Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli.Ağustos 2023) () ( |
Töton Şövalyeleri ya da Teutonik Şövalyeler, yahut tam adıyla Kudüs Azize Meryem Hastanesi ve Töton Şövalyeleri Tarikatı (Latince: Ordo domus Sanctæ Mariæ Theutonicorum Hierosolymitanorum, Almanca: Orden der Brüder vom Deutschen Haus St. Mariens in Jerusalem), bir Cermen-Roma dini tarikatıdır. Tarikat, Katolik hacılara, hac yolunda yardım etmek, hasta ve yaralı Katoliklerin bakımlarını sağlamak üzere hastane kurmak amacıyla kurulmuştur. Adlarını özellikle Orta Çağ’da Haçlı Seferleri'ne katılarak duyurdular. Normalde asıl üyelerin sayısı her zaman sınırlıydı ancak ihtiyaç durumunda gerek gönüllülerin gerekse paralı askerlerin katılımıyla sayıları hayli artmaktaydı.
Töton Şövalyeleri | |
---|---|
Etkin | 1190 - günümüz |
Ülke | Papalık, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu |
Karargâh | Akka (1192–1291) Venedik (1291–1309) Marienburg (1309–1466) Königsberg (1466–1525) Mergentheim (1525–1809) Viyana (1809–) |
Takma Adı | Töton Şövalyeleri Alman Tarikatı |
Slogan | Yardım et, koru ve şifa dağıt |
Savaşları | Haçlı Seferleri |
Komutanlar | |
İlk Büyük Üstat | Heinrich Walpot von Bassenheim |
Mevcut Büyük Üstat | Frank Bayard |
Avrupa’da sekiz yüzyıla yakın süre varlığını korumuş bir şövalye kurumudur. Geneli Cermen şövalyelerden oluşmaktaydı. Polonya üzerinde büyük nüfuzları mevcuttu. Orta Çağ'da III. Haçlı Seferi esnasında (1190) Orta Avrupa'da Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlıydılar. Papa III. Innocentius tarafından şövalye olarak kabul edildiler ve 19. yüzyılda Napolyon dönemine kadar yaşamayı başardılar.
12. yüzyılın sonunda Akka’da kurulan tarikat, Haçlı Seferleri sırasında denizaşırı toprakların (Orta Doğu’da) savunulmasında önemli rol üstlenmiştir. Özellikle Akka Limanı'nın korunması ve vergi toplanması konusunda çok işe yaramıştır. Hristiyan kuvvetlerinin yenilip, Ortadoğu’dan çekilmesinin ardından tarikat, Transilvanya’ya taşındı. Burada 1211 yılından itibaren, Macaristan’ın Kumanlar karşısında verdikleri mücadeleye katıldılar. Papa’nın hükmünü, Macar egemenliğine tercih edince Macaristan’dan kovuldular.
İlerleyen yıllarda hürmet ve bağış gördüler ve güçlendiler. Zamanla Avrupa'nın en güçlü şövalyeleri haline geldiler. Türklerin ve Arapların kutsal toprakları birer birer fethetmesi ile sonunda tüm Haçlılar bu diyarlardan kovuldular. Bu gelişmelerden birkaç yıl sonra Polonyalılar bölgedeki doğal dinlere inanan halkları, özelikle de Litvanya'yı, Katolikleştirmek istiyordu. Bunun için Töton Tarikatı'na yardım çağrısında bulundu. Kutsal Topraklardan kovulan, yersiz kalan Tötonlar için iyi bir teklifti. Yurt edinebileceklerdi. Prusya bölgesine yerleşen Tötonlar bölgedeki halkı Katolikleştirmek için çok ağır şartlar uyguladılar. Bölge halkı gene aynı dine inanan Litvanya'ya sığındı.
1230 yılında, Töton Şövalyeleri'nin Lideri Büyük Üstat Hermann von Salza, Leh Kralı I. Konrad ile birlikte, Baltık Ülkelerine karşı Baltık Haçlı Seferi’ni başlattılar. Bu seferin hemen ardından tarikat, işgal edilen Baltık Ülkeleri topraklarında bağımsız bir manastır devleti kurdu. Akabinde, Courland, Livonya ve Estonya’yı işgal ettiler. Ardından Polonya Kralı, tarikatı, kendilerine ait toprakları işgal etmekle suçladı.
Tarikat, Litvanya’nın da Hristiyanlaştırılmasının ardından asıl amacını yani Haçlı İdealini yitirdi. Çünkü çevrelerinde, Hristiyanlaştırılması ya da yokedilmesi gereken kafirler kalmamıştı. Bu durumda artık Hristiyan komşularıyla çekişmeleri gerekecekti. Polonya Krallığı, Litvanya Büyük Dükalığı ve Novgorodlular (Livonyalıların asimile olmasından sonra ortaya çıkan topluluk) en büyük rakipleri oldular. Ekonomik açıdan güçlü bir bölgeye hakimdiler ve feodal krallıklarını ayakta tutmak üzere Avrupa’nın çeşitli bölgelerinden paralı askerler topladılar. Böylelikle, Baltık Denizi civarında, önemli bir yerel güç haline geldiler. 1410 yılında, Polonya-Litvanya koalisyon kuvvetleri, Grunwald Savaşı’nda tarikat kuvvetlerini hezimete uğrattılar ve tarikatın askeri gücünü büyük oranda yok ettiler.
1515 yılında, Kutsal Roma-Cermen İmparatoru I. Maximilian, Polonya-Litvanya kralı I. Zygmunt ile bir evlilik anlaşması yaptı. Bunun ardından Roma-Cermen İmparatorluğu, Polonya karşında tarikatı desteklemekten vazgeçti. Bir zaman sonra 1525 yılında, tarikatın başı olan Brandenburglu Albert Protestan oldu ve Prusya Dükalığı’nın ilk dükü oldu. Ardından, Estonya ve Litvanya ve ayrıca tarikatın Almanya sınırları içinde kalan kısmı da Protestanlığı seçti.
Tarikat, hatırı sayılır bir miktarda Katolik nüfus barındıran toprağı 1809 yılına kadar hakimiyeti altında tuttu. Napolyon’un ordularının saldırmasıyla, tarikat son topraklarını da kaybetti. Bundan sonra varlığını, hayırsever ve geleneksel olarak devam ettirdi. Tarikat, 1938 yılında Hitler tarafından dağıtıldı ancak 1945 yılında yeniden kuruldu. Günümüzde, hayırsever amaçlar doğrultusunda Avrupa’da faaliyet göstermektedir.
Şövalyeler, üzerinde siyah bir haç olan uzun beyaz elbiseler giyerlerdi. Daha sonra bu imge Prusya Krallığı ve Almanya tarafından Demir Haç Madalyası olarak da kullanıldı. Tarikatın parolası ise Yardım et, koru ve şifa dağıt idi.
Kuruluş
Kronikçi Jean d’Ypres’in aktardığına göre, 1143 yılında, , Hospitallere (St. Jean Şövalyeleri), eski Fransızca ve Latince konuşan Alman hacı topluluklarına tahsis edilmek üzere Kudüs’te bir hastahane kurulması emrini verdi. Her ne kadar kuruluşa Hospitaller imza atmış olsa da bu "Domus Theutonicorum" her zaman Papa’nın denetiminde ve Almanlara ait oldu. Almanlara ait böyle bir kurum sayesinde bu Alman kökenli dini tarikat, Papa’nın da hamiliğinde 12. yüzyıl boyunca büyüme ve güçlenme fırsatı yakaladı.
1187’de Kudüs’ün yitirilmesinin ardından, tarikata üye Lübeck ve Bremenli bazı paralı askerler, Akka savunması sırasında buraya bir hastahane inşa ettiler. Burası, tarikatın Orta Doğu’daki çekirdek merkezi haline geldi. Müteakip, Papa III. Ceolestin, tarikatı tanıdığını açıklamıştır ve bu rahiplere Augustinian Rule vermiştir. 1198 yılına gelindiğinde, tarikat kendisine Tapınak Şövalyeleri’ni örnek alarak silahlı bir kuvvet halini alarak kabuk değiştirdi. Tarikatın genel yöneticisi ve komutanı statüsündeki önderine de "Büyük Üstad (Grand Master)" denir. Totonların en büyük ideali, Papa’nın işaret ettiği gibi Kudüs’ü tekrar geri kazanmak ve Müslümanlardan korumaktı. Büyük Üstad Hermann von Salza’nın yöneticiliğinde, bu kardeşlik tarikatı, hacılara yardım etme ve kollama görevini ikinci plana atarak, daha çok savaşçı bir kimlik kazandılar.
Akka’ya yerleşen şövalyeler, 1220 yılında Akka’nın kuzeybatısında bulunan Monfort’u (Starkenberg) ele geçirdiler. Bu kale Kudüs ve Akdeniz arasında kalan bölgeyi kontrol ediyordu. Stratejik açıdan çok önemli olan bu kale 1229’da Büyük Üstad'ın ikamet ettiği merkez olarak kabul edildi. Tarikat merkezi olan bu kale 1271’de tekrar Müslümanların denetimine geçti ve Tötonlar Akka’ya çekildiler. Tarikatın Tarsus’ta da (o günkü Ermenistan topraklarına sınır olan) bir kalesi bulunuyordu. Ayrıca önemli Avrupa devletleri (Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, Yunanistan ve Filistin) ve soylular tarafından bağışlanmış toprakları mevcuttu. (Harita 1)
İmparator II. Friedrich, yakın arkadaşı olan Hermann von Salza’yı "İmparatorluk Prensi (Reichfürst)" olarak atadı. Salza’nın etkinliği artırmak ve diğer Alman prensleriyle denk sayılmasını sağlamak üzere Alman prensleriyle pazarlık etti. II. Friedrich’in yönetimi sırasında (ki aynı zamanda Kudüs Kralı idi), 1225 yılında düzenlenen Haçlı Seferi’nde krala refakat ettiler. Hermann von Salza Kutsal Kabir Kilisesi’nde kralın bildirisini hem Almanca hem de Fransızca olarak topluluğa okudu. II. Friedrich açısından bakıldığında Tötonların onun gözündeki değeri anlaşılabiliyor. Ancak Tötonlar, Ortadoğu’da hiçbir zaman siyasi, askeri ve lojistik açılardan Tapınakçılar ve Hospitaller kadar etkin olamadılar.
1221 yılında, Macaristan Kralı , Tötonları maiyetine kabul etti ve tarikat üyelerini Transilvanya’daki Burzerland yakınlarına yerleştirdi. II. Andras, kızını Hermann von Salza’nın oğlu ile evlendirmek üzere müzakerelerde bulundu. Oğlu, Salza’nın yerine Thuringia prensliğini yürütüyordu. Tarikattan önemli bir isim olan Theoderich önderliğinde, şövalyeler Macaristan’ı, Kumanlara karşı savundular. Bu süre zarfında, bulundukları bölgeye daha önce de Macar Krallığı topraklarında yaşamış olan Transilvanya Saksonlarını yerleştirdiler. 1224 yılına gelindiğinde, Macar Kralı’nın himayesi yerine o anda Papa olan, III. Honorius’la müzakere ederek, Papa’nın önderliğini kabul ettiler. Bu duruma kızan ve önlem alması gerektiğini düşünen II. Andras, giderek güçlenen Töton Şövalyelerini topraklarından çıkardı. Ancak Almanya’dan gelen göçmenlerin topraklarında yaşamalarına izin verdi.
1226 yılında, orta-batı Polonya’da hüküm süren Masovia Dükü I. Konrad, şövalyelere, Pagan Baltık Prusyalıları’na karşı sınırlarını korumaları karşılığında, Culmerland’da kendilerine ait bir bölge teklif etti. Hermann von Salza bu yaygın Haçlı Seferi’nin, Toton Şövalyeleri için Ortadoğu’daki asıl savaş için iyi bir sınama olacağına kanaat getirdi. Golden Bull of Rimini’nin yönetimi sırasında, Alman imparatoru II. Friedrich, tarikatın Prusya’yı işgal edebilmesi ve sömürgeleştirebilmesi için Alman Krallığı ve Papa adına özel bir imtiyaz verdi.
Bu Kuzey Haçlı Seferleri'nin bir kısmı olan Prusya’nın şövalyeler tarafından ele geçirilmesi sırasında çok kan döküldü. Ve bu süreç yaklaşık 50 yıl aldı. Bu süre zarfında Hristiyanlığı kabul etmeyen pagan Prusyalılar işkenceyle boyun eğdirildiler, öldürüldüler ya da sürüldüler. Pagan Prusyalılar ve tarikat arasındaki savaş çok gaddarca geçmişti. Öyle ki, Tarikata ait kroniklerde Pagan Prusyalılar, kestaneye benzer zırhlarıyla, yerel bir tanrının mücevher sandığına girmeyi bekleyen yaratıklara benzetiliyor.
Pagan Prusyalı yerel soylular, Haçlı Seferi sonrasında, "Christburg Antlaşması" ile şövalyelerin onlardan birçok haklarını aldıklarını bildirdiler. 1260-1283 arasındaki "Prusyalı Ayaklanması" sonrasında birçok Pagan Prusyalı soylu göç etmek zorunda kaldı ya da farklı bölgelere dağıtıldı-yerleştirildi. Yerinde kalan Prusyalılar ise Cermen toprak sahipleriyle iyi ilişkiler kurmaya başladılar ve zaman içinde asimile oldular. Samland gibi sınır bölgelerinde bulunan köylüler ise "Pomesania" gibi nüfusu yoğun yerlerdekilere göre çok daha rahat ve geniş haklara sahip olarak yaşamaktaydılar. Hristiyanlık, batıdan doğuya doğru, yavaş yavaş Prusya kültürünün bir parçası oldu. Piskoposlar, gönülsüz de olsa Prusyalı inancını Hristiyanlığın içerisine karıştırdılar. Çünkü şövalyeler, kanunsuz ve yarı pagan yerlileri kontrol etmenin, bu şekilde çok daha kolay olacağını düşündüler.
Tarikat, Prusya’yı, tıpkı Hospitaller’in önce Rodos ardından da Malta’yı ele geçirmeleriyle kıyaslanabilecek şekilde, Papalığın ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun tanıdığı imtiyazla işgal etti.
Tarikat, kayıpları telafi etmek üzere, yeni kazanılan topraklara -kısmen yok edilmiş- yerli halkın arasına, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’ndan göç almak üzere politikalar belirledi. Alman ırkından oluşan bu kolonistler, Cermen, Flemen ve Hollanda’dan geldiler. Bir kısım Mosavialı (daha sonra Masurialılar) da bunlara katıldı. Kolonistler arasında soylular da vardı, kentliler ve köylüler de… Bu yeni göçle beraber zaman içinde Prusya halkı Almanlaştırıldı. Göçmenler, eski Prusyalıların yaşadığı şehir veya kasabalara kalabalık gruplar halinde yerleştiler. Tarikat, kendi imkânlarıyla birçok kale (Ordensburg) inşa etmişti. Bu kalelerin bazıları "Prusyalı Ayaklanması"’nda, bir kısmı da Litvanya Büyük Dükalığı ve Lehistan Krallığı’nın saldırıları sırasında (tarikatın genel olarak savaş halinde olduğu 14. ve 15. yüzyıllarda) yıkılmıştır. Tarikat tarafından kurulan başlıca şehirler, Königsberg (1255’te Bohemya Kralı II. Otokar adına – yokedilmiş bir Prusya şehri üzerine kurulmuştur), , ve Memel’dir.
1236’da, bir İngiliz tarikatı olan , Töton Şövalyeleri Tarikatı’nın yönetimini ve kanunlarını kabul etti.1237’de, Başka bir Alman kökenli keşiş şövalye tarikatı olan da Töton Şövalyeleri'ne katıldı. Tarikatın nüfuzu, Prusya, Livonya, ve Estonya’ya değin genişlemişti. Sıradaki görev ve amaç, Ortodoks Rusları, Roma Katolikliği inancına çevirmekti. Ancak tarikat, Novgorod Prensi Alexander Nevsky karşısında Peipus Gölü Savaşı’nda ağır bir yenilgi alınca, bu tasarı ortadan kalkmış oldu. Geleneksel olarak, belirsiz sayıdaki bir Töton kuvvetinin, 1241’de Moğollara karşı bir Haçlı Birliği oluşturulan Legnica Savaşı’nda yer aldığına inanılır. Ancak günümüzde “Labuda” tarafından, ilgili iddiayı ortaya atan, kronikçi) Jan Dlugoz tarafından hazırlanan "Jan Długosz Kronigi (Annals of Jan Długosz)" üzerinde yapılan analizler ışığında varılan sonuç; Tötonların bu savaşta yer aldıklarına dair bilginin, ilgili esere sonradan başkaları tarafından eklendiği yönündedir. Legnica ayrıca Moğolların batıya doğru ulaştığı en uç noktadır.
Novgorod
1242 yılında, Töton Şövalyeleri Novgorod halkına saldırdılar (günümüzde Rusya’da yer alır. Bir zaman için Fin-Ugorlar ve Rusların beraber yaşadığı bağımsız bir devletti, Sonra III. Ivan tarafından Rusya hakimiyetine alındı) ancak Alexander Nevsky yönetimindeki prenslik ordusu tarafından püskürtüldüler. Bu savaş Rusya’da Buz Savaşı olarak bilinir.
Litvanya’ya Karşı
Kudüs Krallığı’na ait topraklarda bulunan ve Töton'ların Ortadoğu’daki en önemli merkezi olan Akka'nın 1291’de düşmesinin ardından tarikat, mücadelesini pagan Litvanya karşısında zafer kazanmaya ve bu kafirleri Katolik-Hristiyan dinine döndürmek üzere faaliyetlere kaydırdı. Tarikat merkezi’ni de Ortadoğu’da Haçlı Devletlerini yeniden canlandırıncaya kadar Venedik’e taşıdılar. Ayrıca Litvanya Dükalığı karşısındaki mücadele de bir Haçlı Seferi’ydi (Litvanyalılar 14. yüzyılın sonuna kadar yani bütün Doğu Avrupa’dan çok sonra Hristiyanlığı kabul ettiler). Litvanyalılara karşı verilen mücadeleye, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerden şövalyeler, günahlarından kurtulmak ve askeri deneyim kazanmak üzere belli dönemler için katılmaktaydılar. Iki taraf arasındaki mücadele çok sert geçti. Hristiyan olmayanlar, Teutonların gözünde ikinci sınıf insanlardı ve o dönemde Hristiyan olmayanların köle edilmesi olağan bir durumdu. Boyun eğdirilmiş Prusyalılar, şövalyeler tarafından çoğunlukla, kaybettikleri kendi topraklarında köle olarak çalıştırılıyordu.
Polonya Karşısında
Pomerelia (Pomerenians) Dükalığı’nın vekaleti konusundaki anlaşmazlıklar, 14. yüzyılın başında, tarikatı bir sınır mücadelesine sürükledi. “The Margraves of Brandenburg” (Alman Prensliği), dükalığı, 1306’da Polonya Kralı Wenceslaus’un ölümünden sonraki fırsatçı hareketleri yüzünden, dükalığı suçladı.[] Polonya Dükü I. Wladislaw da babasından kendisine kalan mirastan çaldıklarını belirterek Bradenburgların suçlu olduğunu duyurdu. Ancak Danzig’teki Pomerelialı soylular bu duruma karşı çıktılar ve Brandenburgdan yardım istediler. Wladyslaw Danzig’e dönebilecek ve orayı savunabilecek durumda değildi. Bradenburglar da bu durumdan istifade ederek kolaylıkla bir kale kazanmış oldular. Bu durumdan kurtulmak isteyen Wladyslaw, çareyi Töton'lardan yardım istemekte buldu.[]
Tarikat, Polonyalı Landmeister Heinrich von Plötzke komutanlığında, Bradenburgları Danzig’ten 1308 yılında atmayı başardı. Von Plötzke, Tötonlara verilmek üzere Wladyslaw’dan 10.000 gümüş Mark talep etti. Ancak Wladyslaw bu tutardan sadece 300 gümüş Marklık bölümü Tarikata verebileceğini belirtti. Parayla ilgili bu red cevabının ardından şövalyeler Danzig Şehrini ve Danzig Kalesi’ni terk etmekten vazgeçtiler ve şehirde huzursuzluk doğmaya başladı. Bir sonraki ay, şövalyeler, kendilerine karşı başlatılan bir ayaklanmayı, paralı alman şövalyelerin büyük gayretiyle, çok kan dökerek de olsa bastırmayı başardılar. 13 Eylül 1306 tarihli Soldin Anlaşması ile tarikat, Bradenburglardan, Danzig, Schwetz ve Dirschau şehirleri ve hinterlandlarını ayrıca 10.000 gümüş mark kazanmış oldu.[]
Pomerelia’nın kontrolünü sağlayan tarikat, böylece Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun komşusu olmuştu. Haçlı Seferi’ne katılacak kuvvetler ve maddi destek, Batı Avrupa’dan yapılan yolculuklarda, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu topraklarından direkt olarak Pomerelia’ya ve Prusya’ya geçmiş olacaktı. Bu arada Polonya’nın Baltık Denizi ile olan bağlantısı da kesilmişti. Litvanya ve Prusya paganlarına karşı verilen mücadelede Polonya genellikle iyi bir müttefik oluyordu. Ancak bunun dışındaki tüm konularda tarikat, azılı bir düşman olarak Polonya’yı karşısında görecekti.[]
Danzig’in fethi, tarikat için yeni bir dönemin başlaması demek oluyordu. İlk kez Katolik - Hristiyan bir güç ile bu denli büyük ve ciddi bir çatışma yaşanmıştı. Tapınak Şövalyeleri’nin, Papalık tarafından lağvedilmesi ve gördükleri zulüm, Teutonları endişeye düşürdü ve merkezlerini 1309 yılında, Venedik’ten Marienburg (Malborg)’a taşıdılar. Böylece, bir anlamda Papa’ya bağlılığı doğrultusunda Prussian Landmeister - Prusya Yöneticisi vasfı taşıyan Teutonların lideri Grand Master – Büyük Yönetici olarak anılmaya başlanacaktı. Papa’nın muhtemel baskısından da Venedikte olduğundan çok daha uzak kalacaktı. Zaten ardından Papa, şövalyelerin görevlerini kötüye kullanıp kullanmadığı konusunda bir soruşturma başlattı. Ancak tarikat, zamanın hukuk adamları tarafından kollandılar ve aklandılar. Fakat Pagan Litvanyalılara karşı verilen mücadele boyunca, intikam isteyen Polonyalılar ve Papalığın kanuni tehditleriyle yüzleşmek durumunda kaldı.[]
1343 yılındaki Kalisz antlaşmasıyla, Tötonlar ve Polonya arasındaki açık savaş sona erdi. Şövalyeler, Kuyavia ve Dobrozyn civarını Polonya bıraktı, Kulmerland ve Danzig’i de içine alan Pomerelia’yı ellerinde tuttular.[]
Gücün Doruğunda
İddiaya göre 1337 yılında, Kutsal Roma Cermen İmparatoru IV. Ludwig tarafından, tüm Litvanya ve Rusya’yı ele geçirmek üzere tarikata imparatorluk imtiyazı tanınmıştı. Büyük Üstad Winrich von Kniprode’un yönetimi döneminde, tarikat Avrupa’nın en kalabalık ve saygın şövalyelik kurumu durumuna ulaşmıştı. (Harita 3)
İsveç kralı Albrekt, Vitalienbrüder ismiyle Gotland’da korsanlık yapan grubu yenmeleri ve bu çevredeki korsan tehdidini ortadan kaldırmaları durumunda bu stratejik Baltık adasını tarikata bırakacağını taahhüt etti.1398 yılındaki bir akınla, Büyük Üstad Konrad von Jungingen yönetimindeki şövalyeler adayı ele geçirdiler ve Vitalienbrüder isimli korsanları Gotland’dan ve Baltık Denizi’nden kovmayı başardılar.
1386 yılında, Litvanya dükü Büyük Dük Jogaila baptis olarak Katolik Hristiyanlığı kabul etti. Polonya Kraliçesi Jadwiga ile evlendi ve Wladyslaw II. Jagiello ismini alarak Polonya Kralı oldu. İki ülke arasında kurulan ve aslen kişisel olan bu bağ, tarikatın varoluş nedeni olan paganizmin ortadan kalkması gibi olasılık meydana getirmişti. Şövalyeler, başlangıçta Jagiello ile kuzeni Vytautas’ın arasını açmaya çalıştılar. Ancak Vytautas, tarikatın kendi topraklarını işgal etme niyetinde olmasından şüphelenince bu plan başarısızlıkla sonuçlandı.
Jagiello’nun baptis olarak Katolik Hristiyanlığı kabulü, resmi olarak Litvanya’nın Katolikleştirilmesini başlattı. Bundan sonra, tarikatın Litvanya’ya karşı yürüttüğü mücadelenin varlık sebebi ve Katolik amacı ortadan kalkmıştı ancak Litvanya ve Polonya ile çekişmeler ve savaşlar hep sürdü.
1407 yılına gelindiğinde, Töton Tarikatı en geniş sınırlarına ulaşmıştı. Hakimiyet alanı Prusya, Pomerelia, ,Courland,Livonya, Estonya, Gotland, Dagö, Ösel ve 1402’de Brandenburg’dan kazanılan Neumark’a uzanıyordu.
Gerileme
1410'da, Grunwald Muharebesi'nde, II. Władysław Jagiełło ve Vytautas liderliğindeki birleşik bir Polonya-Litvanya ordusu, Töton'ları kesin bir şekilde yendi. Büyük Üstad Ulrich von Jungingen ve Tarikat'ın ileri gelenlerinin çoğu savaş alanında öldü (60 kişiden 50'si). Polonya-Litvanya ordusu daha sonra Tarikat'ın başkenti Marienburg (Malbork) Kuşatmasını başlattı, ancak Heinrich von Plauen'in direnişi nedeniyle Marienburg'u alamadı. 1411'de Birinci Toruń Barışı imzalandığında Tarikat, Şövalyelerin yenilmez savaşçılar olarak itibarı onarılamaz bir şekilde zedelenmiş olsa da, esasen tüm topraklarını elinde tutmayı başardı.
Polonya ve Litvanya'nın gücü artarken, Töton Şövalyelerinin gücü iç çatışmalar nedeniyle azalıyordu. Önemli bir tazminat ödemek için yüksek vergiler koymaya zorlandılar, ancak şehirlere devletlerinin idaresinde talep edilen yeterli temsili vermediler. Otoriter ve reformcu Büyük Üstat Heinrich von Plauen iktidardan indirildi ve yerine Michael Küchmeister von Sternberg geçti, ancak yeni Büyük Üstat Tarikat'ın servetini canlandıramadı. Gollub Savaşı'ndan sonra Tarikat bazı küçük sınır bölgelerini kaybetti ve 1422 Melno Antlaşması'nda Samogitia üzerindeki tüm iddialarından vazgeçtiler. Avusturyalı ve Bavyera şövalyeler, Büyük Üstadın genellikle kendi saflarından seçildiği Aşağı Almanca konuşan Saksonlarla aynı şekilde çekişen Rheinland'dan gelenlerle rekabete girdi. Vistula Nehri Vadisi'ndeki batı Prusya toprakları ve Brandenburg Neumark, Husçu Savaşları sırasında Husçular tarafından harap edildi. Bazı Töton Şövalyeleri, işgalcilerle savaşmak için gönderildi, ancak Bohemya piyadeleri tarafından yenildiler. Şövalyeler ayrıca bir yenilgiye daha uğradılar.
Töton Şövalyelerinin Arması
-
-
-
- Lorraine Prensi Charles Alexander'in arması(1761'den 1780'e kadar Grand Master)
Mühürler ve madeni paralar
- Grand Master'ın mührü
- yeniden yapılmış madeni para
- yeniden yapılmış madeni para
Büyük ustaları listesi
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Wikimedia Commons'ta Töton Şövalyeleri ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Toton Sovalyeleri haber gazete kitap akademik JSTOR Agustos 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Toton Sovalyeleri ya da Teutonik Sovalyeler yahut tam adiyla Kudus Azize Meryem Hastanesi ve Toton Sovalyeleri Tarikati Latince Ordo domus Sanctae Mariae Theutonicorum Hierosolymitanorum Almanca Orden der Bruder vom Deutschen Haus St Mariens in Jerusalem bir Cermen Roma dini tarikatidir Tarikat Katolik hacilara hac yolunda yardim etmek hasta ve yarali Katoliklerin bakimlarini saglamak uzere hastane kurmak amaciyla kurulmustur Adlarini ozellikle Orta Cag da Hacli Seferleri ne katilarak duyurdular Normalde asil uyelerin sayisi her zaman sinirliydi ancak ihtiyac durumunda gerek gonullulerin gerekse parali askerlerin katilimiyla sayilari hayli artmaktaydi Toton SovalyeleriEtkin1190 gunumuzUlkePapalik Kutsal Roma Cermen ImparatorluguKarargahAkka 1192 1291 Venedik 1291 1309 Marienburg 1309 1466 Konigsberg 1466 1525 Mergentheim 1525 1809 Viyana 1809 Takma AdiToton Sovalyeleri Alman TarikatiSloganYardim et koru ve sifa dagitSavaslariHacli SeferleriKomutanlarIlk Buyuk UstatHeinrich Walpot von BassenheimMevcut Buyuk UstatFrank Bayard Avrupa da sekiz yuzyila yakin sure varligini korumus bir sovalye kurumudur Geneli Cermen sovalyelerden olusmaktaydi Polonya uzerinde buyuk nufuzlari mevcuttu Orta Cag da III Hacli Seferi esnasinda 1190 Orta Avrupa da Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu na bagliydilar Papa III Innocentius tarafindan sovalye olarak kabul edildiler ve 19 yuzyilda Napolyon donemine kadar yasamayi basardilar 12 yuzyilin sonunda Akka da kurulan tarikat Hacli Seferleri sirasinda denizasiri topraklarin Orta Dogu da savunulmasinda onemli rol ustlenmistir Ozellikle Akka Limani nin korunmasi ve vergi toplanmasi konusunda cok ise yaramistir Hristiyan kuvvetlerinin yenilip Ortadogu dan cekilmesinin ardindan tarikat Transilvanya ya tasindi Burada 1211 yilindan itibaren Macaristan in Kumanlar karsisinda verdikleri mucadeleye katildilar Papa nin hukmunu Macar egemenligine tercih edince Macaristan dan kovuldular Ilerleyen yillarda hurmet ve bagis gorduler ve guclendiler Zamanla Avrupa nin en guclu sovalyeleri haline geldiler Turklerin ve Araplarin kutsal topraklari birer birer fethetmesi ile sonunda tum Haclilar bu diyarlardan kovuldular Bu gelismelerden birkac yil sonra Polonyalilar bolgedeki dogal dinlere inanan halklari ozelikle de Litvanya yi Katoliklestirmek istiyordu Bunun icin Toton Tarikati na yardim cagrisinda bulundu Kutsal Topraklardan kovulan yersiz kalan Totonlar icin iyi bir teklifti Yurt edinebileceklerdi Prusya bolgesine yerlesen Totonlar bolgedeki halki Katoliklestirmek icin cok agir sartlar uyguladilar Bolge halki gene ayni dine inanan Litvanya ya sigindi 1230 yilinda Toton Sovalyeleri nin Lideri Buyuk Ustat Hermann von Salza Leh Krali I Konrad ile birlikte Baltik Ulkelerine karsi Baltik Hacli Seferi ni baslattilar Bu seferin hemen ardindan tarikat isgal edilen Baltik Ulkeleri topraklarinda bagimsiz bir manastir devleti kurdu Akabinde Courland Livonya ve Estonya yi isgal ettiler Ardindan Polonya Krali tarikati kendilerine ait topraklari isgal etmekle sucladi Tarikat Litvanya nin da Hristiyanlastirilmasinin ardindan asil amacini yani Hacli Idealini yitirdi Cunku cevrelerinde Hristiyanlastirilmasi ya da yokedilmesi gereken kafirler kalmamisti Bu durumda artik Hristiyan komsulariyla cekismeleri gerekecekti Polonya Kralligi Litvanya Buyuk Dukaligi ve Novgorodlular Livonyalilarin asimile olmasindan sonra ortaya cikan topluluk en buyuk rakipleri oldular Ekonomik acidan guclu bir bolgeye hakimdiler ve feodal kralliklarini ayakta tutmak uzere Avrupa nin cesitli bolgelerinden parali askerler topladilar Boylelikle Baltik Denizi civarinda onemli bir yerel guc haline geldiler 1410 yilinda Polonya Litvanya koalisyon kuvvetleri Grunwald Savasi nda tarikat kuvvetlerini hezimete ugrattilar ve tarikatin askeri gucunu buyuk oranda yok ettiler 1515 yilinda Kutsal Roma Cermen Imparatoru I Maximilian Polonya Litvanya krali I Zygmunt ile bir evlilik anlasmasi yapti Bunun ardindan Roma Cermen Imparatorlugu Polonya karsinda tarikati desteklemekten vazgecti Bir zaman sonra 1525 yilinda tarikatin basi olan Brandenburglu Albert Protestan oldu ve Prusya Dukaligi nin ilk duku oldu Ardindan Estonya ve Litvanya ve ayrica tarikatin Almanya sinirlari icinde kalan kismi da Protestanligi secti Tarikat hatiri sayilir bir miktarda Katolik nufus barindiran topragi 1809 yilina kadar hakimiyeti altinda tuttu Napolyon un ordularinin saldirmasiyla tarikat son topraklarini da kaybetti Bundan sonra varligini hayirsever ve geleneksel olarak devam ettirdi Tarikat 1938 yilinda Hitler tarafindan dagitildi ancak 1945 yilinda yeniden kuruldu Gunumuzde hayirsever amaclar dogrultusunda Avrupa da faaliyet gostermektedir Sovalyeler uzerinde siyah bir hac olan uzun beyaz elbiseler giyerlerdi Daha sonra bu imge Prusya Kralligi ve Almanya tarafindan Demir Hac Madalyasi olarak da kullanildi Tarikatin parolasi ise Yardim et koru ve sifa dagit idi Tarikatin Marienburg Kalesi Toton Sovalyelerinin Manastir Devleti bugunku Malbork Polonya KurulusKronikci Jean d Ypres in aktardigina gore 1143 yilinda Hospitallere St Jean Sovalyeleri eski Fransizca ve Latince konusan Alman haci topluluklarina tahsis edilmek uzere Kudus te bir hastahane kurulmasi emrini verdi Her ne kadar kurulusa Hospitaller imza atmis olsa da bu Domus Theutonicorum her zaman Papa nin denetiminde ve Almanlara ait oldu Almanlara ait boyle bir kurum sayesinde bu Alman kokenli dini tarikat Papa nin da hamiliginde 12 yuzyil boyunca buyume ve guclenme firsati yakaladi 1187 de Kudus un yitirilmesinin ardindan tarikata uye Lubeck ve Bremenli bazi parali askerler Akka savunmasi sirasinda buraya bir hastahane insa ettiler Burasi tarikatin Orta Dogu daki cekirdek merkezi haline geldi Muteakip Papa III Ceolestin tarikati tanidigini aciklamistir ve bu rahiplere Augustinian Rule vermistir 1198 yilina gelindiginde tarikat kendisine Tapinak Sovalyeleri ni ornek alarak silahli bir kuvvet halini alarak kabuk degistirdi Tarikatin genel yoneticisi ve komutani statusundeki onderine de Buyuk Ustad Grand Master denir Totonlarin en buyuk ideali Papa nin isaret ettigi gibi Kudus u tekrar geri kazanmak ve Muslumanlardan korumakti Buyuk Ustad Hermann von Salza nin yoneticiliginde bu kardeslik tarikati hacilara yardim etme ve kollama gorevini ikinci plana atarak daha cok savasci bir kimlik kazandilar Akka ya yerlesen sovalyeler 1220 yilinda Akka nin kuzeybatisinda bulunan Monfort u Starkenberg ele gecirdiler Bu kale Kudus ve Akdeniz arasinda kalan bolgeyi kontrol ediyordu Stratejik acidan cok onemli olan bu kale 1229 da Buyuk Ustad in ikamet ettigi merkez olarak kabul edildi Tarikat merkezi olan bu kale 1271 de tekrar Muslumanlarin denetimine gecti ve Totonlar Akka ya cekildiler Tarikatin Tarsus ta da o gunku Ermenistan topraklarina sinir olan bir kalesi bulunuyordu Ayrica onemli Avrupa devletleri Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu Yunanistan ve Filistin ve soylular tarafindan bagislanmis topraklari mevcuttu Harita 1 Imparator II Friedrich yakin arkadasi olan Hermann von Salza yi Imparatorluk Prensi Reichfurst olarak atadi Salza nin etkinligi artirmak ve diger Alman prensleriyle denk sayilmasini saglamak uzere Alman prensleriyle pazarlik etti II Friedrich in yonetimi sirasinda ki ayni zamanda Kudus Krali idi 1225 yilinda duzenlenen Hacli Seferi nde krala refakat ettiler Hermann von Salza Kutsal Kabir Kilisesi nde kralin bildirisini hem Almanca hem de Fransizca olarak topluluga okudu II Friedrich acisindan bakildiginda Totonlarin onun gozundeki degeri anlasilabiliyor Ancak Totonlar Ortadogu da hicbir zaman siyasi askeri ve lojistik acilardan Tapinakcilar ve Hospitaller kadar etkin olamadilar 1221 yilinda Macaristan Krali Totonlari maiyetine kabul etti ve tarikat uyelerini Transilvanya daki Burzerland yakinlarina yerlestirdi II Andras kizini Hermann von Salza nin oglu ile evlendirmek uzere muzakerelerde bulundu Oglu Salza nin yerine Thuringia prensligini yurutuyordu Tarikattan onemli bir isim olan Theoderich onderliginde sovalyeler Macaristan i Kumanlara karsi savundular Bu sure zarfinda bulunduklari bolgeye daha once de Macar Kralligi topraklarinda yasamis olan Transilvanya Saksonlarini yerlestirdiler 1224 yilina gelindiginde Macar Krali nin himayesi yerine o anda Papa olan III Honorius la muzakere ederek Papa nin onderligini kabul ettiler Bu duruma kizan ve onlem almasi gerektigini dusunen II Andras giderek guclenen Toton Sovalyelerini topraklarindan cikardi Ancak Almanya dan gelen gocmenlerin topraklarinda yasamalarina izin verdi Toton Sovalyeleri nin dorduncu lideri Hermann von Salza 1209 1239 1226 yilinda orta bati Polonya da hukum suren Masovia Duku I Konrad sovalyelere Pagan Baltik Prusyalilari na karsi sinirlarini korumalari karsiliginda Culmerland da kendilerine ait bir bolge teklif etti Hermann von Salza bu yaygin Hacli Seferi nin Toton Sovalyeleri icin Ortadogu daki asil savas icin iyi bir sinama olacagina kanaat getirdi Golden Bull of Rimini nin yonetimi sirasinda Alman imparatoru II Friedrich tarikatin Prusya yi isgal edebilmesi ve somurgelestirebilmesi icin Alman Kralligi ve Papa adina ozel bir imtiyaz verdi Bu Kuzey Hacli Seferleri nin bir kismi olan Prusya nin sovalyeler tarafindan ele gecirilmesi sirasinda cok kan dokuldu Ve bu surec yaklasik 50 yil aldi Bu sure zarfinda Hristiyanligi kabul etmeyen pagan Prusyalilar iskenceyle boyun egdirildiler oldurulduler ya da surulduler Pagan Prusyalilar ve tarikat arasindaki savas cok gaddarca gecmisti Oyle ki Tarikata ait kroniklerde Pagan Prusyalilar kestaneye benzer zirhlariyla yerel bir tanrinin mucevher sandigina girmeyi bekleyen yaratiklara benzetiliyor Pagan Prusyali yerel soylular Hacli Seferi sonrasinda Christburg Antlasmasi ile sovalyelerin onlardan bircok haklarini aldiklarini bildirdiler 1260 1283 arasindaki Prusyali Ayaklanmasi sonrasinda bircok Pagan Prusyali soylu goc etmek zorunda kaldi ya da farkli bolgelere dagitildi yerlestirildi Yerinde kalan Prusyalilar ise Cermen toprak sahipleriyle iyi iliskiler kurmaya basladilar ve zaman icinde asimile oldular Samland gibi sinir bolgelerinde bulunan koyluler ise Pomesania gibi nufusu yogun yerlerdekilere gore cok daha rahat ve genis haklara sahip olarak yasamaktaydilar Hristiyanlik batidan doguya dogru yavas yavas Prusya kulturunun bir parcasi oldu Piskoposlar gonulsuz de olsa Prusyali inancini Hristiyanligin icerisine karistirdilar Cunku sovalyeler kanunsuz ve yari pagan yerlileri kontrol etmenin bu sekilde cok daha kolay olacagini dusunduler Tarikat Prusya yi tipki Hospitaller in once Rodos ardindan da Malta yi ele gecirmeleriyle kiyaslanabilecek sekilde Papaligin ve Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu nun tanidigi imtiyazla isgal etti Tarikat kayiplari telafi etmek uzere yeni kazanilan topraklara kismen yok edilmis yerli halkin arasina Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu ndan goc almak uzere politikalar belirledi Alman irkindan olusan bu kolonistler Cermen Flemen ve Hollanda dan geldiler Bir kisim Mosaviali daha sonra Masurialilar da bunlara katildi Kolonistler arasinda soylular da vardi kentliler ve koyluler de Bu yeni gocle beraber zaman icinde Prusya halki Almanlastirildi Gocmenler eski Prusyalilarin yasadigi sehir veya kasabalara kalabalik gruplar halinde yerlestiler Tarikat kendi imkanlariyla bircok kale Ordensburg insa etmisti Bu kalelerin bazilari Prusyali Ayaklanmasi nda bir kismi da Litvanya Buyuk Dukaligi ve Lehistan Kralligi nin saldirilari sirasinda tarikatin genel olarak savas halinde oldugu 14 ve 15 yuzyillarda yikilmistir Tarikat tarafindan kurulan baslica sehirler Konigsberg 1255 te Bohemya Krali II Otokar adina yokedilmis bir Prusya sehri uzerine kurulmustur ve Memel dir 1236 da bir Ingiliz tarikati olan Toton Sovalyeleri Tarikati nin yonetimini ve kanunlarini kabul etti 1237 de Baska bir Alman kokenli kesis sovalye tarikati olan da Toton Sovalyeleri ne katildi Tarikatin nufuzu Prusya Livonya ve Estonya ya degin genislemisti Siradaki gorev ve amac Ortodoks Ruslari Roma Katolikligi inancina cevirmekti Ancak tarikat Novgorod Prensi Alexander Nevsky karsisinda Peipus Golu Savasi nda agir bir yenilgi alinca bu tasari ortadan kalkmis oldu Geleneksel olarak belirsiz sayidaki bir Toton kuvvetinin 1241 de Mogollara karsi bir Hacli Birligi olusturulan Legnica Savasi nda yer aldigina inanilir Ancak gunumuzde Labuda tarafindan ilgili iddiayi ortaya atan kronikci Jan Dlugoz tarafindan hazirlanan Jan Dlugosz Kronigi Annals of Jan Dlugosz uzerinde yapilan analizler isiginda varilan sonuc Totonlarin bu savasta yer aldiklarina dair bilginin ilgili esere sonradan baskalari tarafindan eklendigi yonundedir Legnica ayrica Mogollarin batiya dogru ulastigi en uc noktadir Novgorod1242 yilinda Toton Sovalyeleri Novgorod halkina saldirdilar gunumuzde Rusya da yer alir Bir zaman icin Fin Ugorlar ve Ruslarin beraber yasadigi bagimsiz bir devletti Sonra III Ivan tarafindan Rusya hakimiyetine alindi ancak Alexander Nevsky yonetimindeki prenslik ordusu tarafindan puskurtulduler Bu savas Rusya da Buz Savasi olarak bilinir Litvanya ya KarsiKudus Kralligi na ait topraklarda bulunan ve Toton larin Ortadogu daki en onemli merkezi olan Akka nin 1291 de dusmesinin ardindan tarikat mucadelesini pagan Litvanya karsisinda zafer kazanmaya ve bu kafirleri Katolik Hristiyan dinine dondurmek uzere faaliyetlere kaydirdi Tarikat merkezi ni de Ortadogu da Hacli Devletlerini yeniden canlandirincaya kadar Venedik e tasidilar Ayrica Litvanya Dukaligi karsisindaki mucadele de bir Hacli Seferi ydi Litvanyalilar 14 yuzyilin sonuna kadar yani butun Dogu Avrupa dan cok sonra Hristiyanligi kabul ettiler Litvanyalilara karsi verilen mucadeleye Ingiltere ve Fransa gibi ulkelerden sovalyeler gunahlarindan kurtulmak ve askeri deneyim kazanmak uzere belli donemler icin katilmaktaydilar Iki taraf arasindaki mucadele cok sert gecti Hristiyan olmayanlar Teutonlarin gozunde ikinci sinif insanlardi ve o donemde Hristiyan olmayanlarin kole edilmesi olagan bir durumdu Boyun egdirilmis Prusyalilar sovalyeler tarafindan cogunlukla kaybettikleri kendi topraklarinda kole olarak calistiriliyordu Polonya KarsisindaPomerelia Pomerenians Dukaligi nin vekaleti konusundaki anlasmazliklar 14 yuzyilin basinda tarikati bir sinir mucadelesine surukledi The Margraves of Brandenburg Alman Prensligi dukaligi 1306 da Polonya Krali Wenceslaus un olumunden sonraki firsatci hareketleri yuzunden dukaligi sucladi netlestirme gerekli Polonya Duku I Wladislaw da babasindan kendisine kalan mirastan caldiklarini belirterek Bradenburglarin suclu oldugunu duyurdu Ancak Danzig teki Pomereliali soylular bu duruma karsi ciktilar ve Brandenburgdan yardim istediler Wladyslaw Danzig e donebilecek ve orayi savunabilecek durumda degildi Bradenburglar da bu durumdan istifade ederek kolaylikla bir kale kazanmis oldular Bu durumdan kurtulmak isteyen Wladyslaw careyi Toton lardan yardim istemekte buldu kaynak belirtilmeli Tarikatin 1300 civarinda hakim oldugu yerler Tarikat Polonyali Landmeister Heinrich von Plotzke komutanliginda Bradenburglari Danzig ten 1308 yilinda atmayi basardi Von Plotzke Totonlara verilmek uzere Wladyslaw dan 10 000 gumus Mark talep etti Ancak Wladyslaw bu tutardan sadece 300 gumus Marklik bolumu Tarikata verebilecegini belirtti Parayla ilgili bu red cevabinin ardindan sovalyeler Danzig Sehrini ve Danzig Kalesi ni terk etmekten vazgectiler ve sehirde huzursuzluk dogmaya basladi Bir sonraki ay sovalyeler kendilerine karsi baslatilan bir ayaklanmayi parali alman sovalyelerin buyuk gayretiyle cok kan dokerek de olsa bastirmayi basardilar 13 Eylul 1306 tarihli Soldin Anlasmasi ile tarikat Bradenburglardan Danzig Schwetz ve Dirschau sehirleri ve hinterlandlarini ayrica 10 000 gumus mark kazanmis oldu kaynak belirtilmeli Pomerelia nin kontrolunu saglayan tarikat boylece Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu nun komsusu olmustu Hacli Seferi ne katilacak kuvvetler ve maddi destek Bati Avrupa dan yapilan yolculuklarda Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu topraklarindan direkt olarak Pomerelia ya ve Prusya ya gecmis olacakti Bu arada Polonya nin Baltik Denizi ile olan baglantisi da kesilmisti Litvanya ve Prusya paganlarina karsi verilen mucadelede Polonya genellikle iyi bir muttefik oluyordu Ancak bunun disindaki tum konularda tarikat azili bir dusman olarak Polonya yi karsisinda gorecekti kaynak belirtilmeli Danzig in fethi tarikat icin yeni bir donemin baslamasi demek oluyordu Ilk kez Katolik Hristiyan bir guc ile bu denli buyuk ve ciddi bir catisma yasanmisti Tapinak Sovalyeleri nin Papalik tarafindan lagvedilmesi ve gordukleri zulum Teutonlari endiseye dusurdu ve merkezlerini 1309 yilinda Venedik ten Marienburg Malborg a tasidilar Boylece bir anlamda Papa ya bagliligi dogrultusunda Prussian Landmeister Prusya Yoneticisi vasfi tasiyan Teutonlarin lideri Grand Master Buyuk Yonetici olarak anilmaya baslanacakti Papa nin muhtemel baskisindan da Venedikte oldugundan cok daha uzak kalacakti Zaten ardindan Papa sovalyelerin gorevlerini kotuye kullanip kullanmadigi konusunda bir sorusturma baslatti Ancak tarikat zamanin hukuk adamlari tarafindan kollandilar ve aklandilar Fakat Pagan Litvanyalilara karsi verilen mucadele boyunca intikam isteyen Polonyalilar ve Papaligin kanuni tehditleriyle yuzlesmek durumunda kaldi kaynak belirtilmeli 1343 yilindaki Kalisz antlasmasiyla Totonlar ve Polonya arasindaki acik savas sona erdi Sovalyeler Kuyavia ve Dobrozyn civarini Polonya birakti Kulmerland ve Danzig i de icine alan Pomerelia yi ellerinde tuttular kaynak belirtilmeli Gucun DorugundaIddiaya gore 1337 yilinda Kutsal Roma Cermen Imparatoru IV Ludwig tarafindan tum Litvanya ve Rusya yi ele gecirmek uzere tarikata imparatorluk imtiyazi taninmisti Buyuk Ustad Winrich von Kniprode un yonetimi doneminde tarikat Avrupa nin en kalabalik ve saygin sovalyelik kurumu durumuna ulasmisti Harita 3 Isvec krali Albrekt Vitalienbruder ismiyle Gotland da korsanlik yapan grubu yenmeleri ve bu cevredeki korsan tehdidini ortadan kaldirmalari durumunda bu stratejik Baltik adasini tarikata birakacagini taahhut etti 1398 yilindaki bir akinla Buyuk Ustad Konrad von Jungingen yonetimindeki sovalyeler adayi ele gecirdiler ve Vitalienbruder isimli korsanlari Gotland dan ve Baltik Denizi nden kovmayi basardilar 1386 yilinda Litvanya duku Buyuk Duk Jogaila baptis olarak Katolik Hristiyanligi kabul etti Polonya Kralicesi Jadwiga ile evlendi ve Wladyslaw II Jagiello ismini alarak Polonya Krali oldu Iki ulke arasinda kurulan ve aslen kisisel olan bu bag tarikatin varolus nedeni olan paganizmin ortadan kalkmasi gibi olasilik meydana getirmisti Sovalyeler baslangicta Jagiello ile kuzeni Vytautas in arasini acmaya calistilar Ancak Vytautas tarikatin kendi topraklarini isgal etme niyetinde olmasindan suphelenince bu plan basarisizlikla sonuclandi Jagiello nun baptis olarak Katolik Hristiyanligi kabulu resmi olarak Litvanya nin Katoliklestirilmesini baslatti Bundan sonra tarikatin Litvanya ya karsi yuruttugu mucadelenin varlik sebebi ve Katolik amaci ortadan kalkmisti ancak Litvanya ve Polonya ile cekismeler ve savaslar hep surdu 1407 yilina gelindiginde Toton Tarikati en genis sinirlarina ulasmisti Hakimiyet alani Prusya Pomerelia Courland Livonya Estonya Gotland Dago Osel ve 1402 de Brandenburg dan kazanilan Neumark a uzaniyordu Grunwald Muharebesi Jan MatejkoGerileme1410 da Grunwald Muharebesi nde II Wladyslaw Jagiello ve Vytautas liderligindeki birlesik bir Polonya Litvanya ordusu Toton lari kesin bir sekilde yendi Buyuk Ustad Ulrich von Jungingen ve Tarikat in ileri gelenlerinin cogu savas alaninda oldu 60 kisiden 50 si Polonya Litvanya ordusu daha sonra Tarikat in baskenti Marienburg Malbork Kusatmasini baslatti ancak Heinrich von Plauen in direnisi nedeniyle Marienburg u alamadi 1411 de Birinci Torun Barisi imzalandiginda Tarikat Sovalyelerin yenilmez savascilar olarak itibari onarilamaz bir sekilde zedelenmis olsa da esasen tum topraklarini elinde tutmayi basardi Polonya ve Litvanya nin gucu artarken Toton Sovalyelerinin gucu ic catismalar nedeniyle azaliyordu Onemli bir tazminat odemek icin yuksek vergiler koymaya zorlandilar ancak sehirlere devletlerinin idaresinde talep edilen yeterli temsili vermediler Otoriter ve reformcu Buyuk Ustat Heinrich von Plauen iktidardan indirildi ve yerine Michael Kuchmeister von Sternberg gecti ancak yeni Buyuk Ustat Tarikat in servetini canlandiramadi Gollub Savasi ndan sonra Tarikat bazi kucuk sinir bolgelerini kaybetti ve 1422 Melno Antlasmasi nda Samogitia uzerindeki tum iddialarindan vazgectiler Avusturyali ve Bavyera sovalyeler Buyuk Ustadin genellikle kendi saflarindan secildigi Asagi Almanca konusan Saksonlarla ayni sekilde cekisen Rheinland dan gelenlerle rekabete girdi Vistula Nehri Vadisi ndeki bati Prusya topraklari ve Brandenburg Neumark Huscu Savaslari sirasinda Huscular tarafindan harap edildi Bazi Toton Sovalyeleri isgalcilerle savasmak icin gonderildi ancak Bohemya piyadeleri tarafindan yenildiler Sovalyeler ayrica bir yenilgiye daha ugradilar Toton Sovalyelerinin ArmasiLorraine Prensi Charles Alexander in armasi 1761 den 1780 e kadar Grand Master Muhurler ve madeni paralarGrand Master in muhru yeniden yapilmis madeni para yeniden yapilmis madeni paraBuyuk ustalari listesiKaynakca Martin Sean 2009 Hakan Tanittiran Ed Tum Gizemleriyle Tapinak Sovalyeleri Knights Templar Istanbul Kalkedon s 66 ISBN 978 605 5679 16 3 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Dis baglantilarWikimedia Commons ta Toton Sovalyeleri ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur