Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yasin el-Haşimi (Arapça: ياسين الهاشمي; 1884 - 21 Ocak 1937), iki kez başbakanlık yapan Iraklı bir politikacıydı. Irak'ın ilk liderlerinin çoğu gibi, el-Haşimi de ülkenin Osmanlı kontrolü sırasında askeri subay olarak görev yaptı. Siyasi olarak ilk çıkışını selefi 'nin hükûmeti altında yaptı ve kısa bir süre sonra, Ağustos 1924'te onun yerine başbakan oldu. El-Haşimi on ay boyunca hizmet etti, ardından yerini aldı. Sonraki on yıl boyunca çeşitli hükûmet pozisyonlarını doldurdu ve nihayet Mart 1935'te başbakanlık makamına geri döndü. 30 Ekim 1936'da Haşimi, General ve etnik azınlıklardan oluşan bir koalisyon tarafından yönetilen bir darbeyle görevden alınan ilk Irak başbakanı oldu. O zamanlar savunma bakanı olan el-Askerî'nin aksine, el-Haşimi darbeden sağ çıktı ve üç ay sonra öldüğü Suriye'nin Şam kentine gitti. Ağabeyi ve yakın müttefiki , 1941'de Irak Başbakanı olarak görev yaptı.
| Yasin el-Haşimi | |
|---|---|
 | |
| Irak Başbakanı | |
| Görev süresi 2 Ağustos 1924 - 26 Haziran 1925 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | |
| Görev süresi 17 Mart 1935 - 30 Ekim 1936 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1884 Bağdat, Bağdat Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 21 Ocak 1937 (52–53 yaşında) Beyrut, Lübnan |
| Partisi | Ulusal Kardeşlik Partisi (2. Dönem Boyunca) |
| İlişkiler | (erkek kardeşi) |
Hayatı ve ailesi
El-Haşimi, 1884 yılında Osmanlı yönetimi sırasında Bağdat'ta "Yasin Hilmi" olarak doğdu. Babası Seyyid Salman, Bağdat'ın Barudiyya Mahallesi muhtarıydı ve İslam peygamberi Muhammed'in soyundan geldiğini iddia etti. Aile orta sınıf, Sünni Müslüman ve ailenin Arap asıllı olduğu iddiası tartışılsa da etnik olarak Araptı. Tarihçi Muhammed Y. Muslih'e göre aile, 17. yüzyılda Irak'a yerleşen Türk Karaviyya aşiretinin torunlarıydı.
Askeri kariyer
Osmanlı’da Hizmeti
İstanbul Osmanlı Harp Akademisi'ne girdi ve 1902'de mezun oldu. Akademide bulunduğu süre boyunca, ailesinin soyundan geldiğini iddia ettiği Muhammed'in dini açıdan prestijli kabilesine atıfta bulunarak nisba (soyadı) "el-Haşimi" yi kabul etti. Akademide iyi performans gösterdi ve askeri becerileri ile tanındı. 1913'te Musul'da konuşlandı ve Osmanlı Arap subaylarından oluşan bir yeraltı Arap milliyetçi toplumu olan katıldı. Musul'daki şube El Haşimi'nin kardeşi tarafından kurulmuştu ve el Haşimi tarafından yönetiliyordu. Haşimi'nin komutasındaki subaylar arasında Mevlad Muhlis, ve Cemil el-Midfai de dahil olmak üzere gelecekteki Irak devlet adamları ve askeri şahsiyetler vardı. İrtibat olarak el-Haşimi aracılığıyla el-Ahd, 1915'te I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra Suriye'ye yaptığı bir gezi sırasında el-Haşimi'nin katıldığı Şam merkezli bir yeraltı Arap milliyetçisi toplum olan el-Fetat ile ilişkiler geliştirdi. El-Fatat, Şerife Ordusunun lideri ve Osmanlıların Arap topraklarından oluşan birleşik bir devlet üzerinde monarşi kurmadaki rakibi Emir Faysal ile ittifak kurdu.
Osmanlıların İttifak Devletleri’nin bir parçası olduğu I. Dünya Savaşı boyunca Osmanlılara sadık kaldı. Tulkarm'da bulunduğu sırada Faysal, El-Haşimi'den Şerif Ordusu'na katılmasını istedi, ancak o, askeri görevlerini bırakamayacağını belirterek reddetti. Arap milliyetçisi bağlantılarına rağmen, Cemal Paşa'nın Arap milliyetçi hareketini ezmek niyetinde olduğunun farkında olmasına rağmen, milliyetçilerin Cemal Paşa'yı öldürme planına karşı çıktı. 1917'de Rus taarruzu sırasında Galiçya'da bir Osmanlı tümenine komuta etti. Bu sefer sırasında Alman İmparatoru II. Wilhelm, ] dahil olmak üzere Ruslara karşı başarılarıyla tanındı ve ardından tümgeneralliğe terfi etti.
1918'de el-Haşimi, Tulkarm'daki Osmanlı Dördüncü Ordu garnizonunun komutanlığına atandı. O yıl, ilkbaharda, ve Es-Salt'ta İngiliz liderliğindeki taarruza karşı Osmanlı birliklerine komuta etti. Bu muharebelerde yaralanmış ve iyileşmesi için Şam'a gönderilmiştir. İngilizler ve onların Şerif Ordusundaki Arap müttefikleri Osmanlıları yendi ve Ekim 1918'de bir ateşkes imzalandı. Osmanlı Ordusu'ndaki hizmetine devam etmeye çalıştı, ancak ateşkesten sonraki bir yıl içinde geri kabul için başvurmadığı için reddedildi.
Arap Ordusu Genelkurmay Başkanı
El-Haşimi'nin Faysal'ın ordusuna katılmayı reddetmesi, 1915'te Faysal'a verdiği destek sözlerine rağmen geldi. Faysal'ın 1915 Şam gezisinde tanıştığı tüm şahsiyetler arasında, el-Haşimi'nin evinde destek iddiası, Faysal'ı isyanı başlatmaya ikna etti. Osmanlı'nın Arap vilayetlerinde çoğunluğu Arap olan birliklerin kurmay başkanı olarak, el-Haşimi'nin sözleri ağırlık taşıyordu ve Faysal, el-Haşimi'nin birliklerini Hicaz aşiret savaşçılarıyla desteklemeyi teklif ettiğinde, el-Haşimi "onlara ihtiyacı olmadığını" söyledi., ama sadece Faysal'ın "bizi yönetmesini ve öncü olmasını" istedi.
Faysal Ekim 1918'de Şam'a girdikten ve onun liderliğinde geçici bir Arap hükûmeti kurduktan sonra, Faysal El-Haşimi'yi Askeri Konsey Başkanı olarak atadı. Ayrıca kendisine ek bir Askeri İşler Sekreteri görevi verildi ve Suriye'yi yönetmeye çalışan Fransızların olası zorluklarına karşı koymak için yeni kurulan Arap Ordusuna gönüllü toplamakla görevlendirildi. Bu sırada el-Haşimi, el-Ahd'in Irak hakimiyetindeki kanadının liderliğini üstlendi ve bu da ona birçok Iraklı eski Osmanlı subayı üzerinde daha fazla kontrol sağladı. Onun liderliğinde el-Ahd, sırasıyla Suriye ve Mezopotamya'da Fransız ve İngiliz yönetimine karşı gürültülü bir kampanya başlattı. El-Haşimi, Faysal ile işbirliği yapmadan ve Faysal Avrupalı güçlerle müzakereler için Avrupa'ya gittikten sonra, Arap Ordusuna 12.000 yeni asker eklemeyi amaçlayan toplu bir zorunlu askerlik kampanyası başlattı. Fransızlar, el-Haşimi'nin askere alma çabası nedeniyle tutuklanmasını istedi, ancak İngilizler reddetti. Ancak İngiliz General Edmund Allenby, El Haşimi'nin Faysal hükûmeti tarafından reddedilen çabalarına son vermeyi başardı.
El-Haşimi kısa süre sonra Arap askerlerini toplama çabalarını yeniden başlattı, ancak daha gizli bir düzeyde ve Şeyh Şam'da ve ülke genelinde popüler milisler yaratma dürtüsüyle desteklendi. El-Haşimi'nin eylemleri, daha önce Faysal'ın ordusuna katılma konusundaki tereddütünü telafi etmek ve daha fazla güç elde etmek için milliyetçi kimlik bilgilerini artırma arzusuyla yönlendirildi. Ateşli Arap milliyetçi kampının açık lideri oldu ve İngilizler tarafından, kişisel güç peşinde koşan Suriye'deki Avrupa kontrolünün sona ermesi konusunda Türk General Mustafa Kemal ile işbirliği yapmakla suçlandı.
İngilizler tarafından tutuklama ve Suriye'ye dönüş
Kasım 1919'un sonlarında el-Haşimi, Bekaa Vadisi'nde Fransızlara direnmek için asker toplamak, Türkiye'de Fransızlarla savaşan Mustafa Kemal ile temas halinde olduğundan şüphelenmek ve bir anti-aleyhtarlığa önderlik etmekten İngiliz ordusu tarafından tutuklandı. Irak'ta İngiliz propaganda kampanyası. El-Haşimi'nin tutuklanması resmi değildi; daha ziyade, bir toplantı için Mezzeh'deki İngiliz askeri karargahına davet edildikten sonra İngiliz yetkililer tarafından kaçırıldı ve ardından Hayfa'ya götürüldü, ardından sıkı İngiliz gözetimi altında Filistin'in farklı yerlerine nakledildi. Tutuklanması Faysal hükûmetinde bir krize yol açtı ve Şam'da protesto ve ayaklanmalara yol açtı. İngiliz ordusu Ekim 1918'den beri Suriye'de bulunuyordu, ancak Suriye üzerinde bir manda alacak olan Fransızlarla yapılan anlaşmalardan sonra İngilizler Aralık 1919'da çekildi. İngiliz korumasının kaybı, Faysal'ın hükûmetini bir Fransız devralmasına karşı daha savunmasız bıraktı. Savaş Bakanı , tutuklanmasının ardından el-Haşimi'nin yerini aldı.
İngiliz yetkililer, Faysal'a el-Haşimi'yi bir cumhuriyet kurmaya ve Faysal'ı ve hükûmetini devirmeye çalışmaktan tutukladıklarını bildirdiler; El-Haşimi güçlenmiş ve ordu üzerinde Faysal'dan daha fazla etki sahibi olmuştu. Suriye Ulusal Kongresi el-Haşimi'nin tutuklanmasını kınadı ve Başbakan Ali Rıza el-Rikabi'yi tutuklamaya yönelik bariz kayıtsız tavrından dolayı kınadı. El-Rikabi, Avrupalı güçlere karşı daha uzlaştırıcı bir görüşe sahipti ve nihayetinde 10 Aralık'ta istifa etmesi için baskı gördü.
Mayıs 1920'de Haşimi'nin Mısır üzerinden Suriye'ye dönmesine izin verildi. O zamana kadar, Şam'ı ele geçirmek için bir Fransız saldırısı yaklaşıyordu. El-Haşimi, Mart 1920'de kendisini Suriye Arap Krallığı'nın Kralı ilan eden Faysal tarafından el-'Azma'nın komutasındaki Arap Ordusunun durumunu denetlemekle görevlendirildi. Arap birliklerini denetleyen el-Haşimi, askeri açıdan üstün Fransız kuvvetlerinin işgaline karşı koymaya hazır olmadıkları sonucuna vardı. El-Haşimi, özellikle silah eksikliğine ve Arap Ordusu askerlerinin sadece iki saat savaşacak kadar mühimmata sahip olduğuna dikkat çekti. Faysal'ın Arap Ordusunun Bekaa Vadisi'ndeki görevine komuta etme görevini reddetti ve ayrıca ordunun istikrarsız konumu nedeniyle genelkurmay başkanlığı görevine devam etme talebini geri çevirdi. Faysal'ın silah ve mühimmat eksikliğinin nedeni hakkındaki soruşturmasına yanıt olarak, el-Haşimi, Fransızların Suriye limanlarını, İngilizlerin Filistin, Ürdün bölgesi ve Irak'ı kontrol ettiğini ve Türklerin Anadolu'da işgale uğraması ve böylece Suriye'nin silah ithal etmesinin fiilen engellendiğini söyledi. Ordunun Genelkurmay Başkanlığı toplantısında el-'Azma, el-Haşimi'nin değerlendirmesini reddetti ve onu ordudaki ikincil rolü nedeniyle acizlikle suçladı. Ancak nihayetinde el-Azma ve Genelkurmay subayları ordunun zayıf durumunu anladılar.
Fransız kuvvetleri taarruzunu Temmuz ortasında başlattı ve el-'Azma, Fransızlara karşı koymak için toplayabildiği tüm birlikleri ve yerel gönüllüleri toplamaya karar verdi. Arap Ordusunun Fransızlara karşı dayanamayacağına kesin olarak inanan El-Haşimi, Şam'da kalırken, El-'Azma'nın kuvvetleri, Meyselun Savaşı olarak bilinen savaşta Fransızlarla karşılaştı. Araplar kesin bir yenilgiye uğradılar, El-Azma öldürüldü ve Fransızlar 25 Temmuz'da Şam'a girdi.
Irak'ta siyasi kariyeri
Muntafiq Valisi
Mart 1922'de el-Haşimi, Faysal'ın yer değiştirdiği ve Irak Kralı olarak iktidara geldiği Bağdat'a geldi. Haziran 1922'de Faysal, el-Haşimi'yi (Muntafiq Eyaleti) Mutassarif'i (Vali) olarak atadı. Daha sonra eyaletin başkenti an-Nasiriyah'da görevlendirildi. El-Haşimi'ye Ekim 1923'te Başbakan 'nin kabinesinde bir görev teklif edildi, ancak 1922 desteğini garanti edemediğini açıklayınca teklif geri çekildi. El-Haşimi nihayetinde anlaşmayı tanımayı kabul etti ve Kasım ayında kabineye atandı.
İlk başbakanlık
25 Ocak 1924 kurucu meclis seçimleri sırasında el-Haşimi mecliste bir sandalye kazandı. Kurucu mecliste İngiliz-Irak Antlaşması'na Iraklı hukukçuların karşı protestoları düzenlemesi üzerine muhalefet belirgin hale geldi. Gertrude Bell'e göre, anlaşmayı incelemek ve görüş yayınlamak için özel bir komiteye başkanlık eden el-Haşimi, protestoları kışkırttı. Tarihçi Ali el-Allavi'ye göre, el-Haşimi komitedeki konumunu "el-Askerî'nin kabinesini baltalamak ve onu zorlu zamanlarda ülkeyi yönetemeyen zayıf ve beceriksiz bir hükümet olarak göstermek için" kullandı.
Kaynakça
- ^ Reaching for Power: The Shi'a in the Modern Arab World. Princeton University Press. 2011. s. 87. ISBN . 13 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Haziran 2022. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ a b Muslih 1988, p. 143.
- ^ a b c d e f g Muslih 1988, p. 144.
- ^ a b Nafi 1998, pp. 483–484.
- ^ Tripp 2000, p. 28.
- ^ Allawi 2014, p. 52.
- ^ a b c d Tarbush 1988, pp. 116-117.
- ^ Allawi 2014, p. 56.
- ^ Allawi 2014, p. 161.
- ^ Allawi 2014, p. 247.
- ^ a b c Allawi 2014, p. 259.
- ^ Allawi 2014, p. 260.
- ^ a b c d Allawi 2014, p. 261.
- ^ Tauber 1995, p. 196.
- ^ Allawi 2014, pp. 255-256.
- ^ Tauber 1995, p. 24.
- ^ Tauber 1995, p. 198.
- ^ Allawi 2014, p. 285.
- ^ Tauber 1995, p. 216.
- ^ Allawi 2014, p. 287.
- ^ Tauber 1995, p. 218.
- ^ Sluglett 2007, p. 175.
- ^ a b Tarbush 1988, p. 117.
- ^ Allawi 2014, p. 402.
- ^ Allawi 2014, p. 435.
- ^ Allawi 2014, p. 439.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yasin el Hasimi Arapca ياسين الهاشمي 1884 21 Ocak 1937 iki kez basbakanlik yapan Irakli bir politikaciydi Irak in ilk liderlerinin cogu gibi el Hasimi de ulkenin Osmanli kontrolu sirasinda askeri subay olarak gorev yapti Siyasi olarak ilk cikisini selefi nin hukumeti altinda yapti ve kisa bir sure sonra Agustos 1924 te onun yerine basbakan oldu El Hasimi on ay boyunca hizmet etti ardindan yerini aldi Sonraki on yil boyunca cesitli hukumet pozisyonlarini doldurdu ve nihayet Mart 1935 te basbakanlik makamina geri dondu 30 Ekim 1936 da Hasimi General ve etnik azinliklardan olusan bir koalisyon tarafindan yonetilen bir darbeyle gorevden alinan ilk Irak basbakani oldu O zamanlar savunma bakani olan el Askeri nin aksine el Hasimi darbeden sag cikti ve uc ay sonra oldugu Suriye nin Sam kentine gitti Agabeyi ve yakin muttefiki 1941 de Irak Basbakani olarak gorev yapti Yasin el HasimiIrak BasbakaniGorev suresi 2 Agustos 1924 26 Haziran 1925Yerine geldigiYerine gelenGorev suresi 17 Mart 1935 30 Ekim 1936Yerine geldigiYerine gelenKisisel bilgilerDogum 1884 Bagdat Bagdat Vilayeti Osmanli ImparatorluguOlum 21 Ocak 1937 52 53 yasinda Beyrut LubnanPartisi Ulusal Kardeslik Partisi 2 Donem Boyunca Iliskiler erkek kardesi Hayati ve ailesiEl Hasimi 1884 yilinda Osmanli yonetimi sirasinda Bagdat ta Yasin Hilmi olarak dogdu Babasi Seyyid Salman Bagdat in Barudiyya Mahallesi muhtariydi ve Islam peygamberi Muhammed in soyundan geldigini iddia etti Aile orta sinif Sunni Musluman ve ailenin Arap asilli oldugu iddiasi tartisilsa da etnik olarak Arapti Tarihci Muhammed Y Muslih e gore aile 17 yuzyilda Irak a yerlesen Turk Karaviyya asiretinin torunlariydi Askeri kariyerOsmanli da Hizmeti Istanbul Osmanli Harp Akademisi ne girdi ve 1902 de mezun oldu Akademide bulundugu sure boyunca ailesinin soyundan geldigini iddia ettigi Muhammed in dini acidan prestijli kabilesine atifta bulunarak nisba soyadi el Hasimi yi kabul etti Akademide iyi performans gosterdi ve askeri becerileri ile tanindi 1913 te Musul da konuslandi ve Osmanli Arap subaylarindan olusan bir yeralti Arap milliyetci toplumu olan katildi Musul daki sube El Hasimi nin kardesi tarafindan kurulmustu ve el Hasimi tarafindan yonetiliyordu Hasimi nin komutasindaki subaylar arasinda Mevlad Muhlis ve Cemil el Midfai de dahil olmak uzere gelecekteki Irak devlet adamlari ve askeri sahsiyetler vardi Irtibat olarak el Hasimi araciligiyla el Ahd 1915 te I Dunya Savasi nin patlak vermesinden sonra Suriye ye yaptigi bir gezi sirasinda el Hasimi nin katildigi Sam merkezli bir yeralti Arap milliyetcisi toplum olan el Fetat ile iliskiler gelistirdi El Fatat Serife Ordusunun lideri ve Osmanlilarin Arap topraklarindan olusan birlesik bir devlet uzerinde monarsi kurmadaki rakibi Emir Faysal ile ittifak kurdu Osmanlilarin Ittifak Devletleri nin bir parcasi oldugu I Dunya Savasi boyunca Osmanlilara sadik kaldi Tulkarm da bulundugu sirada Faysal El Hasimi den Serif Ordusu na katilmasini istedi ancak o askeri gorevlerini birakamayacagini belirterek reddetti Arap milliyetcisi baglantilarina ragmen Cemal Pasa nin Arap milliyetci hareketini ezmek niyetinde oldugunun farkinda olmasina ragmen milliyetcilerin Cemal Pasa yi oldurme planina karsi cikti 1917 de Rus taarruzu sirasinda Galicya da bir Osmanli tumenine komuta etti Bu sefer sirasinda Alman Imparatoru II Wilhelm dahil olmak uzere Ruslara karsi basarilariyla tanindi ve ardindan tumgenerallige terfi etti 1918 de el Hasimi Tulkarm daki Osmanli Dorduncu Ordu garnizonunun komutanligina atandi O yil ilkbaharda ve Es Salt ta Ingiliz liderligindeki taarruza karsi Osmanli birliklerine komuta etti Bu muharebelerde yaralanmis ve iyilesmesi icin Sam a gonderilmistir Ingilizler ve onlarin Serif Ordusundaki Arap muttefikleri Osmanlilari yendi ve Ekim 1918 de bir ateskes imzalandi Osmanli Ordusu ndaki hizmetine devam etmeye calisti ancak ateskesten sonraki bir yil icinde geri kabul icin basvurmadigi icin reddedildi Arap Ordusu Genelkurmay Baskani El Hasimi askeri uniformali El Hasimi nin Faysal in ordusuna katilmayi reddetmesi 1915 te Faysal a verdigi destek sozlerine ragmen geldi Faysal in 1915 Sam gezisinde tanistigi tum sahsiyetler arasinda el Hasimi nin evinde destek iddiasi Faysal i isyani baslatmaya ikna etti Osmanli nin Arap vilayetlerinde cogunlugu Arap olan birliklerin kurmay baskani olarak el Hasimi nin sozleri agirlik tasiyordu ve Faysal el Hasimi nin birliklerini Hicaz asiret savascilariyla desteklemeyi teklif ettiginde el Hasimi onlara ihtiyaci olmadigini soyledi ama sadece Faysal in bizi yonetmesini ve oncu olmasini istedi Faysal Ekim 1918 de Sam a girdikten ve onun liderliginde gecici bir Arap hukumeti kurduktan sonra Faysal El Hasimi yi Askeri Konsey Baskani olarak atadi Ayrica kendisine ek bir Askeri Isler Sekreteri gorevi verildi ve Suriye yi yonetmeye calisan Fransizlarin olasi zorluklarina karsi koymak icin yeni kurulan Arap Ordusuna gonullu toplamakla gorevlendirildi Bu sirada el Hasimi el Ahd in Irak hakimiyetindeki kanadinin liderligini ustlendi ve bu da ona bircok Irakli eski Osmanli subayi uzerinde daha fazla kontrol sagladi Onun liderliginde el Ahd sirasiyla Suriye ve Mezopotamya da Fransiz ve Ingiliz yonetimine karsi gurultulu bir kampanya baslatti El Hasimi Faysal ile isbirligi yapmadan ve Faysal Avrupali guclerle muzakereler icin Avrupa ya gittikten sonra Arap Ordusuna 12 000 yeni asker eklemeyi amaclayan toplu bir zorunlu askerlik kampanyasi baslatti Fransizlar el Hasimi nin askere alma cabasi nedeniyle tutuklanmasini istedi ancak Ingilizler reddetti Ancak Ingiliz General Edmund Allenby El Hasimi nin Faysal hukumeti tarafindan reddedilen cabalarina son vermeyi basardi El Hasimi kisa sure sonra Arap askerlerini toplama cabalarini yeniden baslatti ancak daha gizli bir duzeyde ve Seyh Sam da ve ulke genelinde populer milisler yaratma durtusuyle desteklendi El Hasimi nin eylemleri daha once Faysal in ordusuna katilma konusundaki tereddutunu telafi etmek ve daha fazla guc elde etmek icin milliyetci kimlik bilgilerini artirma arzusuyla yonlendirildi Atesli Arap milliyetci kampinin acik lideri oldu ve Ingilizler tarafindan kisisel guc pesinde kosan Suriye deki Avrupa kontrolunun sona ermesi konusunda Turk General Mustafa Kemal ile isbirligi yapmakla suclandi Ingilizler tarafindan tutuklama ve Suriye ye donus Kasim 1919 un sonlarinda el Hasimi Bekaa Vadisi nde Fransizlara direnmek icin asker toplamak Turkiye de Fransizlarla savasan Mustafa Kemal ile temas halinde oldugundan suphelenmek ve bir anti aleyhtarliga onderlik etmekten Ingiliz ordusu tarafindan tutuklandi Irak ta Ingiliz propaganda kampanyasi El Hasimi nin tutuklanmasi resmi degildi daha ziyade bir toplanti icin Mezzeh deki Ingiliz askeri karargahina davet edildikten sonra Ingiliz yetkililer tarafindan kacirildi ve ardindan Hayfa ya goturuldu ardindan siki Ingiliz gozetimi altinda Filistin in farkli yerlerine nakledildi Tutuklanmasi Faysal hukumetinde bir krize yol acti ve Sam da protesto ve ayaklanmalara yol acti Ingiliz ordusu Ekim 1918 den beri Suriye de bulunuyordu ancak Suriye uzerinde bir manda alacak olan Fransizlarla yapilan anlasmalardan sonra Ingilizler Aralik 1919 da cekildi Ingiliz korumasinin kaybi Faysal in hukumetini bir Fransiz devralmasina karsi daha savunmasiz birakti Savas Bakani tutuklanmasinin ardindan el Hasimi nin yerini aldi Ingiliz yetkililer Faysal a el Hasimi yi bir cumhuriyet kurmaya ve Faysal i ve hukumetini devirmeye calismaktan tutukladiklarini bildirdiler El Hasimi guclenmis ve ordu uzerinde Faysal dan daha fazla etki sahibi olmustu Suriye Ulusal Kongresi el Hasimi nin tutuklanmasini kinadi ve Basbakan Ali Riza el Rikabi yi tutuklamaya yonelik bariz kayitsiz tavrindan dolayi kinadi El Rikabi Avrupali guclere karsi daha uzlastirici bir goruse sahipti ve nihayetinde 10 Aralik ta istifa etmesi icin baski gordu Mayis 1920 de Hasimi nin Misir uzerinden Suriye ye donmesine izin verildi O zamana kadar Sam i ele gecirmek icin bir Fransiz saldirisi yaklasiyordu El Hasimi Mart 1920 de kendisini Suriye Arap Kralligi nin Krali ilan eden Faysal tarafindan el Azma nin komutasindaki Arap Ordusunun durumunu denetlemekle gorevlendirildi Arap birliklerini denetleyen el Hasimi askeri acidan ustun Fransiz kuvvetlerinin isgaline karsi koymaya hazir olmadiklari sonucuna vardi El Hasimi ozellikle silah eksikligine ve Arap Ordusu askerlerinin sadece iki saat savasacak kadar muhimmata sahip olduguna dikkat cekti Faysal in Arap Ordusunun Bekaa Vadisi ndeki gorevine komuta etme gorevini reddetti ve ayrica ordunun istikrarsiz konumu nedeniyle genelkurmay baskanligi gorevine devam etme talebini geri cevirdi Faysal in silah ve muhimmat eksikliginin nedeni hakkindaki sorusturmasina yanit olarak el Hasimi Fransizlarin Suriye limanlarini Ingilizlerin Filistin Urdun bolgesi ve Irak i kontrol ettigini ve Turklerin Anadolu da isgale ugramasi ve boylece Suriye nin silah ithal etmesinin fiilen engellendigini soyledi Ordunun Genelkurmay Baskanligi toplantisinda el Azma el Hasimi nin degerlendirmesini reddetti ve onu ordudaki ikincil rolu nedeniyle acizlikle sucladi Ancak nihayetinde el Azma ve Genelkurmay subaylari ordunun zayif durumunu anladilar Fransiz kuvvetleri taarruzunu Temmuz ortasinda baslatti ve el Azma Fransizlara karsi koymak icin toplayabildigi tum birlikleri ve yerel gonulluleri toplamaya karar verdi Arap Ordusunun Fransizlara karsi dayanamayacagina kesin olarak inanan El Hasimi Sam da kalirken El Azma nin kuvvetleri Meyselun Savasi olarak bilinen savasta Fransizlarla karsilasti Araplar kesin bir yenilgiye ugradilar El Azma olduruldu ve Fransizlar 25 Temmuz da Sam a girdi Irak ta siyasi kariyeriMuntafiq Valisi Mart 1922 de el Hasimi Faysal in yer degistirdigi ve Irak Krali olarak iktidara geldigi Bagdat a geldi Haziran 1922 de Faysal el Hasimi yi Muntafiq Eyaleti Mutassarif i Vali olarak atadi Daha sonra eyaletin baskenti an Nasiriyah da gorevlendirildi El Hasimi ye Ekim 1923 te Basbakan nin kabinesinde bir gorev teklif edildi ancak 1922 destegini garanti edemedigini aciklayinca teklif geri cekildi El Hasimi nihayetinde anlasmayi tanimayi kabul etti ve Kasim ayinda kabineye atandi Ilk basbakanlik 25 Ocak 1924 kurucu meclis secimleri sirasinda el Hasimi mecliste bir sandalye kazandi Kurucu mecliste Ingiliz Irak Antlasmasi na Irakli hukukcularin karsi protestolari duzenlemesi uzerine muhalefet belirgin hale geldi Gertrude Bell e gore anlasmayi incelemek ve gorus yayinlamak icin ozel bir komiteye baskanlik eden el Hasimi protestolari kiskirtti Tarihci Ali el Allavi ye gore el Hasimi komitedeki konumunu el Askeri nin kabinesini baltalamak ve onu zorlu zamanlarda ulkeyi yonetemeyen zayif ve beceriksiz bir hukumet olarak gostermek icin kullandi Kaynakca Reaching for Power The Shi a in the Modern Arab World Princeton University Press 2011 s 87 ISBN 978 1400841462 13 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Haziran 2022 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Muslih 1988 p 143 a b c d e f g Muslih 1988 p 144 a b Nafi 1998 pp 483 484 Tripp 2000 p 28 Allawi 2014 p 52 a b c d Tarbush 1988 pp 116 117 Allawi 2014 p 56 Allawi 2014 p 161 Allawi 2014 p 247 a b c Allawi 2014 p 259 Allawi 2014 p 260 a b c d Allawi 2014 p 261 Tauber 1995 p 196 Allawi 2014 pp 255 256 Tauber 1995 p 24 Tauber 1995 p 198 Allawi 2014 p 285 Tauber 1995 p 216 Allawi 2014 p 287 Tauber 1995 p 218 Sluglett 2007 p 175 a b Tarbush 1988 p 117 Allawi 2014 p 402 Allawi 2014 p 435 Allawi 2014 p 439