Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tetraetilkurşun, Pb(C2H5)4 formülüne sahip bir organokurşun bileşiğidir. Tetraetilkurşun, tatlı bir kokuya sahip renksiz, viskoz bir sıvıdır. Yüksüz olduğundan ve bir dış alkil grubu içerdiğinden, oldukça lipofiliktir ve benzinde çözünür. Motor yakıtında bu kadar eşit ve etkili bir şekilde çözünmesine izin veren bu özellik, aynı zamanda sıvı ve katı yağları iyi çözmesine ve dolayısıyla kan-beyin bariyerini geçerek limbik ön beyin, frontal korteks ve hipokampus içinde birikmesine izin verir.Benzinin oktan sayısını ayarlamak ve benzinli motorların vuruntu yapmasını engellemek için kullanılır.
 | |
 | |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
Tercih edilen IUPAC adı Tetraethylplumbane | |
Tetraetilplumban | |
Diğer adlar kurşun tetraetil Tetraetilplumban kurşun | |
| Tanımlayıcılar | |
| |
3D model (JSmol) |
|
| Kısaltmalar | TEL |
| 3903146 | |
| ChEBI |
|
| ChemSpider |
|
| ECHA InfoCard | 100.000.979 |
| EC Numarası |
|
| 68951 | |
| MeSH | Tetraethyl+lead |
PubChem CID |
|
| RTECS numarası |
|
| UNII |
|
| UN numarası | 1649 |
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
| |
| |
| Özellikler | |
| Kimyasal formül | C8H20Pb |
| Molekül kütlesi | 323,44 g mol−1 |
| Görünüm | renksiz sıvı |
| Koku | hoş, tatlı |
| Yoğunluk | 1,653 g cm−3 |
| Erime noktası | -136 °C (-213 °F; 137 K) |
| Kaynama noktası | 84 ila 85 °C (183 ila 185 °F; 357 ila 358 K) 15 mmHg |
| Çözünürlük (su içinde) | 200 (ppb) (20 °C) |
| Buhar basıncı | 0.2 mmHg (20 °C) |
| Kırınım dizimi (nD) | 1.5198 |
| Yapı | |
| Tetrahedral | |
| Dipol momenti | 0 D |
| Tehlikeler | |
| İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH): | |
| Ana tehlikeler | yanıcı, son derece toksik |
| GHS etiketleme sistemi: | |
| Piktogramlar |    |
| Tehlike ifadeleri | H300+H310+H330, H360, H373, H410 |
| Önlem ifadeleri | P201, P202, P260, P262, P264, P270, P271, P273, P280, P281, P284, P301+P310, P302+P350, P304+P340, P308+P313, P310, P314, P320, P321, P322, P330, P361, P363, P391, P403+P233, P405, P501 |
| NFPA 704 (yangın karosu) | |
| Parlama noktası | 73 °C (163 °F; 346 K) |
| Patlama sınırları | 1.8%–? |
| Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |
LD50 ((medyan doz)) | 35 mg/kg (sıçan, oral) 17 mg/kg (sıçan, oral) 12.3 mg/kg (sıçan, oral) |
LDLo ((yayınlanan en düşük)) | 30 mg/kg (tavşan, oral) 24 mg/kg (sıçan, oral) |
LC50 ((medyan konsantrasyon)) | 850 mg/m3 (sıçan, 1 hr) |
LCLo ((yayınlanan en düşük)) | 650 mg/m3 (fare, 7 hr) |
| NIOSH ABD maruz kalma limitleri: | |
| PEL (izin verilen) | TWA 0.075 mg/m3 [skin] |
| REL (tavsiye edilen) | TWA 0.075 mg/m3 [skin] |
| IDLH (anında tehlike) | 40 mg/m3 (as Pb) |
| Benzeyen bileşikler | |
Benzeyen bileşikler | |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
Tarihi ve üretimi
1853'te Alman kimyager Karl Jacob Löwig (1803-1890) ilk olarak etil iyodür ve bir kurşun ve sodyum alaşımından Pb
2(C
2H
5)
3 olduğunu iddia ettiği şeyi hazırladı. 1859'da İngiliz kimyager George Bowdler Buckton (1818–1905), Pb(C
2H
5)
2 olduğunu iddia ettiği şeyi etil çinko (Zn(C
2H
5)
2) ve kurşun(II) klorürden ürettiğini bildirdi. Daha sonraki yazarlar, her iki hazırlama yönteminin de tetraetil kurşunu verdiğini açıklamıştır.
Tetraetilkurşun, kloroetan ile bir sodyum-kurşun alaşımının reaksiyona sokulmasıyla üretilir.
Ürün, buharla damıtma yoluyla geri kazanılır ve geride bir kurşun ve sodyum klorür çamuru kalır.
Zararları
Tetraetilkurşun son derece zehirlidir ve 6 mL kadar az bir miktar ciddi kurşun zehirlenmesine neden olmak için yeterlidir.
| NFPA 704 |
|---|
|
2 4 3 |
Türkiye genelinde 2003 yılı verilerine göre benzinli araçlardan atmosfere atılan kurşun miktarı yaklaşık olarak 230.000 kg/yıldır. Şehir içi bölgelerde kurşun parçacıklarının ana kaynağı, süper benzin kullanan otomobillerdir.
Benzin oktan sayısını ayarlamak için kullanılan daha az zehirli katkı maddeleri de mevcuttur, bunlar arasında MTBE ve etanol bulunur.
Kurşunlu benzin yasakları
Zararları anlaşılması üzerine dünyada kurşunlu benzine yasaklar getirilmiştir.
Ülkelerin yasağa geçiş tarihleri aşağıda belirtilmiştir:
Kurşunlu benzin 2002 Dünya Zirvesi'nde başlatılan bir yasaktan sonra, tamamen 1 Ocak 2006 tarihinde kıta çapında aşamalı olarak kaldırıldı.
|
|
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0601". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
- ^ a b c d "Tetraethyl lead". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH).
- ^ Dara, S.S.; Shete, S.D. S. Chand's Applied Chemistry Volume - 2 (For 2nd Semester of Mumbai University) (İngilizce). S. Chand Publishing. s. 93. ISBN . 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2023.
- ^ Cadet J. L. & Bolla K. I. (2007). "Environmental Toxins and Disorders of the Nervous System". Neurology and Clinical Neuroscience: 1477-1488. doi:10.1016/B978-0-323-03354-1.50115-2. ISBN .
- ^ Löwig (1853) "Ueber Methplumbäthyl" (On meta-lead ethyl) Annalen der Chemie und Pharmacie, 88 : 318-322.
- ^ George Bowdler Buckton (1859) "Further remarks on the organo-metallic radicals, and observations more particularly directed to the isolation of mercuric, plumbic, and stannic ethyl," 7 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Proceedings of the Royal Society of London, 9 : 309-316. For Buckton's preparation of tetraethyl lead, see pages 312-314.
- ^ Seyferth, D. (2003). "The Rise and Fall of Tetraethyllead. 2". Organometallics. 22 (25): 5154-5178. doi:10.1021/om030621b
![image]()
. - ^ Jewkes, John; Sawers, David; Richard, Richard (1969). The sources of invention
![image]()
(2. bas.). New York: W.W. Norton. ss. 235-237. ISBN . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2018. - ^ Davis, William E. (1973). Emission Study of Industrial Sources of Lead Air Pollutants, 1970 (İngilizce). Environmental Protection Agency. s. 57. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2023.
- ^ "TETRAETHYL LEAD - National Library of Medicine HSDB Database". 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2023.
- ^ . 22 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2006.
- ^ "Dispare benzina cu plumb". Evenimentul Zilei. 27 Temmuz 2004. 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2015.
- ^ . 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2015.
- ^ . Resmî Gazete. 11 Haziran 2004. 1 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ Geoffrey Lean (1 Ocak 2006). "UN hails green triumph as leaded petrol is banned throughout Africa". The Independent. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2015.
- ^ Gabriel Reyes Aldana (10 Temmuz 1997). "La gasolina no tiene plomo". . 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2015.
- ^ "ENAP dejará de distribuir gasolina con plomo el sabado". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2014.
- ^ "Status of children's blood lead levels in Pakistan: implications for research and policy". 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2015.
- ^ . 22 Nisan 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tetraetilkursun Pb C2H5 4 formulune sahip bir organokursun bilesigidir Tetraetilkursun tatli bir kokuya sahip renksiz viskoz bir sividir Yuksuz oldugundan ve bir dis alkil grubu icerdiginden oldukca lipofiliktir ve benzinde cozunur Motor yakitinda bu kadar esit ve etkili bir sekilde cozunmesine izin veren bu ozellik ayni zamanda sivi ve kati yaglari iyi cozmesine ve dolayisiyla kan beyin bariyerini gecerek limbik on beyin frontal korteks ve hipokampus icinde birikmesine izin verir Benzinin oktan sayisini ayarlamak ve benzinli motorlarin vuruntu yapmasini engellemek icin kullanilir Tetraetilkursun AdlandirmalarTercih edilen IUPAC adiTetraethylplumbaneSistematik IUPAC adiTetraetilplumbanDiger adlarkursun tetraetil Tetraetilplumban kursunTanimlayicilarCAS numarasi 78 00 2 3D model JSmol Etkilesimli goruntuKisaltmalar TELBeilstein Referansi 3903146ChEBI CHEBI 30182 ChemSpider 6265 ECHA InfoCard 100 000 979EC Numarasi 201 075 4Gmelin Referansi 68951MeSH Tetraethyl leadPubChem CID 6511RTECS numarasi TP4550000UNII 13426ZWT6A UN numarasi 1649CompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID7023801InChI InChI 1S 4C2H5 Pb c4 1 2 h4 1H2 2H3 Key MRMOZBOQVYRSEM UHFFFAOYSA N SMILES CC Pb CC CC CCOzelliklerKimyasal formul C8H20PbMolekul kutlesi 323 44 g mol 1Gorunum renksiz siviKoku hos tatliYogunluk 1 653 g cm 3Erime noktasi 136 C 213 F 137 K Kaynama noktasi 84 ila 85 C 183 ila 185 F 357 ila 358 K 15 mmHgCozunurluk su icinde 200 ppb 20 C Buhar basinci 0 2 mmHg 20 C Kirinim dizimi nD 1 5198YapiMolekuler geometri TetrahedralDipol momenti 0 DTehlikelerIs sagligi ve guvenligi OHS OSH Ana tehlikeler yanici son derece toksikGHS etiketleme sistemi PiktogramlarTehlike ifadeleri H300 H310 H330 H360 H373 H410Onlem ifadeleri P201 P202 P260 P262 P264 P270 P271 P273 P280 P281 P284 P301 P310 P302 P350 P304 P340 P308 P313 P310 P314 P320 P321 P322 P330 P361 P363 P391 P403 P233 P405 P501NFPA 704 yangin karosu 423Parlama noktasi 73 C 163 F 346 K Patlama sinirlari 1 8 Oldurucu doz veya konsantrasyon LD LC LD50 medyan doz 35 mg kg sican oral 17 mg kg sican oral 12 3 mg kg sican oral LDLo yayinlanan en dusuk 30 mg kg tavsan oral 24 mg kg sican oral LC50 medyan konsantrasyon 850 mg m3 sican 1 hr LCLo yayinlanan en dusuk 650 mg m3 fare 7 hr NIOSH ABD maruz kalma limitleri PEL izin verilen TWA 0 075 mg m3 skin REL tavsiye edilen TWA 0 075 mg m3 skin IDLH aninda tehlike 40 mg m3 as Pb Benzeyen bilesiklerBenzeyen bilesiklerAksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklariTarihi ve uretimi1853 te Alman kimyager Karl Jacob Lowig 1803 1890 ilk olarak etil iyodur ve bir kursun ve sodyum alasimindan Pb2 C2 H5 3 oldugunu iddia ettigi seyi hazirladi 1859 da Ingiliz kimyager George Bowdler Buckton 1818 1905 Pb C2 H5 2 oldugunu iddia ettigi seyi etil cinko Zn C2 H5 2 ve kursun II klorurden urettigini bildirdi Daha sonraki yazarlar her iki hazirlama yonteminin de tetraetil kursunu verdigini aciklamistir Tetraetilkursun kloroetan ile bir sodyum kursun alasiminin reaksiyona sokulmasiyla uretilir 4 NaPb 4 CH3CH2Cl Pb CH3CH2 4 4 NaCl 3 Pb Urun buharla damitma yoluyla geri kazanilir ve geride bir kursun ve sodyum klorur camuru kalir ZararlariTetraetilkursun son derece zehirlidir ve 6 mL kadar az bir miktar ciddi kursun zehirlenmesine neden olmak icin yeterlidir NFPA 7042 4 3 Tetraetilkursunun NFPA 704 kodu Turkiye genelinde 2003 yili verilerine gore benzinli araclardan atmosfere atilan kursun miktari yaklasik olarak 230 000 kg yildir Sehir ici bolgelerde kursun parcaciklarinin ana kaynagi super benzin kullanan otomobillerdir Benzin oktan sayisini ayarlamak icin kullanilan daha az zehirli katki maddeleri de mevcuttur bunlar arasinda MTBE ve etanol bulunur Kursunlu benzin yasaklari Zararlari anlasilmasi uzerine dunyada kursunlu benzine yasaklar getirilmistir Ulkelerin yasaga gecis tarihleri asagida belirtilmistir AvrupaAB 1 Ocak 2000 Almanya 1988 Avusturya 1989 Polonya 2005 Portekiz 1999 Romanya 2005 Bosna Hersek 2009 Isvec 1992 Isvicre 2000 Izlanda Macaristan 1999 Monako 2000 Norvec Rusya 2002 Sirbistan 2010 Turkiye 2006Afrika Kursunlu benzin 2002 Dunya Zirvesi nde baslatilan bir yasaktan sonra tamamen 1 Ocak 2006 tarihinde kita capinda asamali olarak kaldirildi Kuzey AmerikaKanada 1993 ABD 1 Ocak 1996 Kaliforniya 1992 Bahamalar Belize Bermuda Dominik Cumhuriyeti El Salvador Guatemala Haiti Honduras Kosta Rika Meksika 1998 Nikaragua Porto Riko Trinidad ve Tobago 2000 Guney AmerikaArjantin 1998 Bolivya Brezilya 1989 Kolombiya 1991 Peru 2004 Sili 2001 Venezuela 2005AsyaBanglades Cin 2000 Hong Kong 1999 Endonezya 2006 Filipinler 2000 Guney Kore 1993 Hindistan 2000 Japonya 1986 Malezya 2000 Nepal 2000 Pakistan 2001 Singapur 1998 Sri Lanka 1999 Tayland 1996 Tayvan 2000OkyanusyaAvustralya 2002 Yeni Zelanda 1996Ayrica bakinizKursun BenzinKaynakca a b c d e f g NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards 0601 National Institute for Occupational Safety and Health NIOSH a b c d Tetraethyl lead Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations IDLH Ulusal Is Sagligi ve Guvenligi Enstitusu NIOSH Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Dara S S Shete S D S Chand s Applied Chemistry Volume 2 For 2nd Semester of Mumbai University Ingilizce S Chand Publishing s 93 ISBN 978 81 219 3495 4 7 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Haziran 2023 Cadet J L amp Bolla K I 2007 Environmental Toxins and Disorders of the Nervous System Neurology and Clinical Neuroscience 1477 1488 doi 10 1016 B978 0 323 03354 1 50115 2 ISBN 9780323033541 Lowig 1853 Ueber Methplumbathyl On meta lead ethyl Annalen der Chemie und Pharmacie 88 318 322 George Bowdler Buckton 1859 Further remarks on the organo metallic radicals and observations more particularly directed to the isolation of mercuric plumbic and stannic ethyl 7 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Proceedings of the Royal Society of London 9 309 316 For Buckton s preparation of tetraethyl lead see pages 312 314 Seyferth D 2003 The Rise and Fall of Tetraethyllead 2 Organometallics 22 25 5154 5178 doi 10 1021 om030621b Jewkes John Sawers David Richard Richard 1969 The sources of invention 2 bas New York W W Norton ss 235 237 ISBN 978 0 393 00502 8 Erisim tarihi 11 Temmuz 2018 Davis William E 1973 Emission Study of Industrial Sources of Lead Air Pollutants 1970 Ingilizce Environmental Protection Agency s 57 7 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Haziran 2023 TETRAETHYL LEAD National Library of Medicine HSDB Database 28 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Haziran 2023 22 Ocak 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Nisan 2006 Dispare benzina cu plumb Evenimentul Zilei 27 Temmuz 2004 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2015 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2015 Resmi Gazete 11 Haziran 2004 1 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Nisan 2022 Geoffrey Lean 1 Ocak 2006 UN hails green triumph as leaded petrol is banned throughout Africa The Independent 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2015 Gabriel Reyes Aldana 10 Temmuz 1997 La gasolina no tiene plomo 3 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2015 ENAP dejara de distribuir gasolina con plomo el sabado 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2014 Status of children s blood lead levels in Pakistan implications for research and policy 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2015 22 Nisan 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2015