Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oğuz Yabguluğu ya da Oğuz Yabgu Devleti, Kiev Knezliği tarafından yenilgiye uğratılan Hazar Kağanlığı'nın gücünü kaybetmesiyle Hazarlar'a bağlı olarak Hazar denizi ile Aral gölü arasında ve civarında yaşayan Tengrici Oğuzlar, 950 yıllarında Hazarlar'dan kopuk bağımsız dönem yaşamaya başlamışlardır. Oğuz Yabguluğu 1055 yılına kadar sürmüş ve daha sonra da Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun bir parçası haline gelmiştir.
Oğuz Yabgu Devleti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 766-1055 | |||||||||
 Oğuz Yagbuluğu | |||||||||
| Başkent | Yengi-kend | ||||||||
| Resmî dil(ler) | Türkçe | ||||||||
| Resmî din | Tengrizm | ||||||||
| Hükûmet | |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Oğuz Yabguluğu'nda subaşı görevinde bulunan ve Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun kurucusu olan Selçuk Bey ile Oğuz yabgusunun arası giderek açıldı. Selçuk Bey ve bağlı boyları daha sonra güneye indiler. Selçuk Bey ile Selçuk Bey'e bağlı boylar İslamiyet'e girince Selçuk Bey: Müslümanlar, gayrimüslimlere haraç vermez. diyerek, yabgunun haraç memurlarını kovdu ve bağımsızlığını ilan etti.
Oğuz Yabguluğu çevresindeki tüm devletlerle sorunluydu. Peçenekler, Kıpçaklar ve Karluklarla husumet içindeydiler. 'nı konu alan Dede Korkut Destanı'nın bu dönemde yaşanan olaylar üzerinde yazıldığı düşünülmektedir.
Siyasi Tarih
İbn ül-Esir, Halife El-Mehdî döneminde, (775-785) Oğuzlar'ın Maveraünnehir bölgesine geldiklerini bildirmiştir. Oğuzlar, 9. yüzyılın ikinci çeyreğinden beri Seyhun Irmağı dolaylarında yaşamaktaydılar. Oğuz Yabguluğu ise Oğuz Türkleri'nin, 10. yüzyıl'ın ilk yarısında, kışlık merkezi Yenikent olarak kurdukları bir devletti.
Bu devletin başında yabgu bulunuyor, kül erkin unvanlı bir vekil ona naiplik yapıyor, orduyu da subaşı idare ediyordu. Oğuz Yabguluğu, komşuları olan Peçenekler, Kıpçaklar ve Hazarlar’la sürekli çatışma içerisindeydiler. İbni Fadlan (10. yüzyılın ilk çeyreği) ve El-Mes‘udi’ye göre, aralarında savaş eksik değildi. Harezm’in yerli hanedanı Afrigiler, Oğuz baskısı altında idiler. Oğuzlar’ın doğudaki komşuları Karahanlılar ile de mücadele halinde oldukları, aralarındaki savaşlardan birinde, Oğuz yabgusunun ölmesinden anlaşılıyor.
Diğer taraftan Kaşgarlı Mahmud, Oğuzlar ile Çiğiller arasında köklü bir düşmanlıktan bahseder. Kuzeyde Kimekler ile ise bazen dostça, bazen düşmanca ilişkiler devam edip gidiyordu. Oğuzlar, genel olarak “Türk” adı yanında, yine siyasî bir adlandırma olarak “Türkmen” adını da taşıyorlardı ki Müslüman ülkelerine geldikten sonra İslam kaynaklarında bu isimle de anılmışlardır.
Oğuz Yabguluğu’nun tarihi ile ilgili başkaca açık bilgiye rastlanılmıyor. Son Oğuz Yabgusu olarak Ali Han adında birinden söz eden ve Selçuklu Hanedanı'nın ilk zamanlarında, “can düşmanı” olarak Tuğrul ve Çağrı Beyleri hayli uğraştırdığı bilinen ünlü Çend “hakimi” Şah-melik’i de Ali Han’ın oğlu olarak gösteren Reşîdüddîn Fazlullah-ı Hemedânî'nin (14. yüzyıl'ın ilk çeyreği) bu malumatı “destanî” nitelikte görülmektedir.
Divân-ı Lügati't-Türk'te, Oğuz illeri; Karnak, Sapran, Sitgün, Karaçuk, Cend, Yenikent, Sugnak olarak kaydedilmiştir. 1000 yıllarına doğru Oğuz Yabguluğu yıkıldı. Oğuz Yabguluğu'nun yıkılmasının nedeni doğudan Kıpçak kökenli Kimek Kağanlığı'nın baskısı ve Selçuk Bey'in kendisine bağlı kalabalık Oğuz boylarıyla, Oğuz Yabguluğu'ndan ayrılmasıdır. Oğuz Yabguluğu yıkıldıktan sonra Oğuzlar'ın bir bölümü Karadeniz'in kuzeyinden batıya doğru göçtü. Diğer Oğuzlar ise önce Cend bölgesine, oradan Horasan'a ve ardından Anadolu'ya yönelmiştir. Diğer bir bölümü ise yerlerinde kaldılar. Günümüzdeki Türkmenistan devleti, bu yerlerinde kalan Oğuzlar'ın soyundan gelmektedir.
Oğuz yabguları
- (Selçuk Bey'in oğlu Arslan Yabgu ile karıştırılmamalıdır)
- Şah Melik
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oguz Yabgulugu ya da Oguz Yabgu Devleti Kiev Knezligi tarafindan yenilgiye ugratilan Hazar Kaganligi nin gucunu kaybetmesiyle Hazarlar a bagli olarak Hazar denizi ile Aral golu arasinda ve civarinda yasayan Tengrici Oguzlar 950 yillarinda Hazarlar dan kopuk bagimsiz donem yasamaya baslamislardir Oguz Yabgulugu 1055 yilina kadar surmus ve daha sonra da Buyuk Selcuklu Imparatorlugu nun bir parcasi haline gelmistir Oguz Yabgu Devleti766 1055Oguz YagbuluguBaskentYengi kendResmi dil ler TurkceResmi dinTengrizmHukumetTarihce Kurulusu766 Dagilisi1055Onculler ArdillarGokturk Devleti Buyuk Selcuklu Devleti Oguz Yabgulugu nda subasi gorevinde bulunan ve Buyuk Selcuklu Imparatorlugu nun kurucusu olan Selcuk Bey ile Oguz yabgusunun arasi giderek acildi Selcuk Bey ve bagli boylari daha sonra guneye indiler Selcuk Bey ile Selcuk Bey e bagli boylar Islamiyet e girince Selcuk Bey Muslumanlar gayrimuslimlere harac vermez diyerek yabgunun harac memurlarini kovdu ve bagimsizligini ilan etti Oguz Yabgulugu cevresindeki tum devletlerle sorunluydu Pecenekler Kipcaklar ve Karluklarla husumet icindeydiler ni konu alan Dede Korkut Destani nin bu donemde yasanan olaylar uzerinde yazildigi dusunulmektedir Siyasi TarihIbn ul Esir Halife El Mehdi doneminde 775 785 Oguzlar in Maveraunnehir bolgesine geldiklerini bildirmistir Oguzlar 9 yuzyilin ikinci ceyreginden beri Seyhun Irmagi dolaylarinda yasamaktaydilar Oguz Yabgulugu ise Oguz Turkleri nin 10 yuzyil in ilk yarisinda kislik merkezi Yenikent olarak kurduklari bir devletti Bu devletin basinda yabgu bulunuyor kul erkin unvanli bir vekil ona naiplik yapiyor orduyu da subasi idare ediyordu Oguz Yabgulugu komsulari olan Pecenekler Kipcaklar ve Hazarlar la surekli catisma icerisindeydiler Ibni Fadlan 10 yuzyilin ilk ceyregi ve El Mes udi ye gore aralarinda savas eksik degildi Harezm in yerli hanedani Afrigiler Oguz baskisi altinda idiler Oguzlar in dogudaki komsulari Karahanlilar ile de mucadele halinde olduklari aralarindaki savaslardan birinde Oguz yabgusunun olmesinden anlasiliyor Diger taraftan Kasgarli Mahmud Oguzlar ile Cigiller arasinda koklu bir dusmanliktan bahseder Kuzeyde Kimekler ile ise bazen dostca bazen dusmanca iliskiler devam edip gidiyordu Oguzlar genel olarak Turk adi yaninda yine siyasi bir adlandirma olarak Turkmen adini da tasiyorlardi ki Musluman ulkelerine geldikten sonra Islam kaynaklarinda bu isimle de anilmislardir Oguz Yabgulugu nun tarihi ile ilgili baskaca acik bilgiye rastlanilmiyor Son Oguz Yabgusu olarak Ali Han adinda birinden soz eden ve Selcuklu Hanedani nin ilk zamanlarinda can dusmani olarak Tugrul ve Cagri Beyleri hayli ugrastirdigi bilinen unlu Cend hakimi Sah melik i de Ali Han in oglu olarak gosteren Residuddin Fazlullah i Hemedani nin 14 yuzyil in ilk ceyregi bu malumati destani nitelikte gorulmektedir 1000 yillari civarinda Orta Asya nin siyasi yapisi Divan i Lugati t Turk te Oguz illeri Karnak Sapran Sitgun Karacuk Cend Yenikent Sugnak olarak kaydedilmistir 1000 yillarina dogru Oguz Yabgulugu yikildi Oguz Yabgulugu nun yikilmasinin nedeni dogudan Kipcak kokenli Kimek Kaganligi nin baskisi ve Selcuk Bey in kendisine bagli kalabalik Oguz boylariyla Oguz Yabgulugu ndan ayrilmasidir Oguz Yabgulugu yikildiktan sonra Oguzlar in bir bolumu Karadeniz in kuzeyinden batiya dogru goctu Diger Oguzlar ise once Cend bolgesine oradan Horasan a ve ardindan Anadolu ya yonelmistir Diger bir bolumu ise yerlerinde kaldilar Gunumuzdeki Turkmenistan devleti bu yerlerinde kalan Oguzlar in soyundan gelmektedir Oguz yabgulari Selcuk Bey in oglu Arslan Yabgu ile karistirilmamalidir Sah MelikAyrica bakinizOguzlar Dede Korkut Destani Begtili boyu Buyuk Selcuklu Imparatorlugu Gokturk KaganligiKaynakca Almanca Bkz O Pritsak Der Untergang des Reiches des Oguzischen Yabgu s 397 410 F Sumer ayni eser s 39 41 Divanu Lugati t Turk I s 494 Bkz F Sumer Oguzlar a Ait Destani Mahiyette Eserler s 381 vd