Salata, genellikle sebze veya meyvelerden oluşan sade karışım ya da üzerine yoğurt ya da dökülmesiyle hazırlanan ve yemeklere eşlik eden yiyecek karışımı. Kimi zaman içine et ya da peynir gibi yiyecekler de konulur. Mevsimine ve yapıldığı yöreye özgü sayısız çeşidi yapılır. Antik Çağda Romalılar, Yunanlar ve Persler ot ve yeşillikleri karıştırarak karışık salata benzeri bir yemek yapmaktaydı.
Etimoloji
Türkçedeki salata kelimesi İtalyanca salata (> insalata) kelimesinden dilimize geçmiştir ve köken olarak Latince sal ("tuz") kelimesine dayanır.
Arka yapı
Et yemeğin yanında servis edilen basit bir salatada pişmemiş yeşillik dışında pişmiş sebzelerle de kullanılabilir. Tarhun, maydanoz, frenk maydanozu, frenk soğanı, menekşe, hodan ve gibi taze otlar ve çiçekler dışında jülyen kesilmiş pancar, katı yumurta, trüf, salata sosuna batırılmış sarımsaklı ekmek kabukları ve kornişon gibi malzemeler de salataya garnitür olabilir.
Basit salatalar için hazırlanan soslar genel olarak vinaigrette tarzı soslardır. Yağ dışında , hardal, tuz ve biber içerir. Bu basit vinaigrette sosun birçok çeşidi vardır:
İsmi | Kullanıldığı salatalar | Sosun malzemeleri |
---|---|---|
Domates suyu | Kabak, patates, yer elması | Kaynatılarak azaltılmış taze domates suyu, yağ, sirke, tuz, biber |
Domuz yağı | Yaban hindiba, kırmızı lahana, mısır salatası, karahindiba | Domuz pastırmasından yağ, tuz, biber, ısıtılmış sirke |
Hindiba, | Ezilmiş sarımsak, yağ, sirke, tuz, biber, sarımsaklı ekmek kabukları | |
Hamsi | Kereviz, hindiba, pişmiş sebze | 2 ezilmiş hamsı filetosuna yağ, sirke ve karabiber eklenir |
Hardal kreması | Jülyen kesilmiş kereviz, hindiba | Hardal, krema, limon suyu, tuz, biber |
Hint | Pişmiş sebze | Yağda kavrulmuş soğan, köri tozu, yağ, limon suyu, ezilmiş sarımsak, tuz, biber |
Krema | Lahana, marul | Krema, şarap sirkesi veya limon suyu, tuz, biber |
Marseillaise | Hindiba | Ezilmiş sarımsak, yağ, sirke, tuz, biber Gasconne salata sosuna benzer |
Kırmızı biber | Kereviz, pişmiş sebze | Fırında pişirilmiş soğan, yağ, sirke, tuz, toz kırmızı biber |
Rémoulade | Her salatada kullanılabilir | Üç ufalanmış yumurta sarısı, yağ, sirke, tuz, biber |
Çeşitleri
|
Osmanlı mutfağındaki çeşitleri
Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de çok çeşitli salata tarifleri vardır. Bunlar:
- Yeşil salata
- Domates salatası
- Karnabahar salatası
- Dövme hıyar salatası
- Çerkez salatası
- Sardalya salatası
- Istakoz salatası
- Rozbi salatası
- Bakla filizi salatası
- Teke salatası
- Marul salatası
- Çiroz balığı salatası
- Frenk teresi salatası
- Hindiba salatası
Kaynakça
- ^ Lynne Olver. "TheFood Timeline: history notes--salad". 29 Ocak 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ . 3 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 June 2020.
- ^ Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu yayınları:549, onuncu baskı 2005, sayfa: 1688
- ^ a b Montagné, Prosper. The New Larousse Gastronomique. s. 787.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Nisan 2022.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Salata genellikle sebze veya meyvelerden olusan sade karisim ya da uzerine yogurt ya da dokulmesiyle hazirlanan ve yemeklere eslik eden yiyecek karisimi Kimi zaman icine et ya da peynir gibi yiyecekler de konulur Mevsimine ve yapildigi yoreye ozgu sayisiz cesidi yapilir Antik Cagda Romalilar Yunanlar ve Persler ot ve yesillikleri karistirarak karisik salata benzeri bir yemek yapmaktaydi Yesil salata tabagi Karisik salataKarisik salataKarnabahar salatasiEtimolojiTurkcedeki salata kelimesi Italyanca salata gt insalata kelimesinden dilimize gecmistir ve koken olarak Latince sal tuz kelimesine dayanir Arka yapiEt yemegin yaninda servis edilen basit bir salatada pismemis yesillik disinda pismis sebzelerle de kullanilabilir Tarhun maydanoz frenk maydanozu frenk sogani menekse hodan ve gibi taze otlar ve cicekler disinda julyen kesilmis pancar kati yumurta truf salata sosuna batirilmis sarimsakli ekmek kabuklari ve kornison gibi malzemeler de salataya garnitur olabilir Basit salatalar icin hazirlanan soslar genel olarak vinaigrette tarzi soslardir Yag disinda hardal tuz ve biber icerir Bu basit vinaigrette sosun bircok cesidi vardir Ismi Kullanildigi salatalar Sosun malzemeleriDomates suyu Kabak patates yer elmasi Kaynatilarak azaltilmis taze domates suyu yag sirke tuz biberDomuz yagi Yaban hindiba kirmizi lahana misir salatasi karahindiba Domuz pastirmasindan yag tuz biber isitilmis sirkeHindiba Ezilmis sarimsak yag sirke tuz biber sarimsakli ekmek kabuklariHamsi Kereviz hindiba pismis sebze 2 ezilmis hamsi filetosuna yag sirke ve karabiber eklenirHardal kremasi Julyen kesilmis kereviz hindiba Hardal krema limon suyu tuz biberHint Pismis sebze Yagda kavrulmus sogan kori tozu yag limon suyu ezilmis sarimsak tuz biberKrema Lahana marul Krema sarap sirkesi veya limon suyu tuz biberMarseillaise Hindiba Ezilmis sarimsak yag sirke tuz biber Gasconne salata sosuna benzerKirmizi biber Kereviz pismis sebze Firinda pisirilmis sogan yag sirke tuz toz kirmizi biberRemoulade Her salatada kullanilabilir Uc ufalanmis yumurta sarisi yag sirke tuz biberCesitleriAhtapot salatasi Coban salatasi Deniz borulcesi salatasi Pizza salatasi Pico de gallo Meyve salatasi Patates salatasi Rus salatasi Sezar salatasi Yumurta salatasi Zahter salatasiOsmanli mutfagindaki cesitleri Basili ilk yemek kitabi Melceu t Tabbahin de cok cesitli salata tarifleri vardir Bunlar Yesil salata Domates salatasi Karnabahar salatasi Dovme hiyar salatasi Cerkez salatasi Sardalya salatasi Istakoz salatasi Rozbi salatasi Bakla filizi salatasi Teke salatasi Marul salatasi Ciroz baligi salatasi Frenk teresi salatasi Hindiba salatasiKaynakca Lynne Olver TheFood Timeline history notes salad 29 Ocak 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2020 3 Kasim 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 June 2020 Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu yayinlari 549 onuncu baski 2005 sayfa 1688 a b Montagne Prosper The New Larousse Gastronomique s 787 Arsivlenmis kopya PDF 3 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Nisan 2022 Ayrica bakinizHazirlanan yemekler listesi Salata bari Ana yemek Ordovr