Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bakır (II) oksit ya da küprik oksit (CuO) bakırın daha yüksek oksit formunda olanıdır. Doğada minerali halinde bulunur.
 | |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
Bakır(II) oksit | |
Diğer adlar Küprik oksit | |
| Tanımlayıcılar | |
| |
3D model (JSmol) |
|
| ChemSpider |
|
| ECHA InfoCard | 100.013.882 |
PubChem CID |
|
| RTECS numarası |
|
| UNII |
|
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
| |
| |
| Özellikler | |
| Molekül formülü | CuO |
| Molekül kütlesi | 79.545 g/mol |
| Görünüm | siyahtan kahverengiye değişen renkte |
| Yoğunluk | 6.315 g/cm3 |
| Erime noktası | 1326 °C |
| Kaynama noktası | 2000 °C |
| Çözünürlük (su içinde) | çözünmez |
| Çözünürlük | amonyum klorür, potasyum siyanür’de çözünür alkol, amonyum hidroksit, ’da çözünmez |
| 1.2 eV | |
| Kırınım dizimi (nD) | 2.63 |
| Yapı | |
| monoklinik, | |
| Termokimya | |
Standart molar entropi (S⦵298) | 43 J•mol−1•K−1 |
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298) | −156 kJ•mol−1 |
| Tehlikeler | |
| NFPA 704 (yangın karosu) | |
| Parlama noktası | Tutuşmaz |
| AB İndeksi | Not listed |
| Zararlı (Xn) Dangerous for the environment (N) | |
| Güvenlik bilgi formu (SDS) | Fischer Scientific |
| Benzeyen bileşikler | |
Diğer anyonlar | |
Diğer katyonlar | Çinko oksit |
Benzeyen bileşikler | Bakır(I) oksit |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
Kimyasal özellikleri
İyonik bir yapıya sahip siyah bir katı olan bakır (II) oksit, 1200 °C üzerinde bir miktar oksijen kaybederek erir. Bakır (II) oksit, bakır metalinin hava içerisinde ısıtılmasıyla elde edilebilir:
- 2 Cu + O2 → 2 CuO
Bu reaksiyonda bakır(I) oksit de oluşur. Bu yüzden saf bakır (II) oksit bakır(II) nitrat, ya da bakır(II) karbonat’ın ısıtılmasıyla elde edilir:
- 2 Cu(NO3)2 → 2 CuO + 4 NO2 + O2
- Cu(OH)2 (s) → CuO (s) + H2O (l)
- CuCO3 → CuO + CO2
Bakır(II) oksit bir olduğu için hidroklorik asit, sülfürik asit ya da nitrik asit gibi çözünerek ilgili bakır(II) tuzlarını verir:
- CuO + 2 HNO3 → Cu(NO3)2 + H2O
- CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O
- CuO + H2SO4 → CuSO4 + H2O
Derişik alkali çözeltileri ile reaksiyona girerek ilgili kuprat tuzlarını oluşturur:
- 2 XOH + CuO + H2O → X2[Cu(OH)4]
Hidrojen ya da karbon monoksitle metalik bakıra indirgenir:
- CuO + H2 → Cu + H2O
- CuO + CO → Cu + CO2
Bakır(II) oksitin hazırlanması için bir laboratuvar yöntemi de bakır anot kullanılarak, orta gerilimde sodyum bikarbonat içeren suyun elektrolizine dayanır. Elde edilen bakır hidroksit, bazik bakır karbonat ve bakır karbonat karışımı toplanır ve ısıtılarak bakır(II) oksit elde edilir.
Kristal yapısı
ait olan bakır(II) oksitin 2/m ya da C2h’dır. uzay grubu C2/c ve örgü parametreleri a = 4.6837(5), b = 3.4226(5), c = 5.1288(6), α = 90°, β = 99.54(1)°, γ = 90° ‘dir. Bakır atomu, yaklaşık bir kare düzlem konfigürasyonu konumunda 4 oksijen atomu tarafından koordine edilmektedir.
 |  |
Sağlığa etkisi
Bakır (II) oksit tahriş edici bir maddedir. Ayrıca, endokrin ve merkezî sinir sisteminde hasara neden olabilir. Gözler ya da cilde teması tahrişe neden olabilir. Küprik oksit tozunu yutmak metalik bir tat, mide bulantısı, kusma ve karın ağrısı ile sonuçlanabilir. Daha ağır hallerde, mavi-yeşil renkli kusma, siyahımsı katran gibi ishal, sarılık ve karaciğer büyümesi olabilir. Kan hücrelerinin yırtılması sonucu dolaşım kollapsı ve şok oluşur. Soluma, septum ve akciğerlerin zarar görmesine yol açabilir. Bakır (II) oksit tozunun eritilmesi sırasında dumanın solunması grip benzeri belirtiler oluşturan denilen bir hastalığa yol açabilir. Bakır (II) oksit, Wilson hastalığı olan kişilerin bir kısmında bakır biriktiği için zehirliliğe yol açabilir. Bakır (II) oksit tozunun boşaltılması veya aktarılması iyi havalandırılmış bir ortamda yapılmalı ve cilt veya gözlerle temasını önlemek için gerekli güvenlik tedbirleri alınmalıdır. Bununla birlikte bakır sinir sistemi, bağışıklık sistemi, kalp ve ciltte dahil olmak üzere kılcal damarların oluşumu gibi pek çok dokunun normal işlevi için gerekli bir iz element olmasının yanında vücut tarafından çok iyi metabolize edilir. Bakır (II) oksit vitamin takviyelerinde ve reçetesiz satılan ilaçlarda güvenli bir bakır kaynağı olarak kullanılmaktadır. Küprik oksit ayrıca, kozmetik ve antimikrobiyal özelliklerinden dolayı yastık kılıfı ve çorap gibi tüketim ürünlerinde de kullanılmaktadır. Bakıra bağlı cilt hassasiyet riski son derece minimum sayılır.
Kullanımı
Küprik oksit, seramik alanında kırmızı, mavi ve yeşil (ve bazen pembe, gri ya da siyah) sırları üretmek için bir pigment olarak kullanılır. Aynı zamanda rayon yapmak için kullanılan çözeltisi yapmak için de kullanılır. Bazen hayvanlardaki bakır eksikliğine karşı diyet takviyesi olarak da kullanılır. Bakır (II) oksit 1.2 eV gibi dar bir enerji aralığına sahip olduğundan olarak uygulama olanağı bulmuştur. Optik malzemeleri parlatmak için kullanılan bir . Küprik oksit kuru pilleri üretmek için kullanılabilir. Ayrıca anot olarak lityum ve elektrolit olarak dioksalanla karıştırılmış lityum perklorat kullanılan ıslak hücreli pillerde katot olarak küprik oksit kullanılmaktadır. Bakır (II) oksit diğer bakır tuzlarının üretimi için kullanılabilir. kaynak yapıldığında da kullanılmaktadır.
Bakır (II) oksitin başka bir kullanımı da termitte yer alan demir oksitin yerine kullanılmasıdır. Termit reaksiyonundan yangın çıkarmaktan düşük patlayıcı olarak kullanmaya kadar değişik alanlarda faydalanılmaktadır.
Atık maddelerin yok edilmesinde kullanımı
Küprik oksit siyanür, hidrokarbonlar, ve gibi tehlikeli maddelerin oksidasyon yoluyla ve güvenle yok edilmesi için kullanılabilir.
Aşağıdaki denklemler sırasıyla fenol ve pentaklorofenolün bakır oksit yardımıyla ayrışmasını göstermektedir:
- C6H5OH + 14CuO → 6CO2 + 3H2O + 14Cu
- C6Cl5OH + 2H2O + 9CuO → 6CO2 + 5HCl + 9Cu
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ The effect of hydrostatic pressure on the ambient temperature structure of CuO, Forsyth J.B., Hull S., J. Phys.: Condens. Matter 3 (1991) 5257-5261, DOI:10.1088/0953-8984/3/28/001
- ^ J.B. Forsyth and S. Hull (1991). "The effect of hydrostatic pressure on the ambient temperature structure of CuO". J. Phys. 3 (28). s. 5257-5261. doi:10.1088/0953-8984/3/28/001.
- ^ . Iowa State University. 2003. 22 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2007.
- ^ Uauy; Olivares, M; Gonzalez, M (1998). "Essentiality of copper in humans". Am J Clin Nutr. 67 (3). ss. 952S-9S. (PMID) 9587135. 2 Aralık 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2013.
- ^ Sen; Khanna, S; Venojarvi, M; Trikha, P; Ellison, EC; Hunt, TK; Roy, S (2002). . Am J Physiol Heart Circ Physiol. 282 (5). ss. H1821-27. doi:10.1152/ajpheart.01015.2001. (PMID) 11959648. 6 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2013.
- ^ . 23 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2013.
- ^ Borkow G; Gabbay, J.; Lyakhovitsky, A.; Huszar, M. (2009). "Improvement of facial skin characteristics using copper oxide containing pillowcases: a double-blind, placebo-controlled, parallel, randomized study". Int J Cosmet Sci. 31 (6). ss. 437-43. doi:10.1111/j.1468-2494.2009.00515.x. (PMID) 19467028.
- ^ Borkow G; Zatcoff, Richard C.; Gabbay, Jeffrey (2009). "Reducing the risk of skin pathologies in diabetics by using copper impregnated socks". Med Hypotheses. 73 (6). ss. 883-6. doi:10.1016/j.mehy.2009.02.050. (PMID) 19559540.
- ^ Borkow G; Gabbay, Jeffrey (2005). "Copper as a biocidal tool". Curr Med Chem. 12 (18). ss. 2163-75. doi:10.2174/0929867054637617. (PMID) 16101497.
- ^ Borkow G; Gabbay, J (2004). "Copper-impregnated products with potent biocidal activities". FASEB J. 18 (14). ss. 1728-30. doi:10.1096/fj.04-2029fje. (PMID) 15345689.
- ^ Hostynek JJ, and Maibach HI (2003). "hypersensitivity: dermatologic aspects-an overview". Rev Environ Health. 153 (3). ss. 153-83. (PMID) 14672513.
- ^ . Copper Development Association. 2007. 15 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2007.
- ^ "Cupric Oxide Data Sheet". Hummel Croton Inc. 21 Nisan 2006. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2007.
- ^ Kenney, Charlie W.; Uchida, Laura A. (15 Nisan 1986). "Use of copper (II) oxide as source of oxygen for oxidation reactions". 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2007.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bakir II oksit ya da kuprik oksit CuO bakirin daha yuksek oksit formunda olanidir Dogada minerali halinde bulunur Bakir II oksit AdlandirmalarIUPAC adiBakir II oksitDiger adlarKuprik oksitTanimlayicilarCAS numarasi 1317 38 0 3D model JSmol Etkilesimli goruntuEtkilesimli goruntuChemSpider 144499 ECHA InfoCard 100 013 882PubChem CID 14829RTECS numarasi GL7900000UNII V1XJQ704R4 CompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID5034488InChI InChI 1S Cu O q 2 2 Key KKCXRELNMOYFLS UHFFFAOYSA N InChI 1 Cu O rCuO c1 2Key QPLDLSVMHZLSFG PHEGLCPBANInChI 1 Cu O q 2 2Key KKCXRELNMOYFLS UHFFFAOYATSMILES Cu O Cu 2 O 2 OzelliklerMolekul formulu CuOMolekul kutlesi 79 545 g molGorunum siyahtan kahverengiye degisen renkteYogunluk 6 315 g cm3Erime noktasi 1326 CKaynama noktasi 2000 CCozunurluk su icinde cozunmezCozunurluk amonyum klorur potasyum siyanur de cozunur alkol amonyum hidroksit da cozunmezBant araligi 1 2 eVKirinim dizimi nD 2 63YapiKristal yapi monoklinik TermokimyaStandart molar entropi S 298 43 J mol 1 K 1Standart formasyon entalpisi DfH 298 156 kJ mol 1TehlikelerNFPA 704 yangin karosu 201Parlama noktasi TutusmazAB Indeksi Not listedZararli Xn Dangerous for the environment N Guvenlik bilgi formu SDS Fischer ScientificBenzeyen bilesiklerDiger anyonlarDiger katyonlar Cinko oksitBenzeyen bilesikler Bakir I oksitAksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklariKimyasal ozellikleriIyonik bir yapiya sahip siyah bir kati olan bakir II oksit 1200 C uzerinde bir miktar oksijen kaybederek erir Bakir II oksit bakir metalinin hava icerisinde isitilmasiyla elde edilebilir 2 Cu O2 2 CuO Bu reaksiyonda bakir I oksit de olusur Bu yuzden saf bakir II oksit bakir II nitrat ya da bakir II karbonat in isitilmasiyla elde edilir 2 Cu NO3 2 2 CuO 4 NO2 O2 Cu OH 2 s CuO s H2O l CuCO3 CuO CO2 Bakir II oksit bir oldugu icin hidroklorik asit sulfurik asit ya da nitrik asit gibi cozunerek ilgili bakir II tuzlarini verir CuO 2 HNO3 Cu NO3 2 H2O CuO 2 HCl CuCl2 H2O CuO H2SO4 CuSO4 H2O Derisik alkali cozeltileri ile reaksiyona girerek ilgili kuprat tuzlarini olusturur 2 XOH CuO H2O X2 Cu OH 4 Hidrojen ya da karbon monoksitle metalik bakira indirgenir CuO H2 Cu H2O CuO CO Cu CO2 Bakir II oksitin hazirlanmasi icin bir laboratuvar yontemi de bakir anot kullanilarak orta gerilimde sodyum bikarbonat iceren suyun elektrolizine dayanir Elde edilen bakir hidroksit bazik bakir karbonat ve bakir karbonat karisimi toplanir ve isitilarak bakir II oksit elde edilir Kristal yapisiait olan bakir II oksitin 2 m ya da C2h dir uzay grubu C2 c ve orgu parametreleri a 4 6837 5 b 3 4226 5 c 5 1288 6 a 90 b 99 54 1 g 90 dir Bakir atomu yaklasik bir kare duzlem konfigurasyonu konumunda 4 oksijen atomu tarafindan koordine edilmektedir bakir II oksitin birim hucresi CuO kristal yapisinin parcasiSagliga etkisiBakir II oksit tahris edici bir maddedir Ayrica endokrin ve merkezi sinir sisteminde hasara neden olabilir Gozler ya da cilde temasi tahrise neden olabilir Kuprik oksit tozunu yutmak metalik bir tat mide bulantisi kusma ve karin agrisi ile sonuclanabilir Daha agir hallerde mavi yesil renkli kusma siyahimsi katran gibi ishal sarilik ve karaciger buyumesi olabilir Kan hucrelerinin yirtilmasi sonucu dolasim kollapsi ve sok olusur Soluma septum ve akcigerlerin zarar gormesine yol acabilir Bakir II oksit tozunun eritilmesi sirasinda dumanin solunmasi grip benzeri belirtiler olusturan denilen bir hastaliga yol acabilir Bakir II oksit Wilson hastaligi olan kisilerin bir kisminda bakir biriktigi icin zehirlilige yol acabilir Bakir II oksit tozunun bosaltilmasi veya aktarilmasi iyi havalandirilmis bir ortamda yapilmali ve cilt veya gozlerle temasini onlemek icin gerekli guvenlik tedbirleri alinmalidir Bununla birlikte bakir sinir sistemi bagisiklik sistemi kalp ve ciltte dahil olmak uzere kilcal damarlarin olusumu gibi pek cok dokunun normal islevi icin gerekli bir iz element olmasinin yaninda vucut tarafindan cok iyi metabolize edilir Bakir II oksit vitamin takviyelerinde ve recetesiz satilan ilaclarda guvenli bir bakir kaynagi olarak kullanilmaktadir Kuprik oksit ayrica kozmetik ve antimikrobiyal ozelliklerinden dolayi yastik kilifi ve corap gibi tuketim urunlerinde de kullanilmaktadir Bakira bagli cilt hassasiyet riski son derece minimum sayilir KullanimiKuprik oksit seramik alaninda kirmizi mavi ve yesil ve bazen pembe gri ya da siyah sirlari uretmek icin bir pigment olarak kullanilir Ayni zamanda rayon yapmak icin kullanilan cozeltisi yapmak icin de kullanilir Bazen hayvanlardaki bakir eksikligine karsi diyet takviyesi olarak da kullanilir Bakir II oksit 1 2 eV gibi dar bir enerji araligina sahip oldugundan olarak uygulama olanagi bulmustur Optik malzemeleri parlatmak icin kullanilan bir Kuprik oksit kuru pilleri uretmek icin kullanilabilir Ayrica anot olarak lityum ve elektrolit olarak dioksalanla karistirilmis lityum perklorat kullanilan islak hucreli pillerde katot olarak kuprik oksit kullanilmaktadir Bakir II oksit diger bakir tuzlarinin uretimi icin kullanilabilir kaynak yapildiginda da kullanilmaktadir Bakir II oksitin baska bir kullanimi da termitte yer alan demir oksitin yerine kullanilmasidir Termit reaksiyonundan yangin cikarmaktan dusuk patlayici olarak kullanmaya kadar degisik alanlarda faydalanilmaktadir Atik maddelerin yok edilmesinde kullanimi Kuprik oksit siyanur hidrokarbonlar ve gibi tehlikeli maddelerin oksidasyon yoluyla ve guvenle yok edilmesi icin kullanilabilir Asagidaki denklemler sirasiyla fenol ve pentaklorofenolun bakir oksit yardimiyla ayrismasini gostermektedir C6H5OH 14CuO 6CO2 3H2O 14Cu C6Cl5OH 2H2O 9CuO 6CO2 5HCl 9CuAyrica bakinizBakir I oksitKaynakca The effect of hydrostatic pressure on the ambient temperature structure of CuO Forsyth J B Hull S J Phys Condens Matter 3 1991 5257 5261 DOI 10 1088 0953 8984 3 28 001 J B Forsyth and S Hull 1991 The effect of hydrostatic pressure on the ambient temperature structure of CuO J Phys 3 28 s 5257 5261 doi 10 1088 0953 8984 3 28 001 Iowa State University 2003 22 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2007 Uauy Olivares M Gonzalez M 1998 Essentiality of copper in humans Am J Clin Nutr 67 3 ss 952S 9S PMID 9587135 2 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2013 Sen Khanna S Venojarvi M Trikha P Ellison EC Hunt TK Roy S 2002 Am J Physiol Heart Circ Physiol 282 5 ss H1821 27 doi 10 1152 ajpheart 01015 2001 PMID 11959648 6 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ocak 2013 23 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ocak 2013 Borkow G Gabbay J Lyakhovitsky A Huszar M 2009 Improvement of facial skin characteristics using copper oxide containing pillowcases a double blind placebo controlled parallel randomized study Int J Cosmet Sci 31 6 ss 437 43 doi 10 1111 j 1468 2494 2009 00515 x PMID 19467028 Borkow G Zatcoff Richard C Gabbay Jeffrey 2009 Reducing the risk of skin pathologies in diabetics by using copper impregnated socks Med Hypotheses 73 6 ss 883 6 doi 10 1016 j mehy 2009 02 050 PMID 19559540 Borkow G Gabbay Jeffrey 2005 Copper as a biocidal tool Curr Med Chem 12 18 ss 2163 75 doi 10 2174 0929867054637617 PMID 16101497 Borkow G Gabbay J 2004 Copper impregnated products with potent biocidal activities FASEB J 18 14 ss 1728 30 doi 10 1096 fj 04 2029fje PMID 15345689 Hostynek JJ and Maibach HI 2003 hypersensitivity dermatologic aspects an overview Rev Environ Health 153 3 ss 153 83 PMID 14672513 Copper Development Association 2007 15 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ocak 2007 Cupric Oxide Data Sheet Hummel Croton Inc 21 Nisan 2006 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2007 Kenney Charlie W Uchida Laura A 15 Nisan 1986 Use of copper II oxide as source of oxygen for oxidation reactions 29 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2007