Karlofça Antlaşması, 26 Ocak 1699 tarihinde Osmanlı ile başlarında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu bulunan diğer Kutsal İttifak devletleri (Avusturya, Venedik ve Lehistan) arasında imzalanmış olan bir barış antlaşmasıdır. Gerileme Dönemi'nin başlangıcı olarak sayılmaktadır. Karlofça bugünkü (Almancada Karlowitz, Sırpça'da Сремски Карловци (Sremski Karlovci)) Sırbistan'ın sınırları içinde yer alan küçük bir kasabadır. Antlaşma, 1683-1698 yılları arasındaki Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nın sonucunda imzalanmıştır.
Karlofça Antlaşmalarının müzakereleri | |
Tür | Barış antlaşması |
---|---|
Yazılma | 16 Kasım 1698 |
İmzalanma | 26 Ocak 1699 |
Yer | Karlofça, Voyvodina |
Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları
Sultan II. Mustafa döneminde Osmanlılar, Avusturya üzerine üç büyük sefer düzenlediler. Papa XI. Innocentius 1684'te Osmanlı İmparatorluğu'na karşı "Kutsal İttifak" adı altında Avusturya, Lehistan ve Venedik'ten oluşan bir ittifak oluşturdu. 1686'da bu ittifaka Rusya da katıldı.
Erdel'de yapılan bir sıra muharebeler yanında Venedikliler, Mora Yarımadası ve Dalmaçya'ya, Lehistan ise Boğdan'a saldırmıştı. Uzun süren savaşlar sonunda Osmanlı İmparatorluğu yorgun düştü. Aynı dönemde Rusya'nın başına I. Petro geçmişti. I. Petro; ordusunu modernize etmiş, boğazlardan Akdeniz'e inme ve Karadeniz'e egemen olma çabalarına girişmişti. 1695'teki saldırıda başarısız olmuş, fakat bir yıl sonra Azak Kalesi'ni ele geçirmişti (6 Ağustos 1696). Osmanlı İmparatorluğu, ordusunun 11 Eylül 1697'de Zenta Muharebesi'nde uğradığı yenilgi ile bir anda savunmasız kaldı. Özellikle İngiliz ve Hollanda hükûmetlerinin araya girmesi sonucu Sultan II. Mustafa, barış müzakerelerine razı oldu.
Müzakereler ve imzalanma
İki ay süren antlaşmanın müzakerelerinde Osmanlı İmparatorluğu'nu Reis-ül Küttab Rami Mehmed Paşa ve Baştercüman Aleksandros Mavrokordatos temsil etti. Kutsal İttifak ülkelerini temsil eden delegeler Avusturya Arşidüklüğü için Kont Franz Ulrich Kinsky, Venedik Cumhuriyeti için Carlo Ruzzini ve Lehistan için Malaçovski idi. Müzakerelere danışman olarak katılan İtalyan asıllı Luigi Ferdinando Marsigli ise antlaşma imzalandıktan sonra 850 km uzunluğunda olan yeni Osmanlı-Avusturya sınırının haritasının çizilip tespit edilmesi için kurulan komisyonun başkanlığını yapmıştır.
Müzakereler sırasında, barış müzakereleri tarihinde ilk defa olarak, taraflar yuvarlak bir masa etrafında toplandılar. Müzakerelerin yapıldığı büyük çadırın dört değişik girişi bulunmaktaydı ve böylece hiçbir taraf için çadıra giriş protokolünde öncelik sağlanmamış oluyordu.
26 Ocak 1699 günü imzalanan Karlofça Antlaşması ile Banat ve Temeşvar hariç, bütün Macaristan ve Erdel Prensliği Avusturya'ya, Ukrayna ve Podolya Lehistan'a, Mora Yarımadası ve Dalmaçya kıyıları Venediklilere bırakıldı. Ruslar ayrıca ele geçirdikleri Azak Kalesi'nin dışında, ele geçirmeyi düşündükleri Kerç Kalesi'ni de istediklerinden, Karlofça'da Ruslar ile bir barış antlaşması imzalanamadı. Ancak Ruslarla da iki yıllık bir ateşkes üzerinde mutabakata varıldı. Barış antlaşması, ertesi yıl imzalandı. Ayrıca barışın süresi 25 yıl olarak belirlenirken, antlaşmanın garantör devleti de Avusturya olmuştur.
Sonuçlar
Karlofça Antlaşması Osmanlı İmparatorluğu'nun batıda büyük çapta toprak kaybettiği ilk antlaşmadır. Karlofça Antlaşması'ndan sonra Osmanlı İmparatorluğu kaybettiği toprakları geri alma siyaseti izlemeye başlamıştır. Ayrıca duraklama dönemi biterken, gerileme dönemi başlamıştır.
Avusturya'nın barış görüşmelerini kabul etmesinin başlıca sebebi batıda çıkması önlenemez olduğu gayet açık olan savaştı. Habsburg Hanedanı'nın İspanya kolundan olan İspanya Kralı II. Carlos fiziksel ve akılsal olarak kusurlu idi ve ayrıca kendisinin yerine geçebilecek bir çocuğu da yoktu.[]İspanyol İmparatorluğu'na vâris olarak iki değişik hanedan temsilcisi bulunmaktaydı: Birisi Kutsal Roma Germen İmparatoru olan Habsburg Hanedanı'ndan I. Leopold, diğeri ise Bourbon Hanedanı'ndan Fransa Kralı XIV. Louis. Her ikisi de İspanya İmparatorları II. Felipe'nin torunu ve sonraki IV. Felipe'nin damatları olup her ikisinin de İspanya tahtı üzerindeki iddiası aynı güçte idi. II. Carlos kendine vâris olarak önce I. Leopold'u seçmişti; ama sonra fikrini değiştirip XIV. Louis'i vâris yapmıştı. Fransa ve İspanya'nın birleşmesi ve (İspanya'yı da idaresine geçiren) Fransa'nın; Avrupa'nın, Amerika ve Asya'da İspanya kolonilerine sahip süper güçlü ülkesi olarak ortaya çıkması Avusturya'yı olduğu gibi diğer birçok batı Avrupa ülkesini de korkutmaktaydı. Bu karmaşık İspanya veraseti sorununun bir Avrupa savaşı ortaya çıkarması bekleniyordu. Nitekim de Karlofça Antlaşması'ndan 2 yıl geçmeden beklenen oldu ve 1701-1714 döneminde 13 yıl süren İspanya Veraset Savaşları başladı. Karlofça'ya İngiltere ve Hollanda'nın ara buluculuk yapmaya çok hevesli olmaları ve Avusturya'nın bu antlaşmaya hemen razı olmasının nedeni bu beklenen savaş idi.
Kaynakça
- ^ Carlo Ruzzini 19 yil sonra 21 Temmuz 1718'de imzalanan Pasarofça Antlaşması için de Venedik'i temsil eden heyetin başkanı idi. 1732-1735 döneminde ise Carlo Ruzzini Venedik Cumhuriyeti Doçesi seçilip Dük olarak görev yapmıştır.
Dış kaynaklar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (6. Baskı,2003) Osmanlı Tarihi, III. Cilt 1. Kısım: II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar Ankara: Türk Tarih Kurumu. Sayfa: 585-595.
- Erim, Nihat (1953) Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi yayınları: Türk Tarih Kurumu Basımevi, Sayfa: 23-47
- Dimitri Kantemir (Tr. haz.: Özdemir Çobanoğlu) (1980) Osmanlı İmparatorluğu'nun Yükseliş ve Çöküş Tarihi Ankara:Cumhuriyet Kitapları.
Dış bağlantılar
- Özcan, Abdulkadir (2001) "Karlofça ( Karlofça Antlaşması )" Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:24 Sayfa:504-507, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Online:[1] 29 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (...) A general collection of treatys of peace and commerce, manifestos, declarations of war, and other publick papers, Cilt:IV. Sayfa: 390-302 "Karlofça Anlaşması"'nın İngilizce metni arşivlerde bulunan bir eski kitapta bulunmaktadır. PDF ve EPUB formlu Online: [2] (İngilizce)
- Koch, Christophe Guillaume (1797) Abrege de l'histoire des traites de paix Cilt:3 Sayfa:3-38 "Karlofça Anlaşması"'nın Fransızca metni. Online: [3] 29 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Fransızca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karlofca Antlasmasi 26 Ocak 1699 tarihinde Osmanli ile baslarinda Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu bulunan diger Kutsal Ittifak devletleri Avusturya Venedik ve Lehistan arasinda imzalanmis olan bir baris antlasmasidir Gerileme Donemi nin baslangici olarak sayilmaktadir Karlofca bugunku Almancada Karlowitz Sirpca da Sremski Karlovci Sremski Karlovci Sirbistan in sinirlari icinde yer alan kucuk bir kasabadir Antlasma 1683 1698 yillari arasindaki Osmanli Kutsal Ittifak Savaslari nin sonucunda imzalanmistir Karlofca AntlasmasiKarlofca Antlasmalarinin muzakereleriTurBaris antlasmasiYazilma16 Kasim 1698Imzalanma26 Ocak 1699YerKarlofca VoyvodinaOsmanli Kutsal Ittifak SavaslariSultan II Mustafa doneminde Osmanlilar Avusturya uzerine uc buyuk sefer duzenlediler Papa XI Innocentius 1684 te Osmanli Imparatorlugu na karsi Kutsal Ittifak adi altinda Avusturya Lehistan ve Venedik ten olusan bir ittifak olusturdu 1686 da bu ittifaka Rusya da katildi Erdel de yapilan bir sira muharebeler yaninda Venedikliler Mora Yarimadasi ve Dalmacya ya Lehistan ise Bogdan a saldirmisti Uzun suren savaslar sonunda Osmanli Imparatorlugu yorgun dustu Ayni donemde Rusya nin basina I Petro gecmisti I Petro ordusunu modernize etmis bogazlardan Akdeniz e inme ve Karadeniz e egemen olma cabalarina girismisti 1695 teki saldirida basarisiz olmus fakat bir yil sonra Azak Kalesi ni ele gecirmisti 6 Agustos 1696 Osmanli Imparatorlugu ordusunun 11 Eylul 1697 de Zenta Muharebesi nde ugradigi yenilgi ile bir anda savunmasiz kaldi Ozellikle Ingiliz ve Hollanda hukumetlerinin araya girmesi sonucu Sultan II Mustafa baris muzakerelerine razi oldu Muzakereler ve imzalanmaIki ay suren antlasmanin muzakerelerinde Osmanli Imparatorlugu nu Reis ul Kuttab Rami Mehmed Pasa ve Bastercuman Aleksandros Mavrokordatos temsil etti Kutsal Ittifak ulkelerini temsil eden delegeler Avusturya Arsiduklugu icin Kont Franz Ulrich Kinsky Venedik Cumhuriyeti icin Carlo Ruzzini ve Lehistan icin Malacovski idi Muzakerelere danisman olarak katilan Italyan asilli Luigi Ferdinando Marsigli ise antlasma imzalandiktan sonra 850 km uzunlugunda olan yeni Osmanli Avusturya sinirinin haritasinin cizilip tespit edilmesi icin kurulan komisyonun baskanligini yapmistir Gunumuzde Karlofca kasabasinin gorunumu Muzakereler sirasinda baris muzakereleri tarihinde ilk defa olarak taraflar yuvarlak bir masa etrafinda toplandilar Muzakerelerin yapildigi buyuk cadirin dort degisik girisi bulunmaktaydi ve boylece hicbir taraf icin cadira giris protokolunde oncelik saglanmamis oluyordu 26 Ocak 1699 gunu imzalanan Karlofca Antlasmasi ile Banat ve Temesvar haric butun Macaristan ve Erdel Prensligi Avusturya ya Ukrayna ve Podolya Lehistan a Mora Yarimadasi ve Dalmacya kiyilari Venediklilere birakildi Ruslar ayrica ele gecirdikleri Azak Kalesi nin disinda ele gecirmeyi dusundukleri Kerc Kalesi ni de istediklerinden Karlofca da Ruslar ile bir baris antlasmasi imzalanamadi Ancak Ruslarla da iki yillik bir ateskes uzerinde mutabakata varildi Baris antlasmasi ertesi yil imzalandi Ayrica barisin suresi 25 yil olarak belirlenirken antlasmanin garantor devleti de Avusturya olmustur SonuclarKarlofca Antlasmasi Osmanli Imparatorlugu nun batida buyuk capta toprak kaybettigi ilk antlasmadir Karlofca Antlasmasi ndan sonra Osmanli Imparatorlugu kaybettigi topraklari geri alma siyaseti izlemeye baslamistir Ayrica duraklama donemi biterken gerileme donemi baslamistir Avusturya nin baris gorusmelerini kabul etmesinin baslica sebebi batida cikmasi onlenemez oldugu gayet acik olan savasti Habsburg Hanedani nin Ispanya kolundan olan Ispanya Krali II Carlos fiziksel ve akilsal olarak kusurlu idi ve ayrica kendisinin yerine gecebilecek bir cocugu da yoktu kaynak belirtilmeli Ispanyol Imparatorlugu na varis olarak iki degisik hanedan temsilcisi bulunmaktaydi Birisi Kutsal Roma Germen Imparatoru olan Habsburg Hanedani ndan I Leopold digeri ise Bourbon Hanedani ndan Fransa Krali XIV Louis Her ikisi de Ispanya Imparatorlari II Felipe nin torunu ve sonraki IV Felipe nin damatlari olup her ikisinin de Ispanya tahti uzerindeki iddiasi ayni gucte idi II Carlos kendine varis olarak once I Leopold u secmisti ama sonra fikrini degistirip XIV Louis i varis yapmisti Fransa ve Ispanya nin birlesmesi ve Ispanya yi da idaresine geciren Fransa nin Avrupa nin Amerika ve Asya da Ispanya kolonilerine sahip super guclu ulkesi olarak ortaya cikmasi Avusturya yi oldugu gibi diger bircok bati Avrupa ulkesini de korkutmaktaydi Bu karmasik Ispanya veraseti sorununun bir Avrupa savasi ortaya cikarmasi bekleniyordu Nitekim de Karlofca Antlasmasi ndan 2 yil gecmeden beklenen oldu ve 1701 1714 doneminde 13 yil suren Ispanya Veraset Savaslari basladi Karlofca ya Ingiltere ve Hollanda nin ara buluculuk yapmaya cok hevesli olmalari ve Avusturya nin bu antlasmaya hemen razi olmasinin nedeni bu beklenen savas idi Kaynakca Carlo Ruzzini 19 yil sonra 21 Temmuz 1718 de imzalanan Pasarofca Antlasmasi icin de Venedik i temsil eden heyetin baskani idi 1732 1735 doneminde ise Carlo Ruzzini Venedik Cumhuriyeti Docesi secilip Duk olarak gorev yapmistir Dis kaynaklarUzuncarsili Ismail Hakki 6 Baski 2003 Osmanli Tarihi III Cilt 1 Kisim II Selim in Tahta Cikisindan 1699 Karlofca Andlasmasina Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0013 8 Sayfa 585 595 Erim Nihat 1953 Devletlerarasi Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri Ankara Ankara Universitesi Hukuk Fakultesi yayinlari Turk Tarih Kurumu Basimevi Sayfa 23 47 Dimitri Kantemir Tr haz Ozdemir Cobanoglu 1980 Osmanli Imparatorlugu nun Yukselis ve Cokus Tarihi Ankara Cumhuriyet Kitaplari Dis baglantilarOzcan Abdulkadir 2001 Karlofca Karlofca Antlasmasi Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 24 Sayfa 504 507 Ankara Turkiye Diyanet Vakfi Online 1 29 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde A general collection of treatys of peace and commerce manifestos declarations of war and other publick papers Cilt IV Sayfa 390 302 Karlofca Anlasmasi nin Ingilizce metni arsivlerde bulunan bir eski kitapta bulunmaktadir PDF ve EPUB formlu Online 2 Ingilizce Koch Christophe Guillaume 1797 Abrege de l histoire des traites de paix Cilt 3 Sayfa 3 38 Karlofca Anlasmasi nin Fransizca metni Online 3 29 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizca