İzmir-Eğirdir demiryolu

İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu, İzmir-Alsancak – Eğirdir arasında bulunan TCDD'ye ait ana demiryolu hattıdır.

İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu
Genel bilgiler
Durum	İşletmede
Sahibi	Ottoman Railway Company (1858 – 1935) TCDD (1935 – Günümüz)
Yer	3. & 7. Bölge
İlk - Son durak	İzmir Alsancak Garı Bozanönü Tren İstasyonu (Günümüzde) Eğirdir Garı (Eskiden)
İstasyonlar	115
Web sitesi	http://www.tcdd.gov.tr
Hizmet
Sistem	TCDD
İşletmeci(ler)	Ottoman Railway Company (1858 – 1935) TCDD (1935 – 2016) TCDD Taşımacılık (2016 – Günümüz)
Bakım tesisi	İzmir, Denizli
Tarihçe
Açılış	1858 – 1912
Teknik bilgiler
Hat uzunluğu	470,300 kilometre (292,231 mi) (Ana Hat) 93,307 kilometre (57,978 mi) (Şube Hatları)
Hat açıklığı	Standart (1435 mm)
Elektrikleme	25 kV AA Katener (Alsancak – Selçuk)
Güzergâh haritası İzmir Alsancak Limanı T2 (Alsancak Gar) 0,000 kilometre (0 mi) İzmir Alsancak Garı (Basmane) (Hilal) 0,000 kilometre (0 mi) İzmir Basmane Garı 1,999 kilometre (1,242 mi) Hilal / Hilal (İstavroz) 2,240 kilometre (1,392 mi) Kemer (Kervan Köprüsü) ~4,000 kilometre (2,485 mi) Ballıkuyu ? km Gürçeşme Şirinyer Tüneli 6,424 kilometre (3,992 mi) Şirinyer ~6,200 kilometre (3,853 mi) 0,000 kilometre (0 mi) Şirinyer (Paradiso) - ~1,300 kilometre (0,808 mi) Efeler - ~2,400 kilometre (1,491 mi) Buca 7,392 kilometre (4,593 mi) Koşu 9,047 kilometre (5,622 mi) İnkılap 10,504 kilometre (6,527 mi) Semt Garajı 12,736 kilometre (7,914 mi) ESBAŞ - ~1,400 kilometre (0,870 mi) 13,965 kilometre (8,677 mi) 0,000 kilometre (0 mi) Gaziemir 15,527 kilometre (9,648 mi) Sarnıç Adnan Menderes Havalimanı 18,018 kilometre (11,196 mi) Adnan Menderes Havalimanı 21,298 kilometre (13,234 mi) Cumaovası 28,120 kilometre (17,473 mi) Develi 31,530 kilometre (19,592 mi) Tekeli 36,556 kilometre (22,715 mi) Pancar (Kayas) 43,100 kilometre (26,781 mi) Kuşçuburun (Trianda) 48,587 kilometre (30,191 mi) 0,000 kilometre (0 mi) Torbalı ~50,600 kilometre (31,441 mi) Konak Tire, Ödemiş yönüne 51,479 kilometre (31,988 mi) Tepeköy 59,095 kilometre (36,720 mi) Sağlık (Cellat) 66,316 kilometre (41,207 mi) Belevi (Kozpınar) 77,064 kilometre (47,885 mi) Selçuk (Ayasuluk) 88,330 kilometre (54,886 mi) Çamlık (Aziziye) Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi 95,000 kilometre (59,030 mi) İzmir Aydın 99,500 kilometre (61,826 mi) 0,000 kilometre (0 mi) Ortaklar (Balatçık) - ~4,800 kilometre (2,983 mi) Tekin ~102,800 kilometre (63,877 mi) Neşetiye - 6,420 kilometre (3,989 mi) Moralı 107,991 kilometre (67,102 mi) Germencik - ~8,900 kilometre (5,530 mi) Argavlı ~110,100 kilometre (68,413 mi) Alangülü - ~13,000 kilometre (8,078 mi) Ilıca 114,000 kilometre (70,836 mi) - 15,750 kilometre (9,787 mi) Sazlıköy ~115,300 kilometre (71,644 mi) - 21,970 kilometre (13,652 mi) Söke Garı 119,634 kilometre (74,337 mi) İncirliova (Karapınar) ~122,400 kilometre (76,056 mi) Kazakkahve ~124,700 kilometre (77,485 mi) Osmanbük 130,012 kilometre (80,786 mi) Aydın Garı ~136,500 kilometre (84,817 mi) 140,590 kilometre (87,359 mi) Umurlu ~145,700 kilometre (90,534 mi) Beyköy 149,137 kilometre (92,669 mi) Köşk ~152,800 kilometre (94,946 mi) Kırkkahve ~154,500 kilometre (96,002 mi) Çiftekahve 157,690 kilometre (97,984 mi) 159,437 kilometre (99,070 mi) Sultanhisar ~161,700 kilometre (100,476 mi) Devrant 164,500 kilometre (102,216 mi) Atça ~166,600 kilometre (103,520 mi) Çakıralı 169,469 kilometre (105,303 mi) İsabeyli - ~2,370 kilometre (1,473 mi) Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası 175,192 kilometre (108,859 mi) 0,000 kilometre (0 mi) Nazilli ~180,500 kilometre (112,158 mi) Güzelköy ~183,600 kilometre (114,084 mi) Beşeylül 186,944 kilometre (116,162 mi) Kuyucak 193,789 kilometre (120,415 mi) Pamukören 198,678 kilometre (123,453 mi) Horsunlu ~206,900 kilometre (128,562 mi) Gencelli ~210,000 kilometre (130,488 mi) Meryemoğlu 212,615 kilometre (132,113 mi) Buharkent (Çubukdağ) 219,500 kilometre (136,391 mi) Aydın Denizli ~219,600 kilometre (136,453 mi) Kızıldere ~225,300 kilometre (139,995 mi) Karataş 230,769 kilometre (143,393 mi) Sarayköy ~235,000 kilometre (146,022 mi) Durak 240,742 kilometre (149,590 mi) 251,228 kilometre (156,106 mi) 0,000 kilometre (0 mi) Goncalı - 0,257 kilometre (0,160 mi) Km. 251, 485・Goncalı Müselles 255,700 kilometre (158,885 mi) - 9,409 kilometre (5,846 mi) Denizli Garı ~260,600 kilometre (161,929 mi) ~274,700 kilometre (170,691 mi) ~279,400 kilometre (173,611 mi) 282,904 kilometre (175,788 mi) 3. Bölge 7. Bölge 283,264 kilometre (176,012 mi) Kaklık ? km 302,580 kilometre (188,014 mi) Bozkurt Denizli Çardak Havalimanı 308,484 kilometre (191,683 mi) Çardak 315,490 kilometre (196,036 mi) Denizli Afyonkarahisar - 30,225 kilometre (18,781 mi) Çivril Garı 319,430 kilometre (198,485 mi) / Acıgöl - 26,946 kilometre (16,743 mi) Ömerköy ~323,600 kilometre (201,076 mi) - 23,524 kilometre (14,617 mi) İnceköy 328,225 kilometre (203,950 mi) Dazkırı - 20,246 kilometre (12,580 mi) Seraserli 339,400 kilometre (210,893 mi) - 14,592 kilometre (9,067 mi) Sundurlu / Işıklı Gölü 343,477 kilometre (213,427 mi) Evciler - 11,246 kilometre (6,988 mi) Beyköy 352,110 kilometre (218,791 mi) Baraklı - 8,112 kilometre (5,041 mi) Irgınlı 356,554 kilometre (221,552 mi) 0,000 kilometre (0 mi) Sütlaç 356,554 kilometre (221,552 mi) Denizli Afyonkarahisar 361,151 kilometre (224,409 mi) Yeşilhüyük ~364,100 kilometre (226,241 mi) ~368,400 kilometre (228,913 mi) 376,025 kilometre (233,651 mi) Dinar 390,674 kilometre (242,754 mi) 112,400 kilometre (69,842 mi) Karakuyu Afyonkarahisar yönüne 398,117 kilometre (247,378 mi) 401,380 kilometre (249,406 mi) 406,219 kilometre (252,413 mi) Afyonkarahisar Isparta - 23,910 kilometre (14,857 mi) Burdur Garı 411,971 kilometre (255,987 mi) Keçiborlu - ~17,700 kilometre (10,998 mi) Askeriye - ~13,900 kilometre (8,637 mi) Çerçin - ~12,000 kilometre (7,456 mi) Gökçebağ 423,572 kilometre (263,195 mi) 0,000 kilometre (0 mi) Gümüşgün - 5,100 kilometre (3,169 mi) Burdur Isparta - ~5,000 kilometre (3,107 mi) Gölbaşı 430,609 kilometre (267,568 mi) 433,900 kilometre (269,613 mi) Göltaş ~436,900 kilometre (271,477 mi) 438,932 kilometre (272,740 mi) 0,000 kilometre (0 mi) Bozanönü - ~2,500 kilometre (1,553 mi) Büyükseki 447,365 kilometre (277,980 mi) Kuleönü - 13,199 kilometre (8,201 mi) Isparta Garı 455,021 kilometre (282,737 mi) Harmanören ~458,000 kilometre (284,588 mi) Büyükgökçeli ~463,400 kilometre (287,943 mi) Makas ~470,300 kilometre (292,231 mi) Eğirdir Garı / Eğirdir Gölü Bu diyagramı: değiştir

Ege Bölgesi'nde Kıyı Ege'yi İç Ege'ye bağlayan ve Türkiye'nin en eski demiryolu hattı olan hat, TCDD 3. ve 7. Bölge'nin sorumluluk alanı içerisinde yer almakta ve TCDD Taşımacılık tarafından işletilen Göller Ekspresi, Güller Ekspresi ve Pamukkale Ekspresi Anahat Trenleri'ne ve Basmane – Denizli, Basmane – Ödemiş, Basmane – Tire, Basmane – Nazilli, Söke – Denizli ve Söke – Nazilli Bölgesel Trenleri'ne ve İZBAN A.Ş. tarafından işletilen Banliyö Trenleri'ne hizmet vermektedir.

Hattın başlangıç noktası İzmir Alsancak Garı

Tarihçe

Osmanlı hükûmeti, İngiliz sermayeli Ottoman Railway Company / Osmanlı Demiryolu Şirketi (ORC)'ne 22 Eylül 1856'da İzmir'den Aydın'a demiryolu inşa edilmesi için imtiyaz vermiştir. Aynı yıl inşasına başlanan demiryolu hattı 30 Ekim 1858'de Gaziemir'e ulaşarak kısmen hizmete girmiş ve Türkiye'deki ilk demiryolu hattı olmuştur. ORC Şirketi'nin yaşadığı mali sıkıntılar sebebiyle demiryolu hattının kalan kısımlarının inşası kısmen yavaşlamış olsa da hat 24 Aralık 1860'ta Torbalı'ya, 15 Kasım 1862'de Selçuk'a ve 1 Temmuz 1866'da ise Aydın'a ulaşarak tamamen hizmete girmiştir.

ORC Şirketi 1881'de mevcut hattın Aydın'dan Denizli ve Dinar'a uzatılması için yeni bir imtiyaz elde etmiştir. Aynı yıl inşasına başlanan demiryolu hattı, 1 Temmuz 1882'de Sarayköy'e ve inşaat işlerindeki kısa süreli bir gecikmenin ardından 13 Ocak 1889'da ise Denizli ve Dinar'a ulaşmıştır.

İngiliz sermayeli ORC Şirketi, Alman sermayeli Chemins de Fer Ottomans d'Anatolie / Osmanlı Anadolu Demiryolları (CFOA) Şirketi ile rekabet edebilmek için demiryolu hattını Konya'ya kadar uzatmayı amaçlamış ve bu kapsamda 1912'de hat Eğirdir'e uzatılmıştır. Ancak gerek yetersiz planlama gerekse de 1914'te I. Dünya Savaşı'nın başlaması nedeniyle hattaki tüm inşa faaliyetleri durdurulmuştur. Savaş sırasında demiryolu hattına Osmanlı hükûmeti tarafından ele konulmuş ve hat askerî birliklerin taşınması için kullanılmıştır. ORC Şirketi, savaştan sonra demiryolu hattının kontrolünü tekrar eline almış, ancak herhangi bir hat uzatma faaliyetinde bulunmamıştır.

ORC Şirketi ana hat imtiyazı haricinde aldığı küçük çaplı imtiyazlarla daha kısa şube hatları da inşa etmiştir. Bu kapsamda 30 Ekim 1858'de Gaziemir – Seydiköy, 27 Temmuz 1860'ta Şirinyer – Buca, 1883 ve 1884'te Torbalı – Çatal – Ödemiş ve Çatal – Tire, 13 Ekim 1889'da , 29 Aralık 1889'da ve 1 Aralık 1890'da ise şube demiryolu hatları hizmete girmiştir.

1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra alınan demiryollarının millileştirilmesi kararı kapsamında ORC Şirketi 1 Haziran 1935'te TCDD tarafından satın alınarak feshedilmiş ve şirkete ait tüm demiryolu hatları TCDD'nin denetimine girmiştir.

Hat, TCDD tarafından devralındıktan sonra, 26 Mart 1936'da hizmete giren Afyonkarahisar – Karakuyu demiryolu ile Afyonkarahisar'a ve ile Isparta'ya bağlantı sağlanmıştır. Ayrıca, 1 Ekim 1936'da hizmete giren ile de Burdur'a bağlantı sağlanmıştır.

Hattın kısmı 1988'de kapatılmıştır. Çivril Garı ve binalar kompleksi korunması gerekli kültür varlıkları olarak tescil edilmiştir. Hattın doğu aksındaki son istasyonu olan Eğirdir Garı ise 2003'te kapatılmış ve hat, 31,368 kilometre (19,491 mi) batıda 'nun başlangıç noktası olan Bozanönü Tren İstasyonu'nda bitecek şekilde yeniden düzenlenmiştir. Böylece hattın toplam uzunluğu 438,932 kilometre (272,740 mi) olmuştur.

Hattın kısımları ve açılma tarihleri

Güzergâh	Mesafe	Hat	Hizmete Giriş Yılı
İzmir Alsancak Garı – Şirinyer – Gaziemir	13,965 kilometre (8,677 mi)	Ana Hat	30 Ekim 1858
Gaziemir –	~1,400 kilometre (0,870 mi)	Gaziemir – Seydiköy şube demiryolu (Kapatıldı)	30 Ekim 1858
Şirinyer – Buca	~2,400 kilometre (1,491 mi)	Şirinyer – Buca şube demiryolu (Kapatıldı)	27 Temmuz 1860
Gaziemir – Torbalı	34,622 kilometre (21,513 mi)	Ana Hat	24 Aralık 1860
Torbalı – Kozpınar	17,729 kilometre (11,016 mi)	Ana Hat	14 Kasım 1861
Kozpınar – Selçuk	10,748 kilometre (6,678 mi)	Ana Hat	15 Eylül 1862
Selçuk – Ortaklar – Aydın Garı	52,948 kilometre (32,900 mi)	Ana Hat (Planlanan hattın sonu)	1 Temmuz 1866
Aydın Garı – Kuyucak	56,932 kilometre (35,376 mi)	Ana Hat	1881
Kuyucak – Sarayköy	43,825 kilometre (27,232 mi)	Ana Hat	1 Temmuz 1882
Sarayköy – Goncalı – Sütlaç – Dinar	144,256 kilometre (89,637 mi)	Ana Hat	13 Ekim 1889
Goncalı – Denizli Garı	9,409 kilometre (5,846 mi)		13 Ekim 1889
Sütlaç – Çivril Garı	30,225 kilometre (18,781 mi)	(Kapatıldı)	29 Aralık 1889
Ortaklar – Söke Garı	22,012 kilometre (13,678 mi)		1 Aralık 1890
Dinar – Gümüşgün – Bozanönü – Eğirdir Garı	95,275 kilometre (59,201 mi)	Ana Hat	1 Kasım 1912
Bozanönü – Isparta Garı	13,199 kilometre (8,201 mi)		26 Mart 1936
Gümüşgün – Burdur Garı	23,910 kilometre (14,857 mi)		1 Ekim 1936
Nazilli – Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası	~2,400 kilometre (1,491 mi)	Nazilli – Sümerbank şube demiryolu	1937

Tren hatları

A. TCDD Taşımacılık Tarafından İşletilen Hatlar

1. Anahat Trenleri

• Göller Ekspresi
• Güller Ekspresi
• Pamukkale Ekspresi

2. Bölgesel Trenler

• B31 Basmane – Denizli
• B32 Basmane – Ödemiş
• B33 Basmane – Tire
• B36 Basmane – Nazilli
• B39 Söke – Denizli
• B310 Söke – Nazilli

B. İZBAN A.Ş. Tarafından İşletilen Tren Hatları

1. Banliyö Trenleri

• Merkez Hattı & Güney Hattı

Ayrıca bakınız

• Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi

Notlar

1. ^ Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti adına Ulaştırma Bakanı Ali Çetinkaya ile Ottoman Railway Company / Osmanlı Demiryolu Şirketi (ORC) adına Robert Adeane arasında 1 Mayıs 1935'te imzalanan sözleşme ve bu sözleşmeyi onaylayan 30 Mayıs 1935 tarih ve 2745 sayılı "Aydın demiryollarının satın alınmasına dair olan mukavelenamenin tasdiki hakkında kanun" uyarınca, ORC Şirketi, 1 Haziran 1935'te 1.825.840 İngiliz sterlini bedelle TCDD tarafından satın alınarak feshedilmiş ve şirkete ait olan demiryolu hatları, istasyonlar ve araçlar dâhil bütün menkul ve gayrimenkul mallar ile İzmir Alsancak Limanı TCDD'nin denetimine girmiştir.

Kaynakça

1. ^ ^{a b c d e} "ORC History" [ORC Tarihi]. . 25 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2022. 
2. ^ ^{a b c d e f g h i j k l m n} İzmir-Alsancak - Eğirdir demiryolu
3. ^ ^{a b} İzmir-Basmane - Manisa - Afyonkarahisar demiryolu
4. ^ ^{a b} Şirinyer - Buca şube demiryolu
5. ^ ^{a b} Gaziemir - Seydiköy şube demiryolu
6. ^ ^{a b} Torbalı - Çatal - Ödemiş demiryolu
7. ^ ^{a b}
8. ^ ^{a b} Nazilli - Sümerbank şube demiryolu
9. ^ ^{a b c}
10. ^ ^{a b}
11. ^ ^{a b} Afyonkarahisar - Karakuyu demiryolu
12. ^ ^{a b}
13. ^ ^{a b}
14. ^ ^{a b} "Anahat Trenleri". TCDD Taşımacılık. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2023. 
15. ^ ^{a b} "Bölgesel Trenler". TCDD Taşımacılık. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2023. 
16. ^ ^{a b} "İZBAN Banliyö Treni". İZBAN A.Ş. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2024. 
17. ^ "3021 sayılı Resmî Gazete" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 6 Haziran 1935. 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2022. 
18. ^ "A Short History of Turkish Railways" [Türk Demiryollarının Kısa Tarihi]. . 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
19. ^ ^{a b c} Ortak, Şaban (2008). "Cumhuriyet Türkiyesi'nin Tamamlanması Gereken Bir Projesi: Afyon-Antalya Demiryolu Hattı İnşaatı". Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10 (3): 83-115. 
20. ^ "Çivril Gar Binaları". Çivril Belediyesi. 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2023. 
21. ^ Robinson, ss.50-55.
22. ^ "Selçuk – Ortaklar şube demiryolu haritası". 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
23. ^ "Ortaklar - Söke şube demiryolu haritası". 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta İzmir-Eğirdir demiryolu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• TCDD resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• TCDD Taşımacılık resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• İZBAN resmî sitesi 12 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .