Broca afazisi olarak da bilinen ifade afazisi, anlama genel olarak bozulmadan kalmasına rağmen, dil üretme yeteneğinin (sözlü, manuel, veya yazılı) kısmen kaybolması ile bilinen bir afazi türüdür. İfade afazisi olan bir kişinin konuşması normalden çok daha zahmetlidir. Konuşması genellikle önem arz eden kelimeleri içerir ancak edatlar ve bağlaçlar gibi gerçek bir anlama sahip olmayıp sadece dilbilgisel işleve sahip kelimeleri içermez. Bu "telgraf konuşması" olarak bilinir. Kişinin amaçladığı mesaj hala anlaşılabilir ancak cümleleri dilbilgisel olarak doğru olmayacaktır. Çok şiddetli ifade afazisi çeiştlerinde, bir kişi sadece tek kelimeli ifadeleri kullanarak konuşabilir. İfade afazisinde tipik olarak anlama yetisi, karmaşık dilbilgisini anlamada zorluk nedeniyle hafif ila orta derecede bozulmuştur.
Ekspresif afazi | |
---|---|
and | |
Uzmanlık | Nöroloji |
Broca bölgesi gibi beynin ön bölgelerine alınan hasardan kaynaklanır. Genel olarak afazi olarak bilinen daha geniş bir hastalık ailesinin bir dalıdır. İfade afazisi, hastaların semantik önemi olmayan ve genellikle anlama ile ilgili problemleri olan ama dilbilgisel cümlelerde konuşabildikleri algılama afazisi'nin tam zıttıdır. İfade afazisi, bir hastanın konuşmak için dil ve ağız kaslarını düzgün bir şekilde hareket ettirememesi ile bilinen dizartriden de farklıdır. İfade afazisi, ayrıca, (konuşmak için gerekli motor becerilerden yoksunluk) de farklı bir rahatsızlıktır.
Belirti ve bulguları
Broca afazisi ya da ifade afazisi, bir bireyin konuşmasının durduğu ve zahmetli olduğu akıcı olmayan bir afazi türüdür. Ünsüzlerin ve sesli harflerin yanlış tanımlamaları veya çarpıklıkları, yani fonetik çözünme yaygındır. İfade afazisi olan bireyler sadece tek kelime veya ikili-üçlü gruplar halinde kelimeler üretebilir. Sözcükler arası uzun duraklamalar yaygındır ve çok heceli kelimeler, her bir hece arasında duraklamalarla her seferinde bir hece şeklinde üretilebilir. Broca afazisi olan bir kişinin prozodisi, kısaltılmış ifadeler, kendi kendini düzeltmeler ve konuşma akışındaki istemsiz bozulmalarla zarar görür. Ayrıca tonlama ve vurgu motifleri de zayıftır.
Örneğin, aşağı verilen pasajda, Broca afazisi olan bir hasta, diş tedavisi olmak için hastaneye nasıl geldiğini açıklamaya çalışıyor:
Evet yani. . . Pazartesi ... hmm. . . Baba ve Ahmet H ... (kendi adı) ve Baba ... ee... hastane ... ve aa. . . Çarşamba. . . Çarşamba, saat dokuz ... ve hmm. . . Perşembe ... saat on, ha doktor ... iki ... ve doktorlar ... ve aa ... diş ... evet.
İfade afazisi olan bir kişinin konuşması çoğunlukla isimler, fiiller ve bazı sıfatlar gibi içerikle alakalı kelimeleri içerir. Bununla birlikte, afazisi olan hastaların çoğunun konuşmalarında yaygın olan “ve” haricinde bağlaçlar, artikeller ve edatlar gibi işlev sözcükleri nadiren kullanılır. İşlev sözcüklerinin ihmal edilmesi kişinin konuşmasını dil kurallarına aykırı hale getirir. Afazisi olan biriyle konuşan bir kişi, zayıf cümle yapısı ve ayrık sözcükler nedeniyle kişinin konuşmasının kulağa telgraf gibi geldiğini söyleyebilir. Örneğin, ifade afazisi olan bir kişi "Akıllı... üniversite... akıllı... iyi... iyi" diyebilir.
Kendi kendini izleme, Broca afazisi olan hastalarda genel olarak yaygındır. Çoğunluğu iletişim eksikliklerinin farkındadır ve depresyona ya da hayal kırıklıklarından kaynaklanan patlamalara diğer afazi çeşitleri olan hastalardan daha yatkındırlar.[7]
Genel olarak, kelimeleri algılamada sorun yaşamazlar ve bu durum, hastaların işlevsel bir şekilde dili anlama becerilerine sahip olmalarını sağlar. Broca afazisi olan bireyler, etraflarındaki günlük konuşmaların çoğunu anlar ancak dili algılamada daha yüksek düzeyli eksiklikler ortaya çıkabilir. Anlama becerileri, daha karmaşık cümleler karşısında büyük ölçüde yetersiz kaldığından ifade afazisi olan bir kişiyle konuşurken basit bir dil kullanmak daha iyidir. Buna bir örnek olarak cümlecikleri ve devrik cümleleri anlamada güçlük verilebilir. Broca afazisi olan tipik bir hasta, “adamı köpek ısırdı” cümlesinde özneyi ve nesneyi değiştirerek "köpeği adam ısırdı" şeklinde anlayacaktır.
Genellikle, ifade afazisi olan insanlar konuşmaları anlayabilir, konuşma ve yazma becerilerinden daha iyi derecede okuyabilirler. Kişinin yazdıkları, konuşmaları gibi bütünlükten yoksundur ve çoğunlukla içerik kelimelerinden ibarettir. Harfler muhtemelen çarpıktır ve hatta bazıları atlanmıştır. Dinleme ve okuma becerileri genellikle sağlam olmasına rağmen hem okuma hem de dinlediğini anlamadaki ince eksiklere afazi muayenesi sırasında neredeyse her zaman rastlanır.
Broca bölgesi yüzün, ellerin ve kolların hareketinden sorumlu olan birincil motor korteksinin önünde olduğundan, Broca bölgesini etkileyen bir lezyon aynı zamanda hemiparezi (vücudun aynı tarafındaki her iki uzvun zayıflığı) veya hemiplejiye (vücudun aynı tarafındaki her iki uzvun felci) neden olabilir. Beyin çapraz şekilde bağlanmıştır, bu da vücudun sağ tarafındaki uzuvların sol beyin lobu tarafından -veya tam tersi- kontrol edildiği anlamına gelir. Bu nedenle, sol beyin lobundaki Broca bölgesi veya onun çevresi hasar gördüğünde Broca afazisi olan bireylerde hemipleji veya hemiparezi sıklıkla vücudun sağ tarafında görülür.
İfade afazisinin şiddeti hastadan hastaya değişir. Bazı hastalarda sadece hafif eksiklikler olabilir ve onlarla ilgili sorunları tespit etmek zor olur. En uç durumlarda, hastalar sadece tek bir kelime söyleyebilir. Bu gibi durumlarda bile, aşırı öğrenilmiş ve ezberlenmiş konuşma kalıpları korunabilir. Örneğin, bazı hastalar birden ona kadar sayabilir ancak yeni konuşmalarda aynı sayıları arka arkaya söyleyemezler.
Sebepleri
Yaygın sebepleri
Daha az yaygın sebepleri
- Otoimmün rahatsızlık
- Paraneoplastik sendrom
- Mikrometastaz
- Nörodejeneratif hastalıklar
- Bazı enfeksiyonlar (örneğin, Bartonella henselae)
- Metabolik hastalık (örneğin, Hiperosmolar hiperglisemik durum)
Yaygın sebepleri
Ekspresif afazinin en yaygın görülen sebebi inmedir. İnme, beynin bir bölgesinde görülen ve genellikle damarda kan pıhtılaşması veya damar tıkanıklığından kaynaklanan hipoperfüzyon nedeniyle ortaya çıkar. Afazi çeşitleri, inme hastalarının %34 ile %38'inde görülür. Ekspresif afazi, inmeden kaynaklanan yeni afazi vakalarının yaklaşık %12'sinde görülür.
Çoğu vakada ekspresif afazi, beynin Broca bölgesinde veya bu bölge çevresinde yaşanan bir felçten kaynaklanır. Broca bölgesi, dil baskın yarım küredeki premotor korteksin alt kısmında yer alır ve motor konuşma hareketlerini planlamaktan sorumludur. Bununla birlikte, beynin diğer bölgelerinde felç geçiren hastalarda da ekspresif afazi vakaları görülmüştür. Klasik ekspresif afazi semptomları olan hastalar genel olarak akut beyin lezyonlarına sahipken, daha büyük, yayılmış durumdaki lezyonları olan hastalarda global afazi olarak adlandırılabilecek veya sınıflandırılmamış çeşitli semptomlar görülmektedir.
Ekspresif afazi ayrıca beyin travması, tümör, beyin kanaması ve ekstradural apseden de kaynaklanabilir.
Serebral lateralizasyonu anlamak, beynin hangi bölgelerinin hasar gördüğünde ekspresif afaziye neden olduğunu anlamak açısından önemlidir. Geçmişte, dil üretimi alanının sol ve sağ elini kullanan bireyler arasında farklılık gösterdiğine inanılıyordu. Eğer bu doğru olsaydı, Broca'nın sağ yarım küredeki homolog bölgesine verilen zararın, solak bir bireyde afaziye yol açması gerekirdi. Yakın zamandaki çalışmalar, solak bireylerin bile tipik olarak sadece sol yarım kürede dil fonksiyonlarına sahip olduklarını göstermiştir. Bununla birlikte, sol elini kullanan bireylerin sağ yarım kürede dil hakimiyetine sahip olma olasılığı daha yüksektir.
Yaygın olmayan sebepleri
Ekspresif afazinin daha az yaygın nedenleri arasında primer otoimmün fenomen yer alır. Paraneoplastik bir sendrom olarak kansere ikincil olabilen otoimmün fenomen, özellikle diğer psikiyatrik bozukluklar ve fokal nörolojik bozukluklarla beraber ortaya çıktığında bazı afazi vakaları için birincil hipotez olarak listelenmiştir. Paraneoplastik afaziyi tanımlayan birçok vaka raporu mevcuttur ve bazı spesifik raporlar anlamlı afaziyi tanımlama eğilimindedir. Çoğu vakada mikrometastaz hesaba katılmasa da, bazı paraneoplastik afazi vakalarının, aslında vokal motor bölgelerindeki oldukça küçük metastazlardan kaynaklanıyor olması muhtemeldir.
Nörodejeneratif hastalıklarla birlikte de afazi görülebilir. Alzheimer hastalığı, akıcı afazi veya ekspresif afazi ile ortaya çıkabilir. Ekspresif afazinin eşlik ettiği Creutzfeldt-Jakob hastalığı vaka raporları da mevcuttur.
Teşhisi
Ekspresif afazi akıcı afazinin aksine, akıcı olmayan afazi olarak sınıflandırılır. Tanı vaka bazında yapılır; çünkü lezyonlar genellikle çevredeki korteksleri de etkiler ve afazisi olan hastalar arasında belirtiler oldukça değişkendir.
Beyin hasarı sebebiyle tedavi edilen bir hastada genellikle afazi tanısını koyan ilk kişi doktordur. Beyindeki lezyonun varlığını ve yerini belirlemek için kullanılan rutin süreçler manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve bilgisayarlı tomografi (BT) taramalarıdır. Doktor, hastanın dili anlama ve dil üretme yeteneğinin kısa bir değerlendirmesini tamamlayacaktır. Daha ileri tanı koymak için ise doktor hastayı daha kapsamlı bir değerlendirmeden geçmek üzere bir dil-konuşma patoloğuna yönlendirecektir.
Broca afazisi olan bir hastayı teşhis etmek için yaygın olarak kullanılan bazı test ve prosedürler vardır. Batı Afazi Bataryası (Western Aphasia Battery-WAB) bireyleri alt testlerdeki puanlarına göre sınıflandırır; kendiliğinden konuşma, işitsel anlama, tekrarlama ve adlandırma. Boston Diagnostik Afazi Muayenesi (Boston Diagnostic Aphasia Examination- BDAE), kullanıcılara hangi spesifik afaziye sahip olabileceklerini bildirebilir, lezyonun yerini belirleyebilir ve mevcut dil yeteneklerini değerlendirebilir. Porch İletişim Yeteneği Endeksi (Porch Index of Communication Ability - PICA) afazi olan hastaların potansiyel iyileşme sonuçlarını tahmin edebilir. Yaşam kalitesi ölçümü de önemli değerlendirme araçlarından biridir. Afazi ile Yaşama Değerlendirmesi (Assessment for Living with Aphasia - ALA) ve Yaşamdan Memnuniyet Ölçeği (Satisfaction with Life Scale - SWLS) gibi testler, terapistlerin birey için önemli ve anlamlı becerileri hedeflemesine olanak tanır.
Resmi değerlendirmelere ek olarak, hasta ve aile görüşmeleri gayet geçerli ve önemli bilgi kaynaklarıdır. Hastanın daha önceki yaşantısına ait hobileri, ilgi alanları, kişiliği ve mesleği gibi faktörler, sadece terapi sürecini etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda iyileşme süreci boyunca hastayı motive de edebilir. Hasta görüşmeleri ve gözlemleri, profesyonellerin hasta ve ailenin önceliklerini öğrenmesine ve hastanın tedavi sürecinde ne kazanmayı umduğunu belirlemesine olanak tanır. Hastanın gözlemleri de tedaviye nereden başlanacağının belirlenmesinde yararlı olabilir. Hastanın mevcut davranışları ve etkileşimleri, terapiste danışan ve danışanın bireysel ihtiyaçları hakkında daha fazla bilgi verecektir. Hasta ile ilgili diğer bilgiler hastanın tıbbi kayıtlarından, doktorlardan, hasta yönlendirmelerinden ve hemşirelerden alınabilir.
Konuşamayan, işaret dili kullanan hastalarda tanı genellikle hastanın tanıdıklarıyla olan görüşmelere dayanır ve beyindeki hasar öncesi ve sonrası işaret üretimindeki farklılıkları not eder. Bu hastaların birçoğu, dil üretimleri sekteye uğredığından, iletişim kurmak için işaret dilini kullanmak yerine dilsel olmayan jestlere güvenmeye başlayacaktır.
İlaç tedavisi
Aktif konuşma terapisine ek olarak, farmasötikler de ekspresif afazi için yararlı bir tedavi yöntemi olarak kabul edilmiştir. Bu çalışma alanı nispeten yenidir ve konu ile ilgili yeni araştırmalar yapılmaya devam etmektedir.
Aşağıdaki ilaçların afazi tedavisinde kullanılması önerilmiştir ve bu ilaçların etkinliği kontrol çalışmaları ile araştırılmıştır.
- Bromokriptin – Katekolamin sistemleri üzerinde etkilidir
- Pirasetam – Çalışma mekanizması tam olarak anlaşılamamıştır ancak büyük bir olasılıkla kolinerjik ve glutamaterjik reseptörlerle etkileşime girmektedir
- Kolinerjik ilaçlar (Donepezil, Aniracetam, Bifemelane) – Asetilkolin sistemlerine etki eder
- Dopaminerjik psikostimülanlar : (Deksamphetamin, Metilfenidat)
En fazla etki, serebral plastisiteyi artırabilen ve dil işlevini iyileştirmeye yardımcı olabilen pirasetam ve amfetamin tedavilerinde görülmüştür. İnme sonrası tedaviye hemen başlandığı durumlarda, pirasetamın en etkili madde olduğu gözlemlenmiştir ancak kronik vakalarda kullanıldığında çok daha az etkili olmuştur.
Bazı çalışmalarda bromokriptin maddesinin, terapi ile birlikte kullanıldığında sözel akıcılığı ve kelime hatırlama yeteneğini arttırdığı gösterilmiştir. Kullanım alanı ise akıcı olmayan afazi ile sınırlı görünmektedir.
Donepezil, kronik afazi vakalarında etkili olma eğilimi göstermiştir.
Hiçbir çalışma, herhangi bir ilacın afazi tedavisi için etkili bir tedavi olduğuna dair çürütülemez kanıtlar bulmamıştır. Ayrıca, hiçbir çalışma herhangi bir ilacın dil geri kazanımına özgü çalıştığını göstermemiştir. Dil fonksiyonlarının iyileştirilmesi ve diğer motor fonksiyonların iyileştirilmesindeki ilaç etkinliği karşılaştırıldığında, iyileşmenin, sinir ağlarının küresel plastisitesindeki artıştan kaynaklandığı ortaya çıkmıştır.
Tarihçesi
Ekspresif afazi tarihte ilk olarak Fransız nörolog Paul Broca tarafından tanımlanmıştır. Broca, yaşadıkları süreçte ekspresif afazi tanısı almış kadavraların beyinlerini inceleyerek, dil yeteneğinin, beynin frontal lobundaki ventroposterior bölgesinde yer aldığı sonucuna varmıştır. Paul Broca'nın keşfinin en önemli yönlerinden biri, ekspresif afazinin, ağzın kelime üretme yeteneğinin kaybından değil, beynin dil üretme yeteneğinin kaybından kaynaklandığının anlaşılmış olmasıydı.
Paul Broca'nın keşifleri, beyindeki Wernicke bölgesi olarak bilinen bölgeyi tanımlayan Alman nörolog Carl Wernicke'nin de otopsi sonrası afazi hastalarının beyinlerini incelediği dönemde yapıldı. Her ikisinin de keşifleri, belirli beyin fonksiyonlarının, beynin belirli bir bölgesinde yer aldığını belirten lokalizasyon kavramına katkıda bulunmuştur. Her ikisi de afazi alanına önemli katkılarda bulunurken, dil üretemeyen afazi hastaları ve dili kavrayamayan afazi hastaları arasındaki farklılıklara dikkat çeken Carl Wernicke olmuştur. Dil üretimi ve dilin algılanışı arasındaki bu farklılık, ekspresif afazi ve akıcı afazi arasındaki temel farklılıktır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Hicoka (1 Nisan 1998). "The neural organization of language: evidence from sign language aphasia". Trends in Cognitive Sciences. 2 (4). ss. 129-136.
- ^ "Broca's Aphasia - National Aphasia Association". National Aphasia Association (İngilizce). 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2017.
- ^ a b An Introduction to Language. Boston, MA: Wadsworth, Cengage Learning. 2014. ss. 464-465. ISBN .
- ^ ASHA.org
- ^ Appendix: Common Classifications of Aphasia. (n.d.). Retrieved from http://www.asha.org/Practice-Portal/Clinical-Topics/Aphasia/Common-Classifications-of-Aphasia/ 17 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d Neuroscience. fourth. Sinauer Associates, Inc. 2008. ISBN .
- ^ Nakai (2017). "Three- and four-dimensional mapping of speech and language in patients with epilepsy". Brain. 140 (5). ss. 1351-1370.
- ^ a b c d e f g h i Introduction to Neurogenic Communication Disorders. St. Louis, MO: Mosby. 2007. ISBN . 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ a b Manasco, H. (2014). The Aphasias. In Introduction to Neurogenic Communication Disorders (Vol. 1, p. 91). Burlington, MA: Jones & Bartlett Learning.
- ^ a b c "Language disorders". Handbook of Perception: Language and Speech. Vol VII. New York: Academic Press. 1976.
- ^ INtroduction to Neurogenic Communication Disorders. Pennsylvania, USA: William Brottmiller. 2014. ss. 80-81. ISBN .
- ^ Introduction to Neurogenic Communication Disorders. Jones & Bartlett Learning. 6 Şubat 2013. s. 80. ISBN .
- ^ . Behavioral and Brain Sciences 23 (1). 18 Mayıs 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2006.
- ^ Language Intervention Strategies in Aphasia and Related Neurogenic Communication Disorders. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins. 2008. ss. 8. ISBN .
- ^ Teasell (2003). "Stroke recovery and rehabilitation". Stroke. 34 (2): 365-366.
- ^ . Neuropathologies of Language and Cognition. 27 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2006.
- ^ Marienfeld (Haziran 2010). "Expressive Aphasia as a Presentation of Encephalitis with Bartonella henselae Infection in an Immunocompetent Adult". The Yale Journal of Biology and Medicine. 83 (2). ss. 67-71.
- ^ a b Bakheit (2007). "The rate and extent of improvement with therapy from the different types of aphasia in the first year of stroke". Integumentary Rehabilitation. 21 (10). ss. 941-949.
- ^ Pedersen (2004). "Aphasia after stroke: Type, severity, and prognosis - The Copenhagen aphasia study". Cerebrovascular Diseases. 17 (1). ss. 35-43.
- ^ Commondoor, R. (2009). "Transient Broca's Aphasia as Feature of an Extradural Abscess". Pediatric Neurology. 40 (1). ss. 50-53.
- ^ McKeon (Nisan 2013). "Paraneoplastic and Other Autoimmune Disorders of the Central Nervous System". The Neurohospitalist. 3 (2). ss. 53-64.
- ^ Yeung (5 Ağustos 2014). "Expressive aphasia in a patient with chronic myelomonocytic leukemia". SpringerPlus. Cilt 3. s. 406.
- ^ Will (24 Nisan 2012). "Paraneoplastic Limbic Encephalitis with NMDA Receptor (NR1) Antibodies in Breast Cancer (S08.007)". Neurology (İngilizce). 78 (1 Supplement). ss. S08.007. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ Paraneoplastic Syndromes (İngilizce). Oxford University Press, USA. 22 Ağustos 2011. ISBN .
- ^ Lancaster (Nisan 2015). "Continuum: The Paraneoplastic Disorders". Continuum (Minneapolis, Minn.). 21 (2 0). ss. 452-475.
- ^ Mahboob (14 Şubat 2018). "Creutzfeldt-Jakob Disease Presenting as Expressive Aphasia and Nonconvulsive Status Epilepticus". Case Reports in Critical Care. Cilt 2018. s. 5053175.
- ^ "Primary Progressive Aphasia - National Aphasia Association". National Aphasia Association (İngilizce). 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2018.
- ^ . www.asha.org (İngilizce). 28 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2017.
- ^ . 7 Kasım 2017. 6 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ . 15 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ . 6 Mart 2017. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ Marshall (15 Haziran 2004). "Aphasia in a user of British Sign Language: Dissociation between sign and gesture". Cognitive Neuropsychology. 21 (5). ss. 537-554.
- ^ a b c Xavier (2007). "Pharmacotherapy of aphasia: Myth or reality?". Brain and Language. 102 (1). ss. 114-125.
- ^ Berthier 2005.
- ^ a b c Berthier (2009). "Memantine and constraint-induced aphasia therapy in chronic poststroke aphasia". Annals of Neurology. 65 (5). ss. 577-578.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Sınıflandırma | D |
---|
- Ulusal Afazi Derneği 13 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Afazi Merkezi California 15 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Oakland, CA, ABD
- Broca's Afazi ile kişinin videosu 28 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Broca afazi. Beyin eklemli dili yöneten alanın keşfi ", Broca'nın 1861 makalesinin analizi, BibNum3 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . [İngilizce versiyon için 'à télécharger3 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ' üzerine tıklayın].
- Ek: Afazi'nin Ortak Sınıflamaları. (nd). Http://www.asha.org/Practice-Portal/Clinical-Topics/Aphasia/Common-Classifications-of-Aphasia/ adresinden 17 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . erişildi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Broca afazisi olarak da bilinen ifade afazisi anlama genel olarak bozulmadan kalmasina ragmen dil uretme yeteneginin sozlu manuel veya yazili kismen kaybolmasi ile bilinen bir afazi turudur Ifade afazisi olan bir kisinin konusmasi normalden cok daha zahmetlidir Konusmasi genellikle onem arz eden kelimeleri icerir ancak edatlar ve baglaclar gibi gercek bir anlama sahip olmayip sadece dilbilgisel isleve sahip kelimeleri icermez Bu telgraf konusmasi olarak bilinir Kisinin amacladigi mesaj hala anlasilabilir ancak cumleleri dilbilgisel olarak dogru olmayacaktir Cok siddetli ifade afazisi ceistlerinde bir kisi sadece tek kelimeli ifadeleri kullanarak konusabilir Ifade afazisinde tipik olarak anlama yetisi karmasik dilbilgisini anlamada zorluk nedeniyle hafif ila orta derecede bozulmustur Ekspresif afaziandUzmanlikNoroloji Broca bolgesi gibi beynin on bolgelerine alinan hasardan kaynaklanir Genel olarak afazi olarak bilinen daha genis bir hastalik ailesinin bir dalidir Ifade afazisi hastalarin semantik onemi olmayan ve genellikle anlama ile ilgili problemleri olan ama dilbilgisel cumlelerde konusabildikleri algilama afazisi nin tam zittidir Ifade afazisi bir hastanin konusmak icin dil ve agiz kaslarini duzgun bir sekilde hareket ettirememesi ile bilinen dizartriden de farklidir Ifade afazisi ayrica konusmak icin gerekli motor becerilerden yoksunluk de farkli bir rahatsizliktir Belirti ve bulgulariBroca afazisi ya da ifade afazisi bir bireyin konusmasinin durdugu ve zahmetli oldugu akici olmayan bir afazi turudur Unsuzlerin ve sesli harflerin yanlis tanimlamalari veya carpikliklari yani fonetik cozunme yaygindir Ifade afazisi olan bireyler sadece tek kelime veya ikili uclu gruplar halinde kelimeler uretebilir Sozcukler arasi uzun duraklamalar yaygindir ve cok heceli kelimeler her bir hece arasinda duraklamalarla her seferinde bir hece seklinde uretilebilir Broca afazisi olan bir kisinin prozodisi kisaltilmis ifadeler kendi kendini duzeltmeler ve konusma akisindaki istemsiz bozulmalarla zarar gorur Ayrica tonlama ve vurgu motifleri de zayiftir Ornegin asagi verilen pasajda Broca afazisi olan bir hasta dis tedavisi olmak icin hastaneye nasil geldigini aciklamaya calisiyor Evet yani Pazartesi hmm Baba ve Ahmet H kendi adi ve Baba ee hastane ve aa Carsamba Carsamba saat dokuz ve hmm Persembe saat on ha doktor iki ve doktorlar ve aa dis evet Ifade afazisi olan bir kisinin konusmasi cogunlukla isimler fiiller ve bazi sifatlar gibi icerikle alakali kelimeleri icerir Bununla birlikte afazisi olan hastalarin cogunun konusmalarinda yaygin olan ve haricinde baglaclar artikeller ve edatlar gibi islev sozcukleri nadiren kullanilir Islev sozcuklerinin ihmal edilmesi kisinin konusmasini dil kurallarina aykiri hale getirir Afazisi olan biriyle konusan bir kisi zayif cumle yapisi ve ayrik sozcukler nedeniyle kisinin konusmasinin kulaga telgraf gibi geldigini soyleyebilir Ornegin ifade afazisi olan bir kisi Akilli universite akilli iyi iyi diyebilir Kendi kendini izleme Broca afazisi olan hastalarda genel olarak yaygindir Cogunlugu iletisim eksikliklerinin farkindadir ve depresyona ya da hayal kirikliklarindan kaynaklanan patlamalara diger afazi cesitleri olan hastalardan daha yatkindirlar 7 Genel olarak kelimeleri algilamada sorun yasamazlar ve bu durum hastalarin islevsel bir sekilde dili anlama becerilerine sahip olmalarini saglar Broca afazisi olan bireyler etraflarindaki gunluk konusmalarin cogunu anlar ancak dili algilamada daha yuksek duzeyli eksiklikler ortaya cikabilir Anlama becerileri daha karmasik cumleler karsisinda buyuk olcude yetersiz kaldigindan ifade afazisi olan bir kisiyle konusurken basit bir dil kullanmak daha iyidir Buna bir ornek olarak cumlecikleri ve devrik cumleleri anlamada gucluk verilebilir Broca afazisi olan tipik bir hasta adami kopek isirdi cumlesinde ozneyi ve nesneyi degistirerek kopegi adam isirdi seklinde anlayacaktir Genellikle ifade afazisi olan insanlar konusmalari anlayabilir konusma ve yazma becerilerinden daha iyi derecede okuyabilirler Kisinin yazdiklari konusmalari gibi butunlukten yoksundur ve cogunlukla icerik kelimelerinden ibarettir Harfler muhtemelen carpiktir ve hatta bazilari atlanmistir Dinleme ve okuma becerileri genellikle saglam olmasina ragmen hem okuma hem de dinledigini anlamadaki ince eksiklere afazi muayenesi sirasinda neredeyse her zaman rastlanir Broca bolgesi yuzun ellerin ve kollarin hareketinden sorumlu olan birincil motor korteksinin onunde oldugundan Broca bolgesini etkileyen bir lezyon ayni zamanda hemiparezi vucudun ayni tarafindaki her iki uzvun zayifligi veya hemiplejiye vucudun ayni tarafindaki her iki uzvun felci neden olabilir Beyin capraz sekilde baglanmistir bu da vucudun sag tarafindaki uzuvlarin sol beyin lobu tarafindan veya tam tersi kontrol edildigi anlamina gelir Bu nedenle sol beyin lobundaki Broca bolgesi veya onun cevresi hasar gordugunde Broca afazisi olan bireylerde hemipleji veya hemiparezi siklikla vucudun sag tarafinda gorulur Ifade afazisinin siddeti hastadan hastaya degisir Bazi hastalarda sadece hafif eksiklikler olabilir ve onlarla ilgili sorunlari tespit etmek zor olur En uc durumlarda hastalar sadece tek bir kelime soyleyebilir Bu gibi durumlarda bile asiri ogrenilmis ve ezberlenmis konusma kaliplari korunabilir Ornegin bazi hastalar birden ona kadar sayabilir ancak yeni konusmalarda ayni sayilari arka arkaya soyleyemezler SebepleriYaygin sebepleri Inme veya beyin anoksisi Beyin tumoru Beyin travmasiDaha az yaygin sebepleri Otoimmun rahatsizlik Paraneoplastik sendrom Mikrometastaz Norodejeneratif hastaliklar Bazi enfeksiyonlar ornegin Bartonella henselae Metabolik hastalik ornegin Hiperosmolar hiperglisemik durum Yaygin sebepleri Ekspresif afazinin en yaygin gorulen sebebi inmedir Inme beynin bir bolgesinde gorulen ve genellikle damarda kan pihtilasmasi veya damar tikanikligindan kaynaklanan hipoperfuzyon nedeniyle ortaya cikar Afazi cesitleri inme hastalarinin 34 ile 38 inde gorulur Ekspresif afazi inmeden kaynaklanan yeni afazi vakalarinin yaklasik 12 sinde gorulur Cogu vakada ekspresif afazi beynin Broca bolgesinde veya bu bolge cevresinde yasanan bir felcten kaynaklanir Broca bolgesi dil baskin yarim kuredeki premotor korteksin alt kisminda yer alir ve motor konusma hareketlerini planlamaktan sorumludur Bununla birlikte beynin diger bolgelerinde felc geciren hastalarda da ekspresif afazi vakalari gorulmustur Klasik ekspresif afazi semptomlari olan hastalar genel olarak akut beyin lezyonlarina sahipken daha buyuk yayilmis durumdaki lezyonlari olan hastalarda global afazi olarak adlandirilabilecek veya siniflandirilmamis cesitli semptomlar gorulmektedir Ekspresif afazi ayrica beyin travmasi tumor beyin kanamasi ve ekstradural apseden de kaynaklanabilir Serebral lateralizasyonu anlamak beynin hangi bolgelerinin hasar gordugunde ekspresif afaziye neden oldugunu anlamak acisindan onemlidir Gecmiste dil uretimi alaninin sol ve sag elini kullanan bireyler arasinda farklilik gosterdigine inaniliyordu Eger bu dogru olsaydi Broca nin sag yarim kuredeki homolog bolgesine verilen zararin solak bir bireyde afaziye yol acmasi gerekirdi Yakin zamandaki calismalar solak bireylerin bile tipik olarak sadece sol yarim kurede dil fonksiyonlarina sahip olduklarini gostermistir Bununla birlikte sol elini kullanan bireylerin sag yarim kurede dil hakimiyetine sahip olma olasiligi daha yuksektir Yaygin olmayan sebepleri Ekspresif afazinin daha az yaygin nedenleri arasinda primer otoimmun fenomen yer alir Paraneoplastik bir sendrom olarak kansere ikincil olabilen otoimmun fenomen ozellikle diger psikiyatrik bozukluklar ve fokal norolojik bozukluklarla beraber ortaya ciktiginda bazi afazi vakalari icin birincil hipotez olarak listelenmistir Paraneoplastik afaziyi tanimlayan bircok vaka raporu mevcuttur ve bazi spesifik raporlar anlamli afaziyi tanimlama egilimindedir Cogu vakada mikrometastaz hesaba katilmasa da bazi paraneoplastik afazi vakalarinin aslinda vokal motor bolgelerindeki oldukca kucuk metastazlardan kaynaklaniyor olmasi muhtemeldir Norodejeneratif hastaliklarla birlikte de afazi gorulebilir Alzheimer hastaligi akici afazi veya ekspresif afazi ile ortaya cikabilir Ekspresif afazinin eslik ettigi Creutzfeldt Jakob hastaligi vaka raporlari da mevcuttur TeshisiEkspresif afazi akici afazinin aksine akici olmayan afazi olarak siniflandirilir Tani vaka bazinda yapilir cunku lezyonlar genellikle cevredeki korteksleri de etkiler ve afazisi olan hastalar arasinda belirtiler oldukca degiskendir Beyin hasari sebebiyle tedavi edilen bir hastada genellikle afazi tanisini koyan ilk kisi doktordur Beyindeki lezyonun varligini ve yerini belirlemek icin kullanilan rutin surecler manyetik rezonans goruntuleme MRI ve bilgisayarli tomografi BT taramalaridir Doktor hastanin dili anlama ve dil uretme yeteneginin kisa bir degerlendirmesini tamamlayacaktir Daha ileri tani koymak icin ise doktor hastayi daha kapsamli bir degerlendirmeden gecmek uzere bir dil konusma patologuna yonlendirecektir Broca afazisi olan bir hastayi teshis etmek icin yaygin olarak kullanilan bazi test ve prosedurler vardir Bati Afazi Bataryasi Western Aphasia Battery WAB bireyleri alt testlerdeki puanlarina gore siniflandirir kendiliginden konusma isitsel anlama tekrarlama ve adlandirma Boston Diagnostik Afazi Muayenesi Boston Diagnostic Aphasia Examination BDAE kullanicilara hangi spesifik afaziye sahip olabileceklerini bildirebilir lezyonun yerini belirleyebilir ve mevcut dil yeteneklerini degerlendirebilir Porch Iletisim Yetenegi Endeksi Porch Index of Communication Ability PICA afazi olan hastalarin potansiyel iyilesme sonuclarini tahmin edebilir Yasam kalitesi olcumu de onemli degerlendirme araclarindan biridir Afazi ile Yasama Degerlendirmesi Assessment for Living with Aphasia ALA ve Yasamdan Memnuniyet Olcegi Satisfaction with Life Scale SWLS gibi testler terapistlerin birey icin onemli ve anlamli becerileri hedeflemesine olanak tanir Resmi degerlendirmelere ek olarak hasta ve aile gorusmeleri gayet gecerli ve onemli bilgi kaynaklaridir Hastanin daha onceki yasantisina ait hobileri ilgi alanlari kisiligi ve meslegi gibi faktorler sadece terapi surecini etkilemekle kalmayip ayni zamanda iyilesme sureci boyunca hastayi motive de edebilir Hasta gorusmeleri ve gozlemleri profesyonellerin hasta ve ailenin onceliklerini ogrenmesine ve hastanin tedavi surecinde ne kazanmayi umdugunu belirlemesine olanak tanir Hastanin gozlemleri de tedaviye nereden baslanacaginin belirlenmesinde yararli olabilir Hastanin mevcut davranislari ve etkilesimleri terapiste danisan ve danisanin bireysel ihtiyaclari hakkinda daha fazla bilgi verecektir Hasta ile ilgili diger bilgiler hastanin tibbi kayitlarindan doktorlardan hasta yonlendirmelerinden ve hemsirelerden alinabilir Konusamayan isaret dili kullanan hastalarda tani genellikle hastanin tanidiklariyla olan gorusmelere dayanir ve beyindeki hasar oncesi ve sonrasi isaret uretimindeki farkliliklari not eder Bu hastalarin bircogu dil uretimleri sekteye ugredigindan iletisim kurmak icin isaret dilini kullanmak yerine dilsel olmayan jestlere guvenmeye baslayacaktir Ilac tedavisi Aktif konusma terapisine ek olarak farmasotikler de ekspresif afazi icin yararli bir tedavi yontemi olarak kabul edilmistir Bu calisma alani nispeten yenidir ve konu ile ilgili yeni arastirmalar yapilmaya devam etmektedir Asagidaki ilaclarin afazi tedavisinde kullanilmasi onerilmistir ve bu ilaclarin etkinligi kontrol calismalari ile arastirilmistir Bromokriptin Katekolamin sistemleri uzerinde etkilidir Pirasetam Calisma mekanizmasi tam olarak anlasilamamistir ancak buyuk bir olasilikla kolinerjik ve glutamaterjik reseptorlerle etkilesime girmektedir Kolinerjik ilaclar Donepezil Aniracetam Bifemelane Asetilkolin sistemlerine etki eder Dopaminerjik psikostimulanlar Deksamphetamin Metilfenidat En fazla etki serebral plastisiteyi artirabilen ve dil islevini iyilestirmeye yardimci olabilen pirasetam ve amfetamin tedavilerinde gorulmustur Inme sonrasi tedaviye hemen baslandigi durumlarda pirasetamin en etkili madde oldugu gozlemlenmistir ancak kronik vakalarda kullanildiginda cok daha az etkili olmustur Bazi calismalarda bromokriptin maddesinin terapi ile birlikte kullanildiginda sozel akiciligi ve kelime hatirlama yetenegini arttirdigi gosterilmistir Kullanim alani ise akici olmayan afazi ile sinirli gorunmektedir Donepezil kronik afazi vakalarinda etkili olma egilimi gostermistir Hicbir calisma herhangi bir ilacin afazi tedavisi icin etkili bir tedavi olduguna dair curutulemez kanitlar bulmamistir Ayrica hicbir calisma herhangi bir ilacin dil geri kazanimina ozgu calistigini gostermemistir Dil fonksiyonlarinin iyilestirilmesi ve diger motor fonksiyonlarin iyilestirilmesindeki ilac etkinligi karsilastirildiginda iyilesmenin sinir aglarinin kuresel plastisitesindeki artistan kaynaklandigi ortaya cikmistir TarihcesiEkspresif afazi tarihte ilk olarak Fransiz norolog Paul Broca tarafindan tanimlanmistir Broca yasadiklari surecte ekspresif afazi tanisi almis kadavralarin beyinlerini inceleyerek dil yeteneginin beynin frontal lobundaki ventroposterior bolgesinde yer aldigi sonucuna varmistir Paul Broca nin kesfinin en onemli yonlerinden biri ekspresif afazinin agzin kelime uretme yeteneginin kaybindan degil beynin dil uretme yeteneginin kaybindan kaynaklandiginin anlasilmis olmasiydi Paul Broca nin kesifleri beyindeki Wernicke bolgesi olarak bilinen bolgeyi tanimlayan Alman norolog Carl Wernicke nin de otopsi sonrasi afazi hastalarinin beyinlerini inceledigi donemde yapildi Her ikisinin de kesifleri belirli beyin fonksiyonlarinin beynin belirli bir bolgesinde yer aldigini belirten lokalizasyon kavramina katkida bulunmustur Her ikisi de afazi alanina onemli katkilarda bulunurken dil uretemeyen afazi hastalari ve dili kavrayamayan afazi hastalari arasindaki farkliliklara dikkat ceken Carl Wernicke olmustur Dil uretimi ve dilin algilanisi arasindaki bu farklilik ekspresif afazi ve akici afazi arasindaki temel farkliliktir Ayrica bakinizBroca alaniKaynakca Hicoka 1 Nisan 1998 The neural organization of language evidence from sign language aphasia Trends in Cognitive Sciences 2 4 ss 129 136 Broca s Aphasia National Aphasia Association National Aphasia Association Ingilizce 11 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2017 a b An Introduction to Language Boston MA Wadsworth Cengage Learning 2014 ss 464 465 ISBN 978 1133310686 ASHA org Appendix Common Classifications of Aphasia n d Retrieved from http www asha org Practice Portal Clinical Topics Aphasia Common Classifications of Aphasia 17 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d Neuroscience fourth Sinauer Associates Inc 2008 ISBN 978 0 87893 742 4 Nakai 2017 Three and four dimensional mapping of speech and language in patients with epilepsy Brain 140 5 ss 1351 1370 a b c d e f g h i Introduction to Neurogenic Communication Disorders St Louis MO Mosby 2007 ISBN 978 0323045315 27 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Haziran 2020 a b Manasco H 2014 The Aphasias In Introduction to Neurogenic Communication Disorders Vol 1 p 91 Burlington MA Jones amp Bartlett Learning a b c Language disorders Handbook of Perception Language and Speech Vol VII New York Academic Press 1976 INtroduction to Neurogenic Communication Disorders Pennsylvania USA William Brottmiller 2014 ss 80 81 ISBN 9781449652449 Introduction to Neurogenic Communication Disorders Jones amp Bartlett Learning 6 Subat 2013 s 80 ISBN 9781449652449 Behavioral and Brain Sciences 23 1 18 Mayis 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2006 Language Intervention Strategies in Aphasia and Related Neurogenic Communication Disorders Philadelphia PA Lippincott Williams amp Wilkins 2008 ss 8 ISBN 978 0 7817 6981 5 Teasell 2003 Stroke recovery and rehabilitation Stroke 34 2 365 366 Neuropathologies of Language and Cognition 27 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2006 Marienfeld Haziran 2010 Expressive Aphasia as a Presentation of Encephalitis with Bartonella henselae Infection in an Immunocompetent Adult The Yale Journal of Biology and Medicine 83 2 ss 67 71 a b Bakheit 2007 The rate and extent of improvement with therapy from the different types of aphasia in the first year of stroke Integumentary Rehabilitation 21 10 ss 941 949 Pedersen 2004 Aphasia after stroke Type severity and prognosis The Copenhagen aphasia study Cerebrovascular Diseases 17 1 ss 35 43 Commondoor R 2009 Transient Broca s Aphasia as Feature of an Extradural Abscess Pediatric Neurology 40 1 ss 50 53 McKeon Nisan 2013 Paraneoplastic and Other Autoimmune Disorders of the Central Nervous System The Neurohospitalist 3 2 ss 53 64 Yeung 5 Agustos 2014 Expressive aphasia in a patient with chronic myelomonocytic leukemia SpringerPlus Cilt 3 s 406 Will 24 Nisan 2012 Paraneoplastic Limbic Encephalitis with NMDA Receptor NR1 Antibodies in Breast Cancer S08 007 Neurology Ingilizce 78 1 Supplement ss S08 007 28 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Haziran 2020 Paraneoplastic Syndromes Ingilizce Oxford University Press USA 22 Agustos 2011 ISBN 9780199772735 Lancaster Nisan 2015 Continuum The Paraneoplastic Disorders Continuum Minneapolis Minn 21 2 0 ss 452 475 Mahboob 14 Subat 2018 Creutzfeldt Jakob Disease Presenting as Expressive Aphasia and Nonconvulsive Status Epilepticus Case Reports in Critical Care Cilt 2018 s 5053175 Primary Progressive Aphasia National Aphasia Association National Aphasia Association Ingilizce 13 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2018 www asha org Ingilizce 28 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2017 7 Kasim 2017 6 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2020 15 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2020 6 Mart 2017 5 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2020 Marshall 15 Haziran 2004 Aphasia in a user of British Sign Language Dissociation between sign and gesture Cognitive Neuropsychology 21 5 ss 537 554 a b c Xavier 2007 Pharmacotherapy of aphasia Myth or reality Brain and Language 102 1 ss 114 125 Berthier 2005 a b c Berthier 2009 Memantine and constraint induced aphasia therapy in chronic poststroke aphasia Annals of Neurology 65 5 ss 577 578 KaynakcaDis baglantilarSiniflandirmaDICD 10 F80 1ICD 9 CM 315 31MeSH D001039 Ulusal Afazi Dernegi 13 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Afazi Merkezi California 15 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oakland CA ABD Broca s Afazi ile kisinin videosu 28 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Broca afazi Beyin eklemli dili yoneten alanin kesfi Broca nin 1861 makalesinin analizi BibNum3 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce versiyon icin a telecharger3 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde uzerine tiklayin Ek Afazi nin Ortak Siniflamalari nd Http www asha org Practice Portal Clinical Topics Aphasia Common Classifications of Aphasia adresinden 17 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde erisildi