Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İnuit halkları, Arktik bölgede, Alaska, Kanada ve Grönland'da yaşayan Eskimoların ayrıldığı iki ana koldan biri. Diğer kol Yupik halklarıdır.
 | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 | 13.500 |
 | 50.688 (Haziran 2010) |
| Diller | |
| Din | |
Kültürel (ve siyasi) açıdan üç ana gruba ayrılırlar:
Adlandırma
Yerel folklorda Eskimo sözcüğünün "çiğ et yiyen kişi" anlamına geldiğine inanıldığı için bu kelimenin kendilerini tanımlamak amacıyla kullanılmasını hakaret kabul ederler. Bununla birlikte Eskimo sözcüğü diğer dillerde hakaret ya da küçümseme anlamı taşımaz ve antropoloji ve arkeolojide yaygın olarak kullanılır. İnuit ve İnuk sözcükleri Kanada'da resmî olarak Eskimo yerine kullanılmaktadır.
İnuit kelimesi İnuk kelimesinin çoğuludur. İnuk kelimesi İnuitçe'de "kişi" anlamına gelir. İnuitçe lisanının yaklaşık olarak 60.000 kullanıcısı vardır.
Nüfus
Alaska Yerli Dil Merkezine göre Eskimo-Aleut halklarının nüfusu ve anadillerini konuşabilen kişi sayısı:
| Halk | Etnik nüfus | Anadilini konuşabilen kişi sayısı |
| İnyupikler (Alaska) | 15.700 | 2.144 |
| İnuitler (Kanada) | 30.500 | 24.500 |
| Grönland İnuitleri | 47.000 | 47.000 |
Kabileler ve Şiveler
Eskimo kabile adları -miut ('halk') yapım ekiyle kurulur. Şivelerini belirtmek için de -miutun eki getirilir.
- İnyupikçe (Alaska İnuitçesi) ve İnyupikler (Alaska İnuitleri)
- Seward Yarımadası İnyupikçesi
- Bering Boğazı İnyupikçesi
- Diomede şivesi ve konuşan kabileler: Ingalikmiut, Imaqłit
- Wales şivesi ve konuşan kabileler: Kiŋikmiut, Tapqaġmiut
- King Adası şivesi ve konuşan kabileler: Ukiuvaŋmiut
- Bering Boğazı İnyupikçesi
- Qawiaraq İnyupikçesi
- Batı Qawiaraq şivesi ve konuşan kabileler: Siñġaġmiut, Qaviaraġmiut, Ayaqsaaġiaaġmiut, Aziagmiut
- Doğu Qawiaraq şivesi ve konuşan kabileler: Iġałuiŋmiut
- İnyupikçe (dar anlamda)
- Malimiut İnyupikçesi
- Kotzebue şivesi ve konuşan kabileler: Pittaġmiut, Kaŋiġmiut, Qikiqtaġruŋmiut
- Kobuk şivesi ve konuşan kabileler: Kuuŋmiut, Kiitaaŋmiut ya da Kiitaaġmiut, Siiḷviim Kaŋianiġmiut, Nuurvinmiut, Kuuvaum Kaŋiaġmiut, Akuniġmiut, Nuataaġmiut, Napaaqtuġmiut, Kivalliñiġmiut
- Kuzey Alaska İnyupikçesi
- Tikiğaq şivesi ve konuşan kabileler: Tikiġaġmiut
- North Slope şivesi ve konuşan kabileler: Utuqqaġmiut, Siḷaliñaġmiut (= Kukparungmiut, Kunmiut), Kakligmiut (= Sidarumiut, Utkiavinmuit, Nuvukmiut), Kuulugruaġmiut, Ikpikpagmiut, Kuukpigmiut (= Kañianermiut, Killinermiut, Kagmalirmiut)
- Nunataağmiut şivesi ve konuşan kabileler: Nunataaġmiut
- Uummarmiutun ve konuşan kabileler: Uummarmiut
- Malimiut İnyupikçesi
- Seward Yarımadası İnyupikçesi
- Batı Kanada İnuitçesi (Inuvialuktun) ve Batı Kanada İnuitleri (Inuvialuit)
- Siglit İnuitçesi (Siglitun) ve Siglitler: Qikiqtaruqmiut, Kupugmiut, Kittegaryumiut, Nuvuraqmiut, Avvagmiut, Nuunatahmiut
- Inuinnaqtun (ᐃᓄᐃᓐᓇᖅᑐᓐ)
- Kangiryuarmiutun ve konuşan kabileler (Kangiryuarmiut): Kanghiryuatjagmiut, Kanghirjuarmiut, ?Haneragmiut, ?Puivlirmiut, ?Nagyuktomiut
- İqaluktuuttiaq şivesi ve konuşan kabileler: Ekaluktomiut, Kiglinirmiut
- Qurluqtuq şivesi ve konuşan kabileler: Akkuliakattangmiut, Noahognirmiut, Kogluktomiut, Wallirmiut, Asiagmiut, Pingangnaktomiut
- Umingmaktuuq şivesi ve konuşan kabileler: Nennitagmiut, Kilusiktomiut
- Natsilingmiut İnuitçesi (Inuktitun)
- Natsilik şivesi (Nattilingmiutut) ve konuşan kabileler: # Arvertormiut, Netsilingmiut, Kuungmiut
- Arviligjuaq şivesi ve konuşan kabileler: Arviligjuarmiut
- Sinimiut
- Utkuhiksalik İnuitçesi (Utkuhiksalingmiutitut) ve konuşan kabileler: ?Ahagmiut, ?Hanningařuqmiut, ?Ilivilermiut, Ugyulingmiut, Qeqertarmiut, Utkuhiksalingmiut
- Doğu Kanada İnuitçesi (ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ Inuktitut) ve (Inuit)
- Kivalliq İnuitçesi (Kivallirmiutut, Kivallirmiutun, Inuktitun) ve Kivalliq İnuitleri (ᑭᕙᓪᓕᕐᒥᐅᑦ Kivallirmiut)
- Qaernermiut şivesi ve konuşan kabileler: Qaernermiut, ?Harvaqtormiut
- Hauneqtormiut ya da Kangiqliniqmiut şivesi
- Padlermiut şivesi
- Ahiarmiut şivesi
- Aivilik İnuitçesi (Aivilingmiutut, Inuktitut) ve Aivilik İnuitleri
- Sallirmiut şivesi
- Rankin şivesi ve konuşan kabileler: Aivilingmiut, ?Amitormiut
- (Qikiqtaaluk uannangani, Inuktitut)
- Tununirmiut şivesi ve konuşan kabileler: Nedlungmiut, Tununirusirmiut, Tununermiut, Mittimatalingmiut, Aggomiut, ?Pilingmiut
- Iglulirmiut şivesi
- (Qikiqtaaluk nigiani, Inuttitut)
- Güneydoğu şivesi ve konuşan kabileler: Akudnirmiut, Padlimiut, Qinguamiut, Saumingmiut, Kingnaitmiut, Qinguamiut, Okomiut, Talirpingmiut
- Güneybatı şivesi ve konuşan kabileler: Kingarmiut ya da Sikosuilarmiut, Akuliarmiut, Nugumiut, Qaumauangmiut
- Nunavik İnuitçesi (Inuttitut, Nunavimmiutitut)
- Tarramiutut ya da Taqramiutut şivesi ve konuşan kabileler (Tahagmiut ya da Tarramiut): Nuvugmiut, Ungavamiut, Tahagmiut
- Siqinirmiut: Koksoakmiut, Kangiqsualujjuamiut, Kidlinungmiut
- Itivimiut
- Qikirtamiut
- Nunatsiavut ya da Labrador İnuitçesi (Inuttut, Inuttitut, Nunatsiavummiutut, Labradorimiutut)
- Kuzey Nunatsiavut şivesi ve konuşan kabileler: Kongithlushuamiut, Chuckbuckmiut, Nunenumiut, Avitumniut
- Rigolet şivesi ve konuşan kabileler: Aivitumiut, ?Netcetumiut, ?Puthlavamiut
- Kivalliq İnuitçesi (Kivallirmiutut, Kivallirmiutun, Inuktitun) ve Kivalliq İnuitleri (ᑭᕙᓪᓕᕐᒥᐅᑦ Kivallirmiut)
- Grönland İnuitçesi (Kalaallisut) ve Grönland İnuitleri (Kalaallit pl Kalaaleq sg)
- Kuzey Grönland İnuitçesi (Avannarhuarmiutut, Avanersuarmiut[u]ut), Kalaallihut, Inuktun, Taissumanialungmiut) ve **Kuzey Grönland İnuitleri (Inughuit)
- Batı Grönland İnuitçesi (Kitaamiutut, Kalaallisut)
- Kuzey Batı Grönland İnuitçesi
- Avangnamiut şivesi
- Kangaatsiaq-Uummannaq şivesi ve konuşan kabileler: Qeqertarsuarmiut, Kangiamiut, Akunermiut)
- Orta Batı Grönland şivesi ve konuşan kabileler: Quavaitmiut, Kalatditmiut
- Güney Batı Grönland şivesi ve alt şiveleri: Paamiut, Nanortalik-Qaqortoq, Kap Farvel
- Kuzey Batı Grönland İnuitçesi
- Doğu Grönland İnuitçesi ve konuşan kabileler: Angmagsalingmiut
Tarih
Asya ile Amerika birbirine bağlı kara parçaları iken, son Buzul Çağı'nın bitimine doğru (günümüzden yaklaşık 12000 yıl önce), Sibirya'dan Alaska'ya geçen avcıların torunlarıdır. Bununla birlikte bazı iddialara göre de MÖ 3000 yıllarında Bering Boğazı üzerinden Amerika'ya geçmişlerdir.
Dil verileri ve arkeolojik kalıntılar Eskimo halklarının Bering Boğazı'nın buzlarla kaplanıp kara köprüsü olduğu zamanlarda günümüzden 10.000 yıl önce iki ayrı etnik grup (Eskimo ve Aleut) olarak Alaska'dan Kamçatka'ya kadar olan bölgede bulunduklarını göstermektedir. Eskimo ve Aleutların denizde avlanma tekniklerinin geliştirilmesinden önce bölündüklerini gösteren dil verileri arasında ok ve yay için ortak kelimelerin bulunması, bunun yanında deniz avcılığı terimlerinin Eskimo ve Aleutlarda farklı olması gösterilebilir. Eskimo ve Aleutlar deniz avcılığını birbirlerinden bağımsız olarak geliştirmişlerdir.
Günümüzde Alaska, Kanada ve Grönland'da yaşayan İnuit halklarının ataları MS 1000 yıl önce Thule kültürünü oluşturmuşlardı.
Sosyal yaşam
Ataları çeşitli bölgelere yerleştikleri için farklı kültür özellikleri geliştirmişlerdir; ama bu çok çeşitli toplulukların günümüzde de yaşayan ortak özellikleri vardır. İnuitler, günümüzde çoğunlukla Grönland'ın, Kanada'nın, ABD'nin ve Rusya'nın yasal sınırlarının iki yanında yaşamaktadırlar.
Alaska'da çamur sıvalı dikdörtgen evlerde, Grönland'da taş, toprak ve balina kemiğinden yapılmış kubbeli evlerde, Kanada'da ise iglo denilen buzdan yapılmış kubbeli evlerde yaşarlar. Bununla birlikte modern evlerde yaşayan İnuitler de vardır. Kara ulaşımını köpeklerin çektiği kızaklarla, deniz ulaşımını "kayak" adı verilen kayıklarla ve kadınların kullandığı "" adlı ağaç ve deriden yapılmış botlarla sağlarlar. Ancak günümüzde motorlu taşıtlar, motorlu kızaklar, ateşli silahlar ve modern kamp aletlerini de kullanmaktadırlar.
İnuitlerin yaşadıkları geniş tundra bölgesi, yılda sekiz - dokuz ay süren dondurucu kuzey kışından ötürü tarıma elverişli olmayan topraklarla kaplıdır. Bu yüzden Eskimo ekonomisi avcılık ve balıkçılığa (özellikle balina avcılığı) dayanmaktadır. Temel yiyecekleri balık,ren geyiği ve sığındır.
Aile
Köy odası
Şenlik ve Törenler
Dil ve Eğitim
- Eskimo dilleri
- Yupik dilleri
- Sirenik Yupikçesi
- Sibirya Yupikçesi
- Naukan Yupikçesi
- Yupikçe (Alaska Yupikçesi)
- Supikçe (Pasifik Yupikçesi)
- İnuit dilleri
- İnyupikçe (Alaska İnuitçesi)
- Batı Kanada İnuitçesi (Inuvialuktun)
- Siglit İnuitçesi
- Inuinnaqtun
- Natsilingmiut İnuitçesi
- Doğu Kanada İnuitçesi (ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ Inuktitut)
- Kivalliq İnuitçesi
- Aivilik İnuitçesi
- Nunavik İnuitçesi
- Nunatsiavut ya da Labrador İnuitçesi
- Grönland İnuitçesi
- Yupik dilleri
Avcılık ve toplayıcılık
Eskimolarda av erkeklerce ya da kadınlarla birlikte yapılır ve avlanan büyük avlar erkeklerce yüzülür ve parçalanır. Fakat avın aile ve akrabalar ile ihtiyacı olan yabancılar arasında paylaşımı yalnızca kadınlarca yapılır.
Din
Eskimoların çoğu Şaman ya da Hristiyan inançlarına sahiptirler. Hristiyan Eskimolar " ile ve Anglikan kiliselerine mensupturlar.
Geleneksel eskimo inanışı ise şaman denilen din adamları etrafında organize olmuş, karmaşık ve sözlü olarak nesilden nesile nakledilen bir inanç sistemidir. Destanlar ve şarkılı şiirli atışmalar kültürlerinde önemli bir yer tutar.
Şamanizm
Hıristiyanlık
Giyim Kuşam
Giyecek
Takı ve beden süslemesi
Dövme
Kolsuz bacaksız insan biçimli üzeri dövme desenli fildişi oyma bebeklerin Arktik'teki tarihi 3.500 yıl öncesine uzanıyor. Bering Boğazı ve Grönland'da dövmeli mumyalara rastlanmıştır. 3.500 yıl öncesi Sivullirmiut (ya da Tunnit, Dorset) kültürüne ait yüz maskesinde dövme izleri görülmektedir.
Dövme bütün Eskimo halklarında yaygın bir gelenek olup daha çok kadınlarda görülür. Eskimolardaki ilk dövme kaydını 1576 yılında Kanada'da Sir Martin Frobisher (1535 ya da 1539 - 1594) daha sonra kendi adıyla anılacak olan koyda Eskimolardan yapmıştır.
Mutfak
Ayrıca bakınız
Kaynakça ve notlar
- ^ "Inuit, Inuk." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ Oxford İngilizce Sözlük, Inuit, Inuk
- ^ . 9 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2012.
- ^ a b c Robert Winston (Editorial Consultant), Human, the Definitive Visual Guide, s.353
- ^ . 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
- ^ "Glenbow Museum : Thule Whalebone House". 5 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2012.
- ^ a b . 14 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2010.
Dış bağlantılar
- Tattoos Images From the Arctic & Alaska18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Inuit halklari Arktik bolgede Alaska Kanada ve Gronland da yasayan Eskimolarin ayrildigi iki ana koldan biri Diger kol Yupik halklaridir Inuit halklariOnemli nufusa sahip bolgeler13 50050 688 Haziran 2010 DillerInuit dilleri InyupikceDinHristiyanlik Samanizm 24 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2010 www CIA gov 57 600 88 4 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2010 Matthew Henson in kamerasiyla Kuzey Kutbunda dort InuitInuit kadinlari Labrador KanadaEskimo fok aviIglu icindeIglu 1999Inuit ayakkabilari Kulturel ve siyasi acidan uc ana gruba ayrilirlar Inyupikler ya da Alaska Inuitleri Inuitler ya da Kanada Inuitleri Bati Kanada Inuitleri Gronland InuitleriAdlandirmaYerel folklorda Eskimo sozcugunun cig et yiyen kisi anlamina geldigine inanildigi icin bu kelimenin kendilerini tanimlamak amaciyla kullanilmasini hakaret kabul ederler Bununla birlikte Eskimo sozcugu diger dillerde hakaret ya da kucumseme anlami tasimaz ve antropoloji ve arkeolojide yaygin olarak kullanilir Inuit ve Inuk sozcukleri Kanada da resmi olarak Eskimo yerine kullanilmaktadir Inuit kelimesi Inuk kelimesinin coguludur Inuk kelimesi Inuitce de kisi anlamina gelir Inuitce lisaninin yaklasik olarak 60 000 kullanicisi vardir NufusAlaska Yerli Dil Merkezine gore Eskimo Aleut halklarinin nufusu ve anadillerini konusabilen kisi sayisi Halk Etnik nufus Anadilini konusabilen kisi sayisiInyupikler Alaska 15 700 2 144Inuitler Kanada 30 500 24 500Gronland Inuitleri 47 000 47 000Kabileler ve SivelerEskimo kabile adlari miut halk yapim ekiyle kurulur Sivelerini belirtmek icin de miutun eki getirilir Inyupikce Alaska Inuitcesi ve Inyupikler Alaska Inuitleri Seward Yarimadasi Inyupikcesi Bering Bogazi Inyupikcesi Diomede sivesi ve konusan kabileler Ingalikmiut Imaqlit Wales sivesi ve konusan kabileler Kiŋikmiut Tapqaġmiut King Adasi sivesi ve konusan kabileler Ukiuvaŋmiut Qawiaraq Inyupikcesi Bati Qawiaraq sivesi ve konusan kabileler Sinġaġmiut Qaviaraġmiut Ayaqsaaġiaaġmiut Aziagmiut Dogu Qawiaraq sivesi ve konusan kabileler Iġaluiŋmiut Inyupikce dar anlamda Malimiut Inyupikcesi Kotzebue sivesi ve konusan kabileler Pittaġmiut Kaŋiġmiut Qikiqtaġruŋmiut Kobuk sivesi ve konusan kabileler Kuuŋmiut Kiitaaŋmiut ya da Kiitaaġmiut Siiḷviim Kaŋianiġmiut Nuurvinmiut Kuuvaum Kaŋiaġmiut Akuniġmiut Nuataaġmiut Napaaqtuġmiut Kivalliniġmiut Kuzey Alaska Inyupikcesi Tikigaq sivesi ve konusan kabileler Tikiġaġmiut North Slope sivesi ve konusan kabileler Utuqqaġmiut Siḷalinaġmiut Kukparungmiut Kunmiut Kakligmiut Sidarumiut Utkiavinmuit Nuvukmiut Kuulugruaġmiut Ikpikpagmiut Kuukpigmiut Kanianermiut Killinermiut Kagmalirmiut Nunataagmiut sivesi ve konusan kabileler Nunataaġmiut Uummarmiutun ve konusan kabileler Uummarmiut Bati Kanada Inuitcesi Inuvialuktun ve Bati Kanada Inuitleri Inuvialuit Siglit Inuitcesi Siglitun ve Siglitler Qikiqtaruqmiut Kupugmiut Kittegaryumiut Nuvuraqmiut Avvagmiut Nuunatahmiut Inuinnaqtun ᐃᓄᐃᓐᓇᖅᑐᓐ Kangiryuarmiutun ve konusan kabileler Kangiryuarmiut Kanghiryuatjagmiut Kanghirjuarmiut Haneragmiut Puivlirmiut Nagyuktomiut Iqaluktuuttiaq sivesi ve konusan kabileler Ekaluktomiut Kiglinirmiut Qurluqtuq sivesi ve konusan kabileler Akkuliakattangmiut Noahognirmiut Kogluktomiut Wallirmiut Asiagmiut Pingangnaktomiut Umingmaktuuq sivesi ve konusan kabileler Nennitagmiut Kilusiktomiut Natsilingmiut Inuitcesi Inuktitun Natsilik sivesi Nattilingmiutut ve konusan kabileler Arvertormiut Netsilingmiut Kuungmiut Arviligjuaq sivesi ve konusan kabileler Arviligjuarmiut Sinimiut Utkuhiksalik Inuitcesi Utkuhiksalingmiutitut ve konusan kabileler Ahagmiut Hanningaruqmiut Ilivilermiut Ugyulingmiut Qeqertarmiut Utkuhiksalingmiut Dogu Kanada Inuitcesi ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ Inuktitut ve Inuit Kivalliq Inuitcesi Kivallirmiutut Kivallirmiutun Inuktitun ve Kivalliq Inuitleri ᑭᕙᓪᓕᕐᒥᐅᑦ Kivallirmiut Qaernermiut sivesi ve konusan kabileler Qaernermiut Harvaqtormiut Hauneqtormiut ya da Kangiqliniqmiut sivesi Padlermiut sivesi Ahiarmiut sivesi Aivilik Inuitcesi Aivilingmiutut Inuktitut ve Aivilik Inuitleri Sallirmiut sivesi Rankin sivesi ve konusan kabileler Aivilingmiut Amitormiut Qikiqtaaluk uannangani Inuktitut Tununirmiut sivesi ve konusan kabileler Nedlungmiut Tununirusirmiut Tununermiut Mittimatalingmiut Aggomiut Pilingmiut Iglulirmiut sivesi Qikiqtaaluk nigiani Inuttitut Guneydogu sivesi ve konusan kabileler Akudnirmiut Padlimiut Qinguamiut Saumingmiut Kingnaitmiut Qinguamiut Okomiut Talirpingmiut Guneybati sivesi ve konusan kabileler Kingarmiut ya da Sikosuilarmiut Akuliarmiut Nugumiut Qaumauangmiut Nunavik Inuitcesi Inuttitut Nunavimmiutitut Tarramiutut ya da Taqramiutut sivesi ve konusan kabileler Tahagmiut ya da Tarramiut Nuvugmiut Ungavamiut Tahagmiut Siqinirmiut Koksoakmiut Kangiqsualujjuamiut Kidlinungmiut Itivimiut Qikirtamiut Nunatsiavut ya da Labrador Inuitcesi Inuttut Inuttitut Nunatsiavummiutut Labradorimiutut Kuzey Nunatsiavut sivesi ve konusan kabileler Kongithlushuamiut Chuckbuckmiut Nunenumiut Avitumniut Rigolet sivesi ve konusan kabileler Aivitumiut Netcetumiut Puthlavamiut Gronland Inuitcesi Kalaallisut ve Gronland Inuitleri Kalaallit pl Kalaaleq sg Kuzey Gronland Inuitcesi Avannarhuarmiutut Avanersuarmiut u ut Kalaallihut Inuktun Taissumanialungmiut ve Kuzey Gronland Inuitleri Inughuit Bati Gronland Inuitcesi Kitaamiutut Kalaallisut Kuzey Bati Gronland Inuitcesi Avangnamiut sivesi Kangaatsiaq Uummannaq sivesi ve konusan kabileler Qeqertarsuarmiut Kangiamiut Akunermiut Orta Bati Gronland sivesi ve konusan kabileler Quavaitmiut Kalatditmiut Guney Bati Gronland sivesi ve alt siveleri Paamiut Nanortalik Qaqortoq Kap Farvel Dogu Gronland Inuitcesi ve konusan kabileler AngmagsalingmiutTarihAsya ile Amerika birbirine bagli kara parcalari iken son Buzul Cagi nin bitimine dogru gunumuzden yaklasik 12000 yil once Sibirya dan Alaska ya gecen avcilarin torunlaridir Bununla birlikte bazi iddialara gore de MO 3000 yillarinda Bering Bogazi uzerinden Amerika ya gecmislerdir Dil verileri ve arkeolojik kalintilar Eskimo halklarinin Bering Bogazi nin buzlarla kaplanip kara koprusu oldugu zamanlarda gunumuzden 10 000 yil once iki ayri etnik grup Eskimo ve Aleut olarak Alaska dan Kamcatka ya kadar olan bolgede bulunduklarini gostermektedir Eskimo ve Aleutlarin denizde avlanma tekniklerinin gelistirilmesinden once bolunduklerini gosteren dil verileri arasinda ok ve yay icin ortak kelimelerin bulunmasi bunun yaninda deniz avciligi terimlerinin Eskimo ve Aleutlarda farkli olmasi gosterilebilir Eskimo ve Aleutlar deniz avciligini birbirlerinden bagimsiz olarak gelistirmislerdir Gunumuzde Alaska Kanada ve Gronland da yasayan Inuit halklarinin atalari MS 1000 yil once Thule kulturunu olusturmuslardi Sosyal yasamAtalari cesitli bolgelere yerlestikleri icin farkli kultur ozellikleri gelistirmislerdir ama bu cok cesitli topluluklarin gunumuzde de yasayan ortak ozellikleri vardir Inuitler gunumuzde cogunlukla Gronland in Kanada nin ABD nin ve Rusya nin yasal sinirlarinin iki yaninda yasamaktadirlar Igloo Alaska da camur sivali dikdortgen evlerde Gronland da tas toprak ve balina kemiginden yapilmis kubbeli evlerde Kanada da ise iglo denilen buzdan yapilmis kubbeli evlerde yasarlar Bununla birlikte modern evlerde yasayan Inuitler de vardir Kara ulasimini kopeklerin cektigi kizaklarla deniz ulasimini kayak adi verilen kayiklarla ve kadinlarin kullandigi adli agac ve deriden yapilmis botlarla saglarlar Ancak gunumuzde motorlu tasitlar motorlu kizaklar atesli silahlar ve modern kamp aletlerini de kullanmaktadirlar Inuitlerin yasadiklari genis tundra bolgesi yilda sekiz dokuz ay suren dondurucu kuzey kisindan oturu tarima elverisli olmayan topraklarla kaplidir Bu yuzden Eskimo ekonomisi avcilik ve balikciliga ozellikle balina avciligi dayanmaktadir Temel yiyecekleri balik ren geyigi ve sigindir Aile Koy odasi Yarisina kadar yere gomulu olan ve kisin yalnizca erkeklerin kullandigi koy odasi ya da Inyupik Qargi si Point Hope Alaska 1885 agac kitliginda Gronland balinasinin kemikleri yapi malzemesi olarak kullanilmisSenlik ve TorenlerDil ve EgitimInuit dilleri cografyasiEskimo dilleri Yupik dilleri Sirenik Yupikcesi Sibirya Yupikcesi Naukan Yupikcesi Yupikce Alaska Yupikcesi Supikce Pasifik Yupikcesi Inuit dilleri Inyupikce Alaska Inuitcesi Bati Kanada Inuitcesi Inuvialuktun Siglit Inuitcesi Inuinnaqtun Natsilingmiut Inuitcesi Dogu Kanada Inuitcesi ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ Inuktitut Kivalliq Inuitcesi Aivilik Inuitcesi Nunavik Inuitcesi Nunatsiavut ya da Labrador Inuitcesi Gronland InuitcesiAvcilik ve toplayicilikKayak icinde zipkinli fok avcisi Kulusuk GronlandKayak icinde kutup ayisi avcisi 1904 GronlandKayak icinde avcilar 1996 Ilulissat GronlandCiplak kayak iskeleti 1996 Ilulissat Gronland Eskimolarda av erkeklerce ya da kadinlarla birlikte yapilir ve avlanan buyuk avlar erkeklerce yuzulur ve parcalanir Fakat avin aile ve akrabalar ile ihtiyaci olan yabancilar arasinda paylasimi yalnizca kadinlarca yapilir Din1917 yilinda bir Inuit ailesi Eskimolarin cogu Saman ya da Hristiyan inanclarina sahiptirler Hristiyan Eskimolar ile ve Anglikan kiliselerine mensupturlar Geleneksel eskimo inanisi ise saman denilen din adamlari etrafinda organize olmus karmasik ve sozlu olarak nesilden nesile nakledilen bir inanc sistemidir Destanlar ve sarkili siirli atismalar kulturlerinde onemli bir yer tutar Samanizm HiristiyanlikGiyim KusamAmautiqAmautiqGiyecek Taki ve beden suslemesi Dovme Frobisher Koyu Nunavut Kanada Eskimolardaki dovmenin ilk kaydinin yapildigi yer Kolsuz bacaksiz insan bicimli uzeri dovme desenli fildisi oyma bebeklerin Arktik teki tarihi 3 500 yil oncesine uzaniyor Bering Bogazi ve Gronland da dovmeli mumyalara rastlanmistir 3 500 yil oncesi Sivullirmiut ya da Tunnit Dorset kulturune ait yuz maskesinde dovme izleri gorulmektedir Dovme butun Eskimo halklarinda yaygin bir gelenek olup daha cok kadinlarda gorulur Eskimolardaki ilk dovme kaydini 1576 yilinda Kanada da Sir Martin Frobisher 1535 ya da 1539 1594 daha sonra kendi adiyla anilacak olan koyda Eskimolardan yapmistir MutfakAyrica bakinizIglo Skraeling Kolomb oncesi Amerika Martin Frobisher Inuit Circumpolar CouncilKaynakca ve notlar Inuit Inuk Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 Oxford Ingilizce Sozluk Inuit Inuk 9 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Kasim 2012 a b c Robert Winston Editorial Consultant Human the Definitive Visual Guide s 353 ISBN 1 4053 0233 X 28 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2010 Glenbow Museum Thule Whalebone House 5 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Kasim 2012 a b 14 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2010 Dis baglantilarTattoos Images From the Arctic amp Alaska18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde