Schindler'in Listesi (İngilizce: Schindler's List), yönetmenliğini Steven Spielberg'in yaptığı, 1993 ABD yapımı bir filmdir. II. Dünya Savaşı sırasında Naziler'in uygulamış olduğu soykırımdan binin üzerinde Polonya Yahudisinin kurtarılmasında rolü olan Oskar Schindler'i ve bu kurtarmayı konu edinen film, 321 milyon dolar gişe hasılatı elde etmiş ve Akademi, Altın Küre, BAFTA ve Grammy ödülleri kazanmıştır. "Tüm zamanların en iyi filmleri" konulu çeşitli listelerde üst sıralarda bulunan film, Amerikan Film Enstitüsü'nün güncel listesinde 9. sırada yer almaktadır.
Schindler's List | |
Yönetmen | Steven Spielberg |
---|---|
Yapımcı | Branko Lustig Steven Spielberg |
Senarist | Eser: Thomas Keneally Uyarlama: Steven Zaillian |
Oyuncular | Liam Neeson Ben Kingsley Ralph Fiennes |
Müzik | John Williams |
Görüntü yönetmeni | |
Kurgu | Michael Kahn |
Stüdyo | Universal Pictures |
Cinsi | Sinema filmi |
Türü | Dram, savaş, tarih |
Renk | Siyah-beyaz Renkli () |
Yapım yılı | 1993, ABD |
Çıkış tarih(ler)i | ABD: 15 Aralık 1993 Türkiye: 4 Mart 1994 |
Süre | 195 dakika |
Dil | İngilizce, İbranice, Almanca, Lehçe |
Bütçe | 22 milyon $ |
Hasılat | 321.2 milyon $ |
"Schindler'in Listesi", 2004 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.
Konu
II. Dünya Savaşı, Nazi Almanyası. Oskar Schindler Almanya'ya iş kurmak amacı ile gelir. Fakat beş kuruşu yoktur. Kendi deyişiyle sunum yeteneği sayesinde birçok üst düzey Alman SS subayı ile dost olur. Bu sırada Yahudi Soykırımı başlamıştır. Schindler'in fabrikası artık getto kamplarındakilerin cennet kapısı olmaya başlamıştır. Schindler´in yardımcısı Itzhak Stern de bir Yahudi'dir. Stern, Schindler'in fabrikasının idaresini yürütürken, bir yandan da belgelerde yaptığı değişikliklerle birçok Yahudi'yi Alman savaş gücü için gerekli göstererek, fabrikaya alır ve toplama kamplarına gönderilmekten kurtarır.
Sonrasında, gettolardaki Yahudiler, Kraków'un güneyinde inşa edilen Plaszow Toplama Kampına sürülür ve bu sırada Alman askerlerinin gettoları boşaltmasını bölgeye hakim bir tepeden izleyen Schindler, birçok Yahudi'nin öldürülmesine tanık olur. Fakat, Stern'in de uyarılarıyla, özellikle Plaszow kampının komutanı Amon Göth başta olmak üzere, Alman subaylarıyla işbirliğine devam eder. Fabrika bir yandan kâr amacıyla çalışırken, Schindler bir yandan da mümkün olduğunca çok Yahudi'nin kurtarılması için çabalamaktadır.
Bu esnada, Berlin'den gelen emirle, kamp tasfiye edilip, tüm esirler Auschwitz'e sürülmeye başlanır. Schindler, her işçi için verdiği yüklü miktardaki rüşvetle, Amon Göth'ü kendi Yahudileri'ni, eski evinin bulunduğu Zwittau-Brinnlitz'de (Çekoslovakya) kuracağı fabrikaya götürmeye ikna eder. Gene de sorunlar devam eder ve Schindler'in fabrikasına götürülmek üzere trene bindirilen erkeklerin fabrikaya ulaşmasına rağmen, Yahudi kadınlar bir yanlışlık sonucu Auschwitz'e götürülür. Fakat, Schindler kampın komutanı Rudolf Höß'e verdiği rüşvet ile kadınları tekrar kurtarır ve sonunda listesinde bulunan tüm Yahudileri kendi fabrikasına aldırmayı başarır.
Almanya'nın teslim olması ile beraber, hâlen bir Nazi partisi üyesi ve kendi deyişiyle köle işçilerden kazanç sağlayan bir kimse olduğu için Schindler, Sovyet askerlerinden kaçmak zorundadır. SS korumalarına, evlerine bir katil veya insan olarak dönmenin ellerinde olduğunu söyler ve askerler esirlere dokunmadan fabrikayı terk ederler. Gece, işçileri ile vedalaşması esnasında, işçiler Schindler'e gerekirse delil olarak sunması için her birinin imzaladığı ve onlar için bir katil olmadığını izah ettikleri bir mektup ile üzerine Talmud'dan "Kim ki bir insanın hayatını kurtarır, o tüm Dünya'yı kurtarır" sözünün işli olduğu, bir işçinin altın dişinden dövdükleri bir yüzük verirler. Schindler, duygulanır ve ağlayarak tüm bunların yeterli olmadığını, elinden gelenden daha fazlasını yapmış, daha fazla insan kurtarmış olabileceğini söyler.
Ertesi sabah, Schindler Yahudileri, doğan güneş ile uyanırlar ve gelen bir Sovyet askeri tarafından artık özgür oldukları söylenir. Birlikte, yiyecek bulmak adına yürüyen işçiler, sahnenin değişmesi ile birlikte, Oskar Schindler'in Kudüs'te bulunan mezarına doğru yürüyen, günümüz Schindler Yahudileri'ne dönüşür. Filmde son olarak, Schindler'in kurtardığı yaklaşık 1100 kişinin soyundan gelenlerin, filmin çekildiği tarihte yaklaşık 6000 kişi olduğu ve bir zamanlar milyonlarla ifade edilen Polonya Yahudileri'nin artık 4000'den daha az bir sayıyla ifade edildiği seyircilere yansıtılır.
Film dışında Oskar Schindler
Filmde Oskar Schindler'in Çekoslovakya'da Almanya adına casusluk yaptığından bahsedilmez. Ayrıca savaş sonuna kadar Nazi Partisi üyesidir. Savaştan sonra kurtardığı insanların finansal desteğiyle ayakta kalması, hatta masraflarını geri istemesi gibi konulara değinilmemiştir. Film karakteri Stern adlı sadık muhasebeci de birkaç kişinin özleştirilmiş halidir ve fabrikayı muhasebecilerinin Yahudi bağlantılarından çok ucuz bir fiyata almıştır. Schindler'in fakirlik ve yokluk içinde öldüğü de betimlenmeyen gerçeklerdendir.
Oyuncu kadrosu
Oyuncu | Rolü |
---|---|
Liam Neeson | Oskar Schindler |
Ben Kingsley | İtzhak Stern |
Ralph Fiennes | Amon Göth |
Caroline Goodall | Emilie Schindler |
Jonathan Sagall | |
Embeth Davidtz | Helen Hirsch |
Wiktoria Klonowska | |
Marcel Goldberg | |
Ingrid | |
Friedrich von Thun | |
Yatırımcı | |
Albert Hujar | |
Danka Dresner | |
Rabbi Menasha Lewartow | |
Julius Madritsch | |
Hans-Michael Rehberg | Rudolf Höß |
Josef Mengele | |
Oliwia Dąbrowska | Kırmızılı kız |
Bettina Kupfer | Regina Perlman |
Yapım
Gelişim
Bir Schindlerjuden (Schindler Yahudisi) olan Pfefferberg, hayatını kurtaran kişinin hikâyesini anlatmayı kendine görev edinmiştir. Pfefferberg, MGM ile 1963 yılında 'un senaryosunu yazdığı Oskar Schindler'in biyografik filmini yapmaya girişmiş ancak anlaşma bozulmuştur. 1982'de, Thomas Keneally, iki yıl önce Los Angelos'ta Pfefferberg ile şans eseri tanışması sonrası tarihi romanı Schindler'in Gemisi'ni yazdı. başakanı yönetmen Steven Spielberg'e kitap hakkında bir New York Times eleştirisi gönderdi. Spielberg, Schindler'in öyküsünden şaşkına dönmüş halde, şakayla karışık, gerçek olup olmadığını sormuştur. "Karakterin çelişkili yapısı beni içine çekti" demiştir: "Ne böyle bir adamı aniden tüm kazandıklarını alıp bu hayatları kurtarma görevine adamasına yol açmış olabilir?" Spielberg, Universal Pictures'ın romanın yayın haklarını almasına yetecek ilgiyi göstermiştir. Bahar 1983'teki ilk görüşmelerinde, Pfefferberg'e filmi çekmeye on yılda başlayabileceğini söylemiştir. Filmin kapanış jeneriğinde Pfefferberg, Leopold Page adı altında danışman olarak yer almıştır.
Spielberg, Holokost hakkında bir film yapmak için yetkin olup olmadığından emin değildi ve proje "[onun] suçluluk duygusu"na kaldı. Spielberg yapımı yönetmen Roman Polanski'ye vermeyi denedi ancak ret yanıtı aldı. Polanski'nin annesi Auschwitz'te öldürülmüştü ve Polanski Kraków Gettosu'nda yaşamış ve hayatta kalmıştı. Polanski sonrasında kendi Holokost filmini, Piyanist (2002) yönetti. Spielberg ayrıca filmi Sydney Pollack'a ve Schindler'in Listesi'ni 1988'de yönetmeye talip olan Martin Scorsese'e önerdi. Ancak Spielberg, Scorsese'e filmin çekimini devretmekten emin değildi; "Aileme ve çocuklarıma Holokost ile ilgili bir şey yapma şansını bağışlamak istemiştim." Spielberg bunun yerine ona yönetmeyi teklif etti.Billy Wilder çoğu Holokost'ta ölen ailesine bir anı olarak filmi çekmeye duyduğu ilgiyi belirtmiştir.
Spielberg sonunda Holokost inkârcıları basında önemli yer tutmaya başladığını fark edince filmi çekmeye karar verdi. Berlin Duvarı'nın yıkılmasının ardından Neo-Nazizm'in yükselmesiyle, 1930'larda olduğu gibi insanların hoşgörüsüzlüğe yöneleceğinden korktu. Sid Sheinberg, Spielberg'e, ilk olarak Jurassic Park'ı yapması koşuluyla yeşil ışık yaktı. Spielberg sonrasında "Bir kere Schindler'i yönetince Jurassic Park'ı çekemeyeceğimi biliyordu." demiştir. Holokost filmleri genelde tercih edilmediğinden 22 milyon $ gibi küçük bir bütçe ayrılması tasarlandı. Spielberg film için ücret almayı bir "diyet" olarak adlandırıp reddetti ve filmin başarısız olacağını düşündü.
1983'te, Keneally kitabını uyarlaması için tutuldu ve 220 sayfalık bir notla geldi. Onun uyarlaması Schindler'in sayısız ilişkisi üzerineydi ve Keneally hikâyeyi yeterince sıkıştırmadığını kabul etti. Spielberg, Out of Africa'nın senaristi ile son halini yazması için anlaştı. Luedtke, Schindler'in kalbinin değişimini inanılmaz bulduğu için yaklaşık dört yıl sonra yazmaktan vazgeçti. Yönetmenliği süresince Scorsese, Steven Zaillian'ı bi senaryo yazması için ayarladı. Tamamladıktan sonra Spielberg, Zaillian'ın 115 sayfalık taslağını çok kısa buldu ve 195 sayfaya çıkarmasını istedi. Spielberg hikâyede daha çok Yahudilerin üzerinde durulmasını ve Schindler'in değişiminin ani bir kırılma veya değişim şeklinde değil aşamalı ve karmaşık olmasını istedi. Getto'nun tasfiye sahnesini "izlenilemez olacak kadar güçlü hissedilen bir sahne" olması için uzattı.
Oyuncular
Neeson, Schindler rolü için önceden belirlenmiş ve Spielberg onu Broadway'de olarak sahne aldığı zaman görünce Aralık 1992'de kadroya alınmıştır.Warren Beatty senaryo okumasına katılmış ancak Spielberg onun aksanını gizleyemeyeceği ve "film yıldızı geçmişini" beraberinde getireceği için sıcak bakmamıştır.Kevin Costner ve Mel Gibson Schindler'i oynamaya ilgilerini belirtmiş ama Spielberg oyuncunun yıldızlığı karakteri geçmesin diye daha ziyade tanınmayan Neelson'ı kadroya almayı tercih etmiştir. Neeson Schindler'i, zekasıyla onu bir çeşit dalgacı olarak gören Nazileri alt ettiği için eğlenceli bulmuştur. "Onlar onu pek ciddiye almadılar ve o bunu amacı için kullandı." Role hazırlanmasına yardım etmek için Spielberg Neeson'a, karizmasını Schindler'inkiyle kıyasladığı Time Warner CEO'su 'un film kliplerini göstermiştir. Aynı zamanda Neeson'ın doğru tonlama ve perdelemeye çalışması için Schindler'in bir ses kaydını bulmuştur.
Fiennes, Spielberg, performansını (1992) ve (1992) filmlerinde izleyince Amon Goeth olarak kadroya dahil edilmiştir. Spielberg Fiennes'in seçimi hakkında "Cinsi bir canavar gördüm. Tamamen incelikle ilgili: gözlerinden geçen şefkat anları vardı, hemen sonra soğuklaşan." Fiennes rolü için 13 kilo almıştır. Tarihi haber filmlerini izlemiş ve Goeth'i tanıyan Holokost'tan sağ kalanlarla görüşmüştür. Onu canlandırırken Fiennes "Acısına yakınlaştım. İçinde kırılmış, zavallı bir canlı vardı. Onun hakkında kendimi bölünmüş hissettim, acıdım. Bana verilen ve sonra özellikle bağlandığım kirli, hırpalanmış bir oyuncak gibiydi." demiştir. Fiennes Goeth'e kıyafetleriyle o kadar benzemişti ki Mila Pfefferberg (olayların canlı bir tanığı) onunla tanıştığında korkuyla ürpermiştir.
Itzhak Stern'in karakteri (Ben Kingsley tarafından canlandırılmıştır) muhasebeci Stern, fabrika müdürü Abraham Bankier ve Goeth'in kişisel asistanı Mietek Pemper'in bir toplamı gibidir. Karakter Schindler'in ve vicdanı gibi davranmıştır. Kingsley en iyi 1982 yapımı biyografik filminde Oscar kazandığı rolü Gandhi ile tanınır.
Genel olarak filmde 126 sözlü rol bulunmaktadır. Binlerce figüran film süresince kiralanmıştır. Spielberg İsrailli ve Leh oyuncuları Doğu Avrupalı görünüşleri nedeniyle özellikle seçmiştir. Pek çok Alman oyuncu SS üniformalarını giymekte isteksiz davranmış ancak bazıları sonra Spielberg'e filmde aldıkları katartik rol için teşekkür etmiştir. Filmin yarısında Spielberg, 128 canlı tanığın Schindler'in Kudüs'teki mezarı başında saygı gösterisinde bulundukları bir kapanış düşünmüştür. Yapımcılar Schindlerjuden bulabilmeye ve onları sahnenin çekimi için uçakla götürmeye çok çaba sarf etmiştir.
Çekimler
İlk çekimler 1 Mart 1993'te Kraków, Polonya'da başladı ve 75 günde tamamlanması planlandı. Esas kamp bölgesinden çağdaş yüksek binalar göründüğünden Płaszów kampını yakındaki bir taş ocağında yeniden inşa etmek gerektiyse de ekip hakiki mekanlar veya yakın bölgelerde çekimleri gerçekleştirdi. Kraków'daki emaye fabrikasının iç mekan çekimleri 'daki benzer bir tesiste yapılırken dış çekimler ve fabrika merdivenlerindeki çekimler gerçek fabrikada yapıldı. Set ekibi fazladan çekim yapmak ya da Auschwitz'in zemini üzerine set kurmaktan men edildiği için girişin hemen dışındaki bir kurmaca sette çekimleri yaptı. Bazı antisemitik olaylar meydana geldi. Fiennes'i Nazi üniforması içinde gören bir kadın ona "Almanlar insanları büyülüyor. Onlar ölümü hak etmeyen kimseyi öldürmediler." dedi. Kingsley, İsrailli oyuncu Michael Schneider'e hakaret eden Almanca konuşan bir iş insanı ile kavgaya girişecekken çekim alanının yanındaki panolara antisemitik semboller çizildi. Ancak Spielberg Hamursuz bayramında "tüm Alman oyuncular geldi. Kipah (Yahudilerin ibadet ederken giydiği takke) giydiler ve Haggadah'ı (Yahudi Hamursuz Bayramı'nda Seder yemeği sırasında okunan ayinsel kitap) açtılar. İsrailli oyuncular yanlarına geldiler ve onlara bunun ne olduğunu açıklamaya başladılar. Bu oyuncular ailesi beraberce oturdu ve ırk ile kültürü bir yana bıraktılar." demiştir.
—Çekimler esnasında Steven Spielberg'in duygusal durumu üzerine yorumu
Schindler'in Listesi'nin çekimi Spielberg için son derece duygusaldı. Çektiği konu onu çocukluğu ile ilgili şeylerle, karşılaştığı antisemitizm gibi, yeniden yüzleşmeye zorluyordu. Auschwitz'i ziyaret ettiğinde ağlamamasına şaşırdı; aksine kendini kızgın ve öfkeli buldu. Auschwitz'e götürülmeleri esnasında, yaşlı Yahudilerin Nazi doktorlarınca seçilirken çıplak koşmaya zorlandıkları sahneleri çekerken kendilerini bunu izlemeye zorlamayan pek çok set görevlisinden biriydi. Spielberg kendini film yapımcısından çok bir gazeteci gibi hissettiğini söyler – sahneleri ayarlayacak ve onları akarken izleyecekti, film yapımcısı gibi değil de bir tanık gibi. Bir tanesi toplama kampında doğmuş olan çoğu kadın oyuncu duş sahnelerini çekerken kendini tutamayıp ağladı. Çekimler süresince kalmak için Spielberg, karısı Kate Capshaw ve beş çocuğu Kraków'un kenar mahallelerinden birinde ev tuttular. Daha sonra karısına "her şey daha katlanılmaz hale gelirken ... bana doksan iki gün boyunca yardım ettiği için" teşekkür etmiştir.Robin Williams, Spielberg'ü kutlamak ve sette gereken ciddiyeti sağladığı için aramıştır. Bu arada Spielberg her gece Haziran 1993'te prömiyeri planlanan Jurassic Park'ı yazmak için saatler harcadı.
Spielberg Almanca ve Lehçe'yi geçmişteki gerçeklik duygusunu verebilmek için bazı sahnelerde kullanmıştır. Aslında tüm filmi bu dillerde yapmayı tasarlamış ancak "okumak daha kolay geliyor. Bu onlara, gözlerini ekrandan ayırmak ve başka bir şey izlemek için bir bahane olurdu." diyerek vazgeçmiştir.
Sinematografi
Belgesel film 'tan (1985) esinlenerek, Spielberg filmi resimli taslaklarla planlamamaya karar verdi ve belgesel gibi çekmemekte karar kıldı. Filmin %40'ı el kamerasıyla çekilmiştir ve düşük bütçe filmin yetmiş iki günden fazla sürede hızlıca çekildiği anlamına gelir.Spielberg bunun filme "doğallık ve keskinlik" verdiğini ve "konuya hizmet ettiğini" düşündüğünü söyledi.Sabit kamera, yüksek çekim ve yakınlaştırıcı mercek kullanmadan çekim yapmıştır ve bu durumu "her şey benim için bir güvenlik ağı olarak kabul edilebilir." şeklinde belirtmiştir. Bu, geçmişte Cecil B. DeMille veya David Lean gibi yönetmenlere haraç ödediğini hisseden Spielberg'ü olgunlaştırmıştır.
Filmi esas olarak siyah beyaz çekme fikri filmin belgesel türüne ve Janusz Kamiński'nin Alman dışavurumculuğu ve İtalyan Yeni Gerçekçiliğiyle kıyasladığı sinematografik yapısına katkı sağlamaktadır.Kamiński, filme zamansızlık hissi vererek izleyicinin "yapıldığı zamana ait bir kanısı olmamasını" istediğini söylemiştir.Spielberg siyah beyazı, zamanın gerçek belgesel görüntülerine benzetmek için kullanmaya karar verdi.Universal başkanı Tom Pollock ondan, filmin daha sonra renkli VHS kopyalarını da satabilmek için filmi renkli negatiflerle çekmesini rica etmiş ancak Spielberg olayları "kazara güzelleştirmemek" için reddetmiştir.
Müzik
Spielberg ile sıkça çalışan John Williams, Schindler'in Listesi'nin müziklerini yapmıştır. Besteci filmden etkilenmiş ve bunun çok iddialı bir iş olduğunu düşünmüştür. Spielberg'e "Bu film için benden daha iyi bir besteciye ihtiyacın var." demiştir. Spielberg ise "Biliyorum. Ama hepsi öldü!" yanıtını vermiştir. Itzhak Perlman tema müziğini violin ile çalmıştır.
Schindler'in Listesi hakkında Perlman:
Perlman: "Onun [John Williams] her şeyi sese dönüştürmesinin özgünlüğüne inanamadım ve sordum 'John, bu nereden geliyor?' ve o da 'Şey, Fiddler on the Roof'tan falan biraz pratik yapmıştım ve her şey yolunda gitti' demiştir ki bu onun müziği."
Röportör: "İlk ne zaman Schindler'in Listesi için çalışmaya yöneldiniz, hiç başlamadan tekrar düşündünüz mü, bir kerede mi karar verdiniz yoksa 'Emin değilim, film müziği yapayım bari' mi dediniz?
Perlman: "Hayır, bana hiç olmadı bu çünkü filmin bu özel konusu benim için çok önemliydi ve sadece tarihi bilerek ve hissederek katkıda bulunabilirdim; dolaylı olarak da bu tarihin bir kurbanı gibi."
Gettonun Nazilerce kapatılması sahnesinde halk şarkısı "" ("Fırının üstünde") (Yidiş: אויפֿן פּריפּעטשיק) bir çocuk korosu tarafından söylenmiştir. Şarkı Spielberg'in büyük annesi Becky tarafından torunlarına söylenirmiş. Filmdeki klarnet soloları Klezmer üstadı tarafından kaydedilmiştir. Williams, Schindler'in Listesi ile beşinci kez En İyi Müzik Oscar Ödülü kazanmıştır. Film müziklerinden seçmeler olarak piyasaya çıkmıştır.
Temalar ve sembolizm
Film kötüye karşı iyi konusunu Amerikan sinemasının bilinen kişileştirmelerinden "iyi Alman" karakterini kullanarak ortaya koyar. Goeth neredeyse tamamen kötü ve karanlık biri gibi gösterilirken Schindler yavaş yavaş Nazi destekçisinden bir kurtarıcı ve kahramana dönüşür. Böylece ikinci bir konu olan kurtarma da saygınlığının sınırındaki rezil bir komplocudan binden fazla kişinin yaşamını kurtarmaktan sorumlu baba figürüne dönüşen Schindler üzerinden verilir.
Kırmızılı kız
Film esas olarak siyah beyaz çekilmiş olmasına rağmen Kraków gettosunun kapatılışı sahnesinde küçük bir kızı göstermek için kırmızı bir palto kullanılmıştır. Filmin devamında Schindler onun, sadece üstündeki kırmızı ceket sayesinde tanınabilen ölü bedenini görür. Spielberg sahnenin, Birleşik Devletler'deki üst düzey devlet adamlarının Holokost esnasında olanları bilip bunu durdurmak için hiçbir şey yapmamalarını belirtmeyi amaçladığını söyledi. "Bu kırmızı ceket giymiş bir kız kadar barizdi, aşağı doğru yürüyor ama Alman demiryollarını bombalamak için hiçbir şey yapılmıyor. Avrupa Yahudilerinin yok edilmesini ... durdurmak için hiçbir şey yapılmıyor." dedi. "Bu, sahneyi renkli yaparak vermek istediğim mesajdı."IGN'den Andy Patrizio, Schindler'in kızın bedenini gördüğü anın onun değiştiği an olduğunu söyledi; artık "kül ve arabasının üstüne yığılan vurulmuş ölü bedenleri sorun" olarak görmüyordu.Université de Montréal'den profesör kırmızının "masumiyet, umut veya Holokost vahşetinde katledilen Yahudilerin kanı" olup olmadığını merak ettiğini belirtir.
Kız, çekimler yapılırken üç yaşında olan Oliwia Dąbrowska tarafından canlandırılmıştır. Spielberg Dąbrowska'dan filmi on sekiz yaşına kadar izlememesini rica eder ancak on bir yaşındayken izler ve "dehşete kapılır." Filmi yetişkin olarak tekrar izlediğinde oynadığı rolden gurur duyar. Vurgulanmak istenmemiş olsa da karakter, Kraków gettosunda kırmızı paltosuyla bilinen 'ya benzemektedir. Ligocka, kurgusal benzerinin aksine hayatta kalabilmiştir. Film yayınlandıktan sonra kendi hikâyesini yazmış ve yayınlamıştır, : Bir Anı (İngilizce çevirisi, 2002). Aile üyeleriyle 2014'te yapılan bir mülakata göre kırmızılı kız için Kraków sakinlerinden Genya Gitel Chil'den esinlenilmiştir.
Mumlar
Açılış sahnesi Shabbat ayini yapan bir aileyle başlar. Spielberg "filme yakılan mumlarla başlamak ... güzel bir kitabın sonu, filme Yahudi avı başlamadan önceki sıradan bir Shabbat ayiniyle başlamak" demiştir. Açılış sahnelerinde renkler solarken dumanlar, Auschwitz'de yakılan bedenleri sembolize eden bir aleme daldırır. Sadece sonunda, Schindler çalışanlarına Shabbat ayini yapmalarına izin verdiğinde mum alevinin görüntüsü eski sıcaklığına kavuşur. Spielberg'e göre onlar "sadece bir renk parıltısı, umudun titrek ışığı[nı]" temsil eder.York Üniversitesi Koschitzky Yahudi çalışmaları Merkezi müdürü Sara Horowitz mumları öldürülen ve krematoryumlarda yakılan Avrupa Yahudilerinin sembolü olarak görür. İki sahne Nazi dönemini, başlangıcını ve sonunu parantez içine alır. Genelde evin kadınlarının Shabbat mumlarını yaktığını ve 'i okuduklarını söyler. Filmdeyse ayini gerçekleştiren, sadece kadınların indirgenmiş durumunu değil Yahudi erkeklerin de Aryan ırkına, özellikle Goeth ve Schindler'e göre bulunduğu aşağı konumu gösteren bir erkektir.
Diğer semboller
Spielberg'e göre filmin siyah beyaz sunulması Holokost'un kendisini ifade etmektedir: "Holokost ışıksız bir hayattır. Bana göre hayatın sembolü renktir. İşte bu nedenle Holokost ile ilgili bir film siyah beyaz olmalı." Robert Gellately filmin tümünün başlangıçtaki seyrek şiddetin artarak ölüm ve yıkıma dönüşmesiyle, Holokost'un bir metaforu olarak görülebileceğine işaret eder. Ayrıca filmdeki Yahudilerin durumuyla Nazi Almanyası'ndaki Yahudileri köle olarak kullanmakla tamamen yok etmek tartışmaları arasındaki paralelliğe vurgu yapmaktadır. Su, 'da (Amerikan Yahudi İlahiyat Fakültesi) Holokost çalışmaları profesörü Alan Mintz tarafından, verilen bir kurtuluş olarak görülmektedir. Schindler'in suya tutulmak üzere bekleyen mahkûmlarla dolu bir Holokost treni ayarladığı ve Auschwitz'deki gaz beklentisi yerine gerçek duş verilen sahnelerdeki varlığına gönderme yapar.
Karşılamalar
Eleştirel görüşler
Schindler'in Listesi eleştirmenlerin ve izleyiciler tarafından övülmüş, kayda değer bir başarı olarak kabul edilmiştir. Tanınmış Amerikalılardan, talk show sunucusu Oprah Winfrey ve başkan Bill Clinton vatandaşların filmi izlemelerini istedi. Pek çok ülke lideri filmi izledi ve bazıları Spielberg ile kişisel olarak tanıştı.The New Yorker'dan yapımı Holokost ile ilgili en iyi tarih filmi olarak adlandırdı; "kültür tarihindeki yerini alan ve oradan ayrılmayacak" bir film.Chicago Sun-Times'dan Roger Ebert filmi Spielberg'ün en iyi, "mükemmel biçimde oynanmış, yazılmış, yönetilmiş ve izlenmiş" çalışması olarak değerlendirdi. Ebert filmi, kendince 1993 yılının en iyi on filminden biri olarak saydı. Terrence Rafferty, başka bir The New Yorker eleştirmeni, filmin "anlatı cüretine, görsel cesaretine ve duygusal açıklığına" hayran kaldığını belirtti. Neeson, Fiennes, Kingsley ve Davidtz'in bireysel oyunculuklarının özel övgüye layık olduklarını söyleyip Auschwitz'deki duş sahnesini "şimdiye dek filme çekilmiş en korkunç bölüm" olarak yorumladı. 2013 film rehberinde , nadir görülen dört yıldızla ödüllendirip uzun bir eleştiri yazmıştır. Filmi "Thomas Keneally'in çok satan eserinin sarsıcı bir uyarlaması" olduğunu ifade edip "bu Hollywood'un daha önce yapmadığı bir şey gibi duruyor ve hissettiriyor." diye devam etti. [Bu] "Spielberg'in bugüne kadarki en yoğun ve kişisel filmi" diyerek yazısını sonlandırdı.Boston Herald'dan James Verniere filmin baskıcılığını ve hissizliğini öne çıkarıp onu "Holokost külliyatına büyük bir katkı" olarak gösterdi.'a yazdığı eleştirisinde Britanyalı eleştirmen hikâyenin aşırı duygusallaştırıldığına yönelik korkusunu dile getirip "tamamen yanlış vurgulanmış. Spielberg elindekinden katı bir ahlaki ve duygusal bir bütün çıkarmış. Film sıra dışı bir başarı." demiştir. Mintz filmin en acımasız eleştirmenlerinin bile Kraków gettosunun kapatılışı ile ilgili on beş dakikalık bölümünün "görsel yüceliğine" hayran kaldıklarını belirtmiştir. Sahneyi "gerçekçi" ve "çarpıcı" olarak tanımlar. Filmin, hayatta kalanların, felaketle olan son bağların da ayrılarak öte dünyaya göçmesiyle Holokost hatırası ve farkındalığını artırmaya önemli bir katkı yaptığını belirtir. Filmin Almanya'da yayınlanması Almanların çoğunun neden daha fazla yardım etmediğine yönelik geniş çaplı bir tartışma başlatmıştır.
Filme yönelik eleştiriler yazılı basından ziyade akademik çevrelerden geldi. Horowitz gettolardaki Yahudi faaliyetlerinin ödünç verme, karaborsadan ticaret yapma veya varlığını gizleme gibi mali işlemler olarak görüldüğünü ve böylece Yahudi yaşantısının kalıp yargısal bir örneğini devam ettirdiğini belirtir. Horowitz, filmdeki kadın tasvirlerinin gerçek Nazi zihniyetini yansıtırken kadınların aşağı konumu ve cinsellikle şiddet arasındaki bağlantının pek vurgulanmadığını dile getirir.Brown Üniversitesi'nden tarih profesörü fiziksel olarak geniş ve güçlü çizilen Schindler ve Goeth'in küçük, kaçmaya çalışan ve ürkmüş biçimde yansıtılan - iyi kötü mücadelesine yalın bir fon oluşturan- Yahudi kurbanları gölgede bıraktığını belirtir.'ten akademisyenler Samuel J. Leistedt ve Paul Linkowski Goeth'in filmdeki karakterini klasik bir psikopat olarak tanımlar.
Horowitz, filmdeki mutlak iyi ve mutlak kötü ikiliğinin Holokost faillerinin çoğunun sıradan kimseler olduğu gerçeğini kapatarak filmin ortalama bir Almanın Holokost ile ilgili bilgisini veya ilgisini nasıl mantığa bürüdüğünü açıklamadığını söyler. Yazar filmin Holokost'tan kurtulacak kadar zeki veya şanslı olduğu izlenimini uyandırdığını, bunun gerçek olmadığı yorumunda bulundu. Spielberg eleştiriye Schindler'in kırılması ya da söylediği şekliyle elvedasının çok ağlak ve dahi karakter dışı olduğunu belirtip sahnenin kayıp hissini vererek izleyicinin ekrandaki karakterle beraber yas tutma imkânını vermesi gerektiği yanıtını verir.
Diğer yapımcıların değerlendirmeleri
Schindler'in Listesi Spielberg'in arkadaşlarınca çok iyi karşılandı. Yapımcı Billy Wilder Spielberg'e yazdığı uzun tebrik mektubunda "Daha iyi birini bulamazlardı. Bu film tam bir harika." demiştir. Filmi yönetme şansını geri çeviren Polanski sonradan "Ben kesinlikle Spielberg kadar iyi bir iş yapamadım çünkü onun kadar nesnel olamadım." yorumunda bulunmuştur.Schindler'in Listesi'ni 1995 yapımı filmi 'ye esin kaynağı olarak göstermiştir.Schindler'in Listesi'nin başarısı yapımcı Stanley Kubrick'e kendi Holokost projesi, Katolik gibi davranarak Polonya'ya kaçıp hayatta kalmayı başaran Yahudi bir çocukla halasının kaçışını anlatan 'ni bırakmaya sevk etmiştir. Senarist Schindler'in Listesi'nin Holokost'un iyi bir temsili olduğunu söylediğinde Kubrick "Bunun Holokost hakkında olduğunu mu düşünüyorsun? Bu başarı hakkında, değil mi? Holokost yaklaşık 6 milyon kişinin öldürülmesi. Schindler'in Listesi ise yaklaşık 600 ölmeyen kişi." yorumunda bulunmuştur.
Yapımcı Jean-Luc Godard Spielberg'ü, Schindler'in karısı Emilie Schindler Arjantin'de sefalet içinde yaşarken film sayesinde bir trajediden kar elde etmekle suçlamıştır. Keneally katkılarından dolayı ona ödeme yapılmadığını iddia etmiş, "özellikle çünkü ben kendim şimdi Emilie'ye bir çek yazdım." demiştir. Aynı zamanda Spielberg'ün ofisinden ödemenin oradan yapıldığını onaylamıştır. Yapımcı Michael Haneke Schindler'in kadınlarının yanlışlıkla Auscwitz'e gönderildiği ve duşa sokulduğu sahneyi eleştirmiştir: "Filmde kamplardaki duştan su mu gaz mı geleceğini bilmediğimiz bir sahne var. Böyle bir şeyi ancak Birleşik Devletler gibi naif izleyicilerin olduğu yerlerde yapabilirsin. Bu uygun bir kullanım şekli değil. Spielberg iyiyi amaçlamış – ama bu budalaca."
Film yapımcı ve eğitmen, dokuz saatlik Holokost filmi 'in yönetmeni Claude Lanzmann tarafından Schindler'in Listesi'ni "ucuz melodram" ve tarihi gerçekliklerin "çarpıtılması" diyerek eleştirmiştir. "Kurgu sınırları aşmaktır, ben Holokost'un tasvirinin kesinlikle yasak olduğuna inanıyorum." demiştir. Lanzmann ayrıca Spielberg'ü Holokost'u Almanların bakış açısıyla değerlendirdiğini söyleyerek eleştirmiş, "tersine dünya" yorumunda bulunmuştur. "Ben içtenlikle Shoah'tan önce bir zaman ve Shoah'tan sonra bir zaman olduğuna ve Shoah'tan sonraki zamanda bazı şeylerin artık yapılamayacağına inanıyorum. Spielberg yine de yapmış." diyerek yakınmıştır. Spielberg onun "Holokost hakkında tek belirleyici ses olmak istiyor. Gerçeği yansıtma çabasında hiçbir acıma hissi olamayacağını söyleyerek beni şaşırttı" diyerek suçlamıştır.
Yahudi topluluğunun tepkisi
1994'te filmle ilgili bir Village Voice sempozyumu düzenlendiğinde tarihçi Annette Insdorf üç toplama kampından sağ kurtulan annesinin geniş kitlelerce izlenecek büyük bir Holokost hikâyesinin anlatıldığı filme nasıl şükran duyduğunu anlattı. ve Holokost'tan sağ kurtulan yazar Imre Kertész bire bir tanık olmayan birinin Nazi toplama kampındaki yaşamı bütün gerçekliğiyle anlatmasının imkânsız olduğunu söylemiştir. Spielberg'ü hikâyeyi geniş bir izleyici kitlesiyle buluşturduğu için takdir ederken filmin mezarlıktaki son sahnesinin yaşananların hayatta kalanlar üzerindeki korkunç artçılarını umursamadığını ve oraya duygusal olarak incinmeden gelmişler gibi yansıtıldığını belirtmiştir. Haham Uri D. Herscher, filmin dokunaklı ve umut verici bir insancıllık gösterisi olduğunu söylemiştir. Norbert Friedman, Holokost'tan kurtulanların çoğu gibi, Spielberg'e yönelik diğer yaşayanlar gibi içten bir bağlılık hissettiğini ifade eder. Spielberg'ün çocukluğundaki hahamı ve hocası Albert L. Lewis, filmi "Steven'ın annesine, insanlarına ve bir şekilde kendisine bir hediyesi. Şimdi tam bir insan oldu." diyerek yorumlamıştır.
Ödüller ve adaylıklar
Schindler'in Listesi çoğu "en iyi" ödülü listesinde, Time dergisinin eleştirmenler Richard Corliss ve Richard Schickel'ın seçtiği En İyi Yüz, dergisinin 1995'te düzenlediği Yüzyılın En Büyük Filmleri Anketi ve Leonard Maltin'in "Yüzyılın İzlenmesi Gereken 100 Filmi" dahil yer almıştır. Vatican Schindler'in Listesi'ni yapılmış en önemli 45 film arasında saymıştır. Bir Channel 4 anketi Schindler'in Listesi'ni tüm zamanların en büyük dokuzuncu filmi seçmiş ve aynı kanalın 2005'teki savaş filmleri anketinde dördüncü sırayı almıştır.James Berardinelli, Roger Ebert ve gibi eleştirmenlerce 1993 yılının en iyi filmi seçilmiştir. Filmi "kültürel olarak önemli" addeden Kongre Kütüphanesi filmi 2004 yılında ABD Ulusal Film Arşivi'nde korunması için seçmiştir.
Spielberg çalışmasıyla (Amerikan Yönetmenler Birliği Sıra Dışı Yönetmenlik Ödülü – Uzun Metraj Film) kazanmaya hak kazanmış ve 'ı (Amerikan Yapımcılar Birliği En İyi Teatral Sinema Filmi Ödülü) ortak yapımcılar Branko Lustig ve Gerald R. Molen ile paylaşmıştır. Steven Zaillian senaryosuyla (Amerikan Yazarlar Birliği Ödülü) kazanmıştır. Film National Society of Film Critics'ten (Ulusal Film Eleştirmenleri Birliği) En İyi Film, , ve ödüllerini kazanmıştır.New York Film Critics Circle ödüllerinden , En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ve 'yi kazanmıştır.Los Angeles Film Critics Association ödüllerinden , (The Piano'ya bağlanarak) ve En İyi Yapım Tasarım Ödülünü kazanmıştır. Film ayrıca dünya çapında pek çok ödül kazanmış ve adaylıklarda yer almıştır.
Kategori | Aday(lar) | Sonuç |
---|---|---|
Akademi Ödülleri | ||
En İyi Film | Kazandı | |
En İyi Yönetmen | Steven Spielberg | Kazandı |
En İyi Uyarlama Senaryo | Steven Zaillian | Kazandı |
En İyi Film Müziği | John Williams | Kazandı |
En İyi Film Kurgusu | Michael Kahn | Kazandı |
En İyi Sinematografi | Janusz Kamiński | Kazandı |
En İyi Yapım Tasarımı | Kazandı | |
En İyi Erkek Oyuncu | Liam Neeson | Adaylık |
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu | Ralph Fiennes | Adaylık |
En İyi Ses Miksajı | Adaylık | |
En İyi Makyaj ve Saç Tasarımı | Adaylık | |
En İyi Kostüm Tasarımı | Adaylık | |
ACE Eddie Ödülü | ||
En İyi Kurgu | Michael Kahn | Kazandı |
BAFTA Ödülleri | ||
En İyi Film |
| Kazandı |
En İyi Yönetmen | Steven Spielberg | Kazandı |
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu | Ralph Fiennes | Kazandı |
En İyi Uyarlama Senaryo | Steven Zaillian | Kazandı |
John Williams | Kazandı | |
En İyi Kurgu | Michael Kahn | Kazandı |
Janusz Kamiński | Kazandı | |
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu | Ben Kingsley | Adaylık |
En İyi Erkek Oyuncu | Liam Neeson | Adaylık |
| Adaylık | |
Allan Starski | Adaylık | |
Anna B. Sheppard | Adaylık | |
| Adaylık | |
Chicago Film Eleştirmenleri Birliği Ödülleri | ||
En İyi Film |
| Kazandı |
En İyi Yönetmen | Steven Spielberg | Kazandı |
Steven Zaillian | Kazandı | |
En İyi Sinematografi | Janusz Kamiński | Kazandı |
En İyi Erkek Oyuncu | Liam Neeson | Kazandı |
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu | Ralph Fiennes | Kazandı |
Altın Küre Ödülleri | ||
En İyi Sinema Filmi – Drama |
| Kazandı |
En İyi Yönetmen | Steven Spielberg | Kazandı |
En İyi Senaryo | Steven Zaillian | Kazandı |
En İyi Erkek Oyuncu – Drama (Sinema) | Liam Neeson | Adaylık |
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu – Sinema | Ralph Fiennes | Adaylık |
En İyi Orijinal Müzik | John Williams | Adaylık |
Yıl | Liste | Sonuç |
---|---|---|
1998 | AFI'nın 100 Yılı... 100 Film | 9. |
2003 | AFI'nın 100 Yılı... 100 Kahraman ve Kötü Adam | Oskar Schindler – 13. kahraman; Amon Goeth – 15. kötü adam |
2005 | "Liste mutlak iyidir. Liste hayattır." – aday gösterildi | |
2006 | 3. | |
2007 | 8. | |
2008 | 3. epik film |
Tartışmalar
1997 Amerikan televizyon gösteriminde filmin yayını tam olarak düzenlenmemişti. Televizyon yayını o yılın başında ilk kez kullanılmaya başlanan TV Ebeveyn İşaretleri altında rating değerlendirmesine tabi tutularak TV-M (günümüzde MA; Amerika'da TV yayını sınırlandırmalarından 17 yaş üstü için uygunluk kategorisi) alan ilk film olmuştur. Senatör , sonrasında Oklahoma temsilcisi, filmin yayını esnasında NBC'nin ekranlara "en aşağılık, tamamen çıplak görüntüler, şiddet ve küfür" taşıdığını belirterek bunun "her yerde aklıselim kişilere bir hakaret" olduğunu savunmuştur. Hem Cumhuriyetçilerden hem de Demokratlardan karşılıklı ateş altında Coburn, "Niyetim iyiydi ama söylemek istediklerimi ifade etme yöntemime karar verirken hata yaptım" diyerek özür diledi. Fikrine açıklık getirdi ve filmin "çok sayıda çocuğun ebeveyn gözetimi olmadan televizyon önünde olduğu" bir saatten daha geç yayınlanmış olması gerektiğini belirtti.
Almanya'da tartışmalar filmin ProSieben'deki ilk gösteriminden önce başladı. Kanal filmi iki ticari arayla yayınlamak istediğinde yoğun protestolar meydana geldi. Geri adım atarak yayıncı kuruluş kısa haberler ve birkaç reklamdan oluşan kısa bir arayla filmi yayınladı.
Filipinler'de baş sansür memuru Henrietta Mendez filmin tiyatrolarda gösteriminden önce cinsel ilişki ve kadın çıplaklığı içeren üç sahnenin kesilmesini emretti. Spielberg reddetti, filmi Filipin sinemalarında yayından çekti ve bu durum Filipin Senatosu'nun sansür kurulunu lağvetme kararı almasına yol açtı. şahsen araya girdi ve filmin kesilmeden 15 yaşından büyüklerce izlenmesine izin verdi.
Slovak yapımcı Juraj Herz'e göre bir grup kadının gaz odasında gerçek duşa maruz kaldığı sahnenin kendi filmi Zastihla mě noc'dan (Gece Beni Yakaldı, 1986) kare kare alındığını iddia etti. Herz dava açmak istedi ancak kaynak bulamadı.
Krakow'a etkisi
Film sayesinde Krakow'a artan ilgiden dolayı şehir yönetimi Schindler'in emaye fabrikasını 2007'de satın alarak şehrin 1939-1945 arasındaki Alman işgali hakkında daimi bir sergi alanı olarak kullanmaya başladı. Müze 2010 Haziranında açıldı.
Notlar
- ^ Williams ayrıca filmin müziklerini yaptığı için ödülüne layık görüldü. Freer 2001, s. 234.
Alıntılar
- ^ Tüm zamanların en çok gişe hasılatı eden filmleri listesi 6 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. IMDb.com. (Erişim: 06 Nisan 2010)
- ^ AFI's 100 Years...100 Movies 22 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. AFI.com. (Erişim: 15 Nisan 2007)
- ^ Bellafante, Ginia (1994). "Schindler: The Real Story". The New York Times. Archived from the original on 10 June 2012. Retrieved 20 May 2010.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ . 6 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2013.
- ^ McBride 1997, s. 425.
- ^ Crowe 2004, s. 557.
- ^ Palowski 1998, s. 6.
- ^ a b McBride 1997, s. 424.
- ^ a b c McBride 1997, s. 426.
- ^ a b Freer 2001, s. 220.
- ^ a b c d e f g h Thompson 1994.
- ^ Crowe 2004, s. 603.
- ^ a b c d McBride 1997, s. 427.
- ^ a b c d McBride 1997, s. 416.
- ^ Palowski 1998, s. 27.
- ^ Palowski 1998, ss. 86-87.
- ^ a b c d Susan Royal interview.
- ^ Palowski 1998, s. 86.
- ^ Entertainment Weekly, January 21, 1994.
- ^ McBride 1997, s. 429.
- ^ Palowski 1998, s. 87.
- ^ a b c d Corliss 1994.
- ^ Crowe 2004, s. 102.
- ^ Freer 2001, s. 225.
- ^ Palowski 1998, ss. 87-88.
- ^ Mintz 2001, s. 128.
- ^ Palowski 1998, s. 48.
- ^ a b c McBride 1997, s. 431.
- ^ Palowski 1998, s. 14.
- ^ Palowski 1998, ss. 109, 111.
- ^ Palowski 1998, s. 62.
- ^ a b c Ansen & Kuflik 1993.
- ^ . 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2015.
- ^ . 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2015.
- ^ McBride 1997, s. 414.
- ^ McBride 1997, s. 433.
- ^ Palowski 1998, s. 44.
- ^ a b McBride 1997, s. 415.
- ^ Palowski 1998, s. 45.
- ^ McBride 1997, ss. 431-432, 434.
- ^ a b c d e McBride 1997, s. 432.
- ^ Gangel 2005.
- ^ Perlman video interview.
- ^ Rubin 2001, ss. 73-74.
- ^ Medien 2011.
- ^ 66th Academy Awards 1994.
- ^ AllMusic listing.
- ^ Loshitsky 1997, s. 5.
- ^ McBride 1997, s. 428.
- ^ Loshitsky 1997, s. 43.
- ^ McBride 1997, s. 436.
- ^ Schickel 2012, ss. 161-162.
- ^ Patrizio 2004.
- ^ Caron 2003.
- ^ a b Gilman 2013.
- ^ Logocka 2002.
- ^ Rosner 2014.
- ^ Horowitz 1997, s. 124.
- ^ Horowitz 1997, ss. 126-127.
- ^ Palowski 1998, s. 112.
- ^ Gellately 1993.
- ^ Mintz 2001, s. 154.
- ^ Mintz 2001, s. 126.
- ^ a b McBride 1997, s. 435.
- ^ Horowitz 1997, s. 119.
- ^ Schiff 1994, s. 98.
- ^ Ebert 1993a.
- ^ a b Ebert 1993b.
- ^ Rafferty 1993.
- ^ Mintz 2001, s. 132.
- ^ Maltin 2013, s. 1216.
- ^ Verniere 1993.
- ^ Gross 1994.
- ^ Mintz 2001, s. 147.
- ^ Mintz 2001, s. 131.
- ^ Houston Post 1994.
- ^ Mintz 2001, s. 134.
- ^ Horowitz 1997, ss. 138-139.
- ^ Horowitz 1997, s. 130.
- ^ Bartov 1997, s. 49.
- ^ Leistedt & Linkowski 2014.
- ^ Horowitz 1997, s. 137.
- ^ Epstein 1994.
- ^ McBride 1997, s. 439.
- ^ Cronin 2005, s. 168.
- ^ Cronin 2005, s. 167.
- ^ a b Goldman 2005.
- ^ Ebert 2002.
- ^ a b Keneally 2007, s. 265.
- ^ Haneke 2009.
- ^ Lanzmann 2007.
- ^ McBride 1997, s. 434.
- ^ Mintz 2001, ss. 136-137.
- ^ Kertész 2001.
- ^ a b McBride 1997, s. 440.
- ^ Mintz 2001, s. 136.
- ^ Corliss & Schickel 2005.
- ^ Time Out Film Guide 1995.
- ^ Maltin 1999.
- ^ Greydanus 1995.
- ^ Channel 4 2008.
- ^ Channel 4 2005.
- ^ Berardinelli 1993.
- ^ Johnson 2011.
- ^ Library of Congress 2004.
- ^ CBC 2013.
- ^ Producers Guild Awards.
- ^ Pond 2011.
- ^ National Society of Film Critics.
- ^ Maslin 1993.
- ^ Los Angeles Film Critics Association.
- ^ Loshitsky 1997, ss. 2, 21.
- ^ 66. Akademi Ödülleri 1994.
- ^ Giardina 2011.
- ^ BAFTA Ödülleri 1994.
- ^ Chicago Film Eleştirmenleri Ödülleri 1993.
- ^ Altın Küre Ödülleri 1993.
- ^ Amerikan Film Enstitüsü 1998.
- ^ Amerikan Film Enstitüsü 2003.
- ^ Amerikan Film Enstitüsü 2005.
- ^ Amerikan Film Enstitüsü 2006.
- ^ Amerikan Film Enstitüsü 2007.
- ^ Amerikan Film Enstitüsü 2008.
- ^ Chuang 1997.
- ^ Chicago Tribune 1997.
- ^ CNN 1997.
- ^ Berliner Zeitung 1997.
- ^ Branigin 1994.
- ^ Kosulicova 2002.
- ^ Pavo Travel 2014.
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Schindler'in Listesi ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- IMDb'de Schindler'in Listesi
- 'nda Schindler'in Listesi10 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- TCM Movie Database'de Schindler'in Listesi (İngilizce)
- Box Office Mojo'da Schindler'in Listesi (İngilizce)
- Rotten Tomatoes'ta Schindler'in Listesi (İngilizce)
- Metacritic'te Schindler'in Listesi (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Schindler in Listesi Ingilizce Schindler s List yonetmenligini Steven Spielberg in yaptigi 1993 ABD yapimi bir filmdir II Dunya Savasi sirasinda Naziler in uygulamis oldugu soykirimdan binin uzerinde Polonya Yahudisinin kurtarilmasinda rolu olan Oskar Schindler i ve bu kurtarmayi konu edinen film 321 milyon dolar gise hasilati elde etmis ve Akademi Altin Kure BAFTA ve Grammy odulleri kazanmistir Tum zamanlarin en iyi filmleri konulu cesitli listelerde ust siralarda bulunan film Amerikan Film Enstitusu nun guncel listesinde 9 sirada yer almaktadir Schindler in ListesiSchindler s ListYonetmenSteven SpielbergYapimciBranko Lustig Steven SpielbergSenaristEser Thomas Keneally Uyarlama Steven ZaillianOyuncularLiam Neeson Ben Kingsley Ralph FiennesMuzikJohn WilliamsGoruntu yonetmeniKurguMichael KahnStudyoUniversal PicturesCinsiSinema filmiTuruDram savas tarihRenkSiyah beyaz Renkli Yapim yili1993 ABDCikis tarih ler iABD 15 Aralik 1993 Turkiye 4 Mart 1994Sure195 dakikaDilIngilizce Ibranice Almanca LehceButce22 milyon Hasilat321 2 milyon Schindler in Listesi 2004 yilinda Kongre Kutuphanesi tarafindan kulturel tarihi ve estetik olarak onemli filmler arasina secilerek ABD Ulusal Film Arsivi nde muhafaza edilmesine karar verilmistir KonuII Dunya Savasi Nazi Almanyasi Oskar Schindler Almanya ya is kurmak amaci ile gelir Fakat bes kurusu yoktur Kendi deyisiyle sunum yetenegi sayesinde bircok ust duzey Alman SS subayi ile dost olur Bu sirada Yahudi Soykirimi baslamistir Schindler in fabrikasi artik getto kamplarindakilerin cennet kapisi olmaya baslamistir Schindler in yardimcisi Itzhak Stern de bir Yahudi dir Stern Schindler in fabrikasinin idaresini yuruturken bir yandan da belgelerde yaptigi degisikliklerle bircok Yahudi yi Alman savas gucu icin gerekli gostererek fabrikaya alir ve toplama kamplarina gonderilmekten kurtarir Sonrasinda gettolardaki Yahudiler Krakow un guneyinde insa edilen Plaszow Toplama Kampina surulur ve bu sirada Alman askerlerinin gettolari bosaltmasini bolgeye hakim bir tepeden izleyen Schindler bircok Yahudi nin oldurulmesine tanik olur Fakat Stern in de uyarilariyla ozellikle Plaszow kampinin komutani Amon Goth basta olmak uzere Alman subaylariyla isbirligine devam eder Fabrika bir yandan kar amaciyla calisirken Schindler bir yandan da mumkun oldugunca cok Yahudi nin kurtarilmasi icin cabalamaktadir Bu esnada Berlin den gelen emirle kamp tasfiye edilip tum esirler Auschwitz e surulmeye baslanir Schindler her isci icin verdigi yuklu miktardaki rusvetle Amon Goth u kendi Yahudileri ni eski evinin bulundugu Zwittau Brinnlitz de Cekoslovakya kuracagi fabrikaya goturmeye ikna eder Gene de sorunlar devam eder ve Schindler in fabrikasina goturulmek uzere trene bindirilen erkeklerin fabrikaya ulasmasina ragmen Yahudi kadinlar bir yanlislik sonucu Auschwitz e goturulur Fakat Schindler kampin komutani Rudolf Hoss e verdigi rusvet ile kadinlari tekrar kurtarir ve sonunda listesinde bulunan tum Yahudileri kendi fabrikasina aldirmayi basarir Almanya nin teslim olmasi ile beraber halen bir Nazi partisi uyesi ve kendi deyisiyle kole iscilerden kazanc saglayan bir kimse oldugu icin Schindler Sovyet askerlerinden kacmak zorundadir SS korumalarina evlerine bir katil veya insan olarak donmenin ellerinde oldugunu soyler ve askerler esirlere dokunmadan fabrikayi terk ederler Gece iscileri ile vedalasmasi esnasinda isciler Schindler e gerekirse delil olarak sunmasi icin her birinin imzaladigi ve onlar icin bir katil olmadigini izah ettikleri bir mektup ile uzerine Talmud dan Kim ki bir insanin hayatini kurtarir o tum Dunya yi kurtarir sozunun isli oldugu bir iscinin altin disinden dovdukleri bir yuzuk verirler Schindler duygulanir ve aglayarak tum bunlarin yeterli olmadigini elinden gelenden daha fazlasini yapmis daha fazla insan kurtarmis olabilecegini soyler Ertesi sabah Schindler Yahudileri dogan gunes ile uyanirlar ve gelen bir Sovyet askeri tarafindan artik ozgur olduklari soylenir Birlikte yiyecek bulmak adina yuruyen isciler sahnenin degismesi ile birlikte Oskar Schindler in Kudus te bulunan mezarina dogru yuruyen gunumuz Schindler Yahudileri ne donusur Filmde son olarak Schindler in kurtardigi yaklasik 1100 kisinin soyundan gelenlerin filmin cekildigi tarihte yaklasik 6000 kisi oldugu ve bir zamanlar milyonlarla ifade edilen Polonya Yahudileri nin artik 4000 den daha az bir sayiyla ifade edildigi seyircilere yansitilir Film disinda Oskar SchindlerFilmde Oskar Schindler in Cekoslovakya da Almanya adina casusluk yaptigindan bahsedilmez Ayrica savas sonuna kadar Nazi Partisi uyesidir Savastan sonra kurtardigi insanlarin finansal destegiyle ayakta kalmasi hatta masraflarini geri istemesi gibi konulara deginilmemistir Film karakteri Stern adli sadik muhasebeci de birkac kisinin ozlestirilmis halidir ve fabrikayi muhasebecilerinin Yahudi baglantilarindan cok ucuz bir fiyata almistir Schindler in fakirlik ve yokluk icinde oldugu de betimlenmeyen gerceklerdendir Oyuncu kadrosuLiam Neeson 2012 yilindaki fotografi filmde Oskar Schindler olarak yer aliyor Oyuncu RoluLiam Neeson Oskar SchindlerBen Kingsley Itzhak SternRalph Fiennes Amon GothCaroline Goodall Emilie SchindlerJonathan SagallEmbeth Davidtz Helen HirschWiktoria KlonowskaMarcel GoldbergIngridFriedrich von ThunYatirimciAlbert HujarDanka DresnerRabbi Menasha LewartowJulius MadritschHans Michael Rehberg Rudolf HossJosef MengeleOliwia Dabrowska Kirmizili kizBettina Kupfer Regina PerlmanYapimGelisim Bir Schindlerjuden Schindler Yahudisi olan Pfefferberg hayatini kurtaran kisinin hikayesini anlatmayi kendine gorev edinmistir Pfefferberg MGM ile 1963 yilinda un senaryosunu yazdigi Oskar Schindler in biyografik filmini yapmaya girismis ancak anlasma bozulmustur 1982 de Thomas Keneally iki yil once Los Angelos ta Pfefferberg ile sans eseri tanismasi sonrasi tarihi romani Schindler in Gemisi ni yazdi basakani yonetmen Steven Spielberg e kitap hakkinda bir New York Times elestirisi gonderdi Spielberg Schindler in oykusunden saskina donmus halde sakayla karisik gercek olup olmadigini sormustur Karakterin celiskili yapisi beni icine cekti demistir Ne boyle bir adami aniden tum kazandiklarini alip bu hayatlari kurtarma gorevine adamasina yol acmis olabilir Spielberg Universal Pictures in romanin yayin haklarini almasina yetecek ilgiyi gostermistir Bahar 1983 teki ilk gorusmelerinde Pfefferberg e filmi cekmeye on yilda baslayabilecegini soylemistir Filmin kapanis jeneriginde Pfefferberg Leopold Page adi altinda danisman olarak yer almistir Krakow Gettosu nun Mart 1943 teki tasfiyesi konusu filmde 15 dakika yer bulur Spielberg Holokost hakkinda bir film yapmak icin yetkin olup olmadigindan emin degildi ve proje onun sucluluk duygusu na kaldi Spielberg yapimi yonetmen Roman Polanski ye vermeyi denedi ancak ret yaniti aldi Polanski nin annesi Auschwitz te oldurulmustu ve Polanski Krakow Gettosu nda yasamis ve hayatta kalmisti Polanski sonrasinda kendi Holokost filmini Piyanist 2002 yonetti Spielberg ayrica filmi Sydney Pollack a ve Schindler in Listesi ni 1988 de yonetmeye talip olan Martin Scorsese e onerdi Ancak Spielberg Scorsese e filmin cekimini devretmekten emin degildi Aileme ve cocuklarima Holokost ile ilgili bir sey yapma sansini bagislamak istemistim Spielberg bunun yerine ona yonetmeyi teklif etti Billy Wilder cogu Holokost ta olen ailesine bir ani olarak filmi cekmeye duydugu ilgiyi belirtmistir Spielberg sonunda Holokost inkarcilari basinda onemli yer tutmaya basladigini fark edince filmi cekmeye karar verdi Berlin Duvari nin yikilmasinin ardindan Neo Nazizm in yukselmesiyle 1930 larda oldugu gibi insanlarin hosgorusuzluge yoneleceginden korktu Sid Sheinberg Spielberg e ilk olarak Jurassic Park i yapmasi kosuluyla yesil isik yakti Spielberg sonrasinda Bir kere Schindler i yonetince Jurassic Park i cekemeyecegimi biliyordu demistir Holokost filmleri genelde tercih edilmediginden 22 milyon gibi kucuk bir butce ayrilmasi tasarlandi Spielberg film icin ucret almayi bir diyet olarak adlandirip reddetti ve filmin basarisiz olacagini dusundu 1983 te Keneally kitabini uyarlamasi icin tutuldu ve 220 sayfalik bir notla geldi Onun uyarlamasi Schindler in sayisiz iliskisi uzerineydi ve Keneally hikayeyi yeterince sikistirmadigini kabul etti Spielberg Out of Africa nin senaristi ile son halini yazmasi icin anlasti Luedtke Schindler in kalbinin degisimini inanilmaz buldugu icin yaklasik dort yil sonra yazmaktan vazgecti Yonetmenligi suresince Scorsese Steven Zaillian i bi senaryo yazmasi icin ayarladi Tamamladiktan sonra Spielberg Zaillian in 115 sayfalik taslagini cok kisa buldu ve 195 sayfaya cikarmasini istedi Spielberg hikayede daha cok Yahudilerin uzerinde durulmasini ve Schindler in degisiminin ani bir kirilma veya degisim seklinde degil asamali ve karmasik olmasini istedi Getto nun tasfiye sahnesini izlenilemez olacak kadar guclu hissedilen bir sahne olmasi icin uzatti Oyuncular Neeson Schindler rolu icin onceden belirlenmis ve Spielberg onu Broadway de olarak sahne aldigi zaman gorunce Aralik 1992 de kadroya alinmistir Warren Beatty senaryo okumasina katilmis ancak Spielberg onun aksanini gizleyemeyecegi ve film yildizi gecmisini beraberinde getirecegi icin sicak bakmamistir Kevin Costner ve Mel Gibson Schindler i oynamaya ilgilerini belirtmis ama Spielberg oyuncunun yildizligi karakteri gecmesin diye daha ziyade taninmayan Neelson i kadroya almayi tercih etmistir Neeson Schindler i zekasiyla onu bir cesit dalgaci olarak goren Nazileri alt ettigi icin eglenceli bulmustur Onlar onu pek ciddiye almadilar ve o bunu amaci icin kullandi Role hazirlanmasina yardim etmek icin Spielberg Neeson a karizmasini Schindler inkiyle kiyasladigi Time Warner CEO su un film kliplerini gostermistir Ayni zamanda Neeson in dogru tonlama ve perdelemeye calismasi icin Schindler in bir ses kaydini bulmustur Fiennes Spielberg performansini 1992 ve 1992 filmlerinde izleyince Amon Goeth olarak kadroya dahil edilmistir Spielberg Fiennes in secimi hakkinda Cinsi bir canavar gordum Tamamen incelikle ilgili gozlerinden gecen sefkat anlari vardi hemen sonra soguklasan Fiennes rolu icin 13 kilo almistir Tarihi haber filmlerini izlemis ve Goeth i taniyan Holokost tan sag kalanlarla gorusmustur Onu canlandirirken Fiennes Acisina yakinlastim Icinde kirilmis zavalli bir canli vardi Onun hakkinda kendimi bolunmus hissettim acidim Bana verilen ve sonra ozellikle baglandigim kirli hirpalanmis bir oyuncak gibiydi demistir Fiennes Goeth e kiyafetleriyle o kadar benzemisti ki Mila Pfefferberg olaylarin canli bir tanigi onunla tanistiginda korkuyla urpermistir Itzhak Stern in karakteri Ben Kingsley tarafindan canlandirilmistir muhasebeci Stern fabrika muduru Abraham Bankier ve Goeth in kisisel asistani Mietek Pemper in bir toplami gibidir Karakter Schindler in ve vicdani gibi davranmistir Kingsley en iyi 1982 yapimi biyografik filminde Oscar kazandigi rolu Gandhi ile taninir Genel olarak filmde 126 sozlu rol bulunmaktadir Binlerce figuran film suresince kiralanmistir Spielberg Israilli ve Leh oyunculari Dogu Avrupali gorunusleri nedeniyle ozellikle secmistir Pek cok Alman oyuncu SS uniformalarini giymekte isteksiz davranmis ancak bazilari sonra Spielberg e filmde aldiklari katartik rol icin tesekkur etmistir Filmin yarisinda Spielberg 128 canli tanigin Schindler in Kudus teki mezari basinda saygi gosterisinde bulunduklari bir kapanis dusunmustur Yapimcilar Schindlerjuden bulabilmeye ve onlari sahnenin cekimi icin ucakla goturmeye cok caba sarf etmistir Cekimler Ilk cekimler 1 Mart 1993 te Krakow Polonya da basladi ve 75 gunde tamamlanmasi planlandi Esas kamp bolgesinden cagdas yuksek binalar gorundugunden Plaszow kampini yakindaki bir tas ocaginda yeniden insa etmek gerektiyse de ekip hakiki mekanlar veya yakin bolgelerde cekimleri gerceklestirdi Krakow daki emaye fabrikasinin ic mekan cekimleri daki benzer bir tesiste yapilirken dis cekimler ve fabrika merdivenlerindeki cekimler gercek fabrikada yapildi Set ekibi fazladan cekim yapmak ya da Auschwitz in zemini uzerine set kurmaktan men edildigi icin girisin hemen disindaki bir kurmaca sette cekimleri yapti Bazi antisemitik olaylar meydana geldi Fiennes i Nazi uniformasi icinde goren bir kadin ona Almanlar insanlari buyuluyor Onlar olumu hak etmeyen kimseyi oldurmediler dedi Kingsley Israilli oyuncu Michael Schneider e hakaret eden Almanca konusan bir is insani ile kavgaya girisecekken cekim alaninin yanindaki panolara antisemitik semboller cizildi Ancak Spielberg Hamursuz bayraminda tum Alman oyuncular geldi Kipah Yahudilerin ibadet ederken giydigi takke giydiler ve Haggadah i Yahudi Hamursuz Bayrami nda Seder yemegi sirasinda okunan ayinsel kitap actilar Israilli oyuncular yanlarina geldiler ve onlara bunun ne oldugunu aciklamaya basladilar Bu oyuncular ailesi beraberce oturdu ve irk ile kulturu bir yana biraktilar demistir Ozel hayatim hep yuzume vuruldu Yetistirilmem Yahudiligim Buyukannem ve buyukbabam bana Shoah Yahudi soykirimi ile ilgili hikayeler anlattilar Yahudi yasami yeniden gonlume girdi Surekli agladim Cekimler esnasinda Steven Spielberg in duygusal durumu uzerine yorumu Schindler in Listesi nin cekimi Spielberg icin son derece duygusaldi Cektigi konu onu cocuklugu ile ilgili seylerle karsilastigi antisemitizm gibi yeniden yuzlesmeye zorluyordu Auschwitz i ziyaret ettiginde aglamamasina sasirdi aksine kendini kizgin ve ofkeli buldu Auschwitz e goturulmeleri esnasinda yasli Yahudilerin Nazi doktorlarinca secilirken ciplak kosmaya zorlandiklari sahneleri cekerken kendilerini bunu izlemeye zorlamayan pek cok set gorevlisinden biriydi Spielberg kendini film yapimcisindan cok bir gazeteci gibi hissettigini soyler sahneleri ayarlayacak ve onlari akarken izleyecekti film yapimcisi gibi degil de bir tanik gibi Bir tanesi toplama kampinda dogmus olan cogu kadin oyuncu dus sahnelerini cekerken kendini tutamayip agladi Cekimler suresince kalmak icin Spielberg karisi Kate Capshaw ve bes cocugu Krakow un kenar mahallelerinden birinde ev tuttular Daha sonra karisina her sey daha katlanilmaz hale gelirken bana doksan iki gun boyunca yardim ettigi icin tesekkur etmistir Robin Williams Spielberg u kutlamak ve sette gereken ciddiyeti sagladigi icin aramistir Bu arada Spielberg her gece Haziran 1993 te promiyeri planlanan Jurassic Park i yazmak icin saatler harcadi Spielberg Almanca ve Lehce yi gecmisteki gerceklik duygusunu verebilmek icin bazi sahnelerde kullanmistir Aslinda tum filmi bu dillerde yapmayi tasarlamis ancak okumak daha kolay geliyor Bu onlara gozlerini ekrandan ayirmak ve baska bir sey izlemek icin bir bahane olurdu diyerek vazgecmistir Sinematografi Belgesel film tan 1985 esinlenerek Spielberg filmi resimli taslaklarla planlamamaya karar verdi ve belgesel gibi cekmemekte karar kildi Filmin 40 i el kamerasiyla cekilmistir ve dusuk butce filmin yetmis iki gunden fazla surede hizlica cekildigi anlamina gelir Spielberg bunun filme dogallik ve keskinlik verdigini ve konuya hizmet ettigini dusundugunu soyledi Sabit kamera yuksek cekim ve yakinlastirici mercek kullanmadan cekim yapmistir ve bu durumu her sey benim icin bir guvenlik agi olarak kabul edilebilir seklinde belirtmistir Bu gecmiste Cecil B DeMille veya David Lean gibi yonetmenlere harac odedigini hisseden Spielberg u olgunlastirmistir Filmi esas olarak siyah beyaz cekme fikri filmin belgesel turune ve Janusz Kaminski nin Alman disavurumculugu ve Italyan Yeni Gercekciligiyle kiyasladigi sinematografik yapisina katki saglamaktadir Kaminski filme zamansizlik hissi vererek izleyicinin yapildigi zamana ait bir kanisi olmamasini istedigini soylemistir Spielberg siyah beyazi zamanin gercek belgesel goruntulerine benzetmek icin kullanmaya karar verdi Universal baskani Tom Pollock ondan filmin daha sonra renkli VHS kopyalarini da satabilmek icin filmi renkli negatiflerle cekmesini rica etmis ancak Spielberg olaylari kazara guzellestirmemek icin reddetmistir Muzik Spielberg ile sikca calisan John Williams Schindler in Listesi nin muziklerini yapmistir Besteci filmden etkilenmis ve bunun cok iddiali bir is oldugunu dusunmustur Spielberg e Bu film icin benden daha iyi bir besteciye ihtiyacin var demistir Spielberg ise Biliyorum Ama hepsi oldu yanitini vermistir Itzhak Perlman tema muzigini violin ile calmistir Schindler in Listesi hakkinda Perlman Perlman Onun John Williams her seyi sese donusturmesinin ozgunlugune inanamadim ve sordum John bu nereden geliyor ve o da Sey Fiddler on the Roof tan falan biraz pratik yapmistim ve her sey yolunda gitti demistir ki bu onun muzigi Roportor Ilk ne zaman Schindler in Listesi icin calismaya yoneldiniz hic baslamadan tekrar dusundunuz mu bir kerede mi karar verdiniz yoksa Emin degilim film muzigi yapayim bari mi dediniz Perlman Hayir bana hic olmadi bu cunku filmin bu ozel konusu benim icin cok onemliydi ve sadece tarihi bilerek ve hissederek katkida bulunabilirdim dolayli olarak da bu tarihin bir kurbani gibi Gettonun Nazilerce kapatilmasi sahnesinde halk sarkisi Firinin ustunde Yidis אויפ ן פ ריפ עטשיק bir cocuk korosu tarafindan soylenmistir Sarki Spielberg in buyuk annesi Becky tarafindan torunlarina soylenirmis Filmdeki klarnet sololari Klezmer ustadi tarafindan kaydedilmistir Williams Schindler in Listesi ile besinci kez En Iyi Muzik Oscar Odulu kazanmistir Film muziklerinden secmeler olarak piyasaya cikmistir Temalar ve sembolizmFilm kotuye karsi iyi konusunu Amerikan sinemasinin bilinen kisilestirmelerinden iyi Alman karakterini kullanarak ortaya koyar Goeth neredeyse tamamen kotu ve karanlik biri gibi gosterilirken Schindler yavas yavas Nazi destekcisinden bir kurtarici ve kahramana donusur Boylece ikinci bir konu olan kurtarma da sayginliginin sinirindaki rezil bir komplocudan binden fazla kisinin yasamini kurtarmaktan sorumlu baba figurune donusen Schindler uzerinden verilir Kirmizili kiz Film esas olarak siyah beyaz cekilmis olmasina ragmen Krakow gettosunun kapatilisi sahnesinde kucuk bir kizi gostermek icin kirmizi bir palto kullanilmistir Filmin devaminda Schindler onun sadece ustundeki kirmizi ceket sayesinde taninabilen olu bedenini gorur Spielberg sahnenin Birlesik Devletler deki ust duzey devlet adamlarinin Holokost esnasinda olanlari bilip bunu durdurmak icin hicbir sey yapmamalarini belirtmeyi amacladigini soyledi Bu kirmizi ceket giymis bir kiz kadar barizdi asagi dogru yuruyor ama Alman demiryollarini bombalamak icin hicbir sey yapilmiyor Avrupa Yahudilerinin yok edilmesini durdurmak icin hicbir sey yapilmiyor dedi Bu sahneyi renkli yaparak vermek istedigim mesajdi IGN den Andy Patrizio Schindler in kizin bedenini gordugu anin onun degistigi an oldugunu soyledi artik kul ve arabasinin ustune yigilan vurulmus olu bedenleri sorun olarak gormuyordu Universite de Montreal den profesor kirmizinin masumiyet umut veya Holokost vahsetinde katledilen Yahudilerin kani olup olmadigini merak ettigini belirtir Kiz cekimler yapilirken uc yasinda olan Oliwia Dabrowska tarafindan canlandirilmistir Spielberg Dabrowska dan filmi on sekiz yasina kadar izlememesini rica eder ancak on bir yasindayken izler ve dehsete kapilir Filmi yetiskin olarak tekrar izlediginde oynadigi rolden gurur duyar Vurgulanmak istenmemis olsa da karakter Krakow gettosunda kirmizi paltosuyla bilinen ya benzemektedir Ligocka kurgusal benzerinin aksine hayatta kalabilmistir Film yayinlandiktan sonra kendi hikayesini yazmis ve yayinlamistir Bir Ani Ingilizce cevirisi 2002 Aile uyeleriyle 2014 te yapilan bir mulakata gore kirmizili kiz icin Krakow sakinlerinden Genya Gitel Chil den esinlenilmistir Mumlar Acilis sahnesi Shabbat ayini yapan bir aileyle baslar Spielberg filme yakilan mumlarla baslamak guzel bir kitabin sonu filme Yahudi avi baslamadan onceki siradan bir Shabbat ayiniyle baslamak demistir Acilis sahnelerinde renkler solarken dumanlar Auschwitz de yakilan bedenleri sembolize eden bir aleme daldirir Sadece sonunda Schindler calisanlarina Shabbat ayini yapmalarina izin verdiginde mum alevinin goruntusu eski sicakligina kavusur Spielberg e gore onlar sadece bir renk pariltisi umudun titrek isigi ni temsil eder York Universitesi Koschitzky Yahudi calismalari Merkezi muduru Sara Horowitz mumlari oldurulen ve krematoryumlarda yakilan Avrupa Yahudilerinin sembolu olarak gorur Iki sahne Nazi donemini baslangicini ve sonunu parantez icine alir Genelde evin kadinlarinin Shabbat mumlarini yaktigini ve i okuduklarini soyler Filmdeyse ayini gerceklestiren sadece kadinlarin indirgenmis durumunu degil Yahudi erkeklerin de Aryan irkina ozellikle Goeth ve Schindler e gore bulundugu asagi konumu gosteren bir erkektir Diger semboller Spielberg e gore filmin siyah beyaz sunulmasi Holokost un kendisini ifade etmektedir Holokost isiksiz bir hayattir Bana gore hayatin sembolu renktir Iste bu nedenle Holokost ile ilgili bir film siyah beyaz olmali Robert Gellately filmin tumunun baslangictaki seyrek siddetin artarak olum ve yikima donusmesiyle Holokost un bir metaforu olarak gorulebilecegine isaret eder Ayrica filmdeki Yahudilerin durumuyla Nazi Almanyasi ndaki Yahudileri kole olarak kullanmakla tamamen yok etmek tartismalari arasindaki paralellige vurgu yapmaktadir Su da Amerikan Yahudi Ilahiyat Fakultesi Holokost calismalari profesoru Alan Mintz tarafindan verilen bir kurtulus olarak gorulmektedir Schindler in suya tutulmak uzere bekleyen mahkumlarla dolu bir Holokost treni ayarladigi ve Auschwitz deki gaz beklentisi yerine gercek dus verilen sahnelerdeki varligina gonderme yapar KarsilamalarElestirel gorusler Schindler in Listesi elestirmenlerin ve izleyiciler tarafindan ovulmus kayda deger bir basari olarak kabul edilmistir Taninmis Amerikalilardan talk show sunucusu Oprah Winfrey ve baskan Bill Clinton vatandaslarin filmi izlemelerini istedi Pek cok ulke lideri filmi izledi ve bazilari Spielberg ile kisisel olarak tanisti The New Yorker dan yapimi Holokost ile ilgili en iyi tarih filmi olarak adlandirdi kultur tarihindeki yerini alan ve oradan ayrilmayacak bir film Chicago Sun Times dan Roger Ebert filmi Spielberg un en iyi mukemmel bicimde oynanmis yazilmis yonetilmis ve izlenmis calismasi olarak degerlendirdi Ebert filmi kendince 1993 yilinin en iyi on filminden biri olarak saydi Terrence Rafferty baska bir The New Yorker elestirmeni filmin anlati curetine gorsel cesaretine ve duygusal acikligina hayran kaldigini belirtti Neeson Fiennes Kingsley ve Davidtz in bireysel oyunculuklarinin ozel ovguye layik olduklarini soyleyip Auschwitz deki dus sahnesini simdiye dek filme cekilmis en korkunc bolum olarak yorumladi 2013 film rehberinde nadir gorulen dort yildizla odullendirip uzun bir elestiri yazmistir Filmi Thomas Keneally in cok satan eserinin sarsici bir uyarlamasi oldugunu ifade edip bu Hollywood un daha once yapmadigi bir sey gibi duruyor ve hissettiriyor diye devam etti Bu Spielberg in bugune kadarki en yogun ve kisisel filmi diyerek yazisini sonlandirdi Boston Herald dan James Verniere filmin baskiciligini ve hissizligini one cikarip onu Holokost kulliyatina buyuk bir katki olarak gosterdi a yazdigi elestirisinde Britanyali elestirmen hikayenin asiri duygusallastirildigina yonelik korkusunu dile getirip tamamen yanlis vurgulanmis Spielberg elindekinden kati bir ahlaki ve duygusal bir butun cikarmis Film sira disi bir basari demistir Mintz filmin en acimasiz elestirmenlerinin bile Krakow gettosunun kapatilisi ile ilgili on bes dakikalik bolumunun gorsel yuceligine hayran kaldiklarini belirtmistir Sahneyi gercekci ve carpici olarak tanimlar Filmin hayatta kalanlarin felaketle olan son baglarin da ayrilarak ote dunyaya gocmesiyle Holokost hatirasi ve farkindaligini artirmaya onemli bir katki yaptigini belirtir Filmin Almanya da yayinlanmasi Almanlarin cogunun neden daha fazla yardim etmedigine yonelik genis capli bir tartisma baslatmistir Filme yonelik elestiriler yazili basindan ziyade akademik cevrelerden geldi Horowitz gettolardaki Yahudi faaliyetlerinin odunc verme karaborsadan ticaret yapma veya varligini gizleme gibi mali islemler olarak goruldugunu ve boylece Yahudi yasantisinin kalip yargisal bir ornegini devam ettirdigini belirtir Horowitz filmdeki kadin tasvirlerinin gercek Nazi zihniyetini yansitirken kadinlarin asagi konumu ve cinsellikle siddet arasindaki baglantinin pek vurgulanmadigini dile getirir Brown Universitesi nden tarih profesoru fiziksel olarak genis ve guclu cizilen Schindler ve Goeth in kucuk kacmaya calisan ve urkmus bicimde yansitilan iyi kotu mucadelesine yalin bir fon olusturan Yahudi kurbanlari golgede biraktigini belirtir ten akademisyenler Samuel J Leistedt ve Paul Linkowski Goeth in filmdeki karakterini klasik bir psikopat olarak tanimlar Horowitz filmdeki mutlak iyi ve mutlak kotu ikiliginin Holokost faillerinin cogunun siradan kimseler oldugu gercegini kapatarak filmin ortalama bir Almanin Holokost ile ilgili bilgisini veya ilgisini nasil mantiga burudugunu aciklamadigini soyler Yazar filmin Holokost tan kurtulacak kadar zeki veya sansli oldugu izlenimini uyandirdigini bunun gercek olmadigi yorumunda bulundu Spielberg elestiriye Schindler in kirilmasi ya da soyledigi sekliyle elvedasinin cok aglak ve dahi karakter disi oldugunu belirtip sahnenin kayip hissini vererek izleyicinin ekrandaki karakterle beraber yas tutma imkanini vermesi gerektigi yanitini verir Diger yapimcilarin degerlendirmeleri Schindler in Listesi Spielberg in arkadaslarinca cok iyi karsilandi Yapimci Billy Wilder Spielberg e yazdigi uzun tebrik mektubunda Daha iyi birini bulamazlardi Bu film tam bir harika demistir Filmi yonetme sansini geri ceviren Polanski sonradan Ben kesinlikle Spielberg kadar iyi bir is yapamadim cunku onun kadar nesnel olamadim yorumunda bulunmustur Schindler in Listesi ni 1995 yapimi filmi ye esin kaynagi olarak gostermistir Schindler in Listesi nin basarisi yapimci Stanley Kubrick e kendi Holokost projesi Katolik gibi davranarak Polonya ya kacip hayatta kalmayi basaran Yahudi bir cocukla halasinin kacisini anlatan ni birakmaya sevk etmistir Senarist Schindler in Listesi nin Holokost un iyi bir temsili oldugunu soylediginde Kubrick Bunun Holokost hakkinda oldugunu mu dusunuyorsun Bu basari hakkinda degil mi Holokost yaklasik 6 milyon kisinin oldurulmesi Schindler in Listesi ise yaklasik 600 olmeyen kisi yorumunda bulunmustur Yapimci Jean Luc Godard Spielberg u Schindler in karisi Emilie Schindler Arjantin de sefalet icinde yasarken film sayesinde bir trajediden kar elde etmekle suclamistir Keneally katkilarindan dolayi ona odeme yapilmadigini iddia etmis ozellikle cunku ben kendim simdi Emilie ye bir cek yazdim demistir Ayni zamanda Spielberg un ofisinden odemenin oradan yapildigini onaylamistir Yapimci Michael Haneke Schindler in kadinlarinin yanlislikla Auscwitz e gonderildigi ve dusa sokuldugu sahneyi elestirmistir Filmde kamplardaki dustan su mu gaz mi gelecegini bilmedigimiz bir sahne var Boyle bir seyi ancak Birlesik Devletler gibi naif izleyicilerin oldugu yerlerde yapabilirsin Bu uygun bir kullanim sekli degil Spielberg iyiyi amaclamis ama bu budalaca Film yapimci ve egitmen dokuz saatlik Holokost filmi in yonetmeni Claude Lanzmann tarafindan Schindler in Listesi ni ucuz melodram ve tarihi gercekliklerin carpitilmasi diyerek elestirmistir Kurgu sinirlari asmaktir ben Holokost un tasvirinin kesinlikle yasak olduguna inaniyorum demistir Lanzmann ayrica Spielberg u Holokost u Almanlarin bakis acisiyla degerlendirdigini soyleyerek elestirmis tersine dunya yorumunda bulunmustur Ben ictenlikle Shoah tan once bir zaman ve Shoah tan sonra bir zaman olduguna ve Shoah tan sonraki zamanda bazi seylerin artik yapilamayacagina inaniyorum Spielberg yine de yapmis diyerek yakinmistir Spielberg onun Holokost hakkinda tek belirleyici ses olmak istiyor Gercegi yansitma cabasinda hicbir acima hissi olamayacagini soyleyerek beni sasirtti diyerek suclamistir Yahudi toplulugunun tepkisi 1994 te filmle ilgili bir Village Voice sempozyumu duzenlendiginde tarihci Annette Insdorf uc toplama kampindan sag kurtulan annesinin genis kitlelerce izlenecek buyuk bir Holokost hikayesinin anlatildigi filme nasil sukran duydugunu anlatti ve Holokost tan sag kurtulan yazar Imre Kertesz bire bir tanik olmayan birinin Nazi toplama kampindaki yasami butun gercekligiyle anlatmasinin imkansiz oldugunu soylemistir Spielberg u hikayeyi genis bir izleyici kitlesiyle bulusturdugu icin takdir ederken filmin mezarliktaki son sahnesinin yasananlarin hayatta kalanlar uzerindeki korkunc artcilarini umursamadigini ve oraya duygusal olarak incinmeden gelmisler gibi yansitildigini belirtmistir Haham Uri D Herscher filmin dokunakli ve umut verici bir insancillik gosterisi oldugunu soylemistir Norbert Friedman Holokost tan kurtulanlarin cogu gibi Spielberg e yonelik diger yasayanlar gibi icten bir baglilik hissettigini ifade eder Spielberg un cocuklugundaki hahami ve hocasi Albert L Lewis filmi Steven in annesine insanlarina ve bir sekilde kendisine bir hediyesi Simdi tam bir insan oldu diyerek yorumlamistir Oduller ve adayliklar Schindler in Listesi cogu en iyi odulu listesinde Time dergisinin elestirmenler Richard Corliss ve Richard Schickel in sectigi En Iyi Yuz dergisinin 1995 te duzenledigi Yuzyilin En Buyuk Filmleri Anketi ve Leonard Maltin in Yuzyilin Izlenmesi Gereken 100 Filmi dahil yer almistir Vatican Schindler in Listesi ni yapilmis en onemli 45 film arasinda saymistir Bir Channel 4 anketi Schindler in Listesi ni tum zamanlarin en buyuk dokuzuncu filmi secmis ve ayni kanalin 2005 teki savas filmleri anketinde dorduncu sirayi almistir James Berardinelli Roger Ebert ve gibi elestirmenlerce 1993 yilinin en iyi filmi secilmistir Filmi kulturel olarak onemli addeden Kongre Kutuphanesi filmi 2004 yilinda ABD Ulusal Film Arsivi nde korunmasi icin secmistir Spielberg calismasiyla Amerikan Yonetmenler Birligi Sira Disi Yonetmenlik Odulu Uzun Metraj Film kazanmaya hak kazanmis ve i Amerikan Yapimcilar Birligi En Iyi Teatral Sinema Filmi Odulu ortak yapimcilar Branko Lustig ve Gerald R Molen ile paylasmistir Steven Zaillian senaryosuyla Amerikan Yazarlar Birligi Odulu kazanmistir Film National Society of Film Critics ten Ulusal Film Elestirmenleri Birligi En Iyi Film ve odullerini kazanmistir New York Film Critics Circle odullerinden En Iyi Yardimci Erkek Oyuncu ve yi kazanmistir Los Angeles Film Critics Association odullerinden The Piano ya baglanarak ve En Iyi Yapim Tasarim Odulunu kazanmistir Film ayrica dunya capinda pek cok odul kazanmis ve adayliklarda yer almistir Baslica oduller Kategori Aday lar SonucAkademi OdulleriEn Iyi Film Steven Spielberg Branko Lustig KazandiEn Iyi Yonetmen Steven Spielberg KazandiEn Iyi Uyarlama Senaryo Steven Zaillian KazandiEn Iyi Film Muzigi John Williams KazandiEn Iyi Film Kurgusu Michael Kahn KazandiEn Iyi Sinematografi Janusz Kaminski KazandiEn Iyi Yapim Tasarimi KazandiEn Iyi Erkek Oyuncu Liam Neeson AdaylikEn Iyi Yardimci Erkek Oyuncu Ralph Fiennes AdaylikEn Iyi Ses Miksaji AdaylikEn Iyi Makyaj ve Sac Tasarimi AdaylikEn Iyi Kostum Tasarimi AdaylikACE Eddie OduluEn Iyi Kurgu Michael Kahn KazandiBAFTA OdulleriEn Iyi Film Steven Spielberg Branko Lustig Gerald R Molen KazandiEn Iyi Yonetmen Steven Spielberg KazandiEn Iyi Yardimci Erkek Oyuncu Ralph Fiennes KazandiEn Iyi Uyarlama Senaryo Steven Zaillian KazandiJohn Williams KazandiEn Iyi Kurgu Michael Kahn KazandiJanusz Kaminski KazandiEn Iyi Yardimci Erkek Oyuncu Ben Kingsley AdaylikEn Iyi Erkek Oyuncu Liam Neeson AdaylikChristina Smith Matthew W Mungle Waldemar Pokromski Pauline Heys AdaylikAllan Starski AdaylikAnna B Sheppard AdaylikLouis L Edemann Robert Jackson Ronald Judkins Andy Nelson Steve Pederson Scott Millan AdaylikChicago Film Elestirmenleri Birligi OdulleriEn Iyi Film Steven Spielberg Gerald R Molen Branko Lustig KazandiEn Iyi Yonetmen Steven Spielberg KazandiSteven Zaillian KazandiEn Iyi Sinematografi Janusz Kaminski KazandiEn Iyi Erkek Oyuncu Liam Neeson KazandiEn Iyi Yardimci Erkek Oyuncu Ralph Fiennes KazandiAltin Kure OdulleriEn Iyi Sinema Filmi Drama Steven Spielberg Gerald R Molen Branko Lustig KazandiEn Iyi Yonetmen Steven Spielberg KazandiEn Iyi Senaryo Steven Zaillian KazandiEn Iyi Erkek Oyuncu Drama Sinema Liam Neeson AdaylikEn Iyi Yardimci Erkek Oyuncu Sinema Ralph Fiennes AdaylikEn Iyi Orijinal Muzik John Williams AdaylikAmerikan Film Enstitusu kaydi Yil Liste Sonuc1998 AFI nin 100 Yili 100 Film 9 2003 AFI nin 100 Yili 100 Kahraman ve Kotu Adam Oskar Schindler 13 kahraman Amon Goeth 15 kotu adam2005 Liste mutlak iyidir Liste hayattir aday gosterildi2006 3 2007 8 2008 3 epik filmTartismalarSchindler in Krakow daki fabrikasinda Emalia hatira levhasi 1997 Amerikan televizyon gosteriminde filmin yayini tam olarak duzenlenmemisti Televizyon yayini o yilin basinda ilk kez kullanilmaya baslanan TV Ebeveyn Isaretleri altinda rating degerlendirmesine tabi tutularak TV M gunumuzde MA Amerika da TV yayini sinirlandirmalarindan 17 yas ustu icin uygunluk kategorisi alan ilk film olmustur Senator sonrasinda Oklahoma temsilcisi filmin yayini esnasinda NBC nin ekranlara en asagilik tamamen ciplak goruntuler siddet ve kufur tasidigini belirterek bunun her yerde akliselim kisilere bir hakaret oldugunu savunmustur Hem Cumhuriyetcilerden hem de Demokratlardan karsilikli ates altinda Coburn Niyetim iyiydi ama soylemek istediklerimi ifade etme yontemime karar verirken hata yaptim diyerek ozur diledi Fikrine aciklik getirdi ve filmin cok sayida cocugun ebeveyn gozetimi olmadan televizyon onunde oldugu bir saatten daha gec yayinlanmis olmasi gerektigini belirtti Almanya da tartismalar filmin ProSieben deki ilk gosteriminden once basladi Kanal filmi iki ticari arayla yayinlamak istediginde yogun protestolar meydana geldi Geri adim atarak yayinci kurulus kisa haberler ve birkac reklamdan olusan kisa bir arayla filmi yayinladi Filipinler de bas sansur memuru Henrietta Mendez filmin tiyatrolarda gosteriminden once cinsel iliski ve kadin ciplakligi iceren uc sahnenin kesilmesini emretti Spielberg reddetti filmi Filipin sinemalarinda yayindan cekti ve bu durum Filipin Senatosu nun sansur kurulunu lagvetme karari almasina yol acti sahsen araya girdi ve filmin kesilmeden 15 yasindan buyuklerce izlenmesine izin verdi Slovak yapimci Juraj Herz e gore bir grup kadinin gaz odasinda gercek dusa maruz kaldigi sahnenin kendi filmi Zastihla me noc dan Gece Beni Yakaldi 1986 kare kare alindigini iddia etti Herz dava acmak istedi ancak kaynak bulamadi Krakow a etkisiFilm sayesinde Krakow a artan ilgiden dolayi sehir yonetimi Schindler in emaye fabrikasini 2007 de satin alarak sehrin 1939 1945 arasindaki Alman isgali hakkinda daimi bir sergi alani olarak kullanmaya basladi Muze 2010 Haziraninda acildi Notlar Williams ayrica filmin muziklerini yaptigi icin odulune layik goruldu Freer 2001 s 234 Alintilar Tum zamanlarin en cok gise hasilati eden filmleri listesi 6 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde IMDb com Erisim 06 Nisan 2010 AFI s 100 Years 100 Movies 22 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde AFI com Erisim 15 Nisan 2007 Bellafante Ginia 1994 Schindler The Real Story The New York Times Archived from the original on 10 June 2012 Retrieved 20 May 2010 Arsivlenmis kopya 10 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2012 6 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Eylul 2013 Arsivlenmis kopya 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2013 McBride 1997 s 425 Crowe 2004 s 557 Palowski 1998 s 6 a b McBride 1997 s 424 a b c McBride 1997 s 426 a b Freer 2001 s 220 a b c d e f g h Thompson 1994 Crowe 2004 s 603 a b c d McBride 1997 s 427 a b c d McBride 1997 s 416 Palowski 1998 s 27 Palowski 1998 ss 86 87 a b c d Susan Royal interview Palowski 1998 s 86 Entertainment Weekly January 21 1994 McBride 1997 s 429 Palowski 1998 s 87 a b c d Corliss 1994 Crowe 2004 s 102 Freer 2001 s 225 Palowski 1998 ss 87 88 Mintz 2001 s 128 Palowski 1998 s 48 a b c McBride 1997 s 431 Palowski 1998 s 14 Palowski 1998 ss 109 111 Palowski 1998 s 62 a b c Ansen amp Kuflik 1993 11 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Aralik 2015 11 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Aralik 2015 McBride 1997 s 414 McBride 1997 s 433 Palowski 1998 s 44 a b McBride 1997 s 415 Palowski 1998 s 45 McBride 1997 ss 431 432 434 a b c d e McBride 1997 s 432 Gangel 2005 Perlman video interview Rubin 2001 ss 73 74 Medien 2011 66th Academy Awards 1994 AllMusic listing Loshitsky 1997 s 5 McBride 1997 s 428 Loshitsky 1997 s 43 McBride 1997 s 436 Schickel 2012 ss 161 162 Patrizio 2004 Caron 2003 a b Gilman 2013 Logocka 2002 Rosner 2014 Horowitz 1997 s 124 Horowitz 1997 ss 126 127 Palowski 1998 s 112 Gellately 1993 Mintz 2001 s 154 Mintz 2001 s 126 a b McBride 1997 s 435 Horowitz 1997 s 119 Schiff 1994 s 98 Ebert 1993a a b Ebert 1993b Rafferty 1993 Mintz 2001 s 132 Maltin 2013 s 1216 Verniere 1993 Gross 1994 Mintz 2001 s 147 Mintz 2001 s 131 Houston Post 1994 Mintz 2001 s 134 Horowitz 1997 ss 138 139 Horowitz 1997 s 130 Bartov 1997 s 49 Leistedt amp Linkowski 2014 Horowitz 1997 s 137 Epstein 1994 McBride 1997 s 439 Cronin 2005 s 168 Cronin 2005 s 167 a b Goldman 2005 Ebert 2002 a b Keneally 2007 s 265 Haneke 2009 Lanzmann 2007 McBride 1997 s 434 Mintz 2001 ss 136 137 Kertesz 2001 a b McBride 1997 s 440 Mintz 2001 s 136 Corliss amp Schickel 2005 Time Out Film Guide 1995 Maltin 1999 Greydanus 1995 Channel 4 2008 Channel 4 2005 Berardinelli 1993 Johnson 2011 Library of Congress 2004 CBC 2013 Producers Guild Awards Pond 2011 National Society of Film Critics Maslin 1993 Los Angeles Film Critics Association Loshitsky 1997 ss 2 21 66 Akademi Odulleri 1994 Giardina 2011 BAFTA Odulleri 1994 Chicago Film Elestirmenleri Odulleri 1993 Altin Kure Odulleri 1993 Amerikan Film Enstitusu 1998 Amerikan Film Enstitusu 2003 Amerikan Film Enstitusu 2005 Amerikan Film Enstitusu 2006 Amerikan Film Enstitusu 2007 Amerikan Film Enstitusu 2008 Chuang 1997 Chicago Tribune 1997 CNN 1997 Berliner Zeitung 1997 Branigin 1994 Kosulicova 2002 Pavo Travel 2014 Dis baglantilarVikisoz de Schindler in Listesi ile ilgili sozleri bulabilirsiniz IMDb de Schindler in Listesi nda Schindler in Listesi10 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce TCM Movie Database de Schindler in Listesi Ingilizce Box Office Mojo da Schindler in Listesi Ingilizce Rotten Tomatoes ta Schindler in Listesi Ingilizce Metacritic te Schindler in Listesi Ingilizce