Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şeyh Bedreddin Mahmud, Bedreddin Simâvî veya Simavnalı Bedreddin (1359 - 18 Aralık 1420, Serez), İslâm tasavvufunun Vahdet-i Vücud okuluna mensup mutasavvıf, filozof ve Osmanlı kazaskeri. Şeyh Bedreddin İsyanı diye bilinen dini ve siyasi ayaklanmanın lideri.
Şeyh Bedreddin شيح بدرالدين | |
|---|---|
| Doğum | 1359 Samonida,Osmanlı Beyliği |
| Ölüm | 18 Aralık 1420 Serez |
Yaşamı
Yaşamı hakkında bilinenler büyük oranda torunu Hafız Halil'in yazdığı Menakıbname'ye dayanır. Şeyh Bedreddin'in atası olan Abdülaziz, Osmanlı beyliğinin Rumeli fethine katılmış ve Dimetoka'da yapılan savaşta hayatını kaybetmiştir. Franz Babinger'e göre II. İzzeddin Keykavus'un kardeşi Abdülaziz'in Musevi asıllı hanımından olan İsrail adındaki oğlu, Dimetoka kalesi Rum Beyi'nin kızı olan Melek Hatun ile evlenmiş ve bu evlilikten Şeyh Bedreddin doğmuştur. Şeyh Bedreddin, Edirne yakınlarında ve Karaağaç ile Dimetoka arasında kalan Samona kalesinde doğduğundan "Simavna kadısıoğlu" diye tanınmış, daha sonradan yakıştırma sonucu yanlışlıkla Kütahya'nın Simav yerleşimiyle ilişkilendirilerek Bedreddin Simavi denilmiştir.
Şeyh Bedreddin eğitim çağına gelince Bursa'ya gelerek ders arkadaşı Bursalı Kadızade Rumi diye bilinen Musa (meşhur matematikçi ve astronom) ile birlikte onun babası Bursa kadısı Koca Mahmud efendiden, daha sonra da Konya'da Allame Feyzullah'dan ders almıştır. Buradan sonra ilk olarak Suriye'ye, sonrasında Kahire'ye gitmiştir. Burada Mübarekşah Mantıkî'den ilahiyat, felsefe ve mantık okuyarak yüksek eğitimini tamamlamış ve bu arada Kahire'de inziva halinde yaşayan Hüseyin Ahlati'den de tasavvuf okumuştur. Onun emriyle Tebriz'e ve sonrasında Kazvin'e giderek Bâtınî inancını öğrenerek Kahire'ye dönmüştür. Şeyh Bedreddin, Memlûk sultanı Berkuk' un saygı gösterdiği Hüseyin Ahlatî'nin tavsiyesiyle sultanın oğlu Ferenc'in hocalığına tayin edilmiş ve burada bulunduğu sırada fıkıh eserlerini yazmaya başlamış ve 1397'de şeyhinin ölmesi üzerine onun yerine şeyh olduktan bir süre sonra Anadolu'ya dönmüştür. Anadolu'ya geldiği zaman yerleşimleri dolaşarak tasavvufunu yaymaya başlamıştır.
Şeyh Bedreddin önce Karaman ve Germiyan Beyliklerinin topraklarına gider. Gittiği yerlerde tanınmaktadır. Buradan Menderes Vadisi boyunca ilerleyerek Aydın'a gelir. Menakıbname'ye göre yolu üzerindeki Nizar köyünde en önemli müritlerinden Börklüce Mustafa ile tanışır. Daha sonra Tire üzerinden İzmir'e geçer. Menakıbname'de İzmir'den Hristiyan nüfuslu Ceneviz hakimiyetindeki Sakız Adası'na geçtiği anlatılır. Kütahya ve Domaniç üzerinden Bursa'ya yaptığı yolculuğu sırasında Sürme köyünde diğer önemli müridi Torlak Kemal ile tanışır.
Rumeli'ye geçerek Edirne'ye yerleşen Şeyh Bedreddin burada kendisini ziyarete gelenlerle görüşerek faaliyetlerini genişletmiştir. Şeyh Bedreddin'in bu faaliyetleri Osmanlı Devleti'nin parçalanıp şehzadelerin birbirleriyle mücadele ettiği döneme denk gelmiştir. İlim ve erdemi etrafta duyulmuş ve Edirne'de hükümdarlığını ilan etmiş olan Musa Çelebi tarafından 1411 yılında kazasker tayin edilmiştir. Çelebi Mehmet, kardeşi Musa Çelebi karşısında galip gelip 1413 yılında hükümdar olunca Şeyh Bedreddin kazaskerlik görevinden alınmış, ilim ve erdemine saygı duyulduğundan maaş bağlanarak İznik'te oturtulmuştur. Şeyh Bedreddin, eski müritleri Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal'in faaliyetlerini ayrı ayrı yerlerde (Aydın ve Manisa) arttırdıklarını duyunca hacca gitmek bahanesiyle çocuklarını bırakarak önce Kastamonu'ya, oradan da Sinop'a geçmiştir.
1416 yılının yaz aylarında maiyeti ile birlikte Kırım'a geçmek üzere gemiyle Sinop limanından ayrılmış, ancak aynı sıralarda o bölgede Trabzon İmparatorluğu ve Ceneviz donanmaları arasındaki mevcut savaş hali nedeniyle oraya ulaşamamıştır. Bunun üzerine mecburen rotasını Karadeniz'in batı sahillerine çevirmiş ve Eflak voyvodasına sığınmıştır.
Daha sonra Eflak'tan ayrılıp, Osmanlı topraklarına geçmiş ve Silistre, Dobruca taraflarında görüşlerini yayarak çok sayıda taraftar kazandıktan sonra ayaklanmanın merkezi olarak Deliorman'ı seçmiştir. Şeyh Bedreddin üç ayrı yerde birden müritleriyle birlikte ayaklanma başlatmıştır. Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal isyanlarının bastırılması sonucu Şeyh Bedreddin ve yanındakilerin moralleri bozulmuş ve şeyhin etrafındakilerin bir kısmı dağılmıştır. Küçük bir çarpışmadan sonra ele geçirilen Şeyh Bedreddin, padişahın bulunduğu Serez'e gönderilmiş ve burada yargılanarak 1420 yılında Serez'de idam edilmiştir.
Kemikleri 1961'de Divanyolu'ndaki II. Mahmut Türbesi haziresine defnedilmiştir.
Şeyh Bedreddin İsyanı
Kazaskerliği sırasında kethüda olarak yanına aldığı Börklüce Mustafa, Bedreddin'in sürgüne gitmesiyle beraber Aydın'a döner. Burada Osmanlı idaresinden memnun olmayan köylüleri ve yoksul dervişleri etrafına toplayarak isyan eder. İsyanın merkezi Karaburun Yarımadası'dır. İsyancıların sayısını Bizanslı tarihçi Dukas 6.000, Osmanlı tarihçilerinden Şükrullah bin Şehabettin 4.000, İdris-i Bitlisî ise 10.000 olarak verir. İsyanı bastırmak üzere harekete geçen Saruhan Beyinin ordusu bozguna uğrar. Bunun üzerine Sultan Çelebi Mehmed (I. Mehmed) oğlu Murat ile veziri Beyazıt Paşa'yı bölgeye yollar. İsyan bastırılır, isyancılar Börklüce Mustafa'nın gözü önünde kılıçtan geçirilir. Börklüce Mustafa ise bir deve üzerinde çarmıha gerilerek öldürülür ve şehirde dolaştırılır.
Börklüce isyanıyla muhtemelen aynı zamanlarda, Manisa civarında Torlak Kemal liderliğinde bir isyan daha patlar. Daha küçük olan bu isyan da şiddetle bastırılır ve isyancılar öldürülür.
Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal isyanlarının Bedreddin'in onayıyla gerçekleşip gerçekleşmediği belirsizdir. Ancak bu kişilerin Bedreddin'in müritleri olduğu konusunda tüm kaynaklar hemfikirdir.
Bedreddin gizlice Sinop limanından Rumeli'ye kaçar ve Deliorman bölgesinde Alevi Türkmenlerin yoğun yaşadığı bölgelerdeki propaganda faaliyetleri yürütür. Üzerine gönderilen Osmanlı kuvvetleri isyanı bastırır ve Şeyh Bedreddin yakalanarak Serez'e, padişah I. Mehmed'in huzuruna getirilir. I. Mehmed, Şeyh Bedreddin'in idamını infaz etmeden önce ulemaya danışır ve fetva ister. Şeyhülislam ve beraberindekilerin kararı idam olmuştur. Şeyh Bedreddin 1420'de Serez çarşısında idam edilmiştir.
Mutasavvıflığı
İslâm tasavvufu Vahdet-i Vücud okuluna mensup diğer mutasavvıfların etrafındaki tartışmaların bir benzeri Şeyh Bedreddin için de yapılmıştır. Kimileri kendisini bâtıl olarak, kimileri de büyük bir sûfî olarak görmüş, hatta eseri Varidat'a şerhler yazmışlardır. Mutasavvıflardan Sofyalı Bâlî Efendi, Aziz Mahmud Hüdayi Efendi ilk görüşe sahip olanlardır. Ancak mutasavvıf ve şair Niyazi Mısri ve son devrin Melamî şeyhlerinden Seyyid Muhammed Nûr'ül Arabî ikinciler arasında yer almışlardır.
Yapıtları
Ölümünden sonra eserlerinin birçoğu gizlenmiş veya kaybolmuştur. Menakıbnameye göre 48, başka kaynaklara göre 38 yapıtı vardır. Bazı yapıtlarının adı bilinmekle beraber günümüze ulaşmamıştır. En iyi incelenmiş yapıtı Varidat'tır.
- Varidat
- Camiu’l-fusulin
- Letai'fü’l-işarât
- Teshil
- Meserretü’l-kulûb
- Ukudü’l-cevahir
- Çerağu'l-fütuh
- Nurü'l-kulub
Letâifu'l-İşârât, Camiu'l-Fusuleyn ve et-Teshil adlı eserleri 2012'de Fıkıh Ekolleri Arasındaki Tartışmalı Konuların İncelikleri adı altında Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlandı.
Şeyh Bedreddîn hakkında son dönemde yapılan çalışmalar
Şaban Er, “Şeyh Bedreddîn Hakkında Son Söz” kitabında Şeyh Bedreddîn’in Ehl-i Sünnet Mezhebi’nde, kâmil ve mükemmil bir mürşid olduğunu, kendisine isnâd edilen isyânla, sosyalist ideolojiyle, Osmanlı düşmanlığıyla alâkasının olmadığını savunmuş; Kemalpaşazade’nin, Çatalcalı Alî Efendi’nin, Şeyh İbn-i Nüceym-i Mısrî’nin, Seyyid İbn-i Âbidîn Efendi de dâhil onlarca Ehl-i Sünnet âliminin kitaplarına Şeyh Bedreddîn’in hepsi Arapça “Câmi’u’l-Fusûleyn”, “Letâ’ifü’l-İşârât”, “Teshîl” kitaplarından yüzlerce kez alıntı yaptıklarını bildirmiş; Şeyh Bedreddîn’in lehinde ve aleyhinde yazılan bütün orijinal kaynakları tercüme etmiş, bilhâssa en çok tartışma ve itirâz konusu olan “Vâridât” kitâbı hakkında kaynaklar ortaya koymuştur. Ayrıca; Hakikat Şeyh Bedrettin adında bir filmi çekilerek 2021 yılında vizyona girmiştir.
Konuyla ilgili yayınlar
- Cemil Yener, Varidat, İstanbul: Elif Yayınları, 1970
- Vecihi Timuroğlu, Şeyh Bedrettin Varidat, Ankara: Türkiye Yazıları Yayınları, 1979
- İsmet Zeki Eyüboğlu, Şeyh Bedreddin Varidat, Derin Yayınları, 1980
- Cengiz Ketene, Varidat: Simavna Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin Simavi, 823/1420; trc. Cengiz Ketene, Ankara: Kültür Bakanlığı, 1990
- Seyyid Muhammed Nûr : Varidat şerhi . Simavna Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin Simavi, 823/1420; Haz. Mahmut Sadettin Bilginer, H. Mustafa Varlı, İstanbul : Esma Yayınları, 1994
- Michel Balivet, Şeyh Bedreddin Tasavvuf ve İsyan Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2000
- Radi Fiş, Ben de Halimce Bedreddinem, Evrensel Basım Yayın
- Nazım Hikmet, Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedreddin Destanı, YKY
- Esat Korkmaz, Şeyh Bedreddin ve Varidat, Anahtar Kitaplar Yayınevi, 2007
- Ernst Werner, Şeyh Bedreddin ve Börklüce Mustafa Kaynak Yayınları 8 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Eren Omay, “Şeyh Bedreddin’in soyu ve gençliği” Bilim ve Ütopya Dergisi(sayı:105)
- Eren Omay, “Şeyh Bedreddin’in düşüncesi ve eserleri” Bilim ve Ütopya Dergisi (sayı:105)
- Eren Omay, “Şeyh Bedreddin’in ihtilali” Bilim ve Ütopya Dergisi (sayı:105)
- Radi Fiş, "Ben de Halimce Bedreddinem" Evrensel Basın Yayın, 2002
- Hikmet Kıvılcımlı, “Şeyh Bedreddin” Bilim ve Ütopya Dergisi (sayı: 105)
- Hikmet Kıvılcımlı, “Şeyh Bedreddin” (sayı: 106)
- Ömer Tuncer, “Karşıdevrime direnen filozof: Şeyh Bedreddin” Bilim ve Ütopya Dergisi (sayı:107)[1] 2 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Erol Toy, Azap Ortakları
- Orhan Asena, Simavnalı Şeyh Bedrettin, Gerçek Sanat Yayınları
- Mine G. Kırıkkanat, Gülün Öteki Adı
- Hamit Baldemir, Şeyh Bedreddin'in Toplumsal Düzeni, Nam Yayıncılık
- Beyaz Arif Akbaş, Bir Ayşekadın Masalı Kadı Bedrettin, Edirne 2010
- , Bedreddin Yaşamı ve Mücadelesi, İleri Yayınları
- Hasan Aktaş, Yeni Türk Şiirinde Şeyh Bedreddin Arkeolojisi ve Doktrini, Yort Savul Yayınları, Edirne, 2003
- Selahattin Döğüş, Şeyh Bedrettin ve Rumeli Gazileri, Ankara Üniversitesi Basımevi
- Attilâ İlhan, Şeyh Bedrettin-i Simaviye Gazel
- Murat Kaya, “Türk-Yunan Nüfus Mübadelesine Mezarlıklar Penceresinden Bir Bakış: Şeyh Bedreddin Mezarı”, Mübadele Sempozyumu Bildiri Kitabı, Tekirdağ, 2017
- Kadir Mısıroğlu, Kavuklu İhtilalci Şeyh Bedreddin, Sebil Yayınevi, İstanbul, 2010
- Bezmi Nusret Kaygusuz, Şeyh Bedreddin Simaveni, Yayına Hazırlayan, Haydar Ersöz, La Kitap Yayınları, Ankara 2019
Popüler Kültür
- Şiir
- Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedreddin Destanı, Nazım Hikmet.
- Müzik
- Şeyh Bedrettin Destanı, Cem Karaca & Edirdahan.
- Şeyh Bedrettin Destanı, Zülfü Livaneli.
Bibliyografya
- Şaban Er, "Melâmîlik ve Osmânlı Devri Melâmîleri", Kutupyıldızı Yayınları, İstanbul, Ağustos 2015 (Cildli 638 Sayfa, )
- Kemal Derin : Kalplerin Işığı: Börklüce Mustafa,Destek Yayınları 2014
- Kemal Derin : Şeyh Bedreddin-Her Yüce Duruma, Aşamaya ve Durağa "Cennet" Dendiğini Bilesin, Destek Yayınları 2020
- Michel Balivet : Şeyh Bedreddin Tasavvuf ve İsyan Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2000
- Mehmet Yavuz: Şeyh Bedreddin'in Alevi-Bektaşi Toplumundaki Yeri ve Alevi-Bektaşi Şairlerinde Şeyh Bedreddin Telmihi, Winter 2010, Civilacdemy Journal of Social Sciences. sf, 97-121
- Kim Kimdir? 22 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Abdülbâki Gölpınarlı, Melâmilik ve Melâmîler, Gri Yayın, İstanbul, 1992.
- Dr. Mesut Keskin : Das Toleranzverständnis der anatolischen Heterodoxie am Beispiel Scheich Bedreddin Mahmud Israils, 2 cilt, Berlin 1999
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- ("Edirne-Simâvne Kâdîsı ve Emîri İsrâ’îl Oğlu Şeyh Bedreddîn Hakkında Son Söz" kitabının müellifi Şaban Er'in orijinal vesîkalar paylaştığı sayfası)
- http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/23/101.pdf 17 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.selcuk.edu.tr/dosyalar/files/303/39_%20Bozk%C4%B1rl%C4%B1%20%C5%9Eeyh%20Bedrettin%E2%80%99in%20Hayat%C4%B1,%20T%C3%BCrbesi%20ve%20Vak%C4%B1flar%C4%B1%20-%20Dr_%20Hamit%20%C5%9EAFAK%C3%87I.pdf 26 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Fuad Köprülü, Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri, s. 114-115.
- ^ Franz Babinger, Mehmed der Eroberer und seine Zeit. Weltenstürmer einer Zeitenwende. München 1953.
- ^ a b c Osmanlı Tarihi, II. Cilt, 10. baskı, sf: 534-658-659, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı
- ^ Zehiroğlu, A.M. "Trabzon İmparatorluğu" 3.cilt (2018) s.136-139
- ^ "Döne döne okunmalı Bedrettin 12 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Radikal. 9 Mart 2013. En son 9 Mart 2013 tarihinde erişildi.
- ^ Şaban Er, "Edirne-Simâvne Kâdîsı ve Emîri İsrâ’îl Oğlu Şeyh Bedreddîn Hakkında Son Söz", Kutupyıldızı Yayınları, İstanbul, Hazîran 2016 ( Cildli 657 Sayfa, )
- ^ . 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Zülfü Livaneli (23 Kasım 2018). "Şeyh Bedrettin Destanı". Youtube. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Seyh Bedreddin Mahmud Bedreddin Simavi veya Simavnali Bedreddin 1359 18 Aralik 1420 Serez Islam tasavvufunun Vahdet i Vucud okuluna mensup mutasavvif filozof ve Osmanli kazaskeri Seyh Bedreddin Isyani diye bilinen dini ve siyasi ayaklanmanin lideri Seyh Bedreddin شيح بدرالدينDogum1359 Samonida Osmanli BeyligiOlum18 Aralik 1420 SerezYasamiYasami hakkinda bilinenler buyuk oranda torunu Hafiz Halil in yazdigi Menakibname ye dayanir Seyh Bedreddin in atasi olan Abdulaziz Osmanli beyliginin Rumeli fethine katilmis ve Dimetoka da yapilan savasta hayatini kaybetmistir Franz Babinger e gore II Izzeddin Keykavus un kardesi Abdulaziz in Musevi asilli hanimindan olan Israil adindaki oglu Dimetoka kalesi Rum Beyi nin kizi olan Melek Hatun ile evlenmis ve bu evlilikten Seyh Bedreddin dogmustur Seyh Bedreddin Edirne yakinlarinda ve Karaagac ile Dimetoka arasinda kalan Samona kalesinde dogdugundan Simavna kadisioglu diye taninmis daha sonradan yakistirma sonucu yanlislikla Kutahya nin Simav yerlesimiyle iliskilendirilerek Bedreddin Simavi denilmistir Seyh Bedreddin egitim cagina gelince Bursa ya gelerek ders arkadasi Bursali Kadizade Rumi diye bilinen Musa meshur matematikci ve astronom ile birlikte onun babasi Bursa kadisi Koca Mahmud efendiden daha sonra da Konya da Allame Feyzullah dan ders almistir Buradan sonra ilk olarak Suriye ye sonrasinda Kahire ye gitmistir Burada Mubareksah Mantiki den ilahiyat felsefe ve mantik okuyarak yuksek egitimini tamamlamis ve bu arada Kahire de inziva halinde yasayan Huseyin Ahlati den de tasavvuf okumustur Onun emriyle Tebriz e ve sonrasinda Kazvin e giderek Batini inancini ogrenerek Kahire ye donmustur Seyh Bedreddin Memluk sultani Berkuk un saygi gosterdigi Huseyin Ahlati nin tavsiyesiyle sultanin oglu Ferenc in hocaligina tayin edilmis ve burada bulundugu sirada fikih eserlerini yazmaya baslamis ve 1397 de seyhinin olmesi uzerine onun yerine seyh olduktan bir sure sonra Anadolu ya donmustur Anadolu ya geldigi zaman yerlesimleri dolasarak tasavvufunu yaymaya baslamistir Seyh Bedreddin once Karaman ve Germiyan Beyliklerinin topraklarina gider Gittigi yerlerde taninmaktadir Buradan Menderes Vadisi boyunca ilerleyerek Aydin a gelir Menakibname ye gore yolu uzerindeki Nizar koyunde en onemli muritlerinden Borkluce Mustafa ile tanisir Daha sonra Tire uzerinden Izmir e gecer Menakibname de Izmir den Hristiyan nufuslu Ceneviz hakimiyetindeki Sakiz Adasi na gectigi anlatilir Kutahya ve Domanic uzerinden Bursa ya yaptigi yolculugu sirasinda Surme koyunde diger onemli muridi Torlak Kemal ile tanisir Rumeli ye gecerek Edirne ye yerlesen Seyh Bedreddin burada kendisini ziyarete gelenlerle goruserek faaliyetlerini genisletmistir Seyh Bedreddin in bu faaliyetleri Osmanli Devleti nin parcalanip sehzadelerin birbirleriyle mucadele ettigi doneme denk gelmistir Ilim ve erdemi etrafta duyulmus ve Edirne de hukumdarligini ilan etmis olan Musa Celebi tarafindan 1411 yilinda kazasker tayin edilmistir Celebi Mehmet kardesi Musa Celebi karsisinda galip gelip 1413 yilinda hukumdar olunca Seyh Bedreddin kazaskerlik gorevinden alinmis ilim ve erdemine saygi duyuldugundan maas baglanarak Iznik te oturtulmustur Seyh Bedreddin eski muritleri Borkluce Mustafa ve Torlak Kemal in faaliyetlerini ayri ayri yerlerde Aydin ve Manisa arttirdiklarini duyunca hacca gitmek bahanesiyle cocuklarini birakarak once Kastamonu ya oradan da Sinop a gecmistir Seyh Bedrettin in II Mahmud Turbesi haziresine nakledilen kabri 1416 yilinin yaz aylarinda maiyeti ile birlikte Kirim a gecmek uzere gemiyle Sinop limanindan ayrilmis ancak ayni siralarda o bolgede Trabzon Imparatorlugu ve Ceneviz donanmalari arasindaki mevcut savas hali nedeniyle oraya ulasamamistir Bunun uzerine mecburen rotasini Karadeniz in bati sahillerine cevirmis ve Eflak voyvodasina siginmistir Daha sonra Eflak tan ayrilip Osmanli topraklarina gecmis ve Silistre Dobruca taraflarinda goruslerini yayarak cok sayida taraftar kazandiktan sonra ayaklanmanin merkezi olarak Deliorman i secmistir Seyh Bedreddin uc ayri yerde birden muritleriyle birlikte ayaklanma baslatmistir Borkluce Mustafa ve Torlak Kemal isyanlarinin bastirilmasi sonucu Seyh Bedreddin ve yanindakilerin moralleri bozulmus ve seyhin etrafindakilerin bir kismi dagilmistir Kucuk bir carpismadan sonra ele gecirilen Seyh Bedreddin padisahin bulundugu Serez e gonderilmis ve burada yargilanarak 1420 yilinda Serez de idam edilmistir Kemikleri 1961 de Divanyolu ndaki II Mahmut Turbesi haziresine defnedilmistir Seyh Bedreddin IsyaniKazaskerligi sirasinda kethuda olarak yanina aldigi Borkluce Mustafa Bedreddin in surgune gitmesiyle beraber Aydin a doner Burada Osmanli idaresinden memnun olmayan koyluleri ve yoksul dervisleri etrafina toplayarak isyan eder Isyanin merkezi Karaburun Yarimadasi dir Isyancilarin sayisini Bizansli tarihci Dukas 6 000 Osmanli tarihcilerinden Sukrullah bin Sehabettin 4 000 Idris i Bitlisi ise 10 000 olarak verir Isyani bastirmak uzere harekete gecen Saruhan Beyinin ordusu bozguna ugrar Bunun uzerine Sultan Celebi Mehmed I Mehmed oglu Murat ile veziri Beyazit Pasa yi bolgeye yollar Isyan bastirilir isyancilar Borkluce Mustafa nin gozu onunde kilictan gecirilir Borkluce Mustafa ise bir deve uzerinde carmiha gerilerek oldurulur ve sehirde dolastirilir Borkluce isyaniyla muhtemelen ayni zamanlarda Manisa civarinda Torlak Kemal liderliginde bir isyan daha patlar Daha kucuk olan bu isyan da siddetle bastirilir ve isyancilar oldurulur Borkluce Mustafa ve Torlak Kemal isyanlarinin Bedreddin in onayiyla gerceklesip gerceklesmedigi belirsizdir Ancak bu kisilerin Bedreddin in muritleri oldugu konusunda tum kaynaklar hemfikirdir Bedreddin gizlice Sinop limanindan Rumeli ye kacar ve Deliorman bolgesinde Alevi Turkmenlerin yogun yasadigi bolgelerdeki propaganda faaliyetleri yurutur Uzerine gonderilen Osmanli kuvvetleri isyani bastirir ve Seyh Bedreddin yakalanarak Serez e padisah I Mehmed in huzuruna getirilir I Mehmed Seyh Bedreddin in idamini infaz etmeden once ulemaya danisir ve fetva ister Seyhulislam ve beraberindekilerin karari idam olmustur Seyh Bedreddin 1420 de Serez carsisinda idam edilmistir MutasavvifligiIslam tasavvufu Vahdet i Vucud okuluna mensup diger mutasavviflarin etrafindaki tartismalarin bir benzeri Seyh Bedreddin icin de yapilmistir Kimileri kendisini batil olarak kimileri de buyuk bir sufi olarak gormus hatta eseri Varidat a serhler yazmislardir Mutasavviflardan Sofyali Bali Efendi Aziz Mahmud Hudayi Efendi ilk goruse sahip olanlardir Ancak mutasavvif ve sair Niyazi Misri ve son devrin Melami seyhlerinden Seyyid Muhammed Nur ul Arabi ikinciler arasinda yer almislardir YapitlariOlumunden sonra eserlerinin bircogu gizlenmis veya kaybolmustur Menakibnameye gore 48 baska kaynaklara gore 38 yapiti vardir Bazi yapitlarinin adi bilinmekle beraber gunumuze ulasmamistir En iyi incelenmis yapiti Varidat tir Varidat Camiu l fusulin Letai fu l isarat Teshil Meserretu l kulub Ukudu l cevahir Ceragu l futuh Nuru l kulub Letaifu l Isarat Camiu l Fusuleyn ve et Teshil adli eserleri 2012 de Fikih Ekolleri Arasindaki Tartismali Konularin Incelikleri adi altinda Turkiye Cumhuriyeti Kultur ve Turizm Bakanligi tarafindan yayinlandi Seyh Bedreddin hakkinda son donemde yapilan calismalarSaban Er Seyh Bedreddin Hakkinda Son Soz kitabinda Seyh Bedreddin in Ehl i Sunnet Mezhebi nde kamil ve mukemmil bir mursid oldugunu kendisine isnad edilen isyanla sosyalist ideolojiyle Osmanli dusmanligiyla alakasinin olmadigini savunmus Kemalpasazade nin Catalcali Ali Efendi nin Seyh Ibn i Nuceym i Misri nin Seyyid Ibn i Abidin Efendi de dahil onlarca Ehl i Sunnet aliminin kitaplarina Seyh Bedreddin in hepsi Arapca Cami u l Fusuleyn Leta ifu l Isarat Teshil kitaplarindan yuzlerce kez alinti yaptiklarini bildirmis Seyh Bedreddin in lehinde ve aleyhinde yazilan butun orijinal kaynaklari tercume etmis bilhassa en cok tartisma ve itiraz konusu olan Varidat kitabi hakkinda kaynaklar ortaya koymustur Ayrica Hakikat Seyh Bedrettin adinda bir filmi cekilerek 2021 yilinda vizyona girmistir Konuyla ilgili yayinlarCemil Yener Varidat Istanbul Elif Yayinlari 1970 Vecihi Timuroglu Seyh Bedrettin Varidat Ankara Turkiye Yazilari Yayinlari 1979 Ismet Zeki Eyuboglu Seyh Bedreddin Varidat Derin Yayinlari 1980 Cengiz Ketene Varidat Simavna Kadisioglu Seyh Bedreddin Simavi 823 1420 trc Cengiz Ketene Ankara Kultur Bakanligi 1990 Seyyid Muhammed Nur Varidat serhi Simavna Kadisioglu Seyh Bedreddin Simavi 823 1420 Haz Mahmut Sadettin Bilginer H Mustafa Varli Istanbul Esma Yayinlari 1994 Michel Balivet Seyh Bedreddin Tasavvuf ve Isyan Tarih Vakfi Yurt Yayinlari 2000 Radi Fis Ben de Halimce Bedreddinem Evrensel Basim Yayin Nazim Hikmet Simavne Kadisi Oglu Seyh Bedreddin Destani YKY Esat Korkmaz Seyh Bedreddin ve Varidat Anahtar Kitaplar Yayinevi 2007 Ernst Werner Seyh Bedreddin ve Borkluce Mustafa Kaynak Yayinlari 8 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eren Omay Seyh Bedreddin in soyu ve gencligi Bilim ve Utopya Dergisi sayi 105 Eren Omay Seyh Bedreddin in dusuncesi ve eserleri Bilim ve Utopya Dergisi sayi 105 Eren Omay Seyh Bedreddin in ihtilali Bilim ve Utopya Dergisi sayi 105 Radi Fis Ben de Halimce Bedreddinem Evrensel Basin Yayin 2002 Hikmet Kivilcimli Seyh Bedreddin Bilim ve Utopya Dergisi sayi 105 Hikmet Kivilcimli Seyh Bedreddin sayi 106 Omer Tuncer Karsidevrime direnen filozof Seyh Bedreddin Bilim ve Utopya Dergisi sayi 107 1 2 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erol Toy Azap Ortaklari Orhan Asena Simavnali Seyh Bedrettin Gercek Sanat Yayinlari Mine G Kirikkanat Gulun Oteki Adi Hamit Baldemir Seyh Bedreddin in Toplumsal Duzeni Nam Yayincilik Beyaz Arif Akbas Bir Aysekadin Masali Kadi Bedrettin Edirne 2010 Bedreddin Yasami ve Mucadelesi Ileri Yayinlari Hasan Aktas Yeni Turk Siirinde Seyh Bedreddin Arkeolojisi ve Doktrini Yort Savul Yayinlari Edirne 2003 Selahattin Dogus Seyh Bedrettin ve Rumeli Gazileri Ankara Universitesi Basimevi Attila Ilhan Seyh Bedrettin i Simaviye Gazel Murat Kaya Turk Yunan Nufus Mubadelesine Mezarliklar Penceresinden Bir Bakis Seyh Bedreddin Mezari Mubadele Sempozyumu Bildiri Kitabi Tekirdag 2017 Kadir Misiroglu Kavuklu Ihtilalci Seyh Bedreddin Sebil Yayinevi Istanbul 2010 Bezmi Nusret Kaygusuz Seyh Bedreddin Simaveni Yayina Hazirlayan Haydar Ersoz La Kitap Yayinlari Ankara 2019Populer KulturSiir Simavne Kadisi Oglu Seyh Bedreddin Destani Nazim Hikmet Muzik Seyh Bedrettin Destani Cem Karaca amp Edirdahan Seyh Bedrettin Destani Zulfu Livaneli BibliyografyaSaban Er Melamilik ve Osmanli Devri Melamileri Kutupyildizi Yayinlari Istanbul Agustos 2015 Cildli 638 Sayfa ISBN 978 605 5291 54 9 Kemal Derin Kalplerin Isigi Borkluce Mustafa Destek Yayinlari 2014 Kemal Derin Seyh Bedreddin Her Yuce Duruma Asamaya ve Duraga Cennet Dendigini Bilesin Destek Yayinlari 2020 Michel Balivet Seyh Bedreddin Tasavvuf ve Isyan Tarih Vakfi Yurt Yayinlari 2000 Mehmet Yavuz Seyh Bedreddin in Alevi Bektasi Toplumundaki Yeri ve Alevi Bektasi Sairlerinde Seyh Bedreddin Telmihi Winter 2010 Civilacdemy Journal of Social Sciences sf 97 121 Kim Kimdir 22 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Abdulbaki Golpinarli Melamilik ve Melamiler Gri Yayin Istanbul 1992 Dr Mesut Keskin Das Toleranzverstandnis der anatolischen Heterodoxie am Beispiel Scheich Bedreddin Mahmud Israils 2 cilt Berlin 1999Ayrica bakinizMolla Lutfi Ismail Masuki Nadajli Sari Abdurrahman Dis baglantilar Edirne Simavne Kadisi ve Emiri Isra il Oglu Seyh Bedreddin Hakkinda Son Soz kitabinin muellifi Saban Er in orijinal vesikalar paylastigi sayfasi http dergiler ankara edu tr dergiler 19 23 101 pdf 17 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www selcuk edu tr dosyalar files 303 39 20Bozk C4 B1rl C4 B1 20 C5 9Eeyh 20Bedrettin E2 80 99in 20Hayat C4 B1 20T C3 BCrbesi 20ve 20Vak C4 B1flar C4 B1 20 20Dr 20Hamit 20 C5 9EAFAK C3 87I pdf 26 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Fuad Koprulu Bizans Muesseselerinin Osmanli Muesseselerine Tesiri s 114 115 Franz Babinger Mehmed der Eroberer und seine Zeit Weltensturmer einer Zeitenwende Munchen 1953 a b c Osmanli Tarihi II Cilt 10 baski sf 534 658 659 Turk Tarih Kurumu Yayinlari 2011 Ord Prof Ismail Hakki Uzuncarsili Zehiroglu A M Trabzon Imparatorlugu 3 cilt 2018 s 136 139 ISBN 978 6058103207 Done done okunmali Bedrettin 12 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Radikal 9 Mart 2013 En son 9 Mart 2013 tarihinde erisildi Saban Er Edirne Simavne Kadisi ve Emiri Isra il Oglu Seyh Bedreddin Hakkinda Son Soz Kutupyildizi Yayinlari Istanbul Haziran 2016 Cildli 657 Sayfa ISBN 978 605 5291 65 5 4 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Zulfu Livaneli 23 Kasim 2018 Seyh Bedrettin Destani Youtube 22 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2023