Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tanrıça, dişi ya da dişil ilah anlamlarına gelebilir. Soyut bir ilahi varlıktır. Birçok kültürde tanrıçalardan bahsedilir. Bazen tek başına, ama çoğunlukla bir panteonun üyesi olarak tanrıça inanışı özellikle paganizmde yaygındır.
Tanrı veya tanrıçada görülen tanrıya bir cinsiyet verme girişimi ve inancı din veya inancın doğduğu kültür ve topluluğun matriarki (anaerkillik) veya patriarki (ataerkillik) yapılarından herhangi birine daha yakın olduğu yönünde ipuçları sağlayabilir. Birçok modern ve panteistler tarafından tanrıça anlayışı Tanrı'nın (yani 'nın) bir versiyonu veya benzeri olarak savunmaktadırlar.
Zaman zaman tanrısallıktaki veya tanrılardaki dişil-eril ilişkiler monizmde farklı bir köken bulabilir; burada daha tanımlı ve kesin bir monoteizm - politeizm karşı kavramlarından farklı olarak Tanrıça ve Tanrı, bir tek aşkın cinsiyetleri olarak görülür.
Her kültürde, özellikle de antik politeistik mitoloji ve inançlarda tanrıçalar çeşitli benzer özellikleri paylaşsalar da, farklı şekil, rol ve adetlerle ortaya çıkmıştırlar. Aşağıda bazı din ve mitolojilerdeki belli başlı tanrıça isimlerini bulabilirsiniz, bu tanrıçaların her biri hakkında daha fazla bilgi için her tanrıçanın kendi maddesine göz atmanız, genel olarak bir kültür, din veya mitolojideki tanrıçalar hakkında bilgi almak içinse o kültür, din veya mitolojinin maddesine göz atmanız gerekir.
Yunan ve Roma mitolojilerindeki tanrıçalar
| Tanımı | Yunan mitolojisi | Roma |
|---|---|---|
| Güzellik ve aşk tanrıçası | Afrodit | Venüs |
| Av ve vahşi doğa tanrıçası | Artemis | |
| Zeka, sanat ve strateji tanrıçası | Athena | Minerva |
| Tarım ve bereket tanrıçası | Demeter | Ceres |
| Umut tanrıçası | Elpis | Spes |
| Gençlik ve canlılık tanrıçası | Hebe | Juventas |
| Evlilik tanrıçası | Hera | Juno |
| Ocak ateşi tanrıçası | Hestia | Vesta |
| Zafer tanrıçası | Nike | Victoria |
| İnanç, vefa ve sadakatin tanrıçası | Fides | |
| Ay tanrıçası | Selene | Luna |
| Talih, tesadüf tanrıçası | Tyche | Fortuna |
| Anlaşma ve uyum tanrıçası | Harmonia | Concordia |
| Hakikat tanrıçası | Veritas | |
| Fırın tanrıçası | Fornax |
- Ate: Hata ve günah tanrıçası
- Aurora: Eos’un latince adı. Şafak tanrıçası
- Bellona: Romalılarda zafer tanrıçası, Duellona da denir. Yunan Karşılığı Enyo'dur.
- Bona Dea: Doğurganlık tanrıçası
- Carmenta: Romalılarda doğum tanrıçası
- Eris: Nifak, kavga tanrıçası
- (Pheme): Halkın sesi tanrıçası
- Febris: Ateş ve sıtma tanrıçası
- Feronia: Bolluğun ve ormanların tanrıçası
- Flora: Yeşeren bitkilerin çiçeklerin tanrıçası
- Fortuna: Şans tanrıçası.
- Fornax: Fırın tanrıçası
- Apate/: Hile tanrıçası
- Gaia: Toprak. Bütün tanrıların soylarının dayandığı ilk tanrıça
- Hygieia: Sağlık tanrıçası
- Hekate: Anadolu kökenli, Antik Yunan mitolojisinde cadılık ve nekromansi tanrıçası
- : Hastalıklar tanrıçası
- Juturna: Romalıların su kaynakları tanrıçası
- Libitina: Romalılarda cenaze tanrıçası
- Metis: Hikmet ve akıllılık tanrıçası
- Mireler: Kader tanrıçaları
- Momos: Alay ve hiciv tanrıçası
- Mnemosyne: Hatıra tanrıçası
- Nemesis/Ultio: İntikam tanrıçası
- Nyks: Gece tanrıçası
- Panakeia: Asklepios gibi hekimlikle uğraşan sağlık tanrıçası
- : Romalılarda talih tanrıçaları
- : İkna etme, kandırma tanrıçası
- Penia: Yoksulluk tanrıçası
- Pilumnus: Yeni doğan çocukları koruyan Roma tanrıçası
- : Kandırma ve inandırma tanrıçası
- Poine: (Poene) İntikam ve ceza tanrıçası
- Pomona : Romalılarda meyve tanrıçası
- Rhea: Kronos'un eşi, Hestia, Demeter, Hera, Hades, Poseidon ve Zeus'un annesidir. Roman karşılığı Ops'tur.
- Salus: Romalılarda güvenlik ve sağlık tanrıçası
- Selene: Ay tanrıçası
- Themis: Kanunların, adaletin, örf ve adetlerin tanrıçası.
Antik Yakın Doğu
Mısır
- Bu konuda daha fazla bilgi için:
Mezopotamya
- Bu konuda daha fazla bilgi için: Mezopotamya mitolojisi
Arabistan
- Bu konuda daha fazla bilgi için: Arap mitolojisi
Hint-Avrupa Dinleri
Dharmik Dinler
Hinduizm
Hinduizm birçok farklı tanrı tanrıçayı şekilsiz, sonsuz ve kişiliksiz tek bir kaynağın, Brahman'ın, yansımaları veya temsilleri olarak gören Advaita geleneği ve çift Tanrı halinde Lakşmi-Vişnu, -Krişna, Devi-Şiva gibi gören geleneğini içinde barındıran çok kompleks ve inançsal anlamda heterojenik bir dindir. Barındırdığı farklı tanrı tanrıçalar nedeniyle yine kendi içinde farklı inanç sistemleri oluşmuştur. , Tanrıça tapınanları, bu Tanrı'yı Devi, ana tanrıça, ile eş tutarlar. Bir Tanrı'nın eril Tanrı () ve dişil enerji (Şakti) gibi yönlerle kabul edilmesi mevcuttur. Hint mitolojisinde her tanrının kendisini eşitleyen bir dişi eşi olması da bunun en önemli göstergelerindendir.
Ayyavazhi
Greko-Romen Din
- Bu konuda daha fazla bilgi için: Antik Yunan dini ve Antik Roma'da din
Kelt Dini
- Bu konuda daha fazla bilgi için:
Cermen Dini
- Bu konuda daha fazla bilgi için: Cermen paganizmi
Asya Dinleri
Orta Asya
Türk-Moğol mitolojisine göre bazı tanrıçalar
Sadece bir ilahı tanıyan ve kabul eden monoteistik kültürler genellikle bu ilahı erkek olarak tanımlarlar ki buna olan vurgu dillerin gramerinde eril kurallara dahil olmasıyla belirgindir. Bununla beraber, çeşitli monoteistik dinlerde tapılan bir ilahın herhangi bir cinsiyeti olmaması tartışması vardır ve bu monoteistik dinlerin çoğunluğunda cinsiyetin başlı başına insani bir olgu olduğu ve ilahi kavramlara (Tanrı dahil) uygulanamayacağı görüşü hakimdir. Ayrıca bazı monoteistik dinlerde inanılan tek İlah'ın cinsiyeti olmadığı dinin amentüsünde yani esaslarında belirtilmiştir. Öte yandan, neredeyse bütün monoteistik dinlerde ilahlığın dişil bir yönünü vurgulayan çeşitli mistik gruplar ve ezoterik akımlar çıkmıştır. Örnek olarak erken dönem Hristiyanlık zamanında çıkan verilebilir, bunlar Meryem'i Tanrıça olarak görmekteydi.
Yeni Dini Akımlar
Vika (Wicca) geleneğinde Büyük Tanrıça'ya ile birlikte büyük bir saygı gösterilirken, bağlıları sadece Tanrıça ve tanrıçaları anar ve kutsar. Vika mitolojisi Avrupa mitolojisinin tarihsel anlamda tanımlama ve çıkarımlarını temel alır. Diğer neopagan gruplar da antik paganist inançları tarihsel anlamda doğru bir biçimde bugüne aktarma arayışı içindedirler. Ayrıca bugün bazı neopaganlar Ana (Arz) Tanrıça ile ekolojik meseleler arasında ilgi kurmuşlardır.
Üç Tanrıça
Birkaç antik Avrupa pagan mitolojisinde tanrıça veya yarı-tanrıçalar üçlü gruplar halinde yer almaktadır; bunlara Yunan Erinyes ve , İskandinav Norns ve Keltler'deki ile yine olarak anılan diğer iki kız kardeşi dahildir. "Bakire", "Anne" veya "Kocakarı" üçlemesi olan üç tanrıça veya tanrıça üçlemesi özellikle Robert Graves tarafından popülerleştirilmiş bir kavram veya inançtır. Her ne kadar fikri belirgin tarihsel bulgular ve delillere dayanmasa da şiirsel ilhamı ve farklı bulgulara üç tanrıça temelinden yaklaşması sonucu elde ettiği çeşitli sonuçlar belirli bir kesim tarafından kabul görmüştür. Bu üçlemenin farklı biçim ve varyasyonları aslında neredeyse her pagan dinde bulunmaktadır fakat herhangi bir benzeşim söz konusu değildir ve bilimsel olarak bir açıklama getirilmemiştir. Üç tanrıça tapımının sembolik açıdan da farklı bir önemi vardır.
Dini Feminizm
Tanrıça akımları, feminizm bazlı düşünsel ve inançsal bir akımdır. Özellikle Batı'da ortaya çıkmış ve gelişmiş olan bu akımlarda genellikle tanrıçalara veya daha sıklıkla belirli Bir Tanrıça'ya yani Ulu Tanrıça'ya tapım veya inanç mevcuttur. İkinci form monoteistik bir yapı gösterir. Yine de dini feminizm olarak da anılan tanrıça akımlarının dini statüsü tartışmalıdır, zira bu akımlar çoğu zaman belirli bir dini yapıdan veya tanımdan uzaktırlar ve daha çok birer öğreti biçimindedirler; nitekim bu akımların bağlılarının çoğu akımları birer dinden çok mistik veya dogmatik yanlar barındıran birer hayat görüşü veya öğreti olarak tanımlamaktadırlar.
Ayrıca bakınız
Dipnot
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tanrica disi ya da disil ilah anlamlarina gelebilir Soyut bir ilahi varliktir Bircok kulturde tanricalardan bahsedilir Bazen tek basina ama cogunlukla bir panteonun uyesi olarak tanrica inanisi ozellikle paganizmde yaygindir Ceres Roma mitolojisinde tarim tanricasi Tanri veya tanricada gorulen tanriya bir cinsiyet verme girisimi ve inanci din veya inancin dogdugu kultur ve toplulugun matriarki anaerkillik veya patriarki ataerkillik yapilarindan herhangi birine daha yakin oldugu yonunde ipuclari saglayabilir Bircok modern ve panteistler tarafindan tanrica anlayisi Tanri nin yani nin bir versiyonu veya benzeri olarak savunmaktadirlar Zaman zaman tanrisalliktaki veya tanrilardaki disil eril iliskiler monizmde farkli bir koken bulabilir burada daha tanimli ve kesin bir monoteizm politeizm karsi kavramlarindan farkli olarak Tanrica ve Tanri bir tek askin cinsiyetleri olarak gorulur Her kulturde ozellikle de antik politeistik mitoloji ve inanclarda tanricalar cesitli benzer ozellikleri paylassalar da farkli sekil rol ve adetlerle ortaya cikmistirlar Asagida bazi din ve mitolojilerdeki belli basli tanrica isimlerini bulabilirsiniz bu tanricalarin her biri hakkinda daha fazla bilgi icin her tanricanin kendi maddesine goz atmaniz genel olarak bir kultur din veya mitolojideki tanricalar hakkinda bilgi almak icinse o kultur din veya mitolojinin maddesine goz atmaniz gerekir Yunan ve Roma mitolojilerindeki tanricalarTanimi Yunan mitolojisi RomaGuzellik ve ask tanricasi Afrodit VenusAv ve vahsi doga tanricasi ArtemisZeka sanat ve strateji tanricasi Athena MinervaTarim ve bereket tanricasi Demeter CeresUmut tanricasi Elpis SpesGenclik ve canlilik tanricasi Hebe JuventasEvlilik tanricasi Hera JunoOcak atesi tanricasi Hestia VestaZafer tanricasi Nike VictoriaInanc vefa ve sadakatin tanricasi FidesAy tanricasi Selene LunaTalih tesaduf tanricasi Tyche FortunaAnlasma ve uyum tanricasi Harmonia ConcordiaHakikat tanricasi VeritasFirin tanricasi FornaxAte Hata ve gunah tanricasi Aurora Eos un latince adi Safak tanricasi Bellona Romalilarda zafer tanricasi Duellona da denir Yunan Karsiligi Enyo dur Bona Dea Dogurganlik tanricasi Carmenta Romalilarda dogum tanricasi Eris Nifak kavga tanricasi Pheme Halkin sesi tanricasi Febris Ates ve sitma tanricasi Feronia Bollugun ve ormanlarin tanricasi Flora Yeseren bitkilerin ciceklerin tanricasi Fortuna Sans tanricasi Fornax Firin tanricasi Apate Hile tanricasi Gaia Toprak Butun tanrilarin soylarinin dayandigi ilk tanrica Hygieia Saglik tanricasi Hekate Anadolu kokenli Antik Yunan mitolojisinde cadilik ve nekromansi tanricasi Hastaliklar tanricasi Juturna Romalilarin su kaynaklari tanricasi Libitina Romalilarda cenaze tanricasi Metis Hikmet ve akillilik tanricasi Mireler Kader tanricalari Momos Alay ve hiciv tanricasi Mnemosyne Hatira tanricasi Nemesis Ultio Intikam tanricasi Nyks Gece tanricasi Panakeia Asklepios gibi hekimlikle ugrasan saglik tanricasi Romalilarda talih tanricalari Ikna etme kandirma tanricasi Penia Yoksulluk tanricasi Pilumnus Yeni dogan cocuklari koruyan Roma tanricasi Kandirma ve inandirma tanricasi Poine Poene Intikam ve ceza tanricasi Pomona Romalilarda meyve tanricasi Rhea Kronos un esi Hestia Demeter Hera Hades Poseidon ve Zeus un annesidir Roman karsiligi Ops tur Salus Romalilarda guvenlik ve saglik tanricasi Selene Ay tanricasi Themis Kanunlarin adaletin orf ve adetlerin tanricasi Antik Yakin DoguMisir Bu konuda daha fazla bilgi icin Isis Bastet Sekhmet Hathor WadjetMezopotamya Bu konuda daha fazla bilgi icin Mezopotamya mitolojisiNinhursag Tiamat Istar LilithArabistan Bu konuda daha fazla bilgi icin Arap mitolojisiEl Uzza El Lat El MenatHint Avrupa DinleriDharmik Dinler Hinduizm Hinduizm bircok farkli tanri tanricayi sekilsiz sonsuz ve kisiliksiz tek bir kaynagin Brahman in yansimalari veya temsilleri olarak goren Advaita gelenegi ve cift Tanri halinde Laksmi Visnu Krisna Devi Siva gibi goren gelenegini icinde barindiran cok kompleks ve inancsal anlamda heterojenik bir dindir Barindirdigi farkli tanri tanricalar nedeniyle yine kendi icinde farkli inanc sistemleri olusmustur Tanrica tapinanlari bu Tanri yi Devi ana tanrica ile es tutarlar Bir Tanri nin eril Tanri ve disil enerji Sakti gibi yonlerle kabul edilmesi mevcuttur Hint mitolojisinde her tanrinin kendisini esitleyen bir disi esi olmasi da bunun en onemli gostergelerindendir Ayyavazhi Laksmi KaliGreko Romen Din Bu konuda daha fazla bilgi icin Antik Yunan dini ve Antik Roma da dinDemeter KybeleKelt Dini Bu konuda daha fazla bilgi icin Sulis Brigid Cermen Dini Bu konuda daha fazla bilgi icin Cermen paganizmiFreya Frigg Fulla Gullveig Hel Hlin Idunn Nanna Nerthus Norns Skadi SolAsya DinleriOrta Asya Turk Mogol mitolojisine gore bazi tanricalar Ak Ana Deniz Tanricasi Umay Bereket ve dogum Tanricasi Ayzit Guzellik Tanricasi Gun Ana Gunesin kisilestirilmis ve tanrilastirilmis hali Satilay Fesat Tanricasi Ibrahimi DinlerSadece bir ilahi taniyan ve kabul eden monoteistik kulturler genellikle bu ilahi erkek olarak tanimlarlar ki buna olan vurgu dillerin gramerinde eril kurallara dahil olmasiyla belirgindir Bununla beraber cesitli monoteistik dinlerde tapilan bir ilahin herhangi bir cinsiyeti olmamasi tartismasi vardir ve bu monoteistik dinlerin cogunlugunda cinsiyetin basli basina insani bir olgu oldugu ve ilahi kavramlara Tanri dahil uygulanamayacagi gorusu hakimdir Ayrica bazi monoteistik dinlerde inanilan tek Ilah in cinsiyeti olmadigi dinin amentusunde yani esaslarinda belirtilmistir Ote yandan neredeyse butun monoteistik dinlerde ilahligin disil bir yonunu vurgulayan cesitli mistik gruplar ve ezoterik akimlar cikmistir Ornek olarak erken donem Hristiyanlik zamaninda cikan verilebilir bunlar Meryem i Tanrica olarak gormekteydi Yeni Dini AkimlarVika Wicca ve Neopaganizm Vika Wicca geleneginde Buyuk Tanrica ya ile birlikte buyuk bir saygi gosterilirken baglilari sadece Tanrica ve tanricalari anar ve kutsar Vika mitolojisi Avrupa mitolojisinin tarihsel anlamda tanimlama ve cikarimlarini temel alir Diger neopagan gruplar da antik paganist inanclari tarihsel anlamda dogru bir bicimde bugune aktarma arayisi icindedirler Ayrica bugun bazi neopaganlar Ana Arz Tanrica ile ekolojik meseleler arasinda ilgi kurmuslardir Uc Tanrica nin lunar aysal sembolu Birkac antik Avrupa pagan mitolojisinde tanrica veya yari tanricalar uclu gruplar halinde yer almaktadir bunlara Yunan Erinyes ve Iskandinav Norns ve Keltler deki ile yine olarak anilan diger iki kiz kardesi dahildir Bakire Anne veya Kocakari uclemesi olan uc tanrica veya tanrica uclemesi ozellikle Robert Graves tarafindan populerlestirilmis bir kavram veya inanctir Her ne kadar fikri belirgin tarihsel bulgular ve delillere dayanmasa da siirsel ilhami ve farkli bulgulara uc tanrica temelinden yaklasmasi sonucu elde ettigi cesitli sonuclar belirli bir kesim tarafindan kabul gormustur Bu uclemenin farkli bicim ve varyasyonlari aslinda neredeyse her pagan dinde bulunmaktadir fakat herhangi bir benzesim soz konusu degildir ve bilimsel olarak bir aciklama getirilmemistir Uc tanrica tapiminin sembolik acidan da farkli bir onemi vardir Dini Feminizm Tanrica akimlari feminizm bazli dusunsel ve inancsal bir akimdir Ozellikle Bati da ortaya cikmis ve gelismis olan bu akimlarda genellikle tanricalara veya daha siklikla belirli Bir Tanrica ya yani Ulu Tanrica ya tapim veya inanc mevcuttur Ikinci form monoteistik bir yapi gosterir Yine de dini feminizm olarak da anilan tanrica akimlarinin dini statusu tartismalidir zira bu akimlar cogu zaman belirli bir dini yapidan veya tanimdan uzaktirlar ve daha cok birer ogreti bicimindedirler nitekim bu akimlarin baglilarinin cogu akimlari birer dinden cok mistik veya dogmatik yanlar barindiran birer hayat gorusu veya ogreti olarak tanimlamaktadirlar Ayrica bakinizTanri eril Tanrica hareketi Mitoloji Paganizm Politeizm PanteizmDipnot The Encyclopedia of World Religions Page 181 Introduction to pagan studies Page 222 2007