Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Barış Derneği, 18 Nisan 1977'de İstanbul'da kurulan, amacı tüzüğünde "adil ve kalıcı bir barışın gerçekleşme koşullarının araştırılması, geliştirilmesi, savunulması ve tanıtılması" olarak belirtilen dernek. 3 Nisan 1977'de İstanbul Barosu'nda yapılan, bilim insanları, yazarlar, hukukçular, aydınlar ve sanatçılardan oluşan 100 kişinin katıldığı konferansta alınan kararla kuruldu. Başkanlığa emekli büyükelçi Mahmut Dikerdem seçildi. 12 Eylül Darbesi sonrası kapatılana kadar nükleer silahların yasaklanmasını savundu, Birleşmiş Milletler kararlarına ve Helsinki Nihai Senedi'ne saygı gösterilip uyulması, aynı zamanda Türkiye'nin NATO'dan çıkması için faaliyetlerde bulundu.
| Barış Derneği | |
|---|---|
 | |
| Kuruluş | 18 Nisan 1977 |
| Kapanış | 12 Eylül Darbesi sonrası |
| Tür | Dernek |
| Amaç | - Dünyada adil ve kalıcı bir barışın sağlanması - Nükleer silahların yasaklanması - Türkiye'nin NATO dahil tüm askeri ittifaklarının iptal edilmesi |
| Merkez | İstanbul |
| Genel Başkan | Mahmut Dikerdem |
| Genel Sekreter | Av. Enis Coşkun |
Öncesi ve arka plan
Adnan Cemgil, Behice Boran, Nâzım Hikmet gibi dönemin sosyalist isimlerinin öncülük ettiği bazı aydınlar tarafından 1950 yılında Barışseverler Cemiyeti kurulmuştur. Ardından dernek 25 Temmuz 1950'de Türkiye'nin Kore Savaşı'na asker gönderme kararını protesto etmek amacıyla, TBMM Başkanlığı'na Behice Boran ve Adnan Cemgil'in imzasını taşıyan bir telgraf çekti; ayrıca görüşlerini de bir bildiri ile kamuoyuna açıkladı. Bu gelişme üzerine 29 Temmuz 1950'de dernek kurucuları tutuklanmış ve Barışseverler Cemiyeti'nin etkinliklerine de son verilmiştir. Altı ay sonra, 30 Aralık 1950'de Ankara Garnizon Komutanlığı'na bağlı askeri mahkemenin verdiği kararda, "Dernek tüzüğünde siyasetle ilgilenilmeyeceği belirtilmesine karşın, siyasal amaçla Türkiye'nin ABD ile dostluğunun bozulmaya ve halkın hükümete olan güveninin sarsılmaya çalışıldığı" belirtilerek kurucular on beşer ay hapse mahkûm edilmiştir.
Kuruluşu ve faaliyetleri
Barış Derneği'nin 3 Nisan 1977 tarihli kuruluş konferansında seçilen 39 kişilik girişimciler kurulunda, ilerleyen günlerde ilk Merkez Yönetim Kuruluna seçilen Mahmut Dikerdem, Enis Coşkun, Bedir Aydemir, Zülal Kılıç, Reha İsvan, Ali Sirmen, Bahtiyar Erkul ve Cüneyt Başbuğu'nun yanı sıra Ataol Behramoğlu, Aydın Engin, Aziz Nesin, Beria Onger, Erdal Atabek, Fakir Baykurt, Kadir İnanır, Orhan Apaydın, Orhan Taylan, Sadun Aren, Semra Özdamar, Vedat Günyol gibi isimler yer almıştır. Dernek, bir önceki Barışseverler Cemiyeti gibi nükleer silahların yasaklanması ve NATO dahil tüm askerî ittifakların kaldırılmasını kendisine hedef olarak koymuştur.
Derneğin 1. Genel Kurulu 3 Mart 1978'de yapılarak Merkez Yönetim Kurulu üyelerinin sayısı 5'e indirilip Mahmut Dikerdem (Genel Başkan), Enis Coşkun (Genel Sekreter), Mehmet Karaca, Reha İsvan ve Bedir Aydemir'den oluştu ve daha geniş bir Genel Yönetim Kurulu oluşturuldu. "Nötron Bombasına Hayır!", "Dünya Barış Konseyine üyelik", "1 Eylül Dünya Barış Gününü Kutlama", (Barış Derneği'nin kuruluş yıldönümü olarak) "3 Nisan'ın Kutlanması", "1 Mayıs'a Katılma", "Kamu Yararına Dernek Statüsüne Geçilmesi ve Türkiye Barış Derneği Adının Alınması" ve "Merkezi Bir Yayın Organının Yayınlanması" (Barış Haberleri) başlıklı kararlar alındı.
Başta Sovyetler Birliği olmak üzere Doğu Bloku'nun ve diğer sosyalist ülkelerin (Tito-Stalin ayrılığı nedeniyle Yugoslavya ve Çin-Sovyet ayrılığı nedeniyle Çin ve Arnavutluk hariç) barış içinde bir arada yaşama ve silahsızlanma politikalarının karşılığı olan Dünya Barış Konseyi bütün ülkelerde ulusal barış komiteleri olarak örgütlenmekteydi. Barış Derneği de 1979 yılında Dünya Barış Konseyi'ne üye kabul edildi.
26-27 Ocak 1980'de Barış Derneği'nin genişletilmiş Genel Yönetim Kurulu Toplantısına Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Behice Boran ve Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) Genel Başkanı Ahmet Kaçmaz ile bu partilerden çeşitli kişilerin katılması Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile bu partiler arasında süregelen sert rekabetten birlik sürecine geçişin önemli bir kilometretaşını oluşturarak Barış Derneği'nin bileşiminin daha da genişlemesine yol açtı. 3-5 Nisan 1980'de Derneğin 2. Genel Kurulunda Merkez Yönetim Kurulu yerine Başkanlık Divanı adlı bir üst organ oluşturularak yeni dönemde derneğin yönetiminde artık sadece TKP çizgisinde olanlar ve onunla birlikte hareket eden bazı sosyal-demokrat ve sosyalist kişiler değil, TİP'liler ve TSİP'liler de yer alıyordu: Genel Başkan Mahmut Dikerdem, Genel Sekreter Enis Coşkun ve Genel Başkan Yardımcıları Orhan Apaydın, Erdal Atabek, Reha İsvan, Mehmet Karaca, Aykut Göker, Gültekin Gazioğlu, Yavuz Çizmeci, Tektaş Ağaoğlu, Kemal Anadol, Nedim Tarhan, Oya Baydar, Mehdet Serhat. Bu Genel Kurulda ayrıca derneğin adı Barış Komitesi Derneği olarak değiştirildi.
Barış Derneği 12 Eylül 1980'deki askeri darbenin hemen ardından diğer birçok dernekle birlikte yasaklandı.
Mahmut Dikerdem derneğin kuruluşu aşamasındaki öncü rolüne ve üstlendiği dernek başkanlığı görevine verdiği değeri 18 Temmuz 1983 tarihli son savunmasında şu sözlerle ifade etmiştir:
| “ | “İçtenlikle inanıyorum ki, beni yetiştiren ve her şeyimi ona borçlu olduğum halkıma yaşamım boyunca mütevazı bir hizmette bulunabilmişsem, bunu 37 yıllık mesleki görevimden çok, 3,5 yıl Barış Derneği başkanlığında yerine getirdim.” | „ |
Barış Derneği Davası
12 Eylül Darbesi sonrası dernek hakkında Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 141 ve 142. maddeleri uyarınca dava açıldı ve dernek yöneticileri 27 Şubat 1982'de tutuklandılar. 17 Mayıs 1982 tarihinde iddianame hazırlanarak Barış Davası olarak bilinen dava açıldı. İddianamede özetle, derneğin Sovyetler Birliği yanlısı olduğu, Türkiye'deki meşru düzene ve bu düzeni sağlayan ittifaklara, NATO'ya karşı olduğu, mevcut düzeni yıkarak yerine Marksist-Leninist bir düzen getirmeyi amaçladığı ileri sürülmüş ve sanıkların TCK'nin 141 ve 142. maddelerine göre cezalandırılmaları istenmiştir. Bu dönem gerek Türkiye gerekse dünya kamuoyunda "barışın yargılanması" olarak anılmıştır.
Derneğin kurucuları ve yöneticileri aynı yılın sonunda serbest bırakılmışlar, 1991'e kadar uzayan bir mahkeme sürecinden sonra da beraat etmişlerdir.
Barış Davası sürerken, Avrupa Parlamentosu sosyalist ve komünist gruplarından 130 kadar parlamenter tarafından Türkiye Barış Derneği yöneticilerinin 1984 Nobel Barış Ödülü için aday gösterilmesi yönünde girişimlerde bulunulmuştur. Dava sanıklarından İstanbul Barosu eski Başkanı Orhan Apaydın 1 Mart 1986'da, Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili ise 20 Haziran 1986'da dava bitmeden ölmüşlerdir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f , (Ed.) (1986). Türkiye'de Barış Savaşımı'nın Küçük Seyir Defteri (PDF) (Infomedia Satz & Verlag GmbH bas.). Duisburg, F. Almanya: Ruhr Uluslararası Barış Yılı Girişimi, Barış Yılı Yayınları: 1. 23 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Kasım 2019.
- ^ "Örgütlü Barış Hareketi İçin İleri" (PDF). İlerici Yurtsever Gençlik (35). İstanbul. 11 Nisan 1977. s. 12. 23 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Kasım 2019.
Türkiye'de barış hareketinin örgütsel birliğini sağlamayı amaçlıyan ve İstanbul Barosu'nun çağrısı ile 3 Nisan 1977 günü yapılan toplantıda BARIŞ DERNEĞİ'nin kurulması kararlaştırılmıştır.
- ^ Barış Derneği (Ohan Matbaacılık bas.). Beyoğlu, İstanbul: AnaBritannica c.3. s. 399. ISBN .
- ^ 60 yıl sonra yeniden... 2 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Cumhuriyet, 26 Temmuz 2010, Erişim tarihi: 23 Eylül 2016.
- ^ Encyclopædia Britannica, Beşinci baskı.
- ^ a b Pınar Selek, Barışamadık 22 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., cilt 18, İthaki Yayınları, 2004, Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ "Barış Derneği 2. Genel Kurulu yapıldı" (PDF). Güneşli Dünya (1). İstanbul. 15 Nisan 1980. s. 2. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Dikerdem, Mahmut, (Ed.) (Ekim 1983). Barış Derneği Genel Başkanı M. Dikerdem'in Son Savunması (PDF). Düsseldorf, F. Almanya: FİDEF. s. 71. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Kasım 2019.
- ^ (2011). 3 Yılda 6 Tutukevinde 12 Eylül Anıları. İstanbul: TÜSTAV, Sarı Defter: 17. ISBN .
Dış bağlantılar
- BirGün - Türkiye Barış Derneği’ne olan borcumuz - Nazım Alpman 1 Eylül 2014 30 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Baris Dernegi 18 Nisan 1977 de Istanbul da kurulan amaci tuzugunde adil ve kalici bir barisin gerceklesme kosullarinin arastirilmasi gelistirilmesi savunulmasi ve tanitilmasi olarak belirtilen dernek 3 Nisan 1977 de Istanbul Barosu nda yapilan bilim insanlari yazarlar hukukcular aydinlar ve sanatcilardan olusan 100 kisinin katildigi konferansta alinan kararla kuruldu Baskanliga emekli buyukelci Mahmut Dikerdem secildi 12 Eylul Darbesi sonrasi kapatilana kadar nukleer silahlarin yasaklanmasini savundu Birlesmis Milletler kararlarina ve Helsinki Nihai Senedi ne saygi gosterilip uyulmasi ayni zamanda Turkiye nin NATO dan cikmasi icin faaliyetlerde bulundu Baris DernegiKurulus18 Nisan 1977Kapanis12 Eylul Darbesi sonrasiTurDernekAmac Dunyada adil ve kalici bir barisin saglanmasi Nukleer silahlarin yasaklanmasi Turkiye nin NATO dahil tum askeri ittifaklarinin iptal edilmesiMerkezIstanbulGenel BaskanMahmut DikerdemGenel SekreterAv Enis CoskunOncesi ve arka planAdnan Cemgil Behice Boran Nazim Hikmet gibi donemin sosyalist isimlerinin onculuk ettigi bazi aydinlar tarafindan 1950 yilinda Barisseverler Cemiyeti kurulmustur Ardindan dernek 25 Temmuz 1950 de Turkiye nin Kore Savasi na asker gonderme kararini protesto etmek amaciyla TBMM Baskanligi na Behice Boran ve Adnan Cemgil in imzasini tasiyan bir telgraf cekti ayrica goruslerini de bir bildiri ile kamuoyuna acikladi Bu gelisme uzerine 29 Temmuz 1950 de dernek kuruculari tutuklanmis ve Barisseverler Cemiyeti nin etkinliklerine de son verilmistir Alti ay sonra 30 Aralik 1950 de Ankara Garnizon Komutanligi na bagli askeri mahkemenin verdigi kararda Dernek tuzugunde siyasetle ilgilenilmeyecegi belirtilmesine karsin siyasal amacla Turkiye nin ABD ile dostlugunun bozulmaya ve halkin hukumete olan guveninin sarsilmaya calisildigi belirtilerek kurucular on beser ay hapse mahkum edilmistir Kurulusu ve faaliyetleriBaris Dernegi nin 3 Nisan 1977 tarihli kurulus konferansinda secilen 39 kisilik girisimciler kurulunda ilerleyen gunlerde ilk Merkez Yonetim Kuruluna secilen Mahmut Dikerdem Enis Coskun Bedir Aydemir Zulal Kilic Reha Isvan Ali Sirmen Bahtiyar Erkul ve Cuneyt Basbugu nun yani sira Ataol Behramoglu Aydin Engin Aziz Nesin Beria Onger Erdal Atabek Fakir Baykurt Kadir Inanir Orhan Apaydin Orhan Taylan Sadun Aren Semra Ozdamar Vedat Gunyol gibi isimler yer almistir Dernek bir onceki Barisseverler Cemiyeti gibi nukleer silahlarin yasaklanmasi ve NATO dahil tum askeri ittifaklarin kaldirilmasini kendisine hedef olarak koymustur Dernegin 1 Genel Kurulu 3 Mart 1978 de yapilarak Merkez Yonetim Kurulu uyelerinin sayisi 5 e indirilip Mahmut Dikerdem Genel Baskan Enis Coskun Genel Sekreter Mehmet Karaca Reha Isvan ve Bedir Aydemir den olustu ve daha genis bir Genel Yonetim Kurulu olusturuldu Notron Bombasina Hayir Dunya Baris Konseyine uyelik 1 Eylul Dunya Baris Gununu Kutlama Baris Dernegi nin kurulus yildonumu olarak 3 Nisan in Kutlanmasi 1 Mayis a Katilma Kamu Yararina Dernek Statusune Gecilmesi ve Turkiye Baris Dernegi Adinin Alinmasi ve Merkezi Bir Yayin Organinin Yayinlanmasi Baris Haberleri baslikli kararlar alindi Basta Sovyetler Birligi olmak uzere Dogu Bloku nun ve diger sosyalist ulkelerin Tito Stalin ayriligi nedeniyle Yugoslavya ve Cin Sovyet ayriligi nedeniyle Cin ve Arnavutluk haric baris icinde bir arada yasama ve silahsizlanma politikalarinin karsiligi olan Dunya Baris Konseyi butun ulkelerde ulusal baris komiteleri olarak orgutlenmekteydi Baris Dernegi de 1979 yilinda Dunya Baris Konseyi ne uye kabul edildi 26 27 Ocak 1980 de Baris Dernegi nin genisletilmis Genel Yonetim Kurulu Toplantisina Turkiye Isci Partisi TIP Genel Baskani Behice Boran ve Turkiye Sosyalist Isci Partisi TSIP Genel Baskani Ahmet Kacmaz ile bu partilerden cesitli kisilerin katilmasi Turkiye Komunist Partisi TKP ile bu partiler arasinda suregelen sert rekabetten birlik surecine gecisin onemli bir kilometretasini olusturarak Baris Dernegi nin bilesiminin daha da genislemesine yol acti 3 5 Nisan 1980 de Dernegin 2 Genel Kurulunda Merkez Yonetim Kurulu yerine Baskanlik Divani adli bir ust organ olusturularak yeni donemde dernegin yonetiminde artik sadece TKP cizgisinde olanlar ve onunla birlikte hareket eden bazi sosyal demokrat ve sosyalist kisiler degil TIP liler ve TSIP liler de yer aliyordu Genel Baskan Mahmut Dikerdem Genel Sekreter Enis Coskun ve Genel Baskan Yardimcilari Orhan Apaydin Erdal Atabek Reha Isvan Mehmet Karaca Aykut Goker Gultekin Gazioglu Yavuz Cizmeci Tektas Agaoglu Kemal Anadol Nedim Tarhan Oya Baydar Mehdet Serhat Bu Genel Kurulda ayrica dernegin adi Baris Komitesi Dernegi olarak degistirildi Baris Dernegi 12 Eylul 1980 deki askeri darbenin hemen ardindan diger bircok dernekle birlikte yasaklandi Mahmut Dikerdem dernegin kurulusu asamasindaki oncu rolune ve ustlendigi dernek baskanligi gorevine verdigi degeri 18 Temmuz 1983 tarihli son savunmasinda su sozlerle ifade etmistir Ictenlikle inaniyorum ki beni yetistiren ve her seyimi ona borclu oldugum halkima yasamim boyunca mutevazi bir hizmette bulunabilmissem bunu 37 yillik mesleki gorevimden cok 3 5 yil Baris Dernegi baskanliginda yerine getirdim Baris Dernegi Davasi12 Eylul Darbesi sonrasi dernek hakkinda Turk Ceza Kanunu nun TCK 141 ve 142 maddeleri uyarinca dava acildi ve dernek yoneticileri 27 Subat 1982 de tutuklandilar 17 Mayis 1982 tarihinde iddianame hazirlanarak Baris Davasi olarak bilinen dava acildi Iddianamede ozetle dernegin Sovyetler Birligi yanlisi oldugu Turkiye deki mesru duzene ve bu duzeni saglayan ittifaklara NATO ya karsi oldugu mevcut duzeni yikarak yerine Marksist Leninist bir duzen getirmeyi amacladigi ileri surulmus ve saniklarin TCK nin 141 ve 142 maddelerine gore cezalandirilmalari istenmistir Bu donem gerek Turkiye gerekse dunya kamuoyunda barisin yargilanmasi olarak anilmistir Dernegin kuruculari ve yoneticileri ayni yilin sonunda serbest birakilmislar 1991 e kadar uzayan bir mahkeme surecinden sonra da beraat etmislerdir Baris Davasi surerken Avrupa Parlamentosu sosyalist ve komunist gruplarindan 130 kadar parlamenter tarafindan Turkiye Baris Dernegi yoneticilerinin 1984 Nobel Baris Odulu icin aday gosterilmesi yonunde girisimlerde bulunulmustur Dava saniklarindan Istanbul Barosu eski Baskani Orhan Apaydin 1 Mart 1986 da Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili ise 20 Haziran 1986 da dava bitmeden olmuslerdir Ayrica bakinizPasifizm Sovyet Baris KomitesiKaynakca a b c d e f Ed 1986 Turkiye de Baris Savasimi nin Kucuk Seyir Defteri PDF Infomedia Satz amp Verlag GmbH bas Duisburg F Almanya Ruhr Uluslararasi Baris Yili Girisimi Baris Yili Yayinlari 1 23 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Kasim 2019 Orgutlu Baris Hareketi Icin Ileri PDF Ilerici Yurtsever Genclik 35 Istanbul 11 Nisan 1977 s 12 23 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Kasim 2019 Turkiye de baris hareketinin orgutsel birligini saglamayi amacliyan ve Istanbul Barosu nun cagrisi ile 3 Nisan 1977 gunu yapilan toplantida BARIS DERNEGI nin kurulmasi kararlastirilmistir Baris Dernegi Ohan Matbaacilik bas Beyoglu Istanbul AnaBritannica c 3 s 399 ISBN 975 7760 54 4 60 yil sonra yeniden 2 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cumhuriyet 26 Temmuz 2010 Erisim tarihi 23 Eylul 2016 Encyclopaedia Britannica Besinci baski a b Pinar Selek Barisamadik 22 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde cilt 18 Ithaki Yayinlari 2004 Erisim tarihi 22 Eylul 2016 Baris Dernegi 2 Genel Kurulu yapildi PDF Gunesli Dunya 1 Istanbul 15 Nisan 1980 s 2 15 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Aralik 2019 Dikerdem Mahmut Ed Ekim 1983 Baris Dernegi Genel Baskani M Dikerdem in Son Savunmasi PDF Dusseldorf F Almanya FIDEF s 71 26 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Kasim 2019 2011 3 Yilda 6 Tutukevinde 12 Eylul Anilari Istanbul TUSTAV Sari Defter 17 ISBN 978 975 8683 96 3 Dis baglantilarBirGun Turkiye Baris Dernegi ne olan borcumuz Nazim Alpman 1 Eylul 2014 30 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde