Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Folik asit (Folat-polisin, C19H19N7O6) B grubundan bir vitamindir (B9). Yeşil yapraklarda yaygın olarak bulunduğundan bu ad verilmiştir. Çünkü Latincede folium yaprak manasındadır. ve arkadaşları bu vitamini, 1941 yılında ıspanak yapraklarında keşfettiler.
 | |
 | |
| Klinik verisi | |
|---|---|
| (Ticari adlar) | Folicet, Folvite |
| Diğer adlar | Wills faktörü, FA, N-(4-{[(2-amino-4-oxo-1,4-dihydropteridin-6-yl)methyl]amino}benzoyl)-L-glutamic acid, pteroyl-L-glutamic acid, folacin, B9 vitamini; eskiden, Bc vitamini ve M vitamini |
| AHFS/Drugs.com | Monografi |
| MedlinePlus | a682591 |
| Lisans veri |
|
| Gebelik kategorisi |
|
| Hukuki durum | |
| Hukuki durum |
|
| Farmakokinetik veri | |
| Biyoyararlanım | %50-100 |
| Metabolizma | Karaciğer |
| Boşaltım | İdrar |
| Tanımlayıcılar | |
| |
| CAS Numarası |
|
| PubChem CID |
|
| |
| DrugBank |
|
| ChemSpider |
|
| UNII |
|
| KEGG |
|
| ChEBI |
|
| ChEMBL |
|
| PDB ligand |
|
| CompTox Bilgi Paneli (EPA) |
|
| (ECHA Bilgi Kartı) | 100.000.381 |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C19H19N7O6 |
| Mol kütlesi | 441,404 g·mol−1 |
| 3D model () |
|
| Yoğunluk | 1,6±0,1 g/cm3 |
| Erime noktası | 250 °C (482 °F) (ayrıştırma) |
| Suda çözünürlük | 1,6mg/L (25 °C) |
| |
| |
Özellikleri
Kimyaca adı pteroil glutamik asit (PGA)tır. Çünkü "pteridin", "PABA" ve "glutamik asit" bileşiminden oluşmuştur. Bc faktörü de denir. Bu madde suda mızrak şeklinde kristallenen portakal sarısı renginde bir katıdır ısıtılmakla erimez, fakat 250 °C'de esmerleşerek bozunur. Serbest asit halinde az, fakat sodyum tuzu halinde suda çok çözünür. Bazik ve nötr çözeltilerinde ısıya pek dayanıklı değildir.
Eksikliği
Eksikliği sonucu megaloblastik anemi meydana getirir. Tropikal bölgelerde çok rastlanır. Bu eksikliğin başlıca sebebi protein-kalori eksikliğine dayanmaktadır. Normal beslenen insanlarda ancak sindirim bozukluğunda ve gebelikte görülebilir. Sarada kullanılan ilaçlar verilirken de bu vitaminin verilmesi gerekir. Bazı antibiyotikler (mesela + Sulfamid kombinasyonları) bu vitamini yok edebilmektedir. Bira, şarap, rakı vs. fazla içen kimselerde bu vitamin eksikliği oldukça sık görülmektedir.
| Gıda | Serbest (mcg) | Toplam (mcg) |
|---|---|---|
| alabalık | - | 750 |
| fıstık | - | 280 |
| eti | - | 250 |
| ıspanak | 170 | 200 |
| maydanoz | - | 170 |
| karaciğer | - | 140 |
| brokoli | - | 111 |
| lahana | - | 100 |
| böbrek | 60 | 80 |
| esmer ekmek | 15 | 50 |
| beyaz ekmek | 8 | 30 |
| portakal | 13 | 24 |
| marul | 20 | 20 |
| muz | 10 | 20 |
| yumurta | 10 | 20 |
| sığır eti | 4 | 7 |
| elma / üzüm | 3 | 6 |
| koyun / tavuk eti | 3 | 6 |
| pişmiş yumurta | 2 | 5 |
Sindirimi
Bu vitamin, ince bağırsak epitelinde bulunan bir enziminin yardımıyla, besinlerde bulunan şeklindeki folatlar parçalanarak serbest folat şeklinde ince bağırsakların üst kısımlarından emilir. Bu arada bazı değişikliğe uğrayarak kanda şeklinde bulunur. Karaciğerde de bu şekilde depo edilir. Bu depo 5 mg kadardır. Bağırsakta da ayrıca bir miktar üretilir. Bir karbon atomlu köklerin, moleküller arasındaki geçişlerinde önemli rol oynar. Bazı amino asitlerden aldığı köklerin pürin ve pirimidin sentezinde kullanılır. DNA'nın sentezinde vazife alır. Bu vazifeyi yapabilmesi için bu vitaminin 5,10- halinde olması gerekir. Bu geçiş ise B12 yokluğunda mümkün olmaz. Buna göre megaloblastik kansızlığa, B12'nin, dolaylı olarak tesiri vardır.
Folik asit, megaloblastik kansızlığın tedavisinde günde 5–10 mg vererek kullanılır. Tedaviye demir de katmak gereklidir. Çocuklara koruyucu olarak 0,5 mg bu vitaminden verenler vardır. Keçi sütü bu vitamin bakımından fakirdir. Bu sütle beslenen çocuklara bu vitamin de ilave edilmelidir. Sara hastalarına bu vitaminin B12 ile birlikte gerektiği zaman verilmesi uygun olur.
Günlük ihtiyaç ve kaynakları
Bu vitaminden günlük olarak serbest folat üzerinden 200, toplam folat üzerinden ise 300 mikrograma ihtiyaç vardır. Günde 100 mikrogram olanlarda bile eksiklik görülmemektedir. Gebelikte ihtiyaç % 50 kadar artar. Bu vitamin nebati ve hayvani gıdaların birçoğunda bulunur.
Kaynakça
- ^ "Folate – Fact Sheet for Health Professionals". Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health. 29 Mart 2021. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022.
- ^ Welch AD (1983). "Folic acid: discovery and the exciting first decade". Perspect. Biol. Med. 27 (1): 64-75. doi:10.1353/pbm.1983.0006. (PMID) 6359053.
- ^ a b c "Folic Acid". Drugs.com. American Society of Health-System Pharmacists. 1 Ocak 2010. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
- ^ "Folic Acid". The PubChem Project. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından .
- ^ "Folic Acid". ChemSrc.
- ^ "Folic Acid". 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2017.
- ^ "Folic Acid". The PubChem Project. 9 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2017.
Dış bağlantılar
- Health Canada article about folic acid22 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- US Public Health Service information page on folic acid28 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- The primary prevention of birth defects: Multivitamins or folic acid?17 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Biyokimya linkleri
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- Folate coenzymes2 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- C1 metabolism with folate20 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Formylation, hydroxymethylation and methylation using folate16 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- IUPAC nomenclature of folate related compounds6 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Folik asit Folat polisin C19H19N7O6 B grubundan bir vitamindir B9 Yesil yapraklarda yaygin olarak bulundugundan bu ad verilmistir Cunku Latincede folium yaprak manasindadir ve arkadaslari bu vitamini 1941 yilinda ispanak yapraklarinda kesfettiler Folik asitKlinik verisiTicari adlarFolicet FolviteDiger adlarWills faktoru FA N 4 2 amino 4 oxo 1 4 dihydropteridin 6 yl methyl amino benzoyl L glutamic acid pteroyl L glutamic acid folacin B9 vitamini eskiden Bc vitamini ve M vitaminiAHFS Drugs comMonografiMedlinePlusa682591Lisans veriUS DailyMed Folic acidGebelik kategorisiAU AHukuki durumHukuki durumAU Yalnizca receteyle S2 US OTCFarmakokinetik veriBiyoyararlanim 50 100MetabolizmaKaracigerBosaltimIdrarTanimlayicilarIUPAC adi 2S 2 4 2 Amino 4 oxo 1H pteridin 6 yl methylamino benzoyl amino pentanedioic acidCAS Numarasi59 30 3tuz olarak 6484 89 5PubChem CID60374563DrugBankDB00158tuz olarak DBSALT001918ChemSpider5815tuz olarak 21512UNII935E97BOY8tuz olarak 9P9W8GGU78KEGGD00070tuz olarak D07985ChEBICHEBI 27470ChEMBLChEMBL1622PDB ligandFOL PDBe RCSB PDB CompTox Bilgi Paneli EPA DTXSID0022519ECHA Bilgi Karti100 000 381Kimyasal ve fiziksel verilerFormulC 19H 19N 7O 6Mol kutlesi441 404 g mol 13D model Interaktif goruntuYogunluk1 6 0 1 g cm3Erime noktasi250 C 482 F ayristirma Suda cozunurluk1 6mg L 25 C SMILES n1c2C O NC N Nc2ncc1CNc3ccc cc3 C O N C H C O O CCC O OInChI InChI 1S C19H19N7O6 c20 19 25 15 14 17 30 26 19 23 11 8 22 15 7 21 10 3 1 9 2 4 10 16 29 24 12 18 31 32 5 6 13 27 28 h1 4 8 12 21H 5 7H2 H 24 29 H 27 28 H 31 32 H3 20 22 25 26 30 t12 m0 s1Key OVBPIULPVIDEAO LBPRGKRZSA NOzellikleriKimyaca adi pteroil glutamik asit PGA tir Cunku pteridin PABA ve glutamik asit bilesiminden olusmustur Bc faktoru de denir Bu madde suda mizrak seklinde kristallenen portakal sarisi renginde bir katidir isitilmakla erimez fakat 250 C de esmerleserek bozunur Serbest asit halinde az fakat sodyum tuzu halinde suda cok cozunur Bazik ve notr cozeltilerinde isiya pek dayanikli degildir EksikligiEksikligi sonucu megaloblastik anemi meydana getirir Tropikal bolgelerde cok rastlanir Bu eksikligin baslica sebebi protein kalori eksikligine dayanmaktadir Normal beslenen insanlarda ancak sindirim bozuklugunda ve gebelikte gorulebilir Sarada kullanilan ilaclar verilirken de bu vitaminin verilmesi gerekir Bazi antibiyotikler mesela Sulfamid kombinasyonlari bu vitamini yok edebilmektedir Bira sarap raki vs fazla icen kimselerde bu vitamin eksikligi oldukca sik gorulmektedir 100 Gram Gidadaki Folat Miktari Gida Serbest mcg Toplam mcg alabalik 750fistik 280eti 250ispanak 170 200maydanoz 170karaciger 140brokoli 111lahana 100bobrek 60 80esmer ekmek 15 50beyaz ekmek 8 30portakal 13 24marul 20 20muz 10 20yumurta 10 20sigir eti 4 7elma uzum 3 6koyun tavuk eti 3 6pismis yumurta 2 5SindirimiFolik asid kristalleri Bu vitamin ince bagirsak epitelinde bulunan bir enziminin yardimiyla besinlerde bulunan seklindeki folatlar parcalanarak serbest folat seklinde ince bagirsaklarin ust kisimlarindan emilir Bu arada bazi degisiklige ugrayarak kanda seklinde bulunur Karacigerde de bu sekilde depo edilir Bu depo 5 mg kadardir Bagirsakta da ayrica bir miktar uretilir Bir karbon atomlu koklerin molekuller arasindaki gecislerinde onemli rol oynar Bazi amino asitlerden aldigi koklerin purin ve pirimidin sentezinde kullanilir DNA nin sentezinde vazife alir Bu vazifeyi yapabilmesi icin bu vitaminin 5 10 halinde olmasi gerekir Bu gecis ise B12 yoklugunda mumkun olmaz Buna gore megaloblastik kansizliga B12 nin dolayli olarak tesiri vardir Folik asit megaloblastik kansizligin tedavisinde gunde 5 10 mg vererek kullanilir Tedaviye demir de katmak gereklidir Cocuklara koruyucu olarak 0 5 mg bu vitaminden verenler vardir Keci sutu bu vitamin bakimindan fakirdir Bu sutle beslenen cocuklara bu vitamin de ilave edilmelidir Sara hastalarina bu vitaminin B12 ile birlikte gerektigi zaman verilmesi uygun olur Gunluk ihtiyac ve kaynaklariBu vitaminden gunluk olarak serbest folat uzerinden 200 toplam folat uzerinden ise 300 mikrograma ihtiyac vardir Gunde 100 mikrogram olanlarda bile eksiklik gorulmemektedir Gebelikte ihtiyac 50 kadar artar Bu vitamin nebati ve hayvani gidalarin bircogunda bulunur Kaynakca Folate Fact Sheet for Health Professionals Office of Dietary Supplements US National Institutes of Health 29 Mart 2021 Erisim tarihi 29 Nisan 2022 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Welch AD 1983 Folic acid discovery and the exciting first decade Perspect Biol Med 27 1 64 75 doi 10 1353 pbm 1983 0006 PMID 6359053 a b c Folic Acid Drugs com American Society of Health System Pharmacists 1 Ocak 2010 8 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Eylul 2016 Folic Acid The PubChem Project 7 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Folic Acid ChemSrc Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Folic Acid 8 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2017 Folic Acid The PubChem Project 9 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2017 Dis baglantilarHealth Canada article about folic acid22 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce US Public Health Service information page on folic acid28 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce The primary prevention of birth defects Multivitamins or folic acid 17 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Biyokimya linkleri Ingilizce Ingilizce Folate coenzymes2 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce C1 metabolism with folate20 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Formylation hydroxymethylation and methylation using folate16 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce IUPAC nomenclature of folate related compounds6 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce