardir Turkiye nin 1952 yilinda NATO ya girmesiyle birlikte jet ucaklarina gecis donemi hizlanmis pervaneli ucaklar hizmet disi birakilmistir 30 Agustos 1956 tarihinde Hava Egitim Kolordu Komutanligi kurulmus ve Turk Hava Kuvvetlerinin egitimle ilgili butun birlik ve kurumlari da bu komutanlik emrinde toplanmistir 1957 yilinda Hava Egitim Komutanligi adini almistir Onemli olaylar Sabiha Gokcen dunyanin ilk kadin savas pilotu unvanini almistir 1936 da Turk Hava Kuvvetlerine katilan Sabiha Gokcen 1937 de Dersim Isyanini bastirmak icin duzenlenen askeri operasyonda gorev yapmistir Bu goreve katilmasiyla beraber dunyanin ilk savas deneyimli kadin pilotu unvanini da almistir Turk Hava Kuvvetlerindeki kariyeri boyunca ki bu 1964 yilina kadarki surece denk gelmektedir 22 cesit ucak ucurmus havada 8000 saatten fazla kalmis ve 32 farkli askeri operasyona katilmistir 1995 te Turk Hava Kuvvetleri NATO nun Kararli Guc Harekatinda yer almistir Bu operasyonda F 16 lar ilk defa kullanilmis Turk Hava Kuvvetleri 100 yakin sorti atmistir Bosna Savasi ndan beri ambargo altindan bulunan Yugoslavyaya karsi ABD oncullugunde 11 NATO uyesi ulke tarafindan baslatilan NATO nun Yugoslavya yi bombalamasi operasyonuna Turk Hava Kuvvetlerinden 18 adet F 16 tipi ucak katilmistir Operasyon boyunca bu ucaklarin 11 tanesi Italya daki Nato ya bagli Aviano Hava ussunde geri kalan 7 tanesi ise Ankara da konuslanmis sekilde gorev yapmistir Bu 18 ucagin hepsi TAI yapimidir Lantirn isimli gece gorus sistemi ile donatilmislardir ve lazer gudumlu bomba atabilmektedirler Turkiye Birlesmis Milletler in Bosna Hersek icin barisi koruma operasyonunda yer almistir ve 2001 de bu operasyonda gorev yapan birlikler vatana geri donmustur 2006 da 4 Turk F 16 si NATO nun Baltik Hava Polisligi operasyonuna katilmistir Gunes Harekati sirasinda hava kuvvetleri F 16 lari AGM 65 Maverick ve AGM 142 Popeye tipi muhimmatlari ilk defa bir gece operasyonunda kullandi 22 Haziran 2012 de Turk Hava Kuvvetlerine ait RF 4E Phantom II tipi gozlem ucagi Suriye anti ucak sistemleri ile atis altina alinarak dusuruldu 16 Eylul 2013 te Turk jetleri sinir ihlali yapan Suriye ye ait Mi 17 tipi helikopteri angajman kurallari cercevesinde dusurdu 23 Mart 2014 saat 13 01 de Suriye ye ait iki adet MIG 23 ucaginin Suriye hava sahasindan kuzeye dogru ucusu Diyarbakir daki Birlestirilmis Kontrol Ihbar Merkezi BIKIM tarafindan 80 deniz mili mesafeden izlenmeye baslanmistir Suriye ucaklari Turk hududuna on deniz mili mesafeden itibaren Turk hava sahasina yaklastiklarina iliskin dort kez ikaz edilmistirler Yapilan ikazlar uzerine Suriye ucaklarindan birisi hava sahasina girmeden bolgeden uzaklasmis ancak ikinci Suriye ucagi uyarilara ragmen saat 13 13 sularinda Hatay Yayladagi na bagli Camli Tepe Hudut Karakolu bolgesinde Turk hava sahasina girerek yaklasik bir kilometre kadar hava sahasini ihlal etmistir Bu esnada bolgede Turk Hava Kuvvetlerine ait hava devriye gorevi icra eden iki adet F 16 ucagindan birisi angajman kurallari geregince saat 13 14 te Suriye ucagina fuze atmis ve isabet alan Suriye ucagi hududun 1200 metre guneyinde ve Suriye topraklarinda yer alan Kesep bolgesine dusmustur Ucagin Kesep bolgesine dususu bolgede bulunan hudut birlikleri tarafindan gozlemlenmistir 24 Kasim 2015 tarihinde Turk Hava Kuvvetlerine ait hava devriyesi gorevi icra eden 2 adet F 16 tarafindan angajman kurallari cercevesinde sinir ihlali yapan Rusyaya ait bir adet Su 24 Fencer tipi ucagi dusurulmustur 2015 Rus Suhoy Su 24 ucaginin dusurulmesi olayi olarak adlandirilmistir ve dunya liderleri tarafindan hava sahasini savunma amacli hareket olarak gorulup desteklenmistir EnvanterAvci ve Bombardiman Ucaklari TUSAS tarafindan gelistirilmekte olan 5 kusak hayalet savas ucagi MMU 2030 lu yillardan sonra Turk Hava Kuvvetleri nin ana vurucu gucunu olusturacaktir Ucagin 17 Mart 2023 te gerceklestirilen taksi denemelerindeki bir gorseliTurk Hava Kuvvetleri envanterinin ana omurgasini olusturan F 16C savas ucagi Nellis Ana Jet Ussu Nevada ABD 2016 28 Haziran 1974 yilinda Turk Havacilik ve Uzay Sanayii A S TUSAS in kurulmasi ile beraber 1987 1995 yillarinda Oncel 1 projesi kapsaminda Turkiye yerel lisans altinda kendi F 16 larini uretmeye basladi Ilk etapta direkt olarak 8 ucak Fort Worth havacilik sirketinde Amerika da uretildi Daha sonra TUSAS toplam 152 F 16C D Block 30 ve 40 konfigurasyonlarinda ucagi Turk Hava Kuvvetlerine teslim etti Oncel 1 projesinden sonra gelen Oncel 2 projesi ile 1995 1999 yillarinda TUSAS Turk Hava Kuvvetleri icin F 16C D Block 50 konfigurasyonlarinda toplam 80 adet daha F 16 teslim etti Turk Hava Kuvvetlerine toplam 240 adet F 16C D Block 30 40 50 savas ucagi teslim edildikten sonra Amerikan Hukumeti ile yapilan anlasma sonucu Lockheed Martin ve TUSAS ortakligi ile Oncel 3 projesi kapsaminda 10 adet F 16 modernize edildi Sonrasinda 5 Aralik 2008 tarihinde imzalanan sozlesme kapsaminda yurutulen Oncel 4 projesi ile Aralik 2012 ye kadar 30 adet F 16C D Block 50 konfigurasyonlarinda ucak TUSAS tarafindan uretilmis olup Turk Hava Kuvvetlerine teslim edildi Boylelikle Turk Hava Kuvvetleri toplam 270 adet F 16C D Block 30 40 50 50 ucaga sahip olmustur ve 2021 yilina kadar toplam 25 F 16 kaybedilmistir 2024 yilinda ise Turk Hava Kuvvetleri tamami F 16C olmak uzere toplam 157 F 16 ya sahiptir Bircok TUSAS uretimi F 16 ise yabanci ulkelere satildi Turkiye F 16 uretebilen bes ulke arasinda yer almaktadir Turkiye JSF Joint Strike Fighter projesine 12 Temmuz 2002 de yedinci uluslararasi partner olarak katildi JSF projesi kapsaminda TUSAS F 35 ucaklarina ait bircok parcayi uretmektedir F 35 ucaklari 2018 yilinda hava kuvvetleri envanterine de girmesi dusunuluyordu Ekim 2021 de Turkiye 40 adet F 16 Block 70 almak ve halihazirda envanterde bulunan F 16 lardan 79 tanesini modernize etmek icin ABD ye talep mektubu iletti Havadan Erken Ihbar ve Kontrol Ucaklari Hv K K ya yonelik ilk tamamlanan 737 AEW amp C MESA Boeing tarafindan Seattle ABD de test edilirken 2007 Boeing 737 AEW amp C Baris Kartallari hava kuvvetleri tarafindan dort adet olmak uzere satin alinmis havadan ihbar ve kontrol HIK ucaklaridir Temmuz 2003 tarihinde Boeing ile Savunma Sanayii Baskanligi arasinda proje sozlesmesi imzalanmis HAVELSAN ve TUSAS tarafindan saglanan sistemler ile tamamlanarak kismen Turk yapimi hal almistir Amerikali sirket Boeing ucaklarin planlanan teslim suresini teknik aksakliklardan dolayi geciktirdi Teslimat icin yapilan calismalar sirasinda Savunma Sanayi Mustesarligi ile Boeing arasindaki gecikme konusunda kesilecek ceza hakkinda da anlasma saglandi Boylelikle faiziyle birlikte Boeing e gecikmeler icin 183 milyon dolarlik ceza kesildi Buna ek olarak baslangic destek suresi 2 yildan 5 e 3 yillik bakim destegi ile 32 milyon dolarlik yedek parca da Turkiye ye ucretsiz olarak verilmesine karar verildi Ucaklar Kuzey Guney Dogu ve Bati olarak isimlendirildi ve hepsi hava kuvvetleri bunyesindeki hizmetlerine basladi Havada Yakit Ikmal Ucaklari Incirlik 10 Tanker Us Komutanligi nda bulunan ve F 16 larin yakit ikmalini saglayan Boeing KC 135 Stratotanker 2011 1994 yilinda hava kuvvetleri 2 adeti gecici kiralik olmak uzeri 7 adet Boeing KC 135 Stratotanker siparisi verdi Devam eden surecte tum ucaklarin teslim edilmesi ile kiralanan 2 ucak ABD ye geri teslim edildi Halen Incirlik 10 Tanker Us Komutanligi nda Asena filo adiyla hizmet vermektedirler Kargo Ucaklari Turk Hava Kuvvetleri 59 adet CN235 100M ucagi ile dunyadaki en buyuk filoya sahiptir Turk Hava Kuvvetleri envanterinde 59 adetCASA CN 235 17 adet Lockheed C 130 Hercules 10 adet de Airbus A400M Atlas kargo ucagi bulunmaktadir CN 235 ucaklarinin maksimum kalkis agirligi 16 ton C 130 larin maksimum kalkis agirligi 70 ton A400M lerin maksimum kalkis agirligi ise 141 tondur Helikopterler Eurocopter AS 532UL Cougar tipi helikopterlerin uretimi Ankara daki TUSAS tesislerinde gerceklestirilmektedirBell UH 1 Iroquois Cigli Hava Ussu 2011 Turk Hava Kuvvetleri envanterinde 21 adet Eurocopter Cougar ve 57 adet Bell UH 1 Iroquois nakliye helikopterleri bulunmaktadir Uydular Turk Hava Kuvvetleri Komutanligi Gokturk 2 isimli askeri istihbarat uydusunu kullanmaktadir Gokturk 1 uretimi devam ederken Gokturk 2 hava kuvvetleri icin Jiuquan Firlatma Alani 4 SLS 2 de Uzan Yuruyus 2D isimli Cin Halk Cumhuriyeti firlatma araci ile 2012 de firlatilmistir ve basari ile yorungeye oturmustur 2013 yilinda firlatma ussu eksikligi nedeni ile Turkiye Roketsan i gorevlendirerek alt yorungeye uydu firlatabilecek duzeye sahip firlatma tesisi yapimini onaylamistir 2015 yilinda Turkiye ve Ukrayna milyar dolarlar degerinde uzay arastirma anlasmasina imza atmistir Insansiz Hava Araclari TUSAS tarafindan 2000 li yillarin basinda gelistirilmeye baslanan ANKA insansiz hava araci Turk Hava Kuvvetleri IHA ve SIHA lari dunyada en efektif kullanan kuvvetlerden biridir Turkiye nin IHA seruveni 1990 li yillarda ABD uretimi GNAT 750 IHA ile baslamis 2000 li yillarda ise Israil den alinan IAI Heron ile devam etmistir Bu hava araclari tamamiyla gozetleme amacli olup ABD ve Israil in izin vermemesi sebebiyle silahli olarak kullanilamamaktadir 2010 lu yillara gelirken Turkiye de milli IHA gelistirme calismalari baslamis TUSAS firmasi MALE sinifi Anka IHA yi uretirken Baykar Teknoloji firmasi da taktik sinifi Bayraktar TB2 IHA yi gelistirmistir Ilerleyen yillarda once Bayraktar TB2 sonra Anka Turkiye yapimi milli muhimmatlar ile silahlandirilmis ve silahli insansiz hava araci haline gelmislerdir Turk Hava Kuvvetleri Nisan 2022 itibariyla en az 107 Bayraktar TB2 14 TUSAS Anka 3 Bayraktar Akinci 10 Heron 6 Cagatay VTOL olmak uzere 130 dan fazla IHA ve SIHA kullanmaktadir Gosteri EkipleriWaddington Hava Gosterisinde SOLOTURK e ait F 16C 2013 Turk Yildizlari na ait NF 5A ucaklari Macaristan in Kecskemet Hava Ussu nde gosteride 2010 Dunyadaki diger tum cagdas hava kuvvetlerinde ornekleri bulundugu gibi Turk Hava Kuvvetleri bunyesinde de gosteri takimlari bulunmaktadir 7 Kasim 1992 de kurulmus olan Turk Yildizlari supersonik ozellikte olan bu ucaklarla akrobasi gosterisi duzenleyen dunyada birkac ekipten birisidir Bu takimin envanterinde 10 NF 5A Freedom Fighter 2 NF 5B Freedom Fighter bulunmaktadir Envanterdeki ucaklarin 2020 lerin ortalarinda TUSAS Hurjet ile guncellenmesi tasarlanmaktadir 14 Ocak 2010 da 3 Ana Jet Us Komutanligi na bagli SOLOTURK adli hava akrobasi ekibi kurulmustur Envanterinde F 16C Blok 30TM jet savas ucagi ikisi pilot olmak uzere toplam 13 personeli bulunan ekip ulasim icin CASA CN 235M 100 hafif nakliye ucagi kullanmaktadir TeskilatKarargah baskanliklari Hava Kuvvetleri Komutanligi Kurmay Baskanligi Hava Kuvvetleri Komutanligi Personel Baskanligi Hava Kuvvetleri Komutanligi Istihbarat Baskanligi Hava Kuvvetleri Komutanligi Harekat Baskanligi Hava Kuvvetleri Komutanligi Lojistik Baskanligi Hava Kuvvetleri Komutanligi Savunma Plan ve Proje Yonetim Baskanligi Hava Kuvvetleri Komutanligi Muhabere Elektronik ve Bilgi Sistemler Baskanligi Hava Kuvvetleri Komutanligi Degerlendirme ve Denetleme Baskanligi1 Ana Jet Ussu 3 Ana Jet Ussu 5 Ana Jet Ussu 6 Ana Jet Ussu 7 Ana Jet Ussu 8 Ana Jet Ussu 9 Ana Jet Ussu 10 Tanker Ussu 14 Insansiz Ucak Sistemleri Ussu Alemdag 15 Fuze Ussu 12 Hava Ulastirma Ana Ussu 11 Hava Ulastirma Ana Ussu 2 Ana Jet UssuTurk Hava Kuvvetleri Usleri Muharip Hava Kuvveti Komutanligi Muharip Hava Kuvveti Yardimciligi ve Birlestirilmis Hava Harekat Merkezi Komutanligi 1 Ana Jet Us Komutanligi Eskisehir Hava Ussu 111 Filo Panter F 4E 2020T Terminator 112 Filo Seytan F 4E TM Phantom II F 4E TM Simsek ucaklari emekli edildi Filo bunyesindeki F 4E Terminator 2020 ucaklari 111 Filoya devredildi Filo F 35 ler gelene kadar gecici olarak sonduruldu 113 Filo Ceylan F 16C D Block 30 TM DB 110 Kesif Podlu HAFOK Filosu 401 Test Filo F 16C D Block 40 amp F 4E Terminator 2020 201 Irtibat ve Arama Kurtarma Filosu Atak CN 235M 100 amp AS 532UL Cougar Mk 1 3 Ana Jet Us Komutanligi Konya Hava Ussu 131 Filo Baris Kartali B 737 7ES AEW amp C 132 Filo Hancer F 16C D Block 30 Block 40 Fighting Falcon Silah ve Taktikler Filosu 133 Filo Pence N F 5A B 2000 TUSAS tarafindan uretilecek olan Hurjet ile techiz edilene kadar filo gecici olarak sonduruldu 134 Filo Turk Yildizlari NF 5A B 2000 Freedom Fighter Akrotim Filosu 135 Filo Ates AS 532UL Cougar Mk 1 Merkez Arama Kurtarma 3 Ana Jet Us Komutanligi Arama Kurtarma Kolu AS 532UL Cougar Mk 1 5 Ana Jet Us Komutanligi Merzifon Hava Ussu Amasya 151 Filo Tunc F 16C D Block 30TM Fighting Falcon HARM Filosu 5 Ana Jet Us Komutanligi Arama Kurtarma Kolu Melek AS 532UL Cougar Mk 1 6 Ana Jet Us Komutanligi Bandirma Hava Ussu Balikesir 161 Filo Yarasa kartal F 16C D Block 40 Block 50 Fighting Falcon Lantirn Filo 161 filo gunduz vakti kartal gece vakti yarasa olarak adlandirilir Gece gunduz gorev yapmaktadir 162 Filo Zipkin F 16C D Block 40 Fighting Falcon Filo 15 Temmuz Feto Darbe girisimi sonrasi sonduruldu 6 Ana Jet Us Komutanligi Arama Kurtarma Kolu AS 532UL Cougar Mk 1 7 Ana Jet Us Komutanligi Erhac Hava Ussu Malatya 171 Filo Korsan F 35A Lightning II Bunyesinde bulunan F 4E Terminator 2020 ucaklarinin 111 ve 401 filoya kaydirildi F 35 ucaklari gelene kadar filo sonduruldu 172 Filo Sahin F 35A Lightning II F 4E Phantom II ucaklarinin emekli edilmesiyle filo F 35 ucaklari gelene kadar sonduruldu 7 Ana Jet Us Komutanligi Arama Kurtarma Kolu Burak AS 532UL Cougar Mk 1 8 Ana Jet Us Komutanligi Diyarbakir Hava Ussu 181 Filo Pars F 16C D Block 40 Fighting Falcon Lantirn Filo 182 Filo Atmaca F 16C D Block 40 Fighting Falcon 202 Irtibat ve Arama Kurtarma Filosu Sark CN 235M 100 amp AS 532UL Cougar Mk 1 9 Ana Jet Us Komutanligi Balikesir Hava Ussu 191 Filo Kobra F 16C D Block 50 Fighting Falcon 15 Temmuz Feto Darbe girisimi sonrasi filo sonduruldu 2022 itibariyla filo aktif olarak goreve dondu 192 Filo Kaplan F 16C D Block 50 Fighting Falcon 193 Filo Oncel F 16C D Block 30 40 Fighting Falcon F 16 Harbe Hazirlik Egitimi 9 Ana Jet Us Komutanligi Arama Kurtarma Kolu AS 532UL Cougar Mk 1 10 Ana Jet Us Komutanligi Incirlik Hava Ussu Adana 101 Tanker Filosu Asena KC 135 Stratotanker Havada Yakit Ikmal Filosu 152 Filo Akinci F 16C D Block 50 Fighting Falcon 14 Insansiz Ucak Sistemleri Us Komutanligi Batman Hava Ussu TAI Anka IAI Heron Karayel Harpy I GNAT ER 15 Fuze Us Komutanligi Alemdag Istanbul S 400 Grup Komutanligi Murted Hava Meydan Komutanligi 1 Filo Zafer S 400 Mus Hava Meydan Komutanligi Agri Hava Meydan Komutanligi Sivas Hava Meydan Komutanligi Erzurum Hava Meydan Komutanligi Akhisar Hava Meydan Komutanligi Bursa Hava Meydan Komutanligi Kutahya Hava Meydan Komutanligi Afyon Hava Meydan Komutanligi Corlu Hava Meydan Komutanligi Yalova Hava Meydan Komutanligi Sivrihisar Hava Meydan Komutanligi Van Hava Meydan Komutanligi Antalya Hava Meydan KomutanligiHava Savunma Komutanligi Ahlatlibel Hava Radar Mevzi Komutanligi Ankara Korfez Hava Radar Mevzi Komutanligi Kocaeli Karabelen Hava Radar Mevzi Komutanligi Izmir Canakkale Hava Radar Mevzi Komutanligi Erzurum Hava Radar Mevzi Komutanligi Datca Hava Radar Mevzi Komutanligi Mugla Ayancik Hava Radar Mevzi Komutanligi Sinop Iskenderun Hava Radar Mevzi Komutanligi Hatay Rize Hava Radar Kita KomutanligiHava Egitim Komutanligi 2 Ana Jet Us Komutanligi Cigli Izmir 121 Filo Ari T 38A Talon Tekamul Egitim Filosu 122 Filo Akrep KT 1T Temel Egitim Filosu 123 Filo Palaz SF 260D Baslangic Egitim Filosu Kaklic ta konusludur 124 Filo Standardize Ogretmen Yetistirme Standardize ve Alet Filosu 125 Filo Panter CN 235M 100 amp UH 1H Iroquois Ulastirma ve Helikopter Egitim Filosu Hava Egitim Komutanligi Irtibat Filosu Izmir 203 Arama Kurtarma Filosu Ege CN 235M 100 Hava Teknik Okullar Komutanligi Gaziemir Izmir Hava Sinif Okullari Komutanligi Gaziemir Izmir Hava Er Egitim Tugay Komutanligi KutahyaHava Lojistik Komutanligi 11 Hava Ulastirma Ana Us Komutanligi Etimesgut Ankara 211 Filo Gezgin CASA CN 235 CASA CN 235 T VIP CASA CN 235 T CASA CN 235 T Yardim ucagi Ambulans ucak 212 Filo Dogan Ce560 Ce650 Cessna Citation Cessna Citation II CE 550 Gulfstream IV SP A319 A330 12 Hava Ulastirma Ana Us Komutanligi Erkilet Kayseri 221 Filo Esen C 160 D A 400M 222 Filo Alev C 130 B E Hava Malzeme Transit Komutanligi IstanbulGaleriTurk Hava Kuvvetleri bunyesindeki bir F 16 Fighting Falcon savas ucagi 221 Filo ya bagli bir C 160 Transall Turk Hava Kuvvetleri envanterindeki Airbus A400M Atlas 2030 yilina kadar envanterde kalacak olan F 4 Phantom Turk Hava Kuvvetleri envanterindeki Bayraktar TB2 IHA Turk Hava Kuvvetleri tanker ucagi KC 135R Stratotanker Turk Hava Kuvvetleri envanterindeki Eurocopter Cougar Turk Hava Kuvvetlerine ait F 16 Block 50 Turk Hava Kuvvetleri ne bagli ulusal akrobasi ve gosteri takimi Turk Yildizlari na ait Canadair NF 5 ucagiRutbelerNATO Kodu OF 10 OF 9 OF 8 OF 7 OF 6 OF 5 OF 4 OF 3 OF 2 OF 1Hava Kuvvetleri Maresal Genelkurmay Baskani Orgeneral Korgeneral Tumgeneral Tuggeneral Albay Yarbay Binbasi Yuzbasi Ustegmen Tegmen AstegmenNATO Kodu OR 9 OR 8 OR 7 OR 6 OR 5 OR 4 OR 3 OR 2 OR 1Hava Kuvvetleri Astsubay Kidemli Bascavus Astsubay Bascavus Astsubay Kidemli Ustcavus Astsubay Ustcavus Astsubay Kidemli Cavus Astsubay Cavus Astsubay Astcavus Uzman Cavus Uzman Onbasi Sozlesmeli Cavus Sozlesmeli Onbasi Dengi yok Sozlesmeli Er ErAyrica bakinizBagli oldugu birim sonra Milli Savunma Bakanligi once Turk Silahli Kuvvetleri Diger birimler Turk Kara Kuvvetleri Turk Deniz Kuvvetleri Daha fazlasi Turk Hava Kuvvetleri Komutanlari listesi Osmanli tayyare bolukleri Turk Yildizlari Solo Turk Hava Harp Okulu Hava Astsubay Meslek Yuksek OkuluKaynakca 6756 sayili Olaganustu Hal Kapsaminda Bazi Tedbirler Alinmasi ve Milli Savunma Universitesi Kurulmasi ile Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun Hukmunde Kararnamenin Degistirilerek Kabul Edilmesi Hakkinda Kanun T C Resmi Gazete 29898 24 Kasim 2016 26 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2016 MADDE 36 1325 sayili Kanuna 1 inci maddesinden sonra gelmek uzere asagidaki 1 A maddesi eklenmistir Kuvvet komutanliklarinin bagliligi MADDE 1 A Kara Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanliklari Milli Savunma Bakanina baglidir 27 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2017 a b c d flightglobal com 27 Subat 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mart 2024 Economist Intelligence Unit Turkey p 22 2005 a b Olaganustu Hal Kapsaminda Bazi Tedbirler Alinmasi ve Milli Savunma Universitesi Kurulmasi ile Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun Hukmunde Kararname PDF resmigazete gov tr 31 Temmuz 2016 31 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Temmuz 2016 First female combat pilot guinnessworldrecords com Ingilizce Guinness World Records 9 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Nisan 2022 Scott Alev 4 Ekim 2018 Ottoman Odyssey Travels through a Lost Empire Shortlisted for the Stanford Dolman Travel Book of the Year Award Ingilizce Quercus ISBN 978 1 78429 370 3 Clavin Tom Keith Phil 5 Kasim 2019 All Blood Runs Red The Legendary Life of Eugene Bullard Boxer Pilot Soldier Spy Ingilizce Harlequin ISBN 978 1 4880 3603 3 Bilkent University Institutional Repository 28 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Ingilizce 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Agustos 2016 www hvkk tsk tr 25 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2021 11 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2017 a b c Hv K K Mebs 7 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2017 Utkan Kocaturk Ataturk ve Turkiye Cumhuriyeti tarihi kronolojisi 1918 1938 Turk Tarih Kurumu Basimevi 1983 p 674 a b c Hv K K Mebs 20 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2017 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2016 BBC News Syrian military says it downed Turkish fighter jet BBC News 1 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2014 Tawfiq Saif 16 Eylul 2013 Reuters 15 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Kasim 2013 Hakkimizda tusas com Turk Havacilik ve Uzay Sanayii A S 2020 30 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2021 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2021 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2021 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi tai com tr TAI 2 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2017 euronews com 8 Ekim 2021 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2021 tolgaozbek com 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2021 www boeing com tr 24 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022 HAVELSAN 20 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022 www tusas com 18 Mayis 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022 Ozer Sarp 18 Subat 2014 Anadolu Ajansi Anadolu Ajansi 24 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022 CN235 Aviyonik Modernizasyon Projesi ve 2 nci HBFM Ibrahim Sunnetci DEFENCE TURKEY 11 Subat 2022 11 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2022 26 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2017 Tanis Tolga 8 Ekim 2015 ABD hala bu silah sistemlerini Turkiye ye vermiyor hurriyet com tr Hurriyet 23 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2017 Milli IHA miz ANKA Yerli Muhimmatlarla Ilk Atisini Gerceklestirdi haberler com Haberler 28 Nisan 2017 24 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2017 Independent Turkce 10 Nisan 2021 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2021 HvKK Teskilat 30 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Nisan 2020 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Turk Hava Kuvvetleri ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site