Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sinek kuşu veya kolibri, sinek kuşugiller (Trochilidae) familyasını oluşturan küçük kuş türlerinin ortak adı. Havada asılı kalıp kanatlarını çok hızlı çırparak durabilmeleriyle tanınırlar. Türüne bağlı olarak saniyede 15 ila 80 kez kanat çırpabilirler.
| Sinek kuşu | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||
| ||||||||||
Alt familyalar | ||||||||||
Havada asılı kalmalarının yanı sıra, geriye doğru ve dikey olarak uçabilirler ve çiçeklerin nektarlarını ince gagalarıyla emerken sabit konumda kalabilirler. Kanatlarını hızlıca çırpmaları, insanın ağzı kapalıyken ses çıkartmaya çalışmasına benzer bir ses sunar. Bu yüzden İngilizce'de "hummingbird" (hımlayan kuş) ismini almıştır.
Sinek kuşları, başta kırmızı çiçeklerinki olmak üzere birçok çiçek özüne ilgi duyarlar. Genelde çiçek nektarlarından beslenirler ve özellikle dar ağızlı çiçeklerin polenlerini taşımakta önemli rol oynarlar. Birçok sinek kuşu özellikle yavrularını beslerken böcek de yer.
Karayip Adaları'nda yaşayan arı sinek kuşu (Mellisuga helenae), 1,8 gram ağırlığıyla dünyanın en küçük kuşu sayılır.Kızıl sinek kuşu gibi daha tipik bir sinek kuşu ise 3 gram ağırlığında ve 10-12 santimetre uzunluğundadır. En büyük sinek kuşu olan dev sinek kuşlarının (Patagona gigas) kiminin ağırlığı 24 gramı bulur.
Erkek sinek kuşlarının çoğu yuva kurmada eşlerine yardımcı olmazlar. Çoğu sinek kuşu türü, ağaç dallarında özenle dokunmuş bir kap görünümünde yuvalar yaparlar. Bu yuvalarda iki adet beyaz yumurta bulunur. Bunlar tüm kuş yumurtalarının en küçüğü olsalar da yetişkin bir sinek kuşunun boyuna oranla büyük sayılırlar. Kuluçka dönemi 14 ile 19 gün arasında sürer.
Görünümleri
Kuş dünyasında en parıltılı tüyler ve en gösterişli süslerin bazıları sinek kuşlarında görülür. Erkek sinek kuşları genelde parlak renklidir, dişi sinek kuşları ise çoğunlukla daha soluk renklere sahiptir. Bu kuşlara hayran olan doğacıların taktığı adlar, perilere has bir zarafet ve mücevherimsi bir parıltı çağrıştırır. Brezilya yakutu, yakut-safir sinek kuşu gibi adlar bu gruptaki kuşlara verilen adlar arasındadır.
Gagaları ince ve uzundur, bu da derin çiçeklerden rahatlıkla besinlerini alabilmelerine yardımcı olur. Göğüsleri ve vücutlarının altları genelde beyaz renkte, kanatları, kanatlarının altları ve kafalarının üstü de sinek kuşu hangi renk ise o rengin tonlarındadır. Bütün türlerin vücutlarının bir ya da birkaç yerinde yeşil renk bulunur.
Uçuş aerodinamiği
Sinek kuşlarının uçuş şekilleri aerodinamik açıdan ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Havada duran sinek kuşlarını sadece çok hızlı video kameralar çekebilir. Nature dergisinden ve iş arkadaşları kızıl sinek kuşunun bir rüzgâr tünelindeki uçuşunu incelemişler, kuşun aşağı ve yukarı kanat darbelerinin kaldırma gücünü araştırmışlardır.
Bu deneyler sonucunda sinek kuşunun ağırlığının %75'ini kanatların aşağı darbelerinde, %25'ini de yukarı darbelerinde kaldırıldığını gözlemlemişlerdir. Daha önceden iki tip darbenin de eşit kaldırma gücüne sahip olduğu varsayılırdı. Bu bulgular sinek kuşlarının havada asılı durma yeteneklerinin Sphingidae gibi böceklerinkine benzer, ama farklı olduğunu göstermiştir.
Metabolizma
Böcekleri saymazsak, uçarken en yüksek metabolizmaya sahip hayvanlar sinek kuşlarıdır. Çok hızlı hareket eden kanatlarını destekleyebilmek için buna zorunludurlar. Kalp atışları dakikada 1260 defaya kadar yükselebilir (mavi boğazlı sinek kuşlarına ait bir ölçüm). Genelde toplam ağırlıklarından daha fazla miktarda besin tüketirler, bunun için her gün yüzlerce çiçeği ziyaret ederler. Herhangi bir anda, açlıktan ölmeye sadece birkaç saat uzaktadırlar. Ancak, geceleri ve yemek az olduğunda metabolizmalarını yavaşlatabilir, kış uykusu gibi bir uyuşukluk içerisine girebilirler. Bu uyuşukluk içinde kalp atışları dakikada 50-180 arasına kadar düşebilir, bu da besin gereksinimini düşürür.
Yakut Boğazlı Sinek Kuşu'nun göç ederken 800 km uzunluğundaki Meksika Körfezi'ni hiç durmadan geçebildiği gözlemlenmiştir. Sinek kuşlarının metabolizmasının incelenmesi sayesinde bunun nasıl mümkün olabildiği anlaşılmaktadır. Sinek kuşları, diğer göçebe kuşlar gibi, göç dönemleri öncesinde, yakıt olarak kullanmak üzere vücutlarında yağ depolar, ağırlıklarını %45-50 oranında artırır ve potansiyel uçuş süresini uzatmış olurlar.
Dağılımı
Sinek kuşları sadece Amerika kıtasında bulunur.Alaska'nın güneyi ve Kanada'dan; Güney Amerika'da Tierra del Fuego'ya kadar yaklaşık 1.200.000 km²'lik bir alanda bu kuşları görebilmek mümkündür. Birçoğu Orta ve Güney Amerika'daki tropikal iklimlerde yaşar; ancak bazı türleri ılıman iklimlerde de bulunur. Kimi zaman Küba ve Bahama'dan gelen gelip geçici türler sayılmazsa, Kuzey Amerika'nın doğusunda sadece göçmen yakut boğazlı sinek kuşları bulunur. Onun yakın akrabası olan siyah çeneli sinek kuşu da bir göçebe kuş olup; Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'nın batısında en yaygın olan sinek kuşu türüdür.
ABD ve Kanada'daki çoğu sinek kuşu, kışları daha sıcak iklimlere göç eder, bazıları ise sıcak kıyı bölgelerinde kalırlar. Güney Amerika'nın güneyindeki bazı sinek kuşları da tropik bölgelere giderler.
Kızıl sinek kuşu, Güney Amerika yerine ABD'nin doğusuna göç etmeye başlamıştır. Bunun nedeni bahçelerdeki suni yemliklerin bu kuşların hayatta kalma şansını artırmasıdır. Geçmişte, doğuya göç eden kuşlar genelde ölüyordu ama artık birçoğu yaşamaktadır. Değişen göç yolları yavrular tarafından da sürdürülmektedir. Yeterli yemek ve barınağa sahip olmaları halinde bu kuşlar oldukça dayanıklıdır, en az -20 °C sıcaklığa dayanabilirler.
Sistematik ve evrim
Geleneksel olarak sinek kuşları, içinde kırlangıçların da bulunduğu takımına ait sayılmışlardır. Sibley-Ahlquist sınıflandırmasına göre, sinek kuşları Trochiliformes adlı yeni bir takıma ayrılmıştır ama bu ayrım sonradan ortaya çıkan yeni bulgularla desteklenmemektedir. Sinek kuşlarının kanatlarının içi boş ve dolayısıyla kırılgandır, ender olarak fosilleşirler, bu yüzden evrimsel geçmişleri gizemli kalmıştır. Ancak çoğu bilim insanı sinek kuşunun yakın zamanlarda evrimleştiğine inanmaktadır, geçmişlerinin belirgin olmamasını buna bağlarlar. Uzmanlar, sinek kuşu türlerinin en çeşitli olduğu yer olması nedeniyle Güney Amerika'nın onların kaynağı olduğunu ileri sürerler. Bilinen türlerin yarıdan fazlası Brezilya ve Ekvador'da bulunur.
Farklı sınıflandırma bakış açılarına göre sinek kuşu türlerinin sayısı 325 ila 340 arasındadır. Bunlar iki alt familyaya bölünürler: Hermitler (Phaethornithinae alt familyası, 6 cins içinde yer alan 34 tür) ve tipik sinek kuşları (Trochilinae alt familyası, geri kalanlar).
Sinek kuşlarının modern farklılıkları evrimsel biyologların Güney Amerika'daki araştırmaları sonucunda gerçekleşmiştir, lakin bu canlıların büyük çoğunluğu da buralarda bulunmaktadır. Ancak, mevcut sinek kuşlarının ataları Avrupa'da, günümüz Güney Rusya'sında daha önceleri yaşamış olabilir.
Genetik analizler sinek kuşlarının 35 milyon yıl önce Eosen devrinde en yakın akrabalarından ayrışmış olduğunu göstermektedir; ancak bu yöndeki fosil kanıtlar sınırlıdır. Pleistosen devrinden kalma fosiller Brezilya ve Bahamalarda bulunmuş, ama bilimsel olarak betimlenmemiştir. Hâlen var olan birkaç türün fosilleri bulunmuştur; ancak yakın zamana kadar, daha eski fosillerin sinek kuşlarına ait olduğu kesin olarak kanıtlanamamıştı.
Ardından 2004'te, Frankfurt'taki Senckenberg Müzesi'nden Dr. 30 milyon yıllık bir sinek kuşu fosilini tanımladı ve Nature dergisinde yayımladı.Eurotrochilus inexpectatus (beklenmeyen Avrupalı sinek kuşu) olarak adlandırılan bu ilkel sinek kuşunun fosili yıllardır Stuttgart'ta bir müze çekmecesinde durmaktaydı. Sinek kuşlarının Amerika kıtası dışında hiç bulunmadığı varsayıldığından, Almanya'da Heidelberg'in güneyinde Wiesloch-Frauenweiler'da bir kil yatağında keşfedilen bu fosilin bir sinek kuşu olabileceği Mayr tarafından incelenene dek kimsenin aklına gelmemişti.
Sinek kuşuna mı, yoksa ilişkili olan soyu bitmiş Jungorninthidae familyasına mı ait olduğu belli olmayan kuş fosilleri Almanya'daki Messel taş ocağında ve Kafkasya'da bulunmuştur. Bu fosillerin 35-40 milyon yıl öncesine dayandığı belirlendiğinden bu iki familyanın bu tarihte ayrıştığı anlaşılmıştır. Fosillerin bulunduğu yerler o dönemlerde günümüzde kuzey Karaipler veya güney Çindekine benzer bir iklime sahipti. Hâlen bilinmeyen ise, ilkel Eurotrochilus ve modern fosiller arasında geçen 25 milyon yıl zarfında sinek kuşlarına ne olduğudur. Bu tarihlerde sinek kuşlarının boyları küçülmüş, Amerika'ya yayılmışlar ve Avrupa'da soyları tükenmiştir. DNA-DNA hibridizasyon sonuçlarına göre Güney Amerika'daki sinek kuşlarının başlıca yayılması Miyosen devrinde, 12-13 milyon yıl önce, And Dağları yükselirken gerçekleşmiştir.
Sinek kuşları ve insanlar
Sinek kuşları bazen garajların içine uçarlar ve burada hapis kalırlar. Bunun sebebi, garaj kapısının genelde kırmızı renkli olan emniyet kolunu bir çiçeğe benzetmeleridir. Ancak, sinek kuşları kırmızı bir nesnenin olmadığı kapalı mekânlarda da hapsolabilirler. İçeri girdikten sonra dışarı çıkamazlar; çünkü bir yerde hapsoldukları veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde içgüdüsel olarak yukarı doğru uçarlar. Bu, sinek kuşunun ölmesine neden olabilecek bir durumdur, kuş yorgun düşer ve kısa sürede (bazen 1 saatte) ölür. Eğer bir sinek kuşu erişilebilir bir noktadaysa, nazikçe yakalanıp dışarı bırakılmalıdır. Sinek kuşu salınana kadar avuç içinde sessizce yatar.
Sinek kuşu yemlikleri ve nektar
Sinek kuşları enerji sağlamak için bir enerji kaynağına (tipik olarak nektar) ve proteine (genelde küçük böcekler) ihtiyaç duyarlar. Nektar yerine insan yapımı yemliklerden suni nektar yiyebilirler. Bu yemlikler hem sinek kuşlarının insanlarca yakından izlenmesini sağlar, hem de açmış çiçeklerin seyrek olduğu zamanlarda onlara güvenilir bir yiyecek kaynağı oluşturur. Evde yapılan nektar için bir ölçek toz şeker, dört ölçek su içinde kaynatılır. Soğumuş nektar daha sonra yem kabının içine koyulur. Renklendirici, vitamin ya da bal kullanılmamalıdır, çünkü içinde, sinek kuşları için zararlı bir bakteri çoğalabilir. Diyet tatlandırıcıları da kullanılmamalıdır; çünkü sinek kuşları bunu içseler de, metabolizmaları için gereken yeterli kaloriyi alamadıkları için açlıktan öleceklerdir.
Mağazalarda satılan bazı sinek kuşu yemleri ise kırmızı boyalı olup katkı maddeleri içermektedir. Bunlar gereksizdir ve uzun vadede kuşların sağlığı üzerindeki etkileri bilinmemektedir. Parlak renklerin (özellikle kırmızının) sinek kuşlarını cezbettiği doğru olsa da suya boya katmaktansa yemliğin kırmızı renkli olması daha iyidir. Kırmızı boyanın sinek kuşlarına zararlı olma olasılığı vardır. Ticari nektar karışımlarında mineraller de bulunur, bunlar yararlı olsalar da, sinek kuşları mineralleri nektardan değil, böceklerden elde ettikleri için, katkı mineraller gereksizdir. Otoriteler sinek kuşlarının sadece şekerli su içmelerini önerirler
Sinek kuşu yemliğinin doldurulması ve temizliği kolay olmalıdır. Hazırlanmış nektar kullanılmadan evvel buzdolabında 1-2 hafta bekletilebilir, ama dışarı çıkartıldıktan sonra sıcak havada 2-4 gün, ılık havada 4-6 gün tazeliğini korur, sonra bulanıklaşır veya küflenir. Nektar değiştirilirken yemlik ılık suda iyice çalkalanmalı, şeker birikintileri ve bakteri artıklarından arıtılmalıdır. Eğer bulaşık deterjanı kullanılmışsa daha da çok durulanmalıdır. Eğer siyah küf noktaları belirirse yemlik sulandırılmış çamaşır suyu içinde bekletilmelidir.
Başka hayvanlar da sinek kuşu yemliklerine gelirler. Arı ve eşek arılarının girip içinde hapsolmalarını engellemek için beslenme deliklerinin dar olması veya bir file ile ağızlarının kapatılması gerekir. Başka kuşlar bu yemliklerden içip onları devirebilirler. Bu bir sorun olursa daha ağır yemlikler de mevcuttur. Eğer karıncalar bir sorun oluşturursa, "karınca hendeği" kurmak veya sinek kuşunun erişemeyeceği bir yere yapışkan böcek tuzağı sürmek bir çözüm olabilir.
Düşmanları
Sinek kuşlarının doğal düşmanları yılanlar, yırtıcı kuşlar ve yırtıcı kedilerdir. Ayrıca insanlar da bu kuşların düşmanıdır. Sinek kuşlarının yaşam alanlarını tahrip eden insanlar bu kuşların organlarını işleyerek takı ve süs eşyası haline getirirler.
Ayrıca garaj içlerindeki örümcek ağları da onlar için ölümcül birer tehdit sayılabilir.
Kültür ve mitolojide sinek kuşları
- Aztek tanrısı sinek kuşu olarak temsil edilmiştir.
- Peru'daki Nazca Çizgilerinden biri bir sinek kuşu resmidir.
- halkı sinek kuşunun Dünya'ya ateşi getirdiğine inanır.
- Trinidad ve Tobago, "sinek kuşu vatanı" olarak tanınır; ülkenin armasında ve 1 sent madeni parasında sinek kuşu resmi vardır.
- "Sinek kuşu" başlıklı pek çok popüler şarkı yazılmıştır. Bunların yazarları arasında B.B. King, Wilco, Leon Russell, John Mayer, , Cat Stevens, , ve Yuki sayılabilir.
- Kanadalı firması sinek kuşunu şirket logosu olarak kullanmaktadır.
Galeri
Kaynakça
- ^ a b "Giant Hummingbird". BirdLife Species Factsheet. BirdLife International. 2008. Erişim tarihi: 6 Eylül 2008.
- ^ a b c . Season of Spring. 2008. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2008.
- ^ Rodríguez-Gironés MA, Santamaría L (2004) Why Are So Many Bird Flowers Red? PLoS Biol 2(10): e350 doi:10.1371/journal.pbio.0020350
- ^ Altschuler, D. L. 2003. Flower Color, Hummingbird Pollination, and Habitat Irradiance in Four Neotropical Forests. 35(3): 344–355.
- ^ Ekdale, Eric (30 Mart 2006). . . 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2008.
- ^ . 21 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2008.
|başlık=dış bağlantı () - ^ Klappenbach, Laura. . About.com. 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2008.
- ^ Omara-Otunnu, Elizabeth. Hummingbird's Beaks Bend To Catch Insects 6 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. University of Connecticut Advance advance.uconn.edu 16 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2004-07-19).
- ^ Warrick, D. R.; Tobalske, B.W. & Powers, D.R. (2005): Aerodynamics of the hovering hummingbird. Nature 435: 1094-1097
- ^ a b c Hawkinson, Candice (2005). "The Pollinators: Hummingbirds". Beneficials in the Garden. Galveston County Master Gardener Association, Inc. (GCMGA). 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2008.
- ^ * Skutch, Alexander F. & Singer, Arthur B. (1973): The Life of the Hummingbird. Crown Publishers, New York.
- ^ Roberson, Don (11-13 Aralık 1999). . Bird Families of the World. 31 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2008.
- ^ Williamson, S. L. 2002. A Field Guide to Hummingbirds of North America (Peterson Field Guide Series). Houghton Mifflin Co., Boston.
- ^ Gerwin, John A. & Zink, Robert M. (1998): Phylogenetic patterns in the Trochilidae. Auk 115(1): 105-118. PDF 27 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Şubat 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2007.
- ^ Bleiweiss, Robert; Kirsch, John A. W. & Matheus, Juan Carlos (1999): DNA-DNA hybridization evidence for subfamily structure among hummingbirds. 111(1): 8-19. PDF 27 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Şubat 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2007.
- ^ Shackelford, Clifford Eugene; Lindsay, Madge M. & Klym, C. Mark (2005): Hummingbirds of Texas with their New Mexico and Arizona ranges. Texas A&M University Press, College Station.
Konuyla ilgili yayınlar
- del Hoyo, J.; Elliott, A. & Sargatal, J. (editors) (1999): Handbook of Birds of the World, Volume 5: Barn-owls to Hummingbirds. Lynx Edicions, Barcelona.
- Meyer de Schauensee, Rodolphe (1970): A Guide to Birds of South America. Livingston, Wynnewood, PA.
Dış bağlantılar
- Sinek kuşu topluluğu(İngilizce)
- 30 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sinek kuşu videoları30 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . İnternet Kuş Koleksiyonunda.
- Görüntü:(.wmv17 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .) (.mp4 - iPod) Sinek kuşu havada durup yemek yerken17 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'de kayıtlıdır.
- Video (.wmv) Hummingbird yuvasını yaparken 17 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'de kayıtlıdır.
- Video (.wmv) Hummingbird yuvasına örümcek ağı eklerken 17 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 'de kayıtlıdır.
- Video (.wmv) Hummingbird yuvasına tohumlar yerleştirirken 'de kayıtlıdır.
- 17 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sinek kusu veya kolibri sinek kusugiller Trochilidae familyasini olusturan kucuk kus turlerinin ortak adi Havada asili kalip kanatlarini cok hizli cirparak durabilmeleriyle taninirlar Turune bagli olarak saniyede 15 ila 80 kez kanat cirpabilirler Sinek kusuBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim Ebabiller Familya Trochilidae Sinek kusugiller Vigors 1824Alt familyalarPhaethornithinae Trochilinae Havada asili kalmalarinin yani sira geriye dogru ve dikey olarak ucabilirler ve ciceklerin nektarlarini ince gagalariyla emerken sabit konumda kalabilirler Kanatlarini hizlica cirpmalari insanin agzi kapaliyken ses cikartmaya calismasina benzer bir ses sunar Bu yuzden Ingilizce de hummingbird himlayan kus ismini almistir Sinek kuslari basta kirmizi ciceklerinki olmak uzere bircok cicek ozune ilgi duyarlar Genelde cicek nektarlarindan beslenirler ve ozellikle dar agizli ciceklerin polenlerini tasimakta onemli rol oynarlar Bircok sinek kusu ozellikle yavrularini beslerken bocek de yer Karayip Adalari nda yasayan ari sinek kusu Mellisuga helenae 1 8 gram agirligiyla dunyanin en kucuk kusu sayilir Kizil sinek kusu gibi daha tipik bir sinek kusu ise 3 gram agirliginda ve 10 12 santimetre uzunlugundadir En buyuk sinek kusu olan dev sinek kuslarinin Patagona gigas kiminin agirligi 24 grami bulur Erkek sinek kuslarinin cogu yuva kurmada eslerine yardimci olmazlar Cogu sinek kusu turu agac dallarinda ozenle dokunmus bir kap gorunumunde yuvalar yaparlar Bu yuvalarda iki adet beyaz yumurta bulunur Bunlar tum kus yumurtalarinin en kucugu olsalar da yetiskin bir sinek kusunun boyuna oranla buyuk sayilirlar Kulucka donemi 14 ile 19 gun arasinda surer GorunumleriKus dunyasinda en pariltili tuyler ve en gosterisli suslerin bazilari sinek kuslarinda gorulur Erkek sinek kuslari genelde parlak renklidir disi sinek kuslari ise cogunlukla daha soluk renklere sahiptir Bu kuslara hayran olan dogacilarin taktigi adlar perilere has bir zarafet ve mucevherimsi bir parilti cagristirir Brezilya yakutu yakut safir sinek kusu gibi adlar bu gruptaki kuslara verilen adlar arasindadir Gagalari ince ve uzundur bu da derin ciceklerden rahatlikla besinlerini alabilmelerine yardimci olur Gogusleri ve vucutlarinin altlari genelde beyaz renkte kanatlari kanatlarinin altlari ve kafalarinin ustu de sinek kusu hangi renk ise o rengin tonlarindadir Butun turlerin vucutlarinin bir ya da birkac yerinde yesil renk bulunur Ucus aerodinamigiSinek kuslarinin ucus sekilleri aerodinamik acidan ayrintili bir sekilde incelenmistir Havada duran sinek kuslarini sadece cok hizli video kameralar cekebilir Nature dergisinden ve is arkadaslari kizil sinek kusunun bir ruzgar tunelindeki ucusunu incelemisler kusun asagi ve yukari kanat darbelerinin kaldirma gucunu arastirmislardir Bu deneyler sonucunda sinek kusunun agirliginin 75 ini kanatlarin asagi darbelerinde 25 ini de yukari darbelerinde kaldirildigini gozlemlemislerdir Daha onceden iki tip darbenin de esit kaldirma gucune sahip oldugu varsayilirdi Bu bulgular sinek kuslarinin havada asili durma yeteneklerinin Sphingidae gibi boceklerinkine benzer ama farkli oldugunu gostermistir MetabolizmaKizil sinek kusu ucarken Bocekleri saymazsak ucarken en yuksek metabolizmaya sahip hayvanlar sinek kuslaridir Cok hizli hareket eden kanatlarini destekleyebilmek icin buna zorunludurlar Kalp atislari dakikada 1260 defaya kadar yukselebilir mavi bogazli sinek kuslarina ait bir olcum Genelde toplam agirliklarindan daha fazla miktarda besin tuketirler bunun icin her gun yuzlerce cicegi ziyaret ederler Herhangi bir anda acliktan olmeye sadece birkac saat uzaktadirlar Ancak geceleri ve yemek az oldugunda metabolizmalarini yavaslatabilir kis uykusu gibi bir uyusukluk icerisine girebilirler Bu uyusukluk icinde kalp atislari dakikada 50 180 arasina kadar dusebilir bu da besin gereksinimini dusurur Yakut Bogazli Sinek Kusu nun goc ederken 800 km uzunlugundaki Meksika Korfezi ni hic durmadan gecebildigi gozlemlenmistir Sinek kuslarinin metabolizmasinin incelenmesi sayesinde bunun nasil mumkun olabildigi anlasilmaktadir Sinek kuslari diger gocebe kuslar gibi goc donemleri oncesinde yakit olarak kullanmak uzere vucutlarinda yag depolar agirliklarini 45 50 oraninda artirir ve potansiyel ucus suresini uzatmis olurlar DagilimiBir sinek kusu yuvasinda iki yavru sinek kusu Sinek kuslari sadece Amerika kitasinda bulunur Alaska nin guneyi ve Kanada dan Guney Amerika da Tierra del Fuego ya kadar yaklasik 1 200 000 km lik bir alanda bu kuslari gorebilmek mumkundur Bircogu Orta ve Guney Amerika daki tropikal iklimlerde yasar ancak bazi turleri iliman iklimlerde de bulunur Kimi zaman Kuba ve Bahama dan gelen gelip gecici turler sayilmazsa Kuzey Amerika nin dogusunda sadece gocmen yakut bogazli sinek kuslari bulunur Onun yakin akrabasi olan siyah ceneli sinek kusu da bir gocebe kus olup Amerika Birlesik Devletleri ve Kanada nin batisinda en yaygin olan sinek kusu turudur ABD ve Kanada daki cogu sinek kusu kislari daha sicak iklimlere goc eder bazilari ise sicak kiyi bolgelerinde kalirlar Guney Amerika nin guneyindeki bazi sinek kuslari da tropik bolgelere giderler Kizil sinek kusu Guney Amerika yerine ABD nin dogusuna goc etmeye baslamistir Bunun nedeni bahcelerdeki suni yemliklerin bu kuslarin hayatta kalma sansini artirmasidir Gecmiste doguya goc eden kuslar genelde oluyordu ama artik bircogu yasamaktadir Degisen goc yollari yavrular tarafindan da surdurulmektedir Yeterli yemek ve barinaga sahip olmalari halinde bu kuslar oldukca dayaniklidir en az 20 C sicakliga dayanabilirler Sistematik ve evrimSinek kuslarindan Yesil meneksekulakli Colibri thalassinus Geleneksel olarak sinek kuslari icinde kirlangiclarin da bulundugu takimina ait sayilmislardir Sibley Ahlquist siniflandirmasina gore sinek kuslari Trochiliformes adli yeni bir takima ayrilmistir ama bu ayrim sonradan ortaya cikan yeni bulgularla desteklenmemektedir Sinek kuslarinin kanatlarinin ici bos ve dolayisiyla kirilgandir ender olarak fosillesirler bu yuzden evrimsel gecmisleri gizemli kalmistir Ancak cogu bilim insani sinek kusunun yakin zamanlarda evrimlestigine inanmaktadir gecmislerinin belirgin olmamasini buna baglarlar Uzmanlar sinek kusu turlerinin en cesitli oldugu yer olmasi nedeniyle Guney Amerika nin onlarin kaynagi oldugunu ileri surerler Bilinen turlerin yaridan fazlasi Brezilya ve Ekvador da bulunur Farkli siniflandirma bakis acilarina gore sinek kusu turlerinin sayisi 325 ila 340 arasindadir Bunlar iki alt familyaya bolunurler Hermitler Phaethornithinae alt familyasi 6 cins icinde yer alan 34 tur ve tipik sinek kuslari Trochilinae alt familyasi geri kalanlar Sinek kuslarinin modern farkliliklari evrimsel biyologlarin Guney Amerika daki arastirmalari sonucunda gerceklesmistir lakin bu canlilarin buyuk cogunlugu da buralarda bulunmaktadir Ancak mevcut sinek kuslarinin atalari Avrupa da gunumuz Guney Rusya sinda daha onceleri yasamis olabilir Genetik analizler sinek kuslarinin 35 milyon yil once Eosen devrinde en yakin akrabalarindan ayrismis oldugunu gostermektedir ancak bu yondeki fosil kanitlar sinirlidir Pleistosen devrinden kalma fosiller Brezilya ve Bahamalarda bulunmus ama bilimsel olarak betimlenmemistir Halen var olan birkac turun fosilleri bulunmustur ancak yakin zamana kadar daha eski fosillerin sinek kuslarina ait oldugu kesin olarak kanitlanamamisti Ardindan 2004 te Frankfurt taki Senckenberg Muzesi nden Dr 30 milyon yillik bir sinek kusu fosilini tanimladi ve Nature dergisinde yayimladi Eurotrochilus inexpectatus beklenmeyen Avrupali sinek kusu olarak adlandirilan bu ilkel sinek kusunun fosili yillardir Stuttgart ta bir muze cekmecesinde durmaktaydi Sinek kuslarinin Amerika kitasi disinda hic bulunmadigi varsayildigindan Almanya da Heidelberg in guneyinde Wiesloch Frauenweiler da bir kil yataginda kesfedilen bu fosilin bir sinek kusu olabilecegi Mayr tarafindan incelenene dek kimsenin aklina gelmemisti Sinek kusuna mi yoksa iliskili olan soyu bitmis Jungorninthidae familyasina mi ait oldugu belli olmayan kus fosilleri Almanya daki Messel tas ocaginda ve Kafkasya da bulunmustur Bu fosillerin 35 40 milyon yil oncesine dayandigi belirlendiginden bu iki familyanin bu tarihte ayristigi anlasilmistir Fosillerin bulundugu yerler o donemlerde gunumuzde kuzey Karaipler veya guney Cindekine benzer bir iklime sahipti Halen bilinmeyen ise ilkel Eurotrochilus ve modern fosiller arasinda gecen 25 milyon yil zarfinda sinek kuslarina ne oldugudur Bu tarihlerde sinek kuslarinin boylari kuculmus Amerika ya yayilmislar ve Avrupa da soylari tukenmistir DNA DNA hibridizasyon sonuclarina gore Guney Amerika daki sinek kuslarinin baslica yayilmasi Miyosen devrinde 12 13 milyon yil once And Daglari yukselirken gerceklesmistir Sinek kuslari ve insanlarSinek kuslari bazen garajlarin icine ucarlar ve burada hapis kalirlar Bunun sebebi garaj kapisinin genelde kirmizi renkli olan emniyet kolunu bir cicege benzetmeleridir Ancak sinek kuslari kirmizi bir nesnenin olmadigi kapali mekanlarda da hapsolabilirler Iceri girdikten sonra disari cikamazlar cunku bir yerde hapsolduklari veya kendilerini tehdit altinda hissettiklerinde icgudusel olarak yukari dogru ucarlar Bu sinek kusunun olmesine neden olabilecek bir durumdur kus yorgun duser ve kisa surede bazen 1 saatte olur Eger bir sinek kusu erisilebilir bir noktadaysa nazikce yakalanip disari birakilmalidir Sinek kusu salinana kadar avuc icinde sessizce yatar Sinek kusu yemlikleri ve nektar Sinek kuslari yemlikten yemlerini yerken Sinek kuslari enerji saglamak icin bir enerji kaynagina tipik olarak nektar ve proteine genelde kucuk bocekler ihtiyac duyarlar Nektar yerine insan yapimi yemliklerden suni nektar yiyebilirler Bu yemlikler hem sinek kuslarinin insanlarca yakindan izlenmesini saglar hem de acmis ciceklerin seyrek oldugu zamanlarda onlara guvenilir bir yiyecek kaynagi olusturur Evde yapilan nektar icin bir olcek toz seker dort olcek su icinde kaynatilir Sogumus nektar daha sonra yem kabinin icine koyulur Renklendirici vitamin ya da bal kullanilmamalidir cunku icinde sinek kuslari icin zararli bir bakteri cogalabilir Diyet tatlandiricilari da kullanilmamalidir cunku sinek kuslari bunu icseler de metabolizmalari icin gereken yeterli kaloriyi alamadiklari icin acliktan oleceklerdir Magazalarda satilan bazi sinek kusu yemleri ise kirmizi boyali olup katki maddeleri icermektedir Bunlar gereksizdir ve uzun vadede kuslarin sagligi uzerindeki etkileri bilinmemektedir Parlak renklerin ozellikle kirmizinin sinek kuslarini cezbettigi dogru olsa da suya boya katmaktansa yemligin kirmizi renkli olmasi daha iyidir Kirmizi boyanin sinek kuslarina zararli olma olasiligi vardir Ticari nektar karisimlarinda mineraller de bulunur bunlar yararli olsalar da sinek kuslari mineralleri nektardan degil boceklerden elde ettikleri icin katki mineraller gereksizdir Otoriteler sinek kuslarinin sadece sekerli su icmelerini onerirler Sinek kusu yemliginin doldurulmasi ve temizligi kolay olmalidir Hazirlanmis nektar kullanilmadan evvel buzdolabinda 1 2 hafta bekletilebilir ama disari cikartildiktan sonra sicak havada 2 4 gun ilik havada 4 6 gun tazeligini korur sonra bulaniklasir veya kuflenir Nektar degistirilirken yemlik ilik suda iyice calkalanmali seker birikintileri ve bakteri artiklarindan aritilmalidir Eger bulasik deterjani kullanilmissa daha da cok durulanmalidir Eger siyah kuf noktalari belirirse yemlik sulandirilmis camasir suyu icinde bekletilmelidir Baska hayvanlar da sinek kusu yemliklerine gelirler Ari ve esek arilarinin girip icinde hapsolmalarini engellemek icin beslenme deliklerinin dar olmasi veya bir file ile agizlarinin kapatilmasi gerekir Baska kuslar bu yemliklerden icip onlari devirebilirler Bu bir sorun olursa daha agir yemlikler de mevcuttur Eger karincalar bir sorun olusturursa karinca hendegi kurmak veya sinek kusunun erisemeyecegi bir yere yapiskan bocek tuzagi surmek bir cozum olabilir Dusmanlari Sinek kuslarinin dogal dusmanlari yilanlar yirtici kuslar ve yirtici kedilerdir Ayrica insanlar da bu kuslarin dusmanidir Sinek kuslarinin yasam alanlarini tahrip eden insanlar bu kuslarin organlarini isleyerek taki ve sus esyasi haline getirirler Ayrica garaj iclerindeki orumcek aglari da onlar icin olumcul birer tehdit sayilabilir Kultur ve mitolojide sinek kuslariPeru daki Nazca Cizgileri bir sinek kusunu betimlemektedir Aztek tanrisi sinek kusu olarak temsil edilmistir Peru daki Nazca Cizgilerinden biri bir sinek kusu resmidir halki sinek kusunun Dunya ya atesi getirdigine inanir Trinidad ve Tobago sinek kusu vatani olarak taninir ulkenin armasinda ve 1 sent madeni parasinda sinek kusu resmi vardir Sinek kusu baslikli pek cok populer sarki yazilmistir Bunlarin yazarlari arasinda B B King Wilco Leon Russell John Mayer Cat Stevens ve Yuki sayilabilir Kanadali firmasi sinek kusunu sirket logosu olarak kullanmaktadir GaleriKaynakca a b Giant Hummingbird BirdLife Species Factsheet BirdLife International 2008 Erisim tarihi 6 Eylul 2008 a b c Season of Spring 2008 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2008 Rodriguez Girones MA Santamaria L 2004 Why Are So Many Bird Flowers Red PLoS Biol 2 10 e350 doi 10 1371 journal pbio 0020350 Altschuler D L 2003 Flower Color Hummingbird Pollination and Habitat Irradiance in Four Neotropical Forests 35 3 344 355 Ekdale Eric 30 Mart 2006 27 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2008 21 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2008 baslik dis baglanti yardim Klappenbach Laura About com 27 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2008 Omara Otunnu Elizabeth Hummingbird s Beaks Bend To Catch Insects 6 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of Connecticut Advance advance uconn edu 16 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2004 07 19 Warrick D R Tobalske B W amp Powers D R 2005 Aerodynamics of the hovering hummingbird Nature 435 1094 1097 a b c Hawkinson Candice 2005 The Pollinators Hummingbirds Beneficials in the Garden Galveston County Master Gardener Association Inc GCMGA 11 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2008 Skutch Alexander F amp Singer Arthur B 1973 The Life of the Hummingbird Crown Publishers New York ISBN 0 517 50572 X Roberson Don 11 13 Aralik 1999 Bird Families of the World 31 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2008 Williamson S L 2002 A Field Guide to Hummingbirds of North America Peterson Field Guide Series Houghton Mifflin Co Boston ISBN 0 618 02496 4 Gerwin John A amp Zink Robert M 1998 Phylogenetic patterns in the Trochilidae Auk 115 1 105 118 PDF 27 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya 2 Subat 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2007 Bleiweiss Robert Kirsch John A W amp Matheus Juan Carlos 1999 DNA DNA hybridization evidence for subfamily structure among hummingbirds 111 1 8 19 PDF 27 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya 30 Nisan 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2007 Arsivlenmis kopya 12 Subat 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2007 Shackelford Clifford Eugene Lindsay Madge M amp Klym C Mark 2005 Hummingbirds of Texas with their New Mexico and Arizona ranges Texas A amp M University Press College Station ISBN 1 58544 433 2Konuyla ilgili yayinlardel Hoyo J Elliott A amp Sargatal J editors 1999 Handbook of Birds of the World Volume 5 Barn owls to Hummingbirds Lynx Edicions Barcelona ISBN 84 87334 25 3 Meyer de Schauensee Rodolphe 1970 A Guide to Birds of South America Livingston Wynnewood PA ISBN 0 87098 027 0Dis baglantilarSinek kusu toplulugu Ingilizce 30 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sinek kusu videolari30 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Internet Kus Koleksiyonunda Goruntu wmv17 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde mp4 iPod Sinek kusu havada durup yemek yerken17 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde de kayitlidir Video wmv Hummingbird yuvasini yaparken 17 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde de kayitlidir Video wmv Hummingbird yuvasina orumcek agi eklerken 17 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde de kayitlidir Video wmv Hummingbird yuvasina tohumlar yerlestirirken de kayitlidir 17 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde