Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Komünist parti, işçi sınıfının önderliğinde üretim araçlarının mülkiyetinin kolektifleştirilmesini hedefleyen ve tüm dünyada herkesten yeteneğine göre, herkese ihtiyacı kadar ilkesi doğrultusunda sınıfsız, sınırsız ve sömürüsüz bir dünya kurmayı amaçlayan yasal veya yasa dışı olarak örgütlenen, silahlı kanadı da bulunabilen siyasi parti.
Tarihçe
19. yüzyılda kapitalist ekonomik ve toplumsal sisteminin yetkinleşmesiyle beraber önem kazanan ve sayısı artan işçi sınıfı iş hayatında giderek önemli bir bileşen olmaya başlar. İşçi sınıfının kapitalist ekonomik sistemdeki yerini ilk kez kapsamlı bir şekilde inceleyen kuramcılar Karl Marx ve Friedrich Engels kapitalist toplumun içinde meydana gelen ve gelişen işçi sınıfının kapitalist üretim ilişkilerinden ötürü emeğine el konduğu sonuca varırlar. Kapitalizmin meydana getirdiği bu toplumsal sınıf ayrımını ve emek sömürüsünü ortadan kaldırmak için yine bu kuramcılar 1848 yılında Komünist Parti Manifestosunu kaleme alırlar. Manifestoda işçi sınıfının örgütlenerek üretim araçlarına el koyması ve toplumda sınıflı yapıyı ortadan kaldırması öngörülmektedir.
Birinci ve İkinci Enternasyonal
Bu dönemde özellikle Avrupa'da işçi sınıfı ağırlıklı ayaklanmalar ve isyanlar yaşanmaktadır. Sosyalistlerin örgütlenmeleri 1848 Devrimlerinin başarısız olmasından sonra ilk kez uluslararası bir örgüt yapısını 1866 yılında I. Enternasyonal ile alacaktır. Ancak bu örgütsel yapı uzun ömürlü olmayacaktır. 1871 yılındaki Paris Komününün başarısız olmasından ancak yıllar sonra 1889'da II. Enternasyonal toplanabilecektir. Özellikle Alman Sosyal Demokrat Partisinin liderliğinden büyüyen II. Enternasyonal partileri, 1914 yılındaki I. Dünya Savaşında kurdukları uluslararası örgütün varlığına rağmen kendi savaş yanlısı hükûmetlerini destekleyince II. Enternasyonal fiilen çöker.
Lenin ve Üçüncü Enternasyonal
Marx ve Engels'den sonra komünist ideolojinin en önemli ismi olan Vladimir İlyiç Ulyanov Lenin önderliğinde örgütlenen Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) Bolşevik kanadı Avrupa'daki örnekleri kadar olmasa da gelişken bir komünist partisidir. Bolşeviklerin uluslararası sahneye çıkmaları ve bu arenada liderlik konumuna geçmeleri 1917 yılında başarılan Ekim Devrimi ile olur. İktidarı alan Lenin önderliğindeki Bolşevikler sosyalist iktidarın alındığı uzun soluklu ilk deneme olur. Bu dönemde uluslararası alandaki örgütlenmeyi elden geçiren Bolşevikler III. Enternasyonal veya Komintern'i meydana getirirler.
II. Dünya Savaşı ve sonrası
Bu yapı II. Dünya Savaşı sırasında lağvedilecektir. Soğuk Savaş döneminde ise uluslararası bir örgütlenmenin yerine ülkeleri arasında savunma alanında işbirliğini öngören Varşova Paktı oluşturulmuştur. Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra II. Enternasyonal, sosyal demokrat partilerin birleşimiyle yeniden canlandırılsa da komünist ideolojiyle bir bağı bulunmamaktadır.
İdeolojisi
Komünist partinin temel ideolojisi marksizmdir. Özellikle Bolşeviklerin iktidara gelmesinden sonra Lenin'in marksizme kuramsal olarak getirdiği katkılar leninizm olarak adlandırılacak ve komünist partilerce benimsenecektir. Leninizm, marksizmin 20. yüzyıl için yorumlanması ve iktidarın alınabilmesi için örgütlenme formuna dair katkıları içerir. 1949 yılında Çin Komünist Partisinin iktidarı almasından sonra parti genel sekreteri Mao'nun öğretileri de bazı komünist partilerince benimsenecek ve maoist ideoloji bölgesel komünist partilerinde etkin olacaktır.
Örgütsel yapısı
Komünist partilerinde genellikle en yetkili yönetim parti kongresidir. Kongreler arasında yönetim Politbürodadır. Politbüro üyeleri Merkez Komite üyeleri arasından belirli aralıklarla seçilir. Merkez Komite ise ülke çapındaki örgüt yöneticilerinin katıldıkları kongrelerde belirlenir.
Uluslararası yapı
Komünist partilerin uluslararası örgütlenmesi özellikle Bolşeviklerin iktidarda bulundukları dönemde etkili olmuş ve Sovyetler Birliğinin uluslararası arenadaki siyasi hattı kardeş komünist partiler tarafından en öncelikli gündem olarak belirlenmiştir. Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra iktidarda az sayıda da olsa komünist parti olsa da bunlar arasında önceki örnekler ekseninde bir örgütlülük bulunmamaktadır.
İktidardaki komünist partiler
Koalisyon hükümetinde yer alan komünist partiler
Kaynakça
- ^ Bu durum Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından anlaşılır olmakla birlikte, temel amacı bulunduğu ülkede sosyalist devrim yapmak olan komünist partilerin bu amacı erteleyecek kimi siyasi açılımları yapmak durumunda kalması önemli bir açmaz olmuştur.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Komunist parti isci sinifinin onderliginde uretim araclarinin mulkiyetinin kolektiflestirilmesini hedefleyen ve tum dunyada herkesten yetenegine gore herkese ihtiyaci kadar ilkesi dogrultusunda sinifsiz sinirsiz ve somurusuz bir dunya kurmayi amaclayan yasal veya yasa disi olarak orgutlenen silahli kanadi da bulunabilen siyasi parti Komunizm SimgesiTarihce19 yuzyilda kapitalist ekonomik ve toplumsal sisteminin yetkinlesmesiyle beraber onem kazanan ve sayisi artan isci sinifi is hayatinda giderek onemli bir bilesen olmaya baslar Isci sinifinin kapitalist ekonomik sistemdeki yerini ilk kez kapsamli bir sekilde inceleyen kuramcilar Karl Marx ve Friedrich Engels kapitalist toplumun icinde meydana gelen ve gelisen isci sinifinin kapitalist uretim iliskilerinden oturu emegine el kondugu sonuca varirlar Kapitalizmin meydana getirdigi bu toplumsal sinif ayrimini ve emek somurusunu ortadan kaldirmak icin yine bu kuramcilar 1848 yilinda Komunist Parti Manifestosunu kaleme alirlar Manifestoda isci sinifinin orgutlenerek uretim araclarina el koymasi ve toplumda sinifli yapiyi ortadan kaldirmasi ongorulmektedir Birinci ve Ikinci Enternasyonal Bu donemde ozellikle Avrupa da isci sinifi agirlikli ayaklanmalar ve isyanlar yasanmaktadir Sosyalistlerin orgutlenmeleri 1848 Devrimlerinin basarisiz olmasindan sonra ilk kez uluslararasi bir orgut yapisini 1866 yilinda I Enternasyonal ile alacaktir Ancak bu orgutsel yapi uzun omurlu olmayacaktir 1871 yilindaki Paris Komununun basarisiz olmasindan ancak yillar sonra 1889 da II Enternasyonal toplanabilecektir Ozellikle Alman Sosyal Demokrat Partisinin liderliginden buyuyen II Enternasyonal partileri 1914 yilindaki I Dunya Savasinda kurduklari uluslararasi orgutun varligina ragmen kendi savas yanlisi hukumetlerini destekleyince II Enternasyonal fiilen coker Lenin ve Ucuncu Enternasyonal Marx ve Engels den sonra komunist ideolojinin en onemli ismi olan Vladimir Ilyic Ulyanov Lenin onderliginde orgutlenen Rusya Sosyal Demokrat Isci Partisi RSDIP Bolsevik kanadi Avrupa daki ornekleri kadar olmasa da gelisken bir komunist partisidir Bolseviklerin uluslararasi sahneye cikmalari ve bu arenada liderlik konumuna gecmeleri 1917 yilinda basarilan Ekim Devrimi ile olur Iktidari alan Lenin onderligindeki Bolsevikler sosyalist iktidarin alindigi uzun soluklu ilk deneme olur Bu donemde uluslararasi alandaki orgutlenmeyi elden geciren Bolsevikler III Enternasyonal veya Komintern i meydana getirirler II Dunya Savasi ve sonrasi Bu yapi II Dunya Savasi sirasinda lagvedilecektir Soguk Savas doneminde ise uluslararasi bir orgutlenmenin yerine ulkeleri arasinda savunma alaninda isbirligini ongoren Varsova Pakti olusturulmustur Sovyetler Birliginin dagilmasindan sonra II Enternasyonal sosyal demokrat partilerin birlesimiyle yeniden canlandirilsa da komunist ideolojiyle bir bagi bulunmamaktadir IdeolojisiKomunist partinin temel ideolojisi marksizmdir Ozellikle Bolseviklerin iktidara gelmesinden sonra Lenin in marksizme kuramsal olarak getirdigi katkilar leninizm olarak adlandirilacak ve komunist partilerce benimsenecektir Leninizm marksizmin 20 yuzyil icin yorumlanmasi ve iktidarin alinabilmesi icin orgutlenme formuna dair katkilari icerir 1949 yilinda Cin Komunist Partisinin iktidari almasindan sonra parti genel sekreteri Mao nun ogretileri de bazi komunist partilerince benimsenecek ve maoist ideoloji bolgesel komunist partilerinde etkin olacaktir Orgutsel yapisiKomunist partilerinde genellikle en yetkili yonetim parti kongresidir Kongreler arasinda yonetim Politburodadir Politburo uyeleri Merkez Komite uyeleri arasindan belirli araliklarla secilir Merkez Komite ise ulke capindaki orgut yoneticilerinin katildiklari kongrelerde belirlenir Uluslararasi yapiKomunist partilerin uluslararasi orgutlenmesi ozellikle Bolseviklerin iktidarda bulunduklari donemde etkili olmus ve Sovyetler Birliginin uluslararasi arenadaki siyasi hatti kardes komunist partiler tarafindan en oncelikli gundem olarak belirlenmistir Sovyetler Birliginin dagilmasindan sonra iktidarda az sayida da olsa komunist parti olsa da bunlar arasinda onceki ornekler ekseninde bir orgutluluk bulunmamaktadir Iktidardaki komunist partiler Cin Komunist Partisi Kuba Komunist Partisi Kore Isci Partisi Vietnam Komunist PartisiKoalisyon hukumetinde yer alan komunist partiler Guney Afrika Komunist Partisi Brezilya Komunist Partisi Bulgaristan Komunist Partisi Emekci Halkin Ilerici Partisi Moldova Komunist Partisi Suriye Komunist Partisi Venezuela Komunist PartisiKaynakca Bu durum Sovyetler Birligi Komunist Partisi tarafindan anlasilir olmakla birlikte temel amaci bulundugu ulkede sosyalist devrim yapmak olan komunist partilerin bu amaci erteleyecek kimi siyasi acilimlari yapmak durumunda kalmasi onemli bir acmaz olmustur Ayrica bakinizMarksizm Leninizm Komunizm Oncu parti Parti genel cizgisi