Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Destek
www.wikipedia.tr-tr.nina.az
  • Vikipedi

Sosyal fobi veya sosyal anksiyete bozukluğu SAB sosyal ortamlarda başkaları tarafından olumsuz değerlendirilmekten

Sosyal fobi

Sosyal fobi
www.wikipedia.tr-tr.nina.azhttps://www.wikipedia.tr-tr.nina.az

Sosyal fobi veya sosyal anksiyete bozukluğu (SAB), sosyal ortamlarda başkaları tarafından olumsuz değerlendirilmekten yoğun şekilde kaygı duyma ve korkulan durumlardan kaçınma eğilimi ile tanımlanabilecek bir anksiyete bozukluğudur. Bu korkular, başkalarından algılanan veya gerçekten yapılan bir gözlemleme ile tetiklenebilir. Sosyal anksiyete bozukluğu olan bireyler, diğer insanların onlar hakkında olumsuz bir şekilde düşünmelerinden korkarlar.

Sosyal anksiyete bozukluğu
Diğer adlarSosyal fobi, Sosyal kaygı bozukluğu
Olağan başlangıcıGenellikle gençlik yıllarında
UzmanlıkPsikiyatri
Belirtiler, hipervijilans, aşağılık hissetme, düşük özgüven, sosyalleşmede güçlük hissetme
Risk faktörüGenetik faktörler, daha önceden var olan
TedaviPsikoterapi, antidepresanlar, benzodiazepinler
SıklıkYılda %7.1

Fiziksel semptomlar genellikle yanakların aşırı derecede kızarması, aşırı terleme, titreme, kalp çarpıntısı ve mide bulantısını içerir. Bazı hastalarda kekeleme de görülür. Yoğun kaygı ve korku hissetme durumunda panik ataklar ortaya çıkabilir. Bu durumdan etkilenen bazı kişiler, sosyal etkinliklerde hissedilen kaygı ve korkuyu azaltmak için alkol veya diğer ilaçları doktor bilgisi dışında kullanabilir. Sosyal fobisi olanların bu şekilde kendi kendini tedavi etmeye çalışmaları yaygındır, bu, alkol ve madde kullanım bozukluklarına yol açabilir.

Sosyal anksiyete bozukluğunun ilk basamak tedavisi bilişsel davranışçı terapidir (BDT). SSRI'lar gibi bazı antidepresan ilaçlar ve anksiyolitikler sosyal fobi için etkilidir.

Tarih

Utangaçlık hakkındaki edebi betimlemeler, yaklaşık M.Ö. 400'lerde Hipokrat zamanına kadar izlenebilir. Hipokrat, "utanç, şüphe ve korkaklık nedeniyle dışarı çıkmak istemeyen, hayatı karanlıkta yaşamayı seven ve ışıkla ya da aydınlık yerlerde oturmaya dayanamayan bir kişiyi" tanımlamıştır. Başını öne eğmiş, ne görmek ne de görülmek ister. Çünkü konuşma ya da davranışlarıyla hata yapacağından, utanç duyacağından veya rahatsızlanacağından korkar; herkesin onu izlediğini düşünür."

Psikiyatrik terim "sosyal fobi" (phobie des situations sociales) ilk kez 1900'lerin başında bahsedilmiştir. 1930'larda psikologlar, aşırı utangaç hastaları tanımlamak için "sosyal nevroz" terimini kullanmıştır. 'nin sistematik duyarsızlaştırma üzerine yoğun çalışmalarının ardından, fobiler ve tedavileri üzerine araştırmalar artmıştır. Sosyal fobinin diğer fobilerden ayrı bir varlık olduğu fikri, 1960'larda İngiliz psikiyatrist 'tan gelmiştir. Bu, Amerikan Psikiyatri Derneği tarafından kabul edilmiş ve ilk kez Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'nın üçüncü baskısında resmi olarak dahil edilmiştir. Fobi tanımı 1989'da revize edilmiş, kaçınan kişilik bozukluğu ile eşzamanlı olma durumu ve genelleştirilmiş sosyal fobi tanıtılmıştır. Sosyal fobi, 1985'ten önce büyük ölçüde göz ardı edilmiştir.

Psikiyatrist ve klinik psikolog 'in harekete geçme çağrısından sonra, bu bozukluğa yönelik ilgi ve araştırmalarda bir artış olmuştur. DSM-IV, sosyal fobiye alternatif bir isim olan "sosyal anksiyete bozukluğu"nu vermiştir. Günlük sosyal anksiyetenin psikolojisi ve sosyolojisi üzerine araştırmalar devam etmiştir. Sosyal anksiyete bozukluğu için bilişsel davranışçı modeller ve terapiler geliştirilmiştir. 1990'larda, ABD'de sosyal anksiyete bozukluğunu tedavi etmek için onaylanan ilk reçeteli ilaç olmuştur, ardından diğerleri gelmiştir.

Belirtileri

Hastalıkların Uluslararası Sınıflaması'nın (ICD-10) 10. versiyonu, sosyal kaygıyı mental ve davranışsal bir bozukluk olarak sınıflandırır.

Bilişsel yönleri

Sosyal anksiyete bozukluğunun bilişsel modellemesinde, sosyal fobisi olanlar, başkalarının gözünde nasıl görüneceklerinden korku duyarlar. Sosyal ortamlarda yaptıkları her şeye çok dikkat gösterirler, aktivitelerden sonra kendi davranışlarını tek tek tekrar analiz edebilir ve kendileri için çok yüksek performans standartlarına sahip olabilirler. Öz sunum sosyal psikoloji teorisine göre, sosyal fobisi olan bireyler başkalarına karşı iyi bir izlenim yaratmaya çalışır, fakat bunu başaramadığını düşünürler. Çoğu zaman, potansiyel olarak kaygı uyandıran sosyal durumlardan önce, nelerin yanlış gidebileceğini ve her beklenmedik durumla nasıl başa çıkılacaklarını analiz ederler. Genelde etrafındaki insanların umrunda bile olmayan fakat kendilerinin anormal olarak gördüğü davranışları istemsizce sergilemeleri nedeniyle gereksiz bir utanç duyarlar. Bu düşünceler gerçek dışıdır ve kişinin kendi kendine zarar vermesine sebep olur.

Buna örnek olarak, iş arkadaşlarının önünde sunum yapan bir kişi, arkadaşlarının onun hatalarını fark ettiğini ve onun hakkında gizlice negatif düşüncelere sahip oldukları hissine kapılabilir. Bunun sonunda ortaya çıkan fiziksel semptomlar durumu daha belirgin hale getirir, bu, kişinin daha fazla panik hissetmesine neden olabileceği gibi bir panik atakla da sonuçlanabilir.[]

Davranışsal yönleri

Sosyal anksiyete bozukluğu, kişinin başkaları tarafından olası bir incelemeye maruz kalabileceği ve kendini potansiyel olarak küçük düşürebileceği her türlü ortam ve durumdan korkmasına sebep olur. Aşırı sosyal izolasyona ve sosyal veya mesleki bozulmaya yol açtığı için normal "utangaçlığı" aşar. Korkulan faaliyetler; romantik ve cinsel ilişkiler, flörtleşme, partiler, yabancılarla konuşma, restoranlar, röportajlar gibi hemen hemen her tür sosyal etkileşimi içerebilir.

Sosyal fobisi olan biri belirli kendisinin potansiyel olarak küçük düşürücü ve utanç verici olarak gördüğü, ancak normalde hiçbir utanç verici yanı olmayan bir davranışı sergileyebilir, bunun sonucunda da aşağılanmış hissedebilir. Sonuç olarak, bu tür durumlardan kaçınmak için genellikle kendilerini toplumdan izole etmeyi seçerler.

Psikolog B. F. Skinner'a göre, fobiler kaçma ve kaçınma davranışlarıyla kontrol edilir. Örneğin, bir öğrenci sınıf önünde konuşurken sınıftan çıkabilir (kaçma) veya daha önce yaşadığı anksiyete atağı nedeniyle sözlü sunum yapmaktan kaçınabilir (kaçınma). Ana kaçınma davranışları, kendi imajını korumak ve başkalarının önünde yargılamaktan kaçınmak için patolojik veya kompulsif bir şekilde yalan söylemek gibi davranışları içerir. Küçük kaçınma davranışları ise bir kişi göz temasından kaçınma veya titremeyi belli etmemek için kollarını kavuşturma gibi davranışları içerir.

Fizyolojik yönleri

Sosyal anksiyete bozukluğunun fizyolojik semptomları, diğer kaygı bozukluklarının semptomlarına benzerdir. Savaş ya da kaç yanıtının aktifleşmesi sonucunda aşırı terleme, mide bulantısı, nefes almada zorluk, titreme ve kalp çarpıntısı görülür. Özellikle bir grup insanın yanından geçerken, yürüme bozukluğu (kişinin nasıl yürüdüğü konusunda dengesini kaybedebileceği kadar endişe duyması) ortaya çıkabilir. Yüz kızarması, sosyal fobisi olan kişilerde sıklıkla görülür. Bu görünür semptomlar, başkalarının yanında hissedilen anksiyeteyi daha da güçlendirir.

2006 yılında yapılan bir araştırmada, beynin limbik sistemin bir parçası olan amigdala olarak adlandırılan bölgesinin, sosyal fobisi olan bireylerde korkutucu durumlarla karşı karşıya kaldıklarında normalden fazla derecede aktivite gösterdiği (hiperaktivite) gözlemlenmiştir.

Sosyal yönleri

Sosyal anksiyetesi olan insanlar, çoğu insanın "normal" olarak kabul ettiği durumlardan kaçınır. Başkalarının bu durumlarla nasıl bu kadar kolay başa çıkabileceğini anlamakta zorlanabilirler. Sosyal kaygısı olan insanlar, sosyal durumların hepsinden veya çoğundan kaçınırır ve insanlardan saklanır, bu da ilişkilerine zarar verebilir. Sosyal fobi, bu durumlardan kaynaklanan mantıksız korku nedeniyle insanı sosyal durumlardan tamamen uzaklaştırabilir. Bu, düşük benlik saygısına, olumsuz düşüncelere, majör depresif bozukluğa, eleştiriye karşı duyarlılığa ve gelişmeyen zayıf sosyal becerilere yol açabilir.

Komorbidite

SAD, diğer psikiyatrik bozukluklarla kıyasla çok daha yüksek oranda komorbidite gösterir. Araştırmalar, sosyal fobisi olan insanların %66'sının bir veya daha fazla farklı bir mental bozukluğa sahip olduğunu göstermektedir. SAB, kişisel ilişkilerin eksikliği ve sosyal kaçınmayla ilgili uzun süreli izolasyon nedeniyle sıklıkla klinik depresyonla birlikte ortaya çıkar.

SAB dışındaki anksiyete bozuklukları, özellikle yaygın anksiyete bozukluğu, sosyal fobisi olanlarda sıklıkla görülür.Kaçıngan kişilik bozukluğu da benzer şekilde SAB ile %25 ve %89 arasında değişen komorbidite oranına sahiptir.

Kaygılarını azaltmak ve depresyonu hafifletmek için sosyal fobisi olan kişiler, madde kullanım bozukluklarına yol açabilecek alkol veya diğer maddeleri kullanabilirler. Sosyal anksiyete bozukluğu olan bireylerin beşte birinin alkol kullanım bozukluğundan muzdarip olduğu tahmin edilmektedir.

Nedenler

Sosyal anksiyete ve sosyal fobinin nedenleri üzerine yapılan araştırmalar, sinirbilim'den sosyoloji'ye kadar birçok perspektifi kapsayan geniş bir yelpazeye sahiptir. Bilim insanları henüz tam olarak nedenleri belirleyememiştir. Çalışmalar genetiğin çevresel faktörlerle birlikte rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Sosyal fobiye diğer ruhsal bozukluklar veya madde kullanımı neden olmaz. Sosyal anksiyete genellikle hayatın belirli bir noktasında başlar ve zamanla gelişir. Hafif sosyal beceriksizlik sosyal anksiyete veya fobi semptomlarına dönüşebilir. Ayrıca, pasif sosyal medya kullanımı bazı kişilerde sosyal anksiyeteye neden olabilir.

Genetik

Sosyal fobi ya da sosyal anksiyete bozukluğunun oluşmasında genetik faktörlerin önemli bir rolü olduğu düşünülmektedir. Eğer birinci derece bir akrabada sosyal fobi görülüyorsa, diğer aile üyelerinde bu bozukluğun görülme riski iki ila üç kat daha fazla olabilir. Bu durum, genetik faktörlerin yanı sıra, çocukların ebeveynlerinin sosyal korkularını ve kaçınma davranışlarını gözlemlemesi ve bu yolla öğrenmesi sonucu da meydana gelebilir.

Tek yumurta ikizleri üzerinde yapılan bir çalışma, genetik faktörlerin bu bozukluğun oluşumundaki etkisini daha da belirginleştirmiştir. Farklı ailelerde yetiştirilen tek yumurta ikizlerinden birinde sosyal anksiyete bozukluğu gelişirse, diğer ikizinde de bu bozukluğun görülme olasılığı ortalamadan yüzde 30 ila yüzde 50 daha fazla olabilir. Bu, sosyal anksiyete bozukluğunun belirli bir genetik bileşeni olduğunu göstermektedir. Bir dereceye kadar, bu "kalıtsallık" spesifik olmayabilir - örneğin, çalışmalar, bir ebeveynde herhangi bir anksiyete bozukluğu veya klinik depresyon varsa, çocuğun anksiyete bozukluğu veya sosyal fobi geliştirme olasılığının biraz daha yüksek olduğunu bulmuştur. Araştırmalar, sosyal anksiyete bozukluğu olan ebeveynlerin kendilerinin de daha sosyal olarak izole olma eğiliminde olduğunu ve evlat edinen ebeveynlerin utangaç olması durumunda, evlat edinilen çocukların da utangaç olma ihtimalinin daha yüksek olduğu gösterilmiştir. Bu durum, çocukların ebeveynlerinin sosyal davranışlarını modellemesi ve bu davranışları öğrenmesi sonucu olabilir.

Aşırı korumacı ve aşırı eleştirel ebeveynlerle büyümek de sosyal anksiyete bozukluğu ile ilişkilendirilmiştir. Bebeklik döneminde anneleriyle güvensiz veya endişeli bir bağ kurmuş olan ergenlerin, ergenliğin ilerleyen dönemlerinde, sosyal fobi gibi anksiyete bozukluklarına yakalanma ihtimalleri diğerlerine göre iki kat daha yüksektir. İlgili bir araştırma dizisi, bebeklerde '(behavioural inhibition)' - çekingen ve içe dönük veya korkulu bir doğanın erken belirtileri - araştırmıştır. Çalışmalar, bireylerin yaklaşık yüzde 10-15'inin, kısmen genetik kaynaklı gibi görünen bu erken mizacı gösterdiğini ortaya koymuştur. Bazıları bu özelliği ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde de göstermeye devam etmekte ve sosyal anksiyete bozukluğu geliştirme olasılıkları daha yüksek görünmektedir.

Sosyal deneyimler

Önceki negatif bir sosyal deneyim, kişinin sosyal fobi geliştirmesine neden olabilir. Bu özellikle, başkalarının düşüncelerine ve tepkilerine karşı hassas olan bireyler için geçerlidir. Sosyal anksiyete bozukluğu teşhisi konulan kişilerin yaklaşık yarısı, belirgin bir negatif veya utanç verici sosyal olayın, bu bozukluğun başlamasını veya kötüleşmesini tetiklediğini belirtir. Bu tür olaylar, belirli sosyal korkularla, örneğin topluluk önünde konuşma korkusuyla ilişkilidir. Doğrudan deneyimlerin yanı sıra, başkalarının sosyal açıdan olumsuz deneyimlerini gözlemlemek veya duymak (örneğin, birinin yaptığı bir gaf) veya sosyal sorunlar ve tehlikeler hakkında sözlü uyarılar da sosyal anksiyete bozukluğunun gelişmesini daha olası hale getirebilir. Ayrıca, bir kişi kendini topluluk içinde dışlanmış veya zorbalığa uğramış hissettiyse, bu da sosyal anksiyete bozukluğunun oluşmasına katkıda bulunabilir. Utangaç ergenler veya çekingen yetişkinler, bu türden zor durumları, özellikle akranlarıyla yaşadıkları hoş olmayan deneyimleri veya çocuklukları boyunca yaşadıkları zorbalık veya taciz durumlarını belirtmişlerdir. Bir araştırmada, popüler olmanın sosyal anksiyete ile ters orantılı olduğu ortaya çıkmıştır. Yani, bir birey ne kadar popülerse, sosyal anksiyete seviyesi o kadar düşük olma eğilimindedir. Ayrıca, akranları tarafından göz ardı edilen veya ihmal edilen çocukların, diğer çocuklara kıyasla daha yüksek sosyal anksiyete yaşadıkları ve başkalarının olumsuz değerlendirmelerinden daha fazla korktukları belirlenmiştir. Bu durum, sosyal fobiye sahip çocukların akranlarından genellikle olumlu yanıtlar almakta zorlandıklarını göstermektedir. Anksiyete veya çekingenlik, çocukların sosyal etkileşimlerden kaçınmasına ve kendilerini diğerlerinden izole etmesine neden olabilir. Bu izolasyon, zaten var olan sosyal anksiyeteyi daha da kötüleştirebilir.

Kültürel etkiler

Sosyal anksiyete bozukluğuyla ilişkili olan Kültürel faktörler arasında toplumun utangaçlık ve kaçınmaya karşı tutumu, ilişkiler kurma veya iş ya da eğitime erişim yeteneğini etkileme ve utanç yer alır. Bir araştırma, ebeveynlik yaklaşımlarının ve çocukların sosyal anksiyete bozukluğunu geliştirme olasılıklarının kültürden kültüre değişebileceğini ortaya koydu. Örneğin, Amerikalı çocukların, ebeveynleri başkalarının görüşlerine büyük önem atfeder ve disiplin yöntemi olarak utanç duygusunu kullanırsa, sosyal anksiyete bozukluğu geliştirme olasılıklarının arttığı gözlemlendi. Ancak, aynı durum Çinli ya da Çin asıllı Amerikalı çocuklar için geçerli bulunmadı.

Çin kültüründe yapılan bir diğer araştırma, toplumun utangaç ve çekingen çocuklara karşı tutumunun Batı ülkelerine kıyasla daha kabul edici olduğunu göstermiştir. Bu araştırmada, Çinli çocukların utangaçlık ve çekingenlik özellikleri, akranları tarafından daha fazla kabul görmekte ve bu çocukların liderlik rolleri için düşünülme ve yetenekli olarak değerlendirilme olasılıkları daha yüksek bulunmuştur. Sosyal becerilerin geliştirilmesi konusunda yaşanan zorluklar veya 'sosyal akıcılık', sosyal anksiyete bozukluğunun bazı sebepleri arasında yer alabilir. Bu durum, bireyin sosyal etkileşimlere girme yeteneğinde veya başkalarından olumlu geri dönüşler alarak kabul görme konusunda kendine güven duymama durumlarından kaynaklanabilir. Ancak, bu konuda yapılan araştırmaların sonuçları net değildir; bazı çalışmalar sosyal becerilerde belirgin sorunlar olduğunu bulurken, bazıları bu tür bir bulgu ile karşılaşmamıştır. Ancak, genellikle sosyal anksiyete yaşayan kişilerin, kendi sosyal becerilerini düşük olarak algıladıkları gözlemlenmiştir.

İlerleyen zamanlarda, kişilerarası ilişkiler kurma veya kariyer geliştirmede daha karmaşık sosyal becerilere duyulan ihtiyaç artmış ve girişkenlik ve rekabetçilik ön plana çıkmıştır. Bu durum, sosyal anksiyete sorunlarının, özellikle 'orta sınıf' içinde, daha yaygın hale gelmesine neden olabilir.

Medya ve kişilerarası ilişkilerde 'normal' ve 'çekici' olarak tanımlanan kişisel özelliklere odaklanmak, insanlarda mükemmeliyetçilik duygusunu ve başkaları tarafından olumsuz değerlendirilme konusunda güvensizlik hislerini artırabilir. Ayrıca, sosyal kabul ve statünün önemi, sosyal kaygı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir.

Psikolojik Faktörler

Araştırmalar, 'temel' veya 'koşulsuz' negatif inançların (örneğin, "Ben beceriksizim") ve yüzeye daha yakın 'koşullu' inançların (örneğin, "Eğer kendimi gösterirsem, reddedilirim") sosyal anksiyete bozukluğunun gelişiminde önemli bir rol oynadığını belirtmiştir. Bu inançların, kişinin kişilik yapısı ve yaşadığı olumsuz deneyimler sonucunda geliştiği ve kişi tehdit altında hissettiğinde aktive olduğu düşünülmektedir. Son araştırmalar, koşullu inançların da (örneğin, "Eğer insanlar benim endişeli olduğumu görürlerse, beni zayıf olarak düşünürler") devreye girdiğini belirtmiştir.

İkincil bir faktör olan 'kendini gizleme' ise, bir kişinin anksiyetesini veya altında yatan inançlarını gizlemeyi içerir. Bu durum, kişinin sosyal performansını ve etkileşime odaklanma yeteneğini olumsuz etkileyebilir, bu da daha fazla sosyal problem yaratabilir ve negatif inançları güçlendirebilir. Ayrıca, kişinin kendi anksiyete belirtilerine ve bu belirtilerin başkalarına nasıl göründüğüne yoğun bir şekilde odaklandığı belirtilmiştir.

Buna benzer bir model, kişinin kendisi hakkında bozulmuş bir zihinsel temsilin gelişmesine ve negatif değerlendirme olasılığını ve sonuçlarını, başkalarının performans standartlarını abartmaya odaklanmaktadır. Bu tür bilişsel-davranışsal modeller, geçmişe dair olumsuz yanlı anıların ve bir olayın ardından düşünme süreçlerinin ve ondan önceki korkulu beklentinin rolünü dikkate alır.

Ayrıca, çalışmalar, ince kaçınma ve defansif faktörlerin rolünü vurgulamış ve korkulan negatif değerlendirmelerden kaçınma çabalarının veya "güvenlik davranışları" nın kullanılmasının, sosyal etkileşimi daha zorlaştırabileceği ve uzun vadede anksiyeteyi daha da kötüleştirebileceğini göstermiştir. Bu çalışmalar, sosyal anksiyete bozukluğu için Bilişsel Davranışçı Terapi'nin geliştirilmesinde etkili olmuştur, ki bu terapi yönteminin etkili olduğu gösterilmiştir.

Mekanizma

Sosyal anksiyete bozukluğunun nöral temellerini araştıran pek çok çalışma bulunmaktadır. Nöral mekanizmalar henüz tam olarak bulunamamış olsa da, sosyal anksiyete bozukluğunu bazı nörokimyasallardaki dengesizlik ve bazı beyin bölgelerindeki hiperaktivite ile ilişkilendiren kanıtlar vardır.

Nörotransmitterler

Nörotransmitterler, beyin hücrelerinin birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan kimyasallardır. Bu kimyasalların belirli türleri, sosyal etkileşimlerimizi ve sosyal anksiyeteyi etkileyebilir.

Dopamin, bir nörotransmitter, sosyal etkileşimlerimizle yakından ilişkilidir. Araştırmalar, dopaminin beyindeki belirli bir bölge olan striatumdaki bağlanma yeteneğinin, bir kişinin sosyal durumuna bağlı olduğunu göstermiştir. Sosyal anksiyetesi olan kişilerde bu bağlanma yeteneği genellikle daha düşük bulunmuştur. Ancak bu sonuç her çalışmada aynı çıkmamıştır.

Serotonin adlı başka bir nörotransmitter, sosyal anksiyete bozukluğunda da rol oynayabilir. Araştırmalar, sosyal anksiyetesi olan kişilerin serotoninle daha az etkileşime girebileceğini öne sürmektedir. Serotonin düzeylerini artırmaya yardımcı olan bazı ilaçlar (SSRI'ler), sosyal anksiyete bozukluğunun tedavisinde kullanılmaktadır ve bu da serotonin yolunun önemini göstermektedir. Bununla birlikte, SSRI'lerin beynin korku ve stresle ilişkilendirilen bir bölgesi olan Amigdaladaki aktiviteyi azalttığına inanılmaktadır.

Bunun yanında, sosyal anksiyete bozukluğunda aşırı aktif olabilecek norepinefrin ve glutamat gibi diğer nörotransmitterler üzerine çalışmalar da yapılmaktadır. Ayrıca, beyindeki bir bölgede, sosyal anksiyete bozukluğunda az aktif olabileceği düşünülen başka bir nörotransmitter olan GABA üzerinde de araştırmalar devam etmektedir.

Beyin bölgeleri

Amigdala, korku bilişi ve duygusal öğrenme ile ilgili olan limbik sistemin bir parçasıdır. Sosyal anksiyete bozukluğu olan bireylerin, örneğin sosyal tehdit ipuçlarına (örneğin, başka bir kişi tarafından algılanan olumsuz değerlendirme), kızgın veya düşmanca yüzlere ve bir konuşma yapmayı beklerken aşırı duyarlı bir amigdalaya sahip oldukları bulunmuştur.

Son araştırmalar, beynin başka bir bölgesi olan anterior singulat korteksinin, fiziksel acı deneyiminde rol oynadığı zaten bilinirken, 'sosyal acı' deneyiminde de rol oynadığını göstermiştir. Örneğin, grup dışlanmasını algılama bu duruma bir örnektir.

Son zamanlarda yapılan bir araştırma, özellikle prefrontal korteks, daha spesifik olarak dorsolateral kısmının, sosyal anksiyete bozukluğundaki bilişsel yanlılıkların sürdürülmesinde önemli bir rol oynadığını ortaya koymuştur.

2007 yılında yapılan bir meta-analiz, sosyal anksiyete hastalarının, genellikle korku ve negatif duygusal işlemleme ile ilişkilendirilen amigdala ve insula bölgelerinde aşırı aktiflik gösterdiğini bulmuştur.

Tanı

DSM-IV'e göre sosyal fobi tanı kriterleri:

A. Sosyal ortamlarda ya da performans gerektiren durumlarda veya tanımadık insanlar önünde çıkan belirgin ve inatçı korku. Kişi burada aşağılanmasına veya utanmasına neden olabilecek biçimde davranacağından ya da anksiyete belirtileri göstereceğinden korkar. Not: Çocuklarda, tanıdık kişilerle yaşına uygun toplumsal ilişkilere girebilme becerisi olmalı ve anksiyete yalnızca erişkinlerle olan ilişkilerde değil, akranları ile olan ilişkilerle de ortaya çıkmalıdır.

B. Korkulan toplumsal durumla karşılaşma hemen her zaman anksiyete doğurur. Bu duruma bağlı ya da durumsal olarak yatkınlık gösteren bir panik atak biçimini alabilir. Not: Çocuklarda anksiyete, ağlama, huysuzluk yapma, dona kalma veya tanıdık olmayan insanların olduğu toplumsal durumlardan uzak durma olarak dışa vurulabilir.

C. Kişi, korkusunun aşırı veya anlamsız olduğunu bilir. Not: Çocuklarda bu özellik olmayabilir.

D. Korkulan toplumsal veya performans durumlarında kaçınma, kaygılı beklenti ya da sıkıntının kişinin olağan günlük işlerini, mesleki işlevselliğini (ya da eğitim ile ilgili olan), toplumsal etkinliklerini veya ilişkilerini bozar veya fobi olacağına dair yoğun bir sıkıntı vardır. 18 yaşın altındaki kişilerde süresi en az altı aydır.

E. Korku veya kaçınma bir maddenin (örneğin kötüye kullanılabilen bir ilaç, tedavi amaçlı kullanılabilen bir ilaç) doğrudan fizyolojik etkilerine veya genel tıbbi durumuna bağlı değildir ve başka bir mental hastalıkla daha iyi açıklanamaz (örneğin, agorafobi ile birlikte olan ya da olmayan panik bozukluğu, ayrılma anksiyetesi bozukluğu, vücut dismorfik bozukluğu, yaygın bir gelişimsel bozukluk ya da şizotipal kişilik bozukluğu)

F. Genel bir tıbbi durum veya başka bir mental bozukluk varsa A tanı ölçütünde sözü edilen korku bununla ilişkisizdir. Örneğin kekemelik, Parkinson hastalığındaki titreme veya anoreksia nervosa ya da bulimia nervosadaki anormal yeme davranışına ait korku değildir.

Tedavi

Psikoterapi

Sosyal anksiyete bozukluğu için ilk basamak tedavi bilişsel davranışçı terapidir (BDT).

Sosyal anksiyete bozukluğunun tedavisinde kabul ve kararlılık terapisinin (ACT) kullanımını destekleyen bazı araştırmalar vardır. ACT, geleneksel BDT'nin bir dalı olarak kabul edilir. SAB'nin semptomları ile savaşmak yerine hoş olmayan semptomları kabul etmeyi ve ayrıca psikolojik esnekliği (değişen durumsal taleplere uyum sağlama, bakış açısını değiştirme ve rekabet eden arzuları dengeleme becerisi) vurgular. ACT, BDT'nin etkisiz olduğu veya reddedildiği durumlarda bu bozukluk için ikinci basamak tedavi olarak faydalı olabilir.

Bazı araştırmalar, sosyal beceri eğitiminin (SST) sosyal kaygıya yardımcı olabileceğini öne sürmektedir. Sosyal anksiyete bozukluğu için SST sırasında odaklanılan sosyal beceri yeteneklerine konuşma başlatma, arkadaşlık kurma, kişinin cinsel olarak ilgi duyduğu cinsiyetten bireyler ile iletişim kurması ve bir konuşma oluşturma ve atılganlık becerileri örnek verilebilir.

Sosyal anksiyete bozukluğu, majör depresyon gibi diğer psikiyatrik bozuklukların gelişmesine neden olabildiği için erken tedavi çok önemlidir.

Farmakolojik tedavi

Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar)

Bir antidepresan sınıfı olan seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar), sosyal fobi için ilk tercih edilen ilaç sınıfıdır. Bununla birlikte, SSRI tedavisi, SAB için ikinci basamak bir tedavidir. SSRI'lar, eski nesil antidepresanlara kıyasla daha iyi tolare edilirler ve daha az yan etkiye sebep olurlar.

Paroksetin (Paxil), sertralin (Lustral), essitalopram (Cipralex) ve fluvoksamin (Luvox) sosyal anksiyete bozukluğunun tedavisi için onaylanmıştır. Tüm klinik çalışmalarda plaseboya eşdeğer olan fluoksetin (Prozac) dışında, tüm SSRI'lar sosyal kaygı için az çok etkilidir. Paroksetinin, diğer seçeneklere kıyasla davranışlarda kayda değer derecede değişime neden olduğu gibi sosyal fobisi olan bireylerde dışa dönüklüğü arttırdığı görülmüştür.

1995 yılında yapılan çift kör, plasebo kontrollü bir çalışmada, paroksetinin, plasebo alanların %23,9'una kıyasla, sosyal anksiyete bozukluğu olan hastaların %55'inde klinik olarak anlamlı bir iyileşme sağladığı görülmüştür. Ekim 2004'te yapılan bir araştırma, benzer sonuçlar bulmuştur, bununla birlikte, zaten terapi gören hastaların SSRI kullanımına başlamasının klinik olarak anlamlı bir iyileşmeye neden olmadığı bu araştırmada gözlemlenmiştir. Çift kör, plasebo kontrollü çalışmalarda, fluvoksamin, esitalopram ve sertralin gibi diğer SSRI'lar, anksiyete, reddedilme duyarlılığı ve düşmanlık dahil olmak üzere sosyal anksiyete semptomlarında azalmaya sebep olmuştur.

Benzodiazepinler

Benzodiazepinler, SSRI'lara bir alternatiftir. Benzodiazepinler, bağımlılık ve tolerans riski nedeniyle sadece kısa süreli tedavi için kullanılmalıdır. Benzodiazepinlerin sadece antidepresanlar gibi ilk tercih edilen ilaçlara yanıt vermeyen kişilerde kullanılması tavsiye edilmektedir. Bununla birlikte, şiddetli derecede semptom gösteren hastalarda kısa süreli rahatlama için kullanımları tavsiye edilmektedir. Benzodiazepinler, beyindeki ana inhibitör nörotransmiter olan GABA'nın etkisini artırır; etkileri genellikle dakikalar veya saatler içinde ortaya çıkmaya başlar. Çoğu hastada, benzodiazepinlerin sakinleştirici etkilerine karşı hızla tolerans hızlıca gelişir, ancak anksiyolitik etkilere karşı tolerans gelişmez.

Gabapentin gibi bazı antikonvülzan ilaçlar sosyal anksiyete bozukluğunda etkilidir ve potansiyel olarak benzodiazepinlere alternatif olabilir.

Diğer ilaçlar

Diğer yöntemler etkili değilse, başka ilaçlar da tedavide kullanılabilir. SSRI'lar piyasaya sürülmesinden önce, sosyal anksiyetenin tedavisinde fenelzin gibi monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI'ler) sıklıkla kullanılmaktaydı. Araştırmalar, MAOI'lerin sosyal anksiyete bozukluğunun tedavisinde ve yönetiminde etkili olduğunu göstersede, bu ilaçların iyi tolare edilememeleri, doz aşımı durumunda ölümcül olabilmeleri, yeme düzeninde değişiklik gerektirmeleri ve ölümcül olabilecek ilaç etkileşimleri nedeni ile sadece son çare olarak kullanılırlar.

Venlafaksin (Efexor) gibi serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI'ler), SSRI'lara benzer derecede etkenliğe sahiptir.

Mirtazapin ve bupropion gibi atipik antidepresanlar, sosyal anksiyete bozukluğunun tedavisi karışık sonuçlar vermiştir.

Ayrıca bakınız

  • Mizofoni
  • Fobiler listesi

Kaynakça

  1. ^ . 22 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  2. ^ a b c National Collaborating Centre for Mental Health (UK) (2013). Social Anxiety Disorder: Recognition, Assessment and Treatment. National Institute for Health and Care Excellence: Guidelines. Leicester (UK): British Psychological Society (UK). ISBN . (PMID) 25577940. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2022. 
  3. ^ (PDF). 17 Ekim 2004 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ "Clinical descriptions and guidelines" (PDF). 23 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Eylül 2022. 
  5. ^ Pilling, Stephen; Mayo-Wilson, Evan; Mavranezouli, Ifigeneia; Kew, Kayleigh; Taylor, Clare; Clark, David M.; Guideline Development Group (22 Mayıs 2013). "Recognition, assessment and treatment of social anxiety disorder: summary of NICE guidance". BMJ (Clinical research ed.). 346: f2541. doi:10.1136/bmj.f2541. ISSN 1756-1833. (PMID) 23697669. 17 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2022. 
  6. ^ Burton, Robert (1881). The anatomy of melancholy. Chatto & Windus. s. 253. ISBN . 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  7. ^ Haustgen, T. (2004). "À propos du centenaire de la psychasthénie (1903) Les troubles obsessionnels-compulsifs dans la psychiatrie française: revue historique". Annales Médico-Psychologiques. 162 (6): 427-440. doi:10.1016/j.amp.2003.09.012. 
  8. ^ "The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders Clinical descriptions and diagnostic guidelines" (PDF). WHO. 23 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Eylül 2022. 
  9. ^ a b Furmark, Tomas (2000). "Social Phobia. From Epidemiology to Brain Function". 
  10. ^ a b Schneier, Franklin R. (7 Eylül 2006). "Social Anxiety Disorder". New England Journal of Medicine. 355 (10): 1029-1036. doi:10.1056/NEJMcp060145. ISSN 0028-4793. (PMID) 16957148. 
  11. ^ . ScienceDaily (İngilizce). 28 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2022. 
  12. ^ . WebMD Editorial Contributors. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ Acarturk, C.; de Graaf, Ron; van Straten, A.; Have, M. ten; Cuijpers, P. (1 Nisan 2008). "Social phobia and number of social fears, and their association with comorbidity, health-related quality of life and help seeking". Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology (İngilizce). 43 (4): 273-279. doi:10.1007/s00127-008-0309-1. ISSN 1433-9285. 
  14. ^ a b Weeks, Justin W., (Ed.) (7 Şubat 2014). The Wiley Blackwell Handbook of Social Anxiety Disorder: Weeks/The Wiley (İngilizce). Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd. doi:10.1002/9781118653920. ISBN . 
  15. ^ a b . jamanetwork.com. doi:10.1001/archpsyc.58.3.251. 14 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  16. ^ a b . jamanetwork.com. doi:10.1001/archpsyc.64.8.903. 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  17. ^ Chartier, Mariette J.; Walker, John R.; Stein, Murray B. (1 Aralık 2003). "Considering comorbidity in socialphobia". Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology (İngilizce). 38 (12): 728-734. doi:10.1007/s00127-003-0720-6. ISSN 1433-9285. 
  18. ^ Sanderson, William C.; DiNardo, Peter A.; Rapee, Ronald M.; Barlow, David H. (Ağustos 1990). "Syndrome comorbidity in patients diagnosed with a DSM-III—R anxiety disorder". Journal of Abnormal Psychology (İngilizce). 99 (3): 308-312. doi:10.1037/0021-843X.99.3.308. ISSN 1939-1846. 
  19. ^ Chambless, Dianne L.; Fydrich, Thomas; Rodebaugh, Thomas L. (Ocak 2008). "Generalized social phobia and avoidant personality disorder: meaningful distinction or useless duplication?". Depression and Anxiety (İngilizce). 25 (1): 8-19. doi:10.1002/da.20266. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  20. ^ Schneier, Franklin R.; Spitzer, Robert L.; Gibbon, Miriam; Fyer, Abby J.; Liebowitz, Michael R. (Kasım 1991). "The relationship of social phobia subtypes and avoidant personality disorder". Comprehensive Psychiatry. 32 (6): 496-502. doi:10.1016/0010-440x(91)90028-b. ISSN 0010-440X. 
  21. ^ Buckner, Julia D.; Schmidt, Norman B.; Lang, Alan R.; Small, Jason W.; Schlauch, Robert C.; Lewinsohn, Peter M. (1 Şubat 2008). "Specificity of social anxiety disorder as a risk factor for alcohol and cannabis dependence". Journal of Psychiatric Research (İngilizce). 42 (3): 230-239. doi:10.1016/j.jpsychires.2007.01.002. ISSN 0022-3956. (PMC) 2254175 $2. (PMID) 17320907. 2 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. KB1 bakım: PMC biçimi ()
  22. ^ "Social anxiety disorder." CareNotes. Truven Health Analytics Inc., 2012. Health Reference Center Academic. Web. 15 Nov. 2012.
  23. ^ Erliksson, Olivia J. (26 Temmuz 2020). "Measuring associations between social anxiety and use of different types of social media using the Swedish Social Anxiety Scale for Social Media Users: A psychometric evaluation and cross-sectional study". Scandinavian Journal of Psychology. 61 (6): 819-826. doi:10.1111/sjop.12673 image. (PMID) 32713014. 
  24. ^ Kendler K, Karkowski L, Prescott C (1999). "Fears and phobias: reliability and heritability". Psychol Med. 29 (3): 539-53. doi:10.1017/S0033291799008429. (PMID) 10405076. 
  25. ^ ; Avenevoli, S.; Dierker, L.; Grillon, C. (1999). "Vulnerability factors among children at risk for anxiety disorders". Biol Psychiatry. 46 (11): 1523-1535. doi:10.1016/S0006-3223(99)00172-9 image. (PMID) 10599480. 
  26. ^ Daniels and Plomin, 1985.
  27. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Schneier isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  28. ^ Rapee, R. M. (2011). "Family Factors in the Development and Management of Anxiety Disorders". Clinical Child and Family Psychology Review. 15 (1): 69-80. doi:10.1007/s10567-011-0106-3. (PMID) 22116624. 
  29. ^ Warren S, Huston L, Egeland B, Sroufe L (1997). "Child and adolescent anxiety disorders and early attachment". J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 36 (5): 637-644. doi:10.1097/00004583-199705000-00014. (PMID) 9136498. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  30. ^ Schwartz C, Snidman N, Kagan J (1999). "Adolescent social anxiety as an outcome of inhibited temperament in childhood". J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 38 (8): 1008-1015. doi:10.1097/00004583-199908000-00017. (PMID) 10434493. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  31. ^ Mineka S, Zinbarg R (1995) and ethological models of social phobia. In: Heimberg R, Liebowitz M, Hope D, Schneier F, editors. Social Phobia: Diagnosis, Assessment, and Treatment. New York: The Guilford Press, 134–162
  32. ^ Stemberg et al., 1995.
  33. ^ Beidel, D.C., & Turner, S.M. (1998). Shy children, phobic adults: The nature and treatment of social phobia. American Psychological Association Books.
  34. ^ Ishiyama F (1984). "Shyness: Anxious social sensitivity and self-isolating tendency". Adolescence. 19 (76): 903-911. (PMID) 6516936. 
  35. ^ Rubin KH, Mills RS (December 1988). "The many faces of social isolation in childhood". J Consult Clin Psychol. 56 (6): 916-24. doi:10.1037/0022-006X.56.6.916. (PMID) 3204203. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  36. ^ Okano K (1994). "Shame and social phobia: a transcultural viewpoint". Bull Menninger Clin. 58 (3): 323-38. (PMID) 7920372. 
  37. ^ Xinyin C, Rubin KH, Boshu L (1995). "Social and school adjustment of shy and aggressive children in China". Development and Psychopathology. 7 (2): 337-349. doi:10.1017/s0954579400006544. 
  38. ^ Rapee RM, Lim L (November 1992). "Discrepancy between self- and observer ratings of performance in social phobics". J Abnorm Psychol. 101 (4): 728-31. doi:10.1037/0021-843X.101.4.728. (PMID) 1430614. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  39. ^ Heimberg, R.G; Stein, M.B; Hiripi, E; Kessler, R.C (2000). "Trends in the prevalence of social phobia in the United States: A synthetic cohort analysis of changes over four decades". European Psychiatry. 15 (1): 29-37. doi:10.1016/S0924-9338(00)00213-3. (PMID) 10713800. 
  40. ^ Baumeister R, Leary M (1995). "The need to belong: desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation". Psychol Bull. 117 (3): 497-529. doi:10.1037/0033-2909.117.3.497. (PMID) 7777651. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  41. ^ Beck AT, Emery G, Greenberg RL (1985) Anxiety Disorders and Phobias: A Cognitive Perspective. New York: Basic Books.
  42. ^ . ResearchGate (İngilizce). 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  43. ^ D. M., Clark; Wells, A. (1995). "A cognitive model of social phobia". Heimberg, R. G.; Liebowitz, M. R.; Hope, D. A.; Schneier, F. R. (Ed.). Social phobia: Diagnosis, assessment, and treatment. New York: Guilford Press. ss. 41-68. 
  44. ^ Rapee, Ronald M; Heimberg, Richard G (1997). "A cognitive-behavioral model of anxiety in social phobia". Behaviour Research and Therapy. 35 (8): 741-56. doi:10.1016/S0005-7967(97)00022-3. (PMID) 9256517. 
  45. ^ M. S. Marcin; C. B. Nemeroff (2003). "The neurobiology of social anxiety disorder:the relevance of fear and anxiety". . 108 (417): 51-64. doi:10.1034/j.1600-0447.108.s417.4.x. (PMID) 12950436. 
  46. ^ Sanjay J. Mathew; Jeremy D. Coplan; Jack M. Gorman (2001). "Neurobiological Mechanisms of Social Anxiety Disorder". Am J Psychiatry. 158 (10): 1558-1567. doi:10.1176/appi.ajp.158.10.1558. (PMID) 11578981. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  47. ^ Rammsayer T. H. (1998). "Extraversion and dopamine: Individual differences in response to changes in dopaminergic activity as a possible biological basis of extraversion". European Psychologist. 3 (1): 37-50. doi:10.1027/1016-9040.3.1.37. 
  48. ^ van der Wee (May 2008). "Increased Serotonin and Dopamine Transporter Binding in Psychotropic Medication–Naïve Patients with Generalized Social Anxiety Disorder Shown by 123I-ß-(4-Iodophenyl)-Tropane SPECT". The Journal of Nuclear Medicine. 49 (5): 757-63. doi:10.2967/jnumed.107.045518 image. (PMID) 18413401. 
  49. ^ Pollack, M. H.; Jensen, J. E.; Simon, N. M.; Kaufman, R. E.; Renshaw, P. F. (2008). "High-field MRS study of GABA, glutamate and glutamine in social anxiety disorder: Response to treatment with levetiracetam". Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry. 32 (3): 739-743. doi:10.1016/j.pnpbp.2007.11.023. (PMID) 18206286. 
  50. ^ Davidson, Richard J; Marshall, John R; Tomarken, Andrew J; Henriques, Jeffrey B (2000). "While a phobic waits: Regional brain electrical and autonomic activity in social phobics during anticipation of public speaking". Biological Psychiatry. 47 (2): 85-95. doi:10.1016/S0006-3223(99)00222-X. (PMID) 10664824. 
  51. ^ Eisenberger NI, Lieberman MD, Williams KD (October 2003). "Does rejection hurt? An FMRI study of social exclusion". Science. 302 (5643): 290-2. Bibcode:2003Sci...302..290E. doi:10.1126/science.1089134. (PMID) 14551436. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  52. ^ Heeren A, Billieux J, Philippot P, De Raedt R, Baeken C, de Timary P, Maurage P, Vanderhasselt MA (2017). "Impact of transcranial direct current stimulation on attentional bias for threat: a proof-of-concept study among individuals with social anxiety disorder". Social Cognitive and Affective Neuroscience. 12 (2): 251-260. doi:10.1093/scan/nsw119. (PMC) 5390730 $2. (PMID) 27531388. 
  53. ^ Etkin, Amit; Wager, Tor D. (1 Ekim 2007). "Functional Neuroimaging of Anxiety: A Meta-Analysis of Emotional Processing in PTSD, Social Anxiety Disorder, and Specific Phobia". The American Journal of Psychiatry. 164 (10): 1476-1488. doi:10.1176/appi.ajp.2007.07030504. ISSN 0002-953X. (PMC) 3318959 $2. (PMID) 17898336. 
  54. ^ Kashdan, Todd B.; Rottenberg, Jonathan (1 Kasım 2010). "Psychological flexibility as a fundamental aspect of health". Clinical Psychology Review. Positive Clinical Psychology (İngilizce). 30 (7): 865-878. doi:10.1016/j.cpr.2010.03.001. ISSN 0272-7358. (PMC) 2998793 $2. (PMID) 21151705. 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. KB1 bakım: PMC biçimi ()
  55. ^ Bluett, Ellen J.; Homan, Kendra J.; Morrison, Kate L.; Levin, Michael E.; Twohig, Michael P. (1 Ağustos 2014). "Acceptance and commitment therapy for anxiety and OCD spectrum disorders: An empirical review". Journal of Anxiety Disorders (İngilizce). 28 (6): 612-624. doi:10.1016/j.janxdis.2014.06.008. ISSN 0887-6185. 
  56. ^ Bögels, Susan M.; Voncken, Marisol (1 Haziran 2008). "Social Skills Training Versus Cognitive Therapy for Social Anxiety Disorder Characterized by Fear of Blushing, Trembling, or Sweating". International Journal of Cognitive Therapy. 1 (2): 138-150. doi:10.1521/ijct.2008.1.2.138. ISSN 1937-1209. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  57. ^ Beidel, Deborah C.; Turner, Samuel M. (2007). "Shy children, phobic adults: Nature and treatment of social anxiety disorders (2nd ed.)" (İngilizce). doi:10.1037/11533-000. 
  58. ^ SSRIs in depression and anxiety. 2nd ed. S. A. Montgomery, Johan A. den Boer. Chichester: Wiley. 2001. ISBN . OCLC 54395549. 
  59. ^ a b Blanco, Carlos; Bragdon, Laura B.; Schneier, Franklin R.; Liebowitz, Michael R. (1 Şubat 2013). "The evidence-based pharmacotherapy of social anxiety disorder". International Journal of Neuropsychopharmacology. 16 (1): 235-249. doi:10.1017/s1461145712000119. ISSN 1469-5111. 
  60. ^ . Harvard Health Publishing: Hardvard Medical School. Mart 2010. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  61. ^ Kramer, Peter D. (12 Temmuz 2016). . Quartz (İngilizce). 13 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  62. ^ . jamanetwork.com. doi:10.1001/jama.280.8.708. 9 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  63. ^ . jamanetwork.com. doi:10.1001/archpsyc.61.10.1005. 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  64. ^ . academic.oup.com. doi:10.1017/s1461145712000119. 11 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  65. ^ a b Westenberg, Herman G. M. (1 Temmuz 1999). "Facing the challenge of social anxiety disorder". European Neuropsychopharmacology (İngilizce). 9: S93-S99. doi:10.1016/S0924-977X(99)00029-2. ISSN 0924-977X. 
  66. ^ Aouizerate, B.; Martin-Guehl, C.; Tignol, J. (1 Eylül 2004). "Neurobiologie et pharmacothérapie de la phobie sociale". L'Encéphale (Fransızca). 30 (4): 301-313. doi:10.1016/S0013-7006(04)95442-5. ISSN 0013-7006. 
  67. ^ Vinkers, Christiaan H.; Olivier, Berend (2012). "Mechanisms Underlying Tolerance after Long-Term Benzodiazepine Use: A Future for Subtype-Selective GABAA Receptor Modulators". Advances in Pharmacological Sciences. 2012: 416864. doi:10.1155/2012/416864. ISSN 1687-6334. (PMC) 3321276 $2. (PMID) 22536226. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  68. ^ Mula, Marco; Pini, Stefano; Cassano, Giovanni B. (Haziran 2006). "The Role of Anticonvulsant Drugs in Anxiety Disorders: A Critical Review of the Evidence". Journal of Clinical Psychopharmacology (İngilizce). 27 (3): 263-272. doi:10.1097/jcp.0b013e318059361a. ISSN 0271-0749. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  69. ^ Schatzberg, Alan F. (2010). Manual of clinical psychopharmacology. 7th ed. Jonathan O. Cole, Charles DeBattista. Washington, DC: American Psychiatric Pub. ISBN . OCLC 529295637. 
  70. ^ Menkes, David; Bosanac, Peter; Castle, David (Ağustos 2016). "MAOIs – does the evidence warrant their resurrection?". Australasian Psychiatry (İngilizce). 24 (4): 371-373. doi:10.1177/1039856216634824. ISSN 1039-8562. 11 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  71. ^ . jamanetwork.com. doi:10.1001/archpsyc.62.2.190. 3 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  72. ^ Rickels, Karl; Mangano, Richard; Khan, Arifulla (Ekim 2004). "A Double-Blind, Placebo-Controlled Study of a Flexible Dose of Venlafaxine ER in Adult Outpatients With Generalized Social Anxiety Disorder". Journal of Clinical Psychopharmacology (İngilizce). 24 (5): 488-496. doi:10.1097/01.jcp.0000138764.31106.60. ISSN 0271-0749. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  73. ^ Muehlbacher, Moritz; Nickel, Marius K.; Nickel, Cerstin; Kettler, Christian; Lahmann, Claas; Gil, Francisco Pedrosa; Leiberich, Peter K.; Rother, Nadine; Bachler, Egon; Fartacek, Reinhold; Kaplan, Patrick (Aralık 2005). "Mirtazapine Treatment of Social Phobia in Women: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study". Journal of Clinical Psychopharmacology (İngilizce). 25 (6): 580-583. doi:10.1097/01.jcp.0000186871.04984.8d. ISSN 0271-0749. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  74. ^ Schutters, Sara I. J.; Van Megen, Harold J. G. M.; Van Veen, Jantien Frederieke; Denys, Damiaan A. J. P.; Westenberg, Herman G. M. (Eylül 2010). "Mirtazapine in generalized social anxiety disorder: a randomized, double-blind, placebo-controlled study". International Clinical Psychopharmacology (İngilizce). 25 (5): 302-304. doi:10.1097/YIC.0b013e32833a4d71. ISSN 0268-1315. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  75. ^ Naresh P. Emmanuel M.D., Olga Brawman-Mintzer M.D., W. Alexander Morton Pharm. D., Sarah W. Book M.D., Michael R. Johnson M.D., Jeffrey P. Lorberbaum M.D., James C. Ballenger M.D., R. Bruce Lydiard Ph.D., M.D (Kasım 2000). "Bupropion-SR in treatment of social phobia". Anxiety and Depression Association of America. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 

wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar

Sosyal fobi veya sosyal anksiyete bozuklugu SAB sosyal ortamlarda baskalari tarafindan olumsuz degerlendirilmekten yogun sekilde kaygi duyma ve korkulan durumlardan kacinma egilimi ile tanimlanabilecek bir anksiyete bozuklugudur Bu korkular baskalarindan algilanan veya gercekten yapilan bir gozlemleme ile tetiklenebilir Sosyal anksiyete bozuklugu olan bireyler diger insanlarin onlar hakkinda olumsuz bir sekilde dusunmelerinden korkarlar Sosyal anksiyete bozukluguDiger adlarSosyal fobi Sosyal kaygi bozukluguOlagan baslangiciGenellikle genclik yillarindaUzmanlikPsikiyatriBelirtiler hipervijilans asagilik hissetme dusuk ozguven sosyallesmede gucluk hissetmeRisk faktoruGenetik faktorler daha onceden var olanTedaviPsikoterapi antidepresanlar benzodiazepinlerSiklikYilda 7 1 Fiziksel semptomlar genellikle yanaklarin asiri derecede kizarmasi asiri terleme titreme kalp carpintisi ve mide bulantisini icerir Bazi hastalarda kekeleme de gorulur Yogun kaygi ve korku hissetme durumunda panik ataklar ortaya cikabilir Bu durumdan etkilenen bazi kisiler sosyal etkinliklerde hissedilen kaygi ve korkuyu azaltmak icin alkol veya diger ilaclari doktor bilgisi disinda kullanabilir Sosyal fobisi olanlarin bu sekilde kendi kendini tedavi etmeye calismalari yaygindir bu alkol ve madde kullanim bozukluklarina yol acabilir Sosyal anksiyete bozuklugunun ilk basamak tedavisi bilissel davranisci terapidir BDT SSRI lar gibi bazi antidepresan ilaclar ve anksiyolitikler sosyal fobi icin etkilidir TarihUtangaclik hakkindaki edebi betimlemeler yaklasik M O 400 lerde Hipokrat zamanina kadar izlenebilir Hipokrat utanc suphe ve korkaklik nedeniyle disari cikmak istemeyen hayati karanlikta yasamayi seven ve isikla ya da aydinlik yerlerde oturmaya dayanamayan bir kisiyi tanimlamistir Basini one egmis ne gormek ne de gorulmek ister Cunku konusma ya da davranislariyla hata yapacagindan utanc duyacagindan veya rahatsizlanacagindan korkar herkesin onu izledigini dusunur Psikiyatrik terim sosyal fobi phobie des situations sociales ilk kez 1900 lerin basinda bahsedilmistir 1930 larda psikologlar asiri utangac hastalari tanimlamak icin sosyal nevroz terimini kullanmistir nin sistematik duyarsizlastirma uzerine yogun calismalarinin ardindan fobiler ve tedavileri uzerine arastirmalar artmistir Sosyal fobinin diger fobilerden ayri bir varlik oldugu fikri 1960 larda Ingiliz psikiyatrist tan gelmistir Bu Amerikan Psikiyatri Dernegi tarafindan kabul edilmis ve ilk kez Mental Bozukluklarin Tanisal ve Istatistiksel El Kitabi nin ucuncu baskisinda resmi olarak dahil edilmistir Fobi tanimi 1989 da revize edilmis kacinan kisilik bozuklugu ile eszamanli olma durumu ve genellestirilmis sosyal fobi tanitilmistir Sosyal fobi 1985 ten once buyuk olcude goz ardi edilmistir Psikiyatrist ve klinik psikolog in harekete gecme cagrisindan sonra bu bozukluga yonelik ilgi ve arastirmalarda bir artis olmustur DSM IV sosyal fobiye alternatif bir isim olan sosyal anksiyete bozuklugu nu vermistir Gunluk sosyal anksiyetenin psikolojisi ve sosyolojisi uzerine arastirmalar devam etmistir Sosyal anksiyete bozuklugu icin bilissel davranisci modeller ve terapiler gelistirilmistir 1990 larda ABD de sosyal anksiyete bozuklugunu tedavi etmek icin onaylanan ilk receteli ilac olmustur ardindan digerleri gelmistir BelirtileriHastaliklarin Uluslararasi Siniflamasi nin ICD 10 10 versiyonu sosyal kaygiyi mental ve davranissal bir bozukluk olarak siniflandirir Bilissel yonleri Sosyal anksiyete bozuklugunun bilissel modellemesinde sosyal fobisi olanlar baskalarinin gozunde nasil goruneceklerinden korku duyarlar Sosyal ortamlarda yaptiklari her seye cok dikkat gosterirler aktivitelerden sonra kendi davranislarini tek tek tekrar analiz edebilir ve kendileri icin cok yuksek performans standartlarina sahip olabilirler Oz sunum sosyal psikoloji teorisine gore sosyal fobisi olan bireyler baskalarina karsi iyi bir izlenim yaratmaya calisir fakat bunu basaramadigini dusunurler Cogu zaman potansiyel olarak kaygi uyandiran sosyal durumlardan once nelerin yanlis gidebilecegini ve her beklenmedik durumla nasil basa cikilacaklarini analiz ederler Genelde etrafindaki insanlarin umrunda bile olmayan fakat kendilerinin anormal olarak gordugu davranislari istemsizce sergilemeleri nedeniyle gereksiz bir utanc duyarlar Bu dusunceler gercek disidir ve kisinin kendi kendine zarar vermesine sebep olur Buna ornek olarak is arkadaslarinin onunde sunum yapan bir kisi arkadaslarinin onun hatalarini fark ettigini ve onun hakkinda gizlice negatif dusuncelere sahip olduklari hissine kapilabilir Bunun sonunda ortaya cikan fiziksel semptomlar durumu daha belirgin hale getirir bu kisinin daha fazla panik hissetmesine neden olabilecegi gibi bir panik atakla da sonuclanabilir kaynak belirtilmeli Davranissal yonleri Sosyal anksiyete bozuklugu kisinin baskalari tarafindan olasi bir incelemeye maruz kalabilecegi ve kendini potansiyel olarak kucuk dusurebilecegi her turlu ortam ve durumdan korkmasina sebep olur Asiri sosyal izolasyona ve sosyal veya mesleki bozulmaya yol actigi icin normal utangacligi asar Korkulan faaliyetler romantik ve cinsel iliskiler flortlesme partiler yabancilarla konusma restoranlar roportajlar gibi hemen hemen her tur sosyal etkilesimi icerebilir Sosyal fobisi olan biri belirli kendisinin potansiyel olarak kucuk dusurucu ve utanc verici olarak gordugu ancak normalde hicbir utanc verici yani olmayan bir davranisi sergileyebilir bunun sonucunda da asagilanmis hissedebilir Sonuc olarak bu tur durumlardan kacinmak icin genellikle kendilerini toplumdan izole etmeyi secerler Psikolog B F Skinner a gore fobiler kacma ve kacinma davranislariyla kontrol edilir Ornegin bir ogrenci sinif onunde konusurken siniftan cikabilir kacma veya daha once yasadigi anksiyete atagi nedeniyle sozlu sunum yapmaktan kacinabilir kacinma Ana kacinma davranislari kendi imajini korumak ve baskalarinin onunde yargilamaktan kacinmak icin patolojik veya kompulsif bir sekilde yalan soylemek gibi davranislari icerir Kucuk kacinma davranislari ise bir kisi goz temasindan kacinma veya titremeyi belli etmemek icin kollarini kavusturma gibi davranislari icerir Fizyolojik yonleri Sosyal anksiyete bozuklugunun fizyolojik semptomlari diger kaygi bozukluklarinin semptomlarina benzerdir Savas ya da kac yanitinin aktiflesmesi sonucunda asiri terleme mide bulantisi nefes almada zorluk titreme ve kalp carpintisi gorulur Ozellikle bir grup insanin yanindan gecerken yurume bozuklugu kisinin nasil yurudugu konusunda dengesini kaybedebilecegi kadar endise duymasi ortaya cikabilir Yuz kizarmasi sosyal fobisi olan kisilerde siklikla gorulur Bu gorunur semptomlar baskalarinin yaninda hissedilen anksiyeteyi daha da guclendirir 2006 yilinda yapilan bir arastirmada beynin limbik sistemin bir parcasi olan amigdala olarak adlandirilan bolgesinin sosyal fobisi olan bireylerde korkutucu durumlarla karsi karsiya kaldiklarinda normalden fazla derecede aktivite gosterdigi hiperaktivite gozlemlenmistir Sosyal yonleri Sosyal anksiyetesi olan insanlar cogu insanin normal olarak kabul ettigi durumlardan kacinir Baskalarinin bu durumlarla nasil bu kadar kolay basa cikabilecegini anlamakta zorlanabilirler Sosyal kaygisi olan insanlar sosyal durumlarin hepsinden veya cogundan kacinirir ve insanlardan saklanir bu da iliskilerine zarar verebilir Sosyal fobi bu durumlardan kaynaklanan mantiksiz korku nedeniyle insani sosyal durumlardan tamamen uzaklastirabilir Bu dusuk benlik saygisina olumsuz dusuncelere major depresif bozukluga elestiriye karsi duyarliliga ve gelismeyen zayif sosyal becerilere yol acabilir Komorbidite SAD diger psikiyatrik bozukluklarla kiyasla cok daha yuksek oranda komorbidite gosterir Arastirmalar sosyal fobisi olan insanlarin 66 sinin bir veya daha fazla farkli bir mental bozukluga sahip oldugunu gostermektedir SAB kisisel iliskilerin eksikligi ve sosyal kacinmayla ilgili uzun sureli izolasyon nedeniyle siklikla klinik depresyonla birlikte ortaya cikar SAB disindaki anksiyete bozukluklari ozellikle yaygin anksiyete bozuklugu sosyal fobisi olanlarda siklikla gorulur Kacingan kisilik bozuklugu da benzer sekilde SAB ile 25 ve 89 arasinda degisen komorbidite oranina sahiptir Kaygilarini azaltmak ve depresyonu hafifletmek icin sosyal fobisi olan kisiler madde kullanim bozukluklarina yol acabilecek alkol veya diger maddeleri kullanabilirler Sosyal anksiyete bozuklugu olan bireylerin beste birinin alkol kullanim bozuklugundan muzdarip oldugu tahmin edilmektedir NedenlerSosyal anksiyete ve sosyal fobinin nedenleri uzerine yapilan arastirmalar sinirbilim den sosyoloji ye kadar bircok perspektifi kapsayan genis bir yelpazeye sahiptir Bilim insanlari henuz tam olarak nedenleri belirleyememistir Calismalar genetigin cevresel faktorlerle birlikte rol oynayabilecegini dusundurmektedir Sosyal fobiye diger ruhsal bozukluklar veya madde kullanimi neden olmaz Sosyal anksiyete genellikle hayatin belirli bir noktasinda baslar ve zamanla gelisir Hafif sosyal beceriksizlik sosyal anksiyete veya fobi semptomlarina donusebilir Ayrica pasif sosyal medya kullanimi bazi kisilerde sosyal anksiyeteye neden olabilir Genetik Sosyal fobi ya da sosyal anksiyete bozuklugunun olusmasinda genetik faktorlerin onemli bir rolu oldugu dusunulmektedir Eger birinci derece bir akrabada sosyal fobi goruluyorsa diger aile uyelerinde bu bozuklugun gorulme riski iki ila uc kat daha fazla olabilir Bu durum genetik faktorlerin yani sira cocuklarin ebeveynlerinin sosyal korkularini ve kacinma davranislarini gozlemlemesi ve bu yolla ogrenmesi sonucu da meydana gelebilir Tek yumurta ikizleri uzerinde yapilan bir calisma genetik faktorlerin bu bozuklugun olusumundaki etkisini daha da belirginlestirmistir Farkli ailelerde yetistirilen tek yumurta ikizlerinden birinde sosyal anksiyete bozuklugu gelisirse diger ikizinde de bu bozuklugun gorulme olasiligi ortalamadan yuzde 30 ila yuzde 50 daha fazla olabilir Bu sosyal anksiyete bozuklugunun belirli bir genetik bileseni oldugunu gostermektedir Bir dereceye kadar bu kalitsallik spesifik olmayabilir ornegin calismalar bir ebeveynde herhangi bir anksiyete bozuklugu veya klinik depresyon varsa cocugun anksiyete bozuklugu veya sosyal fobi gelistirme olasiliginin biraz daha yuksek oldugunu bulmustur Arastirmalar sosyal anksiyete bozuklugu olan ebeveynlerin kendilerinin de daha sosyal olarak izole olma egiliminde oldugunu ve evlat edinen ebeveynlerin utangac olmasi durumunda evlat edinilen cocuklarin da utangac olma ihtimalinin daha yuksek oldugu gosterilmistir Bu durum cocuklarin ebeveynlerinin sosyal davranislarini modellemesi ve bu davranislari ogrenmesi sonucu olabilir Asiri korumaci ve asiri elestirel ebeveynlerle buyumek de sosyal anksiyete bozuklugu ile iliskilendirilmistir Bebeklik doneminde anneleriyle guvensiz veya endiseli bir bag kurmus olan ergenlerin ergenligin ilerleyen donemlerinde sosyal fobi gibi anksiyete bozukluklarina yakalanma ihtimalleri digerlerine gore iki kat daha yuksektir Ilgili bir arastirma dizisi bebeklerde behavioural inhibition cekingen ve ice donuk veya korkulu bir doganin erken belirtileri arastirmistir Calismalar bireylerin yaklasik yuzde 10 15 inin kismen genetik kaynakli gibi gorunen bu erken mizaci gosterdigini ortaya koymustur Bazilari bu ozelligi ergenlik ve yetiskinlik donemlerinde de gostermeye devam etmekte ve sosyal anksiyete bozuklugu gelistirme olasiliklari daha yuksek gorunmektedir Sosyal deneyimler Onceki negatif bir sosyal deneyim kisinin sosyal fobi gelistirmesine neden olabilir Bu ozellikle baskalarinin dusuncelerine ve tepkilerine karsi hassas olan bireyler icin gecerlidir Sosyal anksiyete bozuklugu teshisi konulan kisilerin yaklasik yarisi belirgin bir negatif veya utanc verici sosyal olayin bu bozuklugun baslamasini veya kotulesmesini tetikledigini belirtir Bu tur olaylar belirli sosyal korkularla ornegin topluluk onunde konusma korkusuyla iliskilidir Dogrudan deneyimlerin yani sira baskalarinin sosyal acidan olumsuz deneyimlerini gozlemlemek veya duymak ornegin birinin yaptigi bir gaf veya sosyal sorunlar ve tehlikeler hakkinda sozlu uyarilar da sosyal anksiyete bozuklugunun gelismesini daha olasi hale getirebilir Ayrica bir kisi kendini topluluk icinde dislanmis veya zorbaliga ugramis hissettiyse bu da sosyal anksiyete bozuklugunun olusmasina katkida bulunabilir Utangac ergenler veya cekingen yetiskinler bu turden zor durumlari ozellikle akranlariyla yasadiklari hos olmayan deneyimleri veya cocukluklari boyunca yasadiklari zorbalik veya taciz durumlarini belirtmislerdir Bir arastirmada populer olmanin sosyal anksiyete ile ters orantili oldugu ortaya cikmistir Yani bir birey ne kadar populerse sosyal anksiyete seviyesi o kadar dusuk olma egilimindedir Ayrica akranlari tarafindan goz ardi edilen veya ihmal edilen cocuklarin diger cocuklara kiyasla daha yuksek sosyal anksiyete yasadiklari ve baskalarinin olumsuz degerlendirmelerinden daha fazla korktuklari belirlenmistir Bu durum sosyal fobiye sahip cocuklarin akranlarindan genellikle olumlu yanitlar almakta zorlandiklarini gostermektedir Anksiyete veya cekingenlik cocuklarin sosyal etkilesimlerden kacinmasina ve kendilerini digerlerinden izole etmesine neden olabilir Bu izolasyon zaten var olan sosyal anksiyeteyi daha da kotulestirebilir Kulturel etkiler Sosyal anksiyete bozukluguyla iliskili olan Kulturel faktorler arasinda toplumun utangaclik ve kacinmaya karsi tutumu iliskiler kurma veya is ya da egitime erisim yetenegini etkileme ve utanc yer alir Bir arastirma ebeveynlik yaklasimlarinin ve cocuklarin sosyal anksiyete bozuklugunu gelistirme olasiliklarinin kulturden kulture degisebilecegini ortaya koydu Ornegin Amerikali cocuklarin ebeveynleri baskalarinin goruslerine buyuk onem atfeder ve disiplin yontemi olarak utanc duygusunu kullanirsa sosyal anksiyete bozuklugu gelistirme olasiliklarinin arttigi gozlemlendi Ancak ayni durum Cinli ya da Cin asilli Amerikali cocuklar icin gecerli bulunmadi Cin kulturunde yapilan bir diger arastirma toplumun utangac ve cekingen cocuklara karsi tutumunun Bati ulkelerine kiyasla daha kabul edici oldugunu gostermistir Bu arastirmada Cinli cocuklarin utangaclik ve cekingenlik ozellikleri akranlari tarafindan daha fazla kabul gormekte ve bu cocuklarin liderlik rolleri icin dusunulme ve yetenekli olarak degerlendirilme olasiliklari daha yuksek bulunmustur Sosyal becerilerin gelistirilmesi konusunda yasanan zorluklar veya sosyal akicilik sosyal anksiyete bozuklugunun bazi sebepleri arasinda yer alabilir Bu durum bireyin sosyal etkilesimlere girme yeteneginde veya baskalarindan olumlu geri donusler alarak kabul gorme konusunda kendine guven duymama durumlarindan kaynaklanabilir Ancak bu konuda yapilan arastirmalarin sonuclari net degildir bazi calismalar sosyal becerilerde belirgin sorunlar oldugunu bulurken bazilari bu tur bir bulgu ile karsilasmamistir Ancak genellikle sosyal anksiyete yasayan kisilerin kendi sosyal becerilerini dusuk olarak algiladiklari gozlemlenmistir Ilerleyen zamanlarda kisilerarasi iliskiler kurma veya kariyer gelistirmede daha karmasik sosyal becerilere duyulan ihtiyac artmis ve giriskenlik ve rekabetcilik on plana cikmistir Bu durum sosyal anksiyete sorunlarinin ozellikle orta sinif icinde daha yaygin hale gelmesine neden olabilir Medya ve kisilerarasi iliskilerde normal ve cekici olarak tanimlanan kisisel ozelliklere odaklanmak insanlarda mukemmeliyetcilik duygusunu ve baskalari tarafindan olumsuz degerlendirilme konusunda guvensizlik hislerini artirabilir Ayrica sosyal kabul ve statunun onemi sosyal kaygi uzerinde onemli bir etkiye sahip olabilir Psikolojik Faktorler Arastirmalar temel veya kosulsuz negatif inanclarin ornegin Ben beceriksizim ve yuzeye daha yakin kosullu inanclarin ornegin Eger kendimi gosterirsem reddedilirim sosyal anksiyete bozuklugunun gelisiminde onemli bir rol oynadigini belirtmistir Bu inanclarin kisinin kisilik yapisi ve yasadigi olumsuz deneyimler sonucunda gelistigi ve kisi tehdit altinda hissettiginde aktive oldugu dusunulmektedir Son arastirmalar kosullu inanclarin da ornegin Eger insanlar benim endiseli oldugumu gorurlerse beni zayif olarak dusunurler devreye girdigini belirtmistir Ikincil bir faktor olan kendini gizleme ise bir kisinin anksiyetesini veya altinda yatan inanclarini gizlemeyi icerir Bu durum kisinin sosyal performansini ve etkilesime odaklanma yetenegini olumsuz etkileyebilir bu da daha fazla sosyal problem yaratabilir ve negatif inanclari guclendirebilir Ayrica kisinin kendi anksiyete belirtilerine ve bu belirtilerin baskalarina nasil gorundugune yogun bir sekilde odaklandigi belirtilmistir Buna benzer bir model kisinin kendisi hakkinda bozulmus bir zihinsel temsilin gelismesine ve negatif degerlendirme olasiligini ve sonuclarini baskalarinin performans standartlarini abartmaya odaklanmaktadir Bu tur bilissel davranissal modeller gecmise dair olumsuz yanli anilarin ve bir olayin ardindan dusunme sureclerinin ve ondan onceki korkulu beklentinin rolunu dikkate alir Ayrica calismalar ince kacinma ve defansif faktorlerin rolunu vurgulamis ve korkulan negatif degerlendirmelerden kacinma cabalarinin veya guvenlik davranislari nin kullanilmasinin sosyal etkilesimi daha zorlastirabilecegi ve uzun vadede anksiyeteyi daha da kotulestirebilecegini gostermistir Bu calismalar sosyal anksiyete bozuklugu icin Bilissel Davranisci Terapi nin gelistirilmesinde etkili olmustur ki bu terapi yonteminin etkili oldugu gosterilmistir MekanizmaSosyal anksiyete bozuklugunun noral temellerini arastiran pek cok calisma bulunmaktadir Noral mekanizmalar henuz tam olarak bulunamamis olsa da sosyal anksiyete bozuklugunu bazi norokimyasallardaki dengesizlik ve bazi beyin bolgelerindeki hiperaktivite ile iliskilendiren kanitlar vardir Norotransmitterler Norotransmitterler beyin hucrelerinin birbiriyle iletisim kurmasini saglayan kimyasallardir Bu kimyasallarin belirli turleri sosyal etkilesimlerimizi ve sosyal anksiyeteyi etkileyebilir Dopamin bir norotransmitter sosyal etkilesimlerimizle yakindan iliskilidir Arastirmalar dopaminin beyindeki belirli bir bolge olan striatumdaki baglanma yeteneginin bir kisinin sosyal durumuna bagli oldugunu gostermistir Sosyal anksiyetesi olan kisilerde bu baglanma yetenegi genellikle daha dusuk bulunmustur Ancak bu sonuc her calismada ayni cikmamistir Serotonin adli baska bir norotransmitter sosyal anksiyete bozuklugunda da rol oynayabilir Arastirmalar sosyal anksiyetesi olan kisilerin serotoninle daha az etkilesime girebilecegini one surmektedir Serotonin duzeylerini artirmaya yardimci olan bazi ilaclar SSRI ler sosyal anksiyete bozuklugunun tedavisinde kullanilmaktadir ve bu da serotonin yolunun onemini gostermektedir Bununla birlikte SSRI lerin beynin korku ve stresle iliskilendirilen bir bolgesi olan Amigdaladaki aktiviteyi azalttigina inanilmaktadir Bunun yaninda sosyal anksiyete bozuklugunda asiri aktif olabilecek norepinefrin ve glutamat gibi diger norotransmitterler uzerine calismalar da yapilmaktadir Ayrica beyindeki bir bolgede sosyal anksiyete bozuklugunda az aktif olabilecegi dusunulen baska bir norotransmitter olan GABA uzerinde de arastirmalar devam etmektedir Beyin bolgeleri Amigdala korku bilisi ve duygusal ogrenme ile ilgili olan limbik sistemin bir parcasidir Sosyal anksiyete bozuklugu olan bireylerin ornegin sosyal tehdit ipuclarina ornegin baska bir kisi tarafindan algilanan olumsuz degerlendirme kizgin veya dusmanca yuzlere ve bir konusma yapmayi beklerken asiri duyarli bir amigdalaya sahip olduklari bulunmustur Son arastirmalar beynin baska bir bolgesi olan anterior singulat korteksinin fiziksel aci deneyiminde rol oynadigi zaten bilinirken sosyal aci deneyiminde de rol oynadigini gostermistir Ornegin grup dislanmasini algilama bu duruma bir ornektir Son zamanlarda yapilan bir arastirma ozellikle prefrontal korteks daha spesifik olarak dorsolateral kisminin sosyal anksiyete bozuklugundaki bilissel yanliliklarin surdurulmesinde onemli bir rol oynadigini ortaya koymustur 2007 yilinda yapilan bir meta analiz sosyal anksiyete hastalarinin genellikle korku ve negatif duygusal islemleme ile iliskilendirilen amigdala ve insula bolgelerinde asiri aktiflik gosterdigini bulmustur TaniDSM IV e gore sosyal fobi tani kriterleri A Sosyal ortamlarda ya da performans gerektiren durumlarda veya tanimadik insanlar onunde cikan belirgin ve inatci korku Kisi burada asagilanmasina veya utanmasina neden olabilecek bicimde davranacagindan ya da anksiyete belirtileri gostereceginden korkar Not Cocuklarda tanidik kisilerle yasina uygun toplumsal iliskilere girebilme becerisi olmali ve anksiyete yalnizca eriskinlerle olan iliskilerde degil akranlari ile olan iliskilerle de ortaya cikmalidir B Korkulan toplumsal durumla karsilasma hemen her zaman anksiyete dogurur Bu duruma bagli ya da durumsal olarak yatkinlik gosteren bir panik atak bicimini alabilir Not Cocuklarda anksiyete aglama huysuzluk yapma dona kalma veya tanidik olmayan insanlarin oldugu toplumsal durumlardan uzak durma olarak disa vurulabilir C Kisi korkusunun asiri veya anlamsiz oldugunu bilir Not Cocuklarda bu ozellik olmayabilir D Korkulan toplumsal veya performans durumlarinda kacinma kaygili beklenti ya da sikintinin kisinin olagan gunluk islerini mesleki islevselligini ya da egitim ile ilgili olan toplumsal etkinliklerini veya iliskilerini bozar veya fobi olacagina dair yogun bir sikinti vardir 18 yasin altindaki kisilerde suresi en az alti aydir E Korku veya kacinma bir maddenin ornegin kotuye kullanilabilen bir ilac tedavi amacli kullanilabilen bir ilac dogrudan fizyolojik etkilerine veya genel tibbi durumuna bagli degildir ve baska bir mental hastalikla daha iyi aciklanamaz ornegin agorafobi ile birlikte olan ya da olmayan panik bozuklugu ayrilma anksiyetesi bozuklugu vucut dismorfik bozuklugu yaygin bir gelisimsel bozukluk ya da sizotipal kisilik bozuklugu F Genel bir tibbi durum veya baska bir mental bozukluk varsa A tani olcutunde sozu edilen korku bununla iliskisizdir Ornegin kekemelik Parkinson hastaligindaki titreme veya anoreksia nervosa ya da bulimia nervosadaki anormal yeme davranisina ait korku degildir TedaviPsikoterapi Sosyal anksiyete bozuklugu icin ilk basamak tedavi bilissel davranisci terapidir BDT Sosyal anksiyete bozuklugunun tedavisinde kabul ve kararlilik terapisinin ACT kullanimini destekleyen bazi arastirmalar vardir ACT geleneksel BDT nin bir dali olarak kabul edilir SAB nin semptomlari ile savasmak yerine hos olmayan semptomlari kabul etmeyi ve ayrica psikolojik esnekligi degisen durumsal taleplere uyum saglama bakis acisini degistirme ve rekabet eden arzulari dengeleme becerisi vurgular ACT BDT nin etkisiz oldugu veya reddedildigi durumlarda bu bozukluk icin ikinci basamak tedavi olarak faydali olabilir Bazi arastirmalar sosyal beceri egitiminin SST sosyal kaygiya yardimci olabilecegini one surmektedir Sosyal anksiyete bozuklugu icin SST sirasinda odaklanilan sosyal beceri yeteneklerine konusma baslatma arkadaslik kurma kisinin cinsel olarak ilgi duydugu cinsiyetten bireyler ile iletisim kurmasi ve bir konusma olusturma ve atilganlik becerileri ornek verilebilir Sosyal anksiyete bozuklugu major depresyon gibi diger psikiyatrik bozukluklarin gelismesine neden olabildigi icin erken tedavi cok onemlidir Farmakolojik tedavi Secici serotonin geri alim inhibitorleri SSRI lar Bir antidepresan sinifi olan secici serotonin geri alim inhibitorleri SSRI lar sosyal fobi icin ilk tercih edilen ilac sinifidir Bununla birlikte SSRI tedavisi SAB icin ikinci basamak bir tedavidir SSRI lar eski nesil antidepresanlara kiyasla daha iyi tolare edilirler ve daha az yan etkiye sebep olurlar Paroksetin Paxil sertralin Lustral essitalopram Cipralex ve fluvoksamin Luvox sosyal anksiyete bozuklugunun tedavisi icin onaylanmistir Tum klinik calismalarda plaseboya esdeger olan fluoksetin Prozac disinda tum SSRI lar sosyal kaygi icin az cok etkilidir Paroksetinin diger seceneklere kiyasla davranislarda kayda deger derecede degisime neden oldugu gibi sosyal fobisi olan bireylerde disa donuklugu arttirdigi gorulmustur 1995 yilinda yapilan cift kor plasebo kontrollu bir calismada paroksetinin plasebo alanlarin 23 9 una kiyasla sosyal anksiyete bozuklugu olan hastalarin 55 inde klinik olarak anlamli bir iyilesme sagladigi gorulmustur Ekim 2004 te yapilan bir arastirma benzer sonuclar bulmustur bununla birlikte zaten terapi goren hastalarin SSRI kullanimina baslamasinin klinik olarak anlamli bir iyilesmeye neden olmadigi bu arastirmada gozlemlenmistir Cift kor plasebo kontrollu calismalarda fluvoksamin esitalopram ve sertralin gibi diger SSRI lar anksiyete reddedilme duyarliligi ve dusmanlik dahil olmak uzere sosyal anksiyete semptomlarinda azalmaya sebep olmustur Benzodiazepinler Benzodiazepinler SSRI lara bir alternatiftir Benzodiazepinler bagimlilik ve tolerans riski nedeniyle sadece kisa sureli tedavi icin kullanilmalidir Benzodiazepinlerin sadece antidepresanlar gibi ilk tercih edilen ilaclara yanit vermeyen kisilerde kullanilmasi tavsiye edilmektedir Bununla birlikte siddetli derecede semptom gosteren hastalarda kisa sureli rahatlama icin kullanimlari tavsiye edilmektedir Benzodiazepinler beyindeki ana inhibitor norotransmiter olan GABA nin etkisini artirir etkileri genellikle dakikalar veya saatler icinde ortaya cikmaya baslar Cogu hastada benzodiazepinlerin sakinlestirici etkilerine karsi hizla tolerans hizlica gelisir ancak anksiyolitik etkilere karsi tolerans gelismez Gabapentin gibi bazi antikonvulzan ilaclar sosyal anksiyete bozuklugunda etkilidir ve potansiyel olarak benzodiazepinlere alternatif olabilir Diger ilaclar Diger yontemler etkili degilse baska ilaclar da tedavide kullanilabilir SSRI lar piyasaya surulmesinden once sosyal anksiyetenin tedavisinde fenelzin gibi monoamin oksidaz inhibitorleri MAOI ler siklikla kullanilmaktaydi Arastirmalar MAOI lerin sosyal anksiyete bozuklugunun tedavisinde ve yonetiminde etkili oldugunu gostersede bu ilaclarin iyi tolare edilememeleri doz asimi durumunda olumcul olabilmeleri yeme duzeninde degisiklik gerektirmeleri ve olumcul olabilecek ilac etkilesimleri nedeni ile sadece son care olarak kullanilirlar Venlafaksin Efexor gibi serotonin norepinefrin geri alim inhibitorleri SNRI ler SSRI lara benzer derecede etkenlige sahiptir Mirtazapin ve bupropion gibi atipik antidepresanlar sosyal anksiyete bozuklugunun tedavisi karisik sonuclar vermistir Ayrica bakinizMizofoni Fobiler listesiKaynakca 22 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2020 a b c National Collaborating Centre for Mental Health UK 2013 Social Anxiety Disorder Recognition Assessment and Treatment National Institute for Health and Care Excellence Guidelines Leicester UK British Psychological Society UK ISBN 978 1 909726 03 1 PMID 25577940 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2022 PDF 17 Ekim 2004 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Clinical descriptions and guidelines PDF 23 Mart 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Eylul 2022 Pilling Stephen Mayo Wilson Evan Mavranezouli Ifigeneia Kew Kayleigh Taylor Clare Clark David M Guideline Development Group 22 Mayis 2013 Recognition assessment and treatment of social anxiety disorder summary of NICE guidance BMJ Clinical research ed 346 f2541 doi 10 1136 bmj f2541 ISSN 1756 1833 PMID 23697669 17 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2022 Burton Robert 1881 The anatomy of melancholy Chatto amp Windus s 253 ISBN 978 84 206 6026 4 14 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Haustgen T 2004 A propos du centenaire de la psychasthenie 1903 Les troubles obsessionnels compulsifs dans la psychiatrie francaise revue historique Annales Medico Psychologiques 162 6 427 440 doi 10 1016 j amp 2003 09 012 The ICD 10 Classification of Mental and Behavioural Disorders Clinical descriptions and diagnostic guidelines PDF WHO 23 Mart 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Eylul 2022 a b Furmark Tomas 2000 Social Phobia From Epidemiology to Brain Function a b Schneier Franklin R 7 Eylul 2006 Social Anxiety Disorder New England Journal of Medicine 355 10 1029 1036 doi 10 1056 NEJMcp060145 ISSN 0028 4793 PMID 16957148 ScienceDaily Ingilizce 28 Ocak 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2022 WebMD Editorial Contributors 19 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Acarturk C de Graaf Ron van Straten A Have M ten Cuijpers P 1 Nisan 2008 Social phobia and number of social fears and their association with comorbidity health related quality of life and help seeking Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology Ingilizce 43 4 273 279 doi 10 1007 s00127 008 0309 1 ISSN 1433 9285 a b Weeks Justin W Ed 7 Subat 2014 The Wiley Blackwell Handbook of Social Anxiety Disorder Weeks The Wiley Ingilizce Chichester UK John Wiley amp Sons Ltd doi 10 1002 9781118653920 ISBN 978 1 118 65392 0 a b jamanetwork com doi 10 1001 archpsyc 58 3 251 14 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2022 a b jamanetwork com doi 10 1001 archpsyc 64 8 903 19 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2022 Chartier Mariette J Walker John R Stein Murray B 1 Aralik 2003 Considering comorbidity in socialphobia Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology Ingilizce 38 12 728 734 doi 10 1007 s00127 003 0720 6 ISSN 1433 9285 Sanderson William C DiNardo Peter A Rapee Ronald M Barlow David H Agustos 1990 Syndrome comorbidity in patients diagnosed with a DSM III R anxiety disorder Journal of Abnormal Psychology Ingilizce 99 3 308 312 doi 10 1037 0021 843X 99 3 308 ISSN 1939 1846 Chambless Dianne L Fydrich Thomas Rodebaugh Thomas L Ocak 2008 Generalized social phobia and avoidant personality disorder meaningful distinction or useless duplication Depression and Anxiety Ingilizce 25 1 8 19 doi 10 1002 da 20266 8 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 Schneier Franklin R Spitzer Robert L Gibbon Miriam Fyer Abby J Liebowitz Michael R Kasim 1991 The relationship of social phobia subtypes and avoidant personality disorder Comprehensive Psychiatry 32 6 496 502 doi 10 1016 0010 440x 91 90028 b ISSN 0010 440X Buckner Julia D Schmidt Norman B Lang Alan R Small Jason W Schlauch Robert C Lewinsohn Peter M 1 Subat 2008 Specificity of social anxiety disorder as a risk factor for alcohol and cannabis dependence Journal of Psychiatric Research Ingilizce 42 3 230 239 doi 10 1016 j jpsychires 2007 01 002 ISSN 0022 3956 PMC 2254175 2 PMID 17320907 2 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 KB1 bakim PMC bicimi link Social anxiety disorder CareNotes Truven Health Analytics Inc 2012 Health Reference Center Academic Web 15 Nov 2012 Erliksson Olivia J 26 Temmuz 2020 Measuring associations between social anxiety and use of different types of social media using the Swedish Social Anxiety Scale for Social Media Users A psychometric evaluation and cross sectional study Scandinavian Journal of Psychology 61 6 819 826 doi 10 1111 sjop 12673 PMID 32713014 Kendler K Karkowski L Prescott C 1999 Fears and phobias reliability and heritability Psychol Med 29 3 539 53 doi 10 1017 S0033291799008429 PMID 10405076 Avenevoli S Dierker L Grillon C 1999 Vulnerability factors among children at risk for anxiety disorders Biol Psychiatry 46 11 1523 1535 doi 10 1016 S0006 3223 99 00172 9 PMID 10599480 Daniels and Plomin 1985 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Schneier isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Rapee R M 2011 Family Factors in the Development and Management of Anxiety Disorders Clinical Child and Family Psychology Review 15 1 69 80 doi 10 1007 s10567 011 0106 3 PMID 22116624 Warren S Huston L Egeland B Sroufe L 1997 Child and adolescent anxiety disorders and early attachment J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 36 5 637 644 doi 10 1097 00004583 199705000 00014 PMID 9136498 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Schwartz C Snidman N Kagan J 1999 Adolescent social anxiety as an outcome of inhibited temperament in childhood J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 38 8 1008 1015 doi 10 1097 00004583 199908000 00017 PMID 10434493 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Mineka S Zinbarg R 1995 and ethological models of social phobia In Heimberg R Liebowitz M Hope D Schneier F editors Social Phobia Diagnosis Assessment and Treatment New York The Guilford Press 134 162 Stemberg et al 1995 Beidel D C amp Turner S M 1998 Shy children phobic adults The nature and treatment of social phobia American Psychological Association Books Ishiyama F 1984 Shyness Anxious social sensitivity and self isolating tendency Adolescence 19 76 903 911 PMID 6516936 Rubin KH Mills RS December 1988 The many faces of social isolation in childhood J Consult Clin Psychol 56 6 916 24 doi 10 1037 0022 006X 56 6 916 PMID 3204203 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Okano K 1994 Shame and social phobia a transcultural viewpoint Bull Menninger Clin 58 3 323 38 PMID 7920372 Xinyin C Rubin KH Boshu L 1995 Social and school adjustment of shy and aggressive children in China Development and Psychopathology 7 2 337 349 doi 10 1017 s0954579400006544 Rapee RM Lim L November 1992 Discrepancy between self and observer ratings of performance in social phobics J Abnorm Psychol 101 4 728 31 doi 10 1037 0021 843X 101 4 728 PMID 1430614 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Heimberg R G Stein M B Hiripi E Kessler R C 2000 Trends in the prevalence of social phobia in the United States A synthetic cohort analysis of changes over four decades European Psychiatry 15 1 29 37 doi 10 1016 S0924 9338 00 00213 3 PMID 10713800 Baumeister R Leary M 1995 The need to belong desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation Psychol Bull 117 3 497 529 doi 10 1037 0033 2909 117 3 497 PMID 7777651 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Beck AT Emery G Greenberg RL 1985 Anxiety Disorders and Phobias A Cognitive Perspective New York Basic Books ResearchGate Ingilizce 3 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2020 D M Clark Wells A 1995 A cognitive model of social phobia Heimberg R G Liebowitz M R Hope D A Schneier F R Ed Social phobia Diagnosis assessment and treatment New York Guilford Press ss 41 68 Rapee Ronald M Heimberg Richard G 1997 A cognitive behavioral model of anxiety in social phobia Behaviour Research and Therapy 35 8 741 56 doi 10 1016 S0005 7967 97 00022 3 PMID 9256517 M S Marcin C B Nemeroff 2003 The neurobiology of social anxiety disorder the relevance of fear and anxiety 108 417 51 64 doi 10 1034 j 1600 0447 108 s417 4 x PMID 12950436 Sanjay J Mathew Jeremy D Coplan Jack M Gorman 2001 Neurobiological Mechanisms of Social Anxiety Disorder Am J Psychiatry 158 10 1558 1567 doi 10 1176 appi ajp 158 10 1558 PMID 11578981 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Rammsayer T H 1998 Extraversion and dopamine Individual differences in response to changes in dopaminergic activity as a possible biological basis of extraversion European Psychologist 3 1 37 50 doi 10 1027 1016 9040 3 1 37 van der Wee May 2008 Increased Serotonin and Dopamine Transporter Binding in Psychotropic Medication Naive Patients with Generalized Social Anxiety Disorder Shown by 123I ss 4 Iodophenyl Tropane SPECT The Journal of Nuclear Medicine 49 5 757 63 doi 10 2967 jnumed 107 045518 PMID 18413401 Pollack M H Jensen J E Simon N M Kaufman R E Renshaw P F 2008 High field MRS study of GABA glutamate and glutamine in social anxiety disorder Response to treatment with levetiracetam Progress in Neuro Psychopharmacology and Biological Psychiatry 32 3 739 743 doi 10 1016 j pnpbp 2007 11 023 PMID 18206286 Davidson Richard J Marshall John R Tomarken Andrew J Henriques Jeffrey B 2000 While a phobic waits Regional brain electrical and autonomic activity in social phobics during anticipation of public speaking Biological Psychiatry 47 2 85 95 doi 10 1016 S0006 3223 99 00222 X PMID 10664824 Eisenberger NI Lieberman MD Williams KD October 2003 Does rejection hurt An FMRI study of social exclusion Science 302 5643 290 2 Bibcode 2003Sci 302 290E doi 10 1126 science 1089134 PMID 14551436 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Heeren A Billieux J Philippot P De Raedt R Baeken C de Timary P Maurage P Vanderhasselt MA 2017 Impact of transcranial direct current stimulation on attentional bias for threat a proof of concept study among individuals with social anxiety disorder Social Cognitive and Affective Neuroscience 12 2 251 260 doi 10 1093 scan nsw119 PMC 5390730 2 PMID 27531388 Etkin Amit Wager Tor D 1 Ekim 2007 Functional Neuroimaging of Anxiety A Meta Analysis of Emotional Processing in PTSD Social Anxiety Disorder and Specific Phobia The American Journal of Psychiatry 164 10 1476 1488 doi 10 1176 appi ajp 2007 07030504 ISSN 0002 953X PMC 3318959 2 PMID 17898336 Kashdan Todd B Rottenberg Jonathan 1 Kasim 2010 Psychological flexibility as a fundamental aspect of health Clinical Psychology Review Positive Clinical Psychology Ingilizce 30 7 865 878 doi 10 1016 j cpr 2010 03 001 ISSN 0272 7358 PMC 2998793 2 PMID 21151705 18 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 KB1 bakim PMC bicimi link Bluett Ellen J Homan Kendra J Morrison Kate L Levin Michael E Twohig Michael P 1 Agustos 2014 Acceptance and commitment therapy for anxiety and OCD spectrum disorders An empirical review Journal of Anxiety Disorders Ingilizce 28 6 612 624 doi 10 1016 j janxdis 2014 06 008 ISSN 0887 6185 Bogels Susan M Voncken Marisol 1 Haziran 2008 Social Skills Training Versus Cognitive Therapy for Social Anxiety Disorder Characterized by Fear of Blushing Trembling or Sweating International Journal of Cognitive Therapy 1 2 138 150 doi 10 1521 ijct 2008 1 2 138 ISSN 1937 1209 8 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 Beidel Deborah C Turner Samuel M 2007 Shy children phobic adults Nature and treatment of social anxiety disorders 2nd ed Ingilizce doi 10 1037 11533 000 SSRIs in depression and anxiety 2nd ed S A Montgomery Johan A den Boer Chichester Wiley 2001 ISBN 0 470 84651 8 OCLC 54395549 a b Blanco Carlos Bragdon Laura B Schneier Franklin R Liebowitz Michael R 1 Subat 2013 The evidence based pharmacotherapy of social anxiety disorder International Journal of Neuropsychopharmacology 16 1 235 249 doi 10 1017 s1461145712000119 ISSN 1469 5111 Harvard Health Publishing Hardvard Medical School Mart 2010 23 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2022 Kramer Peter D 12 Temmuz 2016 Quartz Ingilizce 13 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2022 jamanetwork com doi 10 1001 jama 280 8 708 9 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2022 jamanetwork com doi 10 1001 archpsyc 61 10 1005 7 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2022 academic oup com doi 10 1017 s1461145712000119 11 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2022 a b Westenberg Herman G M 1 Temmuz 1999 Facing the challenge of social anxiety disorder European Neuropsychopharmacology Ingilizce 9 S93 S99 doi 10 1016 S0924 977X 99 00029 2 ISSN 0924 977X Aouizerate B Martin Guehl C Tignol J 1 Eylul 2004 Neurobiologie et pharmacotherapie de la phobie sociale L Encephale Fransizca 30 4 301 313 doi 10 1016 S0013 7006 04 95442 5 ISSN 0013 7006 Vinkers Christiaan H Olivier Berend 2012 Mechanisms Underlying Tolerance after Long Term Benzodiazepine Use A Future for Subtype Selective GABAA Receptor Modulators Advances in Pharmacological Sciences 2012 416864 doi 10 1155 2012 416864 ISSN 1687 6334 PMC 3321276 2 PMID 22536226 8 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 Mula Marco Pini Stefano Cassano Giovanni B Haziran 2006 The Role of Anticonvulsant Drugs in Anxiety Disorders A Critical Review of the Evidence Journal of Clinical Psychopharmacology Ingilizce 27 3 263 272 doi 10 1097 jcp 0b013e318059361a ISSN 0271 0749 8 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 Schatzberg Alan F 2010 Manual of clinical psychopharmacology 7th ed Jonathan O Cole Charles DeBattista Washington DC American Psychiatric Pub ISBN 978 1 58562 377 8 OCLC 529295637 Menkes David Bosanac Peter Castle David Agustos 2016 MAOIs does the evidence warrant their resurrection Australasian Psychiatry Ingilizce 24 4 371 373 doi 10 1177 1039856216634824 ISSN 1039 8562 11 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 jamanetwork com doi 10 1001 archpsyc 62 2 190 3 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2022 Rickels Karl Mangano Richard Khan Arifulla Ekim 2004 A Double Blind Placebo Controlled Study of a Flexible Dose of Venlafaxine ER in Adult Outpatients With Generalized Social Anxiety Disorder Journal of Clinical Psychopharmacology Ingilizce 24 5 488 496 doi 10 1097 01 jcp 0000138764 31106 60 ISSN 0271 0749 8 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 Muehlbacher Moritz Nickel Marius K Nickel Cerstin Kettler Christian Lahmann Claas Gil Francisco Pedrosa Leiberich Peter K Rother Nadine Bachler Egon Fartacek Reinhold Kaplan Patrick Aralik 2005 Mirtazapine Treatment of Social Phobia in Women A Randomized Double Blind Placebo Controlled Study Journal of Clinical Psychopharmacology Ingilizce 25 6 580 583 doi 10 1097 01 jcp 0000186871 04984 8d ISSN 0271 0749 8 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 Schutters Sara I J Van Megen Harold J G M Van Veen Jantien Frederieke Denys Damiaan A J P Westenberg Herman G M Eylul 2010 Mirtazapine in generalized social anxiety disorder a randomized double blind placebo controlled study International Clinical Psychopharmacology Ingilizce 25 5 302 304 doi 10 1097 YIC 0b013e32833a4d71 ISSN 0268 1315 8 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 Naresh P Emmanuel M D Olga Brawman Mintzer M D W Alexander Morton Pharm D Sarah W Book M D Michael R Johnson M D Jeffrey P Lorberbaum M D James C Ballenger M D R Bruce Lydiard Ph D M D Kasim 2000 Bupropion SR in treatment of social phobia Anxiety and Depression Association of America 8 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022

Yayın tarihi: Haziran 17, 2024, 01:22 am
En çok okunan
  • Şubat 13, 2025

    Becky Sharp (film)

  • Şubat 03, 2025

    Beaurevoir

  • Ocak 31, 2025

    Beyci (ilçe)

  • Şubat 15, 2025

    Bettina Heltberg

  • Şubat 06, 2025

    Better Man (film)

Günlük

  • Özgür içerik

  • Beylerbeyi Sarayı

  • Birinci Beylerbeyi Sarayı

  • Rich Moore

  • The Cosby Show

  • Fidel Castro

  • Kyoto Protokolü

  • 15 Şubat

  • 16 Şubat

  • Selahattin Ülkümen

NiNa.Az - Stüdyo

  • Vikipedi

Bültene üye ol

Mail listemize abone olarak bizden her zaman en son haberleri alacaksınız.
Temasta ol
Bize Ulaşın
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Her hakkı saklıdır.
Telif hakkı: Dadaş Mammedov
Üst