Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Deniz Kavimleri ya da Deniz HalklarıTunç Çağı’nın sonlarına doğru, özellikle MÖ 13. yüzyılda, MÖ 1276 – 1178 yılları arasında Anadolu, Suriye, Filistin, Kıbrıs ve Mısır'a yönelen istila hareketlerinden sorumlu görülen, savaşçı ve denizci halklardır. Bu yıkıcı saldırılar, Bronz Çağı Çöküşü’ne yol açan istilaların bir bölümü olarak Doğu Akdeniz’de tüm krallıkların ve Anadolu’da Hitit İmparatorluğu’nun yıkılmasında belirleyici olmuştur. Antik Mısır ise hem denizde, hem de karada verdiği savaşlarla bu saldırıları püskürtmeyi başarmıştır. Bu istilalar sonucu konuya ilişkin kayıtlar yok olduğundan, olayların kesin kapsamı ve istilacıların kimlikleri, geldikleri bölgeler halen kesin bir biçimde belirlenememiştir. Günümüze ulaşabilen belgeler, Mısır yazıtları ve kabartmaları, Hitit belgeleri, Ugarit belge ve mektupları ile arkeolojik buluntulardır.
Antik dönem yazıtlarının hiçbirinde deniz halklarından söz edilmez, Mısır hiyeroglifiyle yazılmış olan Karnak Yazıtı’nda “denizin yabancı halkları” denilmektedir. Antik yazıtlarda bu halkların denizden ya da adalardan geldiği ileri sürülür, ama hangi deniz, hangi ada olduğu belirtilmez. “Deniz Halkları”, Türkçedeki ifadeyle Deniz Kavimleri, ilk kez Fransız Mısırbilimci Gaston Maspero tarafından 1881’de önerilmiş ve benimsenmiştir.
Saldırılar
| Hiyeroglif olarak: ”denizin yabancı halkları” Karnak Yazıtı’ndan | |||||||||
|
Tüm bu yıkımlar MÖ 13. Yüzyılın son çeyreğiyle MÖ 12. yüzyıl boyunca gerçekleşmiştir. Saldırılar ve sonucu yıkımlar, 13. yüzyılın son çeyreğinde tek tük görülmeye başlamış, MÖ 1190 civarında sıklaşmış, MÖ 1180'li yıllarda en yoğun evreye ulaşmış, MÖ 1175’e gelindiğinde iyiden iyiye seyrekleşmeye başlamıştır.
Doğu Akdeniz
Doğu Akdeniz’deki saldırılar ve yıkımlar hakkında en “taze” bilgiler Ugarit’ten gelmektedir. Ugarit yakılıp yıkıldığında birkaç yüz kil tablet fırınlarda pişirilmekteydi. Dolayısıyla bu belgeler Ugarit’in saldırılara uğradığı günlerden kalan belgelerdir. Bu mektuplardan birinde “hapiru”dan söz edilmektedir. Hapiru, ya da habiru, MÖ 18. – 12. yüzyıllarda kullanılan bir sözcüktür ve kanunsuz, isyancı, katil, haydut, paralı asker gibi “marjinal”, “aşağı” sosyal tabakalardan insanlar anlamında kullanılagelmiştir. Bu mektuplardan bir diğerinde Ugarit kralının kralına yazdığı bir mektuptur, “İşte düşmanların gemileri geldiler, şehirlerim (?) yakıldı, ülkemde kötü şeyler yaptılar. Babam bütün askerlerimin ve savaş arabalarımın (?) Hitit ülkesinde, bütün gemilerimin de Likya’da olduğunu bilmiyor mu? Bu suretle ülke kendi kaderine terk edilmiş vaziyettedir. Babam şunu bilsin; gelen yedi düşman gemisi bize büyük zararlar vermiştir.
Mısır
Mısır istilacılara karşı MÖ 1208 – 1176 yılları arasında, iki firavun zamanında, dört kez savaşmıştır. İlk muharebe Merneptah (h.y. MÖ 1213 – 1203) zamanında, hükümdarlığının beşinci yılında yani 1208 yılındaki muharebedir. Daha sonraki üç muharebe ise III. Ramses (h.y. MÖ 1186 – 1155) tarafından MÖ 1180, 1177 ve 1174 yıllarında yapılmıştır. Her dört muharebe de Mısır kuvvetlerinin kesin zaferiyle sonuçlandı. Dört muharebenin biri deniz muharebesidir. Saldırılar def edilmiş olsa bile Mısır askeri – siyasi otoritesi saldırılar sonucu güneydoğu Akdeniz’den çekilmek zorunda kalmışlardır. Bu bölgedeki son Mısır varlığı, Mısır’ın yirminci hanedanı firavunlarından olan VI. Ramses’in (h.y. MÖ 1141 – 1133) Megiddo’daki tunç heykelidir.
Merneptah’ın savaşı bir Libya kralının, “kuzeyli ülkelerden” yardımcı kuvvetlerle birlikte Batı Deltası’na saldırması üzerinedir. Bu yardımcı kuvvetler Merneptah’ın yazıtında Ekveş, Lukka, Şerden, Şekeleş ve Turşa halkları olarak sayılmaktadır. Libya kralının yanında eşini, çocuklarını ve tahtını getirmiş olması, ya zaferden kesin emin olduğunu ya da geride bırakamayacağını gösteriyor olmalıdır. Periri’de yapılan muharebeyi Merneptah kazanmıştır. Muharebe alanında düşmanlarının ölülerini saymışlar ve yazıta işlemişlerdir, altı binden fazla Libyalı, 2.201 Ekveş, 722 Turşa ve 200 Şerden savaşçısı. Diğerlerinin sayısı belli değildir.
III. Ramses’in hükümdarlığının beşinci senesinde, MÖ 1182’de bir başka Libya saldırısıyla savaşıldı. Yazıtlarda 12.535 düşmanın öldürüldüğü yazılmaktadır. Üç yıl sonra MÖ 1179’da üçüncü Libya saldırısı, bu kez Şekeleş, Denyen, Veşeş ve Turşa savaşçıları ile birlikte gelmiştir. III. Ramses bu orduyu Zahi’de yapılan bir muharebede bozguna uğratmış, bu düşman ittifakının destek kuvveti olan bir donanmayı bir deniz muharebesinde yenilgiye uğratmıştır. Son Libya taarruzu III. Ramses’in hükümdarlığının onbirinci yılında, MÖ 1176’da tekrarlanmıştır. Bu zaferle ilgili yazıtta 2.175 Meşveş savaşçısının öldürüldüğü ve 1.200 tutsak alındığı yazılıdır.
Mısır kaynaklarında Deniz Kavimleri’nin kimlikleri hakkında belirsiz de olsa bazı bilgiler vardır.
- “Ekveş” - Ahhiyawa, Hitit kayıtlarında Batı Anadolu ya da Ege Adaları halkı olarak görülmektedir. Bugün için bu konudaki en güçlü teori Miken oldukları yönündedir. Bir başka teori bu insanları Troya halkı olarak tanımlar.
- Tyrrhenians ya da Tyrsenoi. Bu halk konusunda Strabo’nun kayıtları ışık tutar gibi görünmektedir. Strabo’ya göre Tyrrhenians, Tiren Denizi halklarını ifade etmektedir, yani Etrüskler’le ilgilidir.
- Lukka halkı. Hitit kaynaklarında Likya olarak geçer.
- Denyen
- Şerden. Muhtemelen Sardinyalılar olmalıdır.
- Şekleş
- Şikalaya
- Şekeleş halkı ise Sicilya kabilelerinden olmalıdır.
- Pelesetler. Girit’ten gelen ve istila etmekle kalmayıp bu topraklara yerleşen bir halk olduğu kabul edilmektedir.
- Turşa
Mısır yazıtlarında sözü edilen denizden gelen saldırganların, Yunanistan, Ege Adaları ve Anadolu kıyılarından geldikleri ileri sürülmektedir. Ancak bu bölgelerin halklarını yurtlarını terk etmeye zorlayan Traklar’dan hiç söz edilmez.
Mısır’daki bir dikilitaşta, “Denizden kendi gemilerinde geldiler ve hiç kimse onlara karşı koyamadı” denmektedir.
Girit
Knossos’un MÖ 14. yüzyıl başlarında yağmalanıp yakıldığı bilinmektedir. Bu yıkıma karşın beklendiği gibi Girit’in ekonomik yaşamı çökmüş değildir, hatta MÖ 13. yüzyılın Minos seramik endüstrisi açısından parlak bir dönem olmuştur. Seramik formlarına bakılarak yüksek düzeyde zeytin yağ, şarap, kokulu yağlar gibi sıvıların ihracı yapıldığına değinilmektedir. Dahası adadan çok sayıda GM IIIB seramiğinin (Geç Minos IIIB, GH IIIB ile çağdaş) ihraç edildiği anlaşılmaktadır. Diğer yandan Linear B yazısı MÖ 1200 civarına kadar kullanılmaya devam edilmiştir.
Kıta Yunanistan’ın GH IIIC dönemine karşılık gelen Girit’in GM IIIC dönemi başlarında adanın orta ve doğu kesimlerinde bazı yerleşimlerin boşaldığı anlaşılmaktadır. Knossos’un limanı olan ile Mallia, ve Aghios Phanourios gibi yerleşimler 1200’lerin başında boşaltılmıştır. Genel görünüm, MÖ 12. yüzyıl başından itibaren uzak ve yüksek, dolayısıyla daha korunaklı yerleri tercih edildiği anlaşılmaktadır. Bu gözlem, adada güven duygusu sağlayan bir yönetimin bu tarih dolaylarında yıkıldığı şeklinde yorumlanmaktadır. MÖ 1180 civarında yerleşim yerin olarak uzak ve korunaklı bölgelerin tercih edildiği ileri sürülmektedir.
Anadolu
Deniz Kavimleri’nin tehdit ettiği devletlerden biri de Hitit İmparatorluğu’dur. II. Şuppiluliuma 1210 / 1209 yılında Deniz Kavimleri’ne karşı bir deniz zaferi kazanmış, önlem olarak Alaşiya’ya (günümüzdeki Kıbrıs) bir deniz seferi düzenlemiştir. Ne var ki tek bir saldırganla mücadele ediyor değildi, saldırganların değişik hedefleri vardı. Nitekim Medinet Habu’daki yazıtlarda “Hatti memleketinden hiçbiri bunların saldırısına karşı duramadı. Kadeş, Karkamış, Arzava, Alaşiya tahrip edildiler. Bunlar Ammurru ülkesi civarında karargah kurdular ve buranın halkını tamamen mahvettiler.” denilmektedir.
Kıbrıs
Kıbrıs’la ilgili arkeolojik buluntular, Miken saraylarını yıkımının hemen ertesinde çok muhtemeldir ki, Peloponnes’den ve Girit’ten olmak üzere bazı Ege halklarının Kıbrıs’a göç ettiklerine işaret etmektedir.
Nedenleri üzerine hipotezler
Günümüze kalan arkeolojik belgelerde doğal olarak bu kitlesel göçlerin nedenleri belirtilmez. Günümüz araştırmaları yine de farklı hipotezlerle bu göçlerin nedenlerini aydınlatmaya yönelmişlerdir. Bu hipotezler doğal felaketler,
Doğal felaketler
Böylesine farklı halkın yurtlarını terk etmesine, geniş alanları etkileyen depremlerin ya da uzun süreli kuraklıkların, dolayısıyla kıtlıkların yol açmış olabileceği ileri sürülmüştür. Schaeffer, [[Ala
Pek çok araştırmacı deprem tezine karşı çıkmıştır. Her şeyden önce Mısır yazıtları istilacılardan söz etmektedir. Diğer yandan depremlerde yıkıntılar kaldırıldığında altın, gümüş gibi değerli metaların bulunacağı ileri sürülmüştür. Oysa yıkıma uğrayan yerleşimlerde bulunan altın ve gümüş, sadece çukurlara gömülmüş ya da duvar oyuklarına saklanmış haldedir.
Sistem çöküşü
Kuraklık
Göçler
En geniş destek gören tez, yıkıma kitlesel göç hareketlerinin neden olduğu tezidir. Ekrem Akurgal, ve , , Tunç Çağı’nın yıkımını “kavim göçü” ile açıklamaktadır. Çöküşün nedeninin sistem çöküşü ya da kuraklık olduğu tezini kabul eden araştırmacılar dahi, bunların doğurduğu göçlerin yıkıma neden olduğunu kabule yatkındır.
Göç tezi için çıkış noktası Mısır yazıtları olarak görülür. Oysaki Mısır kayıtlarında “denizin yabancı halkları”ndan, günümüzdeki ifadeyle Deniz Kavimleri’nden söz edilir, fakat deniz kavimlerinin göçü hiçbir yerde geçmez, Mısır kayıtları göçten söz etmez.
Tarihçe
İstilalarda bu döneme ait Antik Yakın Doğu'nun tarihi kayıtları yok olduğu için ortaya çıkan tablo detaylı olarak bilinememektedir. Bu döneme ait başlıca kayıtlar, tek taraflı olmakla birlikte Mısır kayıtlarıdır. Bilgilerin bir kısmı da Hitit kayıtlarından ve arkeolojik bulgulardan elde edilmiştir. Denizci Halklar'dan Antik Filistinliler, MÖ. 12. yüzyılda bugün Filistin olarak bilinen bölgeye yerleşmiş ve buranın Filistin olarak anılmasına neden olmuşlardır.
Kaynakça
- ^ Kevser Taşdöner, sh.: 92
- ^ a b c d e f "Encyclopaedia Britannica". 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2018.
- ^ a b c ""Sea Peoples"". 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2018.
- ^ R. Drews, sh. 7
- ^ R. Drews, sh.: 15
- ^ R. Drews, sh.: 20
- ^ Kevser Taşdöner, sh. 93
- ^ R. Drews, sh.: 20, 21
- ^ R. Drews, sh.: 21
- ^ R. Drews, sh.: 22, 23
- ^ . 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2018.
- ^ a b Kevser Taşdöner, sh.: 94
- ^ Kevser Taşdöner, sh.: 93, 94
- ^ R. Drews, sh.: 28, 29
- ^ R. Drews, sh.: 29 - 31
- ^ Kevser Taşdöner, sh. 95
- ^ Giorgos Vavouranakis, “The Seascape in Aegean Prehistory” 1 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . sh.: 253
- ^ Barış Gür, “Yazılı Kaynaklar ve Arkeolojik Veriler Işığında Anadolu’daki Deniz Kavimleri Sorunu” 1 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ R. Drews, sh.: 42, 43
- ^ R. Drews, sh.: 51
Yararlanılan kaynaklar
- R. Drews “Tunç Çağı’nın Sonu Askeri Değişim ve Antik Akdeniz’de Çöküş” Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları 1. Basım Ekim 2014
- Kevser Taşdöner,
- Barış Gür,
 | Tarih ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Deniz Kavimleri ya da Deniz HalklariTunc Cagi nin sonlarina dogru ozellikle MO 13 yuzyilda MO 1276 1178 yillari arasinda Anadolu Suriye Filistin Kibris ve Misir a yonelen istila hareketlerinden sorumlu gorulen savasci ve denizci halklardir Bu yikici saldirilar Bronz Cagi Cokusu ne yol acan istilalarin bir bolumu olarak Dogu Akdeniz de tum kralliklarin ve Anadolu da Hitit Imparatorlugu nun yikilmasinda belirleyici olmustur Antik Misir ise hem denizde hem de karada verdigi savaslarla bu saldirilari puskurtmeyi basarmistir Bu istilalar sonucu konuya iliskin kayitlar yok oldugundan olaylarin kesin kapsami ve istilacilarin kimlikleri geldikleri bolgeler halen kesin bir bicimde belirlenememistir Gunumuze ulasabilen belgeler Misir yazitlari ve kabartmalari Hitit belgeleri Ugarit belge ve mektuplari ile arkeolojik buluntulardir MO 1400 civari Hitit Imparatorlugu ve Antik Misir ve Miken Kralliklari Antik donem yazitlarinin hicbirinde deniz halklarindan soz edilmez Misir hiyeroglifiyle yazilmis olan Karnak Yaziti nda denizin yabanci halklari denilmektedir Antik yazitlarda bu halklarin denizden ya da adalardan geldigi ileri surulur ama hangi deniz hangi ada oldugu belirtilmez Deniz Halklari Turkcedeki ifadeyle Deniz Kavimleri ilk kez Fransiz Misirbilimci Gaston Maspero tarafindan 1881 de onerilmis ve benimsenmistir SaldirilarHiyeroglif olarak denizin yabanci halklari Karnak Yaziti ndan Tum bu yikimlar MO 13 Yuzyilin son ceyregiyle MO 12 yuzyil boyunca gerceklesmistir Saldirilar ve sonucu yikimlar 13 yuzyilin son ceyreginde tek tuk gorulmeye baslamis MO 1190 civarinda siklasmis MO 1180 li yillarda en yogun evreye ulasmis MO 1175 e gelindiginde iyiden iyiye seyreklesmeye baslamistir Dogu Akdeniz Dogu Akdeniz deki saldirilar ve yikimlar hakkinda en taze bilgiler Ugarit ten gelmektedir Ugarit yakilip yikildiginda birkac yuz kil tablet firinlarda pisirilmekteydi Dolayisiyla bu belgeler Ugarit in saldirilara ugradigi gunlerden kalan belgelerdir Bu mektuplardan birinde hapiru dan soz edilmektedir Hapiru ya da habiru MO 18 12 yuzyillarda kullanilan bir sozcuktur ve kanunsuz isyanci katil haydut parali asker gibi marjinal asagi sosyal tabakalardan insanlar anlaminda kullanilagelmistir Bu mektuplardan bir digerinde Ugarit kralinin kralina yazdigi bir mektuptur Iste dusmanlarin gemileri geldiler sehirlerim yakildi ulkemde kotu seyler yaptilar Babam butun askerlerimin ve savas arabalarimin Hitit ulkesinde butun gemilerimin de Likya da oldugunu bilmiyor mu Bu suretle ulke kendi kaderine terk edilmis vaziyettedir Babam sunu bilsin gelen yedi dusman gemisi bize buyuk zararlar vermistir Misir Misir istilacilara karsi MO 1208 1176 yillari arasinda iki firavun zamaninda dort kez savasmistir Ilk muharebe Merneptah h y MO 1213 1203 zamaninda hukumdarliginin besinci yilinda yani 1208 yilindaki muharebedir Daha sonraki uc muharebe ise III Ramses h y MO 1186 1155 tarafindan MO 1180 1177 ve 1174 yillarinda yapilmistir Her dort muharebe de Misir kuvvetlerinin kesin zaferiyle sonuclandi Dort muharebenin biri deniz muharebesidir Saldirilar def edilmis olsa bile Misir askeri siyasi otoritesi saldirilar sonucu guneydogu Akdeniz den cekilmek zorunda kalmislardir Bu bolgedeki son Misir varligi Misir in yirminci hanedani firavunlarindan olan VI Ramses in h y MO 1141 1133 Megiddo daki tunc heykelidir Medinet Habu nun kuzey duvarindaki bir savas betimlemesi Merneptah in savasi bir Libya kralinin kuzeyli ulkelerden yardimci kuvvetlerle birlikte Bati Deltasi na saldirmasi uzerinedir Bu yardimci kuvvetler Merneptah in yazitinda Ekves Lukka Serden Sekeles ve Tursa halklari olarak sayilmaktadir Libya kralinin yaninda esini cocuklarini ve tahtini getirmis olmasi ya zaferden kesin emin oldugunu ya da geride birakamayacagini gosteriyor olmalidir Periri de yapilan muharebeyi Merneptah kazanmistir Muharebe alaninda dusmanlarinin olulerini saymislar ve yazita islemislerdir alti binden fazla Libyali 2 201 Ekves 722 Tursa ve 200 Serden savascisi Digerlerinin sayisi belli degildir III Ramses in hukumdarliginin besinci senesinde MO 1182 de bir baska Libya saldirisiyla savasildi Yazitlarda 12 535 dusmanin olduruldugu yazilmaktadir Uc yil sonra MO 1179 da ucuncu Libya saldirisi bu kez Sekeles Denyen Veses ve Tursa savascilari ile birlikte gelmistir III Ramses bu orduyu Zahi de yapilan bir muharebede bozguna ugratmis bu dusman ittifakinin destek kuvveti olan bir donanmayi bir deniz muharebesinde yenilgiye ugratmistir Son Libya taarruzu III Ramses in hukumdarliginin onbirinci yilinda MO 1176 da tekrarlanmistir Bu zaferle ilgili yazitta 2 175 Mesves savascisinin olduruldugu ve 1 200 tutsak alindigi yazilidir Misir kaynaklarinda Deniz Kavimleri nin kimlikleri hakkinda belirsiz de olsa bazi bilgiler vardir Ekves Ahhiyawa Hitit kayitlarinda Bati Anadolu ya da Ege Adalari halki olarak gorulmektedir Bugun icin bu konudaki en guclu teori Miken olduklari yonundedir Bir baska teori bu insanlari Troya halki olarak tanimlar Tyrrhenians ya da Tyrsenoi Bu halk konusunda Strabo nun kayitlari isik tutar gibi gorunmektedir Strabo ya gore Tyrrhenians Tiren Denizi halklarini ifade etmektedir yani Etruskler le ilgilidir Lukka halki Hitit kaynaklarinda Likya olarak gecer Denyen Serden Muhtemelen Sardinyalilar olmalidir Sekles Sikalaya Sekeles halki ise Sicilya kabilelerinden olmalidir Pelesetler Girit ten gelen ve istila etmekle kalmayip bu topraklara yerlesen bir halk oldugu kabul edilmektedir Tursa Misir yazitlarinda sozu edilen denizden gelen saldirganlarin Yunanistan Ege Adalari ve Anadolu kiyilarindan geldikleri ileri surulmektedir Ancak bu bolgelerin halklarini yurtlarini terk etmeye zorlayan Traklar dan hic soz edilmez Misir daki bir dikilitasta Denizden kendi gemilerinde geldiler ve hic kimse onlara karsi koyamadi denmektedir Girit Knossos un MO 14 yuzyil baslarinda yagmalanip yakildigi bilinmektedir Bu yikima karsin beklendigi gibi Girit in ekonomik yasami cokmus degildir hatta MO 13 yuzyilin Minos seramik endustrisi acisindan parlak bir donem olmustur Seramik formlarina bakilarak yuksek duzeyde zeytin yag sarap kokulu yaglar gibi sivilarin ihraci yapildigina deginilmektedir Dahasi adadan cok sayida GM IIIB seramiginin Gec Minos IIIB GH IIIB ile cagdas ihrac edildigi anlasilmaktadir Diger yandan Linear B yazisi MO 1200 civarina kadar kullanilmaya devam edilmistir Kita Yunanistan in GH IIIC donemine karsilik gelen Girit in GM IIIC donemi baslarinda adanin orta ve dogu kesimlerinde bazi yerlesimlerin bosaldigi anlasilmaktadir Knossos un limani olan ile Mallia ve Aghios Phanourios gibi yerlesimler 1200 lerin basinda bosaltilmistir Genel gorunum MO 12 yuzyil basindan itibaren uzak ve yuksek dolayisiyla daha korunakli yerleri tercih edildigi anlasilmaktadir Bu gozlem adada guven duygusu saglayan bir yonetimin bu tarih dolaylarinda yikildigi seklinde yorumlanmaktadir MO 1180 civarinda yerlesim yerin olarak uzak ve korunakli bolgelerin tercih edildigi ileri surulmektedir Anadolu Deniz Kavimleri nin tehdit ettigi devletlerden biri de Hitit Imparatorlugu dur II Suppiluliuma 1210 1209 yilinda Deniz Kavimleri ne karsi bir deniz zaferi kazanmis onlem olarak Alasiya ya gunumuzdeki Kibris bir deniz seferi duzenlemistir Ne var ki tek bir saldirganla mucadele ediyor degildi saldirganlarin degisik hedefleri vardi Nitekim Medinet Habu daki yazitlarda Hatti memleketinden hicbiri bunlarin saldirisina karsi duramadi Kades Karkamis Arzava Alasiya tahrip edildiler Bunlar Ammurru ulkesi civarinda karargah kurdular ve buranin halkini tamamen mahvettiler denilmektedir Kibris Kibris la ilgili arkeolojik buluntular Miken saraylarini yikiminin hemen ertesinde cok muhtemeldir ki Peloponnes den ve Girit ten olmak uzere bazi Ege halklarinin Kibris a goc ettiklerine isaret etmektedir Nedenleri uzerine hipotezlerGunumuze kalan arkeolojik belgelerde dogal olarak bu kitlesel goclerin nedenleri belirtilmez Gunumuz arastirmalari yine de farkli hipotezlerle bu goclerin nedenlerini aydinlatmaya yonelmislerdir Bu hipotezler dogal felaketler Dogal felaketler Boylesine farkli halkin yurtlarini terk etmesine genis alanlari etkileyen depremlerin ya da uzun sureli kurakliklarin dolayisiyla kitliklarin yol acmis olabilecegi ileri surulmustur Schaeffer Ala Pek cok arastirmaci deprem tezine karsi cikmistir Her seyden once Misir yazitlari istilacilardan soz etmektedir Diger yandan depremlerde yikintilar kaldirildiginda altin gumus gibi degerli metalarin bulunacagi ileri surulmustur Oysa yikima ugrayan yerlesimlerde bulunan altin ve gumus sadece cukurlara gomulmus ya da duvar oyuklarina saklanmis haldedir Sistem cokusu Kuraklik Gocler En genis destek goren tez yikima kitlesel goc hareketlerinin neden oldugu tezidir Ekrem Akurgal ve Tunc Cagi nin yikimini kavim gocu ile aciklamaktadir Cokusun nedeninin sistem cokusu ya da kuraklik oldugu tezini kabul eden arastirmacilar dahi bunlarin dogurdugu goclerin yikima neden oldugunu kabule yatkindir Goc tezi icin cikis noktasi Misir yazitlari olarak gorulur Oysaki Misir kayitlarinda denizin yabanci halklari ndan gunumuzdeki ifadeyle Deniz Kavimleri nden soz edilir fakat deniz kavimlerinin gocu hicbir yerde gecmez Misir kayitlari gocten soz etmez TarihceIstilalarda bu doneme ait Antik Yakin Dogu nun tarihi kayitlari yok oldugu icin ortaya cikan tablo detayli olarak bilinememektedir Bu doneme ait baslica kayitlar tek tarafli olmakla birlikte Misir kayitlaridir Bilgilerin bir kismi da Hitit kayitlarindan ve arkeolojik bulgulardan elde edilmistir Denizci Halklar dan Antik Filistinliler MO 12 yuzyilda bugun Filistin olarak bilinen bolgeye yerlesmis ve buranin Filistin olarak anilmasina neden olmuslardir Kaynakca Kevser Tasdoner sh 92 a b c d e f Encyclopaedia Britannica 23 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2018 a b c Sea Peoples 18 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2018 R Drews sh 7 R Drews sh 15 R Drews sh 20 Kevser Tasdoner sh 93 R Drews sh 20 21 R Drews sh 21 R Drews sh 22 23 1 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Aralik 2018 a b Kevser Tasdoner sh 94 Kevser Tasdoner sh 93 94 R Drews sh 28 29 R Drews sh 29 31 Kevser Tasdoner sh 95 Giorgos Vavouranakis The Seascape in Aegean Prehistory 1 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde sh 253 Baris Gur Yazili Kaynaklar ve Arkeolojik Veriler Isiginda Anadolu daki Deniz Kavimleri Sorunu 1 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde R Drews sh 42 43 R Drews sh 51Yararlanilan kaynaklarR Drews Tunc Cagi nin Sonu Askeri Degisim ve Antik Akdeniz de Cokus Turkiye Is Bankasi Kultur Yayinlari 1 Basim Ekim 2014 Kevser Tasdoner Baris Gur Antik Suriye ve MezopotamyaSuriye Kuzey Mezopotamya Guney MezopotamyaMO y 3500 2350 Martu Subartu Sumer sehir devletleriMO y 2350 2200 Akad ImparatorluguMO y 2200 2100 GutilerMO y 2100 2000 Ucuncu Ur Hanedani Sumer Ronesansi MO y 2000 1800 Mari ve diger Amori sehir devletleri Asur Imparatorlugu Kuzey Asurlular Larsa ve diger Amori sehir devletleriMO y 1800 1600 Eski Hitit Kralligi Babil Imparatorlugu Guney Akadlilar MO y 1600 1400 Mitanni Hurriler Kassitler MO y 1400 1200 Yeni Hitit Kralligi Orta Asur ImparatorluguMO y 1200 1150 Bronz Cagi Cokusu Deniz Kavimleri AramilerMO y 1150 911 Fenike Gec Hititler Aramiler Orta Babil II Isin Kel da nilerMO 911 729 Yeni Asur ImparatorluguMO 729 609MO 626 539 Yeni Babil Imparatorlugu Keldaniler MO 539 331 Ahamenis Imparatorlugu Farslar MO 336 301 Makedon Imparatorlugu Antik Yunanistan ve Makedonlar MO 311 129 Seleukos ImparatorluguMO 129 63 Seleukos Imparatorlugu Part ImparatorluguMO 63 MS 243 Roma Imparatorlugu Bizans Imparatorlugu Suriye MS 243 636 Sasani ImparatorluguTarih ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz