Ankara Roma Hamamı veya Caracalla Hamamı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir Roma hamamıdır. Günümüzde Hacı Bayram Mahallesi sınırları içerisinde yer alan yapı, ilk katmanı Frigler dönemine kadar uzanan bir höyük üzerine inşa edilmiştir.
Ankara Roma Hamamı | |
---|---|
Konum | Altındağ, Ankara, Türkiye |
Koordinatlar | 39°56′47″K 32°51′11″D / 39.94639°K 32.85306°D |
Tür | Açık hava müzesi |
Koleksiyon boyutu | 885(2019) |
Ziyaretçi | 9.245(2019) |
Toplu ulaşım | EGO Ulus İstasyonu |
Otopark? | Yok |
Ankara İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü bünyesindeki diğer müzeler | |
Tarihçe
Ankara'da bir antik hamam yapısı olduğuna dair ilk bilgilere, şehrin farklı noktalarına oyulmuş 12 kilise yazıtından ulaşılmakla beraber bugün bunlardan yalnızca 5 tanesi ayaktadır. Söz konusu yazıtlarda, isimli bir rahibin Ankara'da bir hamam inşa ettirdiği ve şehre farklı hizmetlerde bulunduğu aktarılır. Bahsi geçen hamamın Caracalla Hamamı olup olmadığına dair kesin bir bilgi bulunmamakla beraber bazı araştırmacılar bu varsayımı doğru kabul etmektedir. Bölgede ele geçirilen sikkeler üzerine çalışmalar yürüten tarihçiler ise binanın imparator Caracalla döneminde tamamlandığını öne sürmektedir. Caracalla'nın Ankara'ya bir ziyaret düzenlediği de göz önünde bulundurulduğunda, hamamın imparatorun gelişinden önce tamamlandığı ve Caracalla'nın gelişi şerefine açıldığı da düşünülebilir. Caracalla'nın bölgesel temsilcisi olarak görev yapan 'un imparator şerefine sağlık yarışmaları düzenlemiş olması, imparatorun hastalıktan kurtulmasını kutlamak amacıyla şehirde Megala Asklepia Soteria oyunlarının gerçekleştirilmesi ve bölgede Caracalla'nın çabucak sağlığına kavuşmasını dileyen yazıtlar bulunmuş olması da bu iddiaları güçlendirmektedir. Arkeolojik kazılarda gün yüzüne çıkartılan Asklepios heykeli ise hamamın bu tanrıya adanmış olabileceğine dair iddiaları ortaya çıkarmıştır. Ayrıca; hamamın bitişiğindeki palaestra yapısının aslında daha önceki yıllarda inşa edilmiş olması muhtemel Polyeidos Gymnasiumu ile bağlantılı olabileceği ve dolayısıyla mevcut hamamın eski bir gymnasiumun dönüştürülmesiyle ortaya çıktığını savunan görüşler de vardır. Bu doğrultuda yapının Caracalla'dan daha önce, imparator Hadrianus döneminde inşa edilmiş olması gerekir. Anadolu'daki diğer gymnasium-hamam yapıları bu iddiaya doğruluk payı katsa da henüz kanıtlanmış bir durum değildir.
1701 yılında Ankara'yı ziyaret eden Fransız gezgin Joseph Pitton de Tournefort'nun çizdiği gravürlerde Caracalla Hamamı tespit edilebilmekte ve yapının yüksek duvarlara sahip olduğu görülmektedir. 1813'te şehre gelen İskoç gezgin ise bir tepenin üstünde yaklaşık 10 metre yüksekliğinde duvarlara sahip bir yıkıntı bulunduğunu not etmiştir. Dolayısıyla bu yıkıntının Caracalla Hamamı olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte; bu duvarların 1926 yılında, dönemin Millî Savunma Bakanlığı binasının inşaatı sırasında dinamit kullanılarak tahrip edildiği de eldeki veriler arasındadır. Fransız fotoğrafçı Guillaume de Jerphanion tarafından 1928'de çekilmiş olan bir kare ise Caracalla Hamamı'na ait duvarların kısmen ayakta gözüktüğü ilk ve tek fotoğraftır.
Arkeolojik kazılar
Hamam çevresindeki ilk arkeolojik kazı, Çankırı Caddesi'nin yapımı esnasında bazı antik dönem mimari kalıntılarının keşfedilmesi sonrasında başladı. Dönemin Millî Eğitim Bakanlığı kontrolünde devam eden çalışmalara Alman arkeologlar ve başkanlık yaptı. 1937 yılında sahada çalışmalar yürüten Remzi Oğuz Arık ise bulduğu Frig, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait seramik parçalarıyla yapının çok katmanlı bir geçmişe sahip olduğunu kanıtladı. 1938 yılına gelindiğinde, dönemin Müzeler Müdürü Hamit Zübeyir Koşay ve Türk Tarih Kurumu adına Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nden başkanlığında yeni bir heyet mevcut kazıların sorumluluğunu devraldı. Aynı yıl, höyüğün ortasındaki 5x10 metrelik bir alanda gerçekleştirilen sondaj çalışmaları sonucundaysa hamamın caldarium (sıcaklık) ve (ocaklık) kısımları ortaya çıkartıldı. Ertesi sene Profesör Arık ve öğrencileri aynı kısımda araştırmalarını devam ettirirken; 1941 yılına gelindiğinde yapının toprak altındaki büyük bir kısmı gün yüzüne çıkartıldı. 1943'e kadar kazılara önderlik eden döneminde ise hamamın palaestrası ile kuzey kanadındaki çalışmalar tamamlandı. 1944-1947 yılları arasında çalışmaların başına getirilen Mahmut Akok, hamam mimarisinin simetrik olup olmadığını anlamak amacıyla yapının güneyindeki Maliye Yüksekokulu arazinde kazılar yaptı. Bunun sonucunda; ortaya çıkartılan yeni duvarların kuzeydekilerle simetrik olmadığı ve dolayısıyla bu kısmın çeşitli sebeplerden ötürü tamamlanmadan bırakıldığı keşfedildi. 1996-2001 yılları arasında, Anadolu Medeniyetleri Müzesi öncülüğünde sahada tanzim ve teşhir çalışmaları yapıldı. 2000 senesinden 2006'ya kadar ise Ankara Kalesi'nin dış surlarını belirlemek amacıyla yapılan kurtarma kazılarında Caracalla Hamamı'nın güneybatısında da çalışmalar yürütüldü.
2009 kazıları
Sit alanında 2009 yılında yapılan çalışmalar esnasında birçok tarihi nesne de ele geçirilmiştir. Bu buluntular arasındaki en önemli eserlerden birisi de Antik Mısır'ın Geç Hanedanlık Dönemine tarihlenen (MÖ 8. yüzyıl sonları) bir muskadır. Fayanstan yapılmış olan muskanın ön yüzünde 19. Hanedan firavunlarından II. Ramses’in doğum adı, arkasında ise hükümranlık döneminde kullandığı taht adı yazılıdır. Devekuşu tüyü ve güneş kursu motiflerinin bezenmiş olduğu eser, Petrie ve Ashmolean Müzelerinde sergilenen çağdaş muska örneklerinden biçim ve içerik açısından oldukça farklıdır. Caracalla Hamamı'nda çıkartılan bir diğer obje ise "Attis Heykelciği"dir. Yaklaşık 12 santimetre boyunda ve bronzdan yapılmış olan heykelciği önemli kılan şey ise o güne kadar İç Anadolu’da yürütülen hiçbir kazıda benzer bir Attis tasvirine rastlanılmamış olmasıdır. Bu örnekte Attis; kanatlı, başında Frig başlığı, belden bir kemer ile tutturulmuş chiton elbisesi ve uzun çizmeleriyle ayakta dururken betimlenmiştir. Bugüne kadar ele geçirilen örneklerden hiçbirisi, buradaki kazıda bulunan heykelcikle kusursuz bir uyum göstermemektedir. Kayda değer buluntulardan sonuncusu da "Çarmıha Gerilmiş İsa Heykelciği"dir. Diğer pek çok kalıntıyla birlikte bir antik çöplüğün içinde bulunmasından dolayı MS 8. yüzyılda şehri istila eden Emevi ordularının tahribatı sırasında buraya atıldığı düşünülmektedir. Bu bağlamda heykelcik, Erken Bizans Dönemine tarihlenmektedir. 11 santimetre yüksekliğinde olup İsa kollarını yana açmış, çıplak ve başında yuvarlak bir çelenkle tasvir edilmiştir. Fakat ahşaptan yapıldığı düşünülen çarmıh detayı yok olmuştur.
Mimari
Malzeme ve yapı elemanları
Günümüzde, temelleri haricinde yapıların büyük bir kısmı yıkık vaziyette olsa da mevcut kalıntılardan kompleksin plan şeması, kullanılan yapım teknikleri ve malzeme türleri anlaşılabilmektedir. Hamam binasının inşa aşamasında kemer ve tonoz gibi mimari tekniklerin yanı sıra taban mozaikleri, mermer kaplamalar ve kanalizasyon künkleri gibi dekoratif veya mühendislik amaçlı elemanlardan da yararlanıldığı bilinmektedir. Genel olarak günümüze ulaşan parçaların büyük çoğunluğu da duvarlara aittir. Ayrıca hamam yapısında kullanılan ısıtma sistemine ait yapılarının büyük çoğunluğu iyi şekilde korunmuştur. Bölgedeki yapılarda kullanılan ana malzeme taş ve tuğladır. Duvar örgülerinde birbirini örüntüler halinde takip eden taş ve tuğla sıralar, yani almaşık duvar tekniği uygulanmıştır. Yapılara sonraki dönemlerde eklenen duvar sıralarında ise moloz taş örgü sisteminin kullanıldığı gözlemlenir. Birkaç kapı eşiğinde kireçtaşı ve mermer kullanımına da rastlanır.
Bölümler
Bugün bilinen sınırlarıyla yaklaşık olarak 65.000m²'lik bir alana kurulmuş olan Caracalla Hamamı, hamam binası ve palaestra olmak üzere iki ayrı bölümden oluşur. Hamam binasının boyutları 180x140 metre iken, kuzeydoğusundaki palaestra ise 95x95 metre ölçülerindedir. Caracalla Hamamı'nda hypocaust adı verilen alttan ısıtma sistemi kullanılmıştır. Ankara'nın soğuk iklim şartlarına sahip olmasından dolayı normalden farklı olarak bu sistem apoditerium kısmının altına kadar uzatılmıştır. Yapıyı bütünüyle ısıtmak ve ısı kaybını önlemek amacıyla da bu sistemin tercih edildiği düşünülebilir.
Ana hamam binası; caldarium (sıcaklık), tepidarium (ılıklık) ve frigidarium (soğukluk) olmak üzere üç bölümden oluşur. Güneybatıda yer alan tepidarium yaklaşık olarak 11x25 metre boyutlarındadır. 25x25 metre şeklinde kare planlı olarak inşa edilen caldarium kısmında ise terleme amacıyla kullanılan bir sudatorium (buharlık) bulunur. Apoditerium (soyunmalık) ile birlikte yapının girişinde konumlanmış olan frigidarium bölümü ise 15x35 metre ölçülerindedir. Ayrıca; yapı genelinde 14 adet (ocaklık) bulunur.
Kare planlı palaestranın her bir kenarında, eşit aralıklarla yerleştirilmiş 32 sütundan oluşan portikolar bulunur. Kuzeydoğudaki portikonun tam ortasında ise hamam binasına açılan bir kapı yer alır. Palaestranın güneydoğusunda yer alan üstü kapalı yapıların ne amaçla kullanıldığı kesin olarak bilinmese de bunların yağışlı havalarda ısınma hareketleri yapmak için kullanılan alanlar olduğu düşünülmektedir. Yine güneydoğu cephesinde palaestradan çıkışta kullanılan başka bir kapı yer alır.
Resimler
- Apoditerium (soyunma odalarının olduğu bölüm)
- Caldarium (en sıcak bölüm)
- Hypocaust (ısıtma tesisatının olduğu bölüm)
- Piscina (Havuz)
- Tepidarium (Ilık bölüm)
- Servis Tüneli
-
- Lahit
- Lahit yazısı
- Müzenin bahçesinde yer alan çeşitli bina kalıntıları
- Müzenin bahçesinde yer alan çeşitli bina kalıntıları
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Ankara Roma Hamamı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b . Ankara İl Kültür ve Turizm Başkanlığı. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020.
- ^ a b Tanrıverdi, Zeynep (Aralık 2018). Archaeometric Investigation of the Construction Materials of Roman (Caracalla) Bath in Ankara (PDF) (Tez). Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi. ss. 60-66. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ a b c d e Zeynep Tanrıverdi; Ali Akın Akyol; Ümit Atalay (Mayıs 2017). Keskin, Candaş (Ed.). "Ankara Roma (Caracalla) Hamamı Yapı Malzemelerinde Arkeometrik Çalışmalar". 33. Arkeometri Sonuçları Toplantısı. Cilt 1. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi. ss. 13-38. ISSN 1017-7671. 23 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ Melih Arslan; Mehmet Akalın; Aynur Talaakar (2011). Toy, Naci; Keskin, Candaş (Ed.). . 19. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı. ss. 350-351. ISSN 1300-5626. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ankara Roma Hamami veya Caracalla Hamami Ankara nin Altindag ilcesinde bulunan bir Roma hamamidir Gunumuzde Haci Bayram Mahallesi sinirlari icerisinde yer alan yapi ilk katmani Frigler donemine kadar uzanan bir hoyuk uzerine insa edilmistir Ankara Roma HamamiKonumAltindag Ankara TurkiyeKoordinatlar39 56 47 K 32 51 11 D 39 94639 K 32 85306 D 39 94639 32 85306TurAcik hava muzesiKoleksiyon boyutu885 2019 Ziyaretci9 245 2019 Toplu ulasimEGO Ulus IstasyonuOtopark YokAnkara Il Kultur ve Turizm Mudurlugu bunyesindeki diger muzelerAnadolu Medeniyetleri Muzesi Ankara Etnografya Muzesi Ankara Resim ve Heykel Muzesi Ankara Roma Hamami Augustus Tapinagi Cumhuriyet Muzesi Haci Bayram i Veli Turbesi Gordion MuzesiTarihceAnkara da bir antik hamam yapisi olduguna dair ilk bilgilere sehrin farkli noktalarina oyulmus 12 kilise yazitindan ulasilmakla beraber bugun bunlardan yalnizca 5 tanesi ayaktadir Soz konusu yazitlarda isimli bir rahibin Ankara da bir hamam insa ettirdigi ve sehre farkli hizmetlerde bulundugu aktarilir Bahsi gecen hamamin Caracalla Hamami olup olmadigina dair kesin bir bilgi bulunmamakla beraber bazi arastirmacilar bu varsayimi dogru kabul etmektedir Bolgede ele gecirilen sikkeler uzerine calismalar yuruten tarihciler ise binanin imparator Caracalla doneminde tamamlandigini one surmektedir Caracalla nin Ankara ya bir ziyaret duzenledigi de goz onunde bulunduruldugunda hamamin imparatorun gelisinden once tamamlandigi ve Caracalla nin gelisi serefine acildigi da dusunulebilir Caracalla nin bolgesel temsilcisi olarak gorev yapan un imparator serefine saglik yarismalari duzenlemis olmasi imparatorun hastaliktan kurtulmasini kutlamak amaciyla sehirde Megala Asklepia Soteria oyunlarinin gerceklestirilmesi ve bolgede Caracalla nin cabucak sagligina kavusmasini dileyen yazitlar bulunmus olmasi da bu iddialari guclendirmektedir Arkeolojik kazilarda gun yuzune cikartilan Asklepios heykeli ise hamamin bu tanriya adanmis olabilecegine dair iddialari ortaya cikarmistir Ayrica hamamin bitisigindeki palaestra yapisinin aslinda daha onceki yillarda insa edilmis olmasi muhtemel Polyeidos Gymnasiumu ile baglantili olabilecegi ve dolayisiyla mevcut hamamin eski bir gymnasiumun donusturulmesiyle ortaya ciktigini savunan gorusler de vardir Bu dogrultuda yapinin Caracalla dan daha once imparator Hadrianus doneminde insa edilmis olmasi gerekir Anadolu daki diger gymnasium hamam yapilari bu iddiaya dogruluk payi katsa da henuz kanitlanmis bir durum degildir 1701 yilinda Ankara yi ziyaret eden Fransiz gezgin Joseph Pitton de Tournefort nun cizdigi gravurlerde Caracalla Hamami tespit edilebilmekte ve yapinin yuksek duvarlara sahip oldugu gorulmektedir 1813 te sehre gelen Iskoc gezgin ise bir tepenin ustunde yaklasik 10 metre yuksekliginde duvarlara sahip bir yikinti bulundugunu not etmistir Dolayisiyla bu yikintinin Caracalla Hamami oldugu dusunulmektedir Bununla birlikte bu duvarlarin 1926 yilinda donemin Milli Savunma Bakanligi binasinin insaati sirasinda dinamit kullanilarak tahrip edildigi de eldeki veriler arasindadir Fransiz fotografci Guillaume de Jerphanion tarafindan 1928 de cekilmis olan bir kare ise Caracalla Hamami na ait duvarlarin kismen ayakta gozuktugu ilk ve tek fotograftir Arkeolojik kazilar Hamam cevresindeki ilk arkeolojik kazi Cankiri Caddesi nin yapimi esnasinda bazi antik donem mimari kalintilarinin kesfedilmesi sonrasinda basladi Donemin Milli Egitim Bakanligi kontrolunde devam eden calismalara Alman arkeologlar ve baskanlik yapti 1937 yilinda sahada calismalar yuruten Remzi Oguz Arik ise buldugu Frig Roma Bizans Selcuklu ve Osmanli donemine ait seramik parcalariyla yapinin cok katmanli bir gecmise sahip oldugunu kanitladi 1938 yilina gelindiginde donemin Muzeler Muduru Hamit Zubeyir Kosay ve Turk Tarih Kurumu adina Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi nden baskanliginda yeni bir heyet mevcut kazilarin sorumlulugunu devraldi Ayni yil hoyugun ortasindaki 5x10 metrelik bir alanda gerceklestirilen sondaj calismalari sonucundaysa hamamin caldarium sicaklik ve ocaklik kisimlari ortaya cikartildi Ertesi sene Profesor Arik ve ogrencileri ayni kisimda arastirmalarini devam ettirirken 1941 yilina gelindiginde yapinin toprak altindaki buyuk bir kismi gun yuzune cikartildi 1943 e kadar kazilara onderlik eden doneminde ise hamamin palaestrasi ile kuzey kanadindaki calismalar tamamlandi 1944 1947 yillari arasinda calismalarin basina getirilen Mahmut Akok hamam mimarisinin simetrik olup olmadigini anlamak amaciyla yapinin guneyindeki Maliye Yuksekokulu arazinde kazilar yapti Bunun sonucunda ortaya cikartilan yeni duvarlarin kuzeydekilerle simetrik olmadigi ve dolayisiyla bu kismin cesitli sebeplerden oturu tamamlanmadan birakildigi kesfedildi 1996 2001 yillari arasinda Anadolu Medeniyetleri Muzesi onculugunde sahada tanzim ve teshir calismalari yapildi 2000 senesinden 2006 ya kadar ise Ankara Kalesi nin dis surlarini belirlemek amaciyla yapilan kurtarma kazilarinda Caracalla Hamami nin guneybatisinda da calismalar yurutuldu 2009 kazilari Sit alaninda 2009 yilinda yapilan calismalar esnasinda bircok tarihi nesne de ele gecirilmistir Bu buluntular arasindaki en onemli eserlerden birisi de Antik Misir in Gec Hanedanlik Donemine tarihlenen MO 8 yuzyil sonlari bir muskadir Fayanstan yapilmis olan muskanin on yuzunde 19 Hanedan firavunlarindan II Ramses in dogum adi arkasinda ise hukumranlik doneminde kullandigi taht adi yazilidir Devekusu tuyu ve gunes kursu motiflerinin bezenmis oldugu eser Petrie ve Ashmolean Muzelerinde sergilenen cagdas muska orneklerinden bicim ve icerik acisindan oldukca farklidir Caracalla Hamami nda cikartilan bir diger obje ise Attis Heykelcigi dir Yaklasik 12 santimetre boyunda ve bronzdan yapilmis olan heykelcigi onemli kilan sey ise o gune kadar Ic Anadolu da yurutulen hicbir kazida benzer bir Attis tasvirine rastlanilmamis olmasidir Bu ornekte Attis kanatli basinda Frig basligi belden bir kemer ile tutturulmus chiton elbisesi ve uzun cizmeleriyle ayakta dururken betimlenmistir Bugune kadar ele gecirilen orneklerden hicbirisi buradaki kazida bulunan heykelcikle kusursuz bir uyum gostermemektedir Kayda deger buluntulardan sonuncusu da Carmiha Gerilmis Isa Heykelcigi dir Diger pek cok kalintiyla birlikte bir antik coplugun icinde bulunmasindan dolayi MS 8 yuzyilda sehri istila eden Emevi ordularinin tahribati sirasinda buraya atildigi dusunulmektedir Bu baglamda heykelcik Erken Bizans Donemine tarihlenmektedir 11 santimetre yuksekliginde olup Isa kollarini yana acmis ciplak ve basinda yuvarlak bir celenkle tasvir edilmistir Fakat ahsaptan yapildigi dusunulen carmih detayi yok olmustur MimariMalzeme ve yapi elemanlari Gunumuzde temelleri haricinde yapilarin buyuk bir kismi yikik vaziyette olsa da mevcut kalintilardan kompleksin plan semasi kullanilan yapim teknikleri ve malzeme turleri anlasilabilmektedir Hamam binasinin insa asamasinda kemer ve tonoz gibi mimari tekniklerin yani sira taban mozaikleri mermer kaplamalar ve kanalizasyon kunkleri gibi dekoratif veya muhendislik amacli elemanlardan da yararlanildigi bilinmektedir Genel olarak gunumuze ulasan parcalarin buyuk cogunlugu da duvarlara aittir Ayrica hamam yapisinda kullanilan isitma sistemine ait yapilarinin buyuk cogunlugu iyi sekilde korunmustur Bolgedeki yapilarda kullanilan ana malzeme tas ve tugladir Duvar orgulerinde birbirini oruntuler halinde takip eden tas ve tugla siralar yani almasik duvar teknigi uygulanmistir Yapilara sonraki donemlerde eklenen duvar siralarinda ise moloz tas orgu sisteminin kullanildigi gozlemlenir Birkac kapi esiginde kirectasi ve mermer kullanimina da rastlanir Bolumler Bugun bilinen sinirlariyla yaklasik olarak 65 000m lik bir alana kurulmus olan Caracalla Hamami hamam binasi ve palaestra olmak uzere iki ayri bolumden olusur Hamam binasinin boyutlari 180x140 metre iken kuzeydogusundaki palaestra ise 95x95 metre olculerindedir Caracalla Hamami nda hypocaust adi verilen alttan isitma sistemi kullanilmistir Ankara nin soguk iklim sartlarina sahip olmasindan dolayi normalden farkli olarak bu sistem apoditerium kisminin altina kadar uzatilmistir Yapiyi butunuyle isitmak ve isi kaybini onlemek amaciyla da bu sistemin tercih edildigi dusunulebilir Ana hamam binasi caldarium sicaklik tepidarium iliklik ve frigidarium sogukluk olmak uzere uc bolumden olusur Guneybatida yer alan tepidarium yaklasik olarak 11x25 metre boyutlarindadir 25x25 metre seklinde kare planli olarak insa edilen caldarium kisminda ise terleme amaciyla kullanilan bir sudatorium buharlik bulunur Apoditerium soyunmalik ile birlikte yapinin girisinde konumlanmis olan frigidarium bolumu ise 15x35 metre olculerindedir Ayrica yapi genelinde 14 adet ocaklik bulunur Kare planli palaestranin her bir kenarinda esit araliklarla yerlestirilmis 32 sutundan olusan portikolar bulunur Kuzeydogudaki portikonun tam ortasinda ise hamam binasina acilan bir kapi yer alir Palaestranin guneydogusunda yer alan ustu kapali yapilarin ne amacla kullanildigi kesin olarak bilinmese de bunlarin yagisli havalarda isinma hareketleri yapmak icin kullanilan alanlar oldugu dusunulmektedir Yine guneydogu cephesinde palaestradan cikista kullanilan baska bir kapi yer alir ResimlerApoditerium soyunma odalarinin oldugu bolum Caldarium en sicak bolum Hypocaust isitma tesisatinin oldugu bolum Piscina Havuz Tepidarium Ilik bolum Servis Tuneli Lahit Lahit yazisi Muzenin bahcesinde yer alan cesitli bina kalintilari Muzenin bahcesinde yer alan cesitli bina kalintilariKaynakcaWikimedia Commons ta Ankara Roma Hamami ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b Ankara Il Kultur ve Turizm Baskanligi 6 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2020 a b Tanriverdi Zeynep Aralik 2018 Archaeometric Investigation of the Construction Materials of Roman Caracalla Bath in Ankara PDF Tez Ankara Orta Dogu Teknik Universitesi ss 60 66 Erisim tarihi 24 Ocak 2024 a b c d e Zeynep Tanriverdi Ali Akin Akyol Umit Atalay Mayis 2017 Keskin Candas Ed Ankara Roma Caracalla Hamami Yapi Malzemelerinde Arkeometrik Calismalar 33 Arkeometri Sonuclari Toplantisi Cilt 1 Bursa Bursa Buyuksehir Belediyesi ss 13 38 ISSN 1017 7671 23 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ocak 2024 Melih Arslan Mehmet Akalin Aynur Talaakar 2011 Toy Naci Keskin Candas Ed 19 Muze Calismalari ve Kurtarma Kazilari Sempozyumu Ankara Turkiye Cumhuriyeti Kultur ve Turizm Bakanligi ss 350 351 ISSN 1300 5626 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2020