Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir.Haziran 2020) () ( |
Nikolay Çavuşesku (Rumence: Nicolae Ceaușescu, okunuş: ; 26 Ocak 1918, Scorniceşti - 25 Aralık 1989, Târgovişte), 1965-1989 tarihleri arasında Romanya Komünist Partisi (PCR) Genel Sekreteri, 1967 yılından itibaren Devlet Konsülü Başkanı ve 1974-1989 yılları arasında Romanya Cumhurbaşkanı olan Rumen politikacı.
Nikolay Çavuşesku Nicolae Ceaușescu | |
---|---|
3. Romanya Devlet Konseyi başkanı | |
Görev süresi 9 Aralık 1967 - 28 Mart 1974 | |
Yerine geldiği | Chivu Stoica |
Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
1. Romanya cumhurbaşkanı | |
Görev süresi 28 Mart 1974 - 22 Aralık 1989 | |
Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
Yerine gelen | Ion Iliescu |
10. Romanya Komünist Partisi genel sekreteri | |
Görev süresi 22 Mart 1965 - 22 Aralık 1989 | |
Yerine geldiği | Chivu Stoica |
Yerine gelen | Parti kapatıldı |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 26 Ocak 1918 Scorniceşti, Olt, Romanya Krallığı |
Ölüm | 25 Aralık 1989 (71 yaşında) Târgovişte, Dâmboviţa, Romanya (İdam) |
Partisi | Romanya Komünist Partisi |
Evlilik(ler) | Elena Çavuşesku |
İmzası |
Yönetiminin ilk on yılına, Soğuk Savaş sırasında diğer Varşova Paktı ülkelerinden farklı olarak Batı Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı açık politika damgasını vurmuştur. Selefi Gheorghe Gheorghiu-Dej tarafından ilk olarak 1958 yılında belirlenen, Sovyetler Birliği'nden askerlerini Romanya'dan çekme konusundaki nazik talepkâr eğilimi devam ettirdi.
Çavuşesku'nun ikinci on yılı, kendine karşı gösterilen suni ve abartılı saygının karakterleştiği, milliyetçiliğin ve Batı dünyası ve aynı zamanda Sovyetler Birliği ile ilişkilerin sapmalara uğradığı dönem oldu. Çavuşesku Yönetimi Aralık 1989'da yaygın halk gösterilerinin ardından gerçekleşen askerî müdahale ile devrildi. Kendisi ve karısı, askeri bir mahkemenin televizyonda iki saat boyunca yayınlanan yargılaması sonucu kurşuna dizildi.
İlk yılları ve siyasi kariyeri
Olt ili'nin Scorniceşti kasabasında, çiftçilik yapan fakir bir köylü ailede doğan Çavuşesku'nun babası Andruță, 3 hektarlık (7,4 dönüm) tarım arazisine ve birkaç koyuna sahipti ve Nicolae, büyük ailesinin gelirini terzilikle destekledi. Son derece küfürcü ve katı olan babası yüzünden fabrikalarda çalışmak için Bükreş'e kaçıncaya ve 11 yaşına kadar köy okulunda okudu. Başlangıçta kız kardeşi Niculina Rusescu ile birlikte yaşadı ve ardından bir kunduracıda çırak oldu.
Yasadışı Komünist Partide aktif bir üye olan kunduracı Alexandru Săndulescu'nun atölyesinde çalıştı. 1932 yılı başlarında yasadışı Romanya Komünist Partisi'ne (PCR) katıldı ancak genç olduğu için sadece küçük görevler aldı ve 1933'te grevi kışkırtmaktan ilk defa tutuklandı. İkinci defa, demiryolları işçilerinin yargılanmasını protesto eden dilekçeye imza toplaması nedeniyle 1934 yılında tekrar ve buna benzer faaliyetleri nedeniyle iki kere daha tutuklandı. Bu tutuklamalar ona polis kayıtlarında "tehlikeli komünist kışkırtıcısı" ve "aktif komünist ve anti-faşist propagandacı" tanımlamalarını kazandırdı. Daha sonra yeraltına inmesine rağmen, 1936'da tekrar yakalanarak, anti-faşist eylemleri nedeniyle iki yıl boyunca Doftana Hapishanesi'nde mahkûm edildi. Gizli polisin profil dosyası Siguranța Statului, ona "tehlikeli bir Komünist ajitatörü" ve "Komünist ve antifaşist propaganda malzemelerinin distribütörü" adını verdi. Bu suçlamalar nedeniyle, 6 Haziran 1936'da Brașov Mahkemesi tarafından 2 yıl hapis, mahkeme ihmali için 6 ay ve Scornicești'de bir yıl zorunlu ikamet cezasına çarptırıldı. Cezasının çoğunu Doftana Hapishanesi'nde geçirdi.
1939'da hapisten çıkışı sonrasında, Rumence kaynaklara göre 1945 yılında evleneceği ve politik hayatı boyunca devamlı artan bir role sahip olacak olan eşi Elena Petrescu ile tanıştı (İngilizce Kaynaklara göre 1946 yılı). 1940'ta tekrar tutuklanıp, bir kez daha hapse atıldı. 1943'te, Gheorghe Gheorghiu-Dej ile aynı hücreyi paylaşacağı Targu Jiu Hapishanesi'ne aktarıldı. II. Dünya Savaşı sonrasında, Romanya'nın Sovyet etkisi altına girmeye başladığı dönemde, Komünist Gençlik Birliği Sekreterliği görevinde bulundu (1944-1945). Komünistlerin 1947'de gücü ellerine geçirmeleri sonrasında, kendisine Tarım Bakanlığı görevi verildi. Sonra, Gheorghe Gheorghiu-Dej'in altında Silahlı Güçler Bakan Yardımcılığı görevinde bulundu. 1952'de Gheorghiu-Dej, onu 'dan boşalan PCR'nin "Moskova Kanadı/Hizibi" Merkez Komitesi Liderliği'ne atadı. 1954 yılında, Politbüro'nun tam üyesi olarak, sonunda parti hiyerarşisinin en yüksek ikinci pozisyonuna ulaştı.
Ülke liderliği
Gheorghe Gheorghiu-Dej'in Mart 1965'te ölümünden üç gün sonra, Çavuşesku Romanya İşçi Partisi Birinci Sekreteri oldu. Gerçekleştirdiği ilk hareketlerden biri de partinin adını Romanya Komünist Partisi (PCR) olarak değiştirmek oldu ve yanı sıra devletin adı olan "Halk Cumhuriyeti"ni de "Romanya Sosyalist Cumhuriyeti" olarak ilan etti. 1967'de, unvanlarına Devlet Konseyi Başkanlığını de ekleyerek konumunu pekiştirdi. 1968-70 arasındaki temizlik hareketiyle Stalin yanlısı olarak bilinen yöneticileri görevden uzaklaştırdı. Başlangıçta, bağımsız dış politikası ve Sovyetler Birliği'ne kafa tutar davranışları ile, ülkesinde ve de Batı dünyası'nda popüler bir kişilik oldu. 1960'ta Varşova Paktı aktif üyeliğini sonlandırdı, böylece Romanya sadece kâğıt üstünde bir üye olarak göründü. 1968 yılında Varşova Paktı Güçleri'nin Çekoslovakya'yı istilasında yer almayı reddetmekle kalmadı, açıkça ve üzerine basa basa bu hareketi kınadı. Sovyetler Birliği, Çavuşesku'nun söz dinlemezliğini hoş gördüyse de, Romanya'nın Moskova'dan bağımsız görünüşü, Doğu Bloku'nda kendine mesafeli bir konum yarattı.
Devam eden yıllar boyunca, ABD ve Batı Avrupa'ya karşı açık politika güttü. Romanya, Batı Almanya'yı tanıyan, IMF'e katılan ve ABD Başkanı Richard Nixon'ın ziyaret ettiği ilk komünist devlet oldu. 1971'de, Romanya Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) üyesi oldu. Ayrıca, Romanya ve Yugoslavya, Doğu Bloku'nun çöküşü öncesinde Avrupa Ekonomik Topluluğu ile ticaret anlaşması yapan iki ülke konumundaydılar.
Doğu Bloku'ndan farklı olarak güttüğü bağımsız dış politikayla, ABD, Fransa, Birleşik Krallık ve İspanya'yı da içeren Batı ülkelerine yapılan resmi ziyaretler serisi, Çavuşesku'ya kendini yeniden yapılandırıcı (reformist) komünist olarak sunmasına destek oldu. Uluslararası fikir ayrılıklarının çözülmesinde aracılık edebilen ve Romanya'ya uluslararası bir saygınlık kazandırabilen bir aydın uluslararası devlet adamı olarak görülmeye çok hevesli hale gelmişti. Çavuşesku, 1969'da ABD'nin Çin ile ilişkilerinin başlaması, Mısır lideri Enver Sedat'ın 1977'de İsrail'i ziyareti konularında uluslararası ilişkilerde pazarlıklar yaptı. Ayrıca Romanya, aynı zamanda İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile normal ilişkileri bulunan tek devletti.
1984'te Romanya, ABD tarafından Los Angeles'de düzenlenen 1984 Yaz Olimpiyatları'na Çin Halk Cumhuriyeti ve Yugoslavya'nın yanında katılan, üç komünist ülkeden biriydi. Avrupa Ekonomik Topluluğu ile resmi ilişki geliştiren ilk Doğu Bloku ülkesiydi. Avrupa Ekonomik Topluluğu ile yaptığı, Topluluğun Genel Tercih Sistemi içine dahil eden anlaşma 1974 yılında imzalandı. 1980 yılında da endüstri ürünleri ile ilgili bir anlaşma imzalandı. Buna rağmen liberal reformlar gerçekleştirilmesine daima karşı çıktı. Çavuşesku Rejimi'nin gelişimi, Gheorghiu-Dej'in halihazırda izlediği stalinist yolun izindeydi. Sovyetler Birliği kontrolüne muhalefetleri "Stalinizasyon"'un silinmesine karşı isteksizliğin sonucuydu. Gizli Polis (Securitate) konuşma özgürlüğü ve medya üzerinde sıkı kontroller uyguladı ve aynı zamanda iç muhalefete tolerans göstermedi.
1972'den başlayarak, bir sistematizasyon programı oluşturdu. Yıkma programı, yeni yerleşim yerleri oluşturma ve ülke çapında inşa faaliyetleri programlanmış ancak başkentin yeniden şekillenmesi ile sonuçlanan, bir "çok yönlü gelişmiş bir sosyalist toplum" oluşturma yolu olarak sunulmuştu. Bükreş'in beşte birinden fazlası, Çavuşesku'nun beğenisine uygun bir şehir oluşturmak için, kiliseler ve tarihi binaları da içermek üzere 1980'li yıllarda yıkıldı. Az katlı ve her biri farklı şekillerde inşa edilmiş binalar yıkılmış ve şehrin doğası yok edilmiş, yerine "endüstrileşme" ve "şehirleşme" programları dahilinde çiftçilerin taşınacağı gri ve zevksiz binalar dikilmişti. Bükreş'te Casa Poporului "Halkın Evi" olarak bilinen, şimdilerde Parlamento Binası olarak kullanılan, Pentagon'dan sonraki dünyanın ikinci yönetim binası inşa edildi. Avrupa ve Rumen toplumları arasında bağları oluşturma amaçlı "Kardeş Şehirler" projesinin bu yıkım projeleri ile ilgili protestoları geldi, fakat onlar bu megaloman planların engellenmesinde daha çok rol oynayabilirdi.
1966 Kararnamesi
1966’da, Çavuşesku Rejimi, ülke nüfusunu artırmak, düşük nüfus artış hız ve doğurganlık oranını yükseltmek için kürtajı yasakladı. Bu kararname, 25 yaşından sonra çocuğu olmamış evli veya bekar erkek ve kadınlara %10 ile %20 arasında değişen özel vergileri de içeriyordu. Tıbbi nedenlerle üreyememe nedeni de fark etmiyordu. Kürtaja sadece kadının 42 yaşından büyük veya halihazırda 4 çocuk sahibi olması halinde izin veriliyordu. En az 5 çocuk annelerine, önemli avantajlar sağlanıyor, en az 10 çocuk annelerine ise Romanya Devleti tarafından kadın kahraman derecesi veriliyordu. Ancak çok az sayıda kadın bu payeye kavuştu. Bunun yerine, ortalama Rumen Ailesi, komünist dönem sırasında 2 veya 3 çocuk sahibiydi. Daha ötesi, çok sayıda kadın yasadışı, gizli kürtajlar sırasında öldü veya sakat kaldı.
Hükûmet ayrıca yükselen boşanma oranını da hedef alarak, evliliğin sadece olağandışı bir durumda sonlandırılabileceği kararı ile, boşanma prosedürünü daha zor hale getirdi. 1960 sonlarında, fakirlik nedeniyle şehirlerdeki evsiz/sokak çocuklarının sayısı arttı; kontrol edilemez çocuk terkleri ve yetimhanelerdeki çocuk sayısının yükselişi ile birlikte yeni bir problem ortaya çıktı. Komünist rejim, AIDS sorununun varlığını kabul etmedi. 1966’da, daha sonra bir olasılıkla 1980 yılındaki AIDS vakâlarının artışını hazırlayan bir kararla doğum kontrolünü yasakladı. Ancak Romanya’daki durum, çocuk yetimlere ve hastalara güçlerini artırmak amacıyla kan verilmesi uygulaması ile daha da kötüleşti. yüzyılın başlarında, çocuklara ve bebeklere, test edilmemiş kan transferlerinin çoğunlukla aynı şırınga ile yapılması Avrupa çocuk AIDS vakâlarının, Avrupa nüfusunun %3’üne sahip olmasına rağmen, %60’ının Romanya’da görülmesine yol açtı.
Temmuz Kuramı
Çavuşesku 1971’de Çin, Kuzey Kore ve Kuzey Vietnam’a, oradaki sert model uygulamalarını bulacağı ziyaretler gerçekleştirdi. Kore İşçi Partisi’nin "Topyekün millî dönüşüm" fikirleri ve Çin Kültür Devrimi güçlü bir şekilde ilgisini çekti. Ülkeye dönüşüyle birlikte, Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Il-sung’un “insan her şeyin hakimi ve karar vericisidir” olarak açıklanabilecek ve kelime anlamı ile “ana esas” denebilecek Juche felsefesinden etkilenen Kuzey Kore sistemini uygulamaya başladı. Kuzey Kore’de basılan Juche ile ilgili kitap, Rumenceye tercüme edilerek, ülke geneline dağıtıldı. 6 Temmuz 1971 tarihinde, bu konu ile ilgili Romanya Komünist Partisi Yönetim Komitesi’ne hitaben bir konuşma yaptı.
Daha sonra (Juche Tezleri) olarak bilinecek, bu yarı-Maoist konuşma, on yedi öneri getiriyordu. Bunlardan bazıları; Parti’nin devamlı büyüyen “liderlik rolü”, kitlesel politik aksiyonlar ve parti eğitimlerinin geliştirilmesi, “vatana hizmet” kapsamında gençlerin büyük inşaat projelerine katılımı, çocuk ve gençlik organizasyonlarında, okullarda ve üniversitelerde ideolojik eğitimin yoğunlaştırılması, yayınevleri, tiyatro, sinema, opera, bale, sanat toplulukları televizyon ve radyolardaki programların bu amaca destek olarak “militan ve devrimci” karakterdeki sanatsal üretimlere yönelmesi gibi önerilerdi. 1965 serbestleşmesi, kınanarak, yasaklı kitap ve yazarlar dizini yeniden belirlendi.
Bu kuram, Romanya'da partinin kolay terk etmediği edebiyattaki ideolojinin teoride tekrar doğrulandığı kültürel özerkliğe karşı saldırgan Neo-Stalinist "küçük kültürel devrim"in başlangıcı olarak duyuruldu. "Sosyalist Hümanizm" açısından sunulsa da, bu kuram gerçekte katı Sosyalist Gerçekçilik’in ana çizgisine dönüşün işareti ve uymayan entelektüllere saldırıydı. İnsan bilimleri ve sosyal bilimlerde katı ideolojik uygunluk arandı. Uygunluk ve estetiğin yeri, ideoloji ile değiştirilerek, profesyonellerin yerleri ise, tahrikçilere verildi. Böylece kültür, yeniden politik-ideolojik propagandanın bir aracı oldu.
Pacepa'nın ilticası
Ağustos 1978’de, aynı zamanda gizli polis kurumu "Securitate"de iki yıldızlı bir general olan, Dış İstihbarat Teşkilatı (Direcția de Informații Externe, DIE) başkan yardımcısı ABD'ye iltica etti. Pacepa, Soğuk Savaş sırasında Doğu Bloku’ndan iltica edenler arasındaki en yüksek rütbeli kişiydi. Rejim için güçlü bir sarsıntı olan Pacepa'nın ilticası, Çavuşesku’nun Securitate'nin yapısını gözden geçirmesine neden oldu. Pacepa’nın 1986 yılındaki kitabı Kızıl Ufuklar (Red Horizons: Chronicles of a Communist Spy Chief), Amerikan Endüstrisi üzerine casusluk ve Batı’nın politik desteğini canlandırmak için uğraşıları düzenlemeyi amaçlayan Çavuşesku Rejimi'nin detaylarını açıklama iddiasındaydı.
Pacepa'nın ilticası sonrasında, ülke daha fazla izole edildi ve ekonomik büyüme aksadı. Çavuşesku'nun haber alma teşkilatı, yabancı haber alma teşkilatlarınca filtrelenmeye başlandı ve ülke üzerindeki kontrolünü yitirmeye başladı. Pacepa’nın eski çalışma arkadaşlarından kurtulmak amacı ile, yeniden yapılanma denemelerine giriştiyse de, işe yaramadı.
Dış Borç
Yükselen totaliter yönetimine rağmen, Çavuşesku’nun Sovyetler Birliği’nden bağımsız politikası ve 1968’deki Çekoslovakya'nın İşgaline karşı protestosu, onun yaramaz anti-Sovyetçi biri olduğuna inanan ve onu fonlayarak (ona parasal destek sağlayarak) Varşova Paktı’ında bir hizip yaratmayı uman Batılı güçlerin ilgisini çekti. Çavuşesku fonlamanın daima yararına olmadığının farkına varmadı. Ekonomik Kalkınma Programı’nın finansmanında kullanmak üzere 13 milyar USD gibi ağır bir borcun altına girdi. Ancak bu krediler ülkenin finansmanında heba oldu. Bunu düzeltme çabası olarak, dış borçları geri ödemeye karar verdi. Bir referandum düzenleyerek, Romanya’nın gelecekte yabancı borç almasını engelleyecek şekilde anayasayı değiştirmeyi başardı. Referandum neredeyse tamama yakın çoğunlukla kabul edilmişti.
1980’lerde, ülke tarım ve endüstriyel üretiminin çoğunun borçların ödenebilmesi için ihraç edilmesi emri verdi. Bunun sonucunda oluşan iç kıtlık, yiyecek maddelerinin vesikaya bağlanması, ısınma, gaz ve elektrik kesintilerinin genel bir durum halini alması, Rumenlerin günlük hayatlarını sürdürebilme kavgası içine girmelerine neden oldu. 1980’ler boyunca, özellikle dükkânlardaki genel ve yiyecek maddelerinin erişilebilirliği ve kalitesindeki olumsuzluklarla, hayat standardında düzenli bir düşüş yaşandı. Resmi açıklama, ülkenin borçlarını öderken, halkın tüketim mallarında ve kısa süre süreceği inancıyla acı çekmeyi kabul etmesiydi.
Borç 1989 yazında, Çavuşesku devrilmeden az önce tamamen ödendi. Kıtlığın nedeni olan ağır ihracat politikası, Aralık ayındaki ayaklanmaya kadar devam etti.
Gerilimler
1989’la birlikte, Çavuşesku tamamen gerçeği reddetme işaretleri göstermekteydi. Çavuşesku, devlet televizyonunda sık sık yiyecek maddesi dolu dükkânlara girerken, yiyecek ve sanat festivallerini ziyaret ederken ve kendi yönetimi altında erişilen “yüksek yaşam standartları”nı överken diğer yandan boş dükkânların önünde ekmek beklenen kuyruklarla birlikte, ülke son derece zor bir dönemden geçiyordu.
Özel kontenjanlı ürünler onun ziyaretinden önce ilgili dükkânları dolduruyorlardı. Ziyaret edeceği tahmin edilen çiftliklere, ülkenin bir ucundan iyi beslenmiş inekler bile götürülüyordu. Un, yumurta, tereyağı ve süt gibi etiketlerin bulunması güçtü ve birçok kişi şehirlerdeki büyüyen küçük bahçelere ve sokak aralarına veya köylere bağımlıydılar. 1989’un sonlarına doğru, zamanın ortalama bir Rumen vatandaşının kıtlık tecrübesiyle çelişecek şekilde, bağıra bağıra televizyonda günlük olarak sözümona rekor hasat gerçekleştiren kolektif çiftliklerin listesini gösteriyordu.
Bazıları, Çavuşesku’nun ülkede neler olduğunu bilmediğine inançla, ziyareti sırasında ona dilekçeler ve şikayet mektupları vermeye çalışıyorlardı. Ancak, her mektup alışında, aldığı mektubu anında korumalarına veriyordu. Çavuşesku’nun onları okuyup, okumadığı büyük olasılıkla bir sır olarak kalacak. Ona doğrudan mektup verenlerin, Securitate tarafından gerçekleştirilebilecek aleyhlerine bir sonuçla karşılaşma riskini üstlendiği genelde bilinmekteydi.
Devrilişi
Timişoara
Hükûmetçe ırksal nefreti teşvik etmekle suçlanan Romanya’daki azınlık Macar toplumundan din adamı László Tőkés’in evinden alınmasına yönelik hükûmet destekli girişim, Timișoara şehrindeki gösterileri tetikledi. Onun ait olduğu Macar azınlık cemaati üyeleri, onu desteklediklerini göstermek için evinin etrafını sardılar.
Rumen öğrenciler de kendiliğinden gelişen bir şekilde, kısa süre içinde başlangıç nedeninden ayrı bir yönde ve daha genel hükûmet karşıtlığına dönen gösteriye katıldılar. Olağan askeri güçler, polis ve Securitate 17 Aralık 1989’da göstericiler üzerine ateş açtı. 18 Aralık 1989 tarihinde, Timişoara Ayaklanmasını ezme görevini karısı ve astlarına bırakarak, İran’a bir ziyaret için ülkeden ayrıldı. 20 Aralık akşamı dönüşüyle, durum daha da gerginleşmişti. Merkez Komitesi Binası’ndan, “yabancı güçlerin Romanya iç işlerine karışması” ve “Romanya’nın bağımsızlığına yönelik dış kaynaklı bir tecavüz” konulu bir televizyon konuşması yaptı. Resmi medyadan bilgi alamayan halk, Timişoara Olayları’nı Voice of America (Amerika’nın Sesi Radyosu) ve Radio Free Europe (Özgür Avrupa Radyosu) gibi dış kaynaklardan veya ağızdan ağza söylentilerle öğrendiler. Ertesi gün 21 Aralık’ta, büyük bir gösteri sahnelendi. Resmi medya bu gösteriyi 1968 yılında Çavuşesku’nun Varşova Paktı güçlerinin Çekoslovakya'nın işgali karşı konuşmasından öykünerek Çavuşesku’yu desteklemek amacıyla kendiliğinden toplanan bir gösteri olarak sundu.
Devrilişi
21 Aralık’da Devrim Meydanı’daki (Piata Revolutie) büyük gösteri, rayından çıkarak kaosa dönüştü. Halkın konuşmasını yuhalamaya başladığında, olayların ciddiyetini anlamaya başladığını gösteren Çavuşesku’nun yüzünün aldığı şekil, Doğu Bloku’nun çöküşünü tanımlayan anlardan biri olarak kaldı. [] Kalabalığı kontrol etmede başarılı olamayıp, donup kalan çift binaya girip, ertesi güne kadar orada kaldılar. Günün geri kalanında Bükreşlilerin Üniversite Meydanı’nda toplanıp (Piata Universitatii), polis ve askerî güçlere barikatla karşı koyuşunun başkaldırışını izlendi. Silahsız isyancılar, Bükreş’te yoğunlaşan askeri yığınakla karşılaştırılabilecek gibi değildiler. Zaten, akşamın çökmesi ile birlikte, caddeler barikatlardan temizlenip, yüzlerce kişi tutuklanmıştı. Bununla beraber, o gün yayılan olaylar “de facto devrim” olarak algılanabilirdi.
Televizyon düzmece “destek gösterisini” yayınlasa da arkası gelmedi. Çavuşesku’nun olaylar karşısındaki reaksiyonu halkın belleğine kazınmıştı bile. 22 Aralık gün doğumuyla, çatışmalar tüm büyük kentlere sıçramıştı. Savunma Bakanı (General) Vasile Milea’nın şüpheli ölümü medya tarafından açıklandı. Ceavuşescu, bunun hemen sonrasında, Politik Yönetim Komitesi’ni toplayarak, ordu liderliğini kendi üzerine aldı. Merkezi Komite Binası’nın önünde toplanan kalabalığa hitaben umutsuz konuşma girişimlerinde bulundu. Bu konuşma, binanın kapılarını zorlayan göstericiler tarafından reddedilirken, içine düştüğü durumun güvensizliğini anlamış olan Ceavuşescu, helikopter ile binanın çatısından kaçtı.
Batı Medyası, ayaklanmanın akışı boyunca, Çavuşesku’yu destekleyen Securitate’nin kaç kişiyi öldürdükleri ile ilgili devamlı tahminlerde bulunuyordu. Bu sayı gazetelerin ön sayfalarındaki haberlerde, aniden 64.000’e kadar fırlamıştı. Macar askerî ataşesi bu sayılarla ilgili, yetersiz lojistiğin bu kadar süre içinde bunu yapamayacağı konusundaki kuşkularını dile getirdi. Çavuşesku’nun ölümü ardından, hastanelerdeki gerçek ölülerin bin kişiden az olduğu açıklandı. Yıllar sonra Romanya Başsavcısı Moisescu, yaptığı araştırma sonucunda, gösterilere ateş açılmasıyla meydana gelen katliamlardan iki general ve bir bakanın sorumlu olduğunu ve bu kişilerin darbe sonrası kurulan hükûmette bakan olduklarını açıkladı.
Ölümü
Çavuşesku ve karısı Elena, Emil Bobu ve Manea Manescu ile birlikte başkentten kaçıp, Çavuşesku’nun Bükreş yakınlarında Snagov’daki konutuna uğrayarak, Targovişte’ye doğru yöneldiler. Targovişte yakınlarında pilota ordu tarafından inme emri verilmişti ve o anda Romanya hava sahasında uçuşlar yasaklandı. Helikopteri terk ettiler. Radyo dinleyen polislerce gözaltında tutuldular. Sonunda orduya teslim edildiler. Hristiyanlığın Katolik mezhebinin Noel Günü olan 25 Aralık'ta, küçük bir odada, Çavuşesku çifti, Romanya'nın geçici hükûmetinin emri üzerine Ulusal Kurtuluş Cephesi tarafından toplanan bir askeri mahkemede yargılandı. Çavuşesku yargılanması ile ilgili mahkemenin yetkisini reddetti ve hukuken hala Romanya cumhurbaşkanı olduğunu ileri sürdü. Hızlı yargılama sonunda Çavuşeku çifti, nedensiz ve kanunsuz zenginleşmeden soykırıma kadar değişen nedenlerle, askeri mahkemece ölüme mahkûm edilip, Targovişte’de kurşuna dizildiler. Duruşma videosunda görüldüğü üzere, ölüme mahkûm edildikten sonra, elleri arkadan bağlı olarak binadan çıkarılıp, kurşuna dizilecekleri yere götürüldüler.
Çavuşeskular, yüzlerce gönüllü olmasına rağmen, yüzbaşı Ionel Boeru, kıdemli çavuş Georghin Octavian ve Dorin Marian Cirlan gibi seçkin paraşütçü birlik askerlerinden oluşan bir tüfekli bir manga asker tarafından öldürüldüler. Manga, mahkûmlar duvarın yanına götürülür götürülmez ateşe başladı. Ateş çok erken başlamış ve film ekibinin olayın tamamını kaydedememesine neden olmuştu. Ateş edilmesinden sonra yerde yatan vücutlar haki rengi çadır bezi ile örtülmüştü. Alelacele yargılama ve Çavuşesku’nun ölü görüntüleri video kasetlere kopyalandı ve haber çabucak birçok batı ülkesinde görüntülerle verildi. O gün daha sonra, Romanya Televizyonunda da aynı görüntüler yayınlanmıştı.
Çavuşeskular, 7 Ocak 1990 tarihinde ölüm cezasının kaldırılması öncesi Romanya’da ölüme mahkûmiyetinin uygulandığı, en son kişiler oldular.
Çavuşesku çiftinin mezarları, ayrı ayrı olarak Bükreş’in Ghencea Mezarlığında bulunmaktadır. İkisi de yolun zıt taraflarına gömüldüler. İki mezar da mütevazı olmalarına karşın, çiçeklerle ve komünist rejimin sembolleri ile örtülüdürler. Bazıları bu mezarların gerçek olmadığını söylemektedir. Nisan 2007’de oğlu Valentin Çavuşesku, bu konu ile ilgili araştırma talep eden temyiz davasını kaybetti. 1996’da siroz hastalığından ölen küçük oğlu Nicu da aynı mezarlıkta, yakın bir yere gömüldü. Jurnalul National Gazetesine göre, kızı Zoia ve onu destekleyen komünistler, Çavuşesku’nun kalıntılarının bir mozeleye veya adına inşa edilecek bir kiliseye gömülmesini talep ettiler. Hükûmet tarafından bu talep reddedildi.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Nikolay Çavuşesku ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Ceauşescu'nun Bükreş Ghencea'daki Mezarlığı
- Ceauşescu'ların yargılanışı ve kurşuna dizilişi31 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ceauşescu ile ilgili, düzyazı, resim, video, kitap etc.27 Ağustos 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
http://www.t-k-p.net/yayinlar/kitaplar/Romanyada%20Karsi%20Devrim_071991.pdf 17 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (05.06.2014 tarihinde erişilmiştir.)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Nikolay Cavusesku Rumence Nicolae Ceaușescu okunus nikoˈla e tʃa uˈʃesku 26 Ocak 1918 Scornicesti 25 Aralik 1989 Targoviste 1965 1989 tarihleri arasinda Romanya Komunist Partisi PCR Genel Sekreteri 1967 yilindan itibaren Devlet Konsulu Baskani ve 1974 1989 yillari arasinda Romanya Cumhurbaskani olan Rumen politikaci Nikolay Cavusesku Nicolae Ceaușescu3 Romanya Devlet Konseyi baskaniGorev suresi 9 Aralik 1967 28 Mart 1974Yerine geldigi Chivu StoicaYerine gelen Makam kaldirildi1 Romanya cumhurbaskaniGorev suresi 28 Mart 1974 22 Aralik 1989Yerine geldigi Makam olusturulduYerine gelen Ion Iliescu10 Romanya Komunist Partisi genel sekreteriGorev suresi 22 Mart 1965 22 Aralik 1989Yerine geldigi Chivu StoicaYerine gelen Parti kapatildiKisisel bilgilerDogum 26 Ocak 1918 1918 01 26 Scornicesti Olt Romanya KralligiOlum 25 Aralik 1989 71 yasinda Targoviste Damboviţa Romanya Idam Partisi Romanya Komunist PartisiEvlilik ler Elena CavuseskuImzasiCavusesku 1944 te Kizil Ordu ile Bukres te Yonetiminin ilk on yilina Soguk Savas sirasinda diger Varsova Pakti ulkelerinden farkli olarak Bati Avrupa ve Amerika Birlesik Devletleri ne karsi acik politika damgasini vurmustur Selefi Gheorghe Gheorghiu Dej tarafindan ilk olarak 1958 yilinda belirlenen Sovyetler Birligi nden askerlerini Romanya dan cekme konusundaki nazik talepkar egilimi devam ettirdi Cavusesku nun ikinci on yili kendine karsi gosterilen suni ve abartili sayginin karakterlestigi milliyetciligin ve Bati dunyasi ve ayni zamanda Sovyetler Birligi ile iliskilerin sapmalara ugradigi donem oldu Cavusesku Yonetimi Aralik 1989 da yaygin halk gosterilerinin ardindan gerceklesen askeri mudahale ile devrildi Kendisi ve karisi askeri bir mahkemenin televizyonda iki saat boyunca yayinlanan yargilamasi sonucu kursuna dizildi Cavusesku ve ailesi 1968 Ilk yillari ve siyasi kariyeriNikolay Cavusesku nun Targoviste Polisi nce tutuklanmasi 1936 Olt ili nin Scornicesti kasabasinda ciftcilik yapan fakir bir koylu ailede dogan Cavusesku nun babasi Andruță 3 hektarlik 7 4 donum tarim arazisine ve birkac koyuna sahipti ve Nicolae buyuk ailesinin gelirini terzilikle destekledi Son derece kufurcu ve kati olan babasi yuzunden fabrikalarda calismak icin Bukres e kacincaya ve 11 yasina kadar koy okulunda okudu Baslangicta kiz kardesi Niculina Rusescu ile birlikte yasadi ve ardindan bir kunduracida cirak oldu Yasadisi Komunist Partide aktif bir uye olan kunduraci Alexandru Săndulescu nun atolyesinde calisti 1932 yili baslarinda yasadisi Romanya Komunist Partisi ne PCR katildi ancak genc oldugu icin sadece kucuk gorevler aldi ve 1933 te grevi kiskirtmaktan ilk defa tutuklandi Ikinci defa demiryollari iscilerinin yargilanmasini protesto eden dilekceye imza toplamasi nedeniyle 1934 yilinda tekrar ve buna benzer faaliyetleri nedeniyle iki kere daha tutuklandi Bu tutuklamalar ona polis kayitlarinda tehlikeli komunist kiskirticisi ve aktif komunist ve anti fasist propagandaci tanimlamalarini kazandirdi Daha sonra yeraltina inmesine ragmen 1936 da tekrar yakalanarak anti fasist eylemleri nedeniyle iki yil boyunca Doftana Hapishanesi nde mahkum edildi Gizli polisin profil dosyasi Siguranța Statului ona tehlikeli bir Komunist ajitatoru ve Komunist ve antifasist propaganda malzemelerinin distributoru adini verdi Bu suclamalar nedeniyle 6 Haziran 1936 da Brașov Mahkemesi tarafindan 2 yil hapis mahkeme ihmali icin 6 ay ve Scornicești de bir yil zorunlu ikamet cezasina carptirildi Cezasinin cogunu Doftana Hapishanesi nde gecirdi 1939 da hapisten cikisi sonrasinda Rumence kaynaklara gore 1945 yilinda evlenecegi ve politik hayati boyunca devamli artan bir role sahip olacak olan esi Elena Petrescu ile tanisti Ingilizce Kaynaklara gore 1946 yili 1940 ta tekrar tutuklanip bir kez daha hapse atildi 1943 te Gheorghe Gheorghiu Dej ile ayni hucreyi paylasacagi Targu Jiu Hapishanesi ne aktarildi II Dunya Savasi sonrasinda Romanya nin Sovyet etkisi altina girmeye basladigi donemde Komunist Genclik Birligi Sekreterligi gorevinde bulundu 1944 1945 Komunistlerin 1947 de gucu ellerine gecirmeleri sonrasinda kendisine Tarim Bakanligi gorevi verildi Sonra Gheorghe Gheorghiu Dej in altinda Silahli Gucler Bakan Yardimciligi gorevinde bulundu 1952 de Gheorghiu Dej onu dan bosalan PCR nin Moskova Kanadi Hizibi Merkez Komitesi Liderligi ne atadi 1954 yilinda Politburo nun tam uyesi olarak sonunda parti hiyerarsisinin en yuksek ikinci pozisyonuna ulasti Ulke liderligiCavusesku ve Nixon 1973 Gheorghe Gheorghiu Dej in Mart 1965 te olumunden uc gun sonra Cavusesku Romanya Isci Partisi Birinci Sekreteri oldu Gerceklestirdigi ilk hareketlerden biri de partinin adini Romanya Komunist Partisi PCR olarak degistirmek oldu ve yani sira devletin adi olan Halk Cumhuriyeti ni de Romanya Sosyalist Cumhuriyeti olarak ilan etti 1967 de unvanlarina Devlet Konseyi Baskanligini de ekleyerek konumunu pekistirdi 1968 70 arasindaki temizlik hareketiyle Stalin yanlisi olarak bilinen yoneticileri gorevden uzaklastirdi Baslangicta bagimsiz dis politikasi ve Sovyetler Birligi ne kafa tutar davranislari ile ulkesinde ve de Bati dunyasi nda populer bir kisilik oldu 1960 ta Varsova Pakti aktif uyeligini sonlandirdi boylece Romanya sadece kagit ustunde bir uye olarak gorundu 1968 yilinda Varsova Pakti Gucleri nin Cekoslovakya yi istilasinda yer almayi reddetmekle kalmadi acikca ve uzerine basa basa bu hareketi kinadi Sovyetler Birligi Cavusesku nun soz dinlemezligini hos gorduyse de Romanya nin Moskova dan bagimsiz gorunusu Dogu Bloku nda kendine mesafeli bir konum yaratti Devam eden yillar boyunca ABD ve Bati Avrupa ya karsi acik politika guttu Romanya Bati Almanya yi taniyan IMF e katilan ve ABD Baskani Richard Nixon in ziyaret ettigi ilk komunist devlet oldu 1971 de Romanya Gumruk Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlasmasi GATT uyesi oldu Ayrica Romanya ve Yugoslavya Dogu Bloku nun cokusu oncesinde Avrupa Ekonomik Toplulugu ile ticaret anlasmasi yapan iki ulke konumundaydilar Dogu Bloku ndan farkli olarak guttugu bagimsiz dis politikayla ABD Fransa Birlesik Krallik ve Ispanya yi da iceren Bati ulkelerine yapilan resmi ziyaretler serisi Cavusesku ya kendini yeniden yapilandirici reformist komunist olarak sunmasina destek oldu Uluslararasi fikir ayriliklarinin cozulmesinde aracilik edebilen ve Romanya ya uluslararasi bir sayginlik kazandirabilen bir aydin uluslararasi devlet adami olarak gorulmeye cok hevesli hale gelmisti Cavusesku 1969 da ABD nin Cin ile iliskilerinin baslamasi Misir lideri Enver Sedat in 1977 de Israil i ziyareti konularinda uluslararasi iliskilerde pazarliklar yapti Ayrica Romanya ayni zamanda Israil ve Filistin Kurtulus Orgutu FKO ile normal iliskileri bulunan tek devletti Bulent Ecevit ve Cavusesku 1978 Suleyman Demirel ve Cavusesku Ankara da 23 Haziran 1976 1984 te Romanya ABD tarafindan Los Angeles de duzenlenen 1984 Yaz Olimpiyatlari na Cin Halk Cumhuriyeti ve Yugoslavya nin yaninda katilan uc komunist ulkeden biriydi Avrupa Ekonomik Toplulugu ile resmi iliski gelistiren ilk Dogu Bloku ulkesiydi Avrupa Ekonomik Toplulugu ile yaptigi Toplulugun Genel Tercih Sistemi icine dahil eden anlasma 1974 yilinda imzalandi 1980 yilinda da endustri urunleri ile ilgili bir anlasma imzalandi Buna ragmen liberal reformlar gerceklestirilmesine daima karsi cikti Cavusesku Rejimi nin gelisimi Gheorghiu Dej in halihazirda izledigi stalinist yolun izindeydi Sovyetler Birligi kontrolune muhalefetleri Stalinizasyon un silinmesine karsi isteksizligin sonucuydu Gizli Polis Securitate konusma ozgurlugu ve medya uzerinde siki kontroller uyguladi ve ayni zamanda ic muhalefete tolerans gostermedi 1972 den baslayarak bir sistematizasyon programi olusturdu Yikma programi yeni yerlesim yerleri olusturma ve ulke capinda insa faaliyetleri programlanmis ancak baskentin yeniden sekillenmesi ile sonuclanan bir cok yonlu gelismis bir sosyalist toplum olusturma yolu olarak sunulmustu Bukres in beste birinden fazlasi Cavusesku nun begenisine uygun bir sehir olusturmak icin kiliseler ve tarihi binalari da icermek uzere 1980 li yillarda yikildi Az katli ve her biri farkli sekillerde insa edilmis binalar yikilmis ve sehrin dogasi yok edilmis yerine endustrilesme ve sehirlesme programlari dahilinde ciftcilerin tasinacagi gri ve zevksiz binalar dikilmisti Bukres te Casa Poporului Halkin Evi olarak bilinen simdilerde Parlamento Binasi olarak kullanilan Pentagon dan sonraki dunyanin ikinci yonetim binasi insa edildi Avrupa ve Rumen toplumlari arasinda baglari olusturma amacli Kardes Sehirler projesinin bu yikim projeleri ile ilgili protestolari geldi fakat onlar bu megaloman planlarin engellenmesinde daha cok rol oynayabilirdi 1966 Kararnamesi Cavusesku Madrid de Ispanya Krali I Juan Carlos tarafindan karsilanirken 1979 1966 da Cavusesku Rejimi ulke nufusunu artirmak dusuk nufus artis hiz ve dogurganlik oranini yukseltmek icin kurtaji yasakladi Bu kararname 25 yasindan sonra cocugu olmamis evli veya bekar erkek ve kadinlara 10 ile 20 arasinda degisen ozel vergileri de iceriyordu Tibbi nedenlerle ureyememe nedeni de fark etmiyordu Kurtaja sadece kadinin 42 yasindan buyuk veya halihazirda 4 cocuk sahibi olmasi halinde izin veriliyordu En az 5 cocuk annelerine onemli avantajlar saglaniyor en az 10 cocuk annelerine ise Romanya Devleti tarafindan kadin kahraman derecesi veriliyordu Ancak cok az sayida kadin bu payeye kavustu Bunun yerine ortalama Rumen Ailesi komunist donem sirasinda 2 veya 3 cocuk sahibiydi Daha otesi cok sayida kadin yasadisi gizli kurtajlar sirasinda oldu veya sakat kaldi Hukumet ayrica yukselen bosanma oranini da hedef alarak evliligin sadece olagandisi bir durumda sonlandirilabilecegi karari ile bosanma prosedurunu daha zor hale getirdi 1960 sonlarinda fakirlik nedeniyle sehirlerdeki evsiz sokak cocuklarinin sayisi artti kontrol edilemez cocuk terkleri ve yetimhanelerdeki cocuk sayisinin yukselisi ile birlikte yeni bir problem ortaya cikti Komunist rejim AIDS sorununun varligini kabul etmedi 1966 da daha sonra bir olasilikla 1980 yilindaki AIDS vakalarinin artisini hazirlayan bir kararla dogum kontrolunu yasakladi Ancak Romanya daki durum cocuk yetimlere ve hastalara guclerini artirmak amaciyla kan verilmesi uygulamasi ile daha da kotulesti yuzyilin baslarinda cocuklara ve bebeklere test edilmemis kan transferlerinin cogunlukla ayni siringa ile yapilmasi Avrupa cocuk AIDS vakalarinin Avrupa nufusunun 3 une sahip olmasina ragmen 60 inin Romanya da gorulmesine yol acti Temmuz Kurami Cavusesku 1971 de Cin Kuzey Kore ve Kuzey Vietnam a oradaki sert model uygulamalarini bulacagi ziyaretler gerceklestirdi Kore Isci Partisi nin Topyekun milli donusum fikirleri ve Cin Kultur Devrimi guclu bir sekilde ilgisini cekti Ulkeye donusuyle birlikte Kuzey Kore Devlet Baskani Kim Il sung un insan her seyin hakimi ve karar vericisidir olarak aciklanabilecek ve kelime anlami ile ana esas denebilecek Juche felsefesinden etkilenen Kuzey Kore sistemini uygulamaya basladi Kuzey Kore de basilan Juche ile ilgili kitap Rumenceye tercume edilerek ulke geneline dagitildi 6 Temmuz 1971 tarihinde bu konu ile ilgili Romanya Komunist Partisi Yonetim Komitesi ne hitaben bir konusma yapti Daha sonra Juche Tezleri olarak bilinecek bu yari Maoist konusma on yedi oneri getiriyordu Bunlardan bazilari Parti nin devamli buyuyen liderlik rolu kitlesel politik aksiyonlar ve parti egitimlerinin gelistirilmesi vatana hizmet kapsaminda genclerin buyuk insaat projelerine katilimi cocuk ve genclik organizasyonlarinda okullarda ve universitelerde ideolojik egitimin yogunlastirilmasi yayinevleri tiyatro sinema opera bale sanat topluluklari televizyon ve radyolardaki programlarin bu amaca destek olarak militan ve devrimci karakterdeki sanatsal uretimlere yonelmesi gibi onerilerdi 1965 serbestlesmesi kinanarak yasakli kitap ve yazarlar dizini yeniden belirlendi Bu kuram Romanya da partinin kolay terk etmedigi edebiyattaki ideolojinin teoride tekrar dogrulandigi kulturel ozerklige karsi saldirgan Neo Stalinist kucuk kulturel devrim in baslangici olarak duyuruldu Sosyalist Humanizm acisindan sunulsa da bu kuram gercekte kati Sosyalist Gercekcilik in ana cizgisine donusun isareti ve uymayan entelektullere saldiriydi Insan bilimleri ve sosyal bilimlerde kati ideolojik uygunluk arandi Uygunluk ve estetigin yeri ideoloji ile degistirilerek profesyonellerin yerleri ise tahrikcilere verildi Boylece kultur yeniden politik ideolojik propagandanin bir araci oldu Kim Il sung Nicolae Cavusesku ile Kuzey Kore de 1971Pacepa nin ilticasi Agustos 1978 de ayni zamanda gizli polis kurumu Securitate de iki yildizli bir general olan Dis Istihbarat Teskilati Direcția de Informații Externe DIE baskan yardimcisi ABD ye iltica etti Pacepa Soguk Savas sirasinda Dogu Bloku ndan iltica edenler arasindaki en yuksek rutbeli kisiydi Rejim icin guclu bir sarsinti olan Pacepa nin ilticasi Cavusesku nun Securitate nin yapisini gozden gecirmesine neden oldu Pacepa nin 1986 yilindaki kitabi Kizil Ufuklar Red Horizons Chronicles of a Communist Spy Chief Amerikan Endustrisi uzerine casusluk ve Bati nin politik destegini canlandirmak icin ugrasilari duzenlemeyi amaclayan Cavusesku Rejimi nin detaylarini aciklama iddiasindaydi Pacepa nin ilticasi sonrasinda ulke daha fazla izole edildi ve ekonomik buyume aksadi Cavusesku nun haber alma teskilati yabanci haber alma teskilatlarinca filtrelenmeye baslandi ve ulke uzerindeki kontrolunu yitirmeye basladi Pacepa nin eski calisma arkadaslarindan kurtulmak amaci ile yeniden yapilanma denemelerine giristiyse de ise yaramadi Dis Borc Bukresliler Bucur Obor da kuyrukta beklerken 1986 Yukselen totaliter yonetimine ragmen Cavusesku nun Sovyetler Birligi nden bagimsiz politikasi ve 1968 deki Cekoslovakya nin Isgaline karsi protestosu onun yaramaz anti Sovyetci biri olduguna inanan ve onu fonlayarak ona parasal destek saglayarak Varsova Pakti inda bir hizip yaratmayi uman Batili guclerin ilgisini cekti Cavusesku fonlamanin daima yararina olmadiginin farkina varmadi Ekonomik Kalkinma Programi nin finansmaninda kullanmak uzere 13 milyar USD gibi agir bir borcun altina girdi Ancak bu krediler ulkenin finansmaninda heba oldu Bunu duzeltme cabasi olarak dis borclari geri odemeye karar verdi Bir referandum duzenleyerek Romanya nin gelecekte yabanci borc almasini engelleyecek sekilde anayasayi degistirmeyi basardi Referandum neredeyse tamama yakin cogunlukla kabul edilmisti 1980 lerde ulke tarim ve endustriyel uretiminin cogunun borclarin odenebilmesi icin ihrac edilmesi emri verdi Bunun sonucunda olusan ic kitlik yiyecek maddelerinin vesikaya baglanmasi isinma gaz ve elektrik kesintilerinin genel bir durum halini almasi Rumenlerin gunluk hayatlarini surdurebilme kavgasi icine girmelerine neden oldu 1980 ler boyunca ozellikle dukkanlardaki genel ve yiyecek maddelerinin erisilebilirligi ve kalitesindeki olumsuzluklarla hayat standardinda duzenli bir dusus yasandi Resmi aciklama ulkenin borclarini oderken halkin tuketim mallarinda ve kisa sure surecegi inanciyla aci cekmeyi kabul etmesiydi Borc 1989 yazinda Cavusesku devrilmeden az once tamamen odendi Kitligin nedeni olan agir ihracat politikasi Aralik ayindaki ayaklanmaya kadar devam etti Gerilimler 1989 la birlikte Cavusesku tamamen gercegi reddetme isaretleri gostermekteydi Cavusesku devlet televizyonunda sik sik yiyecek maddesi dolu dukkanlara girerken yiyecek ve sanat festivallerini ziyaret ederken ve kendi yonetimi altinda erisilen yuksek yasam standartlari ni overken diger yandan bos dukkanlarin onunde ekmek beklenen kuyruklarla birlikte ulke son derece zor bir donemden geciyordu Ozel kontenjanli urunler onun ziyaretinden once ilgili dukkanlari dolduruyorlardi Ziyaret edecegi tahmin edilen ciftliklere ulkenin bir ucundan iyi beslenmis inekler bile goturuluyordu Un yumurta tereyagi ve sut gibi etiketlerin bulunmasi guctu ve bircok kisi sehirlerdeki buyuyen kucuk bahcelere ve sokak aralarina veya koylere bagimliydilar 1989 un sonlarina dogru zamanin ortalama bir Rumen vatandasinin kitlik tecrubesiyle celisecek sekilde bagira bagira televizyonda gunluk olarak sozumona rekor hasat gerceklestiren kolektif ciftliklerin listesini gosteriyordu Bazilari Cavusesku nun ulkede neler oldugunu bilmedigine inancla ziyareti sirasinda ona dilekceler ve sikayet mektuplari vermeye calisiyorlardi Ancak her mektup alisinda aldigi mektubu aninda korumalarina veriyordu Cavusesku nun onlari okuyup okumadigi buyuk olasilikla bir sir olarak kalacak Ona dogrudan mektup verenlerin Securitate tarafindan gerceklestirilebilecek aleyhlerine bir sonucla karsilasma riskini ustlendigi genelde bilinmekteydi DevrilisiTimisoara Bukres caddelerinde gerceklesen gosteriler Hukumetce irksal nefreti tesvik etmekle suclanan Romanya daki azinlik Macar toplumundan din adami Laszlo Tokes in evinden alinmasina yonelik hukumet destekli girisim Timișoara sehrindeki gosterileri tetikledi Onun ait oldugu Macar azinlik cemaati uyeleri onu desteklediklerini gostermek icin evinin etrafini sardilar Rumen ogrenciler de kendiliginden gelisen bir sekilde kisa sure icinde baslangic nedeninden ayri bir yonde ve daha genel hukumet karsitligina donen gosteriye katildilar Olagan askeri gucler polis ve Securitate 17 Aralik 1989 da gostericiler uzerine ates acti 18 Aralik 1989 tarihinde Timisoara Ayaklanmasini ezme gorevini karisi ve astlarina birakarak Iran a bir ziyaret icin ulkeden ayrildi 20 Aralik aksami donusuyle durum daha da gerginlesmisti Merkez Komitesi Binasi ndan yabanci guclerin Romanya ic islerine karismasi ve Romanya nin bagimsizligina yonelik dis kaynakli bir tecavuz konulu bir televizyon konusmasi yapti Resmi medyadan bilgi alamayan halk Timisoara Olaylari ni Voice of America Amerika nin Sesi Radyosu ve Radio Free Europe Ozgur Avrupa Radyosu gibi dis kaynaklardan veya agizdan agza soylentilerle ogrendiler Ertesi gun 21 Aralik ta buyuk bir gosteri sahnelendi Resmi medya bu gosteriyi 1968 yilinda Cavusesku nun Varsova Pakti guclerinin Cekoslovakya nin isgali karsi konusmasindan oykunerek Cavusesku yu desteklemek amaciyla kendiliginden toplanan bir gosteri olarak sundu Devrilisi 21 Aralik da Devrim Meydani daki Piata Revolutie buyuk gosteri rayindan cikarak kaosa donustu Halkin konusmasini yuhalamaya basladiginda olaylarin ciddiyetini anlamaya basladigini gosteren Cavusesku nun yuzunun aldigi sekil Dogu Bloku nun cokusunu tanimlayan anlardan biri olarak kaldi kaynak belirtilmeli Kalabaligi kontrol etmede basarili olamayip donup kalan cift binaya girip ertesi gune kadar orada kaldilar Gunun geri kalaninda Bukreslilerin Universite Meydani nda toplanip Piata Universitatii polis ve askeri guclere barikatla karsi koyusunun baskaldirisini izlendi Silahsiz isyancilar Bukres te yogunlasan askeri yiginakla karsilastirilabilecek gibi degildiler Zaten aksamin cokmesi ile birlikte caddeler barikatlardan temizlenip yuzlerce kisi tutuklanmisti Bununla beraber o gun yayilan olaylar de facto devrim olarak algilanabilirdi Televizyon duzmece destek gosterisini yayinlasa da arkasi gelmedi Cavusesku nun olaylar karsisindaki reaksiyonu halkin bellegine kazinmisti bile 22 Aralik gun dogumuyla catismalar tum buyuk kentlere sicramisti Savunma Bakani General Vasile Milea nin supheli olumu medya tarafindan aciklandi Ceavusescu bunun hemen sonrasinda Politik Yonetim Komitesi ni toplayarak ordu liderligini kendi uzerine aldi Merkezi Komite Binasi nin onunde toplanan kalabaliga hitaben umutsuz konusma girisimlerinde bulundu Bu konusma binanin kapilarini zorlayan gostericiler tarafindan reddedilirken icine dustugu durumun guvensizligini anlamis olan Ceavusescu helikopter ile binanin catisindan kacti Bati Medyasi ayaklanmanin akisi boyunca Cavusesku yu destekleyen Securitate nin kac kisiyi oldurdukleri ile ilgili devamli tahminlerde bulunuyordu Bu sayi gazetelerin on sayfalarindaki haberlerde aniden 64 000 e kadar firlamisti Macar askeri atasesi bu sayilarla ilgili yetersiz lojistigin bu kadar sure icinde bunu yapamayacagi konusundaki kuskularini dile getirdi Cavusesku nun olumu ardindan hastanelerdeki gercek olulerin bin kisiden az oldugu aciklandi Yillar sonra Romanya Bassavcisi Moisescu yaptigi arastirma sonucunda gosterilere ates acilmasiyla meydana gelen katliamlardan iki general ve bir bakanin sorumlu oldugunu ve bu kisilerin darbe sonrasi kurulan hukumette bakan olduklarini acikladi Olumu Cavusesku ve karisi Elena Emil Bobu ve Manea Manescu ile birlikte baskentten kacip Cavusesku nun Bukres yakinlarinda Snagov daki konutuna ugrayarak Targoviste ye dogru yoneldiler Targoviste yakinlarinda pilota ordu tarafindan inme emri verilmisti ve o anda Romanya hava sahasinda ucuslar yasaklandi Helikopteri terk ettiler Radyo dinleyen polislerce gozaltinda tutuldular Sonunda orduya teslim edildiler Hristiyanligin Katolik mezhebinin Noel Gunu olan 25 Aralik ta kucuk bir odada Cavusesku cifti Romanya nin gecici hukumetinin emri uzerine Ulusal Kurtulus Cephesi tarafindan toplanan bir askeri mahkemede yargilandi Cavusesku yargilanmasi ile ilgili mahkemenin yetkisini reddetti ve hukuken hala Romanya cumhurbaskani oldugunu ileri surdu Hizli yargilama sonunda Cavuseku cifti nedensiz ve kanunsuz zenginlesmeden soykirima kadar degisen nedenlerle askeri mahkemece olume mahkum edilip Targoviste de kursuna dizildiler Durusma videosunda goruldugu uzere olume mahkum edildikten sonra elleri arkadan bagli olarak binadan cikarilip kursuna dizilecekleri yere goturulduler Nikolay Cavusesku nun Ghencea daki mezari Cavuseskular yuzlerce gonullu olmasina ragmen yuzbasi Ionel Boeru kidemli cavus Georghin Octavian ve Dorin Marian Cirlan gibi seckin parasutcu birlik askerlerinden olusan bir tufekli bir manga asker tarafindan oldurulduler Manga mahkumlar duvarin yanina goturulur goturulmez atese basladi Ates cok erken baslamis ve film ekibinin olayin tamamini kaydedememesine neden olmustu Ates edilmesinden sonra yerde yatan vucutlar haki rengi cadir bezi ile ortulmustu Alelacele yargilama ve Cavusesku nun olu goruntuleri video kasetlere kopyalandi ve haber cabucak bircok bati ulkesinde goruntulerle verildi O gun daha sonra Romanya Televizyonunda da ayni goruntuler yayinlanmisti Cavuseskular 7 Ocak 1990 tarihinde olum cezasinin kaldirilmasi oncesi Romanya da olume mahkumiyetinin uygulandigi en son kisiler oldular Cavusesku ciftinin mezarlari ayri ayri olarak Bukres in Ghencea Mezarliginda bulunmaktadir Ikisi de yolun zit taraflarina gomulduler Iki mezar da mutevazi olmalarina karsin ciceklerle ve komunist rejimin sembolleri ile ortuludurler Bazilari bu mezarlarin gercek olmadigini soylemektedir Nisan 2007 de oglu Valentin Cavusesku bu konu ile ilgili arastirma talep eden temyiz davasini kaybetti 1996 da siroz hastaligindan olen kucuk oglu Nicu da ayni mezarlikta yakin bir yere gomuldu Jurnalul National Gazetesine gore kizi Zoia ve onu destekleyen komunistler Cavusesku nun kalintilarinin bir mozeleye veya adina insa edilecek bir kiliseye gomulmesini talep ettiler Hukumet tarafindan bu talep reddedildi Dis baglantilarWikimedia Commons ta Nikolay Cavusesku ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ceausescu nun Bukres Ghencea daki Mezarligi Ceausescu larin yargilanisi ve kursuna dizilisi31 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ceausescu ile ilgili duzyazi resim video kitap etc 27 Agustos 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakcahttp www t k p net yayinlar kitaplar Romanyada 20Karsi 20Devrim 071991 pdf 17 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 05 06 2014 tarihinde erisilmistir