Tehlike: zararın; yaşam, sağlık, mülkiyet ya da çevreyi tehdit etmesi durumudur. Tehlikeler zarar risklerine göre teorik olarak, atıl veya potansiyel olarak değerlendirilir; buna göre atıl ya da potansiyel bir tehlike "aktif" hale geldiğinde bu acil bir durum yaratabilir. Tehlikeli bir durum gelip geçtikten sonra bir olay ''olarak'' adlandırılır. Tehlike ve olma olasılığı riski oluşturur. Tehlike risklerinin tanımlanması bir risk değerlendirmesinde ilk basamaktır.
Tehlike modları
Tehlike bazen üç biçimde sınıflanır
Uyku Durumu – Durum bir potansiyel tehlike sunar ama kişi, mülkiyet veya çevre mevcut durumda etkilenmez. Örneğin; bir yamaç toprak kayması potansiyeli ile tutarsız olabilir ama yamacın altında veya üzerinde etkilenebilecek bir şey yoktur.
Zırhlı – Kişi, mülk ve çevre zararın yolunda potansiyel içindedir
Aktif – Tehlikeyi kapsayan bir zararlı durum aslında meydana gelmiştir. Genellikle bu “aktif tehlike” olarak değil, bir kaza, aciliyet, vaka veya felaket olarak atfedilir.
Tehlike tipleri
Tehlike genellikle beş tipten biri olarak etiketlenir:
- Fiziksel tehlikeler: Vücudun fiziksel zararına veya yoğun strese neden olur. Fiziksel tehlikeler hem doğal hemen de insani unsurlar olabilir.
- Kimyasal tehlikeler: Vücut, mülk veya çevreye zarara veya hasar görmesine neden olabilir maddelerdir. Kimyasal tehlikeler hem doğal hemen de insani kökenli olabilir.
- Biyolojik tehlikeler: İnsan vücuduna zarar verebilir biyolojik ajanlardır. Bazı biyolojik ajanlar; virüsler, parazitler, bakteriler, yiyecek, mantar ve yabancı toksinler olabilir.
- Psikolojik tehlikeler: Strese veya stresli çevreye bağlı işin devamında yaratılır. Bir insan, strese dayalı psikolojik rahatsızlıktan etkilendiğinde bir tehlike olabilir veya bir insan alkol etkisinde, hastalıkta ve eğitim eksikliğinde de tehlike olabilir.
Ergonomik tehlike
Doğası gereği bir tehlike bir insan hayatına, sağlığına, malına veya çevresine potansiyel olarak zararlı olan şeyleri kapsar. Mevcut bulunan depolanan enerjinin, açığa çıktığında hasara yol açması tehlikeyi tanımlamada anahtar kavramdır. Depolanan enerji farklı biçimlerde meydana gelebilir: kimyasal, mekanik, termal, radyoaktif, elektrik vs. Tehlikenin diğer sınıfı depolanan enerjinin salınmasını kapsamaz, daha çok tehlikeli durumların mevcudiyetini kapsar. Örneğin: sınırlı çıkış boşluklarını, oksijeni tükenen atmosferi, sakar durumları, tekrarlayan hareketleri, alçak asılmış ya da fırlayan nesneleri vb. içerir.
Tehlikeyi sınıflandırmada çeşitli metotlar vardır fakat birçok sistem tehlikenin kazaya dönüşme “olasılık”ı faktörünü ve eğer meydana gelmiş ise kazanın “ciddiyet”indeki bazı varyasyonları kullanır.
Olasılık ve ciddiyeti sayısal oranlama (en olası ve en önemli olanı hedefleyerek) ve bir diğerini karşılaştırmalı değer üretmek için çarpmak, hesaplamada yaygın bir metottur.
Risk = Hazard × Vulnerability / Capacity
Risk = Tehlike x olasılık / kapasite
Bu hesap tehlikenin hafifletilmesine ihtiyaç duyduğunu tanımlar. Oluşma olasılığındaki düşük değer tehlikenin uyku durumunda olduğu anlamına gelir iken yüksek değer aktif tehlikeyi işaret eder.
“Eğer olay meydana geliyorsa ciddiyet”in önemli bir bileşeni “kime ciddiyet?”tir. Farklı topluluklar kazalardan farklı şekilde etkilenebilirler. Örneğin; bir patlama farklı topluluklarda patlamanın mesafesine göre oldukça farklı etki gösterir. Aşırı basınç ve şarapnel etkisiyle ölümden, zararlı gaz teneffüs etmeye (rüzgar yönünde olan insanlar için), yüksek sese maruz almaya kadarki aralıkta olası etki aralığındadır.
Tehlikelerin önceliklendirilmesi
Tehlike, SMUG modeli kullanılarak tanımlanabilir ve önceliklendirilebilir. SMUG modeli aciliyet durumunda sunulan risklerin üzerinde tehlikenin önceliklendirilmesi için bir anlam sunar. SMUG modeli; ciddiyet, yönetilirlik, aciliyet, büyüme için ayakta durur. Ayrıca çeşitli hastalık yayan virüsleri oluşturur.
Kaynakça
1 "a subjective concept that refers to the possibility of the circumstances under which the matter, field, information, energy, or all may influence the complex system, it would lead to consequences that are, or valued stakeholders (at the level of thinking, feeling or instinct) at a certain stage of development of the perceiver as negative". Zalatynskyi Vasyl Danger - a subjective evaluation of objective reality. Science & Military. – L. Mikulas, Slovak Republik. Armed Forces Academy of General Milan Rastislav Stefanik. No 1, Volume 8, 2013. P. 53-62 EV 2061/08, ISSN 1336-8885
2 David MacCollum (December 18, 2006). Construction Safety Engineering Principles: Designing and Managing Safer Job Sites. McGraw-Hill Professional. . Retrieved 2010-07-10.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tehlike zararin yasam saglik mulkiyet ya da cevreyi tehdit etmesi durumudur Tehlikeler zarar risklerine gore teorik olarak atil veya potansiyel olarak degerlendirilir buna gore atil ya da potansiyel bir tehlike aktif hale geldiginde bu acil bir durum yaratabilir Tehlikeli bir durum gelip gectikten sonra bir olay olarak adlandirilir Tehlike ve olma olasiligi riski olusturur Tehlike risklerinin tanimlanmasi bir risk degerlendirmesinde ilk basamaktir Tehlike modlariTehlike bazen uc bicimde siniflanir Uyku Durumu Durum bir potansiyel tehlike sunar ama kisi mulkiyet veya cevre mevcut durumda etkilenmez Ornegin bir yamac toprak kaymasi potansiyeli ile tutarsiz olabilir ama yamacin altinda veya uzerinde etkilenebilecek bir sey yoktur Zirhli Kisi mulk ve cevre zararin yolunda potansiyel icindedir Aktif Tehlikeyi kapsayan bir zararli durum aslinda meydana gelmistir Genellikle bu aktif tehlike olarak degil bir kaza aciliyet vaka veya felaket olarak atfedilir Tehlike tipleri Tehlike genellikle bes tipten biri olarak etiketlenir Fiziksel tehlikeler Vucudun fiziksel zararina veya yogun strese neden olur Fiziksel tehlikeler hem dogal hemen de insani unsurlar olabilir Kimyasal tehlikeler Vucut mulk veya cevreye zarara veya hasar gormesine neden olabilir maddelerdir Kimyasal tehlikeler hem dogal hemen de insani kokenli olabilir Biyolojik tehlikeler Insan vucuduna zarar verebilir biyolojik ajanlardir Bazi biyolojik ajanlar virusler parazitler bakteriler yiyecek mantar ve yabanci toksinler olabilir Psikolojik tehlikeler Strese veya stresli cevreye bagli isin devaminda yaratilir Bir insan strese dayali psikolojik rahatsizliktan etkilendiginde bir tehlike olabilir veya bir insan alkol etkisinde hastalikta ve egitim eksikliginde de tehlike olabilir Ergonomik tehlike Dogasi geregi bir tehlike bir insan hayatina sagligina malina veya cevresine potansiyel olarak zararli olan seyleri kapsar Mevcut bulunan depolanan enerjinin aciga ciktiginda hasara yol acmasi tehlikeyi tanimlamada anahtar kavramdir Depolanan enerji farkli bicimlerde meydana gelebilir kimyasal mekanik termal radyoaktif elektrik vs Tehlikenin diger sinifi depolanan enerjinin salinmasini kapsamaz daha cok tehlikeli durumlarin mevcudiyetini kapsar Ornegin sinirli cikis bosluklarini oksijeni tukenen atmosferi sakar durumlari tekrarlayan hareketleri alcak asilmis ya da firlayan nesneleri vb icerir Tehlikeyi siniflandirmada cesitli metotlar vardir fakat bircok sistem tehlikenin kazaya donusme olasilik i faktorunu ve eger meydana gelmis ise kazanin ciddiyet indeki bazi varyasyonlari kullanir Olasilik ve ciddiyeti sayisal oranlama en olasi ve en onemli olani hedefleyerek ve bir digerini karsilastirmali deger uretmek icin carpmak hesaplamada yaygin bir metottur Risk Hazard Vulnerability Capacity Risk Tehlike x olasilik kapasite Bu hesap tehlikenin hafifletilmesine ihtiyac duydugunu tanimlar Olusma olasiligindaki dusuk deger tehlikenin uyku durumunda oldugu anlamina gelir iken yuksek deger aktif tehlikeyi isaret eder Eger olay meydana geliyorsa ciddiyet in onemli bir bileseni kime ciddiyet tir Farkli topluluklar kazalardan farkli sekilde etkilenebilirler Ornegin bir patlama farkli topluluklarda patlamanin mesafesine gore oldukca farkli etki gosterir Asiri basinc ve sarapnel etkisiyle olumden zararli gaz teneffus etmeye ruzgar yonunde olan insanlar icin yuksek sese maruz almaya kadarki aralikta olasi etki araligindadir Tehlikelerin onceliklendirilmesi Tehlike SMUG modeli kullanilarak tanimlanabilir ve onceliklendirilebilir SMUG modeli aciliyet durumunda sunulan risklerin uzerinde tehlikenin onceliklendirilmesi icin bir anlam sunar SMUG modeli ciddiyet yonetilirlik aciliyet buyume icin ayakta durur Ayrica cesitli hastalik yayan virusleri olusturur Kaynakca1 a subjective concept that refers to the possibility of the circumstances under which the matter field information energy or all may influence the complex system it would lead to consequences that are or valued stakeholders at the level of thinking feeling or instinct at a certain stage of development of the perceiver as negative Zalatynskyi Vasyl Danger a subjective evaluation of objective reality Science amp Military L Mikulas Slovak Republik Armed Forces Academy of General Milan Rastislav Stefanik No 1 Volume 8 2013 P 53 62 EV 2061 08 ISSN 1336 8885 2 David MacCollum December 18 2006 Construction Safety Engineering Principles Designing and Managing Safer Job Sites McGraw Hill Professional ISBN 978 0 07 148244 8 Retrieved 2010 07 10