Bazı yönetimler bağımsızlıklarını ilan etmiş ve egemen devletler olarak uluslararası toplumdan diplomatik tanınma talebinde bulunmuşlardır, ancak evrensel olarak bu şekilde tanınmamışlardır. Bu oluşumlar genellikle kendi toprakları üzerinde de facto kontrole sahiptir. Geçmişte bu türden bir dizi oluşum var olmuştur.
Egemen bir devletin nasıl ortaya çıktığını göstermek için kullanılan iki geleneksel teori vardır. (1933 Montevideo Konvansiyonu'nda kodifiye edilmiştir), aşağıdaki kriterleri karşılaması halinde bir devleti tanımlar:
- tanımlanmış veya bilinen bir bölge
- kalıcı bir nüfus
- bir hükûmet ve
- diğer devletlerle ilişkiye girme kapasitesi.
Beyan teorisine göre bir varlığın devlet olması, diğer devletler tarafından tanınmasından bağımsızdır. Buna karşılık, bir devleti ancak halihazırda uluslararası toplumun üyesi olan diğer devletler tarafından tanınması halinde uluslararası hukukta tanımlar.
, devlet olma iddialarını meşrulaştırmak için genellikle doktrinlerden birine veya her ikisine birden atıfta bulunurlar. Örneğin, beyan kriterlerini karşılayan (iddia ettikleri topraklar üzerinde fiili kısmi veya tam kontrol, bir hük'umet ve kalıcı bir nüfus), ancak devletliği başka hiçbir devlet tarafından tanınmayan varlıklar vardır. Tanınmama genellikle bu oluşumların kendi topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğunu iddia eden diğer ülkelerle yaşanan çatışmaların bir sonucudur. Diğer durumlarda, kısmen tanınan iki veya daha fazla devlet aynı toprak parçası üzerinde hak iddia edebilir ve her biri fiilen bu toprak parçasının bir kısmını kontrol edebilir (Çin Cumhuriyeti (Tayvan) ve Çin Halk Cumhuriyeti ile Kuzey Kore ve Güney Kore örneklerinde olduğu gibi). Dünyadaki devletlerin sadece bir azınlığı tarafından tanınan varlıklar, iddialarını meşrulaştırmak için genellikle beyan doktrinine başvururlar.
Pek çok durumda, uluslararası tanımama, ihtilaflı varlığın topraklarında yabancı bir askerî gücün bulunmasından etkilenir ve ülkenin fiili statüsünün tanımlanmasını sorunlu hale getirir. Uluslararası toplum, bu askeri varlığın çok müdahaleci olduğuna karar vererek, varlığı, etkin egemenliğin yabancı güç tarafından elde tutulduğu bir kukla devlete indirgeyebilir. Bu anlamda tarihsel örnekler, Japon liderliğindeki Mançukuo'da ya da İkinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında Almanya tarafından yaratılan Slovak Cumhuriyeti ve Bağımsız Hırvatistan Devleti'nde görülebilir. 1996 tarihli Loizidou Davası'nda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye'yi Kuzey Kıbrıs topraklarında yetki kullandığı için yargılamıştır.
Herhangi bir toprak üzerinde kontrolü olmayan ya da devlet olma kriterlerini kesin olarak karşılamayan ancak en az bir başka devlet tarafından egemen varlıklar olarak tanınan oluşumlar da vardır. Tarihsel olarak bu durum Kutsal Makam (1870-1929); Estonya, Letonya ve Litvanya (Sovyet ilhakı sırasında) ve 1988'de bağımsızlığını ilan ettiği sırada Filistin'de yaşanmıştır. şu anda bu konumdadır. Talep edilen topraklar üzerinde kontrolü olmayan tanınmayan hükûmetler için sürgündeki hükûmet sayfasına bakınız.
Kriterler listesi
Bu listeye dahil edilme kriterleri, egemenlik iddiasında bulunan, en az bir BM üyesi devlet tarafından tanınmayan ve
- Beyan devlet teorisini karşılayan veya
- En az bir BM üyesi devlet tarafından devlet olarak tanınan varlıklardır.
Arka plan
Birleşmiş Milletlere (BM) üye 193 devlet bulunurken, hem Kutsal Makam hem de Filistin BM'de gözlemci devlet statüsüne sahiptir. Bununla birlikte, bazı ülkeler beyan kriterlerini yerine getirmekte, diğer devletlerin büyük çoğunluğu tarafından tanınmakta ve Birleşmiş Milletler üyesi olmakla birlikte, toprak talepleri veya diğer ihtilaflar nedeniyle bir veya daha fazla devlet tarafından tanınmadıkları için bu listede yer almaktadırlar.
Bazı devletler, kendilerini resmen tanımayan devletlerle gayriresmi (resmen diplomatik olmayan) ilişkileri sürdürürler. Çin Cumhuriyeti (yaygın adıyla Tayvan), düzenli konsolosluk hizmetlerine izin veren aracılığıyla diğer birçok devletle gayriresmi ilişkileri sürdürdüğü için böyle bir devlettir. Bu, Çin Cumhuriyeti'nin kendisini resmen tanımayan devletlerle bile ekonomik ilişkilere sahip olmasına izin verir. Almanya, İtalya, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık dahil olmak üzere toplam 56 devlet, Tayvan'da bir tür gayriresmi misyon yürütür. Kosova,Kuzey Kıbrıs,Abhazya,Transdinyester, Sahra Cumhuriyeti,Somaliland ve Filistin de gayriresmi diplomatik misyonlara ev sahipliği yapmakta ve/veya yurt dışında özel heyetler veya diğer gayriresmi misyonlar bulundurmaktadır.
Birleşmiş Milletler Sistemi içinde taraf olan devletler
Ad | Kuruluş yılı | Tanınma durumu | Diğer iddia sahipleri | Daha fazla bilgi |
---|---|---|---|---|
Ermenistan | 1991 | 1991'den bu yana bağımsız olan Ermenistan, Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'ndan bu yana Azerbaycan'ı destekleyen bir tutum sergileyen BM üyesi Pakistan tarafından tanınmıyor. | Yok | ((Ermenistan'ın diplomatik temsilcilikleri), ) |
Çin Halk Cumhuriyeti | 1949 | 1949'da ilan edilen Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC), diğeri Tayvan (Çin Cumhuriyeti) olmak üzere Çin'in iki iddia sahibi hükûmetinden daha yaygın olarak tanınanıdır. Birleşmiş Milletler, ÇHC'yi 1971 yılına kadar Çin'in tek temsilcisi olarak tanımış, bu tarihten sonra ÇHC'yi tanımaya karar vermiştir (bkz. ). ÇHC ve ÇC birbirlerinin devletliğini tanımamaktadırlar ve her biri Tek Çin politikasının kendi versiyonunu uygulamaktadır, yani hiçbir devlet aynı anda her ikisini de tanıyamaz. ÇC'yi tanıyan devletler ( ve 26 Mart 2023 itibarıyla Kutsal Makam) onu Çin'in tek meşru hükûmeti olarak görmekte ve bu nedenle ÇHC'yi tanımamaktadır. | Tayvan (Çin Cumhuriyeti) kendisini tüm Çin'in tek meşru hükûmeti olarak görmekte ve bu nedenle ÇHC tarafından kontrol edilen tüm topraklar üzerinde münhasır egemenlik iddia etmektedir. Ayrıca bkz: Tek Çin politikası. | ÇHC'nin dış ilişkileri ((Çin'in dış temsilcilikleri)) |
Kıbrıs Cumhuriyeti | 1960 | 1960'tan bu yana bağımsız olan Kıbrıs Cumhuriyeti, ada üzerinde devam eden iç anlaşmazlık nedeniyle bir BM üyesi (Türkiye) ve bir BM üyesi olmayan (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) tarafından tanınmamaktadır. Türkiye, Cumhuriyet'in tüm ada üzerindeki egemenliğini kabul etmemekte ve Cumhuriyet'ten "Güney Kıbrıs Rum Yönetimi" olarak bahsetmektedir. | KKTC, Kıbrıs adasının kuzey yarısında hak iddia etmektedir. | (Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri) ((Kıbrıs Cumhuriyeti'nin diplomatik temsilcilikleri), (Kıbrıs Cumhuriyeti'ndeki diplomatik temsilcilikler)) Kıbrıs Sorunu |
İsrail | 1948 | 1948'de kurulan İsrail, BM'nin (28 üyesi tarafından tanınmamaktadır). Filistin halkının tek temsilcisi olarak uluslararası alanda çoğunluk tarafından tanınan Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) İsrail'i 1993 yılında tanımıştır. Ocak 2018 ve Ekim 2018'de Filistin Merkez Konseyi İsrail'in tanınmasının askıya alınması yönünde oy kullandı, ancak bu pozisyon Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas tarafından henüz harekete geçirilmedi. | Filistin Devleti kendisini altındaki Batı Şeria'nın ve Gazze Şeridi'nin meşru hükûmeti olarak görmektedir. Suriye ise kendisini (İsrail'in kontrol ettiği ve sınırlı bir tanıma ile hak iddia ettiği) Golan Tepeleri'nin meşru hükûmeti olarak görmektedir. | (, (İsrail'deki diplomatik temsilcilikler)) (İsrail'in uluslararası tanınması) |
Kuzey Kore | 1948 | 1948'den beri bağımsız olan Kuzey Kore (resmi adıyla Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti), BM üyelerinden Güney Kore tarafından tanınmamaktadır. | Güney Kore kendisini Kore'nin tek meşru hükûmeti olarak görmekte ve Kuzey Kore tarafından kontrol edilen tüm topraklarda hak iddia etmektedir. | ((Kuzey Kore'nin diplomatik temsilcilikleri), (Kuzey Kore'deki diplomatik temsilcilikler)) |
Güney Kore | 1948 | 1948'den beri bağımsız olan Güney Kore (resmi adıyla Kore Cumhuriyeti), BM üyelerinden biri olan Kuzey Kore tarafından tanınmamaktadır. | Kuzey Kore kendisini Kore'nin tek meşru hükûmeti olarak görmekte ve Güney Kore tarafından kontrol edilen tüm topraklarda hak iddia etmektedir. | (, ) |
Ad | Kuruluş yılı | Tanınma durumu | Diğer iddia sahipleri | Daha fazla bilgi |
---|---|---|---|---|
Filistin | 1988 | İsrail 1967'deki Altı Gün Savaşı sonucunda Filistin topraklarının kontrolünü ele geçirmiş ancak hiçbir zaman resmi olarak ilhak etmemiştir. Filistin Devleti (genellikle Filistin olarak bilinir) 1988 yılında Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) tarafından ilan edilmiş ve bu örgüt BM üyesi devletlerin çoğunluğu ve BM tarafından Filistin halkının tek temsilcisi olarak tanınmıştır. İsrail'e karşı (ilk Filistin İntifadası)'nın sona ermesinden bu yana İsrail hükûmeti, silahlı kuvvetlerini ve yerleşimcilerini Filistin'in hak iddia ettiği toprakların belirli bölümlerinden kademeli olarak çıkarırken, yine de çoğu üzerinde çeşitli derecelerde kontrol sağlamaya devam etti. Filistin'in belirli bölgelerinde sınırlı iç hükûmet işlevlerini yerine getiren Filistin Ulusal Yönetimi (FUY) 1994 yılında kurulmuştur. Fetih ve Hamas siyasi partileri arasındaki 2007 bölünmesi, FUY'u ve Filistin'i temsil ettiğini iddia eden rakip hükûmetlerle sonuçlandı; Fetih yalnızca Batı Şeria üzerinde yetki kullanmakta ve BM üye devletleri tarafından çoğunluk tarafından tanınmakta ve ayrı bir Hamas liderliği yalnızca Gazze bölgesi üzerinde (yetki kullanmaktadır) (2014'ten 2016'ya kadar kısa bir süre hariç). Filistin şu anda (139 BM üyesi devlet),Kutsal Makam ve Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti tarafından resmen devlet olarak tanınmaktadır. İsrail de dâhil olmak üzere geri kalan BM üyesi devletler Filistin Devleti'ni tanımamaktadır. Birleşmiş Milletler, Filistin'e ait olduğu iddia edilen toprakları İsrail tarafından "işgal edilmiş" olarak tanımlamakta ve 2012 yılında Filistin'e üye olmayan gözlemci devlet statüsü vermiştir (bkz. ). Filistin ayrıca Arap Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı ve UNESCO üyesidir. | İsrail, Filistin tarafından talep edilen bölgeyi "tartışmalı" topraklar (yani yasal olarak herhangi bir devlete ait olmayan topraklar) olarak görmektedir. | (Filistin'in dış ilişkileri) (, ) (Uluslararası tanınma), |
Ad | Kuruluş yılı | Tanınma durumu | Diğer iddia sahipleri | Daha fazla bilgi |
---|---|---|---|---|
Cook Adaları | 1965 | Cook Adaları 1965 yılında (Yeni Zelanda) ile serbest ilişki içinde bir devlet haline gelmiştir. Cook Adaları tamamen kendi kendini yönetiyor ve uluslararası hukukta egemen bir devlet gibi davranıyor olsa da tüm Cook Adaları vatandaşlarının olduğu ve ülkenin devlet başkanının Yeni Zelanda Hükümdarı olduğu düşünüldüğünde, anayasal statüleri tam bağımsız bir devletten farklıdır. 2015 yılı itibarıyla Cook Adaları kurmuşken, Nisan 2023 itibarıyla bu sayı en az 53 BM üye devletinin yanı sıra Kutsal Makam, Kosova, Niue ve Avrupa Birliği'dir. Amerika Birleşik Devletleri gibi diplomatik ilişki kuran bazı ülkeler Cook Adaları'nı tamamen egemen bir devlet olarak tanırken, Fransa gibi bazıları tanımamıştır. Cook Adaları dokuz üyesidir ve Birleşmiş Milletler şu anda Cook Adaları'nı yalnızca kendisine ve Niue'ye özgü bir kategori olan "üye olmayan devlet" olarak sınıflandırmaktadır. | Bazıları tarafından uluslararası egemenliğe sahip olmadığı kabul edilen ve (Yeni Zelanda) ile serbest ilişki içinde olan devlet. | (, |
Kosova | 2008 | Kosova 2008 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Halihazırda 102 BM üyesi, Tayvan, Cook Adaları ve Niue tarafından tanınmaktadır. Diğer 12 BM üyesi Kosova'yı tanımış ve daha sonra tanımayı geri çekmiştir. Birleşmiş Milletler, (Güvenlik Konseyinin 1244 sayılı kararında) öngörüldüğü üzere, 1999 yılından bu yana bölgeyi Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu aracılığıyla yönetmektedir. 2008 yılından bu yana Avrupa Birliği ile işbirliği yapılmaktadır. Kosova, Birleşmiş Milletlerin iki uzman kuruluşunun (Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası Grubu) yanı sıra (Venedik Komisyonu), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ve Uluslararası Olimpiyat Komitesinin de üyesidir. | Sırbistan Kosova'nın kendi egemenlik alanının bir parçası olduğunu iddia etmektedir. | (Kosova'nın dış ilişkileri) (, (Kosova'daki diplomatik temsilcilikler)) Uluslararası tanınma, |
Niue | 1974 | Niue, 1974 yılında yapılan ardından (Yeni Zelanda) ile serbest ilişki içinde bir devlet haline gelmiştir. Niue tamamen kendi kendini yönetmesine ve uluslararası hukukta egemen bir devlet gibi davranmasına rağmen, tüm Niue vatandaşlarının olduğu ve ülkenin devlet başkanının Yeni Zelanda Hükümdarı olduğu düşünüldüğünde, anayasal statüsü tam bağımsız bir devletten farklıdır. Nisan 2023 itibarıyla Niue, en az yanı sıra Cook Adaları ve Avrupa Birliği ile diplomatik ilişkiler kurmuştur. Niue, sekiz üyesidir ve Birleşmiş Milletler şu anda Niue'yi yalnızca kendisine ve Cook Adaları'na özgü bir kategori olan "üye olmayan devlet" olarak sınıflandırmaktadır. | Bazıları tarafından uluslararası egemenliğe sahip olmadığı kabul edilen ve (Yeni Zelanda) ile serbest ilişki içinde olan devlet. | (, ) |
Birleşmiş Milletler Sistemi içinde taraf olmayan devletler
Ad | Kuruluş yılı | Tanınma durumu | Diğer iddia sahipleri | Daha fazla bilgi |
---|---|---|---|---|
Abhazya | 1999 | Abhazya 1999 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Günümüzde 5 BM üyesi devlet (Rusya, Suriye, Nikaragua, Venezuela ve Nauru) ve iki BM üyesi olmayan devlet (Güney Osetya ve Transdinyester) tarafından tanınmaktadır. İki BM üyesi devlet (Tuvalu ve Vanuatu) daha Abhazya'yı tanımış, ancak daha sonra tanımalarını geri çekmişlerdir. | Gürcistan Abhazya'nın kendi egemenlik alanının bir parçası olduğunu iddia etmektedir. | (Abhazya'nın dış ilişkileri) (,(Abhazya'daki diplomatik temsilcilikler)) (Uluslararası tanınma) |
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti | 1983 | Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) 1983 yılında (bağımsızlığını ilan etmiştir). Bir BM üyesi olan Türkiye tarafından tanınmaktadır. İslam İşbirliği Teşkilatı ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı KKTC'ye "Kıbrıs Türk Devleti" adı altında gözlemci statüsü vermiştir. (Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 541 sayılı kararı) Kuzey Kıbrıs'ın bağımsızlık ilanını hukuken geçersiz olarak tanımlamaktadır.Uluslararası Adalet Divanı, 2010 yılında "Güvenlik Konseyinin istisnai bir karakterde KKTC'nin bağımsızlık ilanına hukuka aykırılık atfettiğini çünkü bunun hukuka aykırı güç kullanımıyla bağlantılı olduğunu veya olacağını" belirtmiştir. | Kıbrıs Cumhuriyeti, KKTC'nin Kıbrıs'ın egemen topraklarının bir parçası olduğunu iddia etmektedir. | Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri ((Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin diplomatik temsilcilikleri), (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki diplomatik temsilcilikler)) Kıbrıs Sorunu |
Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti | 1976 | Fas, Batı Sahra'nın büyük bölümünü istila ve ilhak ederek İspanya'yı 1975 yılında bölgeden çekilmeye zorladı. 1976 yılında (Polisario Cephesi), Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (SDAR) olarak Batı Sahra'nın bağımsızlığını ilan etti. SDAR büyük ölçüde Cezayir'de bulunan ve Batı Sahra'nın tamamında hak iddia eden ancak sadece (küçük bir bölümünü) kontrol eden sürgündeki bir hükümettir. SDAR, ve Güney Osetya tarafından tanınmaktadır. Diğer 38 BM üyesi devlet SDAR'yi tanımış ancak daha sonra kendi kaderini tayin konusunda yapılacak bir referandumun sonucunu beklemek üzere tanımayı geri çekmiş ya da askıya almıştır. Fas da dahil olmak üzere geri kalan BM üyesi devletler SDAR'yi hiçbir zaman tanımamıştır. SDAR, Afrika Birliğinin bir üyesidir. Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 34/37 sayılı kararı Batı Sahra halkının kendi kaderini tayin hakkını tanımış ve Polisario Cephesini de Batı Sahra halkının temsilcisi olarak kabul etmiştir. Batı Sahra, (Birleşmiş Milletlerin kendi kendini yönetemeyen bölgeler) listesinde yer almaktadır. Fas ve Amerika Birleşik Devletleri dışında hiçbir devlet Fas'ın Batı Sahra'yı ilhakını resmen tanımamakla birlikte bazı devletler desteklemektedir. Arap Birliği, Fas'ın Batı Sahra topraklarının tamamı üzerindeki hak iddiasını desteklemektedir. | Fas, Batı Sahra'nın (SDAR tarafından kontrol edilen bölge de dâhil olmak üzere) kendi egemenlik alanının bir parçası olduğunu iddia etmektedir. | (, , (siyasi durum) |
Güney Osetya | 1992 | Güney Osetya 1992 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Günümüzde (5) BM üyesi devlet (Rusya, Suriye, Nikaragua, Venezuela ve Nauru) ve üç BM üyesi olmayan devlet (Abhazya, Transdinyester ve Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti) tarafından tanınmaktadır. Bir BM üyesi devlet (Tuvalu) daha Güney Osetya'yı tanımış ancak daha sonra tanımasını geri çekmiştir. | Gürcistan, Güney Osetya'nın kendi egemenlik alanının bir parçası olduğunu iddia etmektedir. | (Güney Osetya'nın dış ilişkileri) (, ) (Uluslararası tanınma) |
Tayvan | 1912/1949 | Tayvan (resmi adıyla Çin Cumhuriyeti), BM üyesi devletlerin çoğunluğunun kademeli olarak Çin Halk Cumhuriyeti'ni (ÇHC) tanımaya başladığı yaklaşık 1950'lerin sonu/1960'lara kadar Çin'in tek hükûmeti olarak çoğunluk tarafından tanınmıştır. Birleşmiş Milletler de ÇHC'yi 1971 yılına kadar Çin'in tek temsilcisi olarak tanımış ve bu tarihten sonra bu tanıma kararını ÇHC'ye vermiştir (bkz. ). ÇC ve ÇHC birbirlerinin devlet olma niteliğini tanımamaktadır ve her biri Tek Çin politikasının kendi versiyonunu uygulamaktadır, yani hiçbir devlet aynı anda her ikisini de tanıyamaz. ÇHC şu anda ve Kutsal Makam tarafından tanınmaktadır. Geriye kalan tüm BM üyesi devletler ile Cook Adaları ve Niue, ÇC yerine ÇHC'yi tanımakta ve ÇHC'nin Tayvan üzerindeki toprak iddiasını kabul etmekte ya da Tayvan'ın statüsü konusunda bağlayıcı olmayan bir tutum sergilemektedir. ÇHC'yi tanıyan BM üyesi devletlerin önemli bir kısmı ve Somaliland Cumhuriyeti, yine de ÇHC ile resmi olarak diplomatik olmayan ilişkiler yürütmekte ve ÇC'yi "Taipei" veya "Tayvan" olarak tanımlamaktadır. ÇC, 1990'ların başından bu yana "Tayvan" da dahil olmak üzere çeşitli isimler altında ayrı bir Birleşmiş Milletler üyeliği arayışına girmiştir. | Çin Halk Cumhuriyeti kendisini tüm Çin'in tek meşru hükûmeti olarak görmekte ve bu nedenle Tayvan tarafından kontrol edilen tüm topraklar üzerinde münhasır egemenlik iddia etmektedir. Ayrıca bkz: Tek Çin politikası. | (, ) Siyasi durum |
Ad | Kuruluş yılı | Tanınma durumu | Diğer iddia sahipleri | Daha fazla bilgi |
---|---|---|---|---|
Somaliland | 1991 | Somaliland 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Somaliland, 26 Haziran 1960'tan (İngiliz Somaliland Protektorası'nın Birleşik Krallık'tan tam bağımsızlığını kazandığı tarih) 1 Temmuz 1960'a ('nin 'ni kurmak üzere Somali ile birleştiği tarih) kadar varlığını sürdüren kısa ömürlü egemen bir devlet olan 'nin halefi olduğunu iddia etmektedir.Tayvan (Çin Cumhuriyeti) tarafından tanınmaktadır ve Dışişleri Bakanlığı Somaliland'i 2023 itibarıyla bir ülke olarak tanımlamaktadır. Tayvan ve Somaliland'ın, Tayvan'ın kendisini tanımayan diğer ülkelerle ilişkilerini yürütmesine benzer şekilde, bulunmaktadır. Somaliland hiçbir BM üyesi devlet tarafından resmi olarak tanınmamakla birlikte, sınırlı sayıda devletle gayriresmi ilişkilerini sürdürmektedir. | Somaliland genel olarak Somali'nin egemen topraklarının bir parçası olarak kabul edilmektedir. | (Somaliland'ın dış ilişkileri) (, ) |
Transdinyester | 1990 | Transdinyester (resmi olarak Transdinyester Moldova Cumhuriyeti) 1990 yılında bağımsızlığını ilan etti. BM üyesi olmayan iki ülke tarafından tanınmaktadır: Abhazya ve Güney Osetya. | Transdinyester genellikle Moldova'nın bir parçası olarak kabul edilmektedir. | , (, ) (Uluslararası tanınma), (Transdinyester sorunu) |
Ayrıca bakınız
- Diplomatik tanınma
- (Tanınan veya kısmen tanınan ülkelerin bayrakları)
- Tarihteki tanınmayan ülkeler listesi
- Mikro uluslar listesi
- Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu (UNPO)
- (Tanınmayan Devletler Topluluğu)
- (Birleşmiş Milletler kendi kendini yönetemeyen bölgeler listesi)
Notlar
- ^ a b Hem Çin Cumhuriyeti hem de Çin Halk Cumhuriyeti resmi olarak ve Çin'in hem ÇHC tarafından kontrol edilen bölgeyi hem de ÇC tarafından kontrol edilen bölgeyi kapsayan tek bir egemen varlık olduğunu belirtmektedir. ÇHC ve ÇC birbirlerinin devlet olma iddialarını resmen tanımamakta ve diğer devletler arasında Çin'in tek meşru temsilcisi olarak diplomatik tanınma için rekabet etmektedirler. Tarihsel olarak, hem ÇHC hem de ÇC, diplomatik ilişkilerde bulunan veya diğerini tanıdığını iddia eden herhangi bir devletle diplomatik ilişkilerini kesmiştir, ancak ÇC 1990'larda demokrasiye geçtiğinden beri bazı durumlarda ikili tanımayı kabul etmiştir. Ancak 2021 itibarıyla hiçbir devlet hem ÇC'yi hem de ÇHC'yi resmi olarak tanımamaktadır.
- ^ a b İsrail, bağlı olarak FUY'un Filistin topraklarında bazı işlevleri yerine getirmesine izin vermektedir. İsrail, Gazze Şeridi'nde (iç kesimleri ve kara sınırının Mısır kısmı (Hamas'ın kontrolünde)) (minimum), ""nde maksimum ve diğer yerlerde değişen derecelerde müdahale (sınırların kontrolünü elinde tutarak: hava,iç suların ötesinde deniz,) sürdürmektedir. Ayrıca bakınız .
- ^ Lauterpacht, Hersch (2012). Recognition in International Law. Cambridge University Press. s. 64. ISBN . 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2018.
- ^ "Introduction: The Strange Endurance of De Facto States". Carnegie Endowment for International Peace. 3 Aralık 2018. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ Grzybowski, Janis (2017). "To Be or Not to Be: The Ontological Predicament of State Creation in International Law". European Journal of International Law. Oxford University Press (OUP). 28 (2): 409-432. doi:10.1093/ejil/chx031. ISSN 0938-5428.
- ^ Lemkin, Raphaël (2008) [1944]. Axis Rule in Occupied Europe: Laws of Occupation, Analysis of Government, Proposals for Redress. The Lawbook Exchange, Ltd. s. 11. ISBN . Erişim tarihi: 30 Haziran 2019.
The creation of puppet states or of puppet governments does not give them any special status under international law in the occupied territory. Therefore the puppet governments and puppet states have no greater rights in the occupied territory than the occupant himself. Their actions should be considered as actions of the occupant and hence subject to the limitations of the Hague Regulations.
- ^ Middlebush, Frederick A. (1934). "The Effect of the Non-Recognition of Manchukuo". American Political Science Review. Cambridge University Press (CUP). 28 (4): 677-683. doi:10.2307/1947199. ISSN 0003-0554.
- ^ Rudolf, Beate (1997). "Loizidou v. Turkey (Merits)". American Journal of International Law. Cambridge University Press (CUP). 91 (3): 532-537. doi:10.2307/2954189. ISSN 0002-9300.
- ^ Mälksoo, Lauri (2003). Illegal annexation and state continuity: the case of the incorporation of the Baltic states by the USSR. M. Nijhoff Publishers. s. 76. ISBN . 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Aralık 2023.
incorporation into the Soviet Union in 1940 took place against the will of the population, and was never recognised de jure by most countries
- ^ "Non-member States and Entities" (İngilizce). Birleşmiş Milletler. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2009.
- ^ "Germany – Countries A to Z". Auswaertiges-amt.de. 28 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2010.
- ^ "Ambasciate Consolati e Uffici di promozione". Esteri.it. Erişim tarihi: 29 Nisan 2011.[]
- ^ (U.S. Department of State) Websites of U.S. Embassies, Consulates, and Diplomatic Missions 6 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved 3 February 2011
- ^ "Find an Embassy". Fco.gov.uk. 14 Mart 2008. 26 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2010.
- ^ "Foreign Missions in Kosovo". Government of (Kosovo), Ministry of Foreign Affairs. 24 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2010.
- ^ . Turkish Republic of Northern Cyprus, Public Information Office. 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2010.
- ^ "Abkhazia in the system of international relations". Government of Abkhazia, Ministry of Foreign Affairs. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
- ^ . 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Contacts and addresses of the Somaliland Representative Offices around the world". Government of Somaliland. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2015.
- ^ "Embassies, Missions, General and Special Delegations of Palestine abroad". WebGaza.net. 26 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2010.
- ^ Pakistan Worldview - Report 21 - Visit to Azerbaijan 19 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Senate of Pakistan - Senate foreign relations committee, 2008
- ^ Nilufer Bakhtiyar: "For Azerbaijan Pakistan does not recognize Armenia as a country" 13 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 13 September 2006 [14:03] - Today.Az
- ^ (İngilizce). International Human Rights Treaties and Documents Database. 25 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2008.
- ^ a b Horton, Chris (8 Temmuz 2019). "Taiwan's Status Is a Geopolitical Absurdity". The Atlantic. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023.
- ^ European Parliament Directorate-General External Policies Policy Department "Turkey and the problem of the recognition of Cyprus" 19 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 20 January 2005 Retrieved 3 February 2011
- ^ CIA World Factbook (28 Şubat 2008). "Cyprus". Central Intelligence Agency. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2008.
- ^ . Xinhua Online. XINHUA. 1 Ekim 2005. 13 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2008.
- ^ European Parliament's Committee on Foreign Affairs "The influence of Turkish military forces on political agenda-setting in Turkey, analysed on the basis of the Cyprus question" 22 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 18 February 2008 Retrieved 3 February 2011
- ^ Government of Israel (14 Mayıs 1948). "Declaration of Israel's Independence 1948". Yale University. 7 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2008.
- ^ United States Congress (5 Haziran 2008). "H. RES. 1249" (PDF). 16 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Kasım 2011.
- ^ "'Reply' Online Book Chapter 1". Mythsandfacts.org. 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2010.
- ^ . . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Government of Israel. "Israel's Diplomatic Missions Abroad: Status of relations". Ministry of Foreign Affairs. 5 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2011.
- ^ Bachner, Michael. "Top Palestinian body calls for revoking recognition of Israel, nixing agreements". www.timesofisrael.com. 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021.
- ^ "PA's Mahmoud Abbas declares suspension of all deals with Israel". Al Jazeera. 26 Temmuz 2019. 15 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Kasım 2019.
- ^ "PLO suspends recognition of Israel". Middle East Monitor. 30 Ekim 2018. 25 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2019.
- ^ a b Scofield, David (4 Ocak 2005). . Asia Times. Archived from the original on 4 Ocak 2005. Erişim tarihi: 29 Şubat 2008.
- ^ US Library of Congress (7 Ekim 2000). "World War II and Korea". Country Studies. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2008.
- ^ Sterngold, James (3 Eylül 1994). "China, Backing North Korea, Quits Armistice Commission". The New York Times. 5 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Şubat 2008.
- ^ Staff writers (20 Şubat 2008). "Palestinians 'may declare state'". BBC News. British Broadcasting Corporation. 25 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2011.:"Saeb Erekat, disagreed arguing that the Palestine Liberation Organisation had already declared independence in 1988. "Now we need real independence, not a declaration. We need real independence by ending the occupation. We are not Kosovo. We are under Israeli occupation and for independence we need to acquire independence".
- ^ . Official website of the Palestinian National Authority. November 1988. 10 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.. The PNA has publicly acknowledged recognition from 94 states, including the former (Yugoslavia).
- ^ "Embassies of Palestine". Webgaza.net. 26 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2010.
- ^ Bannoura, Saed (28 Ağustos 2011). "124 Out Of 193 Countries Recognize Palestinian Independence". IMEMC News. International Middle East Media Center. 15 Ekim 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2011.
- ^ Shelley, Toby (1988). "Spotlight on Morocco". West Africa. Londra: West Africa Publishing Company Ltd (3712–3723: 5–31 December): 2282. "... the SADR was one of the first countries to recognise the state of Palestine."
- ^ Heaney, Christopher. "Committee on Exercise of Inalienable Rights of Palestinian People – GA Resolution (A/RES/73/18)". 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mart 2019.
- ^ "Palestinians win upgraded UN status by wide margin". BBC News. 29 Kasım 2012. 30 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2012.
- ^ United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. "Arab States: Palestine". United Nations. 4 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2011.
- ^ "Disputed Territories- Forgotten Facts About the West Bank and Gaza Strip". Israel Ministry of Foreign Affairs. 1 Şubat 2003. 27 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ a b "Israel's control of the airspace and the territorial waters of the Gaza Strip". btselem.org. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ "Map of Gaza fishing limits, "security zones"". dissidentvoice.org. December 2009. 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ Israel's Disengagement Plan: Renewing the Peace Process 3 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: "Israel will guard the perimeter of the Gaza Strip, continue to control Gaza air space, and continue to patrol the sea off the Gaza coast. ... Israel will continue to maintain its essential military presence to prevent arms smuggling along the border between the Gaza Strip and Egypt (), until the security situation and cooperation with Egypt permit an alternative security arrangement."
- ^ Dore Gold (26 Ağustos 2005). "Legal Acrobatics: The Palestinian Claim that Gaza is Still "Occupied" Even After Israel Withdraws". Jerusalem Issue Brief. Jerusalem Center for Public Affairs. 21 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ Bell, Abraham (28 Ocak 2008). "International Law and Gaza: The Assault on Israel's Right to Self-Defense". Jerusalem Issue Brief. Jerusalem Center for Public Affairs. 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ "Address by Foreign Minister Livni to the 8th Herzliya Conference" (Basın açıklaması). Ministry of Foreign Affairs of Israel. 22 Ocak 2008. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ Zak M. Salih (17 Kasım 2005). . University of Virginia School of Law. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ "Israel: "Disengagement" Will Not End Gaza Occupation". Human Rights Watch. 28 Ekim 2004. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ "About Cook Islands". New Zealand Ministry of Foreign Affairs and Trade. 11 Şubat 2021. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2023.
- ^ a b "Home Page - Pacific Islands Report". pidp.eastwestcenter.org. 19 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2017.
- ^ Smith, Stephen Eliot. "Uncharted Waters: Has the Cook Islands become Eligible for Membership in the United Nations" (PDF). New Zealand Journal of Public and International Law. 8: 169-215. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Temmuz 2017.
- ^ "Cook Islands' application for membership" (PDF). intaff.gov.ck. 13 Kasım 2019. 13 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2023.
- ^ "U.S confirms recognition of the Cook Islands as a sovereign state". PINA. 30 Eylül 2022. 14 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2023.
- ^ "Cook Islands". La France en Nouvelle Zélande. 21 Aralık 2018. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2023.
- ^ a b "United Nations - The World Today". Un.org. 1 Eylül 2019. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2023.
- ^ a b "UN: "data for 197 countries: all 193 member states, two observer states (the Holy See and Palestine) and two non-member states (Cook Islands and Niue)"" (PDF). Un.org. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Temmuz 2017.
- ^ a b Perrier, Marine Mulcey, translated by Lucie. "A World Tour of the States not recognized by the UN". 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Eylül 2015.
- ^ a b "United Nations Treaty Collection". Treaties.un.org. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2017.
- ^ "Kosovo MPs proclaim independence". BBC News. 17 Şubat 2008. 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2008.
- ^ (PDF). 16 Şubat 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2010.
- ^ Affairs, New Zealand Ministry of Foreign (7 Kasım 2022). "Niue". New Zealand Ministry of Foreign Affairs and Trade. 21 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2023.
- ^ "Regions and territories: Abkhazia". BBC News. 8 Şubat 2011. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2011.
- ^ a b "Russia recognises Georgian rebels". 26 Ağustos 2008. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2016 – news.bbc.co.uk vasıtasıyla.
- ^ a b "Venezuela's Chavez draws closer to Moscow". Reuters. 10 Eylül 2009. 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2009.
- ^ a b . Eurasianet. 29 Mayıs 2018. 29 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2018.
- ^ a b Clogg, Rachel (2001). (PDF). Conciliation Resources. 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2008.
- ^ . The Tiraspol Times. 22 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Government of Tuvalu (20 Eylül 2011). . Ministry of Foreign Affairs. 11 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2011.
- ^ a b . 31 Mart 2014. 31 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2014.
- ^ a b . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2014.
- ^ Government of Vanuatu (17 Haziran 2011). . 24 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2011.
- ^ . web.archive.org. 21 Ocak 2012. 21 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2023.
- ^ "Georgia Says Vanuatu Has Withdrawn Recognition of Abkhazia". Bloomberg L.P. 20 Mayıs 2013. 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Eylül 2014.
- ^ . Un.int. 28 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2010.
- ^ (PDF). International Court of Justice. 22 Temmuz 2010. 21 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ Zunes, Stephen; Mundy, Jacob (4 Ağustos 2010). Western Sahara: War, Nationalism, and Conflict Irresolution. . ss. 5-6. ISBN . Erişim tarihi: 3 Kasım 2020.
- ^ . 27 Şubat 1976. 2 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2008.
- ^ "Here the states which recognize the SADR. It is a non-official list, with dates of recognition and cancellation". ARSO. 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2011.
- ^ "About Western Sahara". Australia Western Sahara Association. November 2006. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2010.
- ^ . web.archive.org. 10 Ekim 2011. 10 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2023.
- ^ "Proclamation on Recognizing The Sovereignty Of The Kingdom Of Morocco Over The Western Sahara". (whitehouse.gov). 10 Aralık 2020. 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2021 – (National Archives) vasıtasıyla.
- ^ "Morocco king rejects independence for Western Sahara". Arab News. 7 Kasım 2017. 10 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2019.
- ^ "A reply of the Minister of Foreign Affairs of the Republic of South Ossetia to IA "Res" Question Concerning the Act of Adoption of RSO State Independence on 29 of May 1992". Ministry of Foreign Affairs of the Republic of South Ossetia. 29 Mayıs 2010. 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2022.
- ^ Global Investment and Business Center, Inc. Staff Taiwan Foreign Policy and National Security Yearbook 2011 Second Edition International Business Publications, USA
- ^ "Routledge Handbook of State Recognition". Routledge & CRC Press. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2021.
- ^ "Taiwan cuts ties with Costa Rica over recognition for China". The New York Times. 7 Haziran 2007. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ Winkler, Sigrid (20 Haziran 2012). "Taiwan's UN Dilemma: To Be or Not To Be". 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2019.
- ^ a b Ker-Lindsay, James (2012). The Foreign Policy of Counter Secession: Preventing the Recognition of Contested States. Oxford University Press. s. 53. ISBN . 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015.
...there are three other territories that have unilaterally declared independence and are generally regarded as having met the Montevideo criteria for statehood but have not been recognized by any states: Transnistria, Nagorny Karabakh, and Somaliland.
- ^ "Somaliland profile". BBC News (İngilizce). 11 Temmuz 2011. 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Aralık 2023.
- ^ Asia West and Africa Department. . Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.
- ^ "Taiwan opens representative office in Somaliland". 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2023.
- ^ "Somaliland launches representative office in Taiwan". 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2023.
- ^ . BBC 2. 2001. 21 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2008.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Tanınmayan veya sınırlı şekilde tanınan devletler listesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- Hasan Kahvecioğlu: Tanınmayan devletler ve Kosova (1) (Türkçe)
- Hasan Kahvecioğlu: Tanınmayan devletler ve Kosova (2) (Türkçe)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar