Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yakutsk (Rusça: Яку́тск; Sahaca: Дьокуускай, (D'okuuskay) ), Rusya'nın uzak doğusundaki Yakutistan'ın (Saha Özerk Cumhuriyeti) başkentidir.
| Yakutsk (Якутск) Dokuuskay (Дьокуускай) | |
|---|---|
Başkent | |
 Bayrak  Arma | |
Slogan: Быть столицей земли Олонхо! (Olonho Topraklarının Başkenti!) | |
| Ülke |  Rusya |
| Cumhuriyet | Saha Özerk Cumhuriyeti |
| Yakutsk Voyvodalığı | 1632 |
| Kurucu | Peter Beketov |
| Alt idari birimler | 15 Bölüm (8 İlçe, 7 Belde) |
| İdare | |
| • Tür | Okrug Başkanlığı, Özerk Cumhuriyet Başkanlığı |
| • Başkan | Yevgeni Grigoryev (Birleşik Rusya Partisi [% 44,27]) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 121.93 km² |
| Rakım | 95 m |
| Nüfus (2019) | |
| • Toplam | 318,768 |
| • Yoğunluk | 2612,85 kişi / km²/km² |
| • Yaz (YSU) | UTC +09:00 |
| Alan kodu | +7 4112 |
| OKATO ID | 98401000 |
| OKTMO ID | 98701000001 |
Resmî site (Rusça) Yakutsk Belediyesi | |
Kuzey Kutup Dairesi'nin 450 km güneyindedir. Ortalamalama hava sıcaklığı 8,8 C olan Yakutsk, dünyanın en soğuk şehridir ancak Yakutsk kış mevsiminde daha soğuktur. Yakutsk ayrıca sürekli permafrost 'da bulunan dünyadaki en büyük şehirdir ve karayoluyla ulaşılamayan dünyadaki en büyük şehirlerden biridir.
Yakutsk, Orta Yakut Ovaları'ndadır ve Lena Nehri' nde önemli bir limandır.
Şehre, Yakutsk Havalimanı ve daha küçük olan Magan Havalimanı havayolu ulaşımı hizmeti verir.
Etimoloji
Başlangıçta Lensky hapishanesi veya Yakut hapishanesi olarak adlandırıldı. Toponym'in ilk versiyonu hidronim "Lena" dan, ikincisi - mezar "Yakutia" dan geldi ve 1708'de, Yakutsk adına dönüştü.
Tarihçe
Saha halkı olarak da bilinen Yakutlar, 13. ve 14. yüzyıllarda Sibirya'nın diğer bölgelerinden bölgeye göç etti. Geldiklerinde bölgedeki diğer yerli Sibiryalılarla karıştılar. Yakutsk'un Rus yerleşimi 1632'de Pyotr Beketov tarafından bir ostrog (kale) olarak kuruldu. 1639'da, voyvodalık merkezi oldu. Yakutsk'un Voyvoda'sı kısa süre sonra bölgedeki en önemli Rus yetkilisi olup doğuya ve güneye genişlemeyi yönetti.
25 Eylül 1632'de Lena Nehri'nin kıyılarını keşfeden Yenisei centurion Peter Beketov'un bir müfrezesi, Borogon Yakuts'un karasındaki 70 km akış aşağısında nehrin sağ yakasında Yakutsk (Lensky) hapishanesini kurdu. Başından beri hapishane oldukça küçüktü. Garnizonu toplam 30 Kazaktı. 1634'te Yakut kuşatmasından kurtuldu. 1635'te yerel Kazaklar Yakut Kazakları olarak adlandırılma hakkını elde ettiler. 1638’de hapishane yeni kurulan Yakutsk Voyvodalığı'nın merkezi oldu. 1642-1643'te hapishane Tuymaada vadisindeki modern yerine taşındı.
1643'te Yakutsk olarak yeniden adlandırıldı. 1726'da, 1. Kamçatka seferi Yakutsk'tan geçtiğinde, Teğmen Chirikov dergisinde yazdığı gibi, “300 Rus yardası ve 30.000 kişi şehrin yakınında Yakutov'da yaşıyor” ‘du.
Tüm Lena Bölgesi'nin askeri yönetim ve ticaret merkezi olan Yakutsk, 1708'den beri Sibirya eyaletine ve 1822'den beri Doğu Sibirya Genel Valisine bağlıydı.
1822'de Yakutsk bölgesel şehir oldu ve 1851'den beri Yakutia, Yakutsk'ta merkez ili haklarında bağımsız bölge statüsü kazandı.
Yakutsk'un aktif gelişimi I. I. Kraft (1907-1913) valiliği döneminde oldu. Şehirde elektrik santrali, telefon santrali kuruldu, müze açıldı ve İmparatorluk Coğrafya Derneği'nin bir bölümü kuruldu.
İç Savaşta, Yakutsk bölgesinde 1919 aralığında Yakut Kolçak karşıtı isyan da dahil olmak üzere birçok savaş çıktı. Amga yerleşiminden çok uzakta olmayan Sasyl-Sysyy (Sarı Alan) yolundaki bu savaşın son büyük çatışması Rusya tarihine yazıldı. 13 Şubat'tan 3 Mart 1923'e kadar şiddetli donlarda Ivan Strod'un komutasındaki Yakutsk'a yaklaşımları savunan kızıl savaşçılar ve Beyaz Muhafız General Anatoly Pepelyaev'in baskın ekibi arasında savaş yapıldı. Savaşın sonucunda, RSFSR'deki son büyük beyaz askerî birlik yenildi ve general ele geçirildi.
İç Savaş'ın sonucunda Yakutsk bölgesinde Sovyet iktidarı kuruldu. Ekim 1921'de Yakut eyalet komitesi başkan yardımcısı (1922'den beri - Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Kurulu Başkanı) olan Platon Oyunsky, “Yakut Özerk Sovyet Cumhuriyeti işçilerinin hak ve görev beyanı ve Yakton Özerklik Yönetmeliği ”taslağını geliştirdi. 1922 yılının başlarında cumhuriyetin kurulumu tamamlandı ve bu belgelere dayanarak 27 Nisan 1922'de Saha halkının tarihinde ilk devlet olarak Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Cumhuriyetin başkenti Yakutsk oldu.
1930'larda ilk olarak Yakutsk'ta araştırma enstitüsü kuruldu, cumhuriyet halk eğitimine ve bilim seviyesine ulaştı.
Büyük Vatanseverlik Savaşında, şehir Alsib hava yolu kontrolüne sahipti, bu arada Lend-Lease uçakları Amerika Birleşik Devletleri'nden alındı.
27 Aralık 1991'de Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Saha Cumhuriyeti (Yakutistan) olarak yeniden adlandırıldı. Başkenti Yakutsk olarak kaldı.
İklim
Son derece karasal bir subarktik iklim (Köppen iklim sınıflandırması: Dfd) ile Yakutsk, Dünya'nın büyük şehirler arasında en soğuk kış sıcaklıklarına sahiptir.
Yakutsk'ta ortalama aylık sıcaklık Temmuz ayında +19,5 °C (67,1 °F) ile Ocak ayında -38,6 °C (-37,5 °F) arasında değişir. Yakutsk sürekli permafrost üzerine inşa edilmiş en büyük şehirdir ve birçok ev beton üzerine kazık'la inşa edilmiştir.
Antarktika dışındaki gezegende kaydedilen en düşük sıcaklıklar, Yakutsk'un kuzeydoğusundaki Yana Nehri havzasında olduğundan Yakutsk dünyanın en soğuk şehridir. Kışları aşırı soğuk ve uzun olmasına rağmen Yakutsk'da 10 Kasım ve 14 Mart tarihleri arasında donma noktasının üzerinde bir sıcaklık kaydedilmemiştir.
Yazlar oldukça kısa ama sıcaktır, günlük sıcaklıklar zaman zaman 10,2 °C (18,4 °F)'yi aşar ve bu sıcaklık değişimi şehri dünyadaki en çok mevsimsel sıcaklık farkı olan yer yapar. Yakutsk'ta kaydedilen en düşük sıcaklık 5 Şubat 1891'de -64.4C idi.
Yakutsk’daki kaydedilen en yüksek sıcaklıklar ise 17 Temmuz 2011'de +38.4 C ve 15 Temmuz 1942'de +38.3 C idi.
Yakutsk, Pasifik Okyanusu'ndan neredeyse 1000 km içeride olmak üzere ayrı bir iç bölgeye sahiptir ve bu yüksek enlem ile birleştiğinden şiddetli kışlar yaşanır. Bu paralelde temmuzun sıcaklıkları normalin üzeri ortalama değerlere çıkar ve ortalama Vladivostok veya Yuzhno-Sakhalinsk gibi daha güneydeki Uzak Doğu şehirlerinden birkaç derece daha sıcaktır. Temmuz gündüz sıcaklıkları bazı deniz alttropikal bölgelerinden bile daha sıcaktır. Sıcak yazlar soğuk kışlar Yakutsk'un ağaç hattı'nın çok güneyinde olmasını sağlar.
İklimi oldukça kuraktır ve kış boyunca çok soğuk kıtasal hava etrafında oluşan yoğun "Sibirya high" nedeniyle yıllık yağışların çoğu en sıcak aylarda olur. Ancak, Pasifik Okyanusu'ndan gelen güneydoğulu nemli rüzgârlar Lena vadisine ulaşmadan önce kıyıdaki dağlarda nemlerini kaybettiklerinden yaz yağışları şiddetli değildir.
Yazın, Lena nehrinin yukarısındaki Lena Sütunları'nı, nehrin aşağılarındaki muhteşem manzaraları ve Lena Deltasının vahşi yaşamı'nı gösteren çeşitli nehir tekne turları vardır.
Ekonomi
Yakutsk, gümüş, elmas, altın gibi zengin maden yataklarına sahiptir.
Yakutia Airlines şirketinin genel merkezi Yakutsk’tadır.
Kültür
Yakutsk'taki bazı ünlü tiyatrolar şunlardır:
- Devlet Rus Dram Tiyatrosu
- Saha Tiyatrosu,
- Suorun Omoloon Genç Seyirci Tiyatrosu
- Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu
Şehirde birçok müze vardır:
- Saha Ulusal Güzel Sanatlar Müzesi
- Yerel Kültür ve Tarih Müzesi
- Yemelyan Yaroslavski
- Khomus müzesi
- Permafrost müzesi
Ysyakh yaz festivali her yıl haziranın son hafta sonu yapılır. Geleneksel Yakut yaz gündönümü şenlikleri doğanın canlanması, yenilenmesi, doğurganlık ve yeni yıl başlangıcıdır. Ysyakh yaz festivaline ulusal Yakut ayinleri, törenleri, halk dansları, at yarışı, Yakut etnik müzik ve şarkıları, ulusal mutfağı ve geleneksel Yakut spor yarışmaları eşlik eder.
Yakutsk'ta birçok grubun çıktığı yerel bir punk sahnesi vardır. Gösterilere genç ve yaşlı 300 kişiye kadar kişi katılır.
Ünlü binalar
- Yakutsk TV kulesi
- İsa Mesih'in başkalaşımının Yakutsk Ortodoks katedrali
Demografi
2018 nüfus sayımına göre şehrin toplam nüfusu 311,760'dır.
Etnik yapı (2010)
- Yakutlar – %50.6
- Ruslar – %38.4
- Ukraynalılar – %1.4
- Kırgızlar – %1.1
- Evenkiler – %1
- Diğerleri – %7.5
| Nüfus | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1632 | 1681 | 1807 | 1825 | 1852 | 1856 | 1860 |
| 200 | →200 | ↗2700 | ↘2500 | ↗2700 | ↗2800 | ↗3600 |
| 1862 | 1865 | 1883 | 1885 | 1888 | 1890 | 1895 |
| ↗5649 | ↘5300 | ↗5800 | ↘5500 | ↗6300 | ↗6500 | ↘6200 |
| 1897 | 1906 | 1911 | 1913 | 1917 | 1923 | 1926 |
| ↗6535 | ↗7700 | ↗9242 | ↗10 300 | ↘7300 | ↗10 065 | ↗10 558 |
| 1933 | 1939 | 1950 | 1955 | 1956 | 1959 | 1960 |
| ↗23 000 | ↗52 882 | ↗59 900 | ↗67 000 | ↘63 000 | ↗74 330 | ↗77 400 |
| 1962 | 1963 | 1964 | 1965 | 1966 | 1967 | 1968 |
| ↗79 000 | ↗82 000 | ↗86 000 | ↗89 000 | ↗92 000 | ↗95 000 | ↗98 000 |
| 1970 | 1971 | 1972 | 1973 | 1974 | 1975 | 1976 |
| ↗107 617 | ↗114 000 | ↗120 000 | ↗126 000 | ↗133 000 | ↗137 000 | →137 000 |
| 1979 | 1982 | 1983 | 1984 | 1985 | 1986 | 1987 |
| ↗152 368 | ↗165 000 | ↗170 000 | ↗175 000 | ↗180 000 | ↗184 000 | ↗188 000 |
| 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 |
| ↘186 626 | ↗192 000 | ↗193 000 | ↗198 000 | ↘196 000 | ↘194 000 | ↘193 000 |
| 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 |
| ↘192 000 | ↗194 000 | ↗196 000 | ↘195 500 | ↘195 400 | ↗197 800 | ↗210 642 |
| 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 |
| ↘210 600 | ↗216 800 | ↗235 610 | ↗239 200 | ↗245 600 | ↗255 800 | ↗264 069 |
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
| ↗269 601 | ↘269 500 | ↗278 406 | ↗286 456 | ↗294 138 | ↗299 169 | ↗303 836 |
| 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |||
| ↗307 911 | ↗311 760 | ↗318 768 | ↗322 987 | |||
Belediye yetki alanında 295.600 kişi yaşar ve bu cumhuriyet nüfusunun yaklaşık% 30'udur. Büyük Yakutsk (banliyö köyü Zhatay, banliyö Namsky, Ust-Aldansky, Megino-Kangalassky, Khangalassky ve Dağlık alandaki nüfus dahil) - yaklaşık. 410 000 kişi vardır. Son nüfus sayımına göre iki nüfus sayımı (2002 ve 2010) arasında Yakutsk ‘un nüfusu % 20,1 arttı. Buna göre 141.000 Yakut, 113.000 Rus nüfusu vardır.
1990'ların başından beri kırsal bölgelerden cumhuriyet bölgesi Yakutsk'a aktif göç var. 90'lı yılların başından 2000'lerin başına kadar Rusça konuşan nüfus göç etmiştir; şu anda, Rusça konuşan nüfusun payı pek değişmemiştir. 2000'li yıllardan beri Orta Asya, Kafkasya ve Çin’den buraya ziyaretçi göçü var. Yakutsk'un nüfusu doğal büyüme ve göç nedeniyle hızla artmaktadır. Nüfusa uygun konut, kreş, okul ve hastane sağlama konusu ciddi bir konudur.
İdari ve belediye durumu
Yakutsk, Saha Cumhuriyeti'nin başkent' idir.
Spor
Şehrin modern bir buz sarayı “Ellay Bootur”, suni çim “Tuymaada”, “Gençlik”, “50 yıllık zafer” spor sarayı “Triumph”, “Sterkh”, “Tandem”, “Nugget”, “ Cholbon ”,“ Dolgun ”,“ Modun ”,“ Dohsun ”(kapalı futbol sahası), cumhuriyet hipodromu ve diğer spor tesisleri vardır.
Rus furbol liginde şehri Zarya mini futbol kulübünü temsil etmektedir. 2008 yılında, takım Rus futbol liginin en güçlü ikincisi Rusya futbol şampiyonasının Premier Ligi'nde 4. sırada yer aldı. Farklı yıllarda Yakutsk, Dinamo futbol kulübü, Sakha basketbol kulübü, Yakutyanochka kadın voleybol kulübü, Sakhainkas mini futbol kulübü ve Fakel futbol kulübü tarafından temsil edildi. 2011 yılından bu yana Yakutia futbol kulübü, bir kez daha profesyonel seviyeye ulaştı ve Rus futbol şampiyonası Vostok bölgesi ikinci bölümünün üyesidir. 2011 yılında Yakutsk, Rus sporlarına (skeet) ve serbest stil güreşine ev sahipliği yaptı. 4-5 Temmuz 2012 tarihleri arasında Yakutsk, “Rusya bir Spor Gücüdür” forumuna ev sahipliği yaptı. 2014 yılında, şehir birinci mas-güreş dünya şampiyonasına, 2016'da ikinci ve 2019'da da üçüncü defa mas-güreş dünya şampiyonasına ev sahipliği yaptı 1996 yılından bu yana Yakutsk, Asya Çocukları Uluslararası Spor Oyunlarına ev sahipliği yapmaktadır. 1999 ve 2007'de kadınlar arası uluslararası taslak dünya şampiyonaları Yakutsk'ta yapıldı. Şehir genellikle serbest stil güreş şampiyonaları için bir mekan olarak hizmet verir. Yakutsk, serbest stil güreş 1985'te SSCB şampiyonasına ve Rus serbest stil güreş şampiyonalarına ev sahipliği yaptı (2002, 2011, 2014 ve 2016'da).
Fizikocoğrafi Yapısı
Şehir, orta yolunda Lena Nehri'nin sol kıyısında bulunan Tuymaada Vadisi'ndedir. 62 derece kuzey enleminin paralelinin biraz kuzeyinde bulunur, bunun sonucunda yaz aylarında uzun "beyaz geceler" görülür ve kış aylarında (Aralık), gün ışığı saatleri sadece 3-4 saat sürer. Yüzölçümü - 122 km². Yakutsk, mevsimsel permafrost bölgesindeki en büyük şehirdir. Moskova 8400 km uzaklıktadır. Yakutsk, Lena Nehri Vadisi'nde (Tuymaada Vadisi) düz bir alandadır. Şehrin topraklarında, en büyüğü Saysary, Teploye, Taloe, Khating-Yuryakh, Sergelyakh olan birçok taşkın yatağı gölleri ve büyükleri vardır. Kıyılar, sığlıklarda sığlarla büyümüştür. Lena'nın sol kök kıyısı, yaklaşık yüz metre yüksekliğinde, dik bitki örtüsüyle kaplı dik, pis çıkıntı ile Tuymaada vadisine girer. Şehrin yanından, bu uçurumlar bir dağ aralığına benzer ancak gerçekte çam karaçamı taiga ile kaplı ve Lena Vadisi'nin üzerinde yükselen hafif tepelik bir ovanın kenarıdır. Keskin bir tepe noktası olan bu uçurumun yanal çıkıntılarından biri Chochur Muran dağı'dır.
Yakutsk'un merkezi kısmı, Lena Nehri'nin kanalından geniş bir çimenlik düzlükle - Lena Nehri'nin taşkın yatağı olan ve sellerde sular altında kalan “Yeşil Çayır” olarak ayrılır. Sadece Yakutsk nehir limanına Lena kanallarından biri - 60'lı yıllarda şehir barajının inşasından sonra şehir Kanalıdır.
Sözde nehir limanı kanalı durgun suya dönüştü. Nehir kumlarının birikmesi nedeniyle, bu kanal sürekli sığdır ve navigasyonu sağlamak için tabanı tarak gemileri tarafından düzenli olarak derinleştirilir.
Kardeş Şehirler
Resimler
-
![image]()
Oyuunskiy Meydanı. Solda Saha Tiyatrosu. -
![image]()
Yakutsk'ta Lena Nehri -
![image]()
1683’te Yakutsk’ta inşa edilen Ostrog Kulesi veya Ostrog Hisarı -
![image]()
Kulakovskiy Caddesi’nde Gece
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Yakutsk ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Yakutsk şehrinin ilk sosyal şebekesi 9 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yakutsk fotoğrafları 23 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yakutsk Devlet Üniversitesi1 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- at Natural Heritage Protection Fund2 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bazı Yakutsk fotoğrafları 29 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- : Saha Cumhuriyeti foto galerisi web sitesi
 | Rusya'daki yerleşim yeri ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Jessa Gamble. "What's the world's coldest city?". the Guardian. 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
- ^ "Download Limit Exceeded". citeseerx.ist.psu.edu. 9 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
- ^ "Вечная мерзлота и современный климат (geo.web.ru)". geo.web.ru (Rusça). 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Aralık 2018.
- ^ "Greatest temperature range on Earth". Guinness World Records. 12 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
- ^ "About Us 4 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .." Yakutia Airlines. Retrieved on July 18, 2010. "JSC "Air Company Yakutia" Address: 9, Bykovsky st., Yakutsk, Russia, 677014." Russian address: "Contact Us 4 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .." "ОАО «Авиакомпания «Якутия» Адрес: Республика Саха (Якутия), 677014, г. Якутск, ул. Быковского, 9"
- ^ "Celebrate Ysyakh festival in Yakutsk…". Air Russia. 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ Sanna, Jacopo (11 Ocak 2019). "The Punk Scene in Yakutsk, Russia Turns Isolation Into Inspiration". Bandcamp Daily (İngilizce). 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yakutsk Rusca Yaku tsk Sahaca Dokuuskaj D okuuskay dʒokuːskaj Rusya nin uzak dogusundaki Yakutistan in Saha Ozerk Cumhuriyeti baskentidir Yakutsk Yakutsk Dokuuskay Dokuuskaj BaskentBayrakArmaSlogan Byt stolicej zemli Olonho Olonho Topraklarinin Baskenti UlkeRusyaCumhuriyetSaha Ozerk CumhuriyetiYakutsk Voyvodaligi1632KurucuPeter BeketovAlt idari birimler15 Bolum 8 Ilce 7 Belde Idare TurOkrug Baskanligi Ozerk Cumhuriyet Baskanligi BaskanYevgeni Grigoryev Birlesik Rusya Partisi 44 27 Yuzolcumu Toplam121 93 km Rakim95 mNufus 2019 Toplam318 768 Yogunluk2612 85 kisi km km Yaz YSU UTC 09 00Alan kodu 7 4112OKATO ID98401000OKTMO ID98701000001Resmi site Rusca Yakutsk Belediyesi Kuzey Kutup Dairesi nin 450 km guneyindedir Ortalamalama hava sicakligi 8 8 C olan Yakutsk dunyanin en soguk sehridir ancak Yakutsk kis mevsiminde daha soguktur Yakutsk ayrica surekli permafrost da bulunan dunyadaki en buyuk sehirdir ve karayoluyla ulasilamayan dunyadaki en buyuk sehirlerden biridir Yakutsk Orta Yakut Ovalari ndadir ve Lena Nehri nde onemli bir limandir Sehre Yakutsk Havalimani ve daha kucuk olan Magan Havalimani havayolu ulasimi hizmeti verir EtimolojiBaslangicta Lensky hapishanesi veya Yakut hapishanesi olarak adlandirildi Toponym in ilk versiyonu hidronim Lena dan ikincisi mezar Yakutia dan geldi ve 1708 de Yakutsk adina donustu Tarihce1891 de Kate Marsden in Yakutsk tan ayrilisi Saha halki olarak da bilinen Yakutlar 13 ve 14 yuzyillarda Sibirya nin diger bolgelerinden bolgeye goc etti Geldiklerinde bolgedeki diger yerli Sibiryalilarla karistilar Yakutsk un Rus yerlesimi 1632 de Pyotr Beketov tarafindan bir ostrog kale olarak kuruldu 1639 da voyvodalik merkezi oldu Yakutsk un Voyvoda si kisa sure sonra bolgedeki en onemli Rus yetkilisi olup doguya ve guneye genislemeyi yonetti 25 Eylul 1632 de Lena Nehri nin kiyilarini kesfeden Yenisei centurion Peter Beketov un bir mufrezesi Borogon Yakuts un karasindaki 70 km akis asagisinda nehrin sag yakasinda Yakutsk Lensky hapishanesini kurdu Basindan beri hapishane oldukca kucuktu Garnizonu toplam 30 Kazakti 1634 te Yakut kusatmasindan kurtuldu 1635 te yerel Kazaklar Yakut Kazaklari olarak adlandirilma hakkini elde ettiler 1638 de hapishane yeni kurulan Yakutsk Voyvodaligi nin merkezi oldu 1642 1643 te hapishane Tuymaada vadisindeki modern yerine tasindi 1643 te Yakutsk olarak yeniden adlandirildi 1726 da 1 Kamcatka seferi Yakutsk tan gectiginde Tegmen Chirikov dergisinde yazdigi gibi 300 Rus yardasi ve 30 000 kisi sehrin yakininda Yakutov da yasiyor du Tum Lena Bolgesi nin askeri yonetim ve ticaret merkezi olan Yakutsk 1708 den beri Sibirya eyaletine ve 1822 den beri Dogu Sibirya Genel Valisine bagliydi 1822 de Yakutsk bolgesel sehir oldu ve 1851 den beri Yakutia Yakutsk ta merkez ili haklarinda bagimsiz bolge statusu kazandi Yakutsk un aktif gelisimi I I Kraft 1907 1913 valiligi doneminde oldu Sehirde elektrik santrali telefon santrali kuruldu muze acildi ve Imparatorluk Cografya Dernegi nin bir bolumu kuruldu Ic Savasta Yakutsk bolgesinde 1919 araliginda Yakut Kolcak karsiti isyan da dahil olmak uzere bircok savas cikti Amga yerlesiminden cok uzakta olmayan Sasyl Sysyy Sari Alan yolundaki bu savasin son buyuk catismasi Rusya tarihine yazildi 13 Subat tan 3 Mart 1923 e kadar siddetli donlarda Ivan Strod un komutasindaki Yakutsk a yaklasimlari savunan kizil savascilar ve Beyaz Muhafiz General Anatoly Pepelyaev in baskin ekibi arasinda savas yapildi Savasin sonucunda RSFSR deki son buyuk beyaz askeri birlik yenildi ve general ele gecirildi Ic Savas in sonucunda Yakutsk bolgesinde Sovyet iktidari kuruldu Ekim 1921 de Yakut eyalet komitesi baskan yardimcisi 1922 den beri Yakut Ozerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Kurulu Baskani olan Platon Oyunsky Yakut Ozerk Sovyet Cumhuriyeti iscilerinin hak ve gorev beyani ve Yakton Ozerklik Yonetmeligi taslagini gelistirdi 1922 yilinin baslarinda cumhuriyetin kurulumu tamamlandi ve bu belgelere dayanarak 27 Nisan 1922 de Saha halkinin tarihinde ilk devlet olarak Yakut Ozerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu Cumhuriyetin baskenti Yakutsk oldu 1930 larda ilk olarak Yakutsk ta arastirma enstitusu kuruldu cumhuriyet halk egitimine ve bilim seviyesine ulasti Buyuk Vatanseverlik Savasinda sehir Alsib hava yolu kontrolune sahipti bu arada Lend Lease ucaklari Amerika Birlesik Devletleri nden alindi 27 Aralik 1991 de Yakut Ozerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Saha Cumhuriyeti Yakutistan olarak yeniden adlandirildi Baskenti Yakutsk olarak kaldi IklimSon derece karasal bir subarktik iklim Koppen iklim siniflandirmasi Dfd ile Yakutsk Dunya nin buyuk sehirler arasinda en soguk kis sicakliklarina sahiptir Yakutsk ta ortalama aylik sicaklik Temmuz ayinda 19 5 C 67 1 F ile Ocak ayinda 38 6 C 37 5 F arasinda degisir Yakutsk surekli permafrost uzerine insa edilmis en buyuk sehirdir ve bircok ev beton uzerine kazik la insa edilmistir Antarktika disindaki gezegende kaydedilen en dusuk sicakliklar Yakutsk un kuzeydogusundaki Yana Nehri havzasinda oldugundan Yakutsk dunyanin en soguk sehridir Kislari asiri soguk ve uzun olmasina ragmen Yakutsk da 10 Kasim ve 14 Mart tarihleri arasinda donma noktasinin uzerinde bir sicaklik kaydedilmemistir Yazlar oldukca kisa ama sicaktir gunluk sicakliklar zaman zaman 10 2 C 18 4 F yi asar ve bu sicaklik degisimi sehri dunyadaki en cok mevsimsel sicaklik farki olan yer yapar Yakutsk ta kaydedilen en dusuk sicaklik 5 Subat 1891 de 64 4C idi Yakutsk daki kaydedilen en yuksek sicakliklar ise 17 Temmuz 2011 de 38 4 C ve 15 Temmuz 1942 de 38 3 C idi Yakutsk Pasifik Okyanusu ndan neredeyse 1000 km iceride olmak uzere ayri bir ic bolgeye sahiptir ve bu yuksek enlem ile birlestiginden siddetli kislar yasanir Bu paralelde temmuzun sicakliklari normalin uzeri ortalama degerlere cikar ve ortalama Vladivostok veya Yuzhno Sakhalinsk gibi daha guneydeki Uzak Dogu sehirlerinden birkac derece daha sicaktir Temmuz gunduz sicakliklari bazi deniz alttropikal bolgelerinden bile daha sicaktir Sicak yazlar soguk kislar Yakutsk un agac hatti nin cok guneyinde olmasini saglar Iklimi oldukca kuraktir ve kis boyunca cok soguk kitasal hava etrafinda olusan yogun Sibirya high nedeniyle yillik yagislarin cogu en sicak aylarda olur Ancak Pasifik Okyanusu ndan gelen guneydogulu nemli ruzgarlar Lena vadisine ulasmadan once kiyidaki daglarda nemlerini kaybettiklerinden yaz yagislari siddetli degildir Yazin Lena nehrinin yukarisindaki Lena Sutunlari ni nehrin asagilarindaki muhtesem manzaralari ve Lena Deltasinin vahsi yasami ni gosteren cesitli nehir tekne turlari vardir EkonomiRus Asya bankasinin Yakutsk binasi Yakutsk gumus elmas altin gibi zengin maden yataklarina sahiptir Yakutia Airlines sirketinin genel merkezi Yakutsk tadir KulturIsa Mesih in baskalasim Yakutsk Ortodoks katedrali Yakutsk taki bazi unlu tiyatrolar sunlardir Devlet Rus Dram Tiyatrosu Saha Tiyatrosu Suorun Omoloon Genc Seyirci Tiyatrosu Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu Sehirde bircok muze vardir Saha Ulusal Guzel Sanatlar Muzesi Yerel Kultur ve Tarih Muzesi Yemelyan Yaroslavski Khomus muzesi Permafrost muzesi Ysyakh yaz festivali her yil haziranin son hafta sonu yapilir Geleneksel Yakut yaz gundonumu senlikleri doganin canlanmasi yenilenmesi dogurganlik ve yeni yil baslangicidir Ysyakh yaz festivaline ulusal Yakut ayinleri torenleri halk danslari at yarisi Yakut etnik muzik ve sarkilari ulusal mutfagi ve geleneksel Yakut spor yarismalari eslik eder Yakutsk ta bircok grubun ciktigi yerel bir punk sahnesi vardir Gosterilere genc ve yasli 300 kisiye kadar kisi katilir Unlu binalarYakutsk TV kulesi Isa Mesih in baskalasiminin Yakutsk Ortodoks katedraliDemografi2018 nufus sayimina gore sehrin toplam nufusu 311 760 dir Etnik yapi 2010 Yakutlar 50 6 Ruslar 38 4 Ukraynalilar 1 4 Kirgizlar 1 1 Evenkiler 1 Digerleri 7 5Nufus1632 1681 1807 1825 1852 1856 1860200 200 2700 2500 2700 2800 36001862 1865 1883 1885 1888 1890 1895 5649 5300 5800 5500 6300 6500 62001897 1906 1911 1913 1917 1923 1926 6535 7700 9242 10 300 7300 10 065 10 5581933 1939 1950 1955 1956 1959 1960 23 000 52 882 59 900 67 000 63 000 74 330 77 4001962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 79 000 82 000 86 000 89 000 92 000 95 000 98 0001970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 107 617 114 000 120 000 126 000 133 000 137 000 137 0001979 1982 1983 1984 1985 1986 1987 152 368 165 000 170 000 175 000 180 000 184 000 188 0001989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 186 626 192 000 193 000 198 000 196 000 194 000 193 0001996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 192 000 194 000 196 000 195 500 195 400 197 800 210 6422003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 210 600 216 800 235 610 239 200 245 600 255 800 264 0692010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 269 601 269 500 278 406 286 456 294 138 299 169 303 8362017 2018 2019 2020 307 911 311 760 318 768 322 987 Belediye yetki alaninda 295 600 kisi yasar ve bu cumhuriyet nufusunun yaklasik 30 udur Buyuk Yakutsk banliyo koyu Zhatay banliyo Namsky Ust Aldansky Megino Kangalassky Khangalassky ve Daglik alandaki nufus dahil yaklasik 410 000 kisi vardir Son nufus sayimina gore iki nufus sayimi 2002 ve 2010 arasinda Yakutsk un nufusu 20 1 artti Buna gore 141 000 Yakut 113 000 Rus nufusu vardir 1990 larin basindan beri kirsal bolgelerden cumhuriyet bolgesi Yakutsk a aktif goc var 90 li yillarin basindan 2000 lerin basina kadar Rusca konusan nufus goc etmistir su anda Rusca konusan nufusun payi pek degismemistir 2000 li yillardan beri Orta Asya Kafkasya ve Cin den buraya ziyaretci gocu var Yakutsk un nufusu dogal buyume ve goc nedeniyle hizla artmaktadir Nufusa uygun konut kres okul ve hastane saglama konusu ciddi bir konudur Idari ve belediye durumuYakutsk Saha Cumhuriyeti nin baskent idir SporSehrin modern bir buz sarayi Ellay Bootur suni cim Tuymaada Genclik 50 yillik zafer spor sarayi Triumph Sterkh Tandem Nugget Cholbon Dolgun Modun Dohsun kapali futbol sahasi cumhuriyet hipodromu ve diger spor tesisleri vardir Rus furbol liginde sehri Zarya mini futbol kulubunu temsil etmektedir 2008 yilinda takim Rus futbol liginin en guclu ikincisi Rusya futbol sampiyonasinin Premier Ligi nde 4 sirada yer aldi Farkli yillarda Yakutsk Dinamo futbol kulubu Sakha basketbol kulubu Yakutyanochka kadin voleybol kulubu Sakhainkas mini futbol kulubu ve Fakel futbol kulubu tarafindan temsil edildi 2011 yilindan bu yana Yakutia futbol kulubu bir kez daha profesyonel seviyeye ulasti ve Rus futbol sampiyonasi Vostok bolgesi ikinci bolumunun uyesidir 2011 yilinda Yakutsk Rus sporlarina skeet ve serbest stil guresine ev sahipligi yapti 4 5 Temmuz 2012 tarihleri arasinda Yakutsk Rusya bir Spor Gucudur forumuna ev sahipligi yapti 2014 yilinda sehir birinci mas gures dunya sampiyonasina 2016 da ikinci ve 2019 da da ucuncu defa mas gures dunya sampiyonasina ev sahipligi yapti 1996 yilindan bu yana Yakutsk Asya Cocuklari Uluslararasi Spor Oyunlarina ev sahipligi yapmaktadir 1999 ve 2007 de kadinlar arasi uluslararasi taslak dunya sampiyonalari Yakutsk ta yapildi Sehir genellikle serbest stil gures sampiyonalari icin bir mekan olarak hizmet verir Yakutsk serbest stil gures 1985 te SSCB sampiyonasina ve Rus serbest stil gures sampiyonalarina ev sahipligi yapti 2002 2011 2014 ve 2016 da Fizikocografi YapisiLena Nehri kiyisi kuzeye bakmaktasiniz Yakutsk Sakha Sibirya Sehir orta yolunda Lena Nehri nin sol kiyisinda bulunan Tuymaada Vadisi ndedir 62 derece kuzey enleminin paralelinin biraz kuzeyinde bulunur bunun sonucunda yaz aylarinda uzun beyaz geceler gorulur ve kis aylarinda Aralik gun isigi saatleri sadece 3 4 saat surer Yuzolcumu 122 km Yakutsk mevsimsel permafrost bolgesindeki en buyuk sehirdir Moskova 8400 km uzakliktadir Yakutsk Lena Nehri Vadisi nde Tuymaada Vadisi duz bir alandadir Sehrin topraklarinda en buyugu Saysary Teploye Taloe Khating Yuryakh Sergelyakh olan bircok taskin yatagi golleri ve buyukleri vardir Kiyilar sigliklarda siglarla buyumustur Lena nin sol kok kiyisi yaklasik yuz metre yuksekliginde dik bitki ortusuyle kapli dik pis cikinti ile Tuymaada vadisine girer Sehrin yanindan bu ucurumlar bir dag araligina benzer ancak gercekte cam karacami taiga ile kapli ve Lena Vadisi nin uzerinde yukselen hafif tepelik bir ovanin kenaridir Keskin bir tepe noktasi olan bu ucurumun yanal cikintilarindan biri Chochur Muran dagi dir Yakutsk un merkezi kismi Lena Nehri nin kanalindan genis bir cimenlik duzlukle Lena Nehri nin taskin yatagi olan ve sellerde sular altinda kalan Yesil Cayir olarak ayrilir Sadece Yakutsk nehir limanina Lena kanallarindan biri 60 li yillarda sehir barajinin insasindan sonra sehir Kanalidir Sozde nehir limani kanali durgun suya donustu Nehir kumlarinin birikmesi nedeniyle bu kanal surekli sigdir ve navigasyonu saglamak icin tabani tarak gemileri tarafindan duzenli olarak derinlestirilir Kardes SehirlerChangwon Guney Kore Fairbanks Alaska Amerika Birlesik Devletleri Harbin Cin Japonya Yellowknife Kanada Istanbul TurkiyeResimlerOyuunskiy Meydani Solda Saha Tiyatrosu Yakutsk ta Lena Nehri 1683 te Yakutsk ta insa edilen Ostrog Kulesi veya Ostrog Hisari Kulakovskiy Caddesi nde GeceDis baglantilarWikimedia Commons ta Yakutsk ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Yakutsk sehrinin ilk sosyal sebekesi 9 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yakutsk fotograflari 23 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yakutsk Devlet Universitesi1 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde at Natural Heritage Protection Fund2 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bazi Yakutsk fotograflari 29 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Saha Cumhuriyeti foto galerisi web sitesiRusya daki yerlesim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Jessa Gamble What s the world s coldest city the Guardian 28 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2020 Download Limit Exceeded citeseerx ist psu edu 9 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2020 Vechnaya merzlota i sovremennyj klimat geo web ru geo web ru Rusca 30 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Aralik 2018 Greatest temperature range on Earth Guinness World Records 12 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2020 About Us 4 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yakutia Airlines Retrieved on July 18 2010 JSC Air Company Yakutia Address 9 Bykovsky st Yakutsk Russia 677014 Russian address Contact Us 4 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde OAO Aviakompaniya Yakutiya Adres Respublika Saha Yakutiya 677014 g Yakutsk ul Bykovskogo 9 Celebrate Ysyakh festival in Yakutsk Air Russia 16 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2020 Sanna Jacopo 11 Ocak 2019 The Punk Scene in Yakutsk Russia Turns Isolation Into Inspiration Bandcamp Daily Ingilizce 12 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2019 Arsivlenmis kopya 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2021