William Dampier (5 Eylül 1651'de vaftiz edildi; Mart 1715'te öldü), bugünkü Avustralya'nın bazı kesimlerini keşfeden ilk İngiliz kaşif, korsan, hükümeti izinli korsan, denizci ve doğa bilimciydi ve dünyanın çevresini üç kez dolaşan ilk kişiydi. Ayrıca Avustralya'nın ilk doğa tarihçisi ve Francis Drake (16. yüzyıl) ile James Cook (18. yüzyıl) arasındaki dönemin en önemli İngiliz kaşiflerinden biri olarak tanımlanmıştır; o, birincisinin korsan cüreti ve ikincisinin bilimsel araştırmasının bir karışımıyla "bu iki çağ arasında köprü kurdu".Avokado, barbekü ve yemek çubukları gibi sözcükleri kullanan ilk İngiliz yazarlar arasında olarak, keşifleri Avrupalı bir takipçi kitlesi için bir dizi bitki, hayvan, yiyecek ve pişirme tekniğini belirleyen ve adlandıran ilk keşif gezileri arasındaydı. Avokadoların hazırlanışını anlatırken, ekmek meyvesi bitkisi olarak adlandırılan guacamole'nin yapımını tarif eden ilk Avrupalı oldu ve flamingo ve deniz ineği gibi Avrupa damak tadına yabancı çok sayıda yiyeceğin tadını sık sık belgeledi.
William Dampier | |
---|---|
William Dampier'ın yağlı boya portresi, 1697-1698 | |
Doğum | 5 Eylül 1651 East Coker, Somerset, İngiltere |
Ölüm | Mart 1715 (63) Londra, İngiltere |
Milliyet | İngilizce |
Meslek | Kaşif ve Korsan |
Tanınma nedeni | Avustralya'nın keşfi ve haritalanması, Çember seyri |
Evlilik | Judith Dampier |
A New Voyage Round the World adlı kitabıyla Amiralliği etkiledikten sonra, Dampier'e bir Kraliyet Donanması gemisinin komutası verildi ve zulümden askeri mahkemeye çıkmadan önce Batı Avustralya'da önemli keşifler yaptı. Daha sonraki bir yolculuğunda, Daniel Defoe'nun Robinson Crusoe'suna ilham vermiş olabilecek eski bir mürettebat arkadaşı olan Alexander Selkirk'i kurtardı. Dampier'den etkilenen diğer kişiler arasında George Anson, James Cook, Horatio Nelson, Charles Darwin ve Alfred Russel Wallace yer alıyor.
Erken dönem
William Dampier, 1651'de Somerset, East Coker'deki Hymerford House'da doğdu. 5 Eylül'de vaftiz edildi, ancak kesin doğum tarihi kaydedilmedi. King's School, Bruton'da eğitim gördü. Dampier, 1673'te Kraliyet Donanması'na katılmadan önce Newfoundland ve Java'ya iki ticaret yolculuğuna çıktı. O yılın Haziran ayında iki Schooneveld Savaşına katıldı.
Dampier'in görevi feci bir hastalık nedeniyle yarıda kaldı ve iyileşmek için birkaç aylığına İngiltere'ye döndü. Sonraki birkaç yıl boyunca, sonunda başka bir sefere katılmadan önce, Jamaika'da plantasyon yönetimi ve Meksika'da tomrukçuluk dahil olmak üzere çeşitli iş kollarına el attı. İngiltere'ye döndüğünde, 1679 civarında Judith ile evlendi, ancak birkaç ay sonra denize açılmak üzere ayrıldı.
İlk Dünya Turu
1679'da Dampier, Orta Amerika'nın İspanyol ana karasındaki korsan Kaptan Bartholomew Sharp'ın mürettebatına katıldı ve Meksika'nın kuzey kıyısındaki Campeche Körfezi'ni veya o zamanki adıyla "Campeachy"yi iki kez ziyaret etti. Bu, Panama'daki Darién Kıstağı boyunca bir baskına eşlik ettiği ve o kıstağın Pasifik kıyısındaki İspanyol gemilerinin ele geçirilmesinde yer aldığı ilk dünya turu yolculuğuna yol açtı. Korsanlar daha sonra Karayipler'e dönmeden önce Peru'daki İspanyol yerleşimlerine baskın düzenledi.
Dampier, 1683'te korsan John Cooke tarafından işe alındığı Virginia'ya gitti. Cooke, Horn Burnu üzerinden Pasifik'e girdi ve bir yılını Peru, Galapagos Adaları ve Meksika'daki İspanyol mülklerine baskın düzenleyerek geçirdi. Bu sefer, bir zamanlar on gemilik bir filoya sahip olan paralel düşünen korsanları ve gemileri topladı. Korsanlardan biri olan ve daha sonra kendi dünya turunun ayrıntılarını yazan Ambrose Cowley, bu dönemde Galapagos'un ilk haritalarını üretti. Cooke Meksika'da öldü ve yeni bir lider olan Edward Davis, mürettebattan olan gelecekteki Kaptan George Raynor ile Batchelor's Delight gemisini alarak kaptan seçildi.
Dampier, korsan Charles Swan'ın gemisi Cygnet'e transfer oldu ve 31 Mart 1686'da Filipinler'deki Guam ve Mindanao'yu uğrayarak Doğu Hint Adaları'na baskın yapmak için Pasifik boyunca ilerlediler. İspanyol tanıklar, ağırlıklı olarak İngiliz mürettebatı yalnızca korsanlar ve sapkınlar olarak değil, aynı zamanda yamyamlar olarak gördü. Swan ve diğer 36 kişiyi Mindanao'da geride bırakan, yeni Kaptan John Read komutasındaki diğer korsanlar, Manila ve günümüz Vietnam'ındaki Poulo Condor, Çin, Baharat Adaları ve Yeni Hollanda'ya (Avustralya) yelken açtı. Dampier'in daha sonra bu yolculuk sırasında gerçek korsan saldırılarına etkin olarak katılmadığına dair iddiasına karşın, aslında 1687'de Cygnet'in tarafından Manila açıklarında ele geçirilen İspanyol gemilerinden birine komuta etmek üzere seçildi.
5 Ocak 1688'de Cygnet, Avustralya'nın kuzeybatı kıyısında, King Sound yakınlarında "kıyıdan iki mil açıkta 29 kulaçta demirledi". Dampier ve gemisi 12 Mart'a kadar orada kaldı ve gemi bakıma alınırken Dampier orada bulduğu fauna ve flora ve yerli halklar hakkında notlar aldı. Arkadaşları arasında önemli sayıda İspanyol denizci vardı, en önemlisi Porto Riko, San Juan'ın yerlisi olan Alonso Ramírez; Ramírez daha sonra başka bir korsan olan Duncan Mackintosh tarafından hapsedildikten sonra serbest bırakılacaktı. O yılın ilerleyen günlerinde, anlaşma ile Dampier ve iki gemi arkadaşı, Nicobar Adaları'ndan birinde bırakıldı. İlkin alabora olduktan sonra modifiye ettikleri küçük bir kano elde ettiler, sonra denizde büyük bir fırtınayı atlattıktan sonra Sumatra'da "Acheen"'ye (Aceh) uğradılar.
Dampier, 1691'de Ümit Burnu üzerinden beş parasız olarak İngiltere'ye döndü, tek mülkü günlükleri ve Jeoly olarak bilinen dövmeli bir köleydi. Aslen Miangaslı olan Jeoly ve annesi, köle tüccarları tarafından yakalanıp Mindanao'ya getirildi. Daha sonra mülkiyetini Dampier'e devredecek olan Bay Moody tarafından altmış dolara satın alındı. Annesi öldüğünde, Jeoly teselli edilemezdi ve ölü annesinin kıyafetlerine sarıldı. Dampier, günlüklerinde Jeoly ile yakın olduğunu iddia etti, ancak denizde kaybettiği parayı telafi etmek için Jeoly'yi Fleet Caddesi'ndeki Blue Boar Inn'e sattı. Jeoly, üç ay sonra çiçek hastalığından ölene kadar büyük kalabalığa bir "prens" olarak sergilendi. Daha sonra dövmeli yabancı hakkında "Prens Giolo" unvanı da dahil olmak üzere çok sayıda yanlış hikâye yazıldı.
Roebuck seferi
A New Voyage Round the World adlı kitabın 1697'de yayınlanması, Admiralliğin ilgisini uyandıran popüler bir sansasyondu. 1699'da Dampier'e Kral William III'ün (1694'teki ölümüne kadar Kraliçe II. Mary ile birlikte hüküm sürmüş olan) bir görevlendirmesiyle 26 toplu HMS Roebuck savaş gemisinin komutası verildi. Görevi, Hollandalılar tarafından şu anda Avustralya olan yere verilen isim olan Yeni Hollanda'nın doğu kıyısını keşfetmekti ve Dampier'in amacı, Horn Burnu üzerinden oraya yolculuk etmekti.
Sefer, 14 Ocak 1699'da, sezonun Horn Burnunu denemek için çok geç olarak yola çıktı, bu yüzden bunun yerine Ümit Burnu üzerinden Yeni Hollanda'ya yöneldi. Hint Adaları'na giden Hollanda rotasını takip eden Dampier, 6 Ağustos 1699'da Dirk Hartog Adası ile Batı Avustralya anakarası arasından Shark Bay adını verdiği yere geçti. Karaya çıktı ve Avustralya flora ve faunasının bilinen ilk ayrıntılı kaydını üretmeye başladı. Yapılan botanik çizimlerin katibi James Brand'e ait olduğuna inanılıyor. Dampier daha sonra kuzeydoğu kıyısını takip ederek Dampier Takımadası'na ve günümüzde Roebuck Körfezi olarak adlandırılan yerin hemen güneyindeki Lagrange Körfezi'ne ulaştı ve bu sırada birçok kabuk da dahil olmak üzere örnekleri kaydedip topladı. Oradan Timor için kuzeye doğru yöneldi. Sonra doğuya yelken açtı ve 3 Aralık 1699'da kuzeyinden geçtiği Yeni Gine'nin çevresini dolaştı. Yeni Hanover, Yeni İrlanda ve Yeni Britanya'nın güneydoğu kıyılarını izleyerek bu adalar (şimdi Bismarck Takımadaları) ile Yeni Gine arasındaki Dampier Boğazı'nın haritaladı. Yolda, dev istiridye gibi örnekleri toplamak için durakladı.
Bu zamana kadar, Roebuck o kadar kötü durumdaydı ki, Dampier, Yeni Hollanda'ın doğu kıyısını ondan yüz milden daha az uzaktayken inceleme planından vazgeçmek zorunda kaldı. Batma tehlikesiyle İngiltere'ye dönüş yolculuğunu yapmaya çalıştı, ancak gemi 21 Şubat 1701'de Yükseliş Adası'nda battı. Açık denizde demirlemişken, gemi daha fazla su almaya başladı ve marangoz, solucanların yediği kalaslarla hiçbir şey yapamadı. Sonuç olarak, gemi karaya oturmak zorunda kaldı. Dampier'in mürettebatı, 3 Nisan'da Doğu Hint Kumpanyası'ndan bir kaptan tarafından alınmadan önce beş hafta orada mahsur kaldı ve Ağustos 1701'de eve döndü.
Roebuck ile birçok belge kaybolmuş olsa da, Dampier bazı yeni kıyı şeridi haritalarını ve Avustralya ve Yeni Gine çevresindeki denizlerdeki alize rüzgarları ve akıntıların kaydını kurtarmayı başardı. Ayrıca örneklerinden birkaçını da korudu. Birçok bitki örneği Fielding-Druce Herbarium'a (Oxford Üniversitesi'nin bir parçası) bağışlandı ve Eylül 1999'da 300. yıl kutlaması için Batı Avustralya'ya ödünç verildi. 2001 yılında Roebuck batığı, Batı Avustralya Denizcilik Müzesi'nden bir ekip tarafından Yükseliş Adası'ndaki Clarence Körfezi'nde bulundu. Geniş çaplı etkisi ve ayrıca artık onunla ilişkilendirilebilecek çok az şey olması nedeniyle, hala Ascension Adası'ndaki bölgede bulunan gemisinin kalıntılarının ve nesnelerin - ilgili ada, Britanya'nın mülkü ve ada hükümetinin yönetimine tabi iken - aslında dünyanın ilk kez onun tarafından ziyaret edilen veya tanımlanan bölgelerinin ortak denizcilik mirası olduğu iddia edildi. Keşif gezisiyle ilgili anlatısı, 1703'te A Voyage to New Holland olarak yayınlandı.
Askeri mahkeme
Dampier, Roebuck seferinden dönüşünde zulümden askeri mahkemeye çıkarıldı. Dış yolculukta Dampier, teğmeni George Fisher'ı gemiden indirdi ve Brezilya'da hapse attı. Fisher İngiltere'ye döndü ve Admiralliğe onun davranışlarını şikayet etti. Dampier davranışını agresif bir şekilde savundu, ancak suçlu bulundu. Yolculuk için aldığı maaş kesildi ve Kraliyet Donanması'ndan ihraç edildi.
Birleşik Krallık Ulusal Arşivlerinde tutulan kayıtlara göre, 8 Haziran 1702'de düzenlenen Kraliyet Donanması askeri mahkemesi aşağıdaki üç suçlamayı içeriyordu:
- William Dampier, Kaptan, HMS Roebuck .
- Suç: Boatwain John Norwood'un ölümü.
- Karar: Beraat etti.
- William Dampier, Kaptan, HMS Roebuck .
- Suç: Teğmene sert ve zalimce davranılması.
- Karar: Suçlu.
- Hüküm: Majestelerinin herhangi bir gemisine komuta etmeye uygun görülmediği ve ödenmesi gereken tüm ödemelerden yoksun bırakılması.
- George Fisher, Teğmen, HMS Roebuck
- Suç: Yüzbaşı ile teğmen arasındaki anlaşmazlık.
- Karar: Beraat etti.
İkinci Dünya Turu
İspanyol Veraset Savaşı 1701'de patlak vermişti ve İngiliz korsanlar, Fransız ve İspanyol çıkarlarına karşı hareket etmeye hazırlanıyordu. Dampier, 120 kişilik bir mürettebatla 26 toplu St George gemisinin komutanlığına atandı. Onlara 63 adamla 16 silahlı Cinque Ports katıldı ve 11 Eylül 1703'te İrlanda, Kinsale'den yola çıktılar. İki gemi, Horn Burnu çevresinde fırtınalı bir geçit yaparak Şubat 1704'te Şili kıyılarının açıklarındaki Juan Fernández Adaları'na ulaştı Orada sulama ve ikmal yaparken, ağır silahlı bir Fransız yük gemisi gördüler ve yedi saatlik bir savaşa girdiler, ancak sürüldüler.
Dampier, Peru kıyılarında bir dizi küçük İspanyol gemisini ele geçirmeyi başardı, ancak yüklerinin yalnızca bir kısmını çıkardıktan sonra onları serbest bıraktı çünkü bunların "daha büyük tasarılarına engel olacağına" inanıyordu. Aklındaki daha büyük tasarı, yakınlardaki madenlerden altın stokları tuttuğu söylenen Panama Körfezi'ndeki bir kasaba olan Santa María'ya bir baskın yapmaktı. Kasabaya karşı önderlik ettiği denizcilerin gücü beklenmedik bir şekilde güçlü bir direnişle karşılaşınca geri çekildi. Mayıs 1704'te Cinque Ports, St George'dan ayrıldı ve geminin denize elverişliliğinden şikayet ettiği için Alexander Selkirk'i bir adada tek başına karaya bıraktıktan sonra, bugünkü Kolombiya açıklarında battı. Mürettebatının bir bölümü gemi kazasını atlattı, ancak İspanyolların tutsağı oldular.
Seferin ana hedefi olan Manila kalyonuna bir girişimde bulunmak artık St George'a kalmıştı. Bu gemi 6 Aralık 1704'te, olasılıkla Nuestra Señora del Rosario'da görüldü. Hazırlıksız yakalandı ve silahlarını kullanmadı. Ancak Dampier ve subayları, bir saldırı düzenlemenin en iyi yolunu tartışırken, kalyon silahlarını doldurdu ve savaşa katıldı. St George kısa süre sonra kalyonun 18 ve 24 librelik topların kendisini aştığını gördü ve ciddi hasar alarak saldırıyı durdurmak zorunda kaldılar.
İspanyol kalyonunun ele geçirilememesi, seferin dağılmasıyla sonuçlandı. Dampier, yaklaşık otuz adamla birlikte St George'da kalırken, mürettebatın geri kalanı ele geçirilmiş bir barka yelkenle Pasifik üzerinden Hollanda yerleşim yerlerindeki Amboyna'ya gitti. İnsansız ve solucanlardan zarar görmüş St George, Peru kıyılarında terk edilmek zorunda kaldı. O ve geri kalan adamları, sözde müttefikleri Hollandalılar tarafından korsan olarak hapse atıldıkları ancak daha sonra serbest bırakıldıkları Doğu Hint Adaları için bir İspanyol ganimetine giriştiler. Artık gemisi olmayan Dampier, 1707'nin sonunda İngiltere'ye geri döndü.
Üçüncü Dünya Turu ve ölüm
1708'de Dampier, korsan gemisi Duke'te kaptan olarak değil dümenci olarak hizmet etmek üzere görevlendirildi.Duke, ikinci bir gemi olan Duchess ile birlikte Horn Burnu çevresinden Güney Pasifik Okyanusu'na doğru yol aldı. Woodes Rogers komutasındaki bu yolculuk daha başarılıydı: Selkirk 2 Şubat 1709'da kurtarıldı ve sefer 147.975 £ (günümüz 23,4 milyon £'e eşdeğer) değerinde yağmalanmış mal topladı. Bunun çoğu, Aralık 1709'da Meksika kıyılarında bir İspanyol kalyonu olan Nuestra Señora de la Encarnación y Desengaño'nun ele geçirilmesinden geldi
Ocak 1710'da Dampier, Duchess ve iki ganimet gemi birlikte Duke'te Pasifik'i geçti. Cakarta'ya varmadan önce Guam'da durdular. Boynuz Adası'nda (Batavia yakınlarında) bir yenileme ve ganimet gemilerinden birinin satışının ardından, Ümit Burnu'na yelken açtılar ve burada üç aydan fazla bir konvoyu beklerken kaldılar. Dampier artık Encarnación'un süvarisi olarak hizmet verirken, İngiliz gemilerinin eşliğinde Cape'den ayrıldılar.Texel'de bir başka gecikmeden sonra, 14 Ekim 1711'de Londra'daki Thames nehrine demir attılar.
Dampier, keşif gezisinin kazanımlarından payına düşenin tamamını alacak kadar yaşamamış olabilir. Londra'daki St Stephen Coleman Caddesi Cemaati'nde öldü. Ölümünün kesin tarihi ve koşulları ve defin yeri bilinmiyor. Vasiyeti 23 Mart 1715'te kanıtlandı ve genellikle o ayın başlarında öldüğü varsayılıyor, ancak bu kesin olarak bilinmiyor. Mülkünün borcu neredeyse 2.000 £ idi.
Miras
Dampier, kendisinden daha iyi bilinen birkaç figürü etkiledi:
- James Cook ve Joseph Banks tarafından kullanılan tüm dünya okyanuslarındaki akıntılar, rüzgarlar ve gelgitler hakkındaki verileri ilk kez toplayarak navigasyona önemli katkılarda bulundu.
- Jonathan Swift, Gulliver's Travels adlı eserinde Dampier'den Lemuel Gulliver ile karşılaştırılabilir bir denizci olarak bahseder ve romanın kendisi ara sıra Dampier'in yolculuk kitaplarının yanı sıra diğer keşif hikâyelerinin taklidini yapar.
- Kuzeybatı Avustralya'nın faunası ve florası üzerine notları, James Cook ile ilk yolculuğu sırasında daha ileri çalışmalar yapan doğa bilimci ve bilim adamı Joseph Banks tarafından incelenmiştir. Bu, Botany Körfezi'nin adlandırılmasına ve kolonileştirilmesine ve modern Avustralya'nın kurulmasına yol açtı.
- Doğa tarihine ilişkin gözlemleri ve analizleri, Alexander von Humboldt ve Charles Darwin'in bilimsel teorilerini geliştirmelerine yardımcı oldu.
- Keşif gezileri sırasındaki gözlemlerinden (ve William Funnell'inkilerden) Alfred Russel Wallace tarafından The Malay Archipelago adlı kitabında birkaç kez bahsediliyor ve 19. yüzyıl yolculuklarında yaptığı kendi gözlemleriyle karşılaştırılıyor.
- Oxford İngilizce Sözlüğünde, özellikle "barbekü", "avokado", "çubuklar" ve "alt tür" gibi sözcüklerde 80'den fazla kez alıntılanmıştır. Bu, kelimeleri icat ettiği anlamına gelmez, ancak yazılarında bunları kullanması, İngilizcede bilinen ilk örnektir.
- Guacamole ve mango chutney için ilk İngilizce tariflerini kaydetti.
Aborijin Avustralyalıların Görüşü
A New Voyage Around The World dergisinin 464. sayfasında Dampier, Aborjin Avustralyalıların şimdiye kadar gördüğü en "sefillikten hoşnut" görünen insanlar olduğunu ve "vahşilerden çok az farklı" olduklarını yazdı.
Başarılar
Aşağıdaki coğrafi yerler/şekiller, William Dampier'in adını almıştır:
- Batı Avustralya'nın kuzeybatısındaki Pilbara bölgesinde bir kasaba ve büyük bir sanayi limanı olan Dampier;
- Dampier Takımadası, Batı Avustralya;
- Yeni Güney Galler'in bir kadastro bölümü olan Dampier County;
- Batı Avustralya'daki Dampier Takımadaları'nın bir adası olan Dampier Adası, 1960'larda bir geçitle anakaraya bağlandığında Burrup Yarımadası olarak yeniden adlandırıldı;
- Dampier Land District, Batı Avustralya'nın bir kadastro bölümü;
- Dampier Yarımadası, Batı Avustralya;
- Dampier Ridge, batık Zelandiya kıtasının bir parçası;
- Yeni Zelanda'daki en yüksek üçüncü zirve olan Dampier Dağı;
- Dampier Seamount, Saint Helena adası açıklarında;
- Dampier Boğazı (Endonezya);
- Dampier Boğazı (Papua Yeni Gine);
- 1913'ten 1922'ye kadar Avustralya Temsilciler Meclisi'nin bir seçim bölgesi olan Dampier Bölümü;
- küçük gezegen 14876 Dampier;
- bir İngiliz fırkateyn/araştırma gemisi, HMS Dampier 1948 ile 1968 yılları arasında Kraliyet Donanması'nda hizmet veren HMS Dampier; ve
- Avustralya Postası tarafından 1966 ve 1985'te yayınlanan portresini taşıyan posta pulları
- Avustralyalı çiçekli bitki cinsi Dampiera
Kitaplar
William Dampier tarafından yazılan kitapların listesi aşağıdadır:
- Dünya Turunda Yeni Bir Yolculuk (1697)
- Yolculuklar ve Açıklamalar (1699)
- Yeni Hollanda'ya Yolculuk (1703)
- Dünya Turu Yolculuğuna Ek (1705)
- Campeachy Yolculukları (1705)
- Rüzgarların Söylemi (1705)
- Yeni Hollanda'ya Yolculuğun Devamı (1709)
Konuyla ilgili yayınlar
Presentation by Diana and Michael Preston on A Pirate of Exquisite Mind, April 30, 2004, C-SPAN |
- Beazley, Charles Raymond (1911). "Dampier, William". Encyclopædia Britannica. 7 (11. bas.). ss. 790-791.
- William Dampier. London: John Lane The Bodley Head. 1929. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - The Devil's Mariner: A Life of William Dampier, Pirate and Explorer, 1651–1715. London: Michael Joseph. 1997. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - A Pirate of Exquisite Mind: The Life of William Dampier -- Explorer, Naturalist and Buccaneer. New York: Walker & Company. 2004. ISBN .
- Dampier, the Dutch and the Great South Land. HarperCollins Australia. 2015. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
()
Kaynakça
- ^ "Out of the Library". . Perth, W.A.: National Library of Australia. 3 Eylül 1933. s. 17, Sect. A. Erişim tarihi: 7 Şubat 2012.
- ^ Great South Land: How Dutch Sailors found Australia and an English Pirate almost beat Captain Cook. Harper Collins. 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023.
- ^ William Dampier in New Holland: Australia's First Natural Historian. Hawthorn, Vic.: Bloomings Books. 1999. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ A Pirate of Exquisite Mind: The Life of William Dampier. New York: Walker & Company. 2004. ss. 5-6. ISBN .
- ^ "The Pirate Who Penned the First English-Language Guacamole Recipe". Atlas Obscura. Atlas Obscura. 26 Temmuz 2019. 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
- ^ Somerset Archives 22 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Records of King's School, Bruton.
- ^ Under the Black Flag. New York: Random House. 2006. s. 83. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Preston & Preston (2004), p. 49
- ^ a b c d "William Dampier". NNDB. 26 Aralık 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Eylül 2009.
- ^ "Pirates & Privateers: the History of Maritime Piracy – A Buccaneer More Interested in Nature than Gold". cindyvallar.com. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2017.
- ^ Pirates of the British Isles (İngilizce). Gloucestershire: Tempus. 2005. ss. 66-68. ISBN . Erişim tarihi: 29 Temmuz 2019.
- ^ The Misfortunes of Alonso Ramírez: The True Adventures of a Spanish American with 17th-Century Pirates. Austin, Texas: University of Texas Press. 2011. ss. 29-30. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Abbott, J. H. M., William Dampier, Sydney, 1911, p.55-6.
- ^ Abbott, 1911, pp. 56-62.
- ^ "Ocean Paths". The Central Queensland Herald. Rockhampton, Qld.: National Library of Australia. 20 Şubat 1936. s. 60. Erişim tarihi: 7 Şubat 2012.
- ^ Infortunios de Alonso Ramírez. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas–Polifemo. 2011. s. 166, n. 274. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Curiosity, Wonder, and William Dampier's Painted Prince". Journal for Early Modern Cultural Studies. 6 (1): 31-50. 2006. doi:10.1353/jem.2006.0002. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Savage, John (c. 1692). "Etching of Prince Giolo" 19 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. State Library of New South Wales.
- ^ "The True Story of the Mindanaoan Slave Whose Skin Was Displayed at Oxford". Esquiremag.ph. 4 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- ^ . Athena Review. 1 (2). 6 Mart 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2010.
- ^ a b c Bach, J. (1966). William Dampier.
- ^ An Island Unto Itself: William Dampier and New Holland. Victoria Park, W.A.: Hesperian Press. 1988. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Voyage of Captain William Dampier in the Roebuck to New Holland". A Chronological History of the Discoveries in the South Sea or Pacific Ocean. 4. Londra: G. & W. Nicol. 1803. s. 395.
- ^ Hugh Edwards Google Kitaplar'da The Buccaneer's Bell
- ^ McCarthy, Michael (2002). Report No. 159: His Majesty's Ship Roebuck (1690–1701) 31 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Fremantle, W.A.: Western Australian Maritime Museum.
- ^ "HM Ship Roebuck (1690–1701): Global Maritime Heritage?". The International Journal of Nautical Archaeology. 33 (2): 330-337. 2004. doi:10.1111/j.1095-9270.2004.00005.x. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The National Archives 10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Records of the Navy Board and the Board of Admiralty. Item reference ADM 1/5262/287.
- ^ A Voyage Round the World, Containing an Account of Captain Dampier's Expedition into the South Seas in the Ship St George in the Years 1703 and 1704. Londra: W. Botham. 1707. ss. 1-3. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Funnell (1707), pp. 16–17.
- ^ Funnell (1707), pp. 25–26.
- ^ Funnell (1707), pp. 31–32, 36.
- ^ Funnell (1707), pp. 39, 45–46.
- ^ A Cruising Voyage Round the World: First to the South-Sea, Thence to the East-Indies, and Homewards by the Cape of Good Hope. Londra: B. Lintot. 1712. ss. 145, 333. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Funnell (1707), pp. 83–84.
- ^ A General History and Collection of Voyages and Travels. 10. Edinburgh: William Blackwood. 1824. s. 336. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Funnell (1707), pp. 12–13.
- ^ Rogers (1712), pp. 124–125.
- ^ a b Desperate Journeys, Abandoned Souls: True Stories of Castaways and Other Survivors. New York: Mariner Books. 1988. s. 83. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Rogers (1712), pp. 293–294.
- ^ A Voyage to the South Sea and Round the World, Performed in the Years 1708, 1709, 1710 and 1711. 2. Londra: B. Lintot. 1712. s. 61. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Rogers (1712), p. 428.
- ^ "A Biographical Sketch of Captain Dampier". United Service Journal: 70. July 1837. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Preston & Preston (2004), pp. 323-324.
- ^ Selkirk's Island: The True and Strange Adventures of the Real Robinson Crusoe. New York: Harcourt Books. 2001. s. 184. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b "William Dampier, Pirate and Travel Writer" 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Western Australian Museum. Retrieved 29 September 2013
- ^ a b "The Pirate Who Collected Plants: Famous People Dampier Influenced" 23 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Smithsonian National Museum of Natural History. Retrieved 29 September 2013.
- ^ The Malay Archipelago: The Land of the Orangutan, and the Bird of Paradise—A Narrative of Travel, with Sketches of Man and Nature. Londra: Macmillan. 1869. ss. 196, 205, 300. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Dampier's Monkey: the South Seas Voyages of William Dampier. Kent Town, S.A.: Wakefield Press. 2010. s. 173. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "The Pirate Who Penned the First English-Language Guacamole Recipe". Atlas Obscura. 26 Temmuz 2019. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Eat Like a Pirate". National Geographic. 19 Ağustos 2014. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- ^ A new voyage round the world. : Describing particularly, the isthmus of America, several coasts and islands in the West Indies, the Isles of Cape Verd, the passage by Terra del Fuego, the South Sea coasts of Chili, Peru, and Mexico; the Isle of Guam one of the Ladrones, Mindanao, and other Philippine and East India islands, near Cambodia, China, Formosa, Luconia, Celebes, &c. New Holland, Sumatra, Nicobar Isles; the Cape of Good Hope, and Santa Hellena. Their soil, rivers, harbours, plants, fruits, animals, and inhabitants. Their customs, religion, government, trade, &c. 1. . 1699. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Last discoveries". teara.govt.nz. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ MPC 94384 8 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Australia SG 974 33 cent, Bicentenary of Australian Settlement, Navigators, "William Dampier" (1988) 6 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Australian Stamp and Coin. Retrieved 13 September 2011.
Dış bağlantılar
- Wikimedia Commons'ta William Dampier ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- Works by William Dampier at Project Gutenberg
- Works by or about William Dampier at Internet Archive
- exhibition at the Western Australian Maritime Museum (2001)
- "A Singular Man: William Dampier—Adventurer, Author, Survivor" by Edward E. Leslie (1988) in Desperate Journeys, Abandoned Souls: True Stories of Castaways and Other Survivors (pp. 47–60)
- Works by William Dampier at Canadiana.ca 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (originals held by the National Library of Canada).
- A New Voyage Round the World 3 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Voyages and Descriptions 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A Voyage to New Holland 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A Continuation of a Voyage to New Holland 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- from the Human and Cartographic History of the Galápagos Islands
- (HTML version)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
William Dampier 5 Eylul 1651 de vaftiz edildi Mart 1715 te oldu bugunku Avustralya nin bazi kesimlerini kesfeden ilk Ingiliz kasif korsan hukumeti izinli korsan denizci ve doga bilimciydi ve dunyanin cevresini uc kez dolasan ilk kisiydi Ayrica Avustralya nin ilk doga tarihcisi ve Francis Drake 16 yuzyil ile James Cook 18 yuzyil arasindaki donemin en onemli Ingiliz kasiflerinden biri olarak tanimlanmistir o birincisinin korsan cureti ve ikincisinin bilimsel arastirmasinin bir karisimiyla bu iki cag arasinda kopru kurdu Avokado barbeku ve yemek cubuklari gibi sozcukleri kullanan ilk Ingiliz yazarlar arasinda olarak kesifleri Avrupali bir takipci kitlesi icin bir dizi bitki hayvan yiyecek ve pisirme teknigini belirleyen ve adlandiran ilk kesif gezileri arasindaydi Avokadolarin hazirlanisini anlatirken ekmek meyvesi bitkisi olarak adlandirilan guacamole nin yapimini tarif eden ilk Avrupali oldu ve flamingo ve deniz inegi gibi Avrupa damak tadina yabanci cok sayida yiyecegin tadini sik sik belgeledi William DampierWilliam Dampier in yagli boya portresi 1697 1698Dogum5 Eylul 1651 East Coker Somerset IngiltereOlumMart 1715 63 Londra IngiltereMilliyetIngilizceMeslekKasif ve KorsanTaninma nedeniAvustralya nin kesfi ve haritalanmasi Cember seyriEvlilikJudith Dampier A New Voyage Round the World adli kitabiyla Amiralligi etkiledikten sonra Dampier e bir Kraliyet Donanmasi gemisinin komutasi verildi ve zulumden askeri mahkemeye cikmadan once Bati Avustralya da onemli kesifler yapti Daha sonraki bir yolculugunda Daniel Defoe nun Robinson Crusoe suna ilham vermis olabilecek eski bir murettebat arkadasi olan Alexander Selkirk i kurtardi Dampier den etkilenen diger kisiler arasinda George Anson James Cook Horatio Nelson Charles Darwin ve Alfred Russel Wallace yer aliyor Erken donemWilliam Dampier 1651 de Somerset East Coker deki Hymerford House da dogdu 5 Eylul de vaftiz edildi ancak kesin dogum tarihi kaydedilmedi King s School Bruton da egitim gordu Dampier 1673 te Kraliyet Donanmasi na katilmadan once Newfoundland ve Java ya iki ticaret yolculuguna cikti O yilin Haziran ayinda iki Schooneveld Savasina katildi Dampier in gorevi feci bir hastalik nedeniyle yarida kaldi ve iyilesmek icin birkac ayligina Ingiltere ye dondu Sonraki birkac yil boyunca sonunda baska bir sefere katilmadan once Jamaika da plantasyon yonetimi ve Meksika da tomrukculuk dahil olmak uzere cesitli is kollarina el atti Ingiltere ye dondugunde 1679 civarinda Judith ile evlendi ancak birkac ay sonra denize acilmak uzere ayrildi Ilk Dunya TuruHerman Moll tarafindan uretilen Dampier in yolculugunun haritasi 1697 Dampier in 1697 A New Voyage Round the World adli kitabindan Miskito sahilini bir yildizla gosteren haritaMindanao da kole olan ve William Dampier tarafindan denizde olen annesiyle birlikte satin alinan Miangasli Giolo Jeoly Uc ay sonra cicek hastaligindan olene kadar 1691 de Londra da buyuk kalabaliklara kucuk bir gosteri olarak sergilendi 1679 da Dampier Orta Amerika nin Ispanyol ana karasindaki korsan Kaptan Bartholomew Sharp in murettebatina katildi ve Meksika nin kuzey kiyisindaki Campeche Korfezi ni veya o zamanki adiyla Campeachy yi iki kez ziyaret etti Bu Panama daki Darien Kistagi boyunca bir baskina eslik ettigi ve o kistagin Pasifik kiyisindaki Ispanyol gemilerinin ele gecirilmesinde yer aldigi ilk dunya turu yolculuguna yol acti Korsanlar daha sonra Karayipler e donmeden once Peru daki Ispanyol yerlesimlerine baskin duzenledi Dampier 1683 te korsan John Cooke tarafindan ise alindigi Virginia ya gitti Cooke Horn Burnu uzerinden Pasifik e girdi ve bir yilini Peru Galapagos Adalari ve Meksika daki Ispanyol mulklerine baskin duzenleyerek gecirdi Bu sefer bir zamanlar on gemilik bir filoya sahip olan paralel dusunen korsanlari ve gemileri topladi Korsanlardan biri olan ve daha sonra kendi dunya turunun ayrintilarini yazan Ambrose Cowley bu donemde Galapagos un ilk haritalarini uretti Cooke Meksika da oldu ve yeni bir lider olan Edward Davis murettebattan olan gelecekteki Kaptan George Raynor ile Batchelor s Delight gemisini alarak kaptan secildi Dampier korsan Charles Swan in gemisi Cygnet e transfer oldu ve 31 Mart 1686 da Filipinler deki Guam ve Mindanao yu ugrayarak Dogu Hint Adalari na baskin yapmak icin Pasifik boyunca ilerlediler Ispanyol taniklar agirlikli olarak Ingiliz murettebati yalnizca korsanlar ve sapkinlar olarak degil ayni zamanda yamyamlar olarak gordu Swan ve diger 36 kisiyi Mindanao da geride birakan yeni Kaptan John Read komutasindaki diger korsanlar Manila ve gunumuz Vietnam indaki Poulo Condor Cin Baharat Adalari ve Yeni Hollanda ya Avustralya yelken acti Dampier in daha sonra bu yolculuk sirasinda gercek korsan saldirilarina etkin olarak katilmadigina dair iddiasina karsin aslinda 1687 de Cygnet in tarafindan Manila aciklarinda ele gecirilen Ispanyol gemilerinden birine komuta etmek uzere secildi 5 Ocak 1688 de Cygnet Avustralya nin kuzeybati kiyisinda King Sound yakinlarinda kiyidan iki mil acikta 29 kulacta demirledi Dampier ve gemisi 12 Mart a kadar orada kaldi ve gemi bakima alinirken Dampier orada buldugu fauna ve flora ve yerli halklar hakkinda notlar aldi Arkadaslari arasinda onemli sayida Ispanyol denizci vardi en onemlisi Porto Riko San Juan in yerlisi olan Alonso Ramirez Ramirez daha sonra baska bir korsan olan Duncan Mackintosh tarafindan hapsedildikten sonra serbest birakilacakti O yilin ilerleyen gunlerinde anlasma ile Dampier ve iki gemi arkadasi Nicobar Adalari ndan birinde birakildi Ilkin alabora olduktan sonra modifiye ettikleri kucuk bir kano elde ettiler sonra denizde buyuk bir firtinayi atlattiktan sonra Sumatra da Acheen ye Aceh ugradilar Dampier 1691 de Umit Burnu uzerinden bes parasiz olarak Ingiltere ye dondu tek mulku gunlukleri ve Jeoly olarak bilinen dovmeli bir koleydi Aslen Miangasli olan Jeoly ve annesi kole tuccarlari tarafindan yakalanip Mindanao ya getirildi Daha sonra mulkiyetini Dampier e devredecek olan Bay Moody tarafindan altmis dolara satin alindi Annesi oldugunde Jeoly teselli edilemezdi ve olu annesinin kiyafetlerine sarildi Dampier gunluklerinde Jeoly ile yakin oldugunu iddia etti ancak denizde kaybettigi parayi telafi etmek icin Jeoly yi Fleet Caddesi ndeki Blue Boar Inn e satti Jeoly uc ay sonra cicek hastaligindan olene kadar buyuk kalabaliga bir prens olarak sergilendi Daha sonra dovmeli yabanci hakkinda Prens Giolo unvani da dahil olmak uzere cok sayida yanlis hikaye yazildi Roebuck seferiDampier nin 1703 te yayimlanan A Voyage to New Holland kitabindan Avustralya bitki yasami A New Voyage Round the World adli kitabin 1697 de yayinlanmasi Admiralligin ilgisini uyandiran populer bir sansasyondu 1699 da Dampier e Kral William III un 1694 teki olumune kadar Kralice II Mary ile birlikte hukum surmus olan bir gorevlendirmesiyle 26 toplu HMS Roebuck savas gemisinin komutasi verildi Gorevi Hollandalilar tarafindan su anda Avustralya olan yere verilen isim olan Yeni Hollanda nin dogu kiyisini kesfetmekti ve Dampier in amaci Horn Burnu uzerinden oraya yolculuk etmekti Sefer 14 Ocak 1699 da sezonun Horn Burnunu denemek icin cok gec olarak yola cikti bu yuzden bunun yerine Umit Burnu uzerinden Yeni Hollanda ya yoneldi Hint Adalari na giden Hollanda rotasini takip eden Dampier 6 Agustos 1699 da Dirk Hartog Adasi ile Bati Avustralya anakarasi arasindan Shark Bay adini verdigi yere gecti Karaya cikti ve Avustralya flora ve faunasinin bilinen ilk ayrintili kaydini uretmeye basladi Yapilan botanik cizimlerin katibi James Brand e ait olduguna inaniliyor Dampier daha sonra kuzeydogu kiyisini takip ederek Dampier Takimadasi na ve gunumuzde Roebuck Korfezi olarak adlandirilan yerin hemen guneyindeki Lagrange Korfezi ne ulasti ve bu sirada bircok kabuk da dahil olmak uzere ornekleri kaydedip topladi Oradan Timor icin kuzeye dogru yoneldi Sonra doguya yelken acti ve 3 Aralik 1699 da kuzeyinden gectigi Yeni Gine nin cevresini dolasti Yeni Hanover Yeni Irlanda ve Yeni Britanya nin guneydogu kiyilarini izleyerek bu adalar simdi Bismarck Takimadalari ile Yeni Gine arasindaki Dampier Bogazi nin haritaladi Yolda dev istiridye gibi ornekleri toplamak icin durakladi Dampier in gunumuz Endonezya sindaki Aceh aciklarinda firtina ile karsilasmasinin Caspar Luyken tarafindan yapilan gravuru Bu zamana kadar Roebuck o kadar kotu durumdaydi ki Dampier Yeni Hollanda in dogu kiyisini ondan yuz milden daha az uzaktayken inceleme planindan vazgecmek zorunda kaldi Batma tehlikesiyle Ingiltere ye donus yolculugunu yapmaya calisti ancak gemi 21 Subat 1701 de Yukselis Adasi nda batti Acik denizde demirlemisken gemi daha fazla su almaya basladi ve marangoz solucanlarin yedigi kalaslarla hicbir sey yapamadi Sonuc olarak gemi karaya oturmak zorunda kaldi Dampier in murettebati 3 Nisan da Dogu Hint Kumpanyasi ndan bir kaptan tarafindan alinmadan once bes hafta orada mahsur kaldi ve Agustos 1701 de eve dondu Roebuck ile bircok belge kaybolmus olsa da Dampier bazi yeni kiyi seridi haritalarini ve Avustralya ve Yeni Gine cevresindeki denizlerdeki alize ruzgarlari ve akintilarin kaydini kurtarmayi basardi Ayrica orneklerinden birkacini da korudu Bircok bitki ornegi Fielding Druce Herbarium a Oxford Universitesi nin bir parcasi bagislandi ve Eylul 1999 da 300 yil kutlamasi icin Bati Avustralya ya odunc verildi 2001 yilinda Roebuck batigi Bati Avustralya Denizcilik Muzesi nden bir ekip tarafindan Yukselis Adasi ndaki Clarence Korfezi nde bulundu Genis capli etkisi ve ayrica artik onunla iliskilendirilebilecek cok az sey olmasi nedeniyle hala Ascension Adasi ndaki bolgede bulunan gemisinin kalintilarinin ve nesnelerin ilgili ada Britanya nin mulku ve ada hukumetinin yonetimine tabi iken aslinda dunyanin ilk kez onun tarafindan ziyaret edilen veya tanimlanan bolgelerinin ortak denizcilik mirasi oldugu iddia edildi Kesif gezisiyle ilgili anlatisi 1703 te A Voyage to New Holland olarak yayinlandi Askeri mahkemeDampier Roebuck seferinden donusunde zulumden askeri mahkemeye cikarildi Dis yolculukta Dampier tegmeni George Fisher i gemiden indirdi ve Brezilya da hapse atti Fisher Ingiltere ye dondu ve Admirallige onun davranislarini sikayet etti Dampier davranisini agresif bir sekilde savundu ancak suclu bulundu Yolculuk icin aldigi maas kesildi ve Kraliyet Donanmasi ndan ihrac edildi Birlesik Krallik Ulusal Arsivlerinde tutulan kayitlara gore 8 Haziran 1702 de duzenlenen Kraliyet Donanmasi askeri mahkemesi asagidaki uc suclamayi iceriyordu William Dampier Kaptan HMS Roebuck Suc Boatwain John Norwood un olumu Karar Beraat etti William Dampier Kaptan HMS Roebuck Suc Tegmene sert ve zalimce davranilmasi Karar Suclu Hukum Majestelerinin herhangi bir gemisine komuta etmeye uygun gorulmedigi ve odenmesi gereken tum odemelerden yoksun birakilmasi George Fisher Tegmen HMS Roebuck Suc Yuzbasi ile tegmen arasindaki anlasmazlik Karar Beraat etti Ikinci Dunya TuruIspanyol Veraset Savasi 1701 de patlak vermisti ve Ingiliz korsanlar Fransiz ve Ispanyol cikarlarina karsi hareket etmeye hazirlaniyordu Dampier 120 kisilik bir murettebatla 26 toplu St George gemisinin komutanligina atandi Onlara 63 adamla 16 silahli Cinque Ports katildi ve 11 Eylul 1703 te Irlanda Kinsale den yola ciktilar Iki gemi Horn Burnu cevresinde firtinali bir gecit yaparak Subat 1704 te Sili kiyilarinin aciklarindaki Juan Fernandez Adalari na ulasti Orada sulama ve ikmal yaparken agir silahli bir Fransiz yuk gemisi gorduler ve yedi saatlik bir savasa girdiler ancak surulduler Dampier Peru kiyilarinda bir dizi kucuk Ispanyol gemisini ele gecirmeyi basardi ancak yuklerinin yalnizca bir kismini cikardiktan sonra onlari serbest birakti cunku bunlarin daha buyuk tasarilarina engel olacagina inaniyordu Aklindaki daha buyuk tasari yakinlardaki madenlerden altin stoklari tuttugu soylenen Panama Korfezi ndeki bir kasaba olan Santa Maria ya bir baskin yapmakti Kasabaya karsi onderlik ettigi denizcilerin gucu beklenmedik bir sekilde guclu bir direnisle karsilasinca geri cekildi Mayis 1704 te Cinque Ports St George dan ayrildi ve geminin denize elverisliliginden sikayet ettigi icin Alexander Selkirk i bir adada tek basina karaya biraktiktan sonra bugunku Kolombiya aciklarinda batti Murettebatinin bir bolumu gemi kazasini atlatti ancak Ispanyollarin tutsagi oldular Seferin ana hedefi olan Manila kalyonuna bir girisimde bulunmak artik St George a kalmisti Bu gemi 6 Aralik 1704 te olasilikla Nuestra Senora del Rosario da goruldu Hazirliksiz yakalandi ve silahlarini kullanmadi Ancak Dampier ve subaylari bir saldiri duzenlemenin en iyi yolunu tartisirken kalyon silahlarini doldurdu ve savasa katildi St George kisa sure sonra kalyonun 18 ve 24 librelik toplarin kendisini astigini gordu ve ciddi hasar alarak saldiriyi durdurmak zorunda kaldilar Ispanyol kalyonunun ele gecirilememesi seferin dagilmasiyla sonuclandi Dampier yaklasik otuz adamla birlikte St George da kalirken murettebatin geri kalani ele gecirilmis bir barka yelkenle Pasifik uzerinden Hollanda yerlesim yerlerindeki Amboyna ya gitti Insansiz ve solucanlardan zarar gormus St George Peru kiyilarinda terk edilmek zorunda kaldi O ve geri kalan adamlari sozde muttefikleri Hollandalilar tarafindan korsan olarak hapse atildiklari ancak daha sonra serbest birakildiklari Dogu Hint Adalari icin bir Ispanyol ganimetine giristiler Artik gemisi olmayan Dampier 1707 nin sonunda Ingiltere ye geri dondu Ucuncu Dunya Turu ve olum1708 de Dampier korsan gemisi Duke te kaptan olarak degil dumenci olarak hizmet etmek uzere gorevlendirildi Duke ikinci bir gemi olan Duchess ile birlikte Horn Burnu cevresinden Guney Pasifik Okyanusu na dogru yol aldi Woodes Rogers komutasindaki bu yolculuk daha basariliydi Selkirk 2 Subat 1709 da kurtarildi ve sefer 147 975 gunumuz 23 4 milyon e esdeger degerinde yagmalanmis mal topladi Bunun cogu Aralik 1709 da Meksika kiyilarinda bir Ispanyol kalyonu olan Nuestra Senora de la Encarnacion y Desengano nun ele gecirilmesinden geldi Ocak 1710 da Dampier Duchess ve iki ganimet gemi birlikte Duke te Pasifik i gecti Cakarta ya varmadan once Guam da durdular Boynuz Adasi nda Batavia yakinlarinda bir yenileme ve ganimet gemilerinden birinin satisinin ardindan Umit Burnu na yelken actilar ve burada uc aydan fazla bir konvoyu beklerken kaldilar Dampier artik Encarnacion un suvarisi olarak hizmet verirken Ingiliz gemilerinin esliginde Cape den ayrildilar Texel de bir baska gecikmeden sonra 14 Ekim 1711 de Londra daki Thames nehrine demir attilar Dampier kesif gezisinin kazanimlarindan payina dusenin tamamini alacak kadar yasamamis olabilir Londra daki St Stephen Coleman Caddesi Cemaati nde oldu Olumunun kesin tarihi ve kosullari ve defin yeri bilinmiyor Vasiyeti 23 Mart 1715 te kanitlandi ve genellikle o ayin baslarinda oldugu varsayiliyor ancak bu kesin olarak bilinmiyor Mulkunun borcu neredeyse 2 000 idi MirasDampier kendisinden daha iyi bilinen birkac figuru etkiledi James Cook ve Joseph Banks tarafindan kullanilan tum dunya okyanuslarindaki akintilar ruzgarlar ve gelgitler hakkindaki verileri ilk kez toplayarak navigasyona onemli katkilarda bulundu Jonathan Swift Gulliver s Travels adli eserinde Dampier den Lemuel Gulliver ile karsilastirilabilir bir denizci olarak bahseder ve romanin kendisi ara sira Dampier in yolculuk kitaplarinin yani sira diger kesif hikayelerinin taklidini yapar Kuzeybati Avustralya nin faunasi ve florasi uzerine notlari James Cook ile ilk yolculugu sirasinda daha ileri calismalar yapan doga bilimci ve bilim adami Joseph Banks tarafindan incelenmistir Bu Botany Korfezi nin adlandirilmasina ve kolonilestirilmesine ve modern Avustralya nin kurulmasina yol acti Doga tarihine iliskin gozlemleri ve analizleri Alexander von Humboldt ve Charles Darwin in bilimsel teorilerini gelistirmelerine yardimci oldu Kesif gezileri sirasindaki gozlemlerinden ve William Funnell inkilerden Alfred Russel Wallace tarafindan The Malay Archipelago adli kitabinda birkac kez bahsediliyor ve 19 yuzyil yolculuklarinda yaptigi kendi gozlemleriyle karsilastiriliyor Oxford Ingilizce Sozlugunde ozellikle barbeku avokado cubuklar ve alt tur gibi sozcuklerde 80 den fazla kez alintilanmistir Bu kelimeleri icat ettigi anlamina gelmez ancak yazilarinda bunlari kullanmasi Ingilizcede bilinen ilk ornektir Guacamole ve mango chutney icin ilk Ingilizce tariflerini kaydetti Aborijin Avustralyalilarin GorusuA New Voyage Around The World dergisinin 464 sayfasinda Dampier Aborjin Avustralyalilarin simdiye kadar gordugu en sefillikten hosnut gorunen insanlar oldugunu ve vahsilerden cok az farkli olduklarini yazdi BasarilarAsagidaki cografi yerler sekiller William Dampier in adini almistir Bati Avustralya nin kuzeybatisindaki Pilbara bolgesinde bir kasaba ve buyuk bir sanayi limani olan Dampier Dampier Takimadasi Bati Avustralya Yeni Guney Galler in bir kadastro bolumu olan Dampier County Bati Avustralya daki Dampier Takimadalari nin bir adasi olan Dampier Adasi 1960 larda bir gecitle anakaraya baglandiginda Burrup Yarimadasi olarak yeniden adlandirildi Dampier Land District Bati Avustralya nin bir kadastro bolumu Dampier Yarimadasi Bati Avustralya Dampier Ridge batik Zelandiya kitasinin bir parcasi Yeni Zelanda daki en yuksek ucuncu zirve olan Dampier Dagi Dampier Seamount Saint Helena adasi aciklarinda Dampier Bogazi Endonezya Dampier Bogazi Papua Yeni Gine 1913 ten 1922 ye kadar Avustralya Temsilciler Meclisi nin bir secim bolgesi olan Dampier Bolumu kucuk gezegen 14876 Dampier bir Ingiliz firkateyn arastirma gemisi HMS Dampier 1948 ile 1968 yillari arasinda Kraliyet Donanmasi nda hizmet veren HMS Dampier ve Avustralya Postasi tarafindan 1966 ve 1985 te yayinlanan portresini tasiyan posta pullari Avustralyali cicekli bitki cinsi DampieraKitaplarWilliam Dampier tarafindan yazilan kitaplarin listesi asagidadir Dunya Turunda Yeni Bir Yolculuk 1697 Yolculuklar ve Aciklamalar 1699 Yeni Hollanda ya Yolculuk 1703 Dunya Turu Yolculuguna Ek 1705 Campeachy Yolculuklari 1705 Ruzgarlarin Soylemi 1705 Yeni Hollanda ya Yolculugun Devami 1709 Konuyla ilgili yayinlarHarici videoPresentation by Diana and Michael Preston on A Pirate of Exquisite Mind April 30 2004 C SPAN Beazley Charles Raymond 1911 Dampier William Encyclopaedia Britannica 7 11 bas ss 790 791 William Dampier London John Lane The Bodley Head 1929 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Devil s Mariner A Life of William Dampier Pirate and Explorer 1651 1715 London Michael Joseph 1997 ISBN 0718141148 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A Pirate of Exquisite Mind The Life of William Dampier Explorer Naturalist and Buccaneer New York Walker amp Company 2004 ISBN 0802714250 Dampier the Dutch and the Great South Land HarperCollins Australia 2015 ISBN 978 1 46070 560 5 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Kaynakca Out of the Library Perth W A National Library of Australia 3 Eylul 1933 s 17 Sect A Erisim tarihi 7 Subat 2012 Great South Land How Dutch Sailors found Australia and an English Pirate almost beat Captain Cook Harper Collins 23 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2023 William Dampier in New Holland Australia s First Natural Historian Hawthorn Vic Bloomings Books 1999 ISBN 978 187 64 7312 9 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A Pirate of Exquisite Mind The Life of William Dampier New York Walker amp Company 2004 ss 5 6 ISBN 9780802714251 The Pirate Who Penned the First English Language Guacamole Recipe Atlas Obscura Atlas Obscura 26 Temmuz 2019 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2021 Somerset Archives 22 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Records of King s School Bruton Under the Black Flag New York Random House 2006 s 83 ISBN 978 081 29 7722 6 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Preston amp Preston 2004 p 49 a b c d William Dampier NNDB 26 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Eylul 2009 Pirates amp Privateers the History of Maritime Piracy A Buccaneer More Interested in Nature than Gold cindyvallar com 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2017 Pirates of the British Isles Ingilizce Gloucestershire Tempus 2005 ss 66 68 ISBN 9780752423043 Erisim tarihi 29 Temmuz 2019 The Misfortunes of Alonso Ramirez The True Adventures of a Spanish American with 17th Century Pirates Austin Texas University of Texas Press 2011 ss 29 30 ISBN 978 029 27 4389 2 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Abbott J H M William Dampier Sydney 1911 p 55 6 Abbott 1911 pp 56 62 Ocean Paths The Central Queensland Herald Rockhampton Qld National Library of Australia 20 Subat 1936 s 60 Erisim tarihi 7 Subat 2012 Infortunios de Alonso Ramirez Madrid Consejo Superior de Investigaciones Cientificas Polifemo 2011 s 166 n 274 ISBN 978 840 00 9365 5 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Curiosity Wonder and William Dampier s Painted Prince Journal for Early Modern Cultural Studies 6 1 31 50 2006 doi 10 1353 jem 2006 0002 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Savage John c 1692 Etching of Prince Giolo 19 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde State Library of New South Wales The True Story of the Mindanaoan Slave Whose Skin Was Displayed at Oxford Esquiremag ph 4 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2020 Athena Review 1 2 6 Mart 2000 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2010 a b c Bach J 1966 William Dampier An Island Unto Itself William Dampier and New Holland Victoria Park W A Hesperian Press 1988 ISBN 978 085 90 5120 0 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Voyage of Captain William Dampier in the Roebuck to New Holland A Chronological History of the Discoveries in the South Sea or Pacific Ocean 4 Londra G amp W Nicol 1803 s 395 Hugh Edwards Google Kitaplar da The Buccaneer s Bell McCarthy Michael 2002 Report No 159 His Majesty s Ship Roebuck 1690 1701 31 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fremantle W A Western Australian Maritime Museum HM Ship Roebuck 1690 1701 Global Maritime Heritage The International Journal of Nautical Archaeology 33 2 330 337 2004 doi 10 1111 j 1095 9270 2004 00005 x Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The National Archives 10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Records of the Navy Board and the Board of Admiralty Item reference ADM 1 5262 287 A Voyage Round the World Containing an Account of Captain Dampier s Expedition into the South Seas in the Ship St George in the Years 1703 and 1704 Londra W Botham 1707 ss 1 3 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Funnell 1707 pp 16 17 Funnell 1707 pp 25 26 Funnell 1707 pp 31 32 36 Funnell 1707 pp 39 45 46 A Cruising Voyage Round the World First to the South Sea Thence to the East Indies and Homewards by the Cape of Good Hope Londra B Lintot 1712 ss 145 333 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Funnell 1707 pp 83 84 A General History and Collection of Voyages and Travels 10 Edinburgh William Blackwood 1824 s 336 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Funnell 1707 pp 12 13 Rogers 1712 pp 124 125 a b Desperate Journeys Abandoned Souls True Stories of Castaways and Other Survivors New York Mariner Books 1988 s 83 ISBN 978 039 54 7864 6 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Rogers 1712 pp 293 294 A Voyage to the South Sea and Round the World Performed in the Years 1708 1709 1710 and 1711 2 Londra B Lintot 1712 s 61 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Rogers 1712 p 428 A Biographical Sketch of Captain Dampier United Service Journal 70 July 1837 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Preston amp Preston 2004 pp 323 324 Selkirk s Island The True and Strange Adventures of the Real Robinson Crusoe New York Harcourt Books 2001 s 184 ISBN 978 015 60 2717 5 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b William Dampier Pirate and Travel Writer 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Western Australian Museum Retrieved 29 September 2013 a b The Pirate Who Collected Plants Famous People Dampier Influenced 23 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Smithsonian National Museum of Natural History Retrieved 29 September 2013 The Malay Archipelago The Land of the Orangutan and the Bird of Paradise A Narrative of Travel with Sketches of Man and Nature Londra Macmillan 1869 ss 196 205 300 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Dampier s Monkey the South Seas Voyages of William Dampier Kent Town S A Wakefield Press 2010 s 173 ISBN 978 186 25 4759 9 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Pirate Who Penned the First English Language Guacamole Recipe Atlas Obscura 26 Temmuz 2019 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2020 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Eat Like a Pirate National Geographic 19 Agustos 2014 12 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2020 A new voyage round the world Describing particularly the isthmus of America several coasts and islands in the West Indies the Isles of Cape Verd the passage by Terra del Fuego the South Sea coasts of Chili Peru and Mexico the Isle of Guam one of the Ladrones Mindanao and other Philippine and East India islands near Cambodia China Formosa Luconia Celebes amp c New Holland Sumatra Nicobar Isles the Cape of Good Hope and Santa Hellena Their soil rivers harbours plants fruits animals and inhabitants Their customs religion government trade amp c 1 1699 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Last discoveries teara govt nz 1 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2020 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim MPC 94384 8 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Australia SG 974 33 cent Bicentenary of Australian Settlement Navigators William Dampier 1988 6 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Australian Stamp and Coin Retrieved 13 September 2011 Dis baglantilarWikimedia Commons ta William Dampier ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Works by William Dampier at Project Gutenberg Works by or about William Dampier at Internet Archive exhibition at the Western Australian Maritime Museum 2001 A Singular Man William Dampier Adventurer Author Survivor by Edward E Leslie 1988 in Desperate Journeys Abandoned Souls True Stories of Castaways and Other Survivors pp 47 60 Works by William Dampier at Canadiana ca 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde originals held by the National Library of Canada A New Voyage Round the World 3 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Voyages and Descriptions 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Voyage to New Holland 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Continuation of a Voyage to New Holland 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde from the Human and Cartographic History of the Galapagos Islands HTML version