Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Satı Bey, Mustafa Satı-el Husri, Sāti` al-Husrī, Arapça: ساطع الحصري (d. 1880, San'a-ö. 1969, Bağdat), Osmanlı eğitimci, teorisyen ve siyasetçi.
| Mustafa Satı bey | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1880 San'a, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1969 Bağdat, Irak |
| Meslek | Öğretmen, teorisyen, siyasetçi |
| Dil | Türkçe, Arapça |
| Akrabalar | Muhammed Hilali Efendi (babası), Neriman Hızır (kardeşi) |
II. Meşrutiyet döneminin ünlü eğitimcisi olan Satı Bey, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Arap milliyetçiliği ideolojisini geliştiren kişidir ve bu özelliği ile 20. yy. Arap dünyasında etkili olmuş bir isimdir.
Eğitim tarihimizde genellikle Emrullah Efendi’nin Tuba Ağacı Nazariyesine karşı çıkmakla tanınmıştır.Darülmuallimin (Erkek Öğretmen Okulu)’de öğretmenlik yaptığı yıllarda batı pedagojisine dayanan bilimsel bir eğitim anlayışının Türkiye’de yerleşmesinde etkili oldu. Öğretmen yetiştirme konusundaki çabaları devrin tüm Türk aydınları tarafından takdir edildi ve kendisine pedagojide devrim yaratmış kişiliklerden ’e ithafla “Türk Frobeli” adı takıldı.
Başlangıçta Osmanlıcılık fikrine taraftar olan Satı Bey, Osmanlı Devleti yıkılma sürecine girmesinden sonra Türkiye'den ayrıldı ve geliştirdiği tutarlı, sistematik bir teori ile Arap milliyetçiliğinin gelişmesine katkıda bulundu. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Suriye, Irak ve Mısır’da eğitim alanında önemli hizmetler verdi.
Yaşamı
1880 yılında San'a’da dünyaya geldi. 15 çocuklu Halepli bir ailenin oğlu idi. Babası, Yemen’de mahkeme reisliği yapmaktaydı. Küçük yaşta matematiğe karşı duyduğu büyük ilgisinden dolayı kendisine “Arşimet” lakabı verildi.
Mülkiye Mektebi’nde (Siyasal Bilgiler Okulu) öğrenim gördü. 1900 yılında mezun oldu. Yanya İdadisi’nde Tarih-i Tabii dersleri vererek başladığı öğretmenlikten 1905 yılında ayrıldı. Yanya yıllarında Avrupa’da gelişmekte olan ulusalcılık akımlarına ilgi duydu. 1908’e kadar kaymakamlık yaptı. Radoviş ve Florina kaymakamlıkları görevinde bulundu. 1908’de istifa edip İstanbul’a gitti. Manastır’da çıkan bir gazetenin yazarlığını yaptı ve "Envar-ı Ulum" adlı dergiyi çıkardı. Çeşitli konularda yazıları yayınlandı.
Darülmuallimin Müdürlüğü
Satı Bey’in, dönemin ders programlarını eleştiren yazıları çeşitli yayın organlarında yer almıştı. Yazıları dikkat çekince Mülkiye Mektebi’nde öğretmeni olan Maarif Nazırı Mustafa Nail Bey’in önerisiyle 1909’da İstanbul Darülmuallimini (Erkek Öğretmen Okulu) Müdürü oldu. Kendisine geniş yetkiler verildi; programı istediği gibi düzenledi ve öğretmenleri istediği gibi seçti. Okulun yeni programına göre pedagojik makale ve kitalar yazdı. Türkiye’deki en eski ve en ciddi eğitim dergisi olan “"nı (1912'den itibaren: "") 1910 yılında, Maarif Nezareti adına İstanbul Darülmuallimini öğretim görevlileri (heyet-i talimiyye) ile birlikte çıkarmaya başladı ve bütün okullara gönderilmesine gayret gösterdi.
1910 yılı başında bir eğitim araştırma gezisine çıkarak 2 ay süreyle İtalya, Fransa, İsviçre, Almanya, Belçika, İngiltere ve Romanya’da bulundu. 1911’de eski mezunların yaptıkları işleri ve karşılaştıkları sorunları tespit için vilayetleri gezdi; Şam, Beyrut, Adana, Konya, İzmir, Selanik, Drama’da bulundu. Dönemin Maarif Nazırı (Milli Eğitim Bakanı) Emrullah Efendi ile anlaşamadığı için 1912 yılında istifa etti. Aşağı yukarı Tevfik Fikret’in Mekteb-i Sultani’den istifası ile aynı günlere rastlayan bu istifa, ikinci bir (Mekteb-i Sultani Meselesigibi) sonuçlar doğmuş; öğrenciler protestolarda bulunmuşlardı ama olaylar Mekteb-i Sultani’de olduğu kadar büyümeden yatıştırıldı.
Nazır Emrullah Bey'le Satı Bey arasındaki anlaşmazlıkların başında, Satı Bey'in eğitimin tabandan başlaması gerektiği konusundaki görüşü gelmekteydi. Emrullah Efendi'nin geliştirdiği "Tuba Ağacı Nazariyesi" ise tersine, eğitimin öğretmen yetiştirmekten başlaması gerektiğini savunuyordu. Genelde Emrullah Efendi ve Satı Bey arasında olan bu tartışmalara daha sonra Ziya Gökalp, Prens Sabahattin, , Halide Edip gibi düşünürler da katılmıştır
Darüşşafaka Müdürlüğü
Satı Bey, Darülmuallimin Müdürlüğü’nden istifasının ardından kısa bir süre Darüşşafaka müdürlüğü yaptı. Çok geniş yetkililerle bu göreve getirilmişti ancak harcamalar konusunda uygulamalar yüzünden dernek ile anlaşamayınca görevi bıraktı.
Darüşşafaka’dan ayrıldıktan sonra bir Avrupa gezisine çıktı. Dört ay süren bu gezi, ertesi yıl kuracağı Yeni Mektep’in esaslarını belirlemede ona yardımcı oldu.
Yeni Mektep
Tevfik Fikret’in yeni okul kurma hayallerinden etkilenen Satı Bey, 1915’te Şişli'de “Yeni Mektep” adlı özel bir anaokulu ve ilkokul açtı. Fikret’ten bu anaokulu için şiir yazmasını istedi. Edebiyatımızın ilk eğitsel çocuk kitabı Şermin, bu okul aracılığıyla yayınlanmış oldu. Anaokulu öğretmenleri yetiştirmek içinse “Da-rülmürebbiyat” adlı bir okul açtı.
Arap Ulusalcılığı
1919’da kendisine müsteşarlık teklif edildiyse de teklifi reddederek Türkiye’yi terk etti, Suriye’ye gitti. Eskiden taraftar olduğu Osmanlıcılık fikrini Osmanlı Devleti yıkılma sürecine girmesinden sonra terk etmişti; hayatının geri kalanında mezhepsel ve dinsel farkları dışlayacak bir Arap ulusçuluğunun gelişmesine katkıda bulunacaktır. Suriye’de Faysal bin Hüseyin önderliğinde kurulan bağımsız Arap Devleti’nde Milli Eğitim Bakanı olarak görev yaptı. Ülke Fransız işgaline uğrayınca İtalya’ya geçti, Faysal’ın Irak Kralı ilan edilmesi üzerine Irak’a gitti. Irak’ta milli eğitimin kurucularından oldu. Arap milliyetçiliğinin eğitim sistemi yoluyla yaygınlaşması için çalıştı. Onun görüşlerinin etkisindeki askerlerden oluşan ordu, 1941’de mandacı İngilizleri destekleyen kraliyet ailesine karşı bir darbe yapıp Raşid Ali Geylani’yi başa geçirdi. Ne var ki İngilizler kısa süre sonra kontrolü yeniden sağladığnda Satı Bey ve onun diğer Arap ülkelerinden getirdiği öğretmenler Irak’tan kovuldu.
Satı Bey, 1943’te Suriye Cumhurbaşkanı seçilen Şükrü el Kuvvetli’nin daveti üzerine Suriye’ye gidip Maarif Müsteşarı oldu. Halen Fransız mandası altında olan ülkenin ortaöğrenim müfredatını Fransız etkisinden kurtaracak şekilde yeniden düzenlendiyse de 1944 sonunda uygulamaya konan müfredat kabul görmedi. Ani değişikliğin yarattığı karışıklılar ve yeni okul kitaplarının yetersizlikleri yüzünden ertesi yıl eski siteme dönüldü.
1946’da Kahire’ye giderek Eğitim Enstitüsü’nde pedagoji ve sosyoloji okuttu. Arap Kültür Dairesi’ne bilim danışmanı oldu. 1957’de inzivaya çekildi. 18 yıl Kahire’de yaşadıktan sonra 1965’te Bağdat’a gitti ve 1969’da bu şehirde hayatını kaybetti.
Bazı Eserleri
- Fenn-i Terbiye. İstanbul 1325;
- Layihalarım. İstanbul 1326;
- Ümit ve Azim. İstanbul 1329;
- Vatan İçin. İstanbul 1329;
- Ara wa ahadis fi at-tarbiya wa’t-talim. Kahire 1944;
- Ara wa ahadis fi al-vataniya wa’l-kavmiya. Kahire 1944;
- Yewm Maysalun. Beyrut 1947;
- Havliyat as-sakafah al-arabiya. Kahire 1949;
- Al-muhadaratı al iftitahiya. Kahire 1954; Al–‘uruba bayn du’atiba wa mu’aidiha. Bağdad 1954;
- Al-urubah awwalan. Beyrut 1955; Muhadarat fi nushü al- fıtırah al-kavmiya. Beyrut 1956;
- Al-bilad al-arabiya wa’d-dawla al-osmaniya. Kahire 1957;
Kaynakça
- ^ a b c (PDF). 16 Şubat 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2010.
- ^ a b İbrahim Caner Türk, II. Meşrutiyet Dönemi Eğitimcisi Satı Bey ve Coğrafya Öğretimi, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 40, Erzurum 2009[]
- ^ Kara, s. 264-293.
- ^ (PDF). 9 Nisan 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2010.
- ^ (PDF). 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2010.
- Cleveland, William L., The making of an Arab nationalist. Ottomanism and Arabism in the life and thought of Sati' al-Husri. Princeton, N.J. 1971
- Ergün, Mustafa, "Satı Bey: Hayatı ve Türk Eğitimine Hizmetleri", İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1, 1987. 4-19.
- Kara, Cevat, "Sâtı Bey Yönetiminde İstanbul Dârülmuallimîn’i ve Osmanlı Devleti’nde Çağdaş Eğitim Bilimlerinin Gelişiminde Etkisi”, Yavuz Köse (hz.): İstanbul: İmparatorluk Merkezinden Megakente. Toplum, Kurumlar ve Mekânlar Üzerine Tarih Yazınsal Görüşler, terc. Ayşe Dağlı, Istanbul: Kitap Yayınevi, 2011, 331-365.
- Türk, İbrahim Caner, "II. Meşrutiyet Dönemi Eğitimcisi Satı Bey ve Coğrafya Öğretimi", A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 40, Erzurum 2009
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustafa Sati Bey Mustafa Sati el Husri Sati al Husri Arapca ساطع الحصري d 1880 San a o 1969 Bagdat Osmanli egitimci teorisyen ve siyasetci Mustafa Sati beyDogum1880 San a Osmanli ImparatorluguOlum1969 Bagdat IrakMeslekOgretmen teorisyen siyasetciDilTurkce ArapcaAkrabalarMuhammed Hilali Efendi babasi Neriman Hizir kardesi II Mesrutiyet doneminin unlu egitimcisi olan Sati Bey I Dunya Savasi ndan sonra Arap milliyetciligi ideolojisini gelistiren kisidir ve bu ozelligi ile 20 yy Arap dunyasinda etkili olmus bir isimdir Egitim tarihimizde genellikle Emrullah Efendi nin Tuba Agaci Nazariyesine karsi cikmakla taninmistir Darulmuallimin Erkek Ogretmen Okulu de ogretmenlik yaptigi yillarda bati pedagojisine dayanan bilimsel bir egitim anlayisinin Turkiye de yerlesmesinde etkili oldu Ogretmen yetistirme konusundaki cabalari devrin tum Turk aydinlari tarafindan takdir edildi ve kendisine pedagojide devrim yaratmis kisiliklerden e ithafla Turk Frobeli adi takildi Baslangicta Osmanlicilik fikrine taraftar olan Sati Bey Osmanli Devleti yikilma surecine girmesinden sonra Turkiye den ayrildi ve gelistirdigi tutarli sistematik bir teori ile Arap milliyetciliginin gelismesine katkida bulundu I Dunya Savasi ndan sonra Suriye Irak ve Misir da egitim alaninda onemli hizmetler verdi Yasami1880 yilinda San a da dunyaya geldi 15 cocuklu Halepli bir ailenin oglu idi Babasi Yemen de mahkeme reisligi yapmaktaydi Kucuk yasta matematige karsi duydugu buyuk ilgisinden dolayi kendisine Arsimet lakabi verildi Mulkiye Mektebi nde Siyasal Bilgiler Okulu ogrenim gordu 1900 yilinda mezun oldu Yanya Idadisi nde Tarih i Tabii dersleri vererek basladigi ogretmenlikten 1905 yilinda ayrildi Yanya yillarinda Avrupa da gelismekte olan ulusalcilik akimlarina ilgi duydu 1908 e kadar kaymakamlik yapti Radovis ve Florina kaymakamliklari gorevinde bulundu 1908 de istifa edip Istanbul a gitti Manastir da cikan bir gazetenin yazarligini yapti ve Envar i Ulum adli dergiyi cikardi Cesitli konularda yazilari yayinlandi Darulmuallimin Mudurlugu Sati Bey in donemin ders programlarini elestiren yazilari cesitli yayin organlarinda yer almisti Yazilari dikkat cekince Mulkiye Mektebi nde ogretmeni olan Maarif Naziri Mustafa Nail Bey in onerisiyle 1909 da Istanbul Darulmuallimini Erkek Ogretmen Okulu Muduru oldu Kendisine genis yetkiler verildi programi istedigi gibi duzenledi ve ogretmenleri istedigi gibi secti Okulun yeni programina gore pedagojik makale ve kitalar yazdi Turkiye deki en eski ve en ciddi egitim dergisi olan ni 1912 den itibaren 1910 yilinda Maarif Nezareti adina Istanbul Darulmuallimini ogretim gorevlileri heyet i talimiyye ile birlikte cikarmaya basladi ve butun okullara gonderilmesine gayret gosterdi 1910 yili basinda bir egitim arastirma gezisine cikarak 2 ay sureyle Italya Fransa Isvicre Almanya Belcika Ingiltere ve Romanya da bulundu 1911 de eski mezunlarin yaptiklari isleri ve karsilastiklari sorunlari tespit icin vilayetleri gezdi Sam Beyrut Adana Konya Izmir Selanik Drama da bulundu Donemin Maarif Naziri Milli Egitim Bakani Emrullah Efendi ile anlasamadigi icin 1912 yilinda istifa etti Asagi yukari Tevfik Fikret in Mekteb i Sultani den istifasi ile ayni gunlere rastlayan bu istifa ikinci bir Mekteb i Sultani Meselesigibi sonuclar dogmus ogrenciler protestolarda bulunmuslardi ama olaylar Mekteb i Sultani de oldugu kadar buyumeden yatistirildi Nazir Emrullah Bey le Sati Bey arasindaki anlasmazliklarin basinda Sati Bey in egitimin tabandan baslamasi gerektigi konusundaki gorusu gelmekteydi Emrullah Efendi nin gelistirdigi Tuba Agaci Nazariyesi ise tersine egitimin ogretmen yetistirmekten baslamasi gerektigini savunuyordu Genelde Emrullah Efendi ve Sati Bey arasinda olan bu tartismalara daha sonra Ziya Gokalp Prens Sabahattin Halide Edip gibi dusunurler da katilmistir Darussafaka Mudurlugu Sati Bey Darulmuallimin Mudurlugu nden istifasinin ardindan kisa bir sure Darussafaka mudurlugu yapti Cok genis yetkililerle bu goreve getirilmisti ancak harcamalar konusunda uygulamalar yuzunden dernek ile anlasamayinca gorevi birakti Darussafaka dan ayrildiktan sonra bir Avrupa gezisine cikti Dort ay suren bu gezi ertesi yil kuracagi Yeni Mektep in esaslarini belirlemede ona yardimci oldu Yeni Mektep Tevfik Fikret in yeni okul kurma hayallerinden etkilenen Sati Bey 1915 te Sisli de Yeni Mektep adli ozel bir anaokulu ve ilkokul acti Fikret ten bu anaokulu icin siir yazmasini istedi Edebiyatimizin ilk egitsel cocuk kitabi Sermin bu okul araciligiyla yayinlanmis oldu Anaokulu ogretmenleri yetistirmek icinse Da rulmurebbiyat adli bir okul acti Arap Ulusalciligi 1919 da kendisine mustesarlik teklif edildiyse de teklifi reddederek Turkiye yi terk etti Suriye ye gitti Eskiden taraftar oldugu Osmanlicilik fikrini Osmanli Devleti yikilma surecine girmesinden sonra terk etmisti hayatinin geri kalaninda mezhepsel ve dinsel farklari dislayacak bir Arap ulusculugunun gelismesine katkida bulunacaktir Suriye de Faysal bin Huseyin onderliginde kurulan bagimsiz Arap Devleti nde Milli Egitim Bakani olarak gorev yapti Ulke Fransiz isgaline ugrayinca Italya ya gecti Faysal in Irak Krali ilan edilmesi uzerine Irak a gitti Irak ta milli egitimin kurucularindan oldu Arap milliyetciliginin egitim sistemi yoluyla yayginlasmasi icin calisti Onun goruslerinin etkisindeki askerlerden olusan ordu 1941 de mandaci Ingilizleri destekleyen kraliyet ailesine karsi bir darbe yapip Rasid Ali Geylani yi basa gecirdi Ne var ki Ingilizler kisa sure sonra kontrolu yeniden sagladignda Sati Bey ve onun diger Arap ulkelerinden getirdigi ogretmenler Irak tan kovuldu Sati Bey 1943 te Suriye Cumhurbaskani secilen Sukru el Kuvvetli nin daveti uzerine Suriye ye gidip Maarif Mustesari oldu Halen Fransiz mandasi altinda olan ulkenin ortaogrenim mufredatini Fransiz etkisinden kurtaracak sekilde yeniden duzenlendiyse de 1944 sonunda uygulamaya konan mufredat kabul gormedi Ani degisikligin yarattigi karisiklilar ve yeni okul kitaplarinin yetersizlikleri yuzunden ertesi yil eski siteme donuldu 1946 da Kahire ye giderek Egitim Enstitusu nde pedagoji ve sosyoloji okuttu Arap Kultur Dairesi ne bilim danismani oldu 1957 de inzivaya cekildi 18 yil Kahire de yasadiktan sonra 1965 te Bagdat a gitti ve 1969 da bu sehirde hayatini kaybetti Bazi EserleriFenn i Terbiye Istanbul 1325 Layihalarim Istanbul 1326 Umit ve Azim Istanbul 1329 Vatan Icin Istanbul 1329 Ara wa ahadis fi at tarbiya wa t talim Kahire 1944 Ara wa ahadis fi al vataniya wa l kavmiya Kahire 1944 Yewm Maysalun Beyrut 1947 Havliyat as sakafah al arabiya Kahire 1949 Al muhadarati al iftitahiya Kahire 1954 Al uruba bayn du atiba wa mu aidiha Bagdad 1954 Al urubah awwalan Beyrut 1955 Muhadarat fi nushu al fitirah al kavmiya Beyrut 1956 Al bilad al arabiya wa d dawla al osmaniya Kahire 1957 Kaynakca a b c PDF 16 Subat 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2010 a b Ibrahim Caner Turk II Mesrutiyet Donemi Egitimcisi Sati Bey ve Cografya Ogretimi A U Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Dergisi Sayi 40 Erzurum 2009 olu kirik baglanti Kara s 264 293 PDF 9 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2010 PDF 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2010 Cleveland William L The making of an Arab nationalist Ottomanism and Arabism in the life and thought of Sati al Husri Princeton N J 1971 Ergun Mustafa Sati Bey Hayati ve Turk Egitimine Hizmetleri Inonu Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 1987 4 19 Kara Cevat Sati Bey Yonetiminde Istanbul Darulmuallimin i ve Osmanli Devleti nde Cagdas Egitim Bilimlerinin Gelisiminde Etkisi Yavuz Kose hz Istanbul Imparatorluk Merkezinden Megakente Toplum Kurumlar ve Mekanlar Uzerine Tarih Yazinsal Gorusler terc Ayse Dagli Istanbul Kitap Yayinevi 2011 331 365 Turk Ibrahim Caner II Mesrutiyet Donemi Egitimcisi Sati Bey ve Cografya Ogretimi A U Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Dergisi Sayi 40 Erzurum 2009