Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İmroz Deniz Muharebesi ya da Elli (Seddülbahir) Deniz Muharebesi (Yunanca: Ναυμαχία της 'Ελλης), Birinci Balkan Savaşı sırasında 16 Aralık 1912 tarihinde Seddülbahir Burnu (Elli Burnu) ve İmroz adası açıklarında Osmanlı ve Yunan deniz güçleri arasında meydana gelmiştir. Osmanlı donanması bu harekât ile Çanakkale Boğazı çıkışındaki Yunan ablukasını kırmayı amaçlamaktaydı. Yunanların Pavlos Kunduriotis komutasındaki bir zırhlı kruvazör, üç ön dretnot ve dört muhribinin; Osmanlıların Ramiz Numan Bey komutasındaki iki ön dretnot, iki zırhlı korvet, bir kruvazör ve dört muhribi ile karşı karşıya geldiği deniz muharebesi, Balkan Savaşları boyunca gerçekleşen en büyük deniz çatışmasıdır.
| İmroz Deniz Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Balkan Savaşı | |||||||
 tarafından yapılan İmroz Deniz Muharebesi konulu tuval üzerine yağlıboya tablosu (Elli Muharebesi) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Yunanistan Krallığı |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Tuğamiral Pavlos Kunduriotis | | ||||||
| Güçler | |||||||
| 1 zırhlı kruvazör (Yeoryos Averof) | 2 ön dretnot zırhlı (Barbaros Hayreddin, Turgut Reis) | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 1 ölü, 1 veya 7 yaralı | 1 ölü, 1 yaralı veya 5 ölü | ||||||
Muharebede Çanakkale Boğazı'ndan çıkan Osmanlı filosu, bölgede devriyede olan Yunan filosuyla karşılaştı. Filoların ana gücünü oluşturan zırhlılar çatışmaya girdiler. Yunan Averof zırhlısı hız avantajını kullanmak üzere diğer zırhlılardan ayrılarak Osmanlı filosuyla tek başına çatıştı. Ardından iki taraf da çatışmayı keserek limanlarına çekildi. Bir saatten uzun süren ve iki tarafın gemilerinin de hafif hasar aldığı muharebe askeri açıdan sonuçsuz şekilde sona erdi, iki taraf da zafer ilan etti. Osmanlı filosu gemilerin bakımsız olması, eğitim eksikliği ve komutanlar arasındaki anlaşmazlıklar sebebiyle muharebede etkili olamazken, Yunan gemileri Osmanlıların Ege Denizi'ne açılmalarını önleyerek stratejik bir başarı kazandı. Muharebe sonrasında Yunanlar Ege'de daha fazla adayı işgale yönlendi ve Kuzey Ege'de kendi avantajlarına olan stratejik durumu korudu. Osmanlı donanmasıysa Yunan ablukasını kıramadığı için Çanakkale Boğazı'nda kaldı, daha sonra Ege Denizi'ni hakimiyet altına almak için tekrar çaba sarf etti.
Arka plan
Birinci Balkan Savaşı'nda Yunanistan Krallığı'nın başarısına en büyük katkılardan biri donanmasından gelmişti. Ege Denizi'nde hareket eden Yunan donanması, 18 Ekim'de Selanik'te Feth-i Bülend zırhlı korvetini batırmış, 9 Kasım'da bir Türk gambotunu Kidonya'da kendi kendini batırmaya zorlamıştı. Yunan donanması Osmanlı İmparatorluğu'nun Ege'deki ikmal hatları üzerinde büyük baskı oluşturmuş, Osmanlı ordusunun Ege'de asker taşımasını engellemişti. Balkan orduları sahaya 670.000 asker çıkartmışken; Osmanlılar sadece 350.000 askeri cepheye çekebilmiş, Anadolu ve Suriye'den gelen 250.000 asker ulaşım sorunları sebebiyle İzmir'de ve Suriye'nin çeşitli yerlerinde kalmıştı.
Yunanistan Krallığı, Osmanlı İmparatorluğu ile bırakışma imzalamayı reddederek Bulgaristan Krallığı ve Sırbistan Krallığı ile birlikte Çanakkale Boğazı'nı abluka altına almaya devam etmeye karar verdi. Osmanlı Devleti ise hem bu ablukayı kaldırmak hem de kara muharebelerindeki yenilgilerinden sonra maneviyatı bozulmuş olan vatandaşlarına moral vermek için denizde bir zafer kazanmaya çalıştı. Bunun için Osmanlı Donanması'na mensup, daha önce Bulgar güçlerine karşı Marmara Denizi ve Karadeniz kıyılarında üslenmiş zırhlı filo Çanakkale Boğazı istikametine yollanarak yoğun bir şekilde muharebe için hazırlanmaya başlandı. Yunan donanma komutanlığı Osmanlılara karşı nihai bir zafer kazanma hedefindeydi, ancak bu muharebeyi sadece Osmanlı donanması Ege'ye çıkarsa yapacak, denize çıkmazsa muharebeye zorlamayacaktı. ise küçük torpido botlarla Çanakkale Boğazı'na girerek taarruz etme düşüncesine sahipti ancak bu planlar uygulanmayacaktı.
Harekat kararının alınması
21 Kasım 1912'de Yunan donanması büyük olasılıkla Amiral Kunduriotis'in Başbakan Venizelos'u yönlendirmesi ile Birleşik Krallık'tan izin alarakMidilli'ye asker çıkartmış, 23 Kasım'da bir Yunan torpido botu Ayvalık limanına girince Karadeniz ticaret gemisi ateş açılacağı zannıyla kendisini batırmıştı. Ertesi gün Osmanlı Başkomutanlık Vekaleti Yunanların donanma koruması altında Saros Körfezi'ne çıkartma yapacağı ve Selanik'teki Bulgar güçlerinin Yunan vapurlarıyla Dedeağaç'a sevk edildiği istihbaratı almıştı. Tüm bu gelişmeler, Osmanlı donanmasının Ege'ye çıkması sorununu yeniden gündeme getirdi. 25 Kasım'da ordu yanlarını destekleme görevinin İclaliye ve Necm-i Şevket gibi eski gemilere bırakılarak, donanmanın Çanakkale'ye gitmesi emredildi. Bahriye Nezareti bu emre itiraz etmese de, Bulgarların Mimarsinan bölgesindeki sırtlarda mevzi hazırladığını bildirip, Büyükçekmece bölgesinde kalmanın ve ordu kanatlarını korumanın daha iyi olacağına dair bildirimde bulundu. Aynı gün Dahiliye Nezareti, Burhaniye eşrafından gelen bilgiye dayanarak Midilli'den gelen Yunan güçlerinin Çandarlı açıklarından kuzeye döndüğünü, bu hareketin olası bir Saros çıkartmasına hazırlık olabileceğini değerlendirdi. Donanma komutanı Albay Tahir Burak çıkartma olacağını düşünmüyordu; Başkomutanlık Vekaleti ise donanma komutanı ile aynı görüşte değildi ve çıkartma olasılığına karşı donanmanın orduyu koruma görevini bırakıp Ege'ye açılmasını istiyordu.
25 Kasım'da ateşkes görüşmeleri başladığı için Osmanlı donanmasına düşman ateşine maruz kalmadıkça ateş etmeme emri verildi. Bahriye Nezareti'nin teklifiyle 27 ve 29 Kasım'da donanma komutanının değiştirilmesi görüşüldü. 29 Kasım'da Başkomutan vekili Nâzım Paşa, donanmanın derhal Çanakkale'ye gitmesi, Hamidiye katılıncaya kadar ana kuvvetin harekât yapmamasını, sadece muhriplerle boğaz önündeki Yunan kuvvetlerine taarruz yapılması emrini verdi. Ertesi gün Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis zırhlıları, Numûne-i Hamiyet, Gayret-i Vataniye, Samsun ve Basra muhripleri, , Sultanhisar ve torpidobotları ve Tirimüjgan onarım gemisi Çanakkale'ye hareket etti. Mecidiye Karadeniz'de, diğer gemiler ise Haliç'te onarımdaydı. 7 Aralık'ta donanma komutan vekili Albay Tahir Burak görevden alındı, yerine yardımcısı Albay Ramiz Bey getirildi. 11 Kasım'da dört muhripten oluşan bir müstakil tümen kurularak başına bakımda olan Hamidiye'nin komutanı Önyüzbaşı Hüseyin Rauf (Orbay) atandı. Aynı harekât alanı içinde donanma komutanının Hürriyet ve İtilaf, müstakil tümen komutanının İttihat ve Terakki taraftarı olması ve siyasi sebeplerle birbiriyle anlaşamaması, Osmanlıların koordinasyonunu azaltıyordu.
Kuvvetler
Osmanlı gücü
Osmanlı Donanması, Brandenburg sınıfı iki ön dretnot zırhlı Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis, Asar-ı Tevfik ve Mesudiye zırhlı korvetleri, Mecidiye zırhlı kruvazörü ve dört muhripten oluşturulan filo ile Çanakkale Boğazı'na intikal etti. Osmanlı gemileri 9'a 8 sayı üstünlüğüne haiz olsa da bir kısmı 1890'lardan kalma ve Alman donanmasından emekli olup alınan bu gemilerin hiçbiri Yunanların 1910 yapımı modern Averof zırhlı kruvazörü ve daha modern haldeki Yunan gemileri ile baş edecek durumda değildi. Yunanların Averof atağına karşı Osmanlılar yeni Alman zırhlı kruvazörü SMS Blücher veya muharebe kruvazörü SMS Moltke tipinde bir gemi almaya çalıştılarsa da yüksek maliyet nedeniyle bu plan rafa kaldırılmış, onun yerine 1890'lardan kalma ve Alman donanmasından emekli SMS Kurfürst Friedrich Wilhelm (Barbaros Hayreddin) ve SMS Weißenburg (Turgut Reis) gemileri alınmıştı. 1912 yazında bu gemilerin bakımı Osmanlıların mali durumu nedeniyle aksamıştı: Telefonları çalışmıyordu, mühimmat asansörleri ve mesafe ölçerler yerinden sökülmüş, pompalar korozyona uğramış, su geçirmez kapılarının çoğu artık kapanmaz durumdaydı, personelin eğitimi ve taktik bilgisi de yetersizdi.
Yunan gücü
Savaşın başında Yunan donanmasının toplam gücü, Osmanlılara karşı nispeten zayıftı. Yunan gemileri ile Osmanlı gemileri yakın sayılarda olmasına rağmen eski Yunan gemilerinin düşük hızı ve Osmanlıların gerektiğinde Çanakkale Boğazı'nın kurmasına geri çekilebilmesi, Yunanlar için muharebeyi istedikleri zaman ve yerde yapma açısından bir dezavantaj oluşturuyordu. Yunan donanması Limni adasındaki Mondros limanını ileri üs olarak kullanıyordu. Ana güç modern Averof zırhlı kruvazörü ile İdra sınıfı zırhlılar İdra, ve Psara'dan oluşuyordu.İdra sınıfı 1866-1869 Girit İsyanı sırasında Yunan donanmasının Osmanlılara karşı başarısızlığının ardından 1885'te sipariş edilmiş demir zırhlılardı. Ayrıca Albay Bratsanos komutasında dört muhrip, iki torpidobot ve bir denizaltıdan oluşan karakol kuvveti Bozcaada'da üslenmiş, Çanakkale Boğazı önünde devriye görevi almıştı. Yunan muhripleri Osmanlı muhriplerine kıyasla hem tonaj, hem de silah gücü olarak daha üstündü. Yunan donanmasının en önemli eksikliği ise eğitimdi; hafif filoda yer alan gemilerin üçte biri (altı muhrip ve denizaltısı) I. Balkan Savaşı'nın başlamasının ardından filoya katılmıştı.
Zisis Fotakis'e göre Yunanların iki avantajından ilki, bu cephedeki en hızlı gemi olan Averof'tu.Averof filodaki eski Fransız yapımı zırhlılara göre 9 knot daha hızlıydı, bu sebeple diğer gemilerden bağımsız şekilde de kullanılabiliyordu. İkinci avantaj ise 310 tonluk Fransız yapımı Delfin denizaltısıydı. Delfin savaşın başlamasından sonra filoya katıldığı için mürettebat eğitimi zayıftı, ancak Osmanlıların denizaltılara karşı silah veya eğitiminin olmaması sayesinde önemli bir tehditti. Yine de Yunanların elindeki tek denizaltı olması sebebiyle birçok farklı görev verildiğinden bu muharebede yer almadı.
|
|
Muharebe
14 Aralık'ta Osmanlı Donanması komutan vekili Albay Ramiz, tüm gemi komutanlarını Barbaros zırhlısında toplayarak bir toplantı yaptı. Bu toplantıda muharebe planları hazırlandı. Plana göre çatışmaya İmroz-Çanakkale Boğazı-Bozcaada üçgeninde, müstahkem mevzilerin menzili içerisinde girilecekti.
Yunan donanması 14 Aralık günü Mecidiye'nin harekâtı sebebiyle denize çıkmış, 14-15 Aralık gecesini İmroz'un kuzeyinde geçirmiş, 15 Aralık'ta boğazı gözlemlemiş, ardından bazı muhripleri Bozcaada'ya ikmale gönderip ana kuvvetiyle 15-16 Aralık gecesini yine İmroz'un kuzeyinde geçirmişti. Osmanlı filosunun denize çıkmasını beklemekte, çıkmadıkları takdirde Bozcaada'ya konuşlandırılan kömür gemilerinden ikmal yapmayı planlamaktaydı.
16 Aralık 1912 günü sabah 06.00'da ana Yunan kuvveti İmroz'un kuzeyinde başta Averof, ardında 3 İdra sınıfından oluşan ana savaş hattı ve bu hattın Çanakkale tarafını perdeleyen 4 muhripten (Leon, Panthir, Yeraks, Aetos) oluşan bir düzende yol alıyordu. Saat 07.00'de Hüseyin Rauf komutasındaki birinci muhrip tümeni, beş dakika sonra Yarbay Hakkı Eşref komutasındaki ikinci muhrip tümeni harekete geçti. Makine arızasından ötürü Basra üçüncü tümene katıldı.
Yoğun sis sebebiyle taraflar Osmanlı donanmasının çıkışı esnasında birbirini görmedi. Saat 08.15'te Birinci Muhrip Tümeni Yunan ana gücünü gördü, hemen geri dönerek düşman varlığını Albay Ramiz'e bildirdi ve komutan Hüseyin Rauf Yunanların T geçişi yapmayı hedeflediğini tahmin ederek donanmanın Seddülbahir'e yakın geçerek Kumkale yönüne seyretmesini önerdi. Müstahkem mevki komutanlığı da Albay Ramiz'e 4 zırhlı, 5 muhribin Zığındere önünde olduğunu, ayrıca 5 muhrip ve bir denizaltının Bozcaada önünde bulunduğunu bildirmişti. Albay Ramiz, Ertuğrul ve Orhaniye tabyalarının 240 mm'lik toplarının düşman filosunun yaklaşmasını engelleyeceğini düşündüğünden Rauf'un teklifini uygun bulmadı.
Amiral Kunduriotis Osmanlı donanması hakkında ilk haberi Boğaz önünde devriyede olan muhriplerden biri olan Velos'tan aldı. Sisin kısa süre açılması ile Mecidiye'yi gören muhrip, diğer Osmanlı muhriplerinin de bölgede olduğu kanısına vardı. Boğaz üstünde yükselen duman, tüm Osmanlı kuvvetinin denize açıldığı kanısını veriyordu. Hemen sonra Reşitpaşa hastane gemisinin de boğazdan çıkması Yunan komutanın kanısını güçlendirdi. Yunan donanması muharebeye hazırlanmaya başlarken, Bozcaada'daki muhriplere de süratle ana kuvvete katılma emri verildi.
Osmanlı donanması 247,5 rotasıyla boğazdan çıkarken, saat 09.05'te Seddülbahir'i bordaladığı esnada Yunan kuvvetini tam pruva istikametinde, 12.000 metre mesafede gördü. Yunan donanması da Osmanlıları yaklaşık aynı esnada görmüştü. Deniz sakindi, güneş arkalarında olduğu ve esen hafif lodos ise baca dumanlarını Yunanlara doğru sürüklediği için Osmanlı gemileri daha avantajlı bir durumdaydı. Albay Ramiz Yunan donanmasının denizaltı saldırı yapmak için üzerine çekmeye çalıştığını düşünerek saat 09.20'de rotasını batıya çevirdi, hızını 10 mile çıkardı ve torpido hücumuna hazır olunması emri verdi. Saat 09.35'te rotasını kuzeybatıya çevirdi. Osmanlıların bu hareketi üzerine Kunduriotis de rotasını kuzeye çevirdi, tüm diğer Osmanlı ve Yunan gemilerine kıyasla üstün hıza sahip Averof Amiral Kunduriotis'in savaş hattının en önde yer alırken daha yavaş ve eski olan İdra sınıfı zırhlılar bir arada, düşman gemilerinin yaklaşmasını bekliyordu. Bu esnada Osmanlı donanması kuzeye döndü; ancak bu dönüş esnasında Mesudiye savaş hattından Yunanlara doğru 500 m dışarı çıktı, yerini Asar-ı Tevfik aldı. Saat 09.40'ta her iki hat, kuzeye doğru birbirine yaklaşan hatlar üzerindeydiler. Aralarındaki mesafe Yunanlarca 14 km, Osmanlılarca 8 km olarak ölçüldü. Osmanlı hattı Yunanlardan biraz daha ilerideydi, dört Osmanlı gemisinin birden Averof üzerine ateş etmeleri olasıydı.
İlk ateşi saat 09.40'ta "ateşe başla" flamasını çeken Barbaros Hayreddin açtı. Ardındaki Turgut Reis de Barbaros'un ateşe başladığı noktaya geldiğinde muharebeye katıldı. Mesudiye ise aynı noktaya geldiğinde dümeninde yaşadığı ufak bir sorun sebebiyle dönemedi ve düşman hattına 500 metre yaklaştı, Asar-ı Tevfik üçüncü gemi pozisyonunu aldı. Bu olay, Yunan gemilerine T geçişi yapma şansının kaçırılmasına sebep oldu, filo Mesudiye'nin yerini alabilmesi için 6 mil hıza düştü. İlk atışlar isabetli görünse de, Mesudiye ve Asar-ı Tevfik'in de çatışmaya katılması ve önceden kararlaştırıldığı üzere Averof'a nişan almaları ile hangi merminin hangi gemiden atıldığı belli olmadığında topçu ateşinin isabeti arttırılamadı. Yunanlar da aynı şekilde ateşlerini Barbaros Hayreddin'e odakladı. İlk isabeti Mesudiye sağladı, 234 mm'lik bir mermi ile Averof'un bacasını vurdu, bir asker öldü, altı asker yaralandı, çeşitli ekipman hasar gördü. Biraz sonra Averof'un iskele başomuzluk taretine Barbaros'un 280 mm'lik bir mermisi isabet etti ve tareti savaş dışı bıraktı. Uzak mesafeden Osmanlılara karşı sonuç alamayacağını anlayan Kunduriotis, Averof'u yavaş zırhlılardan ayırıp Osmanlı hattını T vaziyetine almayı kararlaştırdı. Hızını 20 mile çıkartarak 22,5 rotasına döndü. Osmanlı hattı karşı bir manevra yapmamış; Averof hatta 5.000 metreye kadar yaklaşmıştı. Bu sırada Yunan muhripleri de top menziline girmişti; Osmanlı muhripleri bölgede olmadığından zırhlılar hem Averof, hem de muhriplere aynı anda ateş açmak zorunda kalmıştı. Aynı esnada bir Yunan mermisi Barbaros'un iskele bordasını delerek zırhlı güvertede patladı, bir buhar borusunu patlattı, yangın çıkardı ve bir eri öldürdü. İki dakika sonra ikinci bir mermi çanaklığa isabet ederek mesafe ölçeri parçaladı ve bir eri yaraladı.
Saat 10.07 itibarıyla Osmanlı zırhlıları 10 mil hızla kuzeye rotadaydılar; Averof, Barbaros'un iskele başomuzluğunda 3 km, üç Yunan zırhlısı ise Barbaros'un bordasında ve 7 km mesafedeydi. Osmanlı birinci muhrip tümeni ise Averof'a yaklaşık 4 km uzaklıktaydı. Osmanlı komutanı muharebenin kendi aleyhine döneceğini düşünerek geri dönmeye karar verdi, dönüşün çabuk olması için her gemiyi olduğu yerde 180 derece çevirdi. Bu manevra ile topçu atışlarının yeniden tanzim edilmesi gerekiyordu; buna rağmen Osmanlı gemileri saat 10.20'de Averof'a biri zırhlı güverteyi çatlatan, biri köprü üstünde patlayan, biri iskele başomuzlukta zırhsız bir yere isabet eden üç ağır mermi isabet ettirmişti. 10.25'te tamamlanan manevrayla Osmanlı savaş hattındaki gemilerin sırası tersine döndü. Durum karşısında Kunduriotis muharebeyi keserek eski zırhlılara katılmaya karar verdi, 10.30'da İdra sınıfı zırhlılara katıldı ve saat 10.50'de ateş kesme flaması çekildi. 11.55'te Averof ve İdra sınıfı zırhlılar buluşarak Mondros'a yola çıktılar. Osmanlı filosu ise bir süre güneydoğuya devam etti, 11.05'te tamamlanan hasar kontrolünün ardından muharebeye mani bir durum olmadığını görülmesi üzerine yeniden Yunanlarla çatışmaya girme amacıyla kuzeydoğuya döndü. Averof'un karşılık vermemesi ve Mesudiye ile Asar-ı Tevfik'in saatte 8 mil hızı geçememeleri sebebiyle Çanakkale'ye geri dönüldü.
Birinci Muhrip Tümeni'ni Karanlık Liman'a bırakan filo, saat 14.30'da Nara Burnu'na demirledi. Birinci Muhrip Tümeni ufukta şüpheli bulutlar görünce derhal demir alarak batı-kuzeybatı yönünde 15 mil hızla keşif harekâtı yaptı; saat 15.50'de Yeniköy önlerinde denizaltıları korumakta olduğu düşünülen bir tekneye ateş açtı, ikinci merminin ardından Tavşan Adası dolayında Yunan filotillasının ateşine maruz kalarak geri çekildi. Muhripler 17.30'da Nara'ya demirlediler. Yunan donanması da saat 21.55'te Mondros Limanı'na demirledi.
Sonuç
Muharebe askeri açıdan sonuçsuz şekilde sona erdi, iki taraf da zafer ilan etti. Osmanlılar Barbaros Hayreddin Paşa'nın Preveze Deniz Muharebesi'nde kullandığı bayrağı deniz müzesinden getirtip, Barbaros Hayreddin zırhlısının direğine çekmiş, Yunanlar ise Averof'taki donanma komutanı huzurunda bir resmi geçit yapmıştı. Yunanlar Kuzey Ege'de kendi avantajlarına olan durumu korudu. Osmanlı donanması Yunan ablukasını kıramadığı için Çanakkale Boğazı'nda kaldı, daha sonra tekrar Ege Denizi'ni hakimiyet altına almak için çaba sarf etti.
Muharebede her iki taraf da çok az hasar almıştı. Barbaros Hayreddin'e isabet eden bir büyük, bir küçük mermi dışında Osmanlı gemileri yara almamıştı; bir er ölmüş ve bir er yaralanmıştı. Eski olmalarından ötürü kendi topçu atışlarının sarsıntısıyla bazı arızalar baş göstermişti.Averof beş büyük, on beş orta ve küçük mermi isabeti almış, ön bacası ve pruva direği hasar görmüş, bir er ölmüş ve bir er yaralanmıştı. Spetse bir büyük, üç küçük isabet; İdra ise bir isabet almıştı. Osmanlı gemileri Nara Burnu'nda onarıma alınırken, Yunan gemileri denizde kalmaya devam edebilecek durumdaydı.
Muharebe Yunan basınına büyük bir zafer olarak yansıdı. 4 Aralık tarihli gazetesi "Yunan ateşine karşılık Türk donanmasının çekildiği" muharebeyi manşetinden verdi, donanmanın 1821'deki bağımsızlık savaşı ruhunu yansıttığını yazdı; diğer gazetelerde de benzer haberler yer aldı. Çağdaş Yunan tarihyazımında da muharebe savaşın sonucuna dair önemli etki sahibi olan bir zafer olarak görülmektedir. Donanma çevrelerindeyse Amiral Kunduriotis, Averof'u topçu ateşine maruz bırakarak "gereksiz yere" riske attığı için eleştirilere hedef oldu. Kral I. Yeoryos, amirale yazdığı telgrafta şu ifadeleri kullandı: "Sana ihtiyat ve olgunluk tavsiyesinde bulunmak mecburiyetindeyim. Tanrı aşkına, lütfen fevri hareketlerde bulunma. [...] Böylesi değerli bir kumandan ve amiralin kendi hayatını, denizcilerimizin hayatını, gemilerimizi bu şekilde tehlikeye atmasına izin yoktur. Gemiler yok olursa zavallı Yunanistan'ın başına ne geleceğini düşünüyor musun? [...] Yaşasın değerli kumandan Kunduriotis'in filosu!". Kunduriotis, yıllar sonra konuyla ilgili yazdığında suçlamalara cevap olarak "Savaş gemileri süs değildir. Tarih bize gösteriyor ki, hiçbir millet gemilerin tehlikeye girmesini ve hatta gerekirse batırılmasını mukadderat olarak görmeden denizlerin hâkimi olamaz." ifadelerini kullandı.
Ege Denizi'ndeki siyasi durum Osmanlı donanmasını yeniden Yunanlarla çatışmaya girmesini, Yunanların ise Osmanlı harekâtı öncesinde Midilli ve Sakız adalarını bir an önce almasını gerektiriyordu. İmroz Muharebesi sonrasında Yunanlar, tüm yardımcı kruvazörlerini Midilli'ye sevk ederek önce bu adayı, daha sonra Sakız'ı işgale karar verdiler. Midilli'nin öncelikli hedef olarak seçilmesi, İzmir Körfezi ve Ayvalık bölgesini ablukaya almaya elverişli olmasından kaynaklanıyordu. 17 Aralık'ta Yunan harekâtı karşısında Midilli'deki Osmanlı gücü Çanakkale'den yardım istedi, ancak takviye alamadılar. Osmanlı donanmasının İzmir'e gönderilmesi düşüncesi de Bozcaada Yunan kontrolünde olduğu için uygulanamadı. Osmanlı donanması bir ay sonra Ege hakimiyeti için Mondros Deniz Muharebesi'nde bu yeniden Yunan donanmasıyla karşı karşıya gelecekti.
Yunan kruvazörü 'nin adı bu muharebeden gelmektedir. Balkan savaşlarındaki en büyük deniz muharebesidir.
Notlar
- ^ Esas çatışma ana kuvvetler arasında gerçekleşmiştir.
- ^ İlk başta dört muhriple kurulmuştur, kazan arızası sebebiyle Samsun üçüncü tümene geçirilmiş, yerini Mecidiye kruvazörü almıştır.
- ^ Barbaros Hayreddin, Turgut Reis, Mesudiye, Asar-ı Tevfik
- ^ , Sultanhisar, ,
- ^ Berk-i Satvet
- ^ Yâdigâr-ı Millet, Muâvenet-i Milliye, Taşoz, Basra
- ^ Numûne-i Hamiyet, Gayret-i Vataniye, Yarhisar
- ^ Mecidiye
- ^ Tirimüjgan
- ^ Reşidpaşa
- ^ İntibah
- ^ Averof
- ^ İdra, Psara,
- ^ Velos, ,
- ^ ,
- ^ , , ,
Kaynakça
- Özel
- ^ Emir 1932, s. 233.
- ^ a b c Fotakis, s. 50.
- ^ a b c Büyüktuğrul 1974, s. 241.
- ^ a b Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 20.
- ^ Koliopoulos & Veremis 2010, s. 71.
- ^ Fotakis, s. 49.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 235.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 229.
- ^ Fotakis, s. 48.
- ^ Büyüktuğrul 1974, ss. 220-221.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 222.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 223.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 224.
- ^ Er, Serkan (2014). "Balkan Harbi'nde Osmanlı Ordusunun Seferberlik Planı" (PDF). Tarih Dergisi. 2014/1, 59. İstanbul. s. 155. ISSN 1015-1818. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 225.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 226.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 227.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 230.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, ss. 16-17.
- ^ Erickson 2003, s. 131.
- ^ a b c d Fotakis, ss. 45-46.
- ^ a b Büyüktuğrul 1974, s. 228.
- ^ Gardiner & Gray, s. 382.
- ^ Gardiner, s. 387.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 236.
- ^ a b Emir 1932, s. 229.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 237.
- ^ Büyüktuğrul 1974, ss. 233-235.
- ^ a b Büyüktuğrul 1974, ss. 236-238.
- ^ a b c Büyüktuğrul 1974, ss. 238-239.
- ^ a b c Büyüktuğrul 1974, s. 240.
- ^ Emir 1932, s. 230.
- ^ Emir 1932, s. 231.
- ^ Emir 1932, s. 232.
- ^ a b Büyüktuğrul 1974, ss. 242-243.
- ^ Emir 1932, ss. 233-234.
- ^ a b c Emir 1932, s. 235.
- ^ Emir 1932, s. 236.
- ^ a b Büyüktuğrul 1974, ss. 243-244.
- ^ Emir 1932, ss. 236-237.
- ^ Büyüktuğrul 1974, ss. 244-248.
- ^ Gardiner & Gray, ss. 388, 390.
- ^ Wilmott, s. 178.
- ^ Büyüktuğrul 1974, ss. 244.
- ^ Hall 2000, s. 65.
- ^ Işın 1946, ss. 218-219.
- ^ Papona, Manoli. (Yunanca). Yunanistan Donanma Tarihi Enstitüsü. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- ^ Markezinis, Spiros (1967). Πολιτική ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος 1828-1964: η μεγάλη εξόρμησις (1910-1922) (Yunanca). Atina: Papiros. s. 40.
- ^ Büyüktuğrul 1974, ss. 248-249.
- ^ Büyüktuğrul 1974, ss. 271.
- ^ Stewart 2009, ss. 195, 311.
- ^ Hall 2000, s. 64.
- Genel
- Büyüktuğrul, Afif (1974). Osmanlı Deniz Harp Tarihi (PDF). 4. Genelkurmay Başkanlığı Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
- Emir, Ali Haydar (1932). Balkan Harbinde Türk Filosu (PDF). Deniz Matbaası. 13 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
- Erickson, Edward J.; Bush, Brighton C. (2003). Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913. Greenwood Publishing Group. ISBN .
- Fotakis, Zisis (2005). Greek Naval Strategy and Policy, 1910–1919. Routledge. ISBN .
- Gardiner, Robert, (Ed.) (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press. ISBN .
- Gardiner, Robert; Gray, Randal, (Ed.) (1985). Conway's All the World's Fighting Ships: 1906–1921. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN .
- Hall, Richard C. (2000). The Balkan Wars, 1912-1913: Prelude to the First World War. Routledge. ISBN . 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2012.
- Işın, Mithat (1946). 1912-1913 Balkan Harbi Deniz Savaşı. Ankara: Deniz Basımevi.
- Koliopoulos, John S.; Veremis, Thanos M. (2010). Modern Greece: A History since 1821. Wiley & Blackwell. ISBN .
- Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Londra: Conway Maritime Press. ISBN .
- Stewart, William (2009). Admirals of The World: A Biographical Dictionary, 1500 to The Present. McFarland. ISBN .
- Willmott, H. P. (2009). The Last Century of Sea Power. Bloomington, Indiana, ABD: Indiana University Press. ISBN .
Dış bağlantılar
- Osmanlı’nın Son Deniz Başarısı İmroz Deniz Savaşı (16 Aralık 1912) 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Imroz Deniz Muharebesi ya da Elli Seddulbahir Deniz Muharebesi Yunanca Naymaxia ths Ellhs Birinci Balkan Savasi sirasinda 16 Aralik 1912 tarihinde Seddulbahir Burnu Elli Burnu ve Imroz adasi aciklarinda Osmanli ve Yunan deniz gucleri arasinda meydana gelmistir Osmanli donanmasi bu harekat ile Canakkale Bogazi cikisindaki Yunan ablukasini kirmayi amaclamaktaydi Yunanlarin Pavlos Kunduriotis komutasindaki bir zirhli kruvazor uc on dretnot ve dort muhribinin Osmanlilarin Ramiz Numan Bey komutasindaki iki on dretnot iki zirhli korvet bir kruvazor ve dort muhribi ile karsi karsiya geldigi deniz muharebesi Balkan Savaslari boyunca gerceklesen en buyuk deniz catismasidir Imroz Deniz MuharebesiBirinci Balkan Savasitarafindan yapilan Imroz Deniz Muharebesi konulu tuval uzerine yagliboya tablosu Elli Muharebesi Tarih16 Aralik Julyen takvimi 3 Aralik 1912BolgeCanakkale Bogazi aciklariSonucSonucsuzTaraflarYunanistan KralligiOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerTugamiral Pavlos KunduriotisGucler1 zirhli kruvazor Yeoryos Averof 3 sahil savunma zirhlisi Idra sinifi zirhli 4 muhrip ve 2 on dretnot zirhli Barbaros Hayreddin Turgut Reis 2 zirhli korvet Asar i Tevfik Mesudiye 1 korumali kruvazor Mecidiye 4 muhrip Muavenet i Milliye Yadigar i Millet Tasoz Basra Kayiplar1 olu 1 veya 7 yarali1 olu 1 yarali veya 5 olu Muharebede Canakkale Bogazi ndan cikan Osmanli filosu bolgede devriyede olan Yunan filosuyla karsilasti Filolarin ana gucunu olusturan zirhlilar catismaya girdiler Yunan Averof zirhlisi hiz avantajini kullanmak uzere diger zirhlilardan ayrilarak Osmanli filosuyla tek basina catisti Ardindan iki taraf da catismayi keserek limanlarina cekildi Bir saatten uzun suren ve iki tarafin gemilerinin de hafif hasar aldigi muharebe askeri acidan sonucsuz sekilde sona erdi iki taraf da zafer ilan etti Osmanli filosu gemilerin bakimsiz olmasi egitim eksikligi ve komutanlar arasindaki anlasmazliklar sebebiyle muharebede etkili olamazken Yunan gemileri Osmanlilarin Ege Denizi ne acilmalarini onleyerek stratejik bir basari kazandi Muharebe sonrasinda Yunanlar Ege de daha fazla adayi isgale yonlendi ve Kuzey Ege de kendi avantajlarina olan stratejik durumu korudu Osmanli donanmasiysa Yunan ablukasini kiramadigi icin Canakkale Bogazi nda kaldi daha sonra Ege Denizi ni hakimiyet altina almak icin tekrar caba sarf etti Arka planBirinci Balkan Savasi nda Yunanistan Kralligi nin basarisina en buyuk katkilardan biri donanmasindan gelmisti Ege Denizi nde hareket eden Yunan donanmasi 18 Ekim de Selanik te Feth i Bulend zirhli korvetini batirmis 9 Kasim da bir Turk gambotunu Kidonya da kendi kendini batirmaya zorlamisti Yunan donanmasi Osmanli Imparatorlugu nun Ege deki ikmal hatlari uzerinde buyuk baski olusturmus Osmanli ordusunun Ege de asker tasimasini engellemisti Balkan ordulari sahaya 670 000 asker cikartmisken Osmanlilar sadece 350 000 askeri cepheye cekebilmis Anadolu ve Suriye den gelen 250 000 asker ulasim sorunlari sebebiyle Izmir de ve Suriye nin cesitli yerlerinde kalmisti Yunanistan Kralligi Osmanli Imparatorlugu ile birakisma imzalamayi reddederek Bulgaristan Kralligi ve Sirbistan Kralligi ile birlikte Canakkale Bogazi ni abluka altina almaya devam etmeye karar verdi Osmanli Devleti ise hem bu ablukayi kaldirmak hem de kara muharebelerindeki yenilgilerinden sonra maneviyati bozulmus olan vatandaslarina moral vermek icin denizde bir zafer kazanmaya calisti Bunun icin Osmanli Donanmasi na mensup daha once Bulgar guclerine karsi Marmara Denizi ve Karadeniz kiyilarinda uslenmis zirhli filo Canakkale Bogazi istikametine yollanarak yogun bir sekilde muharebe icin hazirlanmaya baslandi Yunan donanma komutanligi Osmanlilara karsi nihai bir zafer kazanma hedefindeydi ancak bu muharebeyi sadece Osmanli donanmasi Ege ye cikarsa yapacak denize cikmazsa muharebeye zorlamayacakti ise kucuk torpido botlarla Canakkale Bogazi na girerek taarruz etme dusuncesine sahipti ancak bu planlar uygulanmayacakti Harekat kararinin alinmasi 21 Kasim 1912 de Yunan donanmasi buyuk olasilikla Amiral Kunduriotis in Basbakan Venizelos u yonlendirmesi ile Birlesik Krallik tan izin alarakMidilli ye asker cikartmis 23 Kasim da bir Yunan torpido botu Ayvalik limanina girince Karadeniz ticaret gemisi ates acilacagi zanniyla kendisini batirmisti Ertesi gun Osmanli Baskomutanlik Vekaleti Yunanlarin donanma korumasi altinda Saros Korfezi ne cikartma yapacagi ve Selanik teki Bulgar guclerinin Yunan vapurlariyla Dedeagac a sevk edildigi istihbarati almisti Tum bu gelismeler Osmanli donanmasinin Ege ye cikmasi sorununu yeniden gundeme getirdi 25 Kasim da ordu yanlarini destekleme gorevinin Iclaliye ve Necm i Sevket gibi eski gemilere birakilarak donanmanin Canakkale ye gitmesi emredildi Bahriye Nezareti bu emre itiraz etmese de Bulgarlarin Mimarsinan bolgesindeki sirtlarda mevzi hazirladigini bildirip Buyukcekmece bolgesinde kalmanin ve ordu kanatlarini korumanin daha iyi olacagina dair bildirimde bulundu Ayni gun Dahiliye Nezareti Burhaniye esrafindan gelen bilgiye dayanarak Midilli den gelen Yunan guclerinin Candarli aciklarindan kuzeye dondugunu bu hareketin olasi bir Saros cikartmasina hazirlik olabilecegini degerlendirdi Donanma komutani Albay Tahir Burak cikartma olacagini dusunmuyordu Baskomutanlik Vekaleti ise donanma komutani ile ayni goruste degildi ve cikartma olasiligina karsi donanmanin orduyu koruma gorevini birakip Ege ye acilmasini istiyordu 25 Kasim da ateskes gorusmeleri basladigi icin Osmanli donanmasina dusman atesine maruz kalmadikca ates etmeme emri verildi Bahriye Nezareti nin teklifiyle 27 ve 29 Kasim da donanma komutaninin degistirilmesi gorusuldu 29 Kasim da Baskomutan vekili Nazim Pasa donanmanin derhal Canakkale ye gitmesi Hamidiye katilincaya kadar ana kuvvetin harekat yapmamasini sadece muhriplerle bogaz onundeki Yunan kuvvetlerine taarruz yapilmasi emrini verdi Ertesi gun Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis zirhlilari Numune i Hamiyet Gayret i Vataniye Samsun ve Basra muhripleri Sultanhisar ve torpidobotlari ve Tirimujgan onarim gemisi Canakkale ye hareket etti Mecidiye Karadeniz de diger gemiler ise Halic te onarimdaydi 7 Aralik ta donanma komutan vekili Albay Tahir Burak gorevden alindi yerine yardimcisi Albay Ramiz Bey getirildi 11 Kasim da dort muhripten olusan bir mustakil tumen kurularak basina bakimda olan Hamidiye nin komutani Onyuzbasi Huseyin Rauf Orbay atandi Ayni harekat alani icinde donanma komutaninin Hurriyet ve Itilaf mustakil tumen komutaninin Ittihat ve Terakki taraftari olmasi ve siyasi sebeplerle birbiriyle anlasamamasi Osmanlilarin koordinasyonunu azaltiyordu KuvvetlerOsmanli gucu Barbaros Hayreddin Turgut Reis Osmanli Donanmasi Brandenburg sinifi iki on dretnot zirhli Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis Asar i Tevfik ve Mesudiye zirhli korvetleri Mecidiye zirhli kruvazoru ve dort muhripten olusturulan filo ile Canakkale Bogazi na intikal etti Osmanli gemileri 9 a 8 sayi ustunlugune haiz olsa da bir kismi 1890 lardan kalma ve Alman donanmasindan emekli olup alinan bu gemilerin hicbiri Yunanlarin 1910 yapimi modern Averof zirhli kruvazoru ve daha modern haldeki Yunan gemileri ile bas edecek durumda degildi Yunanlarin Averof atagina karsi Osmanlilar yeni Alman zirhli kruvazoru SMS Blucher veya muharebe kruvazoru SMS Moltke tipinde bir gemi almaya calistilarsa da yuksek maliyet nedeniyle bu plan rafa kaldirilmis onun yerine 1890 lardan kalma ve Alman donanmasindan emekli SMS Kurfurst Friedrich Wilhelm Barbaros Hayreddin ve SMS Weissenburg Turgut Reis gemileri alinmisti 1912 yazinda bu gemilerin bakimi Osmanlilarin mali durumu nedeniyle aksamisti Telefonlari calismiyordu muhimmat asansorleri ve mesafe olcerler yerinden sokulmus pompalar korozyona ugramis su gecirmez kapilarinin cogu artik kapanmaz durumdaydi personelin egitimi ve taktik bilgisi de yetersizdi Yunan gucu Idra Psara Savasin basinda Yunan donanmasinin toplam gucu Osmanlilara karsi nispeten zayifti Yunan gemileri ile Osmanli gemileri yakin sayilarda olmasina ragmen eski Yunan gemilerinin dusuk hizi ve Osmanlilarin gerektiginde Canakkale Bogazi nin kurmasina geri cekilebilmesi Yunanlar icin muharebeyi istedikleri zaman ve yerde yapma acisindan bir dezavantaj olusturuyordu Yunan donanmasi Limni adasindaki Mondros limanini ileri us olarak kullaniyordu Ana guc modern Averof zirhli kruvazoru ile Idra sinifi zirhlilar Idra ve Psara dan olusuyordu Idra sinifi 1866 1869 Girit Isyani sirasinda Yunan donanmasinin Osmanlilara karsi basarisizliginin ardindan 1885 te siparis edilmis demir zirhlilardi Ayrica Albay Bratsanos komutasinda dort muhrip iki torpidobot ve bir denizaltidan olusan karakol kuvveti Bozcaada da uslenmis Canakkale Bogazi onunde devriye gorevi almisti Yunan muhripleri Osmanli muhriplerine kiyasla hem tonaj hem de silah gucu olarak daha ustundu Yunan donanmasinin en onemli eksikligi ise egitimdi hafif filoda yer alan gemilerin ucte biri alti muhrip ve denizaltisi I Balkan Savasi nin baslamasinin ardindan filoya katilmisti Zisis Fotakis e gore Yunanlarin iki avantajindan ilki bu cephedeki en hizli gemi olan Averof tu Averof filodaki eski Fransiz yapimi zirhlilara gore 9 knot daha hizliydi bu sebeple diger gemilerden bagimsiz sekilde de kullanilabiliyordu Ikinci avantaj ise 310 tonluk Fransiz yapimi Delfin denizaltisiydi Delfin savasin baslamasindan sonra filoya katildigi icin murettebat egitimi zayifti ancak Osmanlilarin denizaltilara karsi silah veya egitiminin olmamasi sayesinde onemli bir tehditti Yine de Yunanlarin elindeki tek denizalti olmasi sebebiyle bircok farkli gorev verildiginden bu muharebede yer almadi Muharebede yer alan kuvvetler Osmanli gucu Ana kuvvet 1 Muhrip Tumeni 2 Muhrip Tumeni 3 TumenAlbay Ramiz Onyzb Huseyin Rauf Yarb Hakki Esref4 zirhli 4 torpidobot 1 torpido kruvazoru 4 muhrip 3 muhrip 1 kruvazor 1 onarim gemisi 1 hastane gemisi 1 mayin gemisi Yunan gucu Ana kuvvet Bogaz devriyesi BozcaadaAmiral Konduriotis1 zirhli kruvazor 3 zirhli 3 muhrip 2 muhrip 4 muhripMuharebeSavastaki birlik manevralari Mavi gemiler Yunanlar Canakkale Bogazi girisinde Kirmizi gemilere karsi Osmanlilar T gecisi pozisyonu almaya calisirken Osmanli Donanmasi Bogaz cikisinda en basta amiral gemisi Barbaros Hayreddin olmak uzere dikey konumda sirali dizi halinde hareket etmektedir Daha yavas olan zirhlilardan ayrilan Averof ise filonun gerisinden bagimsiz sekilde Osmanli hattinin pruvasindan T gecisi yapmaya calismis Osmanli filosu geri donerek Bogazlar in mustahkem mevkilerinin korumasina donmustur Averof un toplarindan birinin bir Osmanli mermisi tarafindan vurulan yukleme mekanizmasi 14 Aralik ta Osmanli Donanmasi komutan vekili Albay Ramiz tum gemi komutanlarini Barbaros zirhlisinda toplayarak bir toplanti yapti Bu toplantida muharebe planlari hazirlandi Plana gore catismaya Imroz Canakkale Bogazi Bozcaada ucgeninde mustahkem mevzilerin menzili icerisinde girilecekti Yunan donanmasi 14 Aralik gunu Mecidiye nin harekati sebebiyle denize cikmis 14 15 Aralik gecesini Imroz un kuzeyinde gecirmis 15 Aralik ta bogazi gozlemlemis ardindan bazi muhripleri Bozcaada ya ikmale gonderip ana kuvvetiyle 15 16 Aralik gecesini yine Imroz un kuzeyinde gecirmisti Osmanli filosunun denize cikmasini beklemekte cikmadiklari takdirde Bozcaada ya konuslandirilan komur gemilerinden ikmal yapmayi planlamaktaydi 16 Aralik 1912 gunu sabah 06 00 da ana Yunan kuvveti Imroz un kuzeyinde basta Averof ardinda 3 Idra sinifindan olusan ana savas hatti ve bu hattin Canakkale tarafini perdeleyen 4 muhripten Leon Panthir Yeraks Aetos olusan bir duzende yol aliyordu Saat 07 00 de Huseyin Rauf komutasindaki birinci muhrip tumeni bes dakika sonra Yarbay Hakki Esref komutasindaki ikinci muhrip tumeni harekete gecti Makine arizasindan oturu Basra ucuncu tumene katildi Yogun sis sebebiyle taraflar Osmanli donanmasinin cikisi esnasinda birbirini gormedi Saat 08 15 te Birinci Muhrip Tumeni Yunan ana gucunu gordu hemen geri donerek dusman varligini Albay Ramiz e bildirdi ve komutan Huseyin Rauf Yunanlarin T gecisi yapmayi hedefledigini tahmin ederek donanmanin Seddulbahir e yakin gecerek Kumkale yonune seyretmesini onerdi Mustahkem mevki komutanligi da Albay Ramiz e 4 zirhli 5 muhribin Zigindere onunde oldugunu ayrica 5 muhrip ve bir denizaltinin Bozcaada onunde bulundugunu bildirmisti Albay Ramiz Ertugrul ve Orhaniye tabyalarinin 240 mm lik toplarinin dusman filosunun yaklasmasini engelleyecegini dusundugunden Rauf un teklifini uygun bulmadi Amiral Kunduriotis Osmanli donanmasi hakkinda ilk haberi Bogaz onunde devriyede olan muhriplerden biri olan Velos tan aldi Sisin kisa sure acilmasi ile Mecidiye yi goren muhrip diger Osmanli muhriplerinin de bolgede oldugu kanisina vardi Bogaz ustunde yukselen duman tum Osmanli kuvvetinin denize acildigi kanisini veriyordu Hemen sonra Resitpasa hastane gemisinin de bogazdan cikmasi Yunan komutanin kanisini guclendirdi Yunan donanmasi muharebeye hazirlanmaya baslarken Bozcaada daki muhriplere de suratle ana kuvvete katilma emri verildi Osmanli donanmasi 247 5 rotasiyla bogazdan cikarken saat 09 05 te Seddulbahir i bordaladigi esnada Yunan kuvvetini tam pruva istikametinde 12 000 metre mesafede gordu Yunan donanmasi da Osmanlilari yaklasik ayni esnada gormustu Deniz sakindi gunes arkalarinda oldugu ve esen hafif lodos ise baca dumanlarini Yunanlara dogru surukledigi icin Osmanli gemileri daha avantajli bir durumdaydi Albay Ramiz Yunan donanmasinin denizalti saldiri yapmak icin uzerine cekmeye calistigini dusunerek saat 09 20 de rotasini batiya cevirdi hizini 10 mile cikardi ve torpido hucumuna hazir olunmasi emri verdi Saat 09 35 te rotasini kuzeybatiya cevirdi Osmanlilarin bu hareketi uzerine Kunduriotis de rotasini kuzeye cevirdi tum diger Osmanli ve Yunan gemilerine kiyasla ustun hiza sahip Averof Amiral Kunduriotis in savas hattinin en onde yer alirken daha yavas ve eski olan Idra sinifi zirhlilar bir arada dusman gemilerinin yaklasmasini bekliyordu Bu esnada Osmanli donanmasi kuzeye dondu ancak bu donus esnasinda Mesudiye savas hattindan Yunanlara dogru 500 m disari cikti yerini Asar i Tevfik aldi Saat 09 40 ta her iki hat kuzeye dogru birbirine yaklasan hatlar uzerindeydiler Aralarindaki mesafe Yunanlarca 14 km Osmanlilarca 8 km olarak olculdu Osmanli hatti Yunanlardan biraz daha ilerideydi dort Osmanli gemisinin birden Averof uzerine ates etmeleri olasiydi Ilk atesi saat 09 40 ta atese basla flamasini ceken Barbaros Hayreddin acti Ardindaki Turgut Reis de Barbaros un atese basladigi noktaya geldiginde muharebeye katildi Mesudiye ise ayni noktaya geldiginde dumeninde yasadigi ufak bir sorun sebebiyle donemedi ve dusman hattina 500 metre yaklasti Asar i Tevfik ucuncu gemi pozisyonunu aldi Bu olay Yunan gemilerine T gecisi yapma sansinin kacirilmasina sebep oldu filo Mesudiye nin yerini alabilmesi icin 6 mil hiza dustu Ilk atislar isabetli gorunse de Mesudiye ve Asar i Tevfik in de catismaya katilmasi ve onceden kararlastirildigi uzere Averof a nisan almalari ile hangi merminin hangi gemiden atildigi belli olmadiginda topcu atesinin isabeti arttirilamadi Yunanlar da ayni sekilde ateslerini Barbaros Hayreddin e odakladi Ilk isabeti Mesudiye sagladi 234 mm lik bir mermi ile Averof un bacasini vurdu bir asker oldu alti asker yaralandi cesitli ekipman hasar gordu Biraz sonra Averof un iskele basomuzluk taretine Barbaros un 280 mm lik bir mermisi isabet etti ve tareti savas disi birakti Uzak mesafeden Osmanlilara karsi sonuc alamayacagini anlayan Kunduriotis Averof u yavas zirhlilardan ayirip Osmanli hattini T vaziyetine almayi kararlastirdi Hizini 20 mile cikartarak 22 5 rotasina dondu Osmanli hatti karsi bir manevra yapmamis Averof hatta 5 000 metreye kadar yaklasmisti Bu sirada Yunan muhripleri de top menziline girmisti Osmanli muhripleri bolgede olmadigindan zirhlilar hem Averof hem de muhriplere ayni anda ates acmak zorunda kalmisti Ayni esnada bir Yunan mermisi Barbaros un iskele bordasini delerek zirhli guvertede patladi bir buhar borusunu patlatti yangin cikardi ve bir eri oldurdu Iki dakika sonra ikinci bir mermi canakliga isabet ederek mesafe olceri parcaladi ve bir eri yaraladi Saat 10 07 itibariyla Osmanli zirhlilari 10 mil hizla kuzeye rotadaydilar Averof Barbaros un iskele basomuzlugunda 3 km uc Yunan zirhlisi ise Barbaros un bordasinda ve 7 km mesafedeydi Osmanli birinci muhrip tumeni ise Averof a yaklasik 4 km uzakliktaydi Osmanli komutani muharebenin kendi aleyhine donecegini dusunerek geri donmeye karar verdi donusun cabuk olmasi icin her gemiyi oldugu yerde 180 derece cevirdi Bu manevra ile topcu atislarinin yeniden tanzim edilmesi gerekiyordu buna ragmen Osmanli gemileri saat 10 20 de Averof a biri zirhli guverteyi catlatan biri kopru ustunde patlayan biri iskele basomuzlukta zirhsiz bir yere isabet eden uc agir mermi isabet ettirmisti 10 25 te tamamlanan manevrayla Osmanli savas hattindaki gemilerin sirasi tersine dondu Durum karsisinda Kunduriotis muharebeyi keserek eski zirhlilara katilmaya karar verdi 10 30 da Idra sinifi zirhlilara katildi ve saat 10 50 de ates kesme flamasi cekildi 11 55 te Averof ve Idra sinifi zirhlilar bulusarak Mondros a yola ciktilar Osmanli filosu ise bir sure guneydoguya devam etti 11 05 te tamamlanan hasar kontrolunun ardindan muharebeye mani bir durum olmadigini gorulmesi uzerine yeniden Yunanlarla catismaya girme amaciyla kuzeydoguya dondu Averof un karsilik vermemesi ve Mesudiye ile Asar i Tevfik in saatte 8 mil hizi gecememeleri sebebiyle Canakkale ye geri donuldu Birinci Muhrip Tumeni ni Karanlik Liman a birakan filo saat 14 30 da Nara Burnu na demirledi Birinci Muhrip Tumeni ufukta supheli bulutlar gorunce derhal demir alarak bati kuzeybati yonunde 15 mil hizla kesif harekati yapti saat 15 50 de Yenikoy onlerinde denizaltilari korumakta oldugu dusunulen bir tekneye ates acti ikinci merminin ardindan Tavsan Adasi dolayinda Yunan filotillasinin atesine maruz kalarak geri cekildi Muhripler 17 30 da Nara ya demirlediler Yunan donanmasi da saat 21 55 te Mondros Limani na demirledi SonucGunumuzde muze gemi olan Averof Muharebe askeri acidan sonucsuz sekilde sona erdi iki taraf da zafer ilan etti Osmanlilar Barbaros Hayreddin Pasa nin Preveze Deniz Muharebesi nde kullandigi bayragi deniz muzesinden getirtip Barbaros Hayreddin zirhlisinin diregine cekmis Yunanlar ise Averof taki donanma komutani huzurunda bir resmi gecit yapmisti Yunanlar Kuzey Ege de kendi avantajlarina olan durumu korudu Osmanli donanmasi Yunan ablukasini kiramadigi icin Canakkale Bogazi nda kaldi daha sonra tekrar Ege Denizi ni hakimiyet altina almak icin caba sarf etti Muharebede her iki taraf da cok az hasar almisti Barbaros Hayreddin e isabet eden bir buyuk bir kucuk mermi disinda Osmanli gemileri yara almamisti bir er olmus ve bir er yaralanmisti Eski olmalarindan oturu kendi topcu atislarinin sarsintisiyla bazi arizalar bas gostermisti Averof bes buyuk on bes orta ve kucuk mermi isabeti almis on bacasi ve pruva diregi hasar gormus bir er olmus ve bir er yaralanmisti Spetse bir buyuk uc kucuk isabet Idra ise bir isabet almisti Osmanli gemileri Nara Burnu nda onarima alinirken Yunan gemileri denizde kalmaya devam edebilecek durumdaydi Muharebe Yunan basinina buyuk bir zafer olarak yansidi 4 Aralik tarihli gazetesi Yunan atesine karsilik Turk donanmasinin cekildigi muharebeyi mansetinden verdi donanmanin 1821 deki bagimsizlik savasi ruhunu yansittigini yazdi diger gazetelerde de benzer haberler yer aldi Cagdas Yunan tarihyaziminda da muharebe savasin sonucuna dair onemli etki sahibi olan bir zafer olarak gorulmektedir Donanma cevrelerindeyse Amiral Kunduriotis Averof u topcu atesine maruz birakarak gereksiz yere riske attigi icin elestirilere hedef oldu Kral I Yeoryos amirale yazdigi telgrafta su ifadeleri kullandi Sana ihtiyat ve olgunluk tavsiyesinde bulunmak mecburiyetindeyim Tanri askina lutfen fevri hareketlerde bulunma Boylesi degerli bir kumandan ve amiralin kendi hayatini denizcilerimizin hayatini gemilerimizi bu sekilde tehlikeye atmasina izin yoktur Gemiler yok olursa zavalli Yunanistan in basina ne gelecegini dusunuyor musun Yasasin degerli kumandan Kunduriotis in filosu Kunduriotis yillar sonra konuyla ilgili yazdiginda suclamalara cevap olarak Savas gemileri sus degildir Tarih bize gosteriyor ki hicbir millet gemilerin tehlikeye girmesini ve hatta gerekirse batirilmasini mukadderat olarak gormeden denizlerin hakimi olamaz ifadelerini kullandi Ege Denizi ndeki siyasi durum Osmanli donanmasini yeniden Yunanlarla catismaya girmesini Yunanlarin ise Osmanli harekati oncesinde Midilli ve Sakiz adalarini bir an once almasini gerektiriyordu Imroz Muharebesi sonrasinda Yunanlar tum yardimci kruvazorlerini Midilli ye sevk ederek once bu adayi daha sonra Sakiz i isgale karar verdiler Midilli nin oncelikli hedef olarak secilmesi Izmir Korfezi ve Ayvalik bolgesini ablukaya almaya elverisli olmasindan kaynaklaniyordu 17 Aralik ta Yunan harekati karsisinda Midilli deki Osmanli gucu Canakkale den yardim istedi ancak takviye alamadilar Osmanli donanmasinin Izmir e gonderilmesi dusuncesi de Bozcaada Yunan kontrolunde oldugu icin uygulanamadi Osmanli donanmasi bir ay sonra Ege hakimiyeti icin Mondros Deniz Muharebesi nde bu yeniden Yunan donanmasiyla karsi karsiya gelecekti Yunan kruvazoru nin adi bu muharebeden gelmektedir Balkan savaslarindaki en buyuk deniz muharebesidir Notlar Esas catisma ana kuvvetler arasinda gerceklesmistir Ilk basta dort muhriple kurulmustur kazan arizasi sebebiyle Samsun ucuncu tumene gecirilmis yerini Mecidiye kruvazoru almistir Barbaros Hayreddin Turgut Reis Mesudiye Asar i Tevfik Sultanhisar Berk i Satvet Yadigar i Millet Muavenet i Milliye Tasoz Basra Numune i Hamiyet Gayret i Vataniye Yarhisar Mecidiye Tirimujgan Residpasa Intibah Averof Idra Psara Velos KaynakcaOzel Emir 1932 s 233 a b c Fotakis s 50 a b c Buyuktugrul 1974 s 241 a b Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 20 Koliopoulos amp Veremis 2010 s 71 Fotakis s 49 Buyuktugrul 1974 s 235 Buyuktugrul 1974 s 229 Fotakis s 48 Buyuktugrul 1974 ss 220 221 Buyuktugrul 1974 s 222 Buyuktugrul 1974 s 223 Buyuktugrul 1974 s 224 Er Serkan 2014 Balkan Harbi nde Osmanli Ordusunun Seferberlik Plani PDF Tarih Dergisi 2014 1 59 Istanbul s 155 ISSN 1015 1818 8 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2021 Buyuktugrul 1974 s 225 Buyuktugrul 1974 s 226 Buyuktugrul 1974 s 227 Buyuktugrul 1974 s 230 Langensiepen amp Guleryuz 1995 ss 16 17 Erickson 2003 s 131 a b c d Fotakis ss 45 46 a b Buyuktugrul 1974 s 228 Gardiner amp Gray s 382 Gardiner s 387 Buyuktugrul 1974 s 236 a b Emir 1932 s 229 Buyuktugrul 1974 s 237 Buyuktugrul 1974 ss 233 235 a b Buyuktugrul 1974 ss 236 238 a b c Buyuktugrul 1974 ss 238 239 a b c Buyuktugrul 1974 s 240 Emir 1932 s 230 Emir 1932 s 231 Emir 1932 s 232 a b Buyuktugrul 1974 ss 242 243 Emir 1932 ss 233 234 a b c Emir 1932 s 235 Emir 1932 s 236 a b Buyuktugrul 1974 ss 243 244 Emir 1932 ss 236 237 Buyuktugrul 1974 ss 244 248 Gardiner amp Gray ss 388 390 Wilmott s 178 Buyuktugrul 1974 ss 244 Hall 2000 s 65 Isin 1946 ss 218 219 Papona Manoli Yunanca Yunanistan Donanma Tarihi Enstitusu 22 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2021 Markezinis Spiros 1967 Politikh istoria ths Newteras Ellados 1828 1964 h megalh e3ormhsis 1910 1922 Yunanca Atina Papiros s 40 Buyuktugrul 1974 ss 248 249 Buyuktugrul 1974 ss 271 Stewart 2009 ss 195 311 Hall 2000 s 64 GenelBuyuktugrul Afif 1974 Osmanli Deniz Harp Tarihi PDF 4 Genelkurmay Baskanligi Deniz Kuvvetleri Komutanligi 8 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Ekim 2020 Emir Ali Haydar 1932 Balkan Harbinde Turk Filosu PDF Deniz Matbaasi 13 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Ekim 2020 Erickson Edward J Bush Brighton C 2003 Defeat in Detail The Ottoman Army in the Balkans 1912 1913 Greenwood Publishing Group ISBN 0275978885 Fotakis Zisis 2005 Greek Naval Strategy and Policy 1910 1919 Routledge ISBN 978 0 415 35014 3 Gardiner Robert Ed 1979 Conway s All the World s Fighting Ships 1860 1905 Greenwich Conway Maritime Press ISBN 978 0 8317 0302 8 Gardiner Robert Gray Randal Ed 1985 Conway s All the World s Fighting Ships 1906 1921 Annapolis Naval Institute Press ISBN 978 0 87021 907 8 Hall Richard C 2000 The Balkan Wars 1912 1913 Prelude to the First World War Routledge ISBN 9780415229463 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2012 Isin Mithat 1946 1912 1913 Balkan Harbi Deniz Savasi Ankara Deniz Basimevi Koliopoulos John S Veremis Thanos M 2010 Modern Greece A History since 1821 Wiley amp Blackwell ISBN 9781405186810 Langensiepen Bernd Guleryuz Ahmet 1995 The Ottoman Steam Navy 1828 1923 Londra Conway Maritime Press ISBN 978 0 85177 610 1 Stewart William 2009 Admirals of The World A Biographical Dictionary 1500 to The Present McFarland ISBN 9780786438099 Willmott H P 2009 The Last Century of Sea Power Bloomington Indiana ABD Indiana University Press ISBN 978 0 253 35214 9 Dis baglantilarOsmanli nin Son Deniz Basarisi Imroz Deniz Savasi 16 Aralik 1912 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde