Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Isparta, Isparta ilinin merkezi olan şehirdir. Şehir, yöreye özgü el dokuması halılarıyla ve gül yetiştiriciliğiyle tanınmaktadır.
| Isparta | |
|---|---|
Şehir | |
 | |
 Isparta'nın Türkiye'deki yeri | |
| Ülke | Türkiye |
| Bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İl | Isparta |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Şükrü Başdeğirmen (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 8933 km² |
| Rakım | 1035 m |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 32000 |
| Alan kodu | 0246 |
| Plaka kodu | 32 |
Resmî site http://www.isparta.gov.tr | |
Tarihçe
Isparta ve çevresindeki yerleşim tarihi Paleolitik döneme kadar uzanmaktadır. Isparta'nın da önemli yerleşim merkezlerinden biri olduğu Pisidia bölgesine MÖ 2000'lerde Luvi ve Arzava toplulukları yerleşmiştir. Daha sonra bölgeye MÖ 1200'lerden itibaren Frigler, Lidyalılar, Persler ve Makedonyalılar egemen olmuştur. MÖ 323'te Büyük İskender'in ölümüyle beraber sırasıyla Seleukos, Bergama Krallığı ve sonrasında Roma hakimiyetine girmiştir. Roma İmparatorluğu döneminde önemli bir gelişme gösteren Isparta önemli bir piskoposluk ve ticaret merkezi oldu.Roma İmparatorluğu'nun bölünmesiyle Doğu Roma ve sonrasında Bizans topraklarında bulunan bölge, 1204 yılında Anadolu Selçuklu Devleti topraklarına katılmıştır. 1300 yılında Hamitoğulları Beyliği ve 1391 yılından sonra da Osmanlı topraklarına katılmıştır. II. Murad döneminde kesin olarak Osmanlı egemenliğine girmiştir. 16. yüzyılda güneybatı Anadolu'daki önemli pazarlardan biri olmuştur.
Tarih Öncesi Dönemlerde Isparta
Yörenin yerleşme tarihi, paleolitik dönemle başlamaktadır. 1944 yılında Şevket Aziz Kansu döneminde yapılan incelemeler sonucunda 'nın ortasında bulunan , üst paleolitik eserleri vermektedir. Keçiborlu'nun Gümüşgün (Baladız) yakınlarında Prof. Louis'in yaptığı kazılarda, Mezolitik çağına ait “Mikrolit” adı verilen çakmaktaşlarına rastlanmıştır.
Tarih öncesi çağın üçüncü dönemi, neolitik devri olmuştur. Bu devre ait Yeniköy (Şarkikaraağaç) Höyüğü'ndeki buluntular bunu doğrulamaktadır. Toprak Tol Höyüğü ve Köşktepe'de rastlanan küp mezarlar ile ele geçen başka buluntular, Isparta'daki yerleşimin Kalkolitik dönemde de var olduğunu göstermektedir. Kalkolitik dönem sonrası Tunç Kültürleri, Pisidia ovasında oldukça yaygın bir biçimde gözlenebilir.
Coğrafya
Coğrafî Konum
Isparta şehir merkezi; Akdeniz Bölgesinin kuzeyinde, Antalya Bölümü, Göller Bölgesi'nde yer alır. Doğusunda Eğirdir, kuzeyinde Atabey ve Gönen ilçeleri, batısında Burdur İli bulunmaktadır. Merkez ilçeye en yakın ilçe, 22 kilometre ile Atabey'dir. Merkez ilçe Isparta; ilin dokuz ilçesi ile komşu değildir. Merkez ilçeye en uzak olan ilçe ise 189kilometre ile Yenişarbademli'dir.
İklim ve bitki örtüsü
Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında bir geçiş iklimine sahiptir. Kışları serin ve yağışlı yazları ise sıcak ve kurak geçmektedir. Çevresindeki göllerin iklim üzerinde önemli etkisi vardır. Yağışların büyük bir bölümü kış ve ilkbahar aylarında düşmektedir. Yıl içinde en çok yağış Aralık ve Ocak aylarında yaşanmaktadır. Aylık yağış miktarları Ağustos ayına kadar düzenli olarak düşmekte ve Temmuz, Ağustos aylarında en kurak dönemine ulaşmaktadır. Eylül'den itibaren yağış miktarı tekrar artmaya başlamaktadır. Bitki örtüsü bozkırdır. Isparta'nın Akdeniz iklimini yaşayamamasının nedenlerinden biri ise Toros Dağları'nın arkasında kalmasıdır.
| Ortalama Veriler | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Arl | |
| Ort.En Yüksek °C | 6.5 | 7.6 | 11.7 | 16.4 | 21.8 | 26.6 | 30.3 | 30.3 | 26.6 | 20.7 | 13.4 | 7.7 | |
| Ort.En Düşük °C | -2.2 | -1.8 | 0.4 | 4.4 | 8.1 | 11.8 | 14.9 | 14.3 | 10.0 | 6.0 | 1.7 | -0.9 | |
| Ort. Güneşlenme Süresi (saat) | 3.8 | 4.9 | 6.1 | 6.9 | 8.7 | 11.0 | 11.8 | 11.3 | 9.8 | 7.3 | 5.2 | 3.3 | |
| Ortalama Yağışlı Gün Sayısı | 12.0 | 10.6 | 10.7 | 11.4 | 10.4 | 6.2 | 4.0 | 2.9 | 3.5 | 6.2 | 8.3 | 12.4 | |
| Kaynak: | |||||||||||||
Ekonomi
Gül ve Gül Ürünleri
Dünya'nın en kaliteli güllerinin yetiştiği Isparta toprakları, dünya gül yağı üretiminin yaklaşık %65'lik kısmını karşılayarak sektöründe dünyada birinci sırada yer almaktadır.
Sanayi
Türkiye'nin en büyük çimento fabrikalarından biri olan Göltaş Çimento fabrikası bulunmaktadır Şehirde Süleyman Demirel Organize Sanayi Bölgesi, Isparta Deri Organize Sanayi Bölgesi, Yalvaç Organize Sanayi Bölgesi ve iki adet Sanayi Sitesi bulunmaktadır. Süleyman Demirel Organize Sanayi Bölgesi; şehir merkezine 26, Isparta Havalimanı'na 4 kilometre uzaklıktadır.
Altyapı
Sağlık
Şehirdeki ilk yataklı tedavi kurumu olan Gureba Hastanesi; 1900 yılında halkın bağışlarıyla kurulmuş ancak 1914 yılındaki depremle kullanılamaz hale gelmiştir. 1915 yılında yeni hastanenin inşaatına başlanmasına rağmen I. Dünya Savaşı sebebiyle çalışmalar gecikerek 1922 yılında sona ermiştir. 30 yataklı bu hastane; cumhuriyetin ilanından sonra yapılan çalışmalarla 50 yatak sayısına ulaşmış ve Verem Hastanesi adını almıştır. Bu bina günümüze ulaşmamıştır. 1945 yılında üç katlı Devlet Hastanesi'nin inşaatına başlanmış ve 1946 yılında tamamlanarak hizmete açılmıştır. Taş bina olarak adlandırılan bu bina, daha sonra yapılan ilavelerle Süleyman Demirel Üniversitesi'ne bağlı olarak kullanılmıştır.
Ulaşım
Isparta merkez ilçesine karayolu ile çevresindeki Antalya ve Afyon ve Denizli ve Konya illeri üzerinden ulaşılabilir. 
yolu ile Antalya'dan, 
ve yollarıyla kuzey yönünden, Isparta-Eğirdir arasındaki 
yoluyla da Konya yönünden şehir merkezine ulaşılabilir. Isparta Süleyman Demirel Havalimanı havayolu ile ulaşım sağlamaktadır.
İdarî yönetim
Merkez ilçedeki, 44 mahalle ve 2 belde kasabası doğrudan Isparta'ya bağlı yerleşim birimleridir.
|
|
|
|
- Gülcü Mahallesi
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Elhacıvaz, Hacıvaz (1591'de Hacı Ayvaz) gibi isimlerle anılan mahallenin adı 1935'te Gülcü Mahallesi olmuştur. Ününü, Isparta'nın en eski yerleşim yerlerinden biri olmasından çok, Isparta'da Isparta gülü'nün () ilk yetiştirildiği yer olmasına borçludur. Müftüzade İsmail Efendi'nin 1888'de Bulgaristan'ın Kızanlık veya Kazanlık (Bulgarca: Kazanlık / Казанлък) şehrinden getirdiği gülleri Gülcü Mahallesi'ndeki arazisine dikmesiyle Isparta'da başlamıştır.
Isparta; hâlâ Türkiye üretiminin %80'ini karşılamaktadır.
Merkeze Bağlı Beldeler
- Sav Kasabası (Aşağı, Fatih, Yukarı)
- Kuleönü Kasabası (Kemal, Okul-Yeni Cami)
Belediye başkanları
Osmanlı dönemi
| № | Şehremini | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
|---|---|---|---|
| 1 | Hacı Etem Oğlu Hacı Ali Ağa | 1886 | 1890 |
| 2 | Kundakçı Mustafa Efendi | 1890 | 1893 |
| 5 | Danabaşıoğlu Hacı Mustafa | 1895 | 1896 |
| 4 | Hendenzade Hacı Hasan Efendi | 1896 | 1897 |
| 5 | Böcüzâde Süleyman Sami | 1897 | 1898) |
| 6 | Pazarağasıoğlu Mehmet Ağa | 1898 | 1902 |
| (4) | Böcüzade Süleyman Sami | 1902 | 1908 |
| 7 | Arapzade Mehmet Efendi | 1908 | 1914 |
| 8 | Ali Dede Süldürzade | 1915 | 1918 |
| 9 | Nadir Efendi | 1918 | 1920 |
| 10 | Bodurzade Hacı Hasan | 1920 | 1920 |
| 11 | Ali Dede | 1921 | 1922 |
| 12 | Kaçkınzade Hacı Hasan | 1922 | 1922 |
| 13 | Tütüncüzade Mehmet Ali Efendi | 1922 | 1923 |
Cumhuriyet dönemi
| № | Belediye Başkanı | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Parti | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Alaybeyzade Hakkı Bey | 1923 | 1926 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 2 | Nuri Bey | 1926 | 1927 | ||
| (1) | Alaybeyzade Hakkı Bey | 1927 | 1929 | ||
| (2) | Nuri Bey | 1926 | 1927 | ||
| 3 | 1927 | 1946 | |||
| 4 | Kemal Demiralay | 1946 | 1947 | ||
| 5 | Alaybeyoğlu Tevfik Kınık | 1947 | 1950 | ||
| 6 | 1950 | 1953 | Demokrat Parti | ||
| 7 | 1953 | 1955 | |||
| 8 | 1955 | 1957 | |||
| 9 | 1957 | 1960 | |||
| 10 | 1960 | 1963 | Askerî | ||
| (9) | 1963 | 1966 | Adalet Partisi | ||
| 11 | 1966 | 1968 | |||
| 12 | 1968 | 1977 | |||
| 13 | Doğan Kımıllı | 1977 | 1980 | ||
| 14 | 1980 | 1984 | Askerî | ||
| 15 | 1984 | 1989 | Anavatan Partisi | ||
| 16 | 1989 | 1994 | Doğru Yol Partisi | ||
| 17 | 1994 | 1999 | |||
| 18 | 18 Nisan 1999 | 28 Mart 2004 | Milliyetçi Hareket Partisi | ||
| 19 | Hasan Balaman | 28 Mart 2004 | 29 Mart 2009 | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| (18) | 29 Mart 2009 | 4 Nisan 2019 | Milliyetçi Hareket Partisi | ||
| 20 | 4 Nisan 2019 | Görevde | Adalet ve Kalkınma Partisi | ||
Kaynak:
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927 | 44.657 | 15.979 | 28.678 |
| 1935 | 51.023 | 18.433 | 32.590 |
| 1940 | 53.012 | 18.313 | 34.699 |
| 1945 | 51.038 | 17.292 | 33.746 |
| 1950 | 40.243 | 18.383 | 21.860 |
| 1955 | 48.899 | 24.567 | 24.332 |
| 1960 | 55.668 | 35.981 | 19.687 |
| 1965 | 64.730 | 42.901 | 21.829 |
| 1970 | 75.166 | 50.905 | 24.261 |
| 1975 | 86.043 | 62.870 | 23.173 |
| 1980 | 109.972 | 86.475 | 23.497 |
| 1985 | 127.898 | 101.215 | 26.683 |
| 1990 | 133.061 | 112.117 | 20.944 |
| 2000 | 170.713 | 148.496 | 22.217 |
| 2007 | 206.186 | 184.735 | 21.451 |
| 2008 | 197.169 | 175.815 | 21.354 |
| 2009 | 211.614 | 190.084 | 21.530 |
| 2010 | 244.045 | 222.556 | 21.489 |
| 2011 | 213.511 | 192.093 | 21.418 |
| 2012 | 219.904 | 198.385 | 21.519 |
| 2013 | 223.430 | 201.873 | 21.557 |
| 2014 | 228.730 | 207.266 | 21.464 |
| 2015 | 235.456 | 214.096 | 21.360 |
| 2016 | 241.723 | 220.322 | 21.401 |
| 2017 | 251.531 | 230.011 | 21.520 |
| 2018 | 258.375 | 236.749 | 21.626 |
| 2019 | 264.426 | 243.020 | 21.406 |
| 2020 | 262.255 | 240.723 | 21.532 |
Spor
Isparta'nın profesyonel liglerde (futbol, basketbol, voleybol, hentbol) bulunan tek takımı Isparta 32 SK, 2021-2022 sezonu itibari ile 2. Lig'de mücadele etmektedir. Takım maçlarını 10.000 kişilik Isparta Atatürk Şehir Stadyumu'nda oynamaktadır.
Eğitim
Isparta'da Cumhuriyetin kurulduğu 1923'ten 1940'lara kadar biri şehir merkezinde diğeri Yalvaç ilçesinde olmak üzere iki ortaokul eğitim hizmeti sağlamıştır. 1940 yılında Gönen Köy Enstitüsü kurulmuş ve buradan mezun olan öğretmenler şehirdeki eğitim faaliyetlerine katkı sağlamışlardır. 1950 yılında ilk lise açılmış, 1960 yılına kadar lise sayısı dokuza ulaşmıştır. 1969 yılında "Isparta Eğitim Enstitüsü" kurulmuştur.
21 Şubat 1976 tarihinde açılan "Isparta Devlet Mimarlik ve Mühendislik Akademisi" şehirdeki ilk yükseköğretim birimidir. Ayrıca aynı yıl "Meslek yüksekokulu" açılmıştır. 1992 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi kurulmuştur.
Kardeş şehirler
Notlar
Kaynakça
- ^ "Dönüşüm sürecinin tarihi kent merkezleri üzerine etkileri:Isparta örneğinde bir inceleme, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 27(2): 185-199 (2011), Sıdıka Çetin" (PDF). 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Temmuz 2015.
- ^ "Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Tritikale Hat/Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi" (PDF). Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 20 Temmuz 2007. Erişim tarihi: 22 Nisan 2010.[]
- ^ . Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü. 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2010.
- ^ . 29 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2010.
- ^ "Eski Başkanlar". 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Merkez Nüfusu - Isparta". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Isparta Merkez Nüfusu". nufusune.com.
- ^ . 17 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2010.
- ^ . 8 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2010.
Dış bağlantılar
- Isparta Belediyesi 1 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Isparta Isparta ilinin merkezi olan sehirdir Sehir yoreye ozgu el dokumasi halilariyla ve gul yetistiriciligiyle taninmaktadir IspartaSehirIsparta nin Turkiye deki yeriUlkeTurkiyeBolgeAkdeniz BolgesiIlIspartaIdare Belediye baskaniSukru Basdegirmen AK Parti Yuzolcumu Toplam8933 km Rakim1035 mZaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu32000Alan kodu0246Plaka kodu32Resmi site http www isparta gov trTarihceIsparta ve cevresindeki yerlesim tarihi Paleolitik doneme kadar uzanmaktadir Isparta nin da onemli yerlesim merkezlerinden biri oldugu Pisidia bolgesine MO 2000 lerde Luvi ve Arzava topluluklari yerlesmistir Daha sonra bolgeye MO 1200 lerden itibaren Frigler Lidyalilar Persler ve Makedonyalilar egemen olmustur MO 323 te Buyuk Iskender in olumuyle beraber sirasiyla Seleukos Bergama Kralligi ve sonrasinda Roma hakimiyetine girmistir Roma Imparatorlugu doneminde onemli bir gelisme gosteren Isparta onemli bir piskoposluk ve ticaret merkezi oldu Roma Imparatorlugu nun bolunmesiyle Dogu Roma ve sonrasinda Bizans topraklarinda bulunan bolge 1204 yilinda Anadolu Selcuklu Devleti topraklarina katilmistir 1300 yilinda Hamitogullari Beyligi ve 1391 yilindan sonra da Osmanli topraklarina katilmistir II Murad doneminde kesin olarak Osmanli egemenligine girmistir 16 yuzyilda guneybati Anadolu daki onemli pazarlardan biri olmustur Tarih Oncesi Donemlerde Isparta Yorenin yerlesme tarihi paleolitik donemle baslamaktadir 1944 yilinda Sevket Aziz Kansu doneminde yapilan incelemeler sonucunda nin ortasinda bulunan ust paleolitik eserleri vermektedir Keciborlu nun Gumusgun Baladiz yakinlarinda Prof Louis in yaptigi kazilarda Mezolitik cagina ait Mikrolit adi verilen cakmaktaslarina rastlanmistir Tarih oncesi cagin ucuncu donemi neolitik devri olmustur Bu devre ait Yenikoy Sarkikaraagac Hoyugu ndeki buluntular bunu dogrulamaktadir Toprak Tol Hoyugu ve Kosktepe de rastlanan kup mezarlar ile ele gecen baska buluntular Isparta daki yerlesimin Kalkolitik donemde de var oldugunu gostermektedir Kalkolitik donem sonrasi Tunc Kulturleri Pisidia ovasinda oldukca yaygin bir bicimde gozlenebilir CografyaCografi Konum Isparta sehir merkezi Akdeniz Bolgesinin kuzeyinde Antalya Bolumu Goller Bolgesi nde yer alir Dogusunda Egirdir kuzeyinde Atabey ve Gonen ilceleri batisinda Burdur Ili bulunmaktadir Merkez ilceye en yakin ilce 22 kilometre ile Atabey dir Merkez ilce Isparta ilin dokuz ilcesi ile komsu degildir Merkez ilceye en uzak olan ilce ise 189kilometre ile Yenisarbademli dir Iklim ve bitki ortusu Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasinda bir gecis iklimine sahiptir Kislari serin ve yagisli yazlari ise sicak ve kurak gecmektedir Cevresindeki gollerin iklim uzerinde onemli etkisi vardir Yagislarin buyuk bir bolumu kis ve ilkbahar aylarinda dusmektedir Yil icinde en cok yagis Aralik ve Ocak aylarinda yasanmaktadir Aylik yagis miktarlari Agustos ayina kadar duzenli olarak dusmekte ve Temmuz Agustos aylarinda en kurak donemine ulasmaktadir Eylul den itibaren yagis miktari tekrar artmaya baslamaktadir Bitki ortusu bozkirdir Isparta nin Akdeniz iklimini yasayamamasinin nedenlerinden biri ise Toros Daglari nin arkasinda kalmasidir Ortalama VerilerAylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas ArlOrt En Yuksek C 6 5 7 6 11 7 16 4 21 8 26 6 30 3 30 3 26 6 20 7 13 4 7 7Ort En Dusuk C 2 2 1 8 0 4 4 4 8 1 11 8 14 9 14 3 10 0 6 0 1 7 0 9Ort Guneslenme Suresi saat 3 8 4 9 6 1 6 9 8 7 11 0 11 8 11 3 9 8 7 3 5 2 3 3Ortalama Yagisli Gun Sayisi 12 0 10 6 10 7 11 4 10 4 6 2 4 0 2 9 3 5 6 2 8 3 12 4Kaynak Isparta Panoramik EkonomiGul ve Gul Urunleri Dunya nin en kaliteli gullerinin yetistigi Isparta topraklari dunya gul yagi uretiminin yaklasik 65 lik kismini karsilayarak sektorunde dunyada birinci sirada yer almaktadir Sanayi Turkiye nin en buyuk cimento fabrikalarindan biri olan Goltas Cimento fabrikasi bulunmaktadir Sehirde Suleyman Demirel Organize Sanayi Bolgesi Isparta Deri Organize Sanayi Bolgesi Yalvac Organize Sanayi Bolgesi ve iki adet Sanayi Sitesi bulunmaktadir Suleyman Demirel Organize Sanayi Bolgesi sehir merkezine 26 Isparta Havalimani na 4 kilometre uzakliktadir AltyapiSaglik Sehirdeki ilk yatakli tedavi kurumu olan Gureba Hastanesi 1900 yilinda halkin bagislariyla kurulmus ancak 1914 yilindaki depremle kullanilamaz hale gelmistir 1915 yilinda yeni hastanenin insaatina baslanmasina ragmen I Dunya Savasi sebebiyle calismalar gecikerek 1922 yilinda sona ermistir 30 yatakli bu hastane cumhuriyetin ilanindan sonra yapilan calismalarla 50 yatak sayisina ulasmis ve Verem Hastanesi adini almistir Bu bina gunumuze ulasmamistir 1945 yilinda uc katli Devlet Hastanesi nin insaatina baslanmis ve 1946 yilinda tamamlanarak hizmete acilmistir Tas bina olarak adlandirilan bu bina daha sonra yapilan ilavelerle Suleyman Demirel Universitesi ne bagli olarak kullanilmistir Ulasim Isparta merkez ilcesine karayolu ile cevresindeki Antalya ve Afyon ve Denizli ve Konya illeri uzerinden ulasilabilir yolu ile Antalya dan ve yollariyla kuzey yonunden Isparta Egirdir arasindaki yoluyla da Konya yonunden sehir merkezine ulasilabilir Isparta Suleyman Demirel Havalimani havayolu ile ulasim saglamaktadir Idari yonetimMerkez ilcedeki 44 mahalle ve 2 belde kasabasi dogrudan Isparta ya bagli yerlesim birimleridir Akkent Anadolu Ayazmana Baglar Batikent Bahcelievler Binbirevler Celebiler Cunur Davraz Dere Doganci Emre Fatih Gazikemal Gulcu Gulevler Gulistan Halikent Halifesultan Hizirbey Hisar Isikkent Iskender Istiklal Karaagac Kepeci Kececi Kurtulus Kutlubey Mehmet Tonge Modernevler Muzaffer Turkes Pirimehmet Sanayi Sermet Sidre Sulubey Turan Vatan Yayla Yedisehitler Yenice Zafer Gulcu MahallesiGulcu MahallesiGulcu MahallesiMuftuzade Ismail Efendi nin mezari Osmanli Imparatorlugu doneminde Elhacivaz Hacivaz 1591 de Haci Ayvaz gibi isimlerle anilan mahallenin adi 1935 te Gulcu Mahallesi olmustur Ununu Isparta nin en eski yerlesim yerlerinden biri olmasindan cok Isparta da Isparta gulu nun ilk yetistirildigi yer olmasina borcludur Muftuzade Ismail Efendi nin 1888 de Bulgaristan in Kizanlik veya Kazanlik Bulgarca Kazanlik Kazanlk sehrinden getirdigi gulleri Gulcu Mahallesi ndeki arazisine dikmesiyle Isparta da baslamistir Isparta hala Turkiye uretiminin 80 ini karsilamaktadir Merkeze Bagli Beldeler Sav Kasabasi Asagi Fatih Yukari Kuleonu Kasabasi Kemal Okul Yeni Cami Isparta 10 000 metre yukseklikten gorunusu Belediye baskanlariOsmanli donemi Sehremini Gorev Baslangici Gorev Bitisi1 Haci Etem Oglu Haci Ali Aga 1886 18902 Kundakci Mustafa Efendi 1890 18935 Danabasioglu Haci Mustafa 1895 18964 Hendenzade Haci Hasan Efendi 1896 18975 Bocuzade Suleyman Sami 1897 1898 6 Pazaragasioglu Mehmet Aga 1898 1902 4 Bocuzade Suleyman Sami 1902 19087 Arapzade Mehmet Efendi 1908 19148 Ali Dede Suldurzade 1915 19189 Nadir Efendi 1918 192010 Bodurzade Haci Hasan 1920 192011 Ali Dede 1921 192212 Kackinzade Haci Hasan 1922 192213 Tutuncuzade Mehmet Ali Efendi 1922 1923Cumhuriyet donemi Belediye Baskani Gorev Baslangici Gorev Bitisi Parti1 Alaybeyzade Hakki Bey 1923 1926 Cumhuriyet Halk Partisi2 Nuri Bey 1926 1927 1 Alaybeyzade Hakki Bey 1927 1929 2 Nuri Bey 1926 19273 1927 19464 Kemal Demiralay 1946 19475 Alaybeyoglu Tevfik Kinik 1947 19506 1950 1953 Demokrat Parti7 1953 19558 1955 19579 1957 196010 1960 1963 Askeri 9 1963 1966 Adalet Partisi11 1966 196812 1968 197713 Dogan Kimilli 1977 198014 1980 1984 Askeri15 1984 1989 Anavatan Partisi16 1989 1994 Dogru Yol Partisi17 1994 199918 18 Nisan 1999 28 Mart 2004 Milliyetci Hareket Partisi19 Hasan Balaman 28 Mart 2004 29 Mart 2009 Adalet ve Kalkinma Partisi 18 29 Mart 2009 4 Nisan 2019 Milliyetci Hareket Partisi20 4 Nisan 2019 Gorevde Adalet ve Kalkinma Partisi Kaynak NufusYil Toplam Sehir Kir1927 44 657 15 979 28 6781935 51 023 18 433 32 5901940 53 012 18 313 34 6991945 51 038 17 292 33 7461950 40 243 18 383 21 8601955 48 899 24 567 24 3321960 55 668 35 981 19 6871965 64 730 42 901 21 8291970 75 166 50 905 24 2611975 86 043 62 870 23 1731980 109 972 86 475 23 4971985 127 898 101 215 26 6831990 133 061 112 117 20 9442000 170 713 148 496 22 2172007 206 186 184 735 21 4512008 197 169 175 815 21 3542009 211 614 190 084 21 5302010 244 045 222 556 21 4892011 213 511 192 093 21 4182012 219 904 198 385 21 5192013 223 430 201 873 21 5572014 228 730 207 266 21 4642015 235 456 214 096 21 3602016 241 723 220 322 21 4012017 251 531 230 011 21 5202018 258 375 236 749 21 6262019 264 426 243 020 21 4062020 262 255 240 723 21 532SporIsparta nin profesyonel liglerde futbol basketbol voleybol hentbol bulunan tek takimi Isparta 32 SK 2021 2022 sezonu itibari ile 2 Lig de mucadele etmektedir Takim maclarini 10 000 kisilik Isparta Ataturk Sehir Stadyumu nda oynamaktadir EgitimBurdur Golu ve Isparta sehir merkezinin 337 km den NASA goruntusu Isparta da Cumhuriyetin kuruldugu 1923 ten 1940 lara kadar biri sehir merkezinde digeri Yalvac ilcesinde olmak uzere iki ortaokul egitim hizmeti saglamistir 1940 yilinda Gonen Koy Enstitusu kurulmus ve buradan mezun olan ogretmenler sehirdeki egitim faaliyetlerine katki saglamislardir 1950 yilinda ilk lise acilmis 1960 yilina kadar lise sayisi dokuza ulasmistir 1969 yilinda Isparta Egitim Enstitusu kurulmustur 21 Subat 1976 tarihinde acilan Isparta Devlet Mimarlik ve Muhendislik Akademisi sehirdeki ilk yuksekogretim birimidir Ayrica ayni yil Meslek yuksekokulu acilmistir 1992 yilinda Suleyman Demirel Universitesi kurulmustur Kardes sehirlerBitlis Turkiye Komrat Gagavuzya Moldova Genk Belcika Hamedan IranNotlar Keciborlu ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Atabey ilcesinin kurulmasi ile kir nufusu azalmistir Gonen ilcesinin kurulmasi ile kir nufusu azalmistir Kaynakca Donusum surecinin tarihi kent merkezleri uzerine etkileri Isparta orneginde bir inceleme Erciyes Universitesi Fen Bilimleri Enstitusu Dergisi 27 2 185 199 2011 Sidika Cetin PDF 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Temmuz 2015 Isparta Ekolojik Kosullarinda Bazi Tritikale Hat Cesitlerinin Verim ve Verim Unsurlarinin Belirlenmesi PDF Akdeniz Universitesi Ziraat Fakultesi Dergisi 20 Temmuz 2007 Erisim tarihi 22 Nisan 2010 olu kirik baglanti Devlet Meteoroloji Isleri Genel Mudurlugu 13 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2010 29 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2010 Eski Baskanlar 16 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Merkez Nufusu Isparta nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Isparta Merkez Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link 17 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2010 8 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2010 Dis baglantilarIsparta Belediyesi 1 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde