I. Mehmed veya Mehmed Çelebi (Osmanlı Türkçesi: چلبی محمد - Mehmed Çelebi; 1386, Edirne - 26 Mayıs 1421, Edirne), beşinci Osmanlı padişahı. Tarihî kaynaklarda ismi, Mehmed isimli diğer padişahlarınki gibi, Muhammed şeklinde geçer. Babası I. Bayezid, annesi cariye olan Devlet Hatun'dur.
I. Mehmed Mehmed Çelebi محمد چلبى | |||||
---|---|---|---|---|---|
Çelebi Sultan Kirişçi | |||||
Paolo Veronese tarafından çizilmiş portresi | |||||
5. Osmanlı Padişahı | |||||
Hüküm süresi | 5 Temmuz 1413 - 26 Mayıs 1421 (7 yıl, 10 ay ve 21 gün) | ||||
Önce gelen | Fetret Devri (1402 - 1413) I. Bayezid | ||||
Sonra gelen | II. Murad | ||||
Anadolu Sultanı | |||||
Hüküm süresi | 1403 - 5 Temmuz 1413 | ||||
Doğum | y. 1386 Bursa, Osmanlı Devleti | ||||
Ölüm | 26 Mayıs 1421 (35 yaşında) Bursa, Osmanlı Devleti | ||||
Defin | Yeşil Türbe, Bursa | ||||
Eş(ler)i | Emine Hatun | ||||
Çocuk(lar)ı | II. Murad | ||||
| |||||
Hanedan | Osmanlı Hanedanı | ||||
Babası | Yıldırım Beyazıt | ||||
Annesi | Devlet Hatun | ||||
Dini | İslam | ||||
İmza |
Doğum tarihini 1379, 1382, 1383, 1387, 1390, 1391 gösteren kaynaklar da bulunmaktadır; ama tarihçiler doğumu için kesin kaynakla tarih bulunmadığını kabul ederler. Arap ve Bizans tarihlerinde Kirişçi veya Kirî olarak lakap verilmiştir. İnalcık'a göre ise bu adlandırma Yunanca Kyrtzes "genç efendi" sözünden gelmektedir. Bunların çeşitli kaynaklarda değişik açıklamaları bulunur. Yay yapma özellikle yayın tutturulduğu ve çekildiği sert ipten kiriş yapma sanatını öğrenmiş olması, gençliğinde güreşçilik yapması, gençliğinde kendinin öldürülmesinden korkup bir kirişçinin yanında çıraklık yapması, gençliğinde yay kirişi ile boğulmak istenmesi şeklinde açıklamalar yapılmıştır. Sanlarının başında gelen Çelebi sözcüğü ise; Eski Türkçe ve Osmanlı İmparatorluğu’nun neredeyse tüm dönemlerinde kullanılan bir unvan olarak, Osmanlıların ilk yıllarında şehzadeler için kullanılmış olunup, ilerleyen dönemlerde ise çoğu kişi tarafından “asil, görgülü, okumuş, bilgili” kimseler anlamında da ayrıca kullanılmıştır. Dönemin Bizans kaynaklarına göre; Eski Türkçe kökenli olan Çelebi sanı; “beyefendi", "iyi huylu" ya da "nazik" anlamına gelen bir unvandır. Çelebi, erken dönem Türk kaynaklarında; Eski Türkçe’de "Tanrı" adlarından birisi olan ve “Çalab” sözcüğünden türediği için "Tanrı adamı" anlamına da gelir. Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimsel ve otorite bakımından karmaşa içerisinde olduğu ve ülke yönetiminde açıkça bölünmelerin bulunduğu Fetret Devri’nde, kardeşleri Süleyman Çelebi 1402-1411 yılları arasında Edirne’de, Musa Çelebi ise 1411-1413 Edirne’nin bir kısmından başlayarak Rumeli topraklarını kontrol ederken, kendisi ise; 1402-1413 yılları arasında Anadolu’da; Tokat, Amasya ve Bursa’ya hâkim olmuştur. 1403-1404 ile 1410-1413 yıllarında Batı Anadolu’nun tümü ve devletin başkenti olan Bursa’yı hâkimiyeti altına almış, kendi hükümdarlığı döneminde de Osmanlı İmparatorluğu’nun, bu iki parçasını da birleştirmeyi başararak, İmparatorluğun tekrar tarih sahnesinde boy göstermesini sağlamıştır. Bu bakımdan da kimi tarihçi çevrelerce I. Mehmed, Osmanlı İmparatorluğu’nun “ikinci kurucusu” olarak adlandırılmıştır.
Yaşamı
Ankara Savaşı'ndan önceki yaşamı
Annesi Devlet Hatun tarafından soyu Mevlana’ya dayandığı için diğer kardeşleri gibi "Çelebi" unvanı ile anılmıştır. Eğitimini Bursa ve Edirne Sarayı'nda tamamladı. Hocaları Amasyalı Sofi Bayezid ile Tokatlı Bicaroğlu Hamza idi. Padişah Yıldırım Bayezid, 1391'de Canik Seferi'nde oğullarını da yanında götürmüş ve bunlar arasında Çelebi Mehmed de bulunmuştur. Bu sefer sırasında Sivas Sultanı olan Kadı Burhaneddin, saldırılara fazla karşı koyamayacağını anlamış ve Amasya kentini, Osmanlılar'a terk etmiştir. Kenti teslim almak için Yıldırım Bayezid, oğlu Mehmed Çelebi komutasındaki bir orduyu, Amasya'ya gönderdi. Bu genç şehzade, çok yetenekli ve olgun bir şekilde kent yönetimini eline alarak asayişi sağladı. Bu başarısından dolayı babası onu Amasya sancakbeyi olarak atadı.
1391 ile 1402 arasında bu görevde bulundu ve bu sırada devlet işlerini öğrendi. Amasya o dönemki Osmanlı Devleti’nin doğu sınırında uç Rumiye-i Suğra eyaleti (Amasya-Tokat-Sivas bölgesi) merkezi olarak, çok önem görüyordu. Bu görevi sırasında babasının Anadolu seferlerine sancak beyi olarak eyalet askeri ile katıldı. Bu seferlerde çok kere Çelebi Mehmed Osmanlı ordusunun artçı/yedek güçleri komutanlığını da yüklendi. 28 Temmuz 1402'de Yıldırım Bayezid'in, Timur'a karşı başlattığı seferine de böylece katılmış ve Ankara Savaşı'nda yine artçı güçler komutanlığını üstlenmiştir. Bu görev nedeni ile Ankara Savaşı bozgunundan az kayıpla ve ilk önce kurtulanlar arasındaydı.
Fetret Devri
28 Temmuz 1402'de başlatılan Ankara Savaşı sonucu babası Yıldırım Bayezid, Timur'a yenik ve esir düştükten sonra Osmanlı Devleti, 11 yıl süren bir Fetret Dönemi geçirdi. Bu devirde Yıldırım Bayezid'in oğulları Emir Süleyman, İsa Çelebi, Musa Çelebi ve Çelebi Mehmet, taht savaşlarına giriştiler. Çelebi Mehmet 1403 ile 1413 arasında Timur egemenliği altında Amasya da, Amasya-Tokat-Sivas bölgesi (Rumiye-i Suğra) emirliğini yaptı.
Kardeşler arasında gerçekleşen İnceğiz Muharebesi gibi çeşitli savaşların sonucunda ise; 5 Temmuz 1413 de Çelebi Mehmet, kardeşi Musa Çelebi'yi ve Çamurlu Derbent Savaşı'nda yenerek tek başına Osmanlı Devleti yönetimini ele alarak, Fetret Devri'ni kapatmış ve Osmanlı Devleti’nin birleşmesini sağlamıştır.
Kardeşi Musa Çelebi ile savaşırken; bu arada Karamanoğlu Mehmet Bey de, Bursa'yı kuşatmış, Bursa şehri büyük bir yangın geçirmiş fakat Bursa Subaşısı İvaz Paşa, kazdırılan lağımları ateşe vererek kuşatmayı kırmıştı.
Tek padişah olarak saltanatı
5 Temmuz 1413'ten sonra tek padişah olarak hüküm sürdü. Sultan Mehmet Çelebi, Fetret Devrini bitiren ve Osmanlı devletini tekrar eski gücüne kavuşturan kişi olduğundan Osmanlı Devleti'nin ikinci kurucusu olarak da anılmaktadır.
Tek padişah olarak Sultan Mehmet Çelebi önce, Musa Çelebi tarafından etrafına büyük duvarlar inşa ettirilmiş olan, Edirne Sarayı'nda kaldı. Burada kendini kutlamaya gelen yabancı elçileri kabul etti ve devletin üst kademelerine kendi görüşüne uygun atamalarda bulundu. Şeyh Bedreddin şeyhülislamlıktan atılıp ailesiyle İznik'e sürüldü ve yerine Sünni ulemanın seçtiği bir kişi getirildi. Mihaloğlu Mehmet Bey de Anadolu'ya sürgüne gönderildi. Musa Çelebi tarafından Bizans'tan alınan Selanik ve Konstantinopolis yakınlarındaki bölgeler tekrar Bizans'a geri verildi.
Sonra Anadolu seferine çıktı. Önce yangın ve kuşatmadan kurtulmuş olan devletin birinci başkenti Bursa'ya uğradı. Sonra Ege sahillerine yürüdü. Ayaklanan İzmiroğlu Cüneyd Bey'i sindirerek Ayasuluk (şimdi Selçuk) kalesini aldı. İzmir kalesini orada bulunan St. Jean (Senjan) şövalyeleriyle yaptığı görüşmeler sonunda Osmanlı devletine kattı. Senjan Şövalyelerine Bodrum'da yeni bir kale yapmak için izin verdi. Menteşe Beyliği arazilerinin çoğunu tekrar Osmanlı devletine kattı.1414 ve 1415'te Göller Bölgesi'ne yöneldi. Karamanoğulları'nın eline geçmiş olan eski Hamitoğulları beyliği bölgelerini (Eğirdir, Akşehir, Beyşehir) ve arazilerini Osmanlı devletine kattı.
Sonra 1413'te 2 yıl önce Bursa'ya yürümüş olan kendi kuzeni olan Karamanoğlu Mehmet Bey üzerine giderek Karamanoğulları ordusuyla Konya Ovası'nda savaştı,savaştan Sultan Çelebi Mehmet galip ayrıldı ve Konya'yı kuşattı. Karamanoğlu Mehmet Bey'in oğlu Mustafa Çelebi'yi esir aldı. Yine de onların canlarını bağışladı. Kuzeni olan Karamanoğlu Mehmet Bey ile bir barış imzaladı. Sonradan Karamanoğlu kurnazlığını göstermek için yapılan karşı propagandalara göre Mehmed Bey barış yemini verirken elini elbisesi içinde sakladığı bir canlı güvercin üzerine koymuş ve sonradan bu kuşu azat ederek yaptığı yemini geçersiz saymış olduğu hikâyesi tarihlere geçmiştir. Bu barışla birlikte Karamanoğlu'na Eskişehir, Kırşehir, Beyşehir, Sivrihisar ve Niğde'yi verip, hilat giydirip, sancak verdi.
Karaman seferinden dönerken Sultan Mehmet Çelebi Ankara'da rahatsızlık geçirdi ve Germiyanoğlu Yakup Bey'in hekimi Mevlana Sinan (şair Şeyhi) tarafından tedavi edildi ve Şeyh'i ödüllendirdi. Şeyhî`nin bu tedavinin ve ödüllendirmenin sonuçları olarak başından geçenleri Harname adındaki ünlü mesnevisinde değiştirerek hikâye ettiği bilinmektedir.
Sultan Mehmet Çelebi buradan Edirne'ye geri döndü. 1416'da Rumeli seferine çıktı. Arnavutluk'taki soylular Fetret döneminde orada bulunan Osmanlı birliklerini bölgelerinden çıkartmışlardı. Mehmet oradaki Osmanlılar'ın durumunu sahilde Avlonya (şimdi Vlorë) ve denizden içerilerde Akçahisar (şimdi Krujë) kalelerini eline geçirerek güçlendirdi. Mora'ya akıncılar gönderdi. Musa Çelebi'ye destek sağlamış olan Eflak Prensi Mircea (1386-1418) üzerine gitti. Tuna Nehri'ni aşarak Orta Macaristan yollarını kontrol eden ve Osmanlılar tarafından Yergöğü adıyla anılan Eflak şehrinde (şimdiki adı Giurgiu) çok korunaklı bir hisar yaptırdı. Bu sefer sonunda Eflak Prensi Mircea, yine Yıldırım Beyazid zamanında olduğu gibi, Eflak'ın Osmanlı'lara bağımlı bir devleti olmayı kabul etti. Dobruca'nın tamamen Osmanlı eline geçmesini sağladı. Buralara gözünü dikmiş olan Macar Kralı'na gözdağı vermek için Erdel (Transilvanya) ve Macaristan'a akıncılar gönderdi. Bosna'ya her yıl akıncı gönderdi ve böylece oradaki toprak sahipleri Osmanlı etkisine girdi ve sonunda Bosna kralı Osmanlılar'a bağımlı devlet olmayı resmen kabul etti.
Buradan tekrar Anadolu'ya geçip Samsun üzerine yürüdü. İsfendiyaroğulları Timur'dan Kastamonu, Safranbolu ve etrafındaki bölgeleri almışlar ve Karamanoğulları ile Osmanlılar aleyhine müttefiklik kurmuşlardı. Mehmet bu bölgeleri ve Samsun'u tekrar Osmanlı yönetimi altına aldı. Bu havalide oturan, Timur'dan kalan Tatarlar'ı ve Türkmenleri Rumeli'de Filibe civarına Tatar Pazarı merkezli bir bölgeye sürdü.
Sultan Mehmet Çelebi'nin padişahlık döneminde Gelibolu'da ilk defa Osmanlı donanması kuruldu. Bu ufak donanma Çalı Bey komutasında 1416 ilkbaharında Ege Denizi'nde Osmanlı ticaret gemilerine devamlı hücum eden Hristiyan Naksos Dükü'ne karşı gönderildi. Fakat filo birden rota değiştirip Trabzon'dan emtia ile geri dönmekte olan Venedik ticaret gemilerini takibe girişti. Ticaret gemileri Venedik'in Ege'de üssü olan Negroponte (Eğriboz)'a kaçmayı başardılar. Osmanlı donanması bu limana hücum ettiyse de sonuç alamadı. Bu sırada Petro Loredan komutasındaki Venedik donanması yakınlarda bulunmaktaydı ve bu filo Çalı Bey'in filosunu Gelibolu'ya kadar takibe geçti. 29 Mayıs sabahı Osmanlı donanması ile Venedik donanması Çanakkale önünde iki devlet arasındaki ilk deniz savaşını başlattılar. Bu savaş 14.00 kadar sürdü ve Venediklilerin galibiyeti ile sona erdi. Venedik donanması yeni Osmanlı Donanması'nın bütün gemilerini tahrip etti; yalnız altı kadırga ve dokuz kalyota Venediklilere teslim olmuştu. Venedikliler Çalı Bey ve tüm gemi reisleri dahil bütün denizcileri (Müslüman Hristiyan ayrımı yapmadan, esirler dahil) öldürmüşlerdir. Venedikliler'in hunhar tutumlarına rağmen Osmanlı Devleti'nin Ege Denizi üzerinde Venedik tekelini ortadan kaldırması korkuları ve bunu önleme çabaları olmuştur. Gelibolu Muharebesi sonucunda Osmanlı ve Venedik devleti arasında ilk barış antlaşması yapılmıştır. 1417'de Sultan Mehmet Çelebi'nin bu anlaşmayı resmen imzalamak için Venedik'e gönderdiği elçisi ve maiyetinin Venedik'te masrafını devletin çektiği çok şaşaalı ve büyük bir törenle karşılanıp ağırlandıkları Venedik tarihlerine geçmiştir.
1418-1419'da Sultan Mehmet Çelebi'yi uğraştıran sorun eski Simavna kadısı ve Musa Çelebi'nin Edirne'de hükümdarlığı sırasında Şeyhülislamlık yapmış olan Şeyh Bedreddin'in ve yardımcılarının isyanı olmuştur. Şeyh Bedreddin ailesiyle İznik'e sürülmüştü. 1418'de buradan kaçıp önce Samsun'a gitti; ama burada fikirleri benimsenmedi. Sinop-Kırım-Eflak üzerinden Dobruca'da Deliorman'a gitti. Eflak Prensi Mircea'nin yerine geçen oğlu Mihail'in para ve asker desteğini sağladı. Burada yerleştirilmiş olan çoğu Alevî olan ve kendi radikal doktrinlerine fikirleri uyan Yörükler'den bir ordu toplamaya başladı ve isyan bayrağını açtı.
Bu sırada Şeyh Bedreddin'in Anadolu'da halife olarak geride bıraktığı Börklüce Mustafa İzmir yakınlarındaki Karaburun Yarımadası'nda, Torlak Kemal ise Manisa'da asker toplayıp isyana başladı. Vezirazam Amasyalı Bayezid Paşa ve Manisa'da sancak bey olan Şehzade Murat bunlar üzerine gönderildi. Amasyalı Bayezid Paşa Karaburun'da gayet güçlü direniş gösteren Börklüce'yi mağlup etti.Şehzade Murat ise Torlak Kemal'in hakkından geldi. Bu iki isyancı da asılarak idam edildiler. Fakat bu yörelerde Şeyh Bedreddin'in fikir ve önerilerine devamlı inanan insanlar bulunmaya devam etti. Oradan Rumeli'ye geçen vezir-i Azam Amasyalı Bayezid Paşa Şeyh Bedreddin üzerine gitti ve isyancılar çok direniş gösteremeden Şeyh Bedreddin'i ele geçirdi. Serez'de yapılan bir yargılama sonucunda Şeyh Bedreddin Serez'de idam edildi.
Sultan Mehmet yeniden Anadolu'ya yöneldi. Saruhan (1415) ve Menteşe (1416) beylikleri daha önceden ortadan kaldırılmıştı. Sıra güneydeki Tekeoğullarına gelmişti ve buradaki beyliği de ortadan kaldırdı. Batı Anadolu'da sadece Osmanlılara her zaman yardım etmiş olan Germiyanoğulları kaldı ama bu beyliğe ait Afyonkarahisar ve Kütahya şehirleri Osmanlı idaresine verildi.
Sultan Mehmet Çelebi'yi son ilgilendiren sorun ise Ankara Savaşı sonunda kaybolmuş olan kardeşi Mustafa Çelebi olduğunu iddia eden kişinin 18 yıl sonra ortaya çıkmasıydı. Birçok tarihçinin gerçek Mustafa Çelebi olduğunu kabul ettiği, ama sonradan Osmanlı propagandası ile Düzmece Mustafa adı verilen bu kişi 1418'de Venedikliler'in yardımı ile Teselya ve Selanik'te kendini Osmanlı sultanı olarak ilan etti. Sultan Mehmet Çelebi Anadolu'da bulunduğundan ve Sadrazam ise Şeyh Bedrettin ile uğraşmaktayken Edirne'ye doğru yürüme imkânı buldu. Fakat Sultan Mehmet Çelebi hemen Trakya'ya geçip Mustafa üzerine yürümeye başladı ve Mustafa'nın ordusu bozulup eridi. Mustafa ise Bizanslılara sığınmak zorunda kaldı.
Ölüm
Çelebi Mehmed 24 savaşa girip kırka yakın yara almış ve bu yaralar yüzünden erken ölmüştür.[]
26 Mayıs 1421'de Edirne'de bir sürek avı sırasında at sırtında felç oldu, düştü ve yaralandı. Ölüm döşeğinde Veziriazam Amasyalı Bayezid Paşa, veziri İvaz Paşa ve Çandarlı İbrahim Paşa'yı çağırıp
“ | Tez oğlum Murat'i getirin. Ben bu döşekten kalkamam. Murat gelmeden ölürsem fitne çıkar. Tedarik görün, ölümümü gizleyin. | „ |
En çok Selanik'te bulunan Düzmece Mustafa'dan çekinilerek, Amasya'da vali olan Murat'ın Bursa'ya ulaşmasına kadar 42 gün ölüm haberi gizlendi. Osmanlı padişahları arasında ölümü gizlenen ilk padişah Sultan Mehmed Çelebi oldu. Durumundan kuşkuya düşen ve ayaklanmaları güçlükle önlenen askerleri yatıştırmak için geçit töreni yaptırılıp, bu sırada mumyalanmış cesedine kaftan giydirilip, başına sarık konulup pencere önüne oturtulduğu kollarının oynatıldığı rivayet edilir. II. Murat Bursa'ya gelip tahta çıkmasından sonra cenazesi Edirne'den Bursa'ya götürülerek Yeşil Türbe'ye defnedildi.
Karakteri
Orta boylu, yuvarlak yüzlü, beyaz tenli, açık alınlı, kırmızı yanaklı, kara gözlü, çatık kaşlı, sık sakallı, geniş omuzlu olarak betimlenmiştir. Kuvvetli bir vücuda sahipti. Gayet hareketli ve cesurdu. Güreş yapar ve çok kuvvetli yay kirişlerini bile çekebilirdi. Yumuşaklığı, tatlı dili, sabrı ve iyilikseverliği anlatılmaktadır. Başında kullanmış olduğu sarık, altın işlemeli kavuğu ile gayet güzel görünürdü. İçi kürklü ve yakası dik olan bir kaftan ve kızıl atlas üzerine altın bezekli diba giyinirdi.
O dönemin Osmanlı saraylarının bünyesi ve idare şekilleri onun uygulamalarına dayanmaktadır. Sarayın haremine odalıklar, cariyeler alınması; ak ve kara hadımlara saray idaresinin verilmesi; kilerci, odabaşı, haznedar ve kapı ağası görevlerinin ilk uygulaması ve içoğlanlarına takke ve elbise giydirilmesi Sultan Mehmed Çelebi döneminde başlatılmıştır.
Padişahlığı süresince bizzat 24 savaşa katılan Mehmed Çelebi, bu savaşlarda 42'ye yakın kılıç, ok ve mızrak yarası aldı.
Sultan Mehmed Çelebi Müslümanlara karşı göstermiş olduğu adaleti, aynı zamanda Hristiyan topluluklara karşı da gösterirdi. İyi bir idareci ve politikacıydı. Bizans İmparatorluğu ile yakından ilişkiler kurmuştu.
Fetret Devri'nden sonra Anadolu'daki beylikleri tekrar bir araya toplamayı başaran Sultan Mehmed Çelebi'ye Osmanlı İmparatorluğu'nun ikinci kurucusu gözüyle de bakılır.
Eserleri
- Amasya'da ölen oğlu Kasım Çelebi için Şehzade Türbesi'ni yaptırdı.
- Bursa'da Yeşil Camii, Yeşil Türbe ve Sultaniye Medresesi'nden oluşan külliyesi mimar Hacı İvaz tarafından yapıldı.
- Kardeşlerinden Emir Süleyman'ın temelini attığı Eski Cami'yi de tamamlatmıştır.
Ailesi
Eşleri
- Şehzade Hatun: (Amasyalı Sadgeldi Ahmed Paşa’nın kızı.)
- Emine Hâtûn: (ö. 4 Mayıs 1449, Edirne; Dulkadiroğlu Nasir ud-Dîn Muhammed Bey’in kızı, II. Murat'ın annesi.)
- Kumru Hatun; (Cariye kökenlidir ve Selçuk Hatun'un annesidir.)
Erkek çocukları
Erkek çocuklarının sayısının on sekiz kadar olduğu bildirilmektedir. Adları bilinenler şunlardır:
- Mehmed Çelebi (ö. 1402)
- Ahmed Çelebi (ö. 1402)
- Murad Çelebi (d. 1404, Amasya - 3 Şubat 1451, Edirne)
- Kasım Çelebi (d. 1405 - ö. 12 Ocak 1407)
- Mustafa Çelebi (d. 1408, Amasya - Ekim 1423, İznik)
- Mahmud Çelebi (d. 1413 - ö. Ağustos 1429)
- Yusuf Çelebi (d. 1414 - ö. Ağustos 1429)
- Ahmed Çelebi (d. 1416 - ö. 1420)
- Orhan Çelebi
Kız çocukları
On iki kızından adları bilinenleri şunlardır:
- İnci Hatun (Karamanoğlu Nazir ud-Dîn Ghiyas ud-Dîn Emir II. Muhammed Bey ile evli)
- Selçuk Hatun (Kumru Hatun'un kızı; 1425'te Candaroğulları'ndan II. İbrahim Bey ile evlendi; Daha sonra ise 1443'te Anadolu Beylerbeyi Karaca Paşa ile evlendi; 25 Ekim 1485'te Bursa'da vefât etti.)
- Sultan Hatun (d. 1408; Aralık 1423'te Edirne'de Damad Kıvam’ed-Dîn Kasım Bey'le evlendi; 1444'te vefât etti.)
- Hatice Hatun (d. 1408; Ocak 1423'te Edirne'de Damad Karaca Paşa ile evlendi; 10 Kasım 1444'te vefât etti.)
- Fatma Hatun (d. 1409; Ocak 1423'te Edirne'de Vezir Timurtaş Paşa’nın oğlu Damad Oruç Paşa ile evlendi.)
- Hafsa Hatun (d. 1410; Ocak 1423'te Edirne'de Vezir-i Âzâm Çandarlı İbrahim Paşa’nın oğlu Damad Mahmud Bey ile evlendi.)
- İlaldı Hatun (d. 1412; 1426'da yeğeni Karamanoğlu Emiri Damad Tac’ed-Dîn Sarım’ud-Dîn II. İbrahim Bey ile evlendi.)
- Ayşe Hatun (d. 1414; 1426'da yeğeni İnci Hanım'ın Üçüncü oğlu Karamanoğlu Emiri Damad Bengi Ala’ed-Dîn II. Ali Bey ile evlendi.)
Kaynakça
- ^ Halil Erdoğan Cengiz-Yaşar Yücel, Rûhî Tarihi, s. 462
- ^ Joseph Marie Jouannin, Jules van Gaver, Turquie, yayım yılı: 1840, s. 56
- ^ Littell, Son, The Living Age volume 5, yayım yılı: 1874, s. 398
- ^ Handbuch der allgemeinen Weltgeschichte für Schule und Haus, yayım yılı: 1845, s. 348
- ^ Oriental Translation Fund, Volume 33, yayım yılı: 1834, s. 22
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, Mehmed I maddesi, Halil İnalcık, cilt: 28, sayfa: 391
- ^ Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. baskı, sayfa: 59
- ^ a b c d e Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul: Oğlak Yayınları. say. 63-68 say.63
- ^ İnalcık, Halil (1991). "Meḥemmed I". The Encyclopedia of Islam, New Edition, Volume VI: Mahk–Mid. Leiden and New York: BRILL. s. 973.
- ^ Doerfer, III, 89-91; Erdal, s. 407-416
- ^ M. Erdal, “Early Turkish Names for the Muslim God, and the Title Çelebi”, AAS, XVI/3 (1982), s. 407-416.
- ^ Halil İnalcık, “Murat II.”, a.e., V, 598-59
- ^ Bu hisara adını verilmişti ve kale gerçekten bu yerlere kök salmayı kolaylaştıracaktı. Zamanla 'Yerkökü' adı 'Yerköy'e dönüşmüştür.
- ^ Norwich, John Julius (1982) A History of Venice, Londra:Penguin (İngilizce) say. 193-194
- ^ Germiyanoğulları beyliğinin resmen ortadan kaldırılması ancak 1428d'e son beyin öldüğü zaman beyliğini Osmanlılara miras olarak vermesi ile mümkün oldu.
- ^ Norwich, John Julius (1982), Byzantium: Decline and Fall, Londra:Penguin (İngilizce) say.378
- ^ a b c d . 2 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2006.
- ^ Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. baskı, sayfa: 78
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta I. Mehmed ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- İnalcık, Halil (2003). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. .
- Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İstanbul: Oğlak Yayınları. . say. 63-72.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003). Büyük Osmanlı Tarihi Cilt I. Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Hakkında Bir Mukaddime İle Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan İstanbul'un Fethine Kadar. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları. .
- Kastritsis, Dimitris (2007). The Sons of Bayezid: Empire Building and Representation in the Ottoman. Civil War of 1402-1413. Brill. . (İngilizce)
- Kinross, Lord (1977). The Ottoman Centuries. İstanbul: Sander Kitabevi. . (İngilizce)
- Shaw, Stanford J. (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Vo. 1 Empire of Gazis. Cambridge: Cambridge University Press. . (İngilizce)
I. Mehmed Doğumu: 1382 Ölümü: 26 Mayıs 1421 | ||
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen I. Bayezid | Osmanlı Sultanı 1413 – 26 Mayıs 1421 | Sonra gelen II. Murad |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Mehmed veya Mehmed Celebi Osmanli Turkcesi چلبی محمد Mehmed Celebi 1386 Edirne 26 Mayis 1421 Edirne besinci Osmanli padisahi Tarihi kaynaklarda ismi Mehmed isimli diger padisahlarinki gibi Muhammed seklinde gecer Babasi I Bayezid annesi cariye olan Devlet Hatun dur I Mehmed Mehmed Celebi محمد چلبىCelebi Sultan KirisciPaolo Veronese tarafindan cizilmis portresi5 Osmanli PadisahiHukum suresi5 Temmuz 1413 26 Mayis 1421 7 yil 10 ay ve 21 gun Once gelenFetret Devri 1402 1413 I BayezidSonra gelenII MuradAnadolu SultaniHukum suresi1403 5 Temmuz 1413Dogumy 1386 Bursa Osmanli DevletiOlum26 Mayis 1421 35 yasinda Bursa Osmanli DevletiDefinYesil Turbe BursaEs ler iEmine HatunCocuk lar iII MuradTam adiMehmed bin BayezidHanedanOsmanli HanedaniBabasiYildirim BeyazitAnnesiDevlet HatunDiniIslamImza Dogum tarihini 1379 1382 1383 1387 1390 1391 gosteren kaynaklar da bulunmaktadir ama tarihciler dogumu icin kesin kaynakla tarih bulunmadigini kabul ederler Arap ve Bizans tarihlerinde Kirisci veya Kiri olarak lakap verilmistir Inalcik a gore ise bu adlandirma Yunanca Kyrtzes genc efendi sozunden gelmektedir Bunlarin cesitli kaynaklarda degisik aciklamalari bulunur Yay yapma ozellikle yayin tutturuldugu ve cekildigi sert ipten kiris yapma sanatini ogrenmis olmasi gencliginde gurescilik yapmasi gencliginde kendinin oldurulmesinden korkup bir kiriscinin yaninda ciraklik yapmasi gencliginde yay kirisi ile bogulmak istenmesi seklinde aciklamalar yapilmistir Sanlarinin basinda gelen Celebi sozcugu ise Eski Turkce ve Osmanli Imparatorlugu nun neredeyse tum donemlerinde kullanilan bir unvan olarak Osmanlilarin ilk yillarinda sehzadeler icin kullanilmis olunup ilerleyen donemlerde ise cogu kisi tarafindan asil gorgulu okumus bilgili kimseler anlaminda da ayrica kullanilmistir Donemin Bizans kaynaklarina gore Eski Turkce kokenli olan Celebi sani beyefendi iyi huylu ya da nazik anlamina gelen bir unvandir Celebi erken donem Turk kaynaklarinda Eski Turkce de Tanri adlarindan birisi olan ve Calab sozcugunden turedigi icin Tanri adami anlamina da gelir Osmanli Imparatorlugu nun yonetimsel ve otorite bakimindan karmasa icerisinde oldugu ve ulke yonetiminde acikca bolunmelerin bulundugu Fetret Devri nde kardesleri Suleyman Celebi 1402 1411 yillari arasinda Edirne de Musa Celebi ise 1411 1413 Edirne nin bir kismindan baslayarak Rumeli topraklarini kontrol ederken kendisi ise 1402 1413 yillari arasinda Anadolu da Tokat Amasya ve Bursa ya hakim olmustur 1403 1404 ile 1410 1413 yillarinda Bati Anadolu nun tumu ve devletin baskenti olan Bursa yi hakimiyeti altina almis kendi hukumdarligi doneminde de Osmanli Imparatorlugu nun bu iki parcasini da birlestirmeyi basararak Imparatorlugun tekrar tarih sahnesinde boy gostermesini saglamistir Bu bakimdan da kimi tarihci cevrelerce I Mehmed Osmanli Imparatorlugu nun ikinci kurucusu olarak adlandirilmistir YasamiAnkara Savasi ndan onceki yasami Annesi Devlet Hatun tarafindan soyu Mevlana ya dayandigi icin diger kardesleri gibi Celebi unvani ile anilmistir Egitimini Bursa ve Edirne Sarayi nda tamamladi Hocalari Amasyali Sofi Bayezid ile Tokatli Bicaroglu Hamza idi Padisah Yildirim Bayezid 1391 de Canik Seferi nde ogullarini da yaninda goturmus ve bunlar arasinda Celebi Mehmed de bulunmustur Bu sefer sirasinda Sivas Sultani olan Kadi Burhaneddin saldirilara fazla karsi koyamayacagini anlamis ve Amasya kentini Osmanlilar a terk etmistir Kenti teslim almak icin Yildirim Bayezid oglu Mehmed Celebi komutasindaki bir orduyu Amasya ya gonderdi Bu genc sehzade cok yetenekli ve olgun bir sekilde kent yonetimini eline alarak asayisi sagladi Bu basarisindan dolayi babasi onu Amasya sancakbeyi olarak atadi 1391 ile 1402 arasinda bu gorevde bulundu ve bu sirada devlet islerini ogrendi Amasya o donemki Osmanli Devleti nin dogu sinirinda uc Rumiye i Sugra eyaleti Amasya Tokat Sivas bolgesi merkezi olarak cok onem goruyordu Bu gorevi sirasinda babasinin Anadolu seferlerine sancak beyi olarak eyalet askeri ile katildi Bu seferlerde cok kere Celebi Mehmed Osmanli ordusunun artci yedek gucleri komutanligini da yuklendi 28 Temmuz 1402 de Yildirim Bayezid in Timur a karsi baslattigi seferine de boylece katilmis ve Ankara Savasi nda yine artci gucler komutanligini ustlenmistir Bu gorev nedeni ile Ankara Savasi bozgunundan az kayipla ve ilk once kurtulanlar arasindaydi Fetret Devri 28 Temmuz 1402 de baslatilan Ankara Savasi sonucu babasi Yildirim Bayezid Timur a yenik ve esir dustukten sonra Osmanli Devleti 11 yil suren bir Fetret Donemi gecirdi Bu devirde Yildirim Bayezid in ogullari Emir Suleyman Isa Celebi Musa Celebi ve Celebi Mehmet taht savaslarina giristiler Celebi Mehmet 1403 ile 1413 arasinda Timur egemenligi altinda Amasya da Amasya Tokat Sivas bolgesi Rumiye i Sugra emirligini yapti Kardesler arasinda gerceklesen Incegiz Muharebesi gibi cesitli savaslarin sonucunda ise 5 Temmuz 1413 de Celebi Mehmet kardesi Musa Celebi yi ve Camurlu Derbent Savasi nda yenerek tek basina Osmanli Devleti yonetimini ele alarak Fetret Devri ni kapatmis ve Osmanli Devleti nin birlesmesini saglamistir Kardesi Musa Celebi ile savasirken bu arada Karamanoglu Mehmet Bey de Bursa yi kusatmis Bursa sehri buyuk bir yangin gecirmis fakat Bursa Subasisi Ivaz Pasa kazdirilan lagimlari atese vererek kusatmayi kirmisti Mehmet Celebi Divan uyeleri ile Tek padisah olarak saltanati 5 Temmuz 1413 ten sonra tek padisah olarak hukum surdu Sultan Mehmet Celebi Fetret Devrini bitiren ve Osmanli devletini tekrar eski gucune kavusturan kisi oldugundan Osmanli Devleti nin ikinci kurucusu olarak da anilmaktadir Tek padisah olarak Sultan Mehmet Celebi once Musa Celebi tarafindan etrafina buyuk duvarlar insa ettirilmis olan Edirne Sarayi nda kaldi Burada kendini kutlamaya gelen yabanci elcileri kabul etti ve devletin ust kademelerine kendi gorusune uygun atamalarda bulundu Seyh Bedreddin seyhulislamliktan atilip ailesiyle Iznik e suruldu ve yerine Sunni ulemanin sectigi bir kisi getirildi Mihaloglu Mehmet Bey de Anadolu ya surgune gonderildi Musa Celebi tarafindan Bizans tan alinan Selanik ve Konstantinopolis yakinlarindaki bolgeler tekrar Bizans a geri verildi Sonra Anadolu seferine cikti Once yangin ve kusatmadan kurtulmus olan devletin birinci baskenti Bursa ya ugradi Sonra Ege sahillerine yurudu Ayaklanan Izmiroglu Cuneyd Bey i sindirerek Ayasuluk simdi Selcuk kalesini aldi Izmir kalesini orada bulunan St Jean Senjan sovalyeleriyle yaptigi gorusmeler sonunda Osmanli devletine katti Senjan Sovalyelerine Bodrum da yeni bir kale yapmak icin izin verdi Mentese Beyligi arazilerinin cogunu tekrar Osmanli devletine katti 1414 ve 1415 te Goller Bolgesi ne yoneldi Karamanogullari nin eline gecmis olan eski Hamitogullari beyligi bolgelerini Egirdir Aksehir Beysehir ve arazilerini Osmanli devletine katti Sultan I Mehmed tarafindan yaptirilan Yesil Camii girisi Sonra 1413 te 2 yil once Bursa ya yurumus olan kendi kuzeni olan Karamanoglu Mehmet Bey uzerine giderek Karamanogullari ordusuyla Konya Ovasi nda savasti savastan Sultan Celebi Mehmet galip ayrildi ve Konya yi kusatti Karamanoglu Mehmet Bey in oglu Mustafa Celebi yi esir aldi Yine de onlarin canlarini bagisladi Kuzeni olan Karamanoglu Mehmet Bey ile bir baris imzaladi Sonradan Karamanoglu kurnazligini gostermek icin yapilan karsi propagandalara gore Mehmed Bey baris yemini verirken elini elbisesi icinde sakladigi bir canli guvercin uzerine koymus ve sonradan bu kusu azat ederek yaptigi yemini gecersiz saymis oldugu hikayesi tarihlere gecmistir Bu barisla birlikte Karamanoglu na Eskisehir Kirsehir Beysehir Sivrihisar ve Nigde yi verip hilat giydirip sancak verdi Karaman seferinden donerken Sultan Mehmet Celebi Ankara da rahatsizlik gecirdi ve Germiyanoglu Yakup Bey in hekimi Mevlana Sinan sair Seyhi tarafindan tedavi edildi ve Seyh i odullendirdi Seyhi nin bu tedavinin ve odullendirmenin sonuclari olarak basindan gecenleri Harname adindaki unlu mesnevisinde degistirerek hikaye ettigi bilinmektedir Sultan Mehmet Celebi buradan Edirne ye geri dondu 1416 da Rumeli seferine cikti Arnavutluk taki soylular Fetret doneminde orada bulunan Osmanli birliklerini bolgelerinden cikartmislardi Mehmet oradaki Osmanlilar in durumunu sahilde Avlonya simdi Vlore ve denizden icerilerde Akcahisar simdi Kruje kalelerini eline gecirerek guclendirdi Mora ya akincilar gonderdi Musa Celebi ye destek saglamis olan Eflak Prensi Mircea 1386 1418 uzerine gitti Tuna Nehri ni asarak Orta Macaristan yollarini kontrol eden ve Osmanlilar tarafindan Yergogu adiyla anilan Eflak sehrinde simdiki adi Giurgiu cok korunakli bir hisar yaptirdi Bu sefer sonunda Eflak Prensi Mircea yine Yildirim Beyazid zamaninda oldugu gibi Eflak in Osmanli lara bagimli bir devleti olmayi kabul etti Dobruca nin tamamen Osmanli eline gecmesini sagladi Buralara gozunu dikmis olan Macar Krali na gozdagi vermek icin Erdel Transilvanya ve Macaristan a akincilar gonderdi Bosna ya her yil akinci gonderdi ve boylece oradaki toprak sahipleri Osmanli etkisine girdi ve sonunda Bosna krali Osmanlilar a bagimli devlet olmayi resmen kabul etti Sultan I Mehmed tarafindan insa ettirilen Yesil Camii nin giris kapisi Buradan tekrar Anadolu ya gecip Samsun uzerine yurudu Isfendiyarogullari Timur dan Kastamonu Safranbolu ve etrafindaki bolgeleri almislar ve Karamanogullari ile Osmanlilar aleyhine muttefiklik kurmuslardi Mehmet bu bolgeleri ve Samsun u tekrar Osmanli yonetimi altina aldi Bu havalide oturan Timur dan kalan Tatarlar i ve Turkmenleri Rumeli de Filibe civarina Tatar Pazari merkezli bir bolgeye surdu Sultan Mehmet Celebi nin padisahlik doneminde Gelibolu da ilk defa Osmanli donanmasi kuruldu Bu ufak donanma Cali Bey komutasinda 1416 ilkbaharinda Ege Denizi nde Osmanli ticaret gemilerine devamli hucum eden Hristiyan Naksos Duku ne karsi gonderildi Fakat filo birden rota degistirip Trabzon dan emtia ile geri donmekte olan Venedik ticaret gemilerini takibe giristi Ticaret gemileri Venedik in Ege de ussu olan Negroponte Egriboz a kacmayi basardilar Osmanli donanmasi bu limana hucum ettiyse de sonuc alamadi Bu sirada Petro Loredan komutasindaki Venedik donanmasi yakinlarda bulunmaktaydi ve bu filo Cali Bey in filosunu Gelibolu ya kadar takibe gecti 29 Mayis sabahi Osmanli donanmasi ile Venedik donanmasi Canakkale onunde iki devlet arasindaki ilk deniz savasini baslattilar Bu savas 14 00 kadar surdu ve Venediklilerin galibiyeti ile sona erdi Venedik donanmasi yeni Osmanli Donanmasi nin butun gemilerini tahrip etti yalniz alti kadirga ve dokuz kalyota Venediklilere teslim olmustu Venedikliler Cali Bey ve tum gemi reisleri dahil butun denizcileri Musluman Hristiyan ayrimi yapmadan esirler dahil oldurmuslerdir Venedikliler in hunhar tutumlarina ragmen Osmanli Devleti nin Ege Denizi uzerinde Venedik tekelini ortadan kaldirmasi korkulari ve bunu onleme cabalari olmustur Gelibolu Muharebesi sonucunda Osmanli ve Venedik devleti arasinda ilk baris antlasmasi yapilmistir 1417 de Sultan Mehmet Celebi nin bu anlasmayi resmen imzalamak icin Venedik e gonderdigi elcisi ve maiyetinin Venedik te masrafini devletin cektigi cok sasaali ve buyuk bir torenle karsilanip agirlandiklari Venedik tarihlerine gecmistir Bursa Yesil Camii nin cinileri 1418 1419 da Sultan Mehmet Celebi yi ugrastiran sorun eski Simavna kadisi ve Musa Celebi nin Edirne de hukumdarligi sirasinda Seyhulislamlik yapmis olan Seyh Bedreddin in ve yardimcilarinin isyani olmustur Seyh Bedreddin ailesiyle Iznik e surulmustu 1418 de buradan kacip once Samsun a gitti ama burada fikirleri benimsenmedi Sinop Kirim Eflak uzerinden Dobruca da Deliorman a gitti Eflak Prensi Mircea nin yerine gecen oglu Mihail in para ve asker destegini sagladi Burada yerlestirilmis olan cogu Alevi olan ve kendi radikal doktrinlerine fikirleri uyan Yorukler den bir ordu toplamaya basladi ve isyan bayragini acti Bu sirada Seyh Bedreddin in Anadolu da halife olarak geride biraktigi Borkluce Mustafa Izmir yakinlarindaki Karaburun Yarimadasi nda Torlak Kemal ise Manisa da asker toplayip isyana basladi Vezirazam Amasyali Bayezid Pasa ve Manisa da sancak bey olan Sehzade Murat bunlar uzerine gonderildi Amasyali Bayezid Pasa Karaburun da gayet guclu direnis gosteren Borkluce yi maglup etti Sehzade Murat ise Torlak Kemal in hakkindan geldi Bu iki isyanci da asilarak idam edildiler Fakat bu yorelerde Seyh Bedreddin in fikir ve onerilerine devamli inanan insanlar bulunmaya devam etti Oradan Rumeli ye gecen vezir i Azam Amasyali Bayezid Pasa Seyh Bedreddin uzerine gitti ve isyancilar cok direnis gosteremeden Seyh Bedreddin i ele gecirdi Serez de yapilan bir yargilama sonucunda Seyh Bedreddin Serez de idam edildi Sultan Mehmet yeniden Anadolu ya yoneldi Saruhan 1415 ve Mentese 1416 beylikleri daha onceden ortadan kaldirilmisti Sira guneydeki Tekeogullarina gelmisti ve buradaki beyligi de ortadan kaldirdi Bati Anadolu da sadece Osmanlilara her zaman yardim etmis olan Germiyanogullari kaldi ama bu beylige ait Afyonkarahisar ve Kutahya sehirleri Osmanli idaresine verildi Sultan Mehmet Celebi yi son ilgilendiren sorun ise Ankara Savasi sonunda kaybolmus olan kardesi Mustafa Celebi oldugunu iddia eden kisinin 18 yil sonra ortaya cikmasiydi Bircok tarihcinin gercek Mustafa Celebi oldugunu kabul ettigi ama sonradan Osmanli propagandasi ile Duzmece Mustafa adi verilen bu kisi 1418 de Venedikliler in yardimi ile Teselya ve Selanik te kendini Osmanli sultani olarak ilan etti Sultan Mehmet Celebi Anadolu da bulundugundan ve Sadrazam ise Seyh Bedrettin ile ugrasmaktayken Edirne ye dogru yurume imkani buldu Fakat Sultan Mehmet Celebi hemen Trakya ya gecip Mustafa uzerine yurumeye basladi ve Mustafa nin ordusu bozulup eridi Mustafa ise Bizanslilara siginmak zorunda kaldi OlumCelebi Mehmed 24 savasa girip kirka yakin yara almis ve bu yaralar yuzunden erken olmustur kaynak belirtilmeli 26 Mayis 1421 de Edirne de bir surek avi sirasinda at sirtinda felc oldu dustu ve yaralandi Olum doseginde Veziriazam Amasyali Bayezid Pasa veziri Ivaz Pasa ve Candarli Ibrahim Pasa yi cagirip Tez oglum Murat i getirin Ben bu dosekten kalkamam Murat gelmeden olursem fitne cikar Tedarik gorun olumumu gizleyin En cok Selanik te bulunan Duzmece Mustafa dan cekinilerek Amasya da vali olan Murat in Bursa ya ulasmasina kadar 42 gun olum haberi gizlendi Osmanli padisahlari arasinda olumu gizlenen ilk padisah Sultan Mehmed Celebi oldu Durumundan kuskuya dusen ve ayaklanmalari guclukle onlenen askerleri yatistirmak icin gecit toreni yaptirilip bu sirada mumyalanmis cesedine kaftan giydirilip basina sarik konulup pencere onune oturtuldugu kollarinin oynatildigi rivayet edilir II Murat Bursa ya gelip tahta cikmasindan sonra cenazesi Edirne den Bursa ya goturulerek Yesil Turbe ye defnedildi KarakteriOrta boylu yuvarlak yuzlu beyaz tenli acik alinli kirmizi yanakli kara gozlu catik kasli sik sakalli genis omuzlu olarak betimlenmistir Kuvvetli bir vucuda sahipti Gayet hareketli ve cesurdu Gures yapar ve cok kuvvetli yay kirislerini bile cekebilirdi Yumusakligi tatli dili sabri ve iyilikseverligi anlatilmaktadir Basinda kullanmis oldugu sarik altin islemeli kavugu ile gayet guzel gorunurdu Ici kurklu ve yakasi dik olan bir kaftan ve kizil atlas uzerine altin bezekli diba giyinirdi O donemin Osmanli saraylarinin bunyesi ve idare sekilleri onun uygulamalarina dayanmaktadir Sarayin haremine odaliklar cariyeler alinmasi ak ve kara hadimlara saray idaresinin verilmesi kilerci odabasi haznedar ve kapi agasi gorevlerinin ilk uygulamasi ve icoglanlarina takke ve elbise giydirilmesi Sultan Mehmed Celebi doneminde baslatilmistir Yesil Turbe nin mihrabi Padisahligi suresince bizzat 24 savasa katilan Mehmed Celebi bu savaslarda 42 ye yakin kilic ok ve mizrak yarasi aldi Sultan Mehmed Celebi Muslumanlara karsi gostermis oldugu adaleti ayni zamanda Hristiyan topluluklara karsi da gosterirdi Iyi bir idareci ve politikaciydi Bizans Imparatorlugu ile yakindan iliskiler kurmustu Fetret Devri nden sonra Anadolu daki beylikleri tekrar bir araya toplamayi basaran Sultan Mehmed Celebi ye Osmanli Imparatorlugu nun ikinci kurucusu gozuyle de bakilir EserleriAmasya da olen oglu Kasim Celebi icin Sehzade Turbesi ni yaptirdi Bursa da Yesil Camii Yesil Turbe ve Sultaniye Medresesi nden olusan kulliyesi mimar Haci Ivaz tarafindan yapildi Kardeslerinden Emir Suleyman in temelini attigi Eski Cami yi de tamamlatmistir AilesiEsleri Sehzade Hatun Amasyali Sadgeldi Ahmed Pasa nin kizi Emine Hatun o 4 Mayis 1449 Edirne Dulkadiroglu Nasir ud Din Muhammed Bey in kizi II Murat in annesi Kumru Hatun Cariye kokenlidir ve Selcuk Hatun un annesidir Erkek cocuklari Erkek cocuklarinin sayisinin on sekiz kadar oldugu bildirilmektedir Adlari bilinenler sunlardir Mehmed Celebi o 1402 Ahmed Celebi o 1402 Murad Celebi d 1404 Amasya 3 Subat 1451 Edirne Kasim Celebi d 1405 o 12 Ocak 1407 Mustafa Celebi d 1408 Amasya Ekim 1423 Iznik Mahmud Celebi d 1413 o Agustos 1429 Yusuf Celebi d 1414 o Agustos 1429 Ahmed Celebi d 1416 o 1420 Orhan CelebiKiz cocuklari On iki kizindan adlari bilinenleri sunlardir Inci Hatun Karamanoglu Nazir ud Din Ghiyas ud Din Emir II Muhammed Bey ile evli Selcuk Hatun Kumru Hatun un kizi 1425 te Candarogullari ndan II Ibrahim Bey ile evlendi Daha sonra ise 1443 te Anadolu Beylerbeyi Karaca Pasa ile evlendi 25 Ekim 1485 te Bursa da vefat etti Sultan Hatun d 1408 Aralik 1423 te Edirne de Damad Kivam ed Din Kasim Bey le evlendi 1444 te vefat etti Hatice Hatun d 1408 Ocak 1423 te Edirne de Damad Karaca Pasa ile evlendi 10 Kasim 1444 te vefat etti Fatma Hatun d 1409 Ocak 1423 te Edirne de Vezir Timurtas Pasa nin oglu Damad Oruc Pasa ile evlendi Hafsa Hatun d 1410 Ocak 1423 te Edirne de Vezir i Azam Candarli Ibrahim Pasa nin oglu Damad Mahmud Bey ile evlendi Ilaldi Hatun d 1412 1426 da yegeni Karamanoglu Emiri Damad Tac ed Din Sarim ud Din II Ibrahim Bey ile evlendi Ayse Hatun d 1414 1426 da yegeni Inci Hanim in Ucuncu oglu Karamanoglu Emiri Damad Bengi Ala ed Din II Ali Bey ile evlendi Kaynakca Halil Erdogan Cengiz Yasar Yucel Ruhi Tarihi s 462 Joseph Marie Jouannin Jules van Gaver Turquie yayim yili 1840 s 56 Littell Son The Living Age volume 5 yayim yili 1874 s 398 Handbuch der allgemeinen Weltgeschichte fur Schule und Haus yayim yili 1845 s 348 Oriental Translation Fund Volume 33 yayim yili 1834 s 22 TDV Islam Ansiklopedisi Mehmed I maddesi Halil Inalcik cilt 28 sayfa 391 Necdet Sakaoglu Bu Mulkun Kadin Sultanlari 4 baski sayfa 59 a b c d e Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari say 63 68 ISBN 978 975 329 300 6 say 63 Inalcik Halil 1991 Meḥemmed I The Encyclopedia of Islam New Edition Volume VI Mahk Mid Leiden and New York BRILL s 973 ISBN 90 04 08112 7 Doerfer III 89 91 Erdal s 407 416 M Erdal Early Turkish Names for the Muslim God and the Title Celebi AAS XVI 3 1982 s 407 416 Halil Inalcik Murat II a e V 598 59 Bu hisara adini verilmisti ve kale gercekten bu yerlere kok salmayi kolaylastiracakti Zamanla Yerkoku adi Yerkoy e donusmustur Norwich John Julius 1982 A History of Venice Londra Penguin ISBN 0 14 101383 4 Ingilizce say 193 194 Germiyanogullari beyliginin resmen ortadan kaldirilmasi ancak 1428d e son beyin oldugu zaman beyligini Osmanlilara miras olarak vermesi ile mumkun oldu Norwich John Julius 1982 Byzantium Decline and Fall Londra Penguin ISBN 0 679 41650 1 Ingilizce say 378 a b c d 2 Mayis 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2006 Necdet Sakaoglu Bu Mulkun Kadin Sultanlari 4 baski sayfa 78Dis baglantilarWikimedia Commons ta I Mehmed ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Inalcik Halil 2003 Osmanli Imparatorlugu Klasik Cag 1300 1600 Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 975 08 0588 7 Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari ISBN 978 975 329 300 6 say 63 72 Uzuncarsili Ismail Hakki 2003 Buyuk Osmanli Tarihi Cilt I Anadolu Selcuklulari ve Anadolu Beylikleri Hakkinda Bir Mukaddime Ile Osmanli Devleti nin Kurulusundan Istanbul un Fethine Kadar Ankara Ataturk Kultur Dil ve Tarih Yuksek Kurumu Turk Tarih Kurumu Yayinlari ISBN 975 16 0011 1 Kastritsis Dimitris 2007 The Sons of Bayezid Empire Building and Representation in the Ottoman Civil War of 1402 1413 Brill ISBN 90 04 15836 7 Ingilizce Kinross Lord 1977 The Ottoman Centuries Istanbul Sander Kitabevi ISBN 0 688 08093 6 Ingilizce Shaw Stanford J 1976 History of the Ottoman Empire and Modern Turkey Vo 1 Empire of Gazis Cambridge Cambridge University Press ISBN 0 521 29163 1 Ingilizce I MehmedOsmanli SultaniDogumu 1382 Olumu 26 Mayis 1421Resmi unvanlarOnce gelen I Bayezid Osmanli Sultani 1413 26 Mayis 1421 Sonra gelen II Murad