Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hint seferleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Hint Okyanusu'nda yaptığı bir dizi seferlere verilen addır.
Arka plan
Vasco de Gama'nın 1498 yılında Afrika'nın güneyini dolaşarak, Atlas Okyanusu'ndan Hint Okyanusuna geçmesinden sonra, Portekizliler Hint Okyanusu'nda güçlü bir donanma oluşturmuş,Kızıldeniz ve Basra Körfezi'nin Hint Okyanusuna açılan ağızlarının denetimini ele geçirmiş, o zamana kadar Güney Asya mallarının Avrupa’ya ulaşmasında önemli rolü olan Baharat yolu'nu işlevsiz bırakmışlardı.
1517 yılında Yavuz Sultan Selim'in Mısır'ı, 1538 yılında Kanuni Sultan Süleyman'ın Irak'ı ele geçirmesinden sonra, Osmanlı İmparatorluğu Kızıldeniz ve Basra körfezi kıyılarına ulaşmış, fakat deniz hakimiyetini sağlayamamıştı. Bu sebepten, Osmanlı imparatorluğu Portekiz'in Hint Okyanusu'ndaki egemenliğini sınırlamak istiyordu.
Öte yandan Hindistan'ın batısındaki Gucerat Sultanlığı da Osmanlı İmparatorluğu'ndan Portekizlilere karşı yardım talebinde bulunuyordu. Bu konuda ilk talep Yavuz Sultan Selim döneminde gelmişti.
1538 yılından itibaren bir Osmanlı donanması Hint Okyanusuna gönderildi ve okyanusta Osmanlı Portekiz savaşları başladı. Bu seferlerde donanma komutanına Hint kaptanı (veya Mısır kaptanı) deniliyordu. Seferler Hint kaptanının adıyla belirlenen dört ayrı aşamada devam etti. (Kimi tarihçiler bu savaşlardan sonraki Açe Seferi'ni de Hint seferinin devamı sayarlar.)
Seferler
Hadım Süleyman Paşa yönetimindeki 1. sefer
Osmanlı İmparatorluğu Akdeniz'de büyük bir donanmaya sahipse de, bu donanmanın Kızıldeniz'e geçirilmesi mümkün değildi. Bu sebeple Hint kaptanlığına atanan Hadım Süleyman Paşa Süveyş tersanelerinde 76 parça gemi yaptırdı ve Kızıldeniz üzerinden Hindistan'a hareket etti. (Bu gemilerin kerestesi Alanya'dan İskenderiye'ye gönderilmişti.) Süleyman Paşa önce Kızıldeniz güneyinde (bugünkü Yemen'de) bulunan Aden'i ele geçirdi. Daha sonra Arap Yarımadası'nın ve İran'ın güney kıyılarını izleyerek Hindistan’a gitti.
Ne var ki, Osmanlı donanmasını davet eden Gucerat Sultanı Bahadır Şah ölmüş, yerine gelenler ise Portekiz ile anlaşmışlardı. Süleyman Paşa Kuzey Batı Hindistan’da kalesini ele geçirmek için bazı girişimlerde bulunduysa da, Portekizlilerin kaleye yardıma gelmeleri üzerine geri döndü.
Süleyman Paşa'nın asıl faaliyetleri Yemen'de oldu. Yemen'in bir bölümünü ele geçirdi. Kendisinin Hint kaptanlığından alınmasından sonra, diğer komutanlar Yemen'in tamamını ele geçirdiler. Hatta, bunlardan Özdemir Paşa sonraki yıllarda Kızıldeniz'de karşı yakaya geçip, Habeşistan kıyılarını ele geçirmeye başladı. (Yaklaşık olarak bugünkü Sudan ve Eritre kıyı bölgeleri)
Piri Reis yönetimindeki 2. sefer
Süleyman Paşa’dan sonra Portekizlilerin Kızıldeniz'e yeniden hakim olmak için Kızıldeniz kıyılarında bazı baskınlar (Süveyş, Cidde, Aden vb.) yaptılar. Portekiz'e karşı ikinci sefer için Piri Reis görevlendirildi. 1551 yılında o sırada 86 yaşında olan Piri Reis yeni bir donanmayla Kızıldeniz'e açıldı ve Umman'ın limanı olan Maskat'ı alarak, Portekiz faaliyetlerine son verdi. Daha sonra Hint Okyanusuna açılan Piri Reis Basra körfezinin ağzındaki 1507 yılından beri Portekiz hakimiyetinde olan, fakat halkı Müslüman olan Hürmüz adasını kuşattı. (Bu ada günümüzde İran yönetimindedir.) 1552 yılında adayı yağmalayan Piri Reis daha sonra Basra'ya geldi. Ancak güçlü bir Portekiz donanmasının geldiğini öğrenince, donanmayı Basra’da bırakıp, kendisine ait üç gemi ile geri döndü. Ne var ki, bu durum büyük tepki doğurdu ve görevden alındı. Mısır’a döndükten sonra bir süre sonra 1554 yılında İstanbul’dan gelen emir gereği idam edildi.
Koca Murat Reis yönetimindeki 3. sefer
1552 yılında Piri Reis'ten sonra, Hint kaptanlığına atanan Koca Murat Reis'in görevi Basra'da sıkışmış donanmayı Kızıldeniz'e geri getirmekti. Basra'da onardığı 18 kadırga ile denize açılan Murat Reis 25 kadırgadan oluşan bir Portekiz filosu ile karşılaştı ve Portekizlileri gerilemek zorunda bıraktı. Buna rağmen, Portekiz'in Hint Okyanusu'ndaki üstünlüğü devam ediyordu ve Murat Reis donanmayı geri getiremedi. Bu sebepten, kısa süre sonra görevden alındı.
Seydi Ali Reis yönetimindeki 4. sefer
1553 yılında Hint kaptanlığına atanan Seydi Ali Reis'in görevi de 15 parçaya inmiş donanmayı Kızıldeniz'e getirmekti. Seydi Ali Reis bakım yaptırdıktan sonra donanmayı Basra körfezinden çıkarttı ve Arabistan Yarımadası'nın güneyini (bugünkü Umman kıyıları) izleyerek geri dönmeye başladı. Üzerine gönderilen iki Portekiz donanmasından da kurtulmayı başardı. Fakat gemileri Tufan'ı fil denilen o yöreye mahsus şiddetli bir fırtınaya tutuldu. Kalan dokuz gemisiyle doğuya sürüklenen Seydi Ali Reis sonunda Hindistan'a gitmek zorunda kaldı. Elinde sadece altı harap gemi kalan Seydi Ali Reis deniz yoluyla dönemeyeceğini anladığından, kara yoluyla dönmeye karar verdi. 1555 yılında Gücerat başkenti Ahmedabat'ta ve Delhi'de Baburoğullarından Hümayun Şah'ın huzuruna çıktı ve aldığı yardımla kara yoluyla geri dönmeye başladı. (Adamlarından bir kısmını Hindistan'da bırakmıştı.) Kara yolunda çeşitli maceralar yaşayan Seydi Ali Reis sonunda 1557 yılında Osmanlı toprağına ayak bastı. Seydi Ali Reis'in bu maceralı yolculuğu padişaha takdim ettiği Mir'at-ül Memalik adlı eserinde özetledi.
Sonrası
Osmanlı İmparatorluğu Hint seferlerinden sonra bir defa daha Hint Okyanusu'yla ilgilendi. Bugünkü Endonezya'da bulunan Açe Sultanı Alaaddin Portekizlilere karşı Osmanlı İmparatorluğu'ndan yardım istemişti. 1567 yılında 15 kadırga ve 2 barçadan oluşan yeni bir donanma hazırlandı. Ama daha sonra bu donanma bir Yemen isyanı için kullanıldı ve Açe’ye sadece Kurdoğlu Hızır Reis komutasında iki gemi gidebildi. Tarihte bu sefere Açe Seferi denilir.
Kaynakça
- ^ Somel, Selçuk Akşin (2012). Historical dictionary of the Ottoman Empire (2. bas.). Lanham, Md.: Scarecrow Press. ISBN .
- ^ Wheeler, Douglas L. (2010). Historical dictionary of Portugal (3. bas.). Lanham, Md.: Scarecrow Press. ISBN .
- ^ Prof Dr. Yaşar Yücel-Prof Dr. Ali Sevim :Türkiye Tarihi II, Türk Tarih Kurumu Yayınları,1990,İstanbul
- ^ Gabor Anaston-Bruce masters: The Encyclopaedia of the Ottoman Empire, p.467
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hint seferleri Osmanli Imparatorlugu nun Hint Okyanusu nda yaptigi bir dizi seferlere verilen addir 16 yuzyilda Hint Okyanusu nda Osmanli filosu Seydi Ali Reis Portekiz filosuna karsiArka planVasco de Gama nin 1498 yilinda Afrika nin guneyini dolasarak Atlas Okyanusu ndan Hint Okyanusuna gecmesinden sonra Portekizliler Hint Okyanusu nda guclu bir donanma olusturmus Kizildeniz ve Basra Korfezi nin Hint Okyanusuna acilan agizlarinin denetimini ele gecirmis o zamana kadar Guney Asya mallarinin Avrupa ya ulasmasinda onemli rolu olan Baharat yolu nu islevsiz birakmislardi 1517 yilinda Yavuz Sultan Selim in Misir i 1538 yilinda Kanuni Sultan Suleyman in Irak i ele gecirmesinden sonra Osmanli Imparatorlugu Kizildeniz ve Basra korfezi kiyilarina ulasmis fakat deniz hakimiyetini saglayamamisti Bu sebepten Osmanli imparatorlugu Portekiz in Hint Okyanusu ndaki egemenligini sinirlamak istiyordu Ote yandan Hindistan in batisindaki Gucerat Sultanligi da Osmanli Imparatorlugu ndan Portekizlilere karsi yardim talebinde bulunuyordu Bu konuda ilk talep Yavuz Sultan Selim doneminde gelmisti 1538 yilindan itibaren bir Osmanli donanmasi Hint Okyanusuna gonderildi ve okyanusta Osmanli Portekiz savaslari basladi Bu seferlerde donanma komutanina Hint kaptani veya Misir kaptani deniliyordu Seferler Hint kaptaninin adiyla belirlenen dort ayri asamada devam etti Kimi tarihciler bu savaslardan sonraki Ace Seferi ni de Hint seferinin devami sayarlar SeferlerHadim Suleyman Pasa yonetimindeki 1 sefer Osmanli Imparatorlugu Akdeniz de buyuk bir donanmaya sahipse de bu donanmanin Kizildeniz e gecirilmesi mumkun degildi Bu sebeple Hint kaptanligina atanan Hadim Suleyman Pasa Suveys tersanelerinde 76 parca gemi yaptirdi ve Kizildeniz uzerinden Hindistan a hareket etti Bu gemilerin kerestesi Alanya dan Iskenderiye ye gonderilmisti Suleyman Pasa once Kizildeniz guneyinde bugunku Yemen de bulunan Aden i ele gecirdi Daha sonra Arap Yarimadasi nin ve Iran in guney kiyilarini izleyerek Hindistan a gitti Ne var ki Osmanli donanmasini davet eden Gucerat Sultani Bahadir Sah olmus yerine gelenler ise Portekiz ile anlasmislardi Suleyman Pasa Kuzey Bati Hindistan da kalesini ele gecirmek icin bazi girisimlerde bulunduysa da Portekizlilerin kaleye yardima gelmeleri uzerine geri dondu Suleyman Pasa nin asil faaliyetleri Yemen de oldu Yemen in bir bolumunu ele gecirdi Kendisinin Hint kaptanligindan alinmasindan sonra diger komutanlar Yemen in tamamini ele gecirdiler Hatta bunlardan Ozdemir Pasa sonraki yillarda Kizildeniz de karsi yakaya gecip Habesistan kiyilarini ele gecirmeye basladi Yaklasik olarak bugunku Sudan ve Eritre kiyi bolgeleri Piri Reis yonetimindeki 2 sefer Suleyman Pasa dan sonra Portekizlilerin Kizildeniz e yeniden hakim olmak icin Kizildeniz kiyilarinda bazi baskinlar Suveys Cidde Aden vb yaptilar Portekiz e karsi ikinci sefer icin Piri Reis gorevlendirildi 1551 yilinda o sirada 86 yasinda olan Piri Reis yeni bir donanmayla Kizildeniz e acildi ve Umman in limani olan Maskat i alarak Portekiz faaliyetlerine son verdi Daha sonra Hint Okyanusuna acilan Piri Reis Basra korfezinin agzindaki 1507 yilindan beri Portekiz hakimiyetinde olan fakat halki Musluman olan Hurmuz adasini kusatti Bu ada gunumuzde Iran yonetimindedir 1552 yilinda adayi yagmalayan Piri Reis daha sonra Basra ya geldi Ancak guclu bir Portekiz donanmasinin geldigini ogrenince donanmayi Basra da birakip kendisine ait uc gemi ile geri dondu Ne var ki bu durum buyuk tepki dogurdu ve gorevden alindi Misir a dondukten sonra bir sure sonra 1554 yilinda Istanbul dan gelen emir geregi idam edildi Koca Murat Reis yonetimindeki 3 sefer 1552 yilinda Piri Reis ten sonra Hint kaptanligina atanan Koca Murat Reis in gorevi Basra da sikismis donanmayi Kizildeniz e geri getirmekti Basra da onardigi 18 kadirga ile denize acilan Murat Reis 25 kadirgadan olusan bir Portekiz filosu ile karsilasti ve Portekizlileri gerilemek zorunda birakti Buna ragmen Portekiz in Hint Okyanusu ndaki ustunlugu devam ediyordu ve Murat Reis donanmayi geri getiremedi Bu sebepten kisa sure sonra gorevden alindi Seydi Ali Reis yonetimindeki 4 sefer 1553 yilinda Hint kaptanligina atanan Seydi Ali Reis in gorevi de 15 parcaya inmis donanmayi Kizildeniz e getirmekti Seydi Ali Reis bakim yaptirdiktan sonra donanmayi Basra korfezinden cikartti ve Arabistan Yarimadasi nin guneyini bugunku Umman kiyilari izleyerek geri donmeye basladi Uzerine gonderilen iki Portekiz donanmasindan da kurtulmayi basardi Fakat gemileri Tufan i fil denilen o yoreye mahsus siddetli bir firtinaya tutuldu Kalan dokuz gemisiyle doguya suruklenen Seydi Ali Reis sonunda Hindistan a gitmek zorunda kaldi Elinde sadece alti harap gemi kalan Seydi Ali Reis deniz yoluyla donemeyecegini anladigindan kara yoluyla donmeye karar verdi 1555 yilinda Gucerat baskenti Ahmedabat ta ve Delhi de Baburogullarindan Humayun Sah in huzuruna cikti ve aldigi yardimla kara yoluyla geri donmeye basladi Adamlarindan bir kismini Hindistan da birakmisti Kara yolunda cesitli maceralar yasayan Seydi Ali Reis sonunda 1557 yilinda Osmanli topragina ayak basti Seydi Ali Reis in bu macerali yolculugu padisaha takdim ettigi Mir at ul Memalik adli eserinde ozetledi SonrasiOsmanli Imparatorlugu Hint seferlerinden sonra bir defa daha Hint Okyanusu yla ilgilendi Bugunku Endonezya da bulunan Ace Sultani Alaaddin Portekizlilere karsi Osmanli Imparatorlugu ndan yardim istemisti 1567 yilinda 15 kadirga ve 2 barcadan olusan yeni bir donanma hazirlandi Ama daha sonra bu donanma bir Yemen isyani icin kullanildi ve Ace ye sadece Kurdoglu Hizir Reis komutasinda iki gemi gidebildi Tarihte bu sefere Ace Seferi denilir Kaynakca Somel Selcuk Aksin 2012 Historical dictionary of the Ottoman Empire 2 bas Lanham Md Scarecrow Press ISBN 978 0810871687 Wheeler Douglas L 2010 Historical dictionary of Portugal 3 bas Lanham Md Scarecrow Press ISBN 978 0810860889 Prof Dr Yasar Yucel Prof Dr Ali Sevim Turkiye Tarihi II Turk Tarih Kurumu Yayinlari 1990 Istanbul Gabor Anaston Bruce masters The Encyclopaedia of the Ottoman Empire 978 0 8160 6259 1 p 467