Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şelit kimyasal formülü CaWO4 olan kalsiyum mineralidir.Volfram metalinin en önemli cevheridir. Düzgün kristalli şelit koleksiyoncular tarafından aranan bir mineraldir ve sıklıkla kusursuz mineraller değerli taş olarak işlenir. Şelit ile sentezlenir; elde edilen madde taklit elmas, sintilatör ya da katı hâl olarak kullanılır. Ayrıca gibi radyum boyası olarak kullanılır. Thomas Edison, görüntüleri baryum altı kat daha parlak yapan kalsiyum tungstat kaplı bir floroskop icat etmiştir; baryum platinosiyanide Wilhelm Conrad Röntgen'in 1895 Kasım'ında X-ışınlarını keşfetmesine yarayan kimyasaldır.
 | |
| Genel | |
|---|---|
| Kategori | Mineral |
| Formül (tekrarlayan birim) | CaWO4 |
| Yaygın, penetrasyon ve temas ikizlenmesi, bileşim düzlemi {110} ya da {001} | |
| Kimyasal Özellikler | |
| Renk | Renksiz, beyaz, gri, kahverengi, soluk sarı, sarı-turuncu, turuncunun soluk tonları, kırmızı, yeşil; bölgesel olarak farklı renklerde olabilir |
| Psödo-oktahedra, büyük, sütunsal, granüler | |
| Dilinim | {101}'de belirgin, {112}'de kesintili; ve {001}'de belirsiz |
| subkonkoidal'den düzensize | |
| Mohs sertlik ölçeği sertlik | 4.5-5 |
| Özağırlık | 5,9–6,1 |
Özellikleri
Kristalleri tetragonal kristal sistemi şeklindedir ve dipiramidal psödo-oktahedra şeklinde görünürler. Aldığı renkler altın sarısı, kahverengimsi yeşilden koyu kahverengi, pembemsiden kırmızımsı griye, turuncuya değişiklik gösterir ve renksiz olarak da bulunurlar. Şeffaflığı yarı saydamdan saydama değişir ve kristal yüzeyleri oldukça parlaktır. Şelitin dilinim özellikleri çok belirgindir ve düzensize . Özgül ağırlık 5,9–6,1 arasındadır ve sertliği 4,5 ila 5 arasındadır. psödo-oktahedranın dışında sütunsal, granüler, tabüler ya da masif olabilir. kristalleri oldukça nadirdir ve hemen hemen yalnızca Çekya'da Zinnwald'da bulunur. de yaygın olarak gözlenir ve kristal yüzeyler oyuklu olabilir. Şelit tanıma çizgisi beyaz ve kırılgandır.
Şeffaf olanlarından kesilen taşlar kırılgandır. Şelitin kırılma indisi (1,918–1,937 tek eksenli pozitif, çift kırılma maksimum 0,016) ve (0,026) orta derecede yüksektir. Bu faktörlerin birleşmesi şelitin yüksek parlaklığına ve elmasa yaklaşan pırıltısına yol açar.
Şelit kısa dalga morötesi ışık altında parlak gök mavisi bir renkte ışıldar. Mineral içinde eser miktarda molibden katışıklığı ışıltının yeşil renkli olmasına neden olur. Şelitin ışıldaması bazen doğal altın ile bağlantılandırılır ve jeologlar tarafından altın yataklarının bulunmasında kullanılır.
Bulunuşu
Scheelite temas metamorfizmasıyla oluşmuş skarnlarda; yüksek sıcaklıktaki ve bulunur. Daha az yaygın olarak da granit pegmatitlerde görülür. Formasyon sıcaklığı ve basıncı 200 ila 500 °C arasında ve 200 ila 1.500 bar arasındadır. Tipik mineral birlikteleri olarak , , topaz, fluorit, apatit, turmalin, kuvars, –, , ve sayılabilir.
Şelit genellikle kalay içeren maden bulunur; bazen altın ile birlikte de görülür. Berrak kristaller Cumbria, Bohemya, İsviçre, Silezya ve Arizona'da bulunmuştur. Connecticut ve Japonya'da tamamen volframite dönüşmüş büyük şelit kristalleri bulunmuştur; Japonya'da bulunanlara “reinite” adı verilmiştir.
Tarihçe
Şelit ilk olarak 1781 yılında İsveç, Dalarna, Säter'te Mount Bispbergs klack'ta bulunan örneklerden tanımlanmıştır. Adı Carl Wilhelm Scheele'den (1742–1786) gelmektedir. Olağan dışı ağırlığı nedeniyle İsveçliler tarafından "ağır taş" anlamına gelen tungsten adı verilmiştir. Ancak daha sonra bu isim metali tanımlamak için kullanılmış ve cevhere şelit adı verilmiştir.
Yapay şelit
Günümüzde kübik zirkonya ve elmas taklidi olarak daha çok tercih edilmesi nedeniyle artık elmas taklidi olarak kullanılmaz ve sıklıkla doğal şelit yerine yapay şelit sunulabilmektedir. Yapay şelit doğal olanından mikroskop altında ayırt edilebilir: Doğal şelit minerali çok nadiren büyüme özellikleri olmadan ve kusursuz olarak bulunur halbuki yapay şelit genellikle çok temizdir. Ayrıca yapay eğri çizgiler ve çok küçük gaz baloncukları da yapay şelit içinde görülür.
Ayrıca el spektroskopisi ile görülebilen absorpsiyon spektrumu da ayırt etmede yararlıdır: Doğal şelit minerallerinin çoğu içinde eser miktarda praseodim ve neodimyum olması nedeniyle spektrumun sarı bölgesinde (~585 nm) belli elirsiz absorpsiyon çizgileri gösterir. Yapay şelitte bu çizgiler görünmez. Bazı yapay şelitlerin içine neodimyum ya da diğer nadir toprak elementleri katılsa bile oluşan spektrum doğal şelit gibi değildir.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Şelit ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b c d http://rruff.geo.arizona.edu/doclib/hom/scheelite.pdf 23 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Handbook of Mineralogy
- ^ a b http://www.mindat.org/min-3560.html 7 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Mindat.org
- ^ http://webmineral.com/data/Scheelite.shtml 11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Webmineral data
- ^ Klein, Cornelis and Cornelius S. Hurlbut, Manual of Mineralogy, Wiley, 20th ed., 1985, p. 356
- ^ Hiçyılmaz, Cahit (1993). Şelit ve Kalsitin Yüzey Özelliklerine Amin ve Elektrolitlerin Etkisi (PDF). Türkiye XIII. Madencilik Kongresi. s. 704. 1 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Kasım 2016.
- ^ A. Zalkin, D.H. Templeton (1964). "X-ray diffraction refinement of the calcium tungstate structure". Journal of Chemical Physics. Cilt 40. ss. 501-504. doi:10.1063/1.1725143.
- ^ Lindgren, W. (1933) Ore Deposits of the Western States, pp. 518, 535
- ^ Hugh Chisholm, (Ed.) (1911). "Scheelite". Encyclopædia Britannica (11 bas.). Cambridge University Press.
- ^ Francis J. Reynolds, (Ed.) (1921). "Scheelite". Collier's New Encyclopedia. New York: P.F. Collier & Son Company.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Selit kimyasal formulu CaWO4 olan kalsiyum mineralidir Volfram metalinin en onemli cevheridir Duzgun kristalli selit koleksiyoncular tarafindan aranan bir mineraldir ve siklikla kusursuz mineraller degerli tas olarak islenir Selit ile sentezlenir elde edilen madde taklit elmas sintilator ya da kati hal olarak kullanilir Ayrica gibi radyum boyasi olarak kullanilir Thomas Edison goruntuleri baryum alti kat daha parlak yapan kalsiyum tungstat kapli bir floroskop icat etmistir baryum platinosiyanide Wilhelm Conrad Rontgen in 1895 Kasim inda X isinlarini kesfetmesine yarayan kimyasaldir SelitGenelKategoriMineralFormul tekrarlayan birim CaWO4Yaygin penetrasyon ve temas ikizlenmesi bilesim duzlemi 110 ya da 001 Kimyasal OzelliklerRenkRenksiz beyaz gri kahverengi soluk sari sari turuncu turuncunun soluk tonlari kirmizi yesil bolgesel olarak farkli renklerde olabilirPsodo oktahedra buyuk sutunsal granulerDilinim 101 de belirgin 112 de kesintili ve 001 de belirsizsubkonkoidal den duzensizeMohs sertlik olcegi sertlik4 5 5Ozagirlik5 9 6 1OzellikleriCaWO4 yapisi Kristalleri tetragonal kristal sistemi seklindedir ve dipiramidal psodo oktahedra seklinde gorunurler Aldigi renkler altin sarisi kahverengimsi yesilden koyu kahverengi pembemsiden kirmizimsi griye turuncuya degisiklik gosterir ve renksiz olarak da bulunurlar Seffafligi yari saydamdan saydama degisir ve kristal yuzeyleri oldukca parlaktir Selitin dilinim ozellikleri cok belirgindir ve duzensize Ozgul agirlik 5 9 6 1 arasindadir ve sertligi 4 5 ila 5 arasindadir psodo oktahedranin disinda sutunsal granuler tabuler ya da masif olabilir kristalleri oldukca nadirdir ve hemen hemen yalnizca Cekya da Zinnwald da bulunur de yaygin olarak gozlenir ve kristal yuzeyler oyuklu olabilir Selit tanima cizgisi beyaz ve kirilgandir Seffaf olanlarindan kesilen taslar kirilgandir Selitin kirilma indisi 1 918 1 937 tek eksenli pozitif cift kirilma maksimum 0 016 ve 0 026 orta derecede yuksektir Bu faktorlerin birlesmesi selitin yuksek parlakligina ve elmasa yaklasan piriltisina yol acar Selit kisa dalga morotesi isik altinda parlak gok mavisi bir renkte isildar Mineral icinde eser miktarda molibden katisikligi isiltinin yesil renkli olmasina neden olur Selitin isildamasi bazen dogal altin ile baglantilandirilir ve jeologlar tarafindan altin yataklarinin bulunmasinda kullanilir BulunusuScheelite temas metamorfizmasiyla olusmus skarnlarda yuksek sicakliktaki ve bulunur Daha az yaygin olarak da granit pegmatitlerde gorulur Formasyon sicakligi ve basinci 200 ila 500 C arasinda ve 200 ila 1 500 bar arasindadir Tipik mineral birlikteleri olarak topaz fluorit apatit turmalin kuvars ve sayilabilir Selit genellikle kalay iceren maden bulunur bazen altin ile birlikte de gorulur Berrak kristaller Cumbria Bohemya Isvicre Silezya ve Arizona da bulunmustur Connecticut ve Japonya da tamamen volframite donusmus buyuk selit kristalleri bulunmustur Japonya da bulunanlara reinite adi verilmistir TarihceMount Bispbergs klack Selit ilk olarak 1781 yilinda Isvec Dalarna Sater te Mount Bispbergs klack ta bulunan orneklerden tanimlanmistir Adi Carl Wilhelm Scheele den 1742 1786 gelmektedir Olagan disi agirligi nedeniyle Isvecliler tarafindan agir tas anlamina gelen tungsten adi verilmistir Ancak daha sonra bu isim metali tanimlamak icin kullanilmis ve cevhere selit adi verilmistir SelitSelit Fluorit selit Apatit selit selit Muskovit selit Selit Selit beril Selit kuvars Selit SelitYapay selitGunumuzde kubik zirkonya ve elmas taklidi olarak daha cok tercih edilmesi nedeniyle artik elmas taklidi olarak kullanilmaz ve siklikla dogal selit yerine yapay selit sunulabilmektedir Yapay selit dogal olanindan mikroskop altinda ayirt edilebilir Dogal selit minerali cok nadiren buyume ozellikleri olmadan ve kusursuz olarak bulunur halbuki yapay selit genellikle cok temizdir Ayrica yapay egri cizgiler ve cok kucuk gaz baloncuklari da yapay selit icinde gorulur Ayrica el spektroskopisi ile gorulebilen absorpsiyon spektrumu da ayirt etmede yararlidir Dogal selit minerallerinin cogu icinde eser miktarda praseodim ve neodimyum olmasi nedeniyle spektrumun sari bolgesinde 585 nm belli elirsiz absorpsiyon cizgileri gosterir Yapay selitte bu cizgiler gorunmez Bazi yapay selitlerin icine neodimyum ya da diger nadir toprak elementleri katilsa bile olusan spektrum dogal selit gibi degildir KaynakcaWikimedia Commons ta Selit ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b c d http rruff geo arizona edu doclib hom scheelite pdf 23 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Handbook of Mineralogy a b http www mindat org min 3560 html 7 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mindat org http webmineral com data Scheelite shtml 11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Webmineral data Klein Cornelis and Cornelius S Hurlbut Manual of Mineralogy Wiley 20th ed 1985 p 356 ISBN 0 471 80580 7 Hicyilmaz Cahit 1993 Selit ve Kalsitin Yuzey Ozelliklerine Amin ve Elektrolitlerin Etkisi PDF Turkiye XIII Madencilik Kongresi s 704 1 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Kasim 2016 A Zalkin D H Templeton 1964 X ray diffraction refinement of the calcium tungstate structure Journal of Chemical Physics Cilt 40 ss 501 504 doi 10 1063 1 1725143 Lindgren W 1933 Ore Deposits of the Western States pp 518 535 Hugh Chisholm Ed 1911 Scheelite Encyclopaedia Britannica 11 bas Cambridge University Press Francis J Reynolds Ed 1921 Scheelite Collier s New Encyclopedia New York P F Collier amp Son Company