izmir Basmane Manisa Afyonkarahisar demiryolu izmir Basmane Manisa Afyonkarahisar arasında bulunan TCDD ye ait ana demi

İzmir-Basmane – Manisa – Afyonkarahisar demiryolu, İzmir-Basmane – Manisa – Afyonkarahisar arasında bulunan TCDD'ye ait ana demiryolu hattıdır.

İzmir-Basmane – Manisa – Afyonkarahisar demiryolu

Genel bilgiler

Durum

İşletmede

Sahibi

(1865 – 1893)
(1893 – 1934)
TCDD (1934 – Günümüz)

Yer

3. & 7. Bölge

İlk - Son durak

İstasyonlar

75

Web sitesi

http://www.tcdd.gov.tr

Hizmet

Sistem

TCDD

İşletmeci(ler)

(1865 – 1893)
(1893 – 1934)
TCDD (1934 – 2016)
TCDD Taşımacılık (2016 – Günümüz)

Bakım tesisi

İzmir, Manisa, Uşak, Afyonkarahisar

Tarihçe

Açılış

1865–1895

Teknik bilgiler

Hat uzunluğu

421,726 kilometre (262,048 mi)

Hat açıklığı

Standart (1435 mm)

Elektrikleme

25 kV AA Katener (Basmane – Manisa)

Güzergâh haritası

Aydın, Denizli, Burdur, Isparta yönüne

0,000 kilometre (0 mi)

İzmir Basmane Garı

(Basmane)

T2 (Alsancak Gar)

1,999 kilometre (1,242 mi)

Hilal

0,000 kilometre (0 mi)

İzmir Alsancak Garı

~~? km~~

Hilal (İstavroz) /

(Hilal)

İzmir Alsancak Limanı

T2 (Alsancak Stadyumu)

T2 (Havagazı)

T2 (Üniversite)

& T2 Bakım Tesisi

& T2 (Halkapınar)

2,705 kilometre (1,681 mi)

~~0,000 kilometre (0 mi)~~

Halkapınar

~~~3,300 kilometre (2,051 mi)~~

~~Çınarlı~~

(Stadyum)

–

~~? km~~

~~Mersinli~~

(Sanayi)

4,527 kilometre (2,813 mi)

Salhane

–

~~? km~~

~~Bölge~~ /

(Bölge)

6,134 kilometre (3,811 mi)

Bayraklı

(Bornova)

–

~~~4,900 kilometre (3,045 mi)~~

~~Bornova~~

(Ege Üniversitesi)

7,724 kilometre (4,799 mi)

Turan

(Evka 3)

8,575 kilometre (5,328 mi)

Naldöken

Karşıyaka Tüneli

10,323 kilometre (6,414 mi)

Alaybey

T1 (Alaybey)

10,953 kilometre (6,806 mi)

Karşıyaka

T1 (Karşıyaka İskele)

11,920 kilometre (7,407 mi)

Nergiz

13,135 kilometre (8,162 mi)

Demirköprü (Yalı)

14,086 kilometre (8,753 mi)

Şemikler

15,080 kilometre (9,370 mi)

Mavişehir

17,141 kilometre (10,651 mi)

Çiğli

18,303 kilometre (11,373 mi)

Ata Sanayi

19,419 kilometre (12,066 mi)

Egekent

24,450 kilometre (15,193 mi)

Ulukent

25,988 kilometre (16,148 mi)

Egekent 2

31,680 kilometre (19,685 mi)

0,000 kilometre (0 mi)

Menemen

Aliağa, Bergama yönüne

38,425 kilometre (23,876 mi)

Emiralem

~~~40,800 kilometre (25,352 mi)~~

~~Regülatör~~

45,229 kilometre (28,104 mi)

Ayvacık

46,770 kilometre (29,062 mi)

İzmir
Manisa

~~~52,700 kilometre (32,746 mi)~~

~~Ormanfidanlık~~

55,953 kilometre (34,768 mi)

Muradiye

63,087 kilometre (39,200 mi)

Horozköy

66,048 kilometre (41,040 mi)

0,000 kilometre (0 mi)

Manisa Garı

-

27,845 kilometre (17,302 mi)

Kemalpaşa

Balıkesir, Bandırma yönüne

-

~13,700 kilometre (8,513 mi)

İzmir
Manisa

79,697 kilometre (49,521 mi)

0,000 kilometre (0 mi)

Çobanisa

~~~87,900 kilometre (54,619 mi)~~

~~Madenköprü~~

93,180 kilometre (57,899 mi)

Turgutlu (Kasaba)

~~~97,800 kilometre (60,770 mi)~~

~~Zincirlikuyu~~

105,017 kilometre (65,255 mi)

Urganlı

113,694 kilometre (70,646 mi)

Ahmetli

117,600 kilometre (73,073 mi)

Yaraşlı

~~~120,200 kilometre (74,689 mi)~~

~~Mersindere~~

123,540 kilometre (76,764 mi)

Sart

131,580 kilometre (81,760 mi)

Salihli

134,350 kilometre (83,481 mi)

Gümüşçayı

138,920 kilometre (86,321 mi)

Kabazlı

142,908 kilometre (88,799 mi)

Yeşilkavak

146,500 kilometre (91,031 mi)

Köseali

153,095 kilometre (95,129 mi)

Kavaklıdere

155,219 kilometre (96,449 mi)

Yeniköy

160,319 kilometre (99,618 mi)

Piyadeler (Alkan)

168,969 kilometre (104,992 mi)

Alaşehir

177,970 kilometre (110,585 mi)

Killik

187,320 kilometre (116,395 mi)

Konaklar

198,062 kilometre (123,070 mi)

198,200 kilometre (123,156 mi)

Manisa
Uşak

202,971 kilometre (126,120 mi)

Davutlarköyü

207,501 kilometre (128,935 mi)

Güneyköy

~212,000 kilometre (131,731 mi)

Armutlu

217,937 kilometre (135,420 mi)

Eşme

234,991 kilometre (146,017 mi)

Ahmetler

252,225 kilometre (156,725 mi)

İnay

271,760 kilometre (168,864 mi)

Ovaköy

286,780 kilometre (178,197 mi)

Uşak Garı

~~~292,100 kilometre (181,503 mi)~~

~~Uşak Şeker Fabrikası~~

303,129 kilometre (188,356 mi)

Kapaklar

312,354 kilometre (194,088 mi)

Nohutova

~~~317,000 kilometre (196,975 mi)~~

~~Kızılcasöğüt~~

~~~321,700 kilometre (199,895 mi)~~

~~Öksüzköy~~

327,179 kilometre (203,300 mi)

Banaz

~~~334,700 kilometre (207,973 mi)~~

~~Boğazhamamı~~

345,223 kilometre (214,512 mi)

Oturak

354,950 kilometre (220,556 mi)

Uşak
Kütahya

357,556 kilometre (222,175 mi)

3. Bölge
7. Bölge

357,779 kilometre (222,314 mi)

Dumlupınar

363,300 kilometre (225,744 mi)

371,850 kilometre (231,057 mi)

Kütahya
Afyonkarahisar

372,085 kilometre (231,203 mi)

Yıldırım Kemal

~~381,525 kilometre (237,069 mi)~~

~~Başkimse~~

~~~389,400 kilometre (241,962 mi)~~

~~Ayvalı~~

395,783 kilometre (245,928 mi)

Balmahmut

~~406,593 kilometre (252,645 mi)~~

~~Gecekhamam~~

Isparta, Burdur, Denizli yönüne

419,938 kilometre (260,937 mi)

0,000 kilometre (0 mi)

Afyonkarahisar Şehir Garı

Kütahya, Eskişehir, Balıkesir yönüne

421,726 kilometre (262,048 mi)

161,230 kilometre (100,184 mi)

Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı

Konya, Mersin, Adana yönüne

Ege Bölgesi'ni İç Anadolu Bölgesi'ne bağlayan ve Türkiye'nin en eski ikinci demiryolu hattı olan hat, TCDD 3. ve 7. Bölge'nin sorumluluk alanı içerisinde yer almakta ve TCDD Taşımacılık tarafından işletilen İzmir Mavi Treni, Konya Mavi Treni, 6 Eylül Ekspresi, 17 Eylül Ekspresi, Ege Ekspresi ve Pamukkale Ekspresi Anahat Trenleri'ne ve Basmane – Uşak, Basmane – Alaşehir ve Manisa – Alaşehir Bölgesel Trenleri'ne ile İZBAN A.Ş. tarafından işletilen Banliyö Trenleri'ne hizmet vermektedir.

Hattın başlangıç noktası İzmir Basmane Garı

Hattın bitiş noktası Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı

Tarihçe

Osmanlı hükûmeti, İngiliz sermayeli 'ne 4 Temmuz 1863'te İzmir'den Kasaba (Turgutlu)'ya demiryolu inşa edilmesi için imtiyaz vermiştir. 1864'te inşasına başlanan demiryolu hattı 10 Ekim 1865'te Manisa'ya, 10 Ocak 1866'da ise Kasaba (Turgutlu)'ya ulaşarak hizmete girmiştir.

1866'da mevcut hattın Manisa'dan Alaşehir'e uzatılması için yeni bir imtiyaz elde etmiş ve aynı yıl hattın inşasına başlanmıştır. Ancak Mayıs 1866'da başlayan sonucunda şirket iflas etmiş ve Osmanlı hükûmeti tarafından iflastan kurtarılmıştır. Ardından Osmanlı hükûmeti'nin mali desteği ile şirket tarafından inşasına devam edilen hat, 13 Mart 1875'te hizmete girmiştir. SCR Şirketi 1887'de mevcut hattın Alaşehir'den Afyonkarahisar'a uzatılması için yeni bir imtiyaz daha elde etmiş ve aynı yıl inşasına başlanan hat, yine Osmanlı hükûmeti'nin mali desteği ile 1890'da hizmete girmiştir. Ancak, İngiliz sermayeli SCR Şirketi sürekli olarak yeni mali desteklere ihtiyaç duyduğundan, Osmanlı hükûmeti SCR Şirketi'ni satın almış ve feshetmiştir. Bu şirkete ait olan demiryolu hatları da 17 Şubat 1893'te -Uluslararası Wagons-Lits (Yataklı Vagon) Şirketi'nin sahibi olan- Belçikalı girişimci 'a satılmıştır. Nagelmackers, mevcut hatları işletmek ve yeni hatlar inşa etmek amacıyla 16 Temmuz 1893'te Fransız sermayeli 'ni kurmuştur.

, Afyonkarahisar'da demiryolu inşa faaliyetleri yürüten Chemins de Fer Ottomans d'Anatolie / Osmanlı Anadolu Demiryolları (CFOA) Şirketi ile 1899 yılında bir protokol imzalamıştır. Bu protokol gereğince şirketlerin sahibi olduğu demiryolu hatları 1900'de Afyonkarahisar'da birbirine bağlanmıştır.

1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra alınan demiryollarının millileştirilmesi kararı kapsamında 1 Temmuz 1934'te TCDD tarafından satın alınarak feshedilmiş ve şirkete ait tüm demiryolu hatları TCDD'nin denetimine girmiştir.

Hat, TCDD tarafından devralındıktan sonra, 26 Mart 1936'da hizmete giren Afyonkarahisar – Karakuyu demiryolu aracılığı ile İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu'na bağlanmıştır.

Hattın kısımları ve açılma tarihleri

Güzergâh	Mesafe	Hat	Hizmete Giriş Tarihi
İzmir Basmane Garı – Manisa Garı	66,048 kilometre (41,040 mi)	Ana Hat	10 Ekim 1865
Manisa Garı – Turgutlu	27,132 kilometre (16,859 mi)	Ana Hat (Planlanan hattın sonu)	10 Ocak 1866
Halkapınar – Bornova	4,878 kilometre (3,031 mi)	Halkapınar – Bornova şube demiryolu (Kapatıldı)	25 Ekim 1866
Turgutlu – Alaşehir	75,790 kilometre (47,094 mi)	Ana Hat	13 Mart 1875
Alaşehir – Uşak Garı	117,810 kilometre (73,204 mi)	Ana Hat	20 Aralık 1887
Uşak Garı – Afyonkarahisar Şehir Garı	133,158 kilometre (82,741 mi)	Ana Hat	1890
Afyonkarahisar Şehir Garı – Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı	1,788 kilometre (1,111 mi)	Ana Hat	1900/1934
Çobanisa – Kemalpaşa	27,845 kilometre (17,302 mi)	Çobanisa – Kemalpaşa şube demiryolu	11 Mart 2014

Tren Hatları

A. TCDD Taşımacılık Tarafından İşletilen Hatlar

1. Anahat Trenleri

2. Bölgesel Trenler

B. İZBAN A.Ş. Tarafından İşletilen Tren Hatları

1. Banliyö Trenleri

Merkez Hattı

Notlar

^ SCP ve CFOA şirketleri arasında imzalanan protokol gereğince 1890'da hizmete giren ve bitiş noktası Afyonkarahisar Şehir Garı olan İzmir-Basmane – Manisa – Afyonkarahisar demiryolu ile 1895'te hizmete giren ve bitiş noktası Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı olan Eskişehir – Afyonkarahisar – Konya demiryolu arasında 1,788 kilometre (1,111 mi) uzunluğunda bir bağlantı hattı inşa edilmiştir. Ayrıca, şirketlerin tek tip tarife üzerinden çalışmaları ve hâkim fiyat savaşının durdurulması için ortak bir komisyon kurulmasına ve sözleşmenin sadık bir şekilde yürütülmesini teminen her şirketin iki yöneticisinin birbirlerinin yönetim kurullarında yer alması karara bağlanmıştır.
^ Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti adına Adalet Bakanı Şükrü Saracoğlu ile adına Gustave Boissière arasında 26 Mayıs 1934'te imzalanan sözleşme ve bu sözleşmeyi onaylayan 31 Mayıs 1934 tarih ve 2487 sayılı "İzmir – Kasaba ve temdidi demiryollarının satın alınmasına dair olan mukavelenamenin tasdiki hakkında kanun" uyarınca, SCP Şirketi, 1 Temmuz 1934'te 162.468.000 Frank bedelle TCDD tarafından satın alınarak feshedilmiş ve şirkete ait olan demiryolu hatları, istasyonlar ve araçlar dâhil bütün menkul ve gayrimenkul mallar TCDD'nin denetimine girmiştir.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e "SCP History" [SCP Tarihi]. . 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2022.
^ ^a ^b ^c İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h İzmir-Basmane – Manisa – Afyonkarahisar demiryolu
^ ^a ^b Halkapınar – Bornova şube demiryolu
^ ^a ^b Menemen – Bergama demiryolu
^ ^a ^b Manisa – Balıkesir – Bandırma demiryolu
^ ^a ^b Çobanisa – Kemalpaşa şube demiryolu
^ ^a ^b ^c Afyonkarahisar – Karakuyu demiryolu
^ ^a ^b ^c Eskişehir – Afyonkarahisar – Konya demiryolu
^ ^a ^b "Anahat Trenleri". TCDD Taşımacılık. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2023.
^ ^a ^b "Bölgesel Trenler". TCDD Taşımacılık. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2023.
^ ^a ^b "İZBAN Banliyö Treni". İZBAN A.Ş. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
^ "2718 sayılı Resmî Gazete" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 4 Haziran 1934. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2022.
^ "A Short History of Turkish Railways" [Türk Demiryollarının Kısa Tarihi]. . 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2022.
^ ^a ^b Ortak, Şaban (2008). "Cumhuriyet Türkiyesi'nin Tamamlanması Gereken Bir Projesi: Afyon-Antalya Demiryolu Hattı İnşaatı". Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10 (3): 83-115.

Dış bağlantılar

TCDD resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
TCDD Taşımacılık resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
İZBAN resmî sitesi 12 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[first-13] SCP ve CFOA şirketleri arasında imzalanan protokol gereğince 1890'da hizmete giren ve bitiş noktası Afyonkarahisar Şehir Garı olan İzmir-Basmane – Manisa – Afyonkarahisar demiryolu ile 1895'te hizmete giren ve bitiş noktası Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı olan Eskişehir – Afyonkarahisar – Konya demiryolu arasında 1,788 kilometre (1,111 mi) uzunluğunda bir bağlantı hattı inşa edilmiştir. Ayrıca, şirketlerin tek tip tarife üzerinden çalışmaları ve hâkim fiyat savaşının durdurulması için ortak bir komisyon kurulmasına ve sözleşmenin sadık bir şekilde yürütülmesini teminen her şirketin iki yöneticisinin birbirlerinin yönetim kurullarında yer alması karara bağlanmıştır.

[second-15] Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti adına Adalet Bakanı Şükrü Saracoğlu ile adına Gustave Boissière arasında 26 Mayıs 1934'te imzalanan sözleşme ve bu sözleşmeyi onaylayan 31 Mayıs 1934 tarih ve 2487 sayılı "İzmir – Kasaba ve temdidi demiryollarının satın alınmasına dair olan mukavelenamenin tasdiki hakkında kanun" uyarınca, SCP Şirketi, 1 Temmuz 1934'te 162.468.000 Frank bedelle TCDD tarafından satın alınarak feshedilmiş ve şirkete ait olan demiryolu hatları, istasyonlar ve araçlar dâhil bütün menkul ve gayrimenkul mallar TCDD'nin denetimine girmiştir.

[SCP-1] "SCP History" [SCP Tarihi]. . 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2022.

[İzmir-Eğirdir-2] İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu

[İzmir-Afyonkarahisar-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h İzmir-Basmane – Manisa – Afyonkarahisar demiryolu

[Halkapınar-Bornova-4] Halkapınar – Bornova şube demiryolu

[Menemen-Bergama-5] Menemen – Bergama demiryolu

[Manisa-Bandırma-6] Manisa – Balıkesir – Bandırma demiryolu

[Çobanisa-Kemalpaşa-7] Çobanisa – Kemalpaşa şube demiryolu

[Afyonkarahisar-Karakuyu-8] Afyonkarahisar – Karakuyu demiryolu

[Eskişehir-Konya-9] Eskişehir – Afyonkarahisar – Konya demiryolu

[Anahat-Bilgi-10] "Anahat Trenleri". TCDD Taşımacılık. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2023.

[Bölgesel-Bilgi-11] "Bölgesel Trenler". TCDD Taşımacılık. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2023.

[İZBAN-Bilgi-12] "İZBAN Banliyö Treni". İZBAN A.Ş. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.

[resmî-14] "2718 sayılı Resmî Gazete" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 4 Haziran 1934. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2022.

[TOT1-16] "A Short History of Turkish Railways" [Türk Demiryollarının Kısa Tarihi]. . 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2022.

[aad-17] Ortak, Şaban (2008). "Cumhuriyet Türkiyesi'nin Tamamlanması Gereken Bir Projesi: Afyon-Antalya Demiryolu Hattı İnşaatı". Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10 (3): 83-115.