Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alevi İsyanı (Şeyh Salih el-Ali İsyanı olarak da adlandırılır), Şeyh Salih el-Ali liderliğinde İşgal Edilmiş Düşman Toprakları Yönetimi'nin Fransız yetkililerine karşı ve daha sonra Fransa-Suriye Savaşı'nın bir parçası olarak Suriye'de yeni kurulan Fransız Mandası'na karşı, özellikle kıyıdaki Cebel Ensariye dağlık bölgesinde gerçekleşen bir isyandı. İsyan, Suriye'deki Fransız güçlerine karşı ilk silahlı direniş eylemlerinden biriydi ve lideri Şeyh Salih, Şam'daki geçici Arap hükûmetine bağlılığını ilan etti. İbrahim Hananu'nun Halep kırsalındaki isyanı ve Suphi Bereket'in Antakya'daki isyanı da dahil olmak üzere ülkedeki diğer Fransız karşıtı isyanların liderleriyle koordinasyon kuruldu.
| Alevi İsyanı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Fransa-Suriye Savaşı | |||||||
 Şeyh Salih el-Ali, isyanın lideri | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 FransaDestek: •İsmaili milisler |  Arap Alevileri isyancılarDestek: •Suriye Arap Krallığı •Kuzey Suriye isyancıları | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Henri Gouraud | Salih el-Ali | ||||||
Arka plan
İtilaf güçleri ve Arap Şerif Ordusunun Suriye'ye ilerlemesi sonucunda Osmanlı birliklerinin Ekim 1918'de kıyı kenti Lazkiye'den çekilmesinin ardından, Lazkiye'nin Sünni Müslüman yetkileri kentle sınırlı olan geçici bir yönetim kurdu. Lazkiye yönetimi, merkezi Şam'da bulunan geçici bir hükûmet kuran Şerif ordusunun Haşimi lideri Emir Faysal'a bağlılığını ilan etti. Lazkiye'nin doğusundaki Cebel Ensariye dağ silsilesinde ve kıyı kentlerinde kaotik bir durum hüküm sürüyordu ve ağırlıklı olarak Alevilerin yaşadığı bölge birkaç Alevi milis tarafından kontrol ediliyordu. Kasım ayı başlarında bir Fransız askerî birliği Lazkiye'ye çıkarma yaptı, kentin geçici hükûmetini görevden aldı, kentin kontrolünü ele geçirdi ve Suriye'nin geri kalanı üzerinde hak iddia etti.
Alevi İsyanı'nın katalizörü, Fransız askeri yetkililerinin Cebel Ensariye'deki bölgesinde Aleviler ve İsmaililer arasındaki anlaşmazlıklarda hakemlik yapma girişimiydi. Tarihçi Dick Douwes'a göre Kadmus'taki çatışma, bölgedeki "yerel siyasetin aşiretçi doğası" nedeniyle "kolayca sınıfsal ya da mezhepsel faktörlere bağlanamaz". Çatışma, Osmanlı'nın çekilmesinin ardından Kadmus civarında yeni bir liderler grubunun ortaya çıkması ve kasabanın İsmailî emirlerinin geleneksel otoritesine meydan okumasıyla başladı. Yeni liderlik, bazı emirlerin oğulları da dahil olmak üzere İsmaililer ve yerel Alevilerden oluşuyordu. İki taraf arasındaki gerilim, bir İsmailinin Alevi Hayyatin aşireti liderinin oğlunu öldürmesiyle tırmandı. Hayyatin, cinayeti telafi etmek için geleneksel ödememeleri üzerine İsmaili emirlere karşı harekete geçti. Alevi şeyhlerin başarısız arabuluculuk girişiminin ardından Hayyatin ve müttefik Alevi aşiretler Mart 1919'da el-Kadmus İsmaililerine karşı bir saldırı başlattılar.
Mayıs 1919'da, kale köyü 'nin Sünni Müslüman ve İsmailileri arasında arazi ve hayvanlarla ilgili anlaşmazlıkların yoğunlaşması, Sünni Müslümanların Alevi aşiretleri davet ederek buradaki İsmaililere saldırmalarına neden oldu. Çıkan çatışmalarda yaklaşık 100 köy sakini öldürüldü ve binlerce İsmailî liman kenti Tartus'a kaçtı. Alevi milisler ayrıca Tartus bölgesindeki Rum Ortodoks ve Maruni ağırlıklı köylere de baskınlar düzenlediler. Douwes'un bölgedeki siyaset hakkında "bilgisiz" olarak nitelendirdiği Fransız temsilciler, Şeyh Salih el-Ali de dahil olmak üzere çatışmaya dahil olan Alevi liderlerle müzakere etmeye çalıştılar. Şeyh Salih yerel olarak saygı duyulan 35 yaşında bir Alevi toprak sahibi ve Cebel Ensariye sakinlerinin işlerine Osmanlı müdahalesine karşı direnişiyle tanınan bir din şeyhiydi. Fransız tahkimi başarısızlıkla sonuçlandı.
Başlangıç
Şeyh Salih, Cebel Ensariye'nin işlerine yabancı müdahalesini önlemeye kararlıydı ve Şam'daki Arap hükûmetini otoritesine Fransızlardan çok daha az bir tehdit olarak görüyordu. Douwes'a göre Fransız müdahalesi girişimi çatışmaya "sömürge karşıtı ve milliyetçi özellikler" kazandırdı. Bunlar Şeyh Salih'in Emir Faysal'a bağlılığını bildirmesine ve büyüyen Arap milliyetçi hareketiyle dayanışma ilan etmesine katkıda bulunan faktörlerdi.
15 Aralık 1918'de Şeyh Salih, on iki önde gelen Alevi ileri gelenini kasabasında bir toplantıya çağırdı. Şeyh Salih bu toplantıyı, Fransız askerî güçlerinin Suriye kıyılarını işgal ettiği ve dağları kontrol altına almak için harekete geçtiği haberleri üzerine düzenledi. Şeyh Salih toplantıya katılanları, Fransızların Suriye kıyılarını ülkenin geri kalanından ayırmak amacıyla çoktan işgal ettikleri, Arapların bayraklarını yırttıkları ve onları ayaklanmaya ve Fransızları Suriye'den kovmaya çağırdıkları konusunda uyardı. Toplantıya katılan şeyhleri gerilla ordusuna savaşçı katmaya ve Fransızlara karşı koymaya ikna etmeyi başardı.
İsyan
İlk çatışma
Fransız yetkililer Şeyh Salih'in ev sahipliği yaptığı toplantıyı duyunca Şeyh Salih'i tutuklamak üzere Kadmus'tan Şeyh Bedir'e bir kuvvet gönderdiler. Şeyh Salih ve adamları bu kuvveti 'un batısındaki köyünde pusuya düşürdü. Fransız kuvvetleri bozguna uğradı ve 35'ten fazla kayıp verdiler.
El-Kadmus ve Şeyh Bedir'deki muharebeler
Niha'daki zaferinden sonra Şeyh Salih, isyancılarını genel bir komuta ve askeri rütbelere sahip disiplinli bir güç olarak örgütlemeye başladı. İsyancı ordusu yerel halk tarafından destekleniyordu ve bazı kadınlar su ve yiyecek sağlıyor ve tarlalarda işçi olarak erkeklerin yerini alıyorlardı. Şeyh Salih aynı zamanda diğer Alevi şeyhlerinden ve Lazkiye, Baniyas, Tartus, ve bölgenin diğer yerlerindeki Sünni Müslüman ileri gelenlerinden de sürekli destek alıyordu. Bununla birlikte, isyandan önceki aylarda Alevi milislerle çatışma halinde olan küçük İsmaili milis grupları, kıyı dağlarındaki silahlı isyanı bastırma girişimlerinde Fransız ordusuna yardımcı oldu.
Daha sonra Şeyh Salih, İsmaililere karşı cephe alarak Kadmus, Havabi bölgesi ve Masyaf'ta onlara saldırdı. Fransız yetkililer İsmaililerin yardımına koştu ve 21 Şubat 1919'da Şeyh Salih'in kuvvetlerine saldırdı, ancak yine yenildiler. Bunun üzerine İngiliz general Edmund Allenby müdahale ederek Şeyh Salih'ten çatışmaları durdurmasını ve Şeyh Bedir'den geri çekilmesini istedi. Şeyh Salih bu talebe olumlu yanıt verdi, ancak Fransız kuvvetlerinin Şeyh Bedir'den en az bir saatlik mesafede kalmasını talep etti ve Fransızlar bu talebi kabul etmediler. Bunun yerine Fransızlar dağlarda mevzilenerek toplar yerleştirdi ve daha doğudaki düzlüklerde bulunan Şeyh Bedir ve er-Resten köylerini bombalamaya başladı. Bunu izleyen çatışmalar gece boyunca devam etti ve Fransız Ordusunun Şeyh Salih karşısında üçüncü yenilgisini almasıyla sonuçlandı. Sonrasında Şeyh Salih bir kez daha el-Kadmus'taki İsmaililere karşı saldırıya geçerek kasabayı yağmaladı ve meydandaki İsmaili dini kitaplarını ve el yazmalarını yaktı. İsmaililer, 17 Nisan'da bir karşı saldırıyla Kadmus'u geri aldılar.
Temmuz 1919'da, Fransızların isyancı mevzilerine yönelik saldırılarına misilleme olarak Şeyh Salih, Fransızlarla müttefik olan birkaç İsmaili köyüne saldırdı ve işgal etti. Daha sonra Şeyh Salih ile Fransızlar arasında bir ateşkes imzalandı ve o zamana kadar Şeyh Salih'in kuvvetleri Cebel Ensariye'nin kontrolünü tamamen ele geçirdi. Ancak Fransızlar isyancı köy 'yı işgal edip yakarak ateşkesi ihlal etti. Şeyh Salih, Fransızların kendisine karşı askeri operasyonlarını yürüttüğü el-Kadmus'a saldırarak ve işgal ederek misilleme yaptı. Şeyh Salih daha sonra Hama ve Humus'tan gelen Ulusal Savunma Komitesi birliklerinin yardımıyla Kadmus'ta acemi askerleri eğitmek için bir askeri kamp açtı. Cebel Ensariye dışındaki olaylar Şeyh Salih'in isyancı hareketinin başarısına katkıda bulundu. İki önemli olay, dağın hemen güneydoğusundaki büyük bir kasaba olan Telkele'de Dandaşi aşiretinin önderliğindeki halk isyanı ve Mustafa Kemal'in Türk düzensiz kuvvetlerinin Lazkiye'de Fransızlara karşı başlattığı saldırıydı. Telkele'de Dandaşi önderliğindeki isyan, Humus ve Trablusşam'dan gelen Ulusal Savunma Komitesi birlikleri ve Dürzi lider Sultan el-Atraş önderliğindeki Şamlı silahlı gönüllüler tarafından desteklendi. Telkele'deki isyancılar, bu şehirdeki Fransız garnizonunu 1919 yazında Cebel Ensariye'den Trablusşam'a çekilmeye zorladı. Bu arada, aynı dönemde Lazkiye'ye yönelik Türk taarruzu şehrin kuzeyindeki küçük bir Fransız kuvveti tarafından durduruldu, ancak Fransız kuvvetlerinin Şeyh Salih'in isyancılarına tam olarak konsantre olmasını engelledi.
Temmuz 1919'dan sonraki bir yıl boyunca Fransız askerî güçleri Cebel Ensariye üzerinde kontrol sağlayamadı. Şeyh Salih 20 Şubat 1920'de liman kenti Tartus'taki bir Fransız deposuna saldırdı, ancak Fransız donanmasının karşı saldırısıyla geri çekilmek zorunda kaldı. Fransa-Suriye Savaşı'nın iyice kızıştığı 3 Nisan'da Fransızlar Şeyh Salih'e saldırarak kuvvetlerine ağır zayiat ve hasar verdirdi, ancak Şeyh Salih'in karşı saldırısı Fransızları daha önce fethettikleri köylerden çıkardı. 1920 yazında Suriye'deki kıdemli Fransız General Henri Gouraud, Cebel Ensariye'yi ve Suriye'nin geri kalanını ele geçirmek için hazırlıklarını yeniledi. Gouraud, Mayıs ayında Mustafa Kemal ile bir ateşkes sağladı ve 12 Haziran'da ateşkes yapmak için Şeyh Salih'e yaklaştı. Şeyh Salih, ateşkesi kabul etmedi ve 12 Haziran'daki görüşmelerden bir hafta önce Faysal'ın geçici Arap Ordusundan General Yusuf el-Azma, Şeyh Salih ile görüşerek Fransız ordusuna karşı direnişini sürdürmesini istedi. Şeyh Salih ayrıca Lazkiye'nin en önde gelen iki Sünni Müslüman aşireti olan Harun ve Şıraytih ailelerinden ve onların milislerinden maddi askeri destek alırken, Faysal hükûmetinden ve Güney Anadolu'dan gelen Türk düzensizlerden de benzer yardımlar aldı. Bu destekler sayesinde Şeyh Salih, Fransız irtibat subayları tarafından isyana desteklerini çekmeleri için rüşvet verilen bazı yandaşlarının ve Alevi rakiplerinin firar etmesine rağmen silahlı mücadeleyi sürdürmeyi tercih etti.
Bastırma
Fransızlar 24 Temmuz 1920'de Meyselun Muharebesi'nde el-Azma'nın geçici ordusunu yendikten bir gün sonra Şam'ı ele geçirip Suriye Arap Krallığı'na son verdiklerinde güç dengesi Fransızların lehine değişmeye başladı. Arap Ordusunun Meyselun'daki yenilgisinin ardından Şeyh Salih konumunu sağlamlaştırmaya çalıştı ve Masyaf'ta Fransızlara ve İsmaililere saldırdı. Destek, silah ve fon kaynağı olarak Arap hükûmetini kaybetmenin isyanın ilerlemesini engellemesine rağmen, Şeyh Salih'in isyanı Cebel Ensariye'nin kuzeydoğusundaki Halep kırsalında büyük bir cephenin açılmasıyla hız kazandı. İbrahim Hananu liderliğindeki isyan burada aylardır varlığını sürdürmekteydi ancak Fransızların 23 Temmuz'da Halep'i işgal etmesinin ardından daha da şiddetlendi. Halep kırsalındaki isyancı çeteler ve Fransızlara karşı yürüttükleri operasyonlar Şeyh Salih'in dağlardaki isyancıları üzerindeki baskının hafiflemesine yardımcı oldu. Tarihçi Phillip S. Khoury'ye göre bu, aynı zamanda askeri yardım ve "çok ihtiyaç duyulan manevi destek" için yeni bir kaynak görevi gördü.
29 Kasım 1920'de Gouraud, Şeyh Salih'in Cebel Ensariye'deki kuvvetlerine karşı tam teşekküllü bir harekât başlatarak önce Şeyh Salih'in Kadmus yakınlarındaki 'deki kuvvetlerine saldırmaya çalıştı ancak başarılı olamadı. Daha sonra Şeyh Salih'in Şeyh Bedir köyüne girdiler ve hiçbir direnişle karşılaşmadan çok sayıda Alevi ileri gelenini tutukladılar. Tutuklananların bir kısmı idam edildi veya hapse atıldı. Şeyh Salih tutuklanmaktan kurtulmayı başardı ve Fransız güçlerinin takibinde kuzeye doğru kaçtı. 10 Şubat 1921'de Şeyh Salih, askeri yardım almak için İbrahim Hananu ile resmi temas kurdu. İki adam ayrıca Milletler Cemiyetine, Cemiyetin tüzüğü ve ABD Başkanı Woodrow Wilson'un On Dört Nokta önerisi doğrultusunda Suriye'nin bağımsızlığı ve özgürlüğü için çağrıda bulunan ortak bir mektup yayınladı. Şeyh Salih'in isyancıları 1920 kışı ile 1921 ilkbaharı arasında Fransızlara karşı başka baskınlar da düzenledi. Türk Askeri Arşivlerinden (ATASE) alınan belgeler Salih el-Ali'nin silah almak amacıyla Kemalistlerle doğrudan temas halinde olduğunu göstermektedir. Fransız ordusu onun emirleri doğrudan Türk "karargahından" aldığını iddia etti.
Mustafa Kemal ile Fransızlar arasında yeniden başlayan barış görüşmelerinin ardından Türk yardımı durdu. Bu arada üç koldan oluşan bir Fransız kuvveti toplandı ve Şeyh Salih'in mevzilerini batıda Lazkiye ve Banyas'tan, doğuda ise Hama'dan kuşattı. Nisan ve Mayıs 1921 arasında Fransızlar ve Şeyh Salih'in isyancıları arasında gerçekleşen birkaç çarpışma Fransız kuvvetlerine askeri üstünlük sağladı, ancak Fransızlar ağır kayıplar verdi. 15 Haziran'da Fransız kuvvetleri Şeyh Salih'in kuzey dağlarındaki mevzilerini ele geçirdi, ancak Şeyh Salih tekrar yakalanmaktan kurtuldu ve sonuç olarak saklanmaya başladı. Yaz sonunda Fransız ordusu Cebel Ensariye'nin kontrolünü ele geçirdi.
Sonrası
Lazkiye'deki bir Fransız askeri mahkemesi Şeyh Salih'i gıyabında idama mahkûm etti ve nerede olduğuna dair bilgi için 100.000 frank ödül teklif etti, ancak bu son çaba başarılı olmadı. Fransızlar Şeyh Salih'i yakalamaktan vazgeçtikten sonra General Gouraud tarafından bir af çıkarıldı. Sonunda, yaklaşık bir yıl saklandıktan sonra, Şeyh Salih Fransız general 'a teslim oldu. Billotte'un Şeyh Salih'e neden teslim olduğunu sorması üzerine Şeyh Salih ona "Vallahi, savaşacak sadece on silahlı adamım bile kalsaydı, bırakmazdım" dedi. Şeyh Salih 1950 yılında, Suriye'nin Fransız yönetiminden bağımsızlığını kazanmasından dört yıl sonra evinde öldü.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Moubayed 2006, s. 363-364.
- ^ Khoury, s. 99.
- ^ a b c d e f g h i Khoury, s. 100.
- ^ Douwes, ed. Daftary 2011, s. 32.
- ^ a b c d e f Douwes, ed. Daftary 2011, s. 33.
- ^ a b c d e f g h Moosa 1987, s. 282.
- ^ a b c d e f g h Moosa 1987, s. 283.
- ^ a b c Gelvin, James L. (1998). Divided Loyalties: Nationalism and Mass Politics in Syria at the Close of Empire. University of California Press. s. 322. ISBN .
- ^ a b c d e Khoury, s. 101.
- ^ a b c Khoury, s. 102.
- ^ Winter 2016, s. 246-254.
- ^ Moubayed 2006, s. 364.
Konuyla ilgili yayınlar
- Douwes, Dick (2011). "Modern History of the Nizari Ismailis of Syria". Farhad, Daftary (Ed.). A Modern History of the Ismailis: Continuity and Change in a Muslim Community. I. B. Tauris. ISBN .
- Khoury, Phillip S. (2014). Syria and the French Mandate: The Politics of Arab Nationalism, 1920-1945. Princeton University Press. ISBN .
- Moosa, Matti (1987). Extremist Shiites: The Ghulat Sects. Syracuse University Press. ss. 282-283. ISBN .
- Moubayed, Sami M. (2006). Steel & Silk: Men & Women Who Shaped Syria 1900-2000. Cune Press. ss. 363-364. ISBN .
- Winter, Stefan (2016). A History of the Alawis: From Medieval Syria to the Turkish Republic. Princeton University Press. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alevi Isyani Seyh Salih el Ali Isyani olarak da adlandirilir Seyh Salih el Ali liderliginde Isgal Edilmis Dusman Topraklari Yonetimi nin Fransiz yetkililerine karsi ve daha sonra Fransa Suriye Savasi nin bir parcasi olarak Suriye de yeni kurulan Fransiz Mandasi na karsi ozellikle kiyidaki Cebel Ensariye daglik bolgesinde gerceklesen bir isyandi Isyan Suriye deki Fransiz guclerine karsi ilk silahli direnis eylemlerinden biriydi ve lideri Seyh Salih Sam daki gecici Arap hukumetine bagliligini ilan etti Ibrahim Hananu nun Halep kirsalindaki isyani ve Suphi Bereket in Antakya daki isyani da dahil olmak uzere ulkedeki diger Fransiz karsiti isyanlarin liderleriyle koordinasyon kuruldu Alevi IsyaniFransa Suriye SavasiSeyh Salih el Ali isyanin lideriTarihTemmuz 1919 Haziran 1921BolgeEl Nusayriye Daglari Cebel Ensariye SonucFransiz zaferiTaraflarFransa Destek Ismaili milislerArap Alevileri isyancilar Destek Suriye Arap Kralligi Kuzey Suriye isyancilariKomutanlar ve liderlerHenri GouraudSalih el AliArka planItilaf gucleri ve Arap Serif Ordusunun Suriye ye ilerlemesi sonucunda Osmanli birliklerinin Ekim 1918 de kiyi kenti Lazkiye den cekilmesinin ardindan Lazkiye nin Sunni Musluman yetkileri kentle sinirli olan gecici bir yonetim kurdu Lazkiye yonetimi merkezi Sam da bulunan gecici bir hukumet kuran Serif ordusunun Hasimi lideri Emir Faysal a bagliligini ilan etti Lazkiye nin dogusundaki Cebel Ensariye dag silsilesinde ve kiyi kentlerinde kaotik bir durum hukum suruyordu ve agirlikli olarak Alevilerin yasadigi bolge birkac Alevi milis tarafindan kontrol ediliyordu Kasim ayi baslarinda bir Fransiz askeri birligi Lazkiye ye cikarma yapti kentin gecici hukumetini gorevden aldi kentin kontrolunu ele gecirdi ve Suriye nin geri kalani uzerinde hak iddia etti Alevi Isyani nin katalizoru Fransiz askeri yetkililerinin Cebel Ensariye deki bolgesinde Aleviler ve Ismaililer arasindaki anlasmazliklarda hakemlik yapma girisimiydi Tarihci Dick Douwes a gore Kadmus taki catisma bolgedeki yerel siyasetin asiretci dogasi nedeniyle kolayca sinifsal ya da mezhepsel faktorlere baglanamaz Catisma Osmanli nin cekilmesinin ardindan Kadmus civarinda yeni bir liderler grubunun ortaya cikmasi ve kasabanin Ismaili emirlerinin geleneksel otoritesine meydan okumasiyla basladi Yeni liderlik bazi emirlerin ogullari da dahil olmak uzere Ismaililer ve yerel Alevilerden olusuyordu Iki taraf arasindaki gerilim bir Ismailinin Alevi Hayyatin asireti liderinin oglunu oldurmesiyle tirmandi Hayyatin cinayeti telafi etmek icin geleneksel odememeleri uzerine Ismaili emirlere karsi harekete gecti Alevi seyhlerin basarisiz arabuluculuk girisiminin ardindan Hayyatin ve muttefik Alevi asiretler Mart 1919 da el Kadmus Ismaililerine karsi bir saldiri baslattilar Mayis 1919 da kale koyu nin Sunni Musluman ve Ismailileri arasinda arazi ve hayvanlarla ilgili anlasmazliklarin yogunlasmasi Sunni Muslumanlarin Alevi asiretleri davet ederek buradaki Ismaililere saldirmalarina neden oldu Cikan catismalarda yaklasik 100 koy sakini olduruldu ve binlerce Ismaili liman kenti Tartus a kacti Alevi milisler ayrica Tartus bolgesindeki Rum Ortodoks ve Maruni agirlikli koylere de baskinlar duzenlediler Douwes un bolgedeki siyaset hakkinda bilgisiz olarak nitelendirdigi Fransiz temsilciler Seyh Salih el Ali de dahil olmak uzere catismaya dahil olan Alevi liderlerle muzakere etmeye calistilar Seyh Salih yerel olarak saygi duyulan 35 yasinda bir Alevi toprak sahibi ve Cebel Ensariye sakinlerinin islerine Osmanli mudahalesine karsi direnisiyle taninan bir din seyhiydi Fransiz tahkimi basarisizlikla sonuclandi Baslangic Seyh Salih Cebel Ensariye nin islerine yabanci mudahalesini onlemeye kararliydi ve Sam daki Arap hukumetini otoritesine Fransizlardan cok daha az bir tehdit olarak goruyordu Douwes a gore Fransiz mudahalesi girisimi catismaya somurge karsiti ve milliyetci ozellikler kazandirdi Bunlar Seyh Salih in Emir Faysal a bagliligini bildirmesine ve buyuyen Arap milliyetci hareketiyle dayanisma ilan etmesine katkida bulunan faktorlerdi 15 Aralik 1918 de Seyh Salih on iki onde gelen Alevi ileri gelenini kasabasinda bir toplantiya cagirdi Seyh Salih bu toplantiyi Fransiz askeri guclerinin Suriye kiyilarini isgal ettigi ve daglari kontrol altina almak icin harekete gectigi haberleri uzerine duzenledi Seyh Salih toplantiya katilanlari Fransizlarin Suriye kiyilarini ulkenin geri kalanindan ayirmak amaciyla coktan isgal ettikleri Araplarin bayraklarini yirttiklari ve onlari ayaklanmaya ve Fransizlari Suriye den kovmaya cagirdiklari konusunda uyardi Toplantiya katilan seyhleri gerilla ordusuna savasci katmaya ve Fransizlara karsi koymaya ikna etmeyi basardi IsyanIlk catisma Fransiz yetkililer Seyh Salih in ev sahipligi yaptigi toplantiyi duyunca Seyh Salih i tutuklamak uzere Kadmus tan Seyh Bedir e bir kuvvet gonderdiler Seyh Salih ve adamlari bu kuvveti un batisindaki koyunde pusuya dusurdu Fransiz kuvvetleri bozguna ugradi ve 35 ten fazla kayip verdiler El Kadmus ve Seyh Bedir deki muharebeler Cebel Ensariye siradaglarini gosteren Suriye haritasi Niha daki zaferinden sonra Seyh Salih isyancilarini genel bir komuta ve askeri rutbelere sahip disiplinli bir guc olarak orgutlemeye basladi Isyanci ordusu yerel halk tarafindan destekleniyordu ve bazi kadinlar su ve yiyecek sagliyor ve tarlalarda isci olarak erkeklerin yerini aliyorlardi Seyh Salih ayni zamanda diger Alevi seyhlerinden ve Lazkiye Baniyas Tartus ve bolgenin diger yerlerindeki Sunni Musluman ileri gelenlerinden de surekli destek aliyordu Bununla birlikte isyandan onceki aylarda Alevi milislerle catisma halinde olan kucuk Ismaili milis gruplari kiyi daglarindaki silahli isyani bastirma girisimlerinde Fransiz ordusuna yardimci oldu Daha sonra Seyh Salih Ismaililere karsi cephe alarak Kadmus Havabi bolgesi ve Masyaf ta onlara saldirdi Fransiz yetkililer Ismaililerin yardimina kostu ve 21 Subat 1919 da Seyh Salih in kuvvetlerine saldirdi ancak yine yenildiler Bunun uzerine Ingiliz general Edmund Allenby mudahale ederek Seyh Salih ten catismalari durdurmasini ve Seyh Bedir den geri cekilmesini istedi Seyh Salih bu talebe olumlu yanit verdi ancak Fransiz kuvvetlerinin Seyh Bedir den en az bir saatlik mesafede kalmasini talep etti ve Fransizlar bu talebi kabul etmediler Bunun yerine Fransizlar daglarda mevzilenerek toplar yerlestirdi ve daha dogudaki duzluklerde bulunan Seyh Bedir ve er Resten koylerini bombalamaya basladi Bunu izleyen catismalar gece boyunca devam etti ve Fransiz Ordusunun Seyh Salih karsisinda ucuncu yenilgisini almasiyla sonuclandi Sonrasinda Seyh Salih bir kez daha el Kadmus taki Ismaililere karsi saldiriya gecerek kasabayi yagmaladi ve meydandaki Ismaili dini kitaplarini ve el yazmalarini yakti Ismaililer 17 Nisan da bir karsi saldiriyla Kadmus u geri aldilar Temmuz 1919 da Fransizlarin isyanci mevzilerine yonelik saldirilarina misilleme olarak Seyh Salih Fransizlarla muttefik olan birkac Ismaili koyune saldirdi ve isgal etti Daha sonra Seyh Salih ile Fransizlar arasinda bir ateskes imzalandi ve o zamana kadar Seyh Salih in kuvvetleri Cebel Ensariye nin kontrolunu tamamen ele gecirdi Ancak Fransizlar isyanci koy yi isgal edip yakarak ateskesi ihlal etti Seyh Salih Fransizlarin kendisine karsi askeri operasyonlarini yuruttugu el Kadmus a saldirarak ve isgal ederek misilleme yapti Seyh Salih daha sonra Hama ve Humus tan gelen Ulusal Savunma Komitesi birliklerinin yardimiyla Kadmus ta acemi askerleri egitmek icin bir askeri kamp acti Cebel Ensariye disindaki olaylar Seyh Salih in isyanci hareketinin basarisina katkida bulundu Iki onemli olay dagin hemen guneydogusundaki buyuk bir kasaba olan Telkele de Dandasi asiretinin onderligindeki halk isyani ve Mustafa Kemal in Turk duzensiz kuvvetlerinin Lazkiye de Fransizlara karsi baslattigi saldiriydi Telkele de Dandasi onderligindeki isyan Humus ve Trablussam dan gelen Ulusal Savunma Komitesi birlikleri ve Durzi lider Sultan el Atras onderligindeki Samli silahli gonulluler tarafindan desteklendi Telkele deki isyancilar bu sehirdeki Fransiz garnizonunu 1919 yazinda Cebel Ensariye den Trablussam a cekilmeye zorladi Bu arada ayni donemde Lazkiye ye yonelik Turk taarruzu sehrin kuzeyindeki kucuk bir Fransiz kuvveti tarafindan durduruldu ancak Fransiz kuvvetlerinin Seyh Salih in isyancilarina tam olarak konsantre olmasini engelledi Temmuz 1919 dan sonraki bir yil boyunca Fransiz askeri gucleri Cebel Ensariye uzerinde kontrol saglayamadi Seyh Salih 20 Subat 1920 de liman kenti Tartus taki bir Fransiz deposuna saldirdi ancak Fransiz donanmasinin karsi saldirisiyla geri cekilmek zorunda kaldi Fransa Suriye Savasi nin iyice kizistigi 3 Nisan da Fransizlar Seyh Salih e saldirarak kuvvetlerine agir zayiat ve hasar verdirdi ancak Seyh Salih in karsi saldirisi Fransizlari daha once fethettikleri koylerden cikardi 1920 yazinda Suriye deki kidemli Fransiz General Henri Gouraud Cebel Ensariye yi ve Suriye nin geri kalanini ele gecirmek icin hazirliklarini yeniledi Gouraud Mayis ayinda Mustafa Kemal ile bir ateskes sagladi ve 12 Haziran da ateskes yapmak icin Seyh Salih e yaklasti Seyh Salih ateskesi kabul etmedi ve 12 Haziran daki gorusmelerden bir hafta once Faysal in gecici Arap Ordusundan General Yusuf el Azma Seyh Salih ile goruserek Fransiz ordusuna karsi direnisini surdurmesini istedi Seyh Salih ayrica Lazkiye nin en onde gelen iki Sunni Musluman asireti olan Harun ve Siraytih ailelerinden ve onlarin milislerinden maddi askeri destek alirken Faysal hukumetinden ve Guney Anadolu dan gelen Turk duzensizlerden de benzer yardimlar aldi Bu destekler sayesinde Seyh Salih Fransiz irtibat subaylari tarafindan isyana desteklerini cekmeleri icin rusvet verilen bazi yandaslarinin ve Alevi rakiplerinin firar etmesine ragmen silahli mucadeleyi surdurmeyi tercih etti Bastirma Fransizlar 24 Temmuz 1920 de Meyselun Muharebesi nde el Azma nin gecici ordusunu yendikten bir gun sonra Sam i ele gecirip Suriye Arap Kralligi na son verdiklerinde guc dengesi Fransizlarin lehine degismeye basladi Arap Ordusunun Meyselun daki yenilgisinin ardindan Seyh Salih konumunu saglamlastirmaya calisti ve Masyaf ta Fransizlara ve Ismaililere saldirdi Destek silah ve fon kaynagi olarak Arap hukumetini kaybetmenin isyanin ilerlemesini engellemesine ragmen Seyh Salih in isyani Cebel Ensariye nin kuzeydogusundaki Halep kirsalinda buyuk bir cephenin acilmasiyla hiz kazandi Ibrahim Hananu liderligindeki isyan burada aylardir varligini surdurmekteydi ancak Fransizlarin 23 Temmuz da Halep i isgal etmesinin ardindan daha da siddetlendi Halep kirsalindaki isyanci ceteler ve Fransizlara karsi yuruttukleri operasyonlar Seyh Salih in daglardaki isyancilari uzerindeki baskinin hafiflemesine yardimci oldu Tarihci Phillip S Khoury ye gore bu ayni zamanda askeri yardim ve cok ihtiyac duyulan manevi destek icin yeni bir kaynak gorevi gordu 29 Kasim 1920 de Gouraud Seyh Salih in Cebel Ensariye deki kuvvetlerine karsi tam tesekkullu bir harekat baslatarak once Seyh Salih in Kadmus yakinlarindaki deki kuvvetlerine saldirmaya calisti ancak basarili olamadi Daha sonra Seyh Salih in Seyh Bedir koyune girdiler ve hicbir direnisle karsilasmadan cok sayida Alevi ileri gelenini tutukladilar Tutuklananlarin bir kismi idam edildi veya hapse atildi Seyh Salih tutuklanmaktan kurtulmayi basardi ve Fransiz guclerinin takibinde kuzeye dogru kacti 10 Subat 1921 de Seyh Salih askeri yardim almak icin Ibrahim Hananu ile resmi temas kurdu Iki adam ayrica Milletler Cemiyetine Cemiyetin tuzugu ve ABD Baskani Woodrow Wilson un On Dort Nokta onerisi dogrultusunda Suriye nin bagimsizligi ve ozgurlugu icin cagrida bulunan ortak bir mektup yayinladi Seyh Salih in isyancilari 1920 kisi ile 1921 ilkbahari arasinda Fransizlara karsi baska baskinlar da duzenledi Turk Askeri Arsivlerinden ATASE alinan belgeler Salih el Ali nin silah almak amaciyla Kemalistlerle dogrudan temas halinde oldugunu gostermektedir Fransiz ordusu onun emirleri dogrudan Turk karargahindan aldigini iddia etti Mustafa Kemal ile Fransizlar arasinda yeniden baslayan baris gorusmelerinin ardindan Turk yardimi durdu Bu arada uc koldan olusan bir Fransiz kuvveti toplandi ve Seyh Salih in mevzilerini batida Lazkiye ve Banyas tan doguda ise Hama dan kusatti Nisan ve Mayis 1921 arasinda Fransizlar ve Seyh Salih in isyancilari arasinda gerceklesen birkac carpisma Fransiz kuvvetlerine askeri ustunluk sagladi ancak Fransizlar agir kayiplar verdi 15 Haziran da Fransiz kuvvetleri Seyh Salih in kuzey daglarindaki mevzilerini ele gecirdi ancak Seyh Salih tekrar yakalanmaktan kurtuldu ve sonuc olarak saklanmaya basladi Yaz sonunda Fransiz ordusu Cebel Ensariye nin kontrolunu ele gecirdi Sonrasi Lazkiye deki bir Fransiz askeri mahkemesi Seyh Salih i giyabinda idama mahkum etti ve nerede olduguna dair bilgi icin 100 000 frank odul teklif etti ancak bu son caba basarili olmadi Fransizlar Seyh Salih i yakalamaktan vazgectikten sonra General Gouraud tarafindan bir af cikarildi Sonunda yaklasik bir yil saklandiktan sonra Seyh Salih Fransiz general a teslim oldu Billotte un Seyh Salih e neden teslim oldugunu sormasi uzerine Seyh Salih ona Vallahi savasacak sadece on silahli adamim bile kalsaydi birakmazdim dedi Seyh Salih 1950 yilinda Suriye nin Fransiz yonetiminden bagimsizligini kazanmasindan dort yil sonra evinde oldu Ayrica bakinizSultan el AtrasKaynakca Moubayed 2006 s 363 364 Khoury s 99 a b c d e f g h i Khoury s 100 Douwes ed Daftary 2011 s 32 a b c d e f Douwes ed Daftary 2011 s 33 a b c d e f g h Moosa 1987 s 282 a b c d e f g h Moosa 1987 s 283 a b c Gelvin James L 1998 Divided Loyalties Nationalism and Mass Politics in Syria at the Close of Empire University of California Press s 322 ISBN 9780520919839 a b c d e Khoury s 101 a b c Khoury s 102 Winter 2016 s 246 254 Moubayed 2006 s 364 Konuyla ilgili yayinlarDouwes Dick 2011 Modern History of the Nizari Ismailis of Syria Farhad Daftary Ed A Modern History of the Ismailis Continuity and Change in a Muslim Community I B Tauris ISBN 9781845117177 Khoury Phillip S 2014 Syria and the French Mandate The Politics of Arab Nationalism 1920 1945 Princeton University Press ISBN 9781400858392 Moosa Matti 1987 Extremist Shiites The Ghulat Sects Syracuse University Press ss 282 283 ISBN 0 8156 2411 5 Moubayed Sami M 2006 Steel amp Silk Men amp Women Who Shaped Syria 1900 2000 Cune Press ss 363 364 ISBN 1 885942 41 9 Winter Stefan 2016 A History of the Alawis From Medieval Syria to the Turkish Republic Princeton University Press ISBN 9780691173894